đề xuất duyen hải cbh 2021

KỲ THI HỌC SINH GIỎI CÁC TRƯỜNG THPT
CHUYÊN
KHU VỰC DUYÊN HẢI VÀ ĐỒNG BẰNG BẮC
BỘ
LẦN THỨ XIII, NĂM 2022
ĐÁP ÁN THI MÔN: SINH HỌC LỚP 10
Thời gian làm bài: 180 phút
(Đề thi gồm 10 câu, 03 trang)
(HCD ĐỀ GIỚI THIỆU)
Câu 1 (2,0 điểm). Thành phần hóa học của tế bào
Các tế bào hồng cầu có hoạt tính kháng ngun, mỗi
protein GPA được tạo thành từ sự kết hợp của hai chuỗi
polypeptide; mỗi chuỗi được cấu trúc gồm 131 acid
amin. Hình 1 biểu hiện cấu tạo và sự phân bố trên màng
sinh chất của protein GPA với thứ tự acid amin của mỗi
chuỗi polypeptide được kí hiệu từ 1 đến 131. Sự glycosyl
hóa protein là q trình gắn thêm các nhóm carbohydrate
vào phân tử protein đang tổng hợp nhờ sự xúc tác của
glycosyl transferase.

Hình 1. Cấu tạo và sự phân bố

trên màng sinh chất của protein
GPA
1. Hãy cho biết đặc điểm của protein GPA ở hình 1 thể hiện cấu trúc bậc một, bậc hai, bậc ba hay
bậc bốn của protein? Chỉ ra đặc điểm của mỗi bậc cấu trúc vừa nêu đối với protein GPA.
2. Protein GPA có ba miền cấu trúc: miền 1 gồm 72 acid amin đầu tiên, miền 2 từ 73 đến 95 acid
amin và miền 3 gồm các acid amin còn lại. Hãy cho biết mỗi miền cấu trúc của protein GPA phân
bố ở vị trí nào trên màng sinh chất? Nêu đặc điểm của các acid amin cấu tạo nên mỗi miền.
1.1Hình 1 thể hiện cả bốn bậc cấu trúc của protein GPA.
- Cấu trúc bậc 1: Mỗi chuỗi polypeptide GPA được cấu tạo bao gồm 131 acid

0,25
amin với trình tự sắp xếp của các loại acid amin trên chuỗi được mơ tả ở hình 1.
- Cấu trúc bậc 2: Ở miền xuyên qua màng sinh chất của các chuỗi polypeptide
GPA có thể quan sát được cấu trúc dạng xoắn alpha.
0,25
- Cấu trúc bậc 3: Quan sát được protein GPA có miền ngoại bào, miền xuyên
màng và miền nội bào; mỗi miền protein được cấu tạo từ các loại acid amin khác 0,25
nhau và có cấu hình khơng gian khác biệt. Miền ngoại bào và miền nội bào đều
có tính phân cực, ưa nước, tương tác với các phân tử nước xung quanh. Miền
xuyên màng có tính kị nước, tương tác với các phân tử phospholipid kị nước của
màng tế bào.
- Cấu trúc bậc 4: Protein GPA hoàn chỉnh được cấu tạo gồm hai chuỗi
polypeptide liên kết với nhau trên màng sinh chất; trên thực tế, chúng được kết
0,25
nối với nhau bằng liên kết disulfide nhưng khơng được thể hiện trong hình.
1.2

- Miền 1 có 72 acid amin đầu tiên là miền phân bố ở bên ngoài màng sinh chất

0,5

1


(miền ngoại bào), bao gồm các loại acid amin phân cực, tích điện vì tương tác
với các phân tử nước trong mơi trường. Miền 1 được glycosyl hóa (gắn thêm
nhóm carbohydrate vào các acid amin trên chuỗi) trong lưới nội chất, hoàn
thiện ở bộ máy Golgi, đưa vào túi vận chuyển đến màng, hòa màng với màng
sinh chất lộn ngược ra ngồi → miền ngoại bào được glycosyl hóa.
- Miền 2 có acid amin thứ 73 đến 95 là miền nằm xuyên qua màng sinh chất,

bao gồm các loại acid amin khơng phân cực, kị nước vì tương tác với các phân
tử phospholipid.
- Miền 3 gồm các acid amin còn lại là miền nằm trong màng sinh chất (miền nội
bào), có đặc điểm tương tự với miền 1 nhưng khơng được glycosyl hóa.
Câu 2 (2,0 điểm). Cấu trúc tế bào

0,25

0,25

1. Phân biệt các loại protein có chức năng vận chuyển các chất qua màng sinh chất.
2. Nấm sợi cần tiết enzyme amylase để thủy phân tinh bột. Hãy trình bày vai trò của các bào
quan tham gia tổng hợp và vận chuyển amylase (tính từ gen mã hóa amylase).
2.1Các loại protein vận chuyển:
- Chất mang: Là loại protein vận chuyển khi liên kết với chất vận chuyển đặc
hiệu nó sẽ bị biến đổi cấu hình để có thể vận chuyển được chất mang ra vào tế
bào.
- Kênh: Là loại protein tạo nên kênh (lỗ ) trên màng phù hợp với chất vận
chuyển nhất định. Khi chất được vận chuyển có kích thước hoặc điện tích phù
hợp sẽ được di chuyển qua kênh.
- Cổng: Là một loại kênh protein vận chuyển nhưng được điều khiển đóng mở
bằng các tín hiệu hóa học hay tín hiệu điện.
- Bơm: Là loại protein vận chuyển chỉ vận chuyển được các chất khi được cung
cấp năng lượng (ATP).
2.2

0,25

0,25
0,25

0,25

- Amylase là protein ngoại tiết nên sẽ được đưa ra khỏi tế bào qua cơ chế xuất
bào.
- Cơ chế tổng hợp và vận chuyển amylase tính từ gen:
+ Nhân: Phiên mã
+ Mạng lưới nội chất hạt: Dịch mã
+ Bộ máy Golgi: Hoàn thiện cấu trúc enzyme
+ Túi, bóng, khung xương tế bào: Vận chuyển đến màng sinh chất
+ Màng sinh chất: Xuất bào
Đúng mỗi ý được 0,125đ; nêu đủ 5 ý được 0,75đ.

0,25

0,75

Câu 3 (2,0 điểm). Chuyển hóa vật chất và năng lượng (đồng hóa)
1. Hình ảnh dưới đây minh họa chuỗi truyền điện tử quang hợp ở tế bào thực vật.

2


Hình 2. Chuỗi truyền điện tử quang hợp ở tế bào thực vật
Hãy xác định sự tổng hợp ATP, NADPH khi tế bào thực vật nhiễm chất độc X và khi nhiễm chất
độc Y.
Chất độc
Tác động
X
Ngăn cản sự truyền điện tử từ Pq sang phức hệ Cytochrome
Y

Ngăn cản sự truyền điện tử từ Fd sang NADP+ reductase

2. So sánh sự tác động lên quang hợp của chất độc X và chất độc Y.
3.1

- Khi nhiễm chất độc X, ATP được tạo ra rất ít và NADPH được tạo ra ít.
Do: Chất độc X ngăn chặn việc truyền điện tử từ Pq sang phức hệ cytochrome.
+ Không thực hiện tạo ATP theo con đường vận chuyển điện tử thẳng hàng vì
phức hệ cytochrome không nhận được điện tử cao năng từ Pq.
+ Theo chuỗi vận chuyển điện tử vòng, phức hệ cytochrome vẫn nhận được điện
tử cao năng từ Fd.
+ Một số phân tử NADPH dược tạo ra nhưng sau đó dừng hẳn vì nhánh truyền
điện tử cao năng từ PSI đến NADP+ hoạt động thêm 1 thời gian ngắn.
- Khi nhiễm chất độc Y, ATP được tạo ra bình thường nhưng NADPH không
được tạo ra.
Do:
+ Chất độc Y ngăn chặn việc truyền điện tử từ Fd sang NADP+ reductase nên
không có điện tử cao năng để tổng hợp NADPH.
+ Các điện tử cao năng vẫn vận chuyển được qua phức hệ cytochrome nên vẫn
tổng hợp được ATP bình thường.

3.2

- Tác động ức chế chuỗi truyền điện tử của X lên quang hợp chậm hơn so với Y
- Vì khi tác động ức chế chuỗi truyền điện tử, Y ngăn chặn hồn tồn q trình
tổng hợp NADPH cần thiết cho pha tối.

0,25

0,125
0,125
0,25

0,25

0,25
0,25
0,25
0,25

Câu 4 (2,0 điểm). Chuyển hóa vật chất và năng lượng (dị hóa)

3


1. Hình ảnh dưới đây mơ tả phản ứng của enzym succinic dehydrozenzase biến đổi cơ chất là axit
succinic thành sản phẩm là axit fumaric. Tuy nhiên sản phẩm sẽ khơng được tạo ra nếu có mặt axit
malonic. Giải thích hiện tượng trên? Nếu muốn sản phẩm tiếp tục được tạo ra thì có thể khắc phục
bằng cách nào?

Hình 3. Phản ứng của enzym succinic dehydrozenzase
2. Một nhà nghiên cứu tiến hành tách ty tể nguyên vẹn ra khỏi tế bào được dung dịch chứa ty thể,
đưa thêm NADH, ADP và Pi.
a) Giải thích sự thay đổi pH của mơi trường dung dịch ngồi ty thể trong biểu đồ sau:

Hình 4. Sự thay đổi pH của môi trường dung dịch ngồi ty thể
b) Trong điều kiện có O2, nếu thêm một lượng nhỏ chất tẩy rửa thì sự thay đổi pH của dung
dịch và các sản phẩm xuất hiện trong dung dịch có thay đổi hay khơng? Tại sao?
4.1

4.2a

- Axit malonic là chất ức chế cạnh tranh
- Axit malonic có cấu tạo hố học và hình dạng khá giống với cơ chất.
- Khi có mặt của cơ chất và chất ức chế, chúng cạnh tranh trung tâm hoạt động
và làm cho hoạt động xúc tác của enzim bị kìm hãm lại.
- Sự ức chế do axit malonic gây nên có thể khắc phục bằng cách giảm nồng độ
của axit này.

0,25
0,25
0,25
0,25

- Khi khơng có O2, thì khơng có chuỗi chuyền e diễn ra, nên khơng có sự vận
chuyển H+, khơng làm thay đổi các yếu tố của dung dịch và ty thể.

0,25

- Khi có O2, NADH bị oxi hóa và chuyền e- trên màng trong ty thể đến O2, giúp
vận chuyển H+ từ trong chất nền ra xoang gian màng, điều này làm mơi trường

0,25

bên ngồi ty thể tăng nồng độ proton H+ (pH giảm), vì proton có thể thấm tự do

4

qua lớp màng ngoài ty thể.
- Khi O2 đã bị khử hết, lượng proton được di chuyển trở vào chất nền qua kênh

0,25

+

ATP synthase, nên nồng độ H bên ngoài giảm về mức ban đầu (pH tăng trở lại).
4.2b

- Bổ sung chất tẩy rửa một lượng nhỏ có thể làm màng bị rò rỉ, sự vận chuyển evà sự oxi hố NADH bởi O2 vẫn diễn ra, nhưng khơng tổng hợp được ATP, vì
màng bị rị rỉ khơng tạo được sự chênh lệch proton giữa hai bên màng. Như vậy,

0,25

cũng khơng có sự thay đổi pH của dung dịch nhiều, vì H+ di chuyển qua màng rị
rỉ dễ dàng.
Câu 5 (2,0 điểm). Truyền tin tế bào và phương án thực hành
1. Để chứng minh sự cần thiết của CO2 đối với quang hợp, người ta tiến hành thí nghiệm như
sau: - Giữ cây trồng trong chậu ở chỗ tối 2 ngày.
- Tiếp theo lồng 1 lá của cây vào 1 bình tam giác A chứa nước ở đáy và đậy kín; lồng 1 lá tương tự
vào bình tam giác B chứa dung dịch KOH và đậy kín.
- Sau đó để cây ngoài sáng trong 5 giờ.
- Cuối cùng tiến hành thử tinh bột ở 2 lá (bằng thuốc thử iot).
Hãy cho biết:
- Vì sao phải để cây trong tối trước 2 ngày ?
- Kết quả thử tinh bột ở mỗi lá cuối thí nghiệm cho kết quả như thế nào ? Giải
thích. - Nhận xét vai trị của khí CO2 đối với quang hợp?
2.
John Horowitz và các

cộng sự đã nghiên cứu
hormone

kích

thích

chuyển hóa melanocyte
(MSH), gây những thay
đổi về màu da của ếch.

Hình 5. Tóm tắt thí nghiệm tiêm MSH
Các tế bào da được gọi là các tế bào sắc tố chứa chất màu nâu melanocyte trong các bào quan
được gọi là melanosome. Da sáng màu khi các melanosome chụm xung quanh nhân tế bào sắc
tố.
Khi ếch gặp môi trường tối màu, tăng sản sinh MSH làm các thể melanosome phân tán trên tồn
bào tương, làm da tối và giúp ếch khơng rõ với vật săn mồi. Để xác định vị trí của các thụ thể
kiểm soát chùm melanosome, các nhà nghiên cứu đã tiêm MSH vào trong các tế bào sắc tố hoặc
vào trong dịch kẽ xung quanh. Kết quả thu được như hình 5.
a) Thụ thể của MSH nằm ở đâu? Giải thích.
b) Nếu xử lý tế bào sắc tố với một chất ngăn phiên mã thì tế bào có tiếp tục đáp ứng với MSH
khơng? Giải thích.

5


5.1

5.2

- Để làm tiêu hết lượng tinh bột có trong mỗi lá.
- Lá trong bình A chuyển màu xanh đen do lá cây đã sử dụng, khí cacbonic có
trong bình để thực hiện q trình quang hợp. Do đó, khi thử tinh bột bằng iot đã
xảy ra phản ứng màu đặc trưng của thuốc thử.
- Lá trong bình B khơng chuyển màu, do khí CO2 trong bình kết hợp với dung
dịch KOH để tạo thành muối nên lá trong bình này không tiến hành quang hợp
được. Như vậy ta kết luận, khí CO2 đóng vai trị quan trọng trong q trình
quang hợp để tổng hợp nên các hợp chất hữu cơ.
- Nhận xét: CO2 là nguyên liệu của quang hợp, nhìn chung nồng độ CO2 tăng thì
cường độ quang hợp tăng.

0,25
0,25

0,25

0,25

a.
- Thụ thể của MSH nằm ở màng sinh chất của tế bào. Vì khi tiêm MSH vào dịch
kẽ thì được thụ thể trên màng sinh chất tiếp nhận, dẫn đến kích thích chuyển hóa
melanocyte, vì vậy xảy ra hiện tượng phân tán các hạt sắc tố.
- Vì khi tiêm MSH vào trong tế bào chất thì khơng có thụ thể tiếp nhận, dẫn đến
khơng kích thích chuyển hóa melanocyte, vì vậy khơng xảy ra hiện tượng phân
tán các hạt sắc tố.
b.
- Nếu xử lý tế bào sắc tố với một chất ngăn phiên mã thì tế bào vẫn tiếp tục đáp
ứng với MSH.
- Vì các hoocmon có thụ thể trên màng sinh chất có thể gây ra đáp ứng dẫn đến
một thay đổi trong chức năng bào tương hoặc thay đổi trong dịch mã gen trong

nhân.

0,25

0,25

0,25

0,25

Câu 6 (2,0 điểm). Phân bào
1. Nghiên cứu của Kinoshita và cs. (2001-2002) ở dịch chiết tế bào ếch đang trong giai đoạn
nguyên phân, quan sát tính động của vi ống tubulin có liên quan đến 2 loại protein là kinesin-13 và
XMAP215 (protein MAP của ếch), được biểu diễn trên hình 6.1. Dựa vào thơng tin trong hình, hãy
trình bày vai trị của kinesin-13 và XMAP215 đối với tính động của vi ống trong nguyên phân.

Hình 6.1
2. Hình 6.2 cho thấy các chuyển động diễn ra trong tế bào khi tế bào thực hiện trình nguyên phân

6


(trên thang thời gian, thời điểm 0 đánh dấu thời điểm các NST xếp hàng trên mặt phẳng xích đạo).
Ba đường cong trong đồ thị cho thấy khoảng cách giữa:
1. tâm động của các cromatid chị em
2. trung thể ở hai cực của tế bào
3. tâm động và các trung thể ở hai cực của tế bào

Hình 6.2
Hãy xác định các đường cong A, B, C tương ứng với các khoảng cách nào nói trên? Giải thích.

6.1

- Ở kỳ trung gian: sự có mặt của cả kinesin-13 và XMAP215 hoạt tính cao → độ 0,25đ
bền của vi ống tăng → tính động giảm.
- Ở giai đoạn nguyên phân: Do sự phosphorin hóa làm bất hoạt XMAP215 nên
0,25đ
hoạt tính giảm, trong khi hoạt tính của kinesin-13 khơng thay đổi trong suốt chu
kỳ tế bào
0.25đ
→ độ bền của vi ống giảm → tính động tăng.
- Như vậy: vai trị của kinesin-13 góp phần giải trùng hợp vi ống trong phân bào, 0,25đ
trong khi XMAP215 giữ vai trị là prơtêin làm bền vi ống, ức chế tác động của
kinesin-13.

6.2

-A–2;B–1;C–3
- Sau thời điểm 0 (thời điểm các NST xếp hàng trên mặt phẳng xích đạo) tức là kì
giữa, các cromatid tách nhau ở tâm động và di chuyển về 2 cực của tế bào
+, khoảng cách giữa tâm động của các cromatid chị em tăng dần từ 0  ứng với
đường B
+, khoảng cách giữa trung thể ở hai cực của tế bào tăng dần khi TB bước vào kì
sau, cuối  ứng với đường A
+, khoảng cách giữa tâm động và các trung thể ở hai cực của tế bào bắt đầu giảm
khi TB bước vào kì sau  ứng với đường C

0.25đ
0.25đ

0.25đ

0.25đ

Câu 7 (2,0 điểm). Cấu trúc, chuyển hóa vật chất của vi sinh vật
Có bốn hỗn hợp vi sinh vật được thu thập từ các điểm khác nhau quanh trường học và mỗi hỗn hợp
được tiến hành nuôi cấy trên môi trường cung cấp đầy đủ các nguyên tố thiết yếu (ở dạng các chất
ion hóa) chỉ trừ nguồn cacbon. Mơi trường nuôi cấy ban đầu rất trong (không bị đục) và được nuôi
lắc trong tối 24 giờ (giai đoạn I). Mẫu ni cấy sau đó được chuyển ra ni ngồi sáng 24 giờ (giai
đoạn II), rồi sau đó lại chuyển vào tối 24 giờ (giai đoạn III). Độ đục của 4 mẫu vi sinh được theo

7


dõi và ghi nhận ở cuối mỗi giai đoạn với kết quả như sau:
Mẫu

Ở cuối mỗi giai đoạn

I
II
III
1
Hơi đục
Hơi đục
Hơi đục
2
Hơi đục
Đục hơn
Rất đục
3
Trong

Hơi đục
Hơi đục
4
Trong
Trong
Trong
Trong những nhóm vi sinh vật sau đây (a - d), nhiều khả năng chúng có trong các mẫu đã cho.
a - vi sinh vật quang tự dưỡng.
b - vi sinh vật hóa tự dưỡng.
c - vi sinh vật chứa các hạt tích lũy trong tế bào dưới dạng các thể vùi.
d - vi sinh vật chứa các màng tylacoit trong tế bào của chúng.
Hãy xác định trong từng mẫu (1 - 4) tồn tại nhóm vi sinh vật nào (a - d) trong các nhóm vi sinh vật
đã cho trên? Giải thích?
Mẫu 1. có nhóm b và c. Vì:
+ Giai đoạn I (ni lắc trong tối), mẫu 4 từ trạng thái trong suốt chuyển sang hơi 0.5đ
đục  mẫu 1 có nhóm c.
+ Giai đoạn II (ngồi ánh sáng), mẫu 4 độ đục khơng thay đổi  mẫu 1
khơng có nhóm a và d.
+ Giai đoạn III (trong tối), mẫu 4 vẫn bị hơi đục như giai đoạn I, II  chứng
tỏ mẫu 1 có nhóm b.
Mẫu 2: chứa cả 4 nhóm a, b, c, d. Vì:
+ Giai đoạn I (ni lắc trong tối), mẫu 3 từ trạng thái trong suốt chuyển sang hơi 0.5đ
đục  mẫu 2 có nhóm c.
+ Giai đoạn II (ngoài ánh sáng), mẫu 3 trở nên đục hơn chứng tỏ mẫu 2 có nhóm
a và d.
+ Giai đoạn III (trong tối), mẫu 3 rất đục, độ đục tăng dần  mẫu 2 có nhóm b.
Mẫu 3: nhóm a và d. Vì:

0.5đ

+ Ở giai đoạn I (ni lắc trong tối), mẫu 3 vẫn trong suốt chứng tỏ trong mẫu
khơng có nhóm c.
+ Nhưng khi chuyển sang giai đoạn II (ngồi ánh sáng) mẫu 3 trở nên hơi
đục; chứng tỏ trong mẫu chứa nhóm vi sinh vật có khả năng quang hợp 
mẫu 3 chứa nhóm a và d.
+ Ở giai đoạn III (trong tối), độ đục không thay đổi  mẫu 3 chỉ chứa nhóm
a và d.
Mẫu 4: Khơng có nhóm vi sinh vật nào trong 4 nhóm trên. Vì trong cả 3 giai 0. 5đ đoạn
nuôi cấy, mẫu 1 vẫn trong suốt khơng có thay đổi gì
Lưu ý: trả lời đúng được 0,15đ, giải thích đúng 1-2 giai đoạn được 0,25đ, giải thích
đúng cả 3 giai đoạn được điểm tối đa
Câu 8 (2,0 điểm). Sinh trưởng, sinh sản ở vi sinh vật

8


Để nghiên cứu ứng dụng của vi sinh vật trong sản xuất thuốc kháng sinh và vitamin, người ta nuôi
cấy hai loài vi khuẩn Streptomyces aureofaciens (thu kháng sinh Tetracylin) và Propionibacterium
freudenreichii (thu vitamin B12) vào từng môi trường với điều kiện dinh dưỡng thích hợp ở 280C.
Đường cong sinh trưởng của từng loài vi khuẩn và sự biến đổi về hàm lượng sản phẩm được thể
hiện ở hình dưới đây:

1. Đồ thị nào biểu diễn sự sinh trưởng của mỗi lồi vi khuẩn trên? Giải thích.
2. Để thu được sinh khối tối đa cần phải ni cấy mỗi lồi vi khuẩn trên trong điều kiện nào?
Giải thích.
8.1

- Đồ thị A biểu diễn sự sinh trưởng của vi khuẩn Streptomyces aureofaciens
 Vì tetracylin là sản phẩm làm ức chế hoạt động của vi khuẩn khác và gia tăng
khả năng cạnh tranh, thường được tạo ra sau khi pha sinh trưởng đã kết thúc

 Lượng tetracylin thường không thay đổi trong các pha sinh trưởng và bắt đầu
tăng mạnh ở pha cân bằng  tương ứng với đồ thị A

0.25đ

- Đồ thị B biểu diễn sự sinh trưởng của vi khuẩn Propionibacterium
freudenreichii

0.25đ

0.25đ
0.25đ

 Vì Vitamin B12 là chất cần thiết cho quá trình sinh trưởng của vi khuẩn
0.25đ
(cofactor của nhiều loại enzim tổng hợp ADN và chuyển hoá axit amin), chủ yếu
được tạo ra trong giai đoạn vi khuẩn đang sinh trưởng và phát triển mạnh.
 lượng vitamin B12 tăng mạnh ở pha luỹ thừa và ít thay đổi nhiều ở pha cân
0,25đ
bằng tương ứng với đồ thị B
8.2

- Streptomyces aureofaciens tạo ra kháng sinh tetracylin là sản phẩm trao đổi
chất bậc 2, tạo ra chủ yếu ở pha cân bằng
 Cần nuôi cấy Streptomyces rimosus bằng phương pháp nuôi cấy không liên
tục (vì có xảy ra pha cân bằng) để thu được lượng sản phẩm đối đa
- Propionibacterium freudenreichii tạo ra vitamin B12 là sản phẩm gắn liền với
sự sinh trưởng

0.25đ

0.25đ

 Cần nuôi cấy trong điều kiện nuôi cấy liên tục (khơng có pha cân bằng, pha
luỹ thừa kéo dài liên tục)
Câu 9 (2,0 điểm). Virus
Virus SARS-CoV-2 là một trong số các virus thuộc nhóm virus Corona. Trước khi SARS-CoV-2

9


gây ra đại dịch COVID – 19 trên toàn cầu thì đã có nhiều loại virus Corona gây bệnh trên người,
điển hình nhất là SARS-CoV và MERS. Dưới đây là một số thông tin gây bệnh của 3 loại virus
SARS-CoV-2, SARS-CoV và MERS.
Virus

Thời gian bắt đầu

dịch bệnh
SARS-CoV
Tháng 5/2003
MERS
Tháng 9/2012
SARS-CoV-2
Tháng 12/2019
(Số liệu tính đến ngày 16/06/2022)

Số ca mắc

Số ca

8439
2519
573 triệu

vong
812
866
6,31 triệu

tử

Vắc xin
Khơng có
Khơng có
Nhiều loại

a. Trong 3 loại virus trên, loại virus nào gây ra tỉ lệ tử vong cao nhất ?
b. Số lượng người nhiễm virus SARS-CoV-2 khơng có triệu chứng nhiều hơn số người có
triệu chứng. Một nhận định cho rằng “Tỉ lệ biểu hiện triệu chứng thấp và khả năng lây
truyền mạnh là nguyên nhân để virus lây lan nhanh trên toàn cầu”. Nhận định này đúng hay
sai? Tại sao?
c. Hãy đề xuất 2 đích tác động có triển vọng của thuốc chống virus SAR-Cov2. Giải thích?
d. Trong một hướng tiếp cận nhằm sản xuất vaccine phòng Covid -19, các nhà khoa học đã
tiến hành tổng hợp nhân tạo mARN mã hoá protein bề mặt SARS-Cov 2 rồi đóng gói thành
một hạt nano lipid được gọi là micelle. Hãy giải thích cơ chế gây đáp ứng miễn dịch của
loại vaccine này?
9.1

- Tỉ lệ tử vong được tính bằng số ca tử vong trên tổng số ca nhiễm.

- Mers gây tỉ lệ tử vong cao nhất
+, SARS-CoV: 9,6%
+, MERS: 34,3%
+, SARS-CoV-2: 1,1%

0,25đ
0.25đ

9.2

- Nhận định trên là đúng
- Vì: người mắc bệnh khơng có biểu hiện triệu chứng vẫn sống trong cùng cộng
đồng, việc di chuyển và sinh hoạt làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh

0.25đ
0.25đ

9.3

- Đề xuất 2 đích tác động có triển vọng của thuốc chống virus:
+ Thuốc tác động tới enzyme quan trọng/ protein chức năng của virus  ngăn
cản sự tổng hợp và sao chép ARN của virus. Ví dụ: ức chế enzyme RdRP,…
+ Thuốc tác động lên protein cấu trúc của virus  ngăn cản virus liên kết với
thụ thể của tế bào người hoặc ức chế quá trình tự lắp ráp của virus. Ví dụ: thuốc
ngăn cản cơ chế phân cắt tạo protein S của virus,…

0.25đ

9.4

- Vaccine này có thể gây đáp ứng ở cơ thể người được.
- Giải thích:
+ ARN này khi xâm nhập vào tế bào  mARN có thể dịch mã tạo ra protein bề
mặt
+ Tế bào nhận diện protein lạ  hệ miễn dịch sản sinh kháng thể chống lại
protein bề mặt.

0,25đ

0.25đ

0.25đ

Câu 10 (2,0 điểm). Bệnh truyền nhiễm, miễn dịch

10


Cơ quan y tế đưa khuyến nghị nên thực hiện xét nghiệm chẩn đoán nhanh (RDT-rapid diagnostic
testing) đối với những người có nguy cơ cao đã mắc bệnh sốt rét bằng kĩ thuật sử dụng que thử để
tìm protein kháng nguyên đặc trưng của Plasmodium trong mẫu máu của người. Bảng dưới đây mô
tả thông tin về hai loại que thử RDT
Que
thử

Loại kháng nguyên của Plasmodium

Những loài Plasmodium tương ứng

1

2

HRP-2 (histidine-rich protein 2)
pLDH (parasite lactate dehydrogenase)

Chỉ P. falciparum
P. vivax; P. falciparum, P.ovale;
P.malariae

Khi cho mẫu máu cần kiểm tra vào ô lấy mẫu, chờ một khoảng thời gian nhất định, nếu xuất hiện
một vạch màu trong cửa sổ test chứng tỏ người cho mẫu máu trên mắc bệnh sốt rét. Hãy cho biết:
1. Que thử 1 và 2 có chứa các kháng thể đơn dịng di động khác nhau hay khơng? Tại sao?
2. Giải thích tại sao 1 vạch màu ở cửa sổ test lại cho kết quả dương tính với protein Plasmodium?
3. Hai mẫu máu được lấy từ cùng một người. Một mẫu thử trên que test loại 1 cho kết quả âm tính,
một mẫu thử trên que test loại 2 cho kết quả dương tính. Giải thích tại sao?
4. Đánh giá hiệu quả phát hiện bệnh của hai loại que test trên? Trong thực tế, hãy dự đoán loại test
nào được sử dụng phổ biến hơn?
5. Tại sao trong 1 que thử lại chứa các loại kháng thể đơn dịng khác nhau của cùng 1 loại kháng
ngun.
10.1

- Có
0.25đ
- Do 2 que thử trên dùng để xác định 2 loại kháng nguyên khác nhau nên cần các 0.25đ
loại kháng thể khác nhau

10.2

- Kết quả 1 vạch ở cửa sổ test chứng tỏ đã có sự bắt cặp giữa kháng thể cố định
trên ô test với kháng nguyên trong mẫu máu

0.25đ

10.3

- Chứng tỏ người này mắc sốt rét nhưng không phải do chủng P.falciparum gây
nên

0.25đ

10.4

- Test 2 chính xác hơn vì xác định được nhiều loại kháng nguyên hơn so với test
1
- Test 1 được dùng phổ biến hơn vì chế tạo đơn giản, giá thành rẻ hơn

0.25đ

- Kháng thể di động mang chất chỉ thị màu bắt cặp 1 phần của kháng nguyên.
- Kháng thể cố định bắt kháng nguyên lại  giữ các kháng thể di động mang

0.25đ

10.5

0.25đ

11

biểu thị màu  xuất hiện vạch màu ở ô test
 Mỗi loại kháng nguyên cần ít nhất 2 loại kháng thể ở 2 vùng khác nhau

0.25đ

-------------- Hết ----------------

Họ và tên người ra đề:

Phạm Thanh Xuân –
Nguyễn Thị Thu Hoài –

0989605636
0969109249

12