5 mot so bien phap giup hoc sinh lop 5 hoc tot soan thao van ban word

Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Nội dung soạn thảo văn bản đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa vào
thực hiện giảng dạy tại các trường phổ thông. Ở cấp tiểu học, học sinh lớp 3, lớp
4, lớp 5 được làm quen với phần mềm soạn thảo văn bản Word, định dạng văn
bản, gõ tiếng Việt... Lần đầu tiên các em được làm quen với các thao tác gõ chữ
và định dạng chữ nên thường bị các lỗi như sai phông chữ, cỡ chữ, kiểu chữ, căn
lề, khoảng trắng, dấu câu... Cách đặt tay, sử dụng các ngón tay để soạn thảo văn
bản chưa đúng cách, dẫn đến gõ chậm, sai chữ. Chưa phân biệt được các thao
tác lưu, mở, tạo mới văn bản. Ở nội dung này đòi hỏi học sinh phải có kĩ năng
quan sát, ghi nhớ chức năng các hình ảnh, biểu tượng, kĩ năng thực hành các
thao tác với phần mềm. Điều này gây cho các em nhiều khó khăn trong q trình
học tập. Các em khơng nhớ chức năng các nút lệnh, …Do đó, học sinh thực
hành chậm, sản phẩm tạo ra chưa đạt yêu cầu.
Bên cạnh đó, soạn thảo văn bản là nội dung mới đối với học sinh tiểu học,
các em ít được tiếp xúc với máy tính nên có nhiều bỡ ngỡ. Các em được làm
quen chủ yếu ở trường, chưa có điều kiện phát triển khả năng tự học của các em.
Từ những khó khăn đó, trong q trình giảng dạy, phân tích thực trạng
học tập và thực hành của học sinh, tơi đã có một số giải pháp để giúp học sinh
học tốt Soạn thảo văn bản Word trong môn tin học lớp 5. Qua các biện pháp
trong đề tài sẽ giúp các em học Soạn thảo văn bản tốt hơn với phần mềm
Microsoft Word.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Tìm hiểu những khó khăn của học sinh khi học Soạn thảo văn bản và đề
xuất các giải pháp dạy học giúp học sinh khám phá, chiếm lĩnh và ghi nhớ bền
vững kiến thức, thành thạo về kĩ năng khi Soạn thảo văn bản trong môn tin học
lớp 5.
Giúp cho học sinh tiếp thu bài tốt, thao tác nhanh nhẹn, nắm chắc lý
thuyết, thực hành thành thạo, sử dụng chính xác chức năng các biểu tượng trong

phần mềm soạn thảo văn bản vào sản phẩm của mình. Học sinh vận dụng sáng
tạo và linh hoạt để áp dụng vào các môn học khác cũng như trong cuộc sống.
Bước đầu hình thành các em các kiến thức về soạn thảo văn bản.

Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

1


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

Hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết cho
người lao động hiện đại như: chăm chỉ, tự học, hợp tác, sáng tạo, có ý thức và
thói quen sử dụng máy tính trong hoạt động học tập, lao động.
Tìm hiểu và áp dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học giảng dạy một
cách khoa học, linh động, phát huy phẩm chất, năng lực và phù hợp với đối
tượng học sinh.
III. NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI
Trình bày một số vấn đề lí luận và thực tiễn về dạy học tin học nói chung
và phần mềm Soạn thảo văn bản Word nói riêng trong chương trình tin học lớp
5. Phân tích một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả khi dạy học
Soạn thảo văn bản trong môn tin học lớp 5. Tổng kết một số kinh nghiệm khi
dạy học Soạn thảo văn bản đối với học sinh lớp 5 đạt hiệu quả.
IV. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Học sinh lớp 5, trường Tiểu học Phước Vĩnh B năm học 2022 – 2023.
V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu;
- Phương pháp điều tra;
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục;
- Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động;

- Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm.

Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

2


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

B. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Trong nhà trường, tin học là một bộ môn được áp dụng những năm gần
đây, có đặc thù riêng, gây trí tị mị, say mê tìm hiểu với học sinh, xong cũng
khơng tránh khỏi gây ra những khó khăn cho người học. Do đó giáo viên cần có
những phương pháp, hình thức dạy học tích cực để tạo hứng thú và niềm u
thích mơn học, qua đó nâng cao năng lực tin học của các em.
Điều 30 Luật giáo dục 2019 quy định “Phương pháp giáo dục phổ thông
phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh phù hợp với đặc
trưng từng môn học, lớp học và đặc điểm đối tượng học sinh; bồi dưỡng phương
pháp tự học, hứng thú học tập, kỹ năng hợp tác, khả năng tư duy độc lập; phát
triển toàn diện phẩm chất và năng lực của người học; tăng cường ứng dụng công
nghệ thông tin và truyền thông vào quá trình giáo dục”. Bồi dưỡng phương pháp
tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động tình cảm
đem lại niềm vui, hứng thú cho học sinh".
Theo Công văn Số 3636/BGDĐT-GDTH ngày 26 tháng 08 năm 2021 của
Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu: “Tổ chức hiệu quả dạy học môn Tin học theo
quy định trong chương trình và thực hiện các giải pháp phù hợp tăng cường tổ
chức các hoạt động giáo dục tin học, hoạt động giáo dục STEM tiếp cận công
nghệ số nhằm phát triển tư duy khoa học máy tính, các năng lực đặc thù: năng
lực tính tốn, năng lực khoa học, năng lực công nghệ và năng lực tin học cho

học sinh tiểu học.”
Xuất phát từ quan điểm " lấy người học làm trung tâm ", phương pháp dạy
và học đã có những thay đổi căn bản. Người dạy không phải là người duy nhất
nắm giữ kiến thức và truyền đạt kiến thức mà chỉ là người hướng dẫn, người hỗ
trợ, người cố vấn, người kiểm tra... Người học khơng cịn là người thụ động tiếp
thu kiến thức mà là trung tâm của quá trình dạy học, chủ động sáng tạo trong
quá trình học tập nhằm đạt được mục tiêu dạy học của mình. Dạy tin học thì việc
đổi mới phương pháp dạy học là rất rõ ràng và quan trọng đặc biệt trong những
tiết thực hành. Từ những luận điểm trên việc các em học sinh trực tiếp tham gia
vào quá trình học tập, trực tiếp thực hành và sử dụng máy tính một cách tự nhiên
và linh hoạt sẽ tạo được niềm vui, kích thích trí tị mị của các em.
Tin học đóng vai trị chủ đạo trong việc chuẩn bị cho học sinh khả năng
tìm kiếm, tiếp nhận, mở rộng tri thức và sáng tạo trong thời đại cách mạng công
Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

3


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

nghiệp lần thứ tư và tồn cầu hố. Tin học có ảnh hưởng lớn đến cách sống,
cách suy nghĩ và hành động của con người, là công cụ hiệu quả hỗ trợ biến việc
học thành tự học suốt đời.
Mơn Tin học giúp học sinh thích ứng và hồ nhập được với xã hội hiện
đại, hình thành và phát triển cho học sinh năng lực tin học để học tập, làm việc
và nâng cao chất lượng cuộc sống. Giúp học sinh hình thành và phát triển khả
năng sử dụng công cụ kĩ thuật số, làm quen và sử dụng Internet; bước đầu hình
thành và phát triển tư duy giải quyết vấn đề với sự hỗ trợ của máy tính và hệ
thống máy tính; hiểu và tuân theo các nguyên tắc cơ bản trong trao đổi và chia
sẻ thông tin.

Ở cấp tiểu học, chủ yếu học sinh học sử dụng các phần mềm đơn giản hỗ
trợ học tập và sử dụng thiết bị tin học tuân theo các nguyên tắc giữ gìn sức khoẻ,
đồng thời bước đầu được hình thành tư duy giải quyết vấn đề có sự hỗ trợ của
máy tính.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN
1. Thuận lợi
Tại trường Tiểu học Phước Vĩnh B, môn Tin học là môn được giảng dạy
từ lớp 2 đến lớp 5, tuy môn Tin học là một môn mới và là môn học tự chọn
nhưng nhà trường đã tạo điều kiện để học sinh có thể học tiếp cận với máy tính,
làm quen với các thao tác cơ bản khi sử dụng máy tính. Nhà trường được Sở
giáo dục đào tạo mua sắm máy móc và trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và
học môn tin học đầy đủ. Trường có 2 phịng máy vi tính để cho học sinh thực
hành. Trường có 2 giáo viên tin học, được đào tạo trình độ đại học, được trang
bị những kiến thức về tin học, có chun mơn nghiệp vụ để đáp ứng yêu cầu cho
giảng dạy môn tin học trong bậc tiểu học.
Hàng năm, giáo viên tin học được tham gia các buổi chuyên đề, tập huấn,
đặc biệt là tổ chức các buổi thao giảng, dự giờ nhằm trao đổi, học hỏi chuyên
môn, trao đổi kinh nghiệm giữa giáo viên tin học trong toàn huyện để nâng cao
chất lượng giảng dạy. Vì là mơn học trực quan, sinh động, mơn học khám phá
những lĩnh vực mới nên học sinh rất hứng thú học, nhất là những tiết thực hành.
2. Khó khăn
Mơn Tin học là mơn tự chọn trong chương trình tin học lớp 5, nên chương
trình và sự phân phối chương trình bước đầu chưa có sự thống nhất và đang
hồn chỉnh.
Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

4


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

Tin học là môn học mới được đưa vào chương trình giảng dạy, bên cạnh
đó, việc thay sách giáo khoa tin học được thực hiện những năm gần đây nên
trong q trình giảng dạy mơn Tin học ở các lớp ln có những ưu điểm, và tồn
tại nhất định. Đa số các em chưa được tiếp xúc với các phần mềm Soạn thảo văn
bản, về nhà đa số các em khơng có máy tính. Phụ huynh học sinh ít được học
mơn Tin học nên khơng thể hướng dẫn con em mình.
Qua kiểm tra khảo sát chất lượng của học sinh tôi thấy nhiều em thao tác
cịn chậm, chưa chính xác, kĩ năng thực hành chưa tốt, đặc biệt là khi học phần
mềm Word, học sinh còn thụ động, còn e ngại, chưa mạnh dạn để làm các bài
tập. Sau quá trình khảo sát trước khi tiến hành nghiên cứu đề tài này bản thân tôi
đã thu thập số liệu như sau:
Bảng khảo sát học sinh lớp 5 trước khi áp dụng một số nội dung và hình
thức của giải pháp. Tổng số học sinh được khảo sát: 190 học sinh.
Đánh giá học sinh

Số học sinh

Tỷ lệ

Hoàn thành tốt

48/190

25,3%

Hoàn thành

98/190

51,6%

Chưa hoàn thành

44/190

23,1%

III. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1. Giúp học sinh nhớ lại quy tắc gõ chữ Tiếng Việt kiểu Telex hoặc
VNI
Telex là một kiểu gõ tiếng Việt theo hình thức bỏ dấu của tín hiệu điện tín
tiếng Việt, khi nhập văn bản vào máy tính từ bàn phím quốc tế. Kiểu gõ này dựa
trên quy ước thể hiện tiếng Việt trên máy telex, gọi là quy ước telex. Kiểu gõ
này hiện là một kiểu gõ phổ biến và được đa số phần mềm gõ tiếng Việt hỗ trợ.
Khi nhập văn bản theo quy ước telex trên bàn phím quốc tế, phần mềm tự động
chuyển các cụm chữ từ quy ước này sang chữ cái đặc biệt hay dấu thanh tương
ứng trong font chữ tiếng Việt đang dùng.
VNI là một trong số các quy ước nhập tiếng Việt từ bàn phím quốc tế vào
văn bản trên máy tính theo kiểu nhập số sau chữ cái. Khi nhập văn bản theo quy
Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

5


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

ước VNI trên bàn phím quốc tế, phần mềm tự động chuyển các số từ quy ước
này sang chữ cái đặc biệt hay dấu thanh tương ứng trong font chữ tiếng Việt
đang dùng.

Học sinh thường quên quy tắc gõ chữ Tiếng Việt theo kiểu gõ Telex hoặc
VNI. Từ đó tơi cho học sinh chép bảng sau vào trong sách và học thuộc:
Để gõ

Kiểu Telex

Kiểu VNI

Dấu huyền

F

1

Dấu sắc

S

2

Dấu hỏi

R

3

Dấu ngã

X

4

Dấu nặng

J

5

â

aa

a6

ô

oo

o6

ê

ee

e6

ư

uw hoặc w

u7

ơ

ow

o7

ă

aw

a8

đ

dd

d9

Với kiểu gõ Telex, quy ước dễ nhớ như sau: S là sắc, muốn “đội mũ” thì
gõ đúp (2 lần), muốn “có râu” thì thêm w. Với kiểu VNI, dấu mũ  số 6, dấu
móc  số 7, dấu trăng  số 8, đ  d9.
Yêu cầu học sinh luyện tập thành thạo một kiểu gõ. Khuyến khích học
sinh luyện tập kiểu Telex. Để ghi nhớ bảng trên, tôi phát phiếu bài tập điền
khuyết bảng trên để kiểm tra đầu tiết học.
Phiếu bài tập 1:
Họ tên học sinh:...............................................................
Lớp:....................
Để gõ

Kiểu Telex

Dấu huyền

F

Dấu sắc
Dấu hỏi

2
R

Dấu ngã
Dấu nặng

Kiểu VNI

4
J

Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

6


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

â
ô

a6
oo

ê
ư

e6
uw hoặc w

ơ
ă

o7
aw

đ

d9

Phiếu bài tập 2:
Họ tên học sinh:...............................................................
Lớp:....................
Để gõ

Kiểu Telex

Dấu huyền
Dấu sắc

1
S

Dấu hỏi
Dấu ngã

3
X

Dấu nặng
â

5
aa

ô
ê

o6
ee

ư
ơ

u7
ow

ă
đ

Kiểu VNI

a8
dd

Kết hợp phương pháp hỏi đáp và thực hành trên máy tinh, học sinh đã
thành thạo khi gõ chữ Tiếng Việt, các em gõ nhanh và chính xác hơn.
2. Giúp học sinh nhớ lại cách đặt tay trên bàn phím và luyện gõ 10
ngón
Soạn thảo văn bản bằng 10 ngón tay sẽ nhanh và chính xác, do đó tiết
kiệm được thời gian và công sức. Sử dụng 10 đầu ngón tay tốc độ đánh máy
nhanh hơn.
Bước 1: Cách đặt tay trên bàn phím

Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

7


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

Bàn tay trái
Ngón tay
Ngón út
Ngón áp út
Ngón giữa
Ngón trỏ
Ngón cái
Bàn tay phải
Ngón tay

Ngón trỏ
Ngón giữa
Ngón áp út
Ngón út
Ngón cái

Đặt tay lên phím
Đặt ở chữ A
Đặt ở chữ S
Đặt ở chữ D
Đặt ở chữ F
Phím cách
Đặt tay lên phím
Đặt ở chữ J
Đặt ở chữ K
Đặt ở chữ L
Đặt ở dấu ;
dấu cách

Bước 2: Phân công nhiệm vụ cho từng ngón tay

Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

8


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

Bàn tay trái
Ngón tay

Đảm nhiệm phím

Ngón út

1, Q, A, Z, Phím Ctrl trái, Shift trái

Ngón áp út

2, W, S, X

Ngón giữa

3, E, D, C

Ngón trỏ

4, 5, R, T, F, G, V, B

Ngón cái

Space (Phím cách)

Bàn tay phải
Ngón tay

Đảm nhiệm phím

Ngón cái

Space (Phím cách)

Ngón trỏ

6, 7, Y, U, H, J, N, M

Ngón giữa

8, I, K, ,

Ngón áp út

9, O, L, .

Ngón út

0, P, ;, Phím Ctrl phải, Shift phải, ;, /

Bước 3: Ngồi đúng tư thế
Nhiều học sinh có thói quen rất xấu đó là ngồi ngồi nghiêng, ngồi tựa vào
ghế, ngồi vẹo hoặc ngồi quá xa hay quá gần máy tính. Điều này ảnh hướng khá
nhiều đến việc đánh máy. Vậy tư thế ngồi thế nào là chuẩn nhất, thoải mái nhất
và khơng bị gị bó? Đó là lưng thẳng, mặt đối chính diện với máy tính, vai thả
lỏng, tay đặt ngang tầm bàn phím, chuột đặt bên tay phải. Mắt cách màn hình từ
50cm đến 80cm.

Học sinh luyện tập soạn thảo văn bản bằng 10 ngón tay
Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

9

Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

Trước khi thực hành, tôi cho học sinh quan sát tranh và nhắc lại cách đặt
tay trên bàn phím, quy định các ngón tay gõ các phím tương ứng. Điều này đã
giúp các em nhớ lại cách đặt tay đúng và rèn luyện thói quen soạn thảo văn bản
bằng mười ngón.
3. Giúp học sinh chọn đúng các nút lệnh trong phần mềm Word
3.1. Hướng dẫn học sinh phân tích nút lệnh

Đa số các nút lệnh trong phần mềm soạn thảo văn bản Word đều có tính
tượng hình, gợi nhớ đến chức năng của nút lệnh đó:
: Trình bày chữ đậm
: Trình bày chữ nghiêng
: Trình bày chữ gạch chân
: Thay đổi cỡ chữ
: Thay đổi phông chữ
: Thay đổi màu chữ
: Căn thẳng cả hai lề
: Căn thẳng lề phải
: Căn giữa
: Căn thẳng lề trái
: Sao chép văn bản
: Cắt văn bản
: Dán văn bản
: Chèn bảng
: Chèn hình ảnh
: Chèn hình vẽ
: Chèn trang

Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

10


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

Từ các nút lệnh trên, tôi cho học sinh quan sát kết hợp gợi ý để học sinh
liên tưởng đến chức năng của nút lệnh đó.
Ví dụ:
- Chữ I nghiêng  có chức năng trình bày chữ nghiêng;
- Các đoạn thẳng được căn đều bên phải  Căn thẳng lề phải;
- Page Number: Số trang giấy  Chèn trang…
Thơng qua q trình phân tích hình ảnh, các em đã nhớ được chức năng
các nút lệnh và vận dụng thực hành trình bày văn bản đúng theo yêu cầu.
3.2. Sử dụng phương pháp trò chơi
Trò chơi là phương pháp dạy học thông qua việc tổ chức hoạt động cho
học sinh. Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh được hoạt động bằng cách
tham gia trò chơi, trong mục đích của trị chơi truyền tải mục tiêu của bài học.
Khi tham gia hoạt động này, học sinh được rèn luyện kỹ năng học tập hợp tác,
giảm tính chất căng thẳng trong giờ học, tạo được hứng thú, hấp dẫn và sẽ làm
tăng khả năng chú ý của các em với nội dung bài học.
Quy trình thực hiện:
Bước 1. Giáo viên giới thiệu tên trò chơi, mục đích của trị chơi.
Bước 2. Hướng dẫn chơi.
Bước 3. Thực hiện trò chơi.
Bước 4. Nhận xét sau trò chơi.
Một số trị chơi tơi đã áp dụng:
3.2.1. Cuộc thi “Ai nhanh – Ai đúng”

Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

11


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

3.2.2. Trị chơi: “Ơ số may mắn”

3.2.3. Trò chơi: “Nhổ cà rốt”

Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

12


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

Phương pháp này được tôi áp dụng ở cuối tiết học, nhằm giúp các em
củng cố lại nội dung đã tìm hiểu trong bài. Tơi cho cả lớp làm lần lượt các câu
hỏi, các em sẽ điền đáp án vào bảng con. Những em có đáp án nhanh và chính
xác sẽ được tuyên dương. Những em có đáp án chưa chính xác sẽ bị phạt những
hình thức tích cực như đứng tượng hay đóng vai các con vật.
Qua quá trình thực hiện, học sinh thể hiện sự hứng thú học tập, tất cả đều
thể hiện sự thu hút khi tham gia. Đa số các em có kết quả chính xác.
4. Tăng cường thời gian thực hành
Thực hành là phương pháp thường xuyên được áp dụng khi học tin học.
Giáo viên tổ chức cho học sinh trực tiếp thao tác trên máy vi tính. Thơng qua
thực hành, các em hiểu rõ và vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn, giúp hình
thành kĩ năng, tạo cơ hội phát triển năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp

và hợp tác. Đồng thời, giáo viên cũng phát hiện ra những khó khăn, lỗ hỗng kiến
thức của học sinh để tư vấn, giúp đỡ. Khi thực hành, các em được giao những
vấn đề cần giải quyết, trực tiếp soạn thảo văn bản, rèn luyện kỹ năng gõ bàn
phím, định dạng văn bản theo yêu cầu.
Quy trình thực hiện:
Bước 1: Giáo viên giao nhiệm vụ và hướng dẫn trình tự các bước thực
hiện để học sinh thực hành theo yêu cầu.
Bước 2: Tổ chức cho học sinh thực hành, giáo viên theo dõi, tư vấn cho
học sinh. Học sinh có thể thực hành cá nhân hoặc nhóm nhưng tạo điều kiện để
học sinh thực hành cá nhân.
Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

13


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

Bước 3: Tổ chức cho học sinh báo cáo sản phẩm và đánh giá kết quả thực
hành.
Khi học các bài soạn thảo văn bản, do thời gian các em gõ chữ lâu nên tôi
thường dành khoảng 25 phút để các em thực hành. Tùy vào năng lực của mình,
các em sẽ nhận nhiệm vụ phù hợp để hoàn thành, tránh trường hợp chỉ gõ chữ
mà khơng trình bày và lưu văn bản.
Ví dụ, các em được giao nhiệm vụ soạn thảo và trình bày một đoạn văn
theo mẫu sau:

Các em sẽ nhận soạn thảo từ 2 đến 4 đoạn theo khả năng của mình. Yêu
cầu học sinh soạn thảo văn bản trước, sau đó trình bày theo mẫu: chọn cỡ chữ,
phông chữ, kiểu chữ, màu chữ, căn lề…và lưu văn bản vào thư mục của mình.
Từ đó, tất cả học sinh đều được soạn thảo văn bản, trình bày văn bản và lưu sản

phẩm của mình, làm cơ sở cho bài học tiếp theo.

Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

14


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

Học sinh thực hành trình bày văn bản theo mẫu
5. Hướng dẫn học sinh tạo 1 sản phẩm theo tiến trình các bài học
Sản phẩm của bài học trước sẽ tiếp tục được sử dụng để thực hành các nội
dung của bài học sau.
Ví dụ: Chủ đề 2: SOẠN THẢO VĂN BẢN
Bài 1: Những gì em đã biết
Học sinh được yêu cầu soạn thảo đoạn văn, trình bày theo mẫu và lưu vào
trong máy tính:

Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

15


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

Bài 2: Kĩ thuật điều chỉnh một đoạn văn bản
Học sinh được thực hành trình bày văn bản theo yêu cầu và lưu vào trong
máy tính:
a. Đoạn thứ nhất: Lề trái 3cm, lề phải 2cm, chữ nghiêng, cỡ 13, giãn dòng
2.0

b. Đoạn thứ hai: Lề trái 2,5cm, lề phải 2cm, chữ đậm, cỡ chữ 14, giãn dòng
1.5
c. Đoạn thứ 3: Lề trái 3,5cm, lề phải 1,5cm, chữ nghiêng và đậm, cỡ chữ 14,
giãn dòng 1.0

Bài 3: Chọn kiểu trình bày có sẵn cho đoạn văn bản
Học sinh được thực hành trình bày văn bản theo yêu cầu và lưu vào trong
máy tính:
a. Đoạn thứ nhất: Kiểu trình bày là Heading 2;
b. Đoạn thứ hai: Kiểu trình bày là Heading 3
c. Đoạn thứ 3: Kiểu trình bày là Heading 4

Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

16


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

Điều này sẽ giúp học sinh củng cố lại kiến thức đã học, đồng thời làm nền
tảng để tiếp thu và vận dụng kiến thức mới để phát triển sản phẩm của mình. Từ
đó nội dung bài học được khắc sâu.
6. Thường xuyên nhận xét, kiểm tra, đánh giá, điều chỉnh nội dung
Thường xuyên nhận xét, kiểm tra, đánh giá những kiến thức đã được học
của học sinh để kịp thời phát hiện những chỗ hổng nhằm bổ sung hoàn chỉnh
những kĩ năng cần thiết cho các em. Việc kiểm tra đánh giá cần đảm bảo tính
khách quan, cơng bằng nhằm, đánh giá dựa trên năng lực và kiến thức của mỗi
học sinh. Đồng thời phải điều chỉnh những nội dung khơng cịn phù hợp tránh
tạo áp lực cho người học.
Chuyển từ chủ yếu đánh giá kết quả học tập cuối mơn học, khóa học nhằm

mục đích xếp hạng, phân loại sang sử dụng các loại hình thức đánh giá thường
xuyên, đánh giá định kỳ sau từng chủ đề, từng chương nhằm mục đích phản hồi
điều chỉnh quá trình dạy. Chuyển từ chủ yếu đánh giá kiến thức, kĩ năng sang
đánh giá năng lực của người học. Tức là chuyển trọng tâm đánh giá chủ yếu từ
ghi nhớ, hiểu kiến thức, … sang đánh giá năng lực vận dụng, giải quyết những
vấn đề của thực tiễn, đặc biệt chú trọng đánh giá các năng lực tư duy bậc cao
như tư duy sáng tạo. Chuyển đánh giá từ một hoạt động gần như độc lập với q
trình dạy học sang việc tích hợp đánh giá vào quá trình dạy học, xem đánh giá
như là một phương pháp dạy học.
Trong đánh giá thành tích học tập của học sinh không chỉ đánh giá kết quả
mà chú ý cả q trình học tập. Đánh giá thành tích học tập theo quan điểm phát
triển năng lực, không giới hạn vào khả năng tái hiện tri thức mà chú trọng khả
năng vận dụng tri thức trong việc giải quyết các nhiệm vụ phức hợp.
Kịp thời đánh giá sản phẩm của từng học sinh trong mỗi tiết học, chú trọng
những học sinh chưa hoàn thành để hướng dẫn, tư vấn, giúp các em nhận ra
những thao tác chưa chính xác để khắc phục.
IV. KẾT QUẢ THỰC HIỆN
Sau khi thực hiện các biện pháp tôi thấy học sinh nắm bắt bài tốt, kĩ năng
thực hành nhanh nhẹn hơn. Học sinh đã ngồi đúng tư thế trước máy tính, đặt tay
đúng cách, hình thành thói quen soạn thảo văn bản bằng 10 ngón tay. Các em đã
biết sử dụng đúng các nút lệnh để trình bày văn bản, lưu và mở văn bản. Đồng
thời tạo sự say mê, hứng thú, u thích mơn học, khai thác tối đa được sự sáng
tạo của học sinh.
Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

17


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

Bảng khảo sát học sinh lớp 5 đã áp dụng nội dung và biện pháp của đề tài.
Tổng số học sinh là 190 em:
* Thực hành soạn thảo văn bản
Đánh giá học sinh

Số Hs

Tỷ lệ

Tăng/giảm

Hoàn thành tốt

91/190

47,9%

Tăng 22,6%

Hoàn thành

99/190

52,1%

Tăng 0,5%

Chưa hoàn thành

0/190

0%

Giảm 23,1%

Từ bảng kết quả trên cho thấy các biện pháp áp dụng vào việc dạy học Tin
học ở lớp 5 trường Tiểu học Phước Vĩnh B đã trình bày ở trên giúp các em
không những nắm vững được kiến thức cơ bản về tin học mà còn giúp các em
học tập phấn khởi hơn, tiếp thu bài nhanh hơn, mạnh dạn hơn, sáng tạo trong
học tập, say mê hứng thú, u thích mơn học, biết vận dụng kiến thức tin học vào
áp dụng các lĩnh vực và môn học khác. Thông qua việc thay đổi cách dạy qua
từng tiết học giúp các em thay đổi khơng khí, để tiết học diễn ra nhẹ nhàng, đạt
được hiệu quả tốt hơn. Học sinh biết tự xử lí những vấn đề nhỏ trong q trình
sử dụng phần mềm. Việc nắm được kiến thức lí thuyết và thực hành trên phần
mềm của các em học sinh có cải thiện rõ rệt. Kết quả kiểm tra tin học cuối học
kì 1 năm học 2022 – 2023 có 93 em hoàn thành tốt, chiếm 47,2%, 104 em hoàn
thành, chiếm 52,8%, khơng có học sinh chưa hồn thành.
Các em đã biết sử dụng thành thạo phần mềm, giải quyết được các bài
tốn khó, hiểu được các thuật ngữ trong Word, sáng tạo qua các cuộc thi nhỏ
được tổ chức trong tiết học.
Hình thành ở học sinh những kĩ năng cơ bản như năng lực tự chủ và tự
học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo.
V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Luôn tự học hỏi, dự giờ rút kinh nghiệm để góp phần nâng cao chất lượng
giảng dạy, nâng cao chất lượng học sinh, giúp các em sử dụng phần mềm một
các thành thạo hơn. Tăng cường giờ dạy thực hành để rèn luyện kĩ năng thao tác
trên máy tính giúp các em sử dụng các công cụ trên phần mềm Word một cách
linh hoạt và nhanh nhẹn hơn. Tạo khơng khí học tập thoải mái giúp các em say
mê hứng thú, yêu thích mơn học, từ đó khai thác sự sáng tạo của học sinh. Trong
Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

18


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

tiết học, tập trung nhận xét, đánh giá, sửa sai kịp thời những học sinh thao tác
chậm, chưa chính xác để các em nắm được kiến thức và thực hành được những
bài tập cơ bản trở lên.
Tổ chức các hoạt động giáo dục nhằm giúp học sinh nhớ tên và chức năng
các nút lệnh thông qua các các hoạt động như phân tích hình ảnh các nút lệnh,
áp dụng phương pháp trò chơi…Chú trọng phương pháp thực hành.
Giáo viên quan tâm hơn đến tâm lý học lứa tuổi, giới tính, phẩm chất,
năng lực từng học sinh, từ đó có những điều chỉnh nội dung dạy học phù hợp, hỗ
trợ, tư vấn học sinh để nâng cao chất lượng dạy và học, tích cực nghiên cứu, biết
khai thác và ứng dụng cơng nghệ thơng tin có hiệu quả hơn trong quá trình giảng
dạy. Bồi dưỡng thêm kiến thức tin học và ngoại ngữ.
Áp dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy học phù hợp, hiệu quả nhằm
phát huy phẩm chất, năng lực của học sinh. Một số phương pháp dạy học tích
cực như phương pháp hợp tác, phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề,
phương pháp thực hành. Một số kĩ thuật dạy học như đọc tích cực, đóng vai…
Tận dụng những nguồn tài ngun sẵn có của máy vi tính, hoặc truy cập
mạng để tìm hiểu thơng tin, tìm kiếm tài ngun trên Internet phục vụ cho q
trình dạy và học. Giáo viên có kế hoạch bồi dưỡng để nâng cao kiến thức bản
thân đáp ứng được những yêu cầu đổi mới, cập nhập thơng tin một cách đầy đủ,
chính xác. Giáo viên nên tận dụng những phương tiện sẵn có của bộ mơn tin học
áp dụng vào giảng dạy lý thuyết để học sinh dễ quan sát và nhận biết, giúp cho
buổi học đạt hiệu quả hơn.
VI. KẾT LUẬN
Để có được tiết dạy tốt, đặc biệt giảng dạy với phần mềm Word, đòi hỏi

người giáo viên phải có kĩ năng tổ chức hoạt động tốt, có phương pháp và kĩ
thuật dạy học phù hợp với học sinh Tiểu học, trong môn Tin học địi hỏi người
giáo viên phải khơng ngừng nghiên cứu, tìm tịi, học hỏi và rèn luyện chun
mơn, đặc biệc là nghiệp vụ sư phạm. Tìm hiểu các phương pháp và kĩ thuật dạy
học tích cực để áp dụng vào trong dạy học và giáo dục.
Qua nghiên cứu lí luận và thực tiễn công tác giảng dạy và học tập môn
Tin học của học sinh trường Tiểu học Phước Vĩnh B đã cho thấy: Việc đưa môn
Tin học vào giảng dạy trong trường Tiểu học là rất cần thiết. Để học sinh học tốt
mơn Tin học thì điều đầu tiên là phải có cơ sở vật chất đầy đủ, học sinh được

Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

19


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

học và thực hành trực tiếp trên máy vi tính giúp học sinh học tốt và có kĩ năng
sử dụng máy tính thành thạo hơn.
Khi áp dụng các giải pháp trên, những học sinh được học môn Tin học của
trường đã biết soạn thảo và trình bày văn bản. Hầu hết các em đã sử dụng thành
thạo các nút lệnh trong phần mềm để giải quyết các bài toán theo yêu cầu trong
sách giáo khoa, và yêu cầu của giáo viên, các em đã biết tự xử lí khi gặp các vấn
đề về thao tác trên phần mềm mà không cần nhờ sự trợ giúp của giáo viên. Nhiều
em có thể sáng tạo trong trình bay văn bản. Lên bậc Trung học cơ sở, các em đã
có nền tảng cơ bản về soạn thảo văn bản, tạo tiền đề để học tập tiếp các nội dung
được mở rộng và nâng cao.
Bên cạnh đó giáo viên phải chuẩn bị tốt cho mình các thiết bị dạy học
hiện đại phục vụ cho việc học, áp dụng công nghệ thơng tin và giảng dạy trong
q trình dạy học đặc biệt là các phần mềm giảng dạy như NetSupport School,

giúp giáo viên chủ động trong quá trình giảng dạy, kiểm tra, giám sát và đánh
giá quá trình học tập của học sinh.
Trên đây là một số biện pháp tôi đã áp dụng vào dạy tin học lớp 5 trường
Tiểu học Phước Vĩnh B, tuy bản thân đã tích cực nghiên cứu tìm tịi nhưng vẫn
cịn có những hạn chế nhất định. Tơi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến
của hội đồng trường và hội đồng khoa học các cấp để sáng kiến của tôi đạt được
hiệu quả cao hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Phước Vĩnh, ngày 16 tháng 01 năm 2023
Người viết

Lê Quang Đức

Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

20


Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt Soạn thảo văn bản Word

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Các văn bản chỉ đạo về giảng dạy môn Tin học bậc tiểu học.
2. Sách Hướng dẫn học Tin học lớp 5– Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam
3. Một số phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực
4. Chương trình tổng thể (Ban hành kèm theo Thơng tư số 32/2018/TT-BGDĐT
ngày 26 tháng 12 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo)

Lê Quang Đức – Giáo viên Trường Tiểu học Phước Vĩnh B - huyện Phú Giáo – tỉnh Bình Dương

21