Điều trị sỏi tiết niệu - Thuốc gì? pdf

Điều trị sỏi tiết niệu - Thuốc
gì?
Sỏi tiết niệu bao gồm sỏi đường trên (thận và niệu quản) và s
ỏi
đường dưới (bàng quang và niệu đạo).
Trong vài thập niên gần đây đã có nhi
ều thay đổi trong các
phương pháp điều trị sỏi tiết niệu: nghiêng về nội khoa, tán s
ỏi
hơn là can thiệp phẫu thuật.
Thầy thuốc chọn các phương pháp điều trị dựa vào: v
ị trí của
sỏi, kích thước của sỏi, thành ph
ần của sỏi, mức độ tắc nghẽn,
chức năng thận, nhiễm khuẩn, cường độ và t
ần suất xuất hiện
đau.
Sỏi tiết niệu thường bị tái phát. Nếu không điều trị sớm v
à đúng
cách, bệnh sẽ diễn biến tới suy thận giai đoạn cuối và c
ần điều
trị thay thế bằng chạy thận nhân tạo chu kỳ, lọc màng bụng li
ên
tục ngoại trú hay ghép thận.
Trong điều trị nội khoa, cùng với chế độ ăn ít calci, ít oxalat,

nhiều chất xơ, uống nhiều nước hàng ngày, các thuốc đư
ợc lựa
chọn để điều trị sỏi tiết niệu là:
Thuốc có tác dụng bào mòn, tan sỏi, tống sỏi
Các thuốc trong nhóm này sẽ làm gi

ảm kết dính các tinh thể.
Thuốc có hiệu quả ở những trường hợp sỏi nhỏ, bề mặt s
ỏi nhẵn,
vị trí thấp. Gồm có:
- Kim tiền thảo với thành ph
ần desmodium styracifolium có tác
dụng giảm kết dính, tiêu viêm, giảm đau. Đây là dược liệu đư
ợc
sử dụng lâu đời ở Trung Quốc và Việt Nam, thịnh h
ành trong
điều trị sỏi tiết niệu. Các công ty dược phẩm đã dùng các k
ỹ
thuật bào chế hiện đại để sản xuất kim tiền thảo đơn thuần dư
ới
dạng viên bao đường hoặc viên bao phim.
Phụ nữ có thai, nuôi con bú và trẻ em không nên dùng kim ti
ền
thảo.
Ngoài kim tiền thảo, các lương y còn thêm râu ngô, bông mã đ
ề,
rễ cỏ tranh làm thang thuốc cho người bệnh uống hàng ngày.
- Thuốc có thành ph
ần: cao hạt chuối hột, cao rau om, cao rau
mèo, cao hạt lười ươi. Ho
ặc pinene, camphene cineol, fenchone,
borneol, anethol, olive oil. Thu
ốc có tác dụng thải trừ sỏi, giảm
viêm, tăng luồng máu qua thận và làm tăng thể tích nư
ớc tiểu,
giảm đau, giảm co thắt đường niệu. Vì v

ậy có tác dụng thuận lợi
cho đào thải sỏi cũng như ngăn ngừa sỏi tái phát.
- Dung d
ịch hemiacidrin chứa magnesium hydroxycarbonat,
magnesium acid citrat, citric ac
id, anhydrous D gluconic acid và
calcium carbonat được đưa trực tiếp vào ni
ệu quản, thận, tiếp
xúc với sỏi qua ống thông niệu quản hoặc qua da để hòa tan s
ỏi.
Ở Việt Nam chưa có kinh nghiệm về thuốc và phương pháp đi
ều
trị này.


Sỏi tiết niệu thường bị tái phát.

Thuốc có tác dụng hạn chế tạo thành sỏi
- Thuốc lợi tiểu nhóm thiazid gây tăng đào th
ải calci niệu. Thuốc
có thể gây mất nước, tụt huyết áp.
- Dung d
ịch kiềm natribicarbonat. Pha 5g muối bicarbonat trong
500ml nước đun sôi để nguội uống trong ngày có tác d
ụng
phòng sỏi urat trong bệnh gut.
- Orthophosphat để đào thải pyrophosphat ra nư
ớc tiểu có tác
dụng ức chế kết dính phosphat calci tạo sỏi.
- Kali citrat để phòng ngừa sỏi acid uric, sỏi cystine.

Thuốc chống co thắt, giảm đau
Trong sỏi tiết niệu có tri
ệu chứng đau do co thắt niệu quản, do
tắc nghẽn. Tùy theo đau ít hay nhi
ều, có thể chọn một trong các
thuốc sau:
- Papaverin: hiện ít dùng.
- Alverin citrat (spasmaverin). Không dùng cho ph
ụ nữ có thai
và cho con bú.
- Spasfon (viên 80mg, ống 40mg).
- Drotaverin (viên 40mg, ống 40mg).
- Buscopan (viên 10mg, ống 20mg).
Thuốc kháng sinh khi có biến chứng bội nhiễm
Trong s
ỏi tiết niệu tái phát, sỏi to san hô có bội nhiễm, các thầy
thuốc thường chọn một trong các nhóm sau dựa vào th
ể trạng
người bệnh và kinh nghiệm của thầy thuốc:
- Nhóm cephalosporin thế hệ 2, thế hệ 3, thế hệ 4.
- Nhóm quinolon dưới dạng viên ho
ặc ống: ciprofloxacin,
levofloxacin, norfloxacin, ofloxacin.
- Rất thận trọng khi chỉ định nhóm aminoglycosides vì độc thận.

Việc điều trị nội khoa trong bệnh sỏi tiết niệu cần đư
ợc tiến
hành sớm, kịp thời, hiệu quả và theo dõi đ
ịnh kỳ tốt để tránh
chuyển đến suy thận mạn