Luyện tập phục hồi chức năng cho
người bệnh COPD
Đối với người mắc COPD - bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
(BPTNMT) thì ngoài việc chữa trị, có chế độ dinh dưỡng hợp lý
còn cần phải luyện tập các bài tập thể lực, tập thở nhằm làm
giảm số đợt cấp của bệnh cũng như nâng cao chất lượng sống.
Lợi ích từ việc luyện tập thể lực và phục hồi chức năng
(PHCN)
Chế độ luyện tập thể lực và PHCN rất quan trọng đối với bệnh
nhân BPTNMT. Tuy nhiên nếu chế độ tập luyện thể lực không
thích hợp có thể gây khó thở thêm cho người bệnh và khiến
người bệnh rất ngại vận động thể lực. Một số nghiên cứu gần
đây cho thấy, ở những người BPTNMT có chế độ tập luyện,
PHCN phù hợp có thể làm giảm tới trên 50% tỉ lệ bệnh nhân
nhập viện vì đợt cấp của bệnh. Luyện tập thể lực là yếu tố quan
trọng nhất trong quá trình PHCN ở bệnh nhân BPTNMT.
Tập luyện thể lực và PHCN có rất nhiều lợi ích cho bệnh nhân
BPTNMT như: cải thiện khả năng gắng sức; cải thiện chất lượng
cuộc sống; giảm triệu chứng khó thở; giảm rõ rệt số lần nhập
viện vì đợt cấp của bệnh; giảm lo âu trầm cảm liên quan tới
bệnh; kéo dài tuổi thọ người bệnh; cải thiện sức khỏe tâm thần
kinh, ngủ ngon, tăng cảm giác ngon miệng khi ăn
Kiểm tra chức năng thở cho người bệnh
phổi tắc nghẽn mạn tính.
Những biện pháp tập luyện thể lực cơ bản
Các biện pháp tập luyện thể lực và PHCN cho người BPTNMT
bao gồm: các biện pháp tăng sức bền của cơ thể như đi bộ, chạy
thảm lăn, bơi, đạp xe Các biện pháp tăng sức mạnh của cơ: tập
nâng tạ, kháng lực , trong đó các biện pháp quan trọng đối với
bệnh nhân BPTNMT là tăng cường sức bền do tính chất bài tập
thường nhẹ nhàng, phù hợp với người bệnh bởi người bệnh chủ
yếu là người cao tuổi. Tập vận động chi dưới sẽ cải thiện khả
năng gắng sức, vận động chi trên giúp cải thiện sức cơ và giảm
nhu cầu thông khí. Trong quá trình tập thể lực, khi bắt đầu xuất
hiện cảm giác khó thở, người bệnh có thể dừng lại, thực hiện các
thao tác tập thở.
Tập thở rất cần thiết đối với người BPTNMT
Có 2 phương pháp tập thở chính hiện nay:
Thở chúm môi: là cách thở khi hít vào qua mũi đồng thời kết
hợp ngậm kín miệng, khi thở ra chú ý môi chúm lại như đang
huýt gió, thời gian thở ra nên dài gấp đôi thời gian hít vào.
Thở bụng: là cách thở có tác dụng làm mạnh cơ hoành. Để thực
hiện thao tác này nên nằm ngửa, hai chân co lại, một tay đặt ở
phần trên của ngực, một tay đặt ở bụng. Khi hít vào ngực không
cử động, bụng phình lên. Khi thở ra chúm môi và thóp bụng lại.
Tập tạ tăng sức khỏe của cơ.
Một số lưu ý khi luyện tập thể lực
Người bệnh cần tập sao cho phù hợp là hết sức quan trọng, sẽ
không có một chế độ tập luyện chung cho tất cả mọi người. Tốt
nhất nên tập tối thiểu 3 buổi/tuần, mỗi buổi khoảng 30
phút.Trong thời gian tập có thể xen kẽ những khoảng nghỉ.
Thường tập đều đặn hằng tuần, hằng tháng thì hiệu quả sẽ càng
kéo dài. Khi tập, người bệnh nên vận dụng nhiều hình thức tập
khác nhau để tránh nhàm chán và nên chọn những hình thức tập
đòi hỏi ít trang bị, tránh tốn kém.
Một số lưu ý khi tham gia luyện tập thể lực PHCN: phải có một
chế độ dinh dưỡng hợp lý và nên tập sau khi ăn ít nhất 1-2 giờ;
trước khi tập luyện cần làm nóng cơ thể bằng những thao tác nhẹ
nhàng, tránh gắng sức đột ngột; nếu có các triệu chứng xây xẩm,
chóng mặt, khó thở, nhịp tim nhanh nên ngừng ngay việc tập
luyện và cần liên lạc ngay với thầy thuốc; không nên tập trong
thời tiết nóng quá hay lạnh quá, sau khi tập không tắm nước
nóng quá cũng như lạnh quá. Tùy theo tình trạng sức khỏe, thể
lực và thói quen của người bệnh, thầy thuốc sẽ tư vấn để người
bệnh lựa chọn biện pháp, cường độ và thời gian tập luyện thể
lực và PHCN cho thích hợp.
Ở bệnh nhân BPTNMT, song song với việc thực hiện hướng dẫn
về điều trị và dự phòng thì chế độ dinh dưỡng, tập luyện thể lực
có vai trò rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả điều
trị, dự phòng bệnh và ngăn bệnh tiến triển nặng. Người bệnh có
thể tự mình hoặc kết hợp với sự tư vấn của thầy thuốc để xây
dựng một chế độ ăn, uống, tập luyện và PHCN thích hợp góp
phần cải thiện tình trạng bệnh, nâng cao khả năng hoạt động thể
lực và cải thiện chất lượng cuộc sống cho chính bản thân mình