Dự phòng và điều trị bệnh “góc thời tiết” ppt

Dự phòng và điều trị bệnh “góc thời
tiết”
Bệnh “góc thời tiết” còn gọi là hội chứng cổ đầu. Đây
là hội chứng phổ biến xảy ra rất đột ngột mang theo
nhiều biến chứng bệnh phức tạp xâm phạm đến nhiều
chức năng của đời sống, tạo nên “tâm lý lo âu” kéo dài
cho người bệnh. Đây cũng là hội chứng có nguồn gốc
xuất phát từ cột sống cổ nhưng lại có biểu hiện lâm
sàng đa dạng buộc người bệnh phải đến khám tại
nhiều chuyên khoa.
Nguyên nhân của hội chứng cổ đầu
Hội chứng cổ đầu xảy ra là do động
mạch sống và giao cảm cổ sau đã bị
chèn đẩy ở khu vực cột sống cổ bởi
nhiều yếu tố: lệch trục cột sống; trượt
đốt sống, hẹp ống động mạch đốt sống
do chồi xương ra phía bên của mỏm
móc đốt sống C4 - C7. Nhưng phần
lớn các trường hợp mắc bệnh thường
do nguyên nhân phối hợp. Trên lâm sàng, bên cạnh các
triệu chứng của hội chứng cổ cục bộ cũng có thể thấy các
biểu hiện bệnh do mạch máu và thần kinh thực vật.
Biểu hiện thường gặp
Một số tư th
ế gây
hội chứng cổ đầu.

Đau đầu: Đau đầu thành cơn phụ thuộc vào tư thế vận
động của đầu là đặc trưng chủ đạo nhất, có thể đột nhiên
xuất hiện, trở thành nặng lên và biến đi cũng khá nhanh.
Vì vậy, nhiều người bệnh rất khổ tâm vì đã bị những

người thân coi như “bệnh tưởng”, như là bệnh “giả vờ”.
Các tác giả phương Tây thường gán cho hội chứng này
thuật ngữ “bệnh góc thời tiết”. Các dạng biểu hiện của
đau đầu lại rất khác nhau, không thuần nhất. Bên cạnh
đau nửa đẩu kiểu migraine lan đến trán, cũng có loại đau
đầu cả hai bên và đau nặng ở một bên theo dạng đau dây
thần kinh khu vực gáy sau đầu. Đau đầu cũng có khi kèm
theo các biểu hiện chóng mặt, rối loạn nhìn chủ quan và
có phần có những triệu chứng khách quan của dây thần
kinh thính giác cũng như của bộ máy tiền đình.
Chóng mặt: Bệnh nhân có cảm giác chóng mặt và rối loạn
thăng bằng cũng xuất hiện ở một tư thế vận động nhất
định của đầu. Khi xoay cột sống cổ, xuất hiện kiểu chóng
mặt quay phần lớn trong vài giây đến vài phút. Thường
chỉ quay đầu về một phía nhất định mới gây chóng mặt
quay và cũng thường hay xảy ra ở cả tư thế quá ưỡn cổ
(ưỡn ngửa cổ quá mức). Phần lớn xảy ra cơn chóng mặt là
do cử động đầu quá đột ngột nhất là khi ngước mắt, ngửa
cổ nhìn lên trên một cách nhanh chóng. Dấu hiệu đặc
trưng là triệu chứng láy mắt (nystagmus) tự phát mạnh
hoặc láy mắt tạm thời khi bị kích thích bằng các biện
pháp kích thích thụ động vào cột sống cổ. Các kiểu láy
mắt thường gặp là: láy mắt ngang theo hướng nhất định,
láy mắt xoay ngang, láy mắt khi chuyển tư thế. Trong
triệu chứng tiền đình trung ương, cần nhấn mạnh là do rối
loạn thân não. Trường hợp cần thiết, bệnh nhân phải được
chuyên khoa tai - mũi - họng xác định các rối loạn về tiền
đình ốc tai, cũng như các rối loạn phối hợp vận động.
Các rối loạn nghe, nhìn và nuốt: Có khoảng một phần ba
bệnh nhân bị hội chứng cổ - đầu phàn nàn về triệu chứng

ù tai, bao giờ cũng ở một bên. Phần lớn có ảnh hưởng đến
thính lực. Ù tai âm trầm cùng với tất cả các triệu chứng
của hội chứng cổ - đầu thường xuất hiện thành cơn. Ngoài
ra, có thể có cảm giác đau tai cũng đều liên quan đến căn
nguyên cổ (đau tai do cổ). Đặc trưng của các rối loạn này
phụ thuộc vào tư thế. Ù tai, nghe khó, đau tai xuất hiện
hay đau tăng lên đều phụ thuộc vào tư thế nhất định nào
đó của đầu mà không bao giờ thấy trong các rối loạn nghe
do các căn nguyên khác. Trong hội chứng cổ - đầu, bên
cạnh triệu chứng đau lan ra hốc mắt, thường thường cũng
có rối loạn nhìn: ám điểm lấp lánh, nhìn mờ sương và các
rối loạn nhìn khác cũng xuất hiện với triệu chứng chóng
mặt. Bệnh nhân thường kể tự nhiên thấy tối sầm trước
mắt trong thời gian ngắn. Nếu người bệnh được điều trị
kịp thời với chẩn đoán chính xác thì các rối loạn nhìn đó
đều có thể biến hết và không để lại các di chứng trầm
trọng và lâu dài.
Rối loạn tuần hoàn não: Lồi đĩa đệm
hay thoát vị đĩa đệm ở đoạn cột sống
cổ có tỷ lệ thấp hơn ở đoạn cột sống
thắt lưng. Tùy theo vị trí và mức độ
lồi hoặc thoát vị đĩa đệm có thể gây
nên 2 hội chứng chèn ép: hội chứng
chèn ép rễ thần kinh, động mạch
sống và hội chứng chèn ép tủy sống
cổ. Hội chứng đau rễ thần kinh có
thể do chồi xương thoái hóa ở mỏm móc hoặc các gai
xương và có thể do khối lồi hoặc thoát vị đĩa đệm chèn
ép. Thiểu năng tuần hoàn động mạch sống sẽ gây hậu quả
thiểu năng cả động mạch nền và động mạch não.

Tiến triển của hội chứng cổ - đầu: Trạng thái bệnh nặng
nhẹ và các giai đoạn lui bệnh cũng như thời gian bệnh ổn
định (không đau) thường xen kẽ nhau. Cùng với sự xơ
hóa và khóa cứng các đoạn vận động cột sống cổ ngày
càng tiến triển ở người cao tuổi, có thể xuất hiện hạn chế
vận động cột sống cổ, làm cho vận động đầu tới mức tối
đa của trường vận động không thực hiện được. Nếu được
dự phòng và điều trị đúng phương pháp, tiên lượng của
bệnh nói chung tốt.
Dự phòng và điều trị
Dự phòng chung
Ám đi
ểm lấp lánh
trong h
ội chứng cổ
đầu.
- Phong cách sinh hoạt: Khi ngồi lâu hoặc ngồi trên xe ô
tô đường dài cần ngồi ghế có bản tựa cổ và lưng. Khi nằm
cần có gối thích hợp với loại hình có thể: không để tư thế
cổ quá ưỡn hoặc gấp cúi quá mức. Tập vận động cột sống
cổ theo nhiều hướng động tác (xoay tròn, ưỡn, quay cổ
sang bên và nghiêng cổ về phía khớp vai).
- Đối với các nghề buộc phải sử dụng tư thế cổ bất lợi như
nghề văn phòng (dùng máy tính, điện tử, kế toán ), soi
kính hiển vi, xét nghiệm phải cúi lâu, hoặc các nghề làm
việc trên cao (thợ điện, thợ sơn, hàn ), lái xe đường dài,
cần có thời gian “nghỉ tích cực”, tức là nghỉ để tập vận
động cột sống cổ và cột sống lưng. Tránh dùng cột sống
cổ ở tư thế không đổi quá lâu. Tránh các chấn thương vào
cổ và đầu, kể cả những vi chấn thương không mạnh

nhưng kéo dài.
Điều trị
Điều trị chung bằng các loại thuốc chống viêm, giảm đau,
thư giãn cơ như piroxicam, tilcosil Có thể áp dụng châm
cứu, xoa bóp nhẹ nhàng vùng cổ - vai - gáy.