Phân luận điểm tích hồ chí minh muốn xây dựng xã hội chủ nghĩa trước hết cần những con người xã hội chủ nghĩa liên hệ sự nghiệp xây dựng con người mới ở việt nam hiện nay

Họ và Tên: Bùi Huy Hoàng

Lớp: TCTT 55A

BÀI TẬP LỚN
********************************************
Vấn đề phân tích: Phân luận điểm tích Hồ Chí Minh:” Muốn xây dựng XHCN
trước hết cần những con người xã hội chủ nghĩa”. Liên hệ sự nghiệp xây dựng con
người mới ở Việt Nam hiện nay.
----------------------------------------------------------------------------------------Đặt vấn đề:
1. Tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội
*Chủ nghĩa xã hội là quy luật tất yếu của sự phát triển của xã hội lồi
người: Vận dụng học thuyết Marx-Lenin về hình thái kinh tế-xã hội,
Hồ Chí Minh đã phác họa chu trình vận động của lịch sử xã hội loài
người như sau: “Từ cộng sản nguyên thủy đến chế độ chiếm hữu nô
lệ, đến chế độ phong kiến, đến chế độ tư bản, đến chủ nghĩa xã hội
(cộng sản). Nói chung thì loài người phát triển theo quy luật nhất định
như vậy. Nhưng tùy hoàn cảnh mà các dân tộc phát triển theo con
đường khác nhau. Có nước thì đi thẳng đến chủ nghĩa xã hội (cộng
sản) như Liên Xơ, có nước thì phải kinh qua chế độ dân chủ mới, rồi
tiến lên chủ nghĩa xã hội (cộng sản) như các nước Đông Âu, Trung
Quốc, Việt Nam,...” Như vậy, các quốc gia bước vào xây dựng chủ
nghĩa xã hội từ những tiền đề xuất phát khác nhau sẽ nảy sinh các
hình thức và phương pháp xây dựng chủ nghĩa xã hội khác nhau.
- Khi phân tích xã hội Việt Nam, Hồ Chí Minh thấy xã hội Việt Nam
có 2 mâu thuẫn gay gắt (dân tộc Việt Nam >< thực dân Pháp, nông
dân >< phong kiến). Từ đó, Người phát hiện ra 3 nhu cầu khách quan
của dân tộc Việt Nam: nhu cầu độc lập, dân chủ, hạnh phúc (đây là
những nhu cầu chính đáng của 1 dân tộc).
- Sự thất bại của những phong trào yêu nước Việt Nam cuối thế kỷ
XIX đầu thế kỷ XX cho thấy rằng: ý thức hệ phong kiến đã trở nên lỗi

thời về mặt lịch sử và ý thức hệ tư sản cũng thể hiện sự bất lực của
giai cấp tư sản.
- Trước thực tế khủng hoảng đường lối cứu nước, đặt ra cho các nhà
yêu nước và trí thức Việt Nam 1 nhiệm vụ lịch sử: tìm ra xu hướng
cách mạng mới để giải phóng dân tộc.
1


* Dựa trên thực tiễn cách mạng Việt Nam, Hồ Chí Minh khẳng định:
Chủ nghĩa xã hội là sự phát triển tất yếu của cách mạng Việt Nam.
2. “Muốn xây dựng CNXH, trước hết cần có những con người CNXH”
Con người là động vật bậc cao, có tư duy, ngơn ngữ, biết lao động để
phục vụ, thỏa mãn các nhu cầu về vật chất và tinh thần của bản thân.
Trong quan niệm của mình, Hồ Chí Minh ln nhìn nhận con người
như một thể thống nhất – thống nhất về tâm lực, thể lực và các hoạt
động của nó. Con người là yếu tố cần thiết cho việc xây dựng XHCN
bởi:
a. Con người là mục tiêu của chủ nghĩa xã hội:
Mục tiêu cách mạng của Hồ Chí Minh là giải phóng dân tộc, giải
phóng xã hội, giải phóng con người, thực hiện độc lập dân tộc và Chủ
nghĩa xã hội. Trong hoàn cảnh nước ta bấy giờ, mục tiêu trước mắt là
giải phóng, giành độc lập dân tộc. Sau khi giành chính quyền về tay
nhân dân, ưu tiên các mục tiêu về ăn, mặc, ở, học hành, đi lại, khám
chữa bệnh cho nhân dân
b. Con người là động lực của CNXH:
Để thực hiện được những mục tiêu chung và cụ thể nêu trên, cần phải
phát hiện, khơi dậy động lực cho cuộc xây dựng XHCN. Theo Hồ Chí
Minh, những động lực đó được biểu hiện ở các phương diện: động lực
vật chất và động lực tinh thần, trong đó, quan trọng nhất là con người,
mà cụ thể là nhân dân lao động, nịng cốt là liên minh cơng – nơng trí thức. Động lực này có sự kết hợp giữa cá nhân (sức mạnh cá thể)

và xã hội (sức mạnh cộng đồng).
c. Con người là động lực của cách mạng, của CNXH được nhìn nhận
trên phạm vi cả nước, tồn thể đồng bào, song trước hết là ở giai cấp
công nhân và nơng dân. Chính lực lượng bản thân của con người tạo
dựng nên sự nghiệp cách mạng, xây dựng CNXH.
I.

Giải quyết vấn đề:
1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam:
- Quan niệm tổng quát: HCM coi CNXH, CN cộng sản:
+ Là một chế độ XH hồn chỉnh trong đó con người được phát
triển tồn diện
+ Là con đường giải phóng nhân loại và mang lại đời sống ấm
no, hạnh phúc cho nhân dân

2


- Trên một số mặt nào đó của CNXH ( chính trị, văn hóa, xã hội,
kinh tế…)
- Nhấn mạnh mục tiêu của CNXH
- Xác định động lực xây dựng CNXH
* Những đặc trưng tổng quát của CNXH ở VN.
- Về chính trị:
+ Đó là một chế độ chính trị do nhân dân làm chủ. Nhân dân lao
động là chủ và làm chủ. “ chế độ XHCN và cộng sản CN là chế độ
nhân dân lao động làm chủ”.
+ NN của dân, do dân và vì dân, dựa trên khối đại đồn kết tồn
dân mà nịng cốt là liên minh cơng nhân – nơng dân – lao động trí óc
do ĐCS lãnh đạo

+ CNXH là sự nghiệp của chính bản thân nhân dân, dựa vào sức
mạnh của toàn dân để đưa lại quyền lợi cho nhân dân
- Về kinh tế:
+ Có nền kinh tế phát triển cao, gắn liền với sự phát triển của
khoa học, kĩ thuật
+ Có lực lượng SX hiện đại và chế độ công hữu về các tư liệu SX
chủ yếu
+ Sức SX luôn phát triển, ứng dụng có hiệu quả những thành tựu
khoa học, kĩ thuật để tạo ra năng suất lao động ngày càng cao.
+ Đối với vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng được cải
thiện và nâng cao.
- Về xã hội: đó là một chế độ XH:
+ Khơng cịn áp bức, bóc lột, bất công
+ Thực hiện chế độ sở hữu XH về tư liệu SX
+ Thực hiện phân phối theo lao động
+ Được xây dựng theo nguyên tắc công bằng, hợp lí : “ Một XH
bình đẳng, nghĩa là ai cũng phải lao động và có quyền lao động, ai
làm nhiều hưởng nhiều, ai làm ít thì hưởng ít, khơng làm khơng
hưởng”.
- Về văn hóa, đạo đức: đó là một chế đọ XH
+ Phát triển cao về văn hóa và đạo đức
+ Có quan hệ XH lành mạnh, cơng bằng, bình đẳng
+ Khơng cịn bóc lột, khơng cịn sự đối lập giữa lao động chân tay
và trí óc, giữa thành thị và nơng thơn
+ Con người được giải phóng về mọi mặt, có điều kiện
3


2. Quan điểm về con người và chiến lược “trồng người” của Chủ Tịch

Hồ Chí Minh:
a. Quan điểm về con người và vai trò của con người của chủ tịch Hồ
Chí Minh:
 Quan điểm về con người:
Hồ Chí Minh đã chỉ rõ cho chúng ta một định nghĩa về “con
người”. Chữ “người” nghĩa là gia đình, anh em, người thân, họ
hàng, bầu bạn, nghĩa là đồng bào cả nước. Rộng hơn nữa là
người cùng khổ, cả loài người. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh
khơng có con người trừu tượng, mà rất cụ thể. Con người ở bất
cứ đâu và bao giờ cũng vậy, khơng tồn tại ở một bình diện, một
chiều, mà ở nhiều bình diện, nhiều chiều, bởi vì nó được đặt
vào những mối quan hệ khác nhau.Về quan hệ: đó là quan hệ vũ
trụ - tự nhiên, với tộc loại, cộng đồng, với nhóm xã hội, với
chính bản thân mình.
Về vị trí: đó là vị trí chủ động hay thụ động, ông chủ hay người
làm thuê, quản lý hay bị quản lý, chủ thể hay khách thể...
Ngoài ra cịn những quan hệ vơ cùng quan trọng khác như: giữ
được mình hay đánh mất mình, độc lập tự chủ hay bị tha hóa?...
Bản thân mỗi con người cũng từ mối quan hệ riêng và từ vị trí
riêng của mình mà có những cách nhìn nhận và cảm nhận khác
nhau.
Con người trong tư tưởng Hồ Chí Minh khơng tồn tại như một
phạm trù bản thể luận có tính trừu tượng hóa và khái quát hóa,
mà được đề cập đến một cách cụ thể, đó là nhân dân Việt Nam,
những con người lao động nghèo khổ bị áp bức cùng cực dưới
ách thống trị của phong kiến, đế quốc; là dân tộc Việt Nam
đang bị đô hộ bởi chủ nghĩa thực dân; và mở rộng hơn nữa là
những "người nô lệ mất nước" và "người cùng khổ". Suốt quá
trình hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh, vấn đề giải phóng
dân tộc, đem lại tự do hạnh phúc cho con người và xây dựng

rèn luyện con người bao giờ cũng là trung tâm của tư duy, mục
tiêu của mọi hoạt động yêu nước và cách mạng của Hồ Chí
Minh... Con người, tự do và hạnh phúc của con người, đó là
mục tiêu cao nhất và thường xun mà vì nó Hồ Chí Minh đã
cống hiến tồn bộ cuộc đời của Người. Hồ Chí Minh ln tin
tưởng vững chắc vào khả năng và phẩm giá tốt đẹp của con
4


người, luôn không tán thành việc hạ nhục, coi thường con
người mà rất trân trọng và nâng niu. Hồ Chí Minh chỉ rõ: Trong
mỗi con người đều có thiện và ác, ta phải biết làm cho cái tốt ở
trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị
mất dần đi. Đó là thái độ của người cách mạng. Hồ Chí Minh
chưa bao giờ nhìn nhận con người một cách chung chung, ở
mọi nơi, mọi lúc, trong mọi hồn cảnh, Người ln quan tâm
đến lợi ích của con người với tư cách nhu cầu chính đáng. Đem
lại lợi ích cho con người chính là tạo ra động lực vơ cùng lớn
lao cho sự nghiệp chung, vì nếu như những nhu cầu, lợi ích của
mỗi cá nhân khơng được quan tâm thỏa đáng thì tính tích cực
của họ sẽ không thể phát huy được. Trong khi phê phán một
cách nghiêm khắc chủ nghĩa cá nhân, Người viết: Đấu tranh
chống chủ nghĩa cá nhân không phải là giày xéo lên lợi ích cá
nhân. Mỗi người đều có tính cách riêng, sở trường riêng, đời
sống riêng của bản thân và của gia đình mình. Khi bàn về một
nền dân chủ chân chính, khơng hình thức, khơng cực đoan, Hồ
Chí Minh cho rằng ở đó mỗi con người cụ thể phải được đảm
bảo những quyền lợi và nghĩa vụ của mình theo hiến pháp và
pháp luật. Con người, với tư cách là những cá nhân, không tồn
tại biệt lập mà tồn tại trong mối quan hệ biện chứng với cộng

đồng dân tộc và với các loài người trên toàn thế giới.
Một điểm khác căn bản, khác về chất, giữa quan điểm của Hồ
Chí Minh với quan điểm của các nhà Nho yêu nước xưa kia, kể
cả các bậc sĩ phu tiền bối gần thời với Hồ Chí Minh về con
người đó là niềm tin vào quần chúng. Các nhà Nho phong kiến
xưa kia có những tư tưởng tích cực "lấy dân làm gốc", chủ
trương khoan thư sức dân, nhưng quan điểm của họ mới chỉ
dừng lại ở chỗ coi việc dựa vào dân cũng như một "kế sách",
một phương tiện để thực hiện mục đích "trị nước", "bình thiên
hạ". Cịn quan điểm của Hồ Chí Minh là: Trong bầu trời khơng
có gì q bằng nhân dân. Trong thế giới khơng có gì mạnh bằng
lực lượng đồn kết tồn dân. Lịng tin mãnh liệt và vơ tận của
Hồ Chí Minh vào dân, vào nhân tố con người của Người thống
nhất với quan điểm của Mác, Ăngghen, Lênin: "Quần chúng
nhân dân là người sáng tạo chân chính ra lịch sử".

5


Tin dân, đồng thời lại hết lịng thương dân, tình thương u
nhân dân của Hồ Chí Minh có nguồn gốc sâu xa từ trong truyền
thống dân tộc, truyền thống nhân ái ngàn đời của người Việt
Nam.
Lơgíc phát triển tư tưởng của Người là xuất phát từ chủ nghĩa
yêu nước để đến với chủ nghĩa Mác - Lênin, đến với chủ nghĩa
quốc tế chân chính. Theo lơgíc phát triển tư tưởng ấy, khái
niệm "con người" của Hồ Chí Minh tiếp cận với khái niệm "giai
cấp vô sản cách mạng". Người đề cập đến giai cấp vô sản cách
mạng và sự thống nhất về lợi ích căn bản của giai cấp đó với
các tầng lớp nhân dân lao động khác, đặc biệt là nông dân.

Người nhận thức một cách sâu sắc rằng, chỉ có cuộc cách mạng
duy nhất và tất yếu đạt tới được mục tiêu giải phóng dân tộc,
giải phóng giai cấp và tồn thể nhân loại khỏi mọi sự nơ dịch,
áp bức. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, con người được khái
niệm vừa là mục tiêu của sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải
phóng xã hội, vừa là động lực của chính sự nghiệp đó. Tư tưởng
đó được thể hiện rất triệt để và cụ thể trong lý luận chỉ đạo cách
mạng dân tộc dân chủ nhân dân và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở
nước ta. Tấm lòng Hồ Chí Minh ln hướng về con người.
Người u thương con người, tin tưởng con người, tin và
thương yêu nhân dân, trước hết là người lao động, nhân dân
mình và nhân dân các nước. Với Hồ Chí Minh, "lịng thương
u nhân dân, thương yêu nhân loại" là "không bao giờ thay
đổi". Người căn dặn tất cả phải vì lợi ích của nhân dân, việc gì
có lợi cho dân thì khó mấy cũng phải nên làm, cái gì có hại cho
dân thì dễ mấy cũng phải nên tránh... Đó là bản chất và cũng là
đặc trưng của tư tưởng Hồ Chí Minh về con người.
Quan niệm về con người, coi con người là một thực thể thống
nhất của "cái cá nhân" và "cái xã hội", con người tồn tại trong
mối quan hệ biện chứng giữa cá nhân với cộng đồng, dân tộc,
giai cấp, nhân loại; yêu thương con người, tin tưởng tuyệt đối ở
con người, coi con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của
sự nghiệp giải phóng xã hội và giải phóng chính bản thân con
người, đó chính là những luận điểm cơ bản trong tư tưởng về
con người của Hồ Chí Minh
 Quan niệm về vai trị con người của Chủ Tịch Hồ Chí Minh:
6


- Con người là vốn quý nhất, nhân tố quyết định thành công

của sự nghiệp CM
- “ Vô luận việc gì, đều do người làm ra, và từ nhỏ đến to, từ
gần đến xa, đều thế cả”.
- Nhân dân là người sáng tạo ra mọi giá trị vật chất và tinh
thần, họ là những người tài năng, trí tuệ và sáng tạo. Vì vậy,
nhân dân là yếu tố quyết định thành công của CM.
* Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của CM, phải coi
trọng, chăm sóc, phát huy nhân tố con người
- Con người là mục tiêu của CM
+ Khi đất nước cịn nơ lệ thì mục tiêu của CM trước hết là
giải phóng dân tộc, giành độc lập dân tộc
+ Khi đã có chính quyền thì mục tiêu cảu CM phải hướng
vào việc giải quyết vấn đề ăn, ở, mặc, đi lại cho nhân dân.
+ Con người là mục tiêu của CM nên mọi chủ trương,
đường lối, chính sách của Đảng đều phải vì lợi ích chính đáng
của con người.
- Con người là động lực của CM
+ Theo HCM, động lực của CM là toàn thể dân tộc, là cả
dân tộc, nhưng trước hết là giai cấp công nhân và nông dân.
+ Không phải mọi con người đều trở thành động lực, mà
phải là những con người được giác ngộ, có trí tuệ và bản lĩnh,
có văn hóa và đạo đức.
Con người chỉ là động lực khi được hoạt động có tổ chức, có
lãnh đạo. Vì vậy, cần có sự lãnh đạo của Đảng.
+ Giữa con người mục tiêu và con người động lực có mối
quan hệ biện chứng với nhau.
+ Phải kiên quyết khắc phục kịp thời các phản động lực
trong con người và tổ chức- đó chính là chủ nghĩa cá nhân, vì từ
chủ nghĩa cá nhân sẽ sinh ra nhiều thứ bệnh khác…
b. Quan điểm của Hồ Chí Minh về chiến lược “trồng người”:

- Trồng người là yêu cầu khách quan, vừa cấp bách, vừa lâu dài
của CM
HCM nói: “ Muốn xây dựng CNXH trước hết cần có những con
người CNXH”, nghĩa là:

7


+ Ngay từ đầu phải đặt ra nhiệm vụ xây dựng con người có
phẩm chất cơ bản, tiêu biểu cho con người mới XHCN để làm
gương lôi cuốn XH. Công việc này là lâu dài.
+ Mỗi bước xây dựng con người như vậy là một nấc thang xây
dựng CNXH. Đây là mối quan hệ biện chứng giữa “ xây dựng
CNXH” và “ con người XHCN”.
+ Con người XHCN có 2 mặt gắn bó chặt chẽ với nhau:
Một là, kế thừa những giá trị tốt đẹp của con người truyền thống
Hai là, hình thành những phẩm chất mới như có tư tưởng, đạo
đức XHCN, có trí tuệ và bản lĩnh để làm chủ, có tác phong XHCN,
có lịng nhân ái, vị tha, độ lượng.
- Chiến lược “trồng người” là một trọng tâm, một bộ phận hợp
thành của chiến lược phát triển kinh tế- xã hội
Theo HCM, con người phải được đặt vào vị trí trung tâm của sự
phát triển, nó vừa nằm trong chiến lược phát triển kinh tế- xã hội
của đất nước, vừa nằm trong chiến lược giáo dục, đào tạo.
+ Để thực hiện chiến lược “ trồng người” có nhiều biện pháp
nhưng giáo dục đào tạo là biện pháp quan trọng bậc nhất.
+ Nội dung giáo dục phải toàn diện cả đức- trí- thể - mỹ lí
tưởng, tình cảm CM, lối sống XHCN.
+ Phương châm giáo dục là phải kết hợp giữa nhận thức với
hành động, lời nói với việc làm

+ Trồng người là công việc trăm năm, không được nóng vội,
cũng khơng phải tùy tiện có ý nghĩa thường trực, bền bỉ trong suốt
cuộc đời mỗi con người, trong suốt thời kì q độ lên CNXH
Câu 2 :
Cơng cuộc xây dựng CNXH ở nước ta là một sự nghiệp CM mang
tính tồn diện
+ Trong lĩnh vực chính trị:
Nội dung quan trọng nhất là giữ vững và phát huy vai trị lãnh
đạo của Đảng. Đảng phải ln tự đổi mới và tự điều chỉnh, nâng
cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu có hình thức tổ chức phù
hợp để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới.
Củng cố và mở rộng mặt trận dân tộc thống nhất, nòng cốt là
liên minh công nông và tri thức do ĐCS lãnh đạo
+Trong lĩnh vực kinh tế:

8


Bao gồm các mặt: Lực lượng SX, quan hệ SX, cơ chế quản lí
kinh tế
Cơ cấu nơng cơng nghiệp, lấy NN làm mặt trận hàng đầu,
củng cố hệ thống thương nghiệp làm cầu nối tốt các ngành SX XH,
thỏa mãn nhu cầu thiết yếu của nhân dân
Kinh tế vùng lãnh thổ thì yêu cầu phát triển đồng đều giữa
kinh tế đô thị và kinh tế nông thôn đặc biệt ở các vùng núi, hải đạo
tạo điều kiện không ngừng cải thiện nâng cao đời sống của đồng
bào, vừa đảm bảo an ninh quốc phòng cho đất nước.
Chủ trương phát triển cơ cấu kinh tế nhiều thành phần trong
suốt thời kì quá độ lên CNXH.
+ Trong lĩnh vực văn hóa- xã hội

Nhấn mạnh đến vấn đề xây dựng con người mới, đề cao vai
trị của văn hóa, giáo dục, khoa học kĩ thuật trong XH XHCN.
Nâng cao dân trí, đào tạo và sử dụng nhân tài, khẳng định vai
trò to lớn của văn hóa trong đời sống XH.
3. Chính sách của Đảng trong việc đào tạo con người mới XHCN:

Trong thời kỳ đổi mới, Đảng Cộng sản Việt Nam đã nhận thức ngày
càng đầy đủ hơn, rõ ràng và sâu sắc hơn về nhân tố con người, đặt
con người vào vị trí trung tâm của chiến lược phát tiển kinh tế - xã
hội, coi con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự phát triển.
Bởi vì, suy cho cùng mục tiêu của sự nghiệp xây dựng và phát triển
đất nước là phải hướng tới phục vụ con người, giải phóng con người,
nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, tạo cơ hội và
điều kiện để nhân dân tham gia làm chủ vào quá trình trình sáng tạo
xã hội. Có thể khẳng định, đổi mới không thể thành công, nếu chúng
ta không tạo ra được môi trường xã hội thuận lợi để khơi dậy hoạt
động sáng tạo của con người. Tính chất và hiệu quả của sự nghiệp đổi
mới phụ thuộc vào tính chất và hiệu quả của việc giải quyết vấn đề
con người.
Chính vì lẽ đó, Đảng Cộng sản Việt Nam đã ln đặt công cuộc đổi
mới trong mối quan hệ với việc giải quyết vấn đề con người nói
chung, trong xây dựng con người nói riêng. Trong Cương lĩnh xây
dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH thông qua tại Đại hội
lần thứ VII (tháng 6-1991) đã xác định vấn đề con người là một trong
9


sáu đặc trưng của xã hội xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta xây dựng.
Đó là “con người được giải phóng khỏi áp bức, bóc lột, bất cơng, làm
theo năng lực, hưởng theo lao động, có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh

phúc, có điều kiện phát triển tồn diện cá nhân”.
Quan điểm chỉ đạo của Đảng về xây dựng con người tại Đại hội XI
tiếp tục được khẳng định: “Con người là trung tâm của chiến lược
phát triển, đồng thời là chủ thể phát triển. Tôn trọng và bảo vệ quyền
con người, gắn quyền con người với quyền và lợi ích của dân tộc, đất
nước và quyền làm chủ của nhân dân.... chăm lo xây dựng con người
Việt Nam giàu lịng u nước, có ý thức làm chủ, trách nhiệm cơng
dân; có tri thức, sức khoẻ, lao động giỏi; sống có văn hóa, nghĩa tình;
có tinh thần quốc tế chân chính”.
Với những tư tưởng, quan điểm, biện pháp xây dựng con người trong
công cuộc đổi mới, tư tưởng, đạo đức và lối sống của con người Việt
Nam hiện nay đã có những chuyển biến tích cực, quan trọng. Các giá
trị văn hoá truyền thống của dân tộc được đề cao, kế thừa, phát triển;
đồng thời nhiều giá trị văn hoá và chuẩn mực đạo đức mới từng bước
được hình thành. Tính năng động và tích cực của mỗi người được phát
huy, sở trường và năng lực sáng tạo cá nhân được khuyến khích.
Khơng khí dân chủ trong xã hội ngày càng được mở rộng và phát
triển.
Bên cạnh những mặt đã đạt được thì sự tha hóa, lối sống xa hoa,
phù phiếm, giả dối, cá nhân, vị kỷ, vô cảm ... có xu hướng ngày càng
phát triển, bệnh thành tích và hình thức ngày càng lan rộng; đạo đức,
lối sống, nhân cách của người Việt Nam nhiều nơi, nhiều lúc đang ở
mức báo động.
Từ thực trạng đó, trong thời gian tới cần phải xây dựng, phát triển con
người Việt Nam để đáp ứng sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá,
hiện đại hoá đất nước, hội nhập quốc tế.
Trong xây dựng, phát triển con người chúng ta không thể không
nghiên cứu luận điểm nổi tiếng của C.Mác: “Bản chất con người
không phải là một cái trừu tượng cố hữu của cá nhân riêng biệt. Trong
10

tính hiện thực của nó, bản chất con người là tổng hoà những quan hệ
xã hội.”
Quan điểm của C.Mác chỉ ra rằng: khơng có con người trừu tượng,
thốt ly mọi điều kiện, hoàn cảnh lịch sử xã hội. Bản chất con người
hình thành và thể hiện ở những con người hiện thực. Đó là những con
người cụ thể, sống trong những điều kiện lịch sử cụ thể, một thời đại
cụ thể. Trong điều kiện cụ thể đó con người tạo ra những giá trị vật
chất và tinh thần để tồn tại và phát triển. Mặt khác, tất cả các quan hệ
xã hội đều góp phần hình thành nên bản chất của con người. Các quan
hệ này tổng hoà với nhau có nghĩa là chúng có vai trị, vị trí khác nhau
nhưng không tách rời nhau mà tác động qua lại lẫn nhau, thâm nhập
vào nhau. Qua đó, Chủ nghĩa Mác - Lênin đã khẳng định: con người
vừa là chủ thể vừa là sản phẩm của lịch sử.
Từ quan điểm trên của chủ nghĩa Mác - Lênin, chúng ta hồn
tồn có thể suy luận: muốn thay đổi bản chất con người phải thay đổi
các quan hệ hiện thực của nó mà cơ bản là các quan hệ xã hội con
người đang sống. Muốn xây dựng mơt xã hội tiến bộ vì con người thì
phải xố bỏ tất cả các quan hệ làm tha hố con người, phải giải phóng
con người khỏi mọi sự tha hố, trả lại vị trí làm chủ và sáng tạo cho
con người.
Vì vậy, khi nghiên cứu, tìm hiểu và xây dựng con người phải
đi sâu phân tích những quan hệ kinh tế, xã hội đã làm nên con người.
Mỗi con người luôn luôn bị chi phối, quyết định bởi các quan hệ kinh
tế - xã hội, đó là quan hệ kinh tế hiện thực, là quan hệ chính trị, quan
hệ đạo đức, quan hệ pháp quyền .... Và việc xây dựng con người, điều
có ý nghĩa quyết định là biến đổi những quan hệ kinh tế - xã hội
*** Từ những quan điểm trên, để xây dựng phát triển con người Việt Nam cần
giải quyết tốt các vấn đề cơ bản sau:

- Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội
chủ nghĩa, của dân, do dân, vì dân
- Tiếp tục hồn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa.
11


- Từng bước hoàn thiện và mở rộng dân chủ xã hội chủ nghĩa, phát
huy quyền làm chủ của nhân dân trên mọi lĩnh vực.
- Nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo.
- Xây dựng môi trường văn hóa.
*** Việc thực hiện tốt các vấn đề trên sẽ góp phần vào việc xây dựng, phát triển
con người Việt Nam, trong đó, mỗi người kế thừa tinh hoa trong nhân cách văn
hóa Việt Nam từ ngàn đời để xây dựng nhân cách con người Việt Nam với các
giá trị văn minh mới của thời kỳ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập
quốc tế
II.

Kết thúc vấn đề:
Tư tưởng Hồ Chí Minh về con người và chiến lược “trồng người” chính
là sự kết tinh những tinh hoa cao đẹp của truyền thống dân tộc, nhân loại
và tư tưởng của thời đại: Tư tưởng nhân đạo cộng sản. Ngày nay, trong
sự nghiệp đổi mới của đất nước, cùng với những mặt tích cực của cơ chế
thị trường, những tác động tiêu cực đang xói mịn đạo đức, đời sống văn
hóa của nhân dân ta song Đảng ta vẫn nhất quán quan điểm: Chăm sóc,
bồi dưỡng, phát huy nhân tố con người vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh,
xã hội công bằng, dân chủ, văn minh và "phát triển con người với tư cách
vừa là động lực, vừa là mục đích của cách mạng, của sự nghiệp đổi mới
đất nước... Con người là vốn quý nhất, chăm lo cho hạnh phúc của con
người là mục tiêu phấn đấu của chế độ ta. Kế thừa quan điểm của Bác về

con người, về giáo dục bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau, Đảng ta
trong tư tưởng chỉ đạo, xây dựng mục tiêu giáo dục đào tạo là giáo dục
các thế hệ con người Việt Nam sống có hồi bão, có lý tưởng yêu nước,
yêu CNXH. Những con người có đạo đức trong sáng, có ý chí tự lực,
sáng tạo, kiên cường trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phát huy các giá
trị văn hóa của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. Có ý thức
cộng đồng, phát huy tính tích cực cá nhân, biết làm chủ tri thức khoa học
và cơng nghệ, có tư duy sáng tạo, có khả năng thực hành giỏi, có tác
phong cơng nghiệp, có tính tổ chức, kỷ luật, có sức khỏe mà theo tư
tưởng Hồ Chí Minh đó là những con người vừa có đức vừa có tài, vừa
hồng lại vừa chuyên. Đó thực sự là những con người mới, những con
người làm chủ tương lai của đất nước.

12