SKKN TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP CHO HỌC SINH NHẰM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG TRONG TIẾT HỌC ĐỊA LÍ.

1

PHÒNG GDĐT TP LONG XUYÊN
TRƯỜNG THCS MỸ THỚI

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
Long Xuyên, ngày 18 tháng 03 năm 2023

BÁO CÁO
Kết quả thực hiện biện pháp góp phần nâng cao chất lượng công tác giảng dạy
I. Sơ lược lý lịch
- Họ và tên: LÊ NHẬT TRƯỜNG
Nam, nữ: Nam.
- Ngày tháng năm sinh: 24/06/1997.
- Nơi thường trú: ấp Vĩnh Thạnh, xã Vĩnh Hanh, huyện Châu Thành, tỉnh An Giang.
- Chức vụ, đơn vị cơng tác: Giáo viên dạy lớp.
- Trình độ chun mơn: ĐHSP Địa lí.
II. Sơ lược đặc điểm tình hình: (Nêu tóm tắt những thuận lợi, khó khăn của cá nhân
trong việc thực hiện nhiệm vụ).
1. Thuận lợi:
- Trường có cơ sở vật chất phục vụ cho giảng dạy tốt.
- BGH và giáo viên trong tổ Sử - Địa - GDCD ln có sự quan tâm và giúp đỡ kịp thời
trong mọi tình huống khó khăn khi giảng dạy cơng tác giảng dạy.
- Trường có thư viện với nhiều đầu sách để giáo viên có thể tham khảo.
2. Khó khăn:
- Trường cịn nhiều học sinh khó khăn, tình trạng các em chưa quan tâm đến việc học còn
nhiều.
- Do mới về đơn vị nên còn nhiều bỡ ngỡ trong các hoạt động của nhà trường.
3. Tên sáng kiến biện pháp:

TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP CHO HỌC SINH NHẰM PHÁT HUY TÍNH
TÍCH CỰC THƠNG QUA HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG TRONG TIẾT HỌC
ĐỊA LÍ.
4. Lĩnh vực: Giảng dạy Địa lí.
III. Mục đích yêu cầu của biện pháp:
1. Thực trạng ban đầu trước khi áp dụng biện pháp
1.1. Về phía giáo viên:
Thực tế tại đơn vị đang giảng dạy, tơi có thực hiện đầy đủ các hoạt động của tiến trình
dạy học, tuy nhiên ở hoạt động khởi động thường hay tổ chức đơn điệu nên nhiều HS
chưa hứng thú. Mặt khác, một số tiết học có bài cũ giáo viên (GV) thường kiểm tra vào
đầu giờ làm cho HS lo lắng, sợ hãi nên khơng khí lớp học có phần căng thẳng.Theo tơi
tiến trình đó cịn chưa đủ, vì chặng hành trình của cơng việc học tập này cịn phải hướng
đến một đối tượng quan trọng khác là học sinh. Khi GV giới thiệu bài học theo logic của
GV, nhưng học sinh thì khơng cảm nhận được điều đó. Chúng cảm thấy chán nản ngay từ
những giây phút đầu tiên, hoặc có nhiều học sinh không dám phản ứng và tỏ thái độ
nhưng tâm trí chúng thì đã vượt ra ngồi khơng gian lớp học để ngao du đến một miền
tưởng tượng nào xa lắm. Và thế là, mặc dù học sinh có mặt cùng chúng ta trong lớp học
nhưng chúng khơng hề “hiện diện trọn vẹn” rằng “thân thể ở trong lao nhưng mà tinh thần


2

ở ngồi lao”.
Bản thân tơi từng là 1 học sinh rất u thích mơn Địa lí, tơi trở thành giáo viên dạy
Địa lí với niềm đam mê và hy vọng sẽ thổi tình u đó vào các thế hệ học trị mà tơi giảng
dạy. Tuy nhiên quan niệm của phụ huynh, vị trí trong nhà trường, nhu cầu xã hội…đã
biến nó thành mơn “ phụ” trong quan niệm của rất nhiều học sinh. Vì vậy, để có được tình
cảm của môn học trong học sinh không phải là dễ, mỗi giáo viên phải không ngừng học
hỏi nâng cao kiến thức chuyên môn, đổi mới phương pháp dạy học. Là 1 giáo viên Địa lí
bản thân tơi cũng khơng ngừng học hỏi tìm tịi các giải pháp đổi mới các hình thức dạy và

học nhằm tạo được sự hứng thú học tập và tình cảm của các em học sinh đối với môn học.
Với ý nghĩa ấy, trong năm học 2022 - 2023 bản thân tơi ln quan tâm, tìm tịi đổi mới để
tạo ra cách khởi động bài học hấp dẫn, đúng yêu cầu và đem lại hiệu quả cho từng tiết
dạy. Do vậy, tôi thực hiện biện pháp "Tạo hứng thú học tập cho học sinh nhằm phát huy
tính tích cực thơng qua hoạt động khởi động trong tiết học địa lí", để nâng cao chất lượng
bộ mơn và góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích
cực, sáng tạo của HS.
Từ thực tế của ngành giáo dục, cùng với yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực cho sự phát
triển đất nước chúng ta đang tiến hành đổi mới phương pháp dạy học chú trọng đến việc
phát huy tính tích cực chủ động của học sinh, coi học sinh là chủ thể của q trình dạy
học. Phát huy tính tích cực học tập của học sinh là nguyên tắc nhằm nâng cao chất lượng,
hiệu quả của quá trình dạy học, cơ bản giáo viên THCS nói chung và giáo viên bộ mơn
Địa lí nói riêng đã có tinh thần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực lấy học
sinh làm trung tâm đã góp phần tăng hiệu quả giờ dạy. Tuy nhiên, trên thực tế đa số giáo
viên chỉ tập trung đổi mới hoạt động hình thành kiến thức là chủ yếu, chưa quan tâm đúng
mức tới hoạt động khởi động cũng như vai trò của khởi động trong việc định hướng giờ
dạy học. Nhiều giáo viên trong quá trình dạy học thường khơng tổ chức hoạt động khởi
động vì nhiều lí do: lo lắng vì thời gian khơng đủ cho kiến thức bài dạy; không biết tổ
chức như thế nào; sợ hoạt động gây ồn ảnh hưởng lớp học khác...
1.2. Về phía học sinh:
Tâm lý chung của nhiều em học sinh lớp vẫn coi bộ mơn Địa lí là mơn phụ vì vậy ít
dành sự quan tâm đến mơn học này cả trên lớp cũng như ở nhà. Và chưa thực sự hứng thú
với tiết học Địa lí nên hiểu quả giáo dục chưa cao chưa phát huy được tính tích cực, tự
giác chủ động của học sinh trong giờ học, việc tiếp thu bài cịn mang tính chất bị động.
Khi vào tiết học quá trình dẫn dắt và định hướng của giáo viên cịn khơ khan, chưa tạo
được sự hứng thú để thu hút các em vào bài học; việc truyền thụ kiến thức của giáo viên
còn nặng về lý thuyết, nội dung thiếu sinh động, hấp dẫn, nên càng làm cho các em ít có
sự quan tâm đến bộ môn này hơn.
Trong một lớp học, khả năng tiếp thu của mỗi em học sinh là khác nhau cho nên hứng
thú của mỗi em trong mỗi giờ học cũng sẽ khác. Có học sinh hào hứng đón nhận giờ Địa

lí. Các em tìm thấy ở mơn học những cảm xúc thẩm mỹ, những bài học cuộc sống giúp
các em trưởng thành. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều học sinh có thói quen thụ động trong
học tập, các em khơng thích học, khơng đọc bài, khơng quan tâm nhiều đến hành trình tự
khám phá mà cơ bản là ghi chép và dựa vào các tài liệu có sẵn để làm bài kiểm tra. Nhiều
học sinh cịn có biểu hiện uể oải, mệt mỏi trong giờ học. Thói quen lười vận động, lười tư
duy, học tập hời hợt, không hứng thú đã ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả học tập.
2. Sự cần thiết phải áp dụng biện pháp


3

Tổ chức các hoạt động khởi động bằng việc đưa ra một số biện pháp cụ thể nhằm tạo
sự hứng thú của học sinh làm cho học sinh ham học hơn, khơng cịn cảm thấy mệt mỏi,
nặng nề khi nghĩ đến mơn học, các em thích thú khi bước vào các hoạt động học tập. Từ
đó giúp cho hoạt động học tập đạt hiệu quả cao hơn, đáp ứng được yêu cầu của phương
pháp dạy học đổi mới, yêu cầu của mục tiêu giáo dục hiện nay.
3. Nội dung biện pháp (Tiến trình thực hiện, thời gian thực hiện, biện pháp tổ chức,…)
3.1. Một số biện pháp tạo hứng thú học tập cho học sinh nhằm phát huy tính tích cực
thông qua hoạt động khởi động trong tiết học Địa Lí:
Trước hết tơi khẳng định rằng: dù áp dụng các hình thức tổ chức dạy học nào, sử dụng
các phương pháp mới, phương pháp tích cực đến mấy thì cũng phải ln kế thừa những
hình thức tổ chức, phương pháp dạy học truyền thống. Phải biết xen kẽ bổ sung cho nhau
để phù hợp với tình hình thực tế và từng đối tượng học sinh. Tôi xin đưa ra một số giải
pháp sau: Tổ chức trò chơi; Sử dụng câu thơ, ca dao, tục ngữ để tổ chức các hoạt động
khởi động; Sử dụng tranh ảnh, video clip có liên quan để tổ chức các hoạt động khởi
động; Khởi động tiết học bằng cách sử dụng tranh ảnh, video clip có liên quan đến bài
học; Khởi động bằng phương pháp đóng vai; sử dụng kiến thức liên mơn, liên hệ thực tế
trong giảng dạy giúp HS vận dụng kiến thức để giải thích được các vấn đề thực tế, qua đó
rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh; ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học, … làm
cho tiết học trở nên sôi nổi, học sinh cảm thấy hứng thú hơn. Cụ thể:

3.1.1. Vận dụng trò chơi để thiết kế hoạt động khởi động:
- Trò chơi là hoạt động mà hầu hết các học sinh thích thú tham gia. Vì vậy nó có khả năng
lơi kéo sự chú ý và khơi dậy được hứng thú học tập ở các em. Rất nhiều trị chơi cịn có
thể ơn tập kiến thức cũ hoặc dẫn dắt các em vào hoạt động tìm kiếm tri thức mới một cách
tự nhiên, nhẹ nhàng. Hoặc có những trị chơi giúp các em vận động tay chân khiến cho cơ
thể sảng khoái, tỉnh táo, giảm bớt những áp lực tâm lý do tiết học trước gây ra.
- Qua trò chơi học sinh tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, tự nhiên, đồng thời cũng
phát triển tính tự giác ở học sinh.
Tổ chức hoạt động Khởi động bằng trị chơi có những ưu điểm:
+ Phát huy sự sáng tạo, hấp dẫn, gây hứng thú cho HS
+ Giúp HS dễ tiếp thu kiến thức mới
+ Giúp chuyển tải nhiều tri thức của nhiều lĩnh vực khác nhau.
+ Trị chơi có nhiều học sinh tham gia sẽ tạo cơ hội rèn luyện kỹ năng học tập hợp
tác cho HS.
- Vì vậy nó có khả năng lơi kéo sự chú ý và khơi dậy được hứng thú học tập.
- Hiện nay hầu hết các tiết dạy tại trường, tơi thường chọn cho mình hình thức khởi động
bằng cách tổ chức các trị chơi như: Đuổi hình bắt chữ, giải ơ chữ, trị chơi vẽ tranh, trị
chơi mảnh ghép, trò chơi nhanh như chớp…
- Với việc sử dụng trò chơi giúp cho hoạt động dạy học trở nên sôi nổi, cuốn hút, giúp HS
có khả năng làm việc nhóm, rèn luyện sự mạnh dạn, tự tin, khả năng phản xạ nhanh, sự
sáng tạo, nâng cao tinh thần đoàn kết và sự tương tác giữa HS với HS, HS với GV…
những trị chơi mà bản thân tơi thiết kế cho HS thường là những trò chơi gắn với kiến
thức tiết học trước và khơi gợi kiến thức ở tiết học sắp tới từ đó giúp các em nắm các kiến
thức liền mạch và kích thích thú tìm tịi của HS.
- Khi sử dụng phương pháp tổ chức trò chơi để khởi động thì GV cần lưu ý một số điều
sau:


4

+ Lựa chọn hoặc thiết kế trò chơi phải đảm bảo yêu cầu mục tiêu của chủ đề học,
phù hợp với đặc điểm của từng lớp học.
+ Hình thức chơi đa dạng giúp HS được thay đổi các hoạt động học tập trên lớp,
giúp HS phối hợp các hoạt động trí tuệ với các hoạt động vận động.
+ Luật chơi đơn giản để HS dễ nhớ, dễ thực hiện. Cần đưa ra các cách chơi có
nhiều HS tham gia để tăng cường kỹ năng học tập hợp tác.
+ Chọn quản trị chơi có năng lực phù hợp với u cầu của trị chơi…
Ví dụ: Địa lí 6 - “BÀI 5: VỊ TRÍ TRÁI ĐẤT TRONG HỆ MẶT TRỜI. HÌNH
DẠNG, KÍCH THƯỚC CỦA TRÁI ĐẤT”.
Hình thức thực hiện: HS hoạt động khởi động bằng hình thức tham gia trị chơi:
“Bắt bướm”.
Luật chơi: Mỗi HS sẽ tham gia quay 1 lượt vòng quay và chọn câu hỏi để trả lời.
Câu trả lời đúng sẽ được cộng tương ứng với số điểm vừa quay. Câu trả lời sai sẽ khơng
được tính điểm và nhường cho các bạn khác trả lời. Số điểm trả lời câu hỏi sẽ được tính
vào điểm thi đua chuyên cần học tập cho các em.
Thời gian thực hiện: 8 phút
Cách thức thực hiện:
Bước 1: GV phổ biến luật chơi.
Bước 2:
- HS chọn con bướm mà mình muốn bắt, con bướm sẽ tương ứng với một câu hỏi trắc
nghiệm để HS trả lời trả lời.
- GV đọc câu hỏi cho HS trả lời. Gọi cho bạn khác trả lời (Nếu HS thi trả lời sai)
Bước 3: GV nhận xét trò chơi và tổng kết nội dung kiến thức câu hỏi.
Bước 4: GV dẫn dắt vào bài: “Với những thông tin trên cho ta thấy được Trái
Đất luôn vận động không ngừng. Sự vận động của Trái Đất đã sinh ra nhiều hiện tượng
địa lí có ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống của con người. Sự luân phiên ngày đêm, giờ
trên Trái Đất, sự lệch hướng chuyển động của các vật thể,.. là những hiện tượng sinh ra
từ chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất…. ”.

Hình ảnh minh họa lấy từ giáo án giảng dạy của chủ đề.

3.1.2. Vận dụng thơ, ca dao, tục ngữ, bài hát để tiến hành khởi động nội dung dạy


5

học:
- Việc sử dụng thơ ca phù hợp với các nội dung kiến thức của bài học là một cách thức
sáng tạo mới lạ và gây thích thú cho HS với bài học. Việc sử dụng thơ ca trong giảng dạy
mang lại rất nhiều ý nghĩa như sau:
- Tăng hiệu quả của việc dạy học: Thơ ca có đặc điểm là ngắn gọn, vần điệu nên HS dễ
ghi nhớ, dễ ấn tượng. Vì thế, HS dễ dàng tiếp cận và lĩnh hội tri thức qua thơ ca.
- Thu hút HS vào các hoạt động học tập: Sử dụng thơ ca khơng chỉ đơn thuần là hoạt động
vui vẻ mà cịn có ý nghĩa lớn trong việc giúp HS tiếp nhận tri thức mới. Với tính vần điệu,
tính nhạc trong thơ; HS dễ dàng tiếp nhận tri thức hơn là các lý thuyết dài dịng và khơ
khan. Từ đó, HS sẽ luôn cảm thấy hào hứng khi bước vào hoạt động học tập, hiệu quả sẽ
được nâng lên.
- Giúp các giờ học trở nên mới lạ, sáng tạo: Các kiến thức lý thuyết được vần điệu hóa sẽ
giảm bớt tính khơ khan của mỗi bài học. HS sẽ cảm thấy bị kích thích, thu hút để chiếm
lĩnh tri thức mới. Sau khi kết thức mỗi tiết học, HS sẽ mong chờ đến tiết học sau.
- Giáo dục thái độ sống cho HS: Thơ ca chứa đựng nhiều cảm xúc. Trong việc dạy học
Địa lí, ngồi việc hình thành kiến thức, kĩ năng mới thì việc xây dựng cho HS thái độ tích
cực trong cuộc sống cũng là mục tiêu của người GV cần đạt được.
- Làm giàu vốn kiến thức cho HS về các thể loại thơ ca: Với việc sử dụng thơ ca trong
dạy học Địa lí, GV góp phần tích hợp liên mơn giữa các mơn học. Qua các thể bài thơ, HS
sẽ có thêm nhiều kiến thức về niêm luật hiệp vần, cách thức biểu cảm…của mỗi thể loại
thơ.
- Đa dạng hóa hoạt động dạy học: việc sử dụng thơ ca sẽ giúp tiết học trở nên mới lạ, đa
dạng hóa các hoạt động nhằm giúp HS khơng cảm thấy nhàm chán. Việc sử dụng thơ ca
trong dạy học góp phần làm mới mẻ các hoạt động dạy học. Các HS sẽ thấy thầy cơ giáo
của mình thật tài giỏi, khơng cịn cũ kĩ và đơn điệu.

- Góp phần quan trọng trong phát triển năng lực người học, từ các năng lực chung đến các
năng lực chuyên biệt. Thông qua việc sử dụng thơ ca trong giảng dạy, HS phát triển được
rất nhiều năng lực như: năng lực ngôn ngữ, sáng tạo…
- Thể hiện năng lực người thầy: qua việc sử dụng thơ ca trong dạy học, nhất là sử dụng
thơ ca do chính các thầy cơ sáng tác; HS sẽ thấy được thầy cơ của mình thật mới mẻ, tài
giỏi. Năng lực người thầy được thể hiện ở sự sáng tạo, năng lực sử dụng ngôn ngữ, am
hiểu về văn chương, xử lí linh hoạt các tình huống phát sinh…
- Tăng nguồn năng lượng tích cực: Với việc sử dụng thơ ca trong dạy học, HS sẽ có hứng
thú đối với mỗi tiết học. Từ đó, HS luôn mong chờ các tiết học của thầy cô. Cả thầy cơ và
HS đều cảm thấy hứng khởi, khơng cịn tình trạng uể oải trước mỗi tiết học. HS sẽ ln
mong chờ các tiết học phía sau của các thầy cơ của mình.
Ví dụ: Khi dạy về chủ đề: “TRÁI ĐẤT – HÀNH TINH CỦA HỆ MẶT TRỜI” (Địa lí
6).
Hình thức thực hiện: Sử dụng bài hát: “Trái Đất này là của chúng mình” để tổ
chức hoạt động khởi động cho chủ đề.
Link bài hát: />Thời gian thực hiện: 5 phút
Cách thức thực hiện:
Bước 1: GV cho HS nghe bài hát “Trái Đất này là của chúng mình” yêu cầu HS
lắng nghe hết lời bài hát và trả lời câu hỏi sau:


6

1. Bài hát này tên gì?
2. Lời bài hát đề cập về vấn đề Địa Lí gì?
3. Trong trong bài hát có nhắc đến hình ảnh Trái Đất như thế nào?
Bước 2: HS thảo luận cặp đôi thực hiện nhiệm vụ và ghi kết quả vào phiếu học
tập.
Bước 3: Đại diện HS trả lời câu hỏi. Các HS khác nhận xét và bổ sung.
Bước 4: GV nhận xét và chuyển ý: Trái Đất được gọi là hành tinh xanh. Nó cịn

được ví như “quả bóng bay dưới trời xanh”. Vậy thực tế hành tinh này của chúng ta đang
nằm ở đâu trong hệ Mặt Trời? Hình dạng và kích thước nó ra sao? Trả lời những câu hỏi
này sẽ góp phần giúp chúng ta yêu quý hành tinh tinh xanh hơn, để cùng chung tay bảo
vệ Trái Đất này.
Ví dụ: Địa lí 6 - “BÀI 7: CHUYỂN ĐỘNG QUANH MẶT TRỜI CỦA TRÁI ĐẤT VÀ
HỆ QUẢ”
Hình thức thực hiện: Sử dụng tục ngữ để tổ chức hoạt động khởi động cho bài
dạy.
“Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối”
Thời gian thực hiện: 5 phút
Cách thức thực hiện:
Bước 1: GV cho HS đọc câu tục ngữ và yêu cầu HS trả lời câu hỏi sau: qua câu tục
ngữ trên em có cảm nhận như thế nào?
Bước 2: HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
Bước 3: Đại diện HS trả lời câu hỏi. Các HS khác nhận xét và bổ sung.
Bước 4: GV nhận xét và chuyển ý: Câu tục ngữ trên đã rất gần gũi với người dân
Việt Nam. Nội dung của nó thể hiện một hiện tượng tự nhiên diễn ra hàng năm ở nước ta,
đó là hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa. Đây chính là moọt hệ quả được sinh ra từ
chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất. Trong thực tế, hiện tượng này diễn ra như thế
nào trên Trái Đất? Còn hệ quả nào khác sinh ra từ chuyển động quanh Mặt Trời của Trái
Đất.
3.1.3. Khởi động tiết học bằng cách sử dụng tranh ảnh, video clip có liên quan đến
bài học:
- Mục đích của việc sử dụng tranh ảnh, video clip trong hoạt động khởi động vì chúng là
phương tiện có tính trực quan cao, là nguồn tri thức giúp cho HS dễ dàng tiếp nhận kiến
thức của tiết học tạo thêm hứng thú cho giờ học.
- Tranh ảnh, video, clip giúp học sinh nắm vững và ghi nhớ kiến thức tốt hơn. Khi xem
video clip học sinh được tiếp xúc trực tiếp với hình ảnh âm thanh, lời nói do đó kiến thức
được truyền tài bằng nhiều đường, nội dung bài học sẽ có hiệu quả, được ghi nhớ nhanh

và khắc sâu tốt hơn.
- Tôi thường khai thác sử dụng video, tranh ảnh cho hoạt động khởi động vào những tiết
đọc tìm hiểu về các hiện tượng địa lý, các quốc gia, các vùng lãnh thổ... Điều này giúp
cho tiết học khơng cịn khơ khan nặng nề về lí thuyết mà học sinh có cảm giác như bản
thân đang được chứng kiến trải nghiệm thực.
- Để thực hiện hoạt động khởi động bằng hình thức này GV cần tìm hiểu ch̉n bị tranh
ảnh, video clip có nội dung liên quan chặt chẽ và thể hiện được nội dung cơ bản của chủ
đề và sử dụng dưới dạng đồ dùng dạy học hay trình chiếu bằng PowerPoint.


7

Cách tổ chức:
- Giáo viên chọn nguồn tư liệu trình chiếu.
- Thiết kế phiếu học tập hoặc các câu hỏi trả lời nhanh (Có thể sử dụng phiếu học tập khác
nhau tùy vào nội dung bài dạy và cách thiết kế của giáo viên).
- Giáo viên trình chiếu video hoặc tranh ảnh cho học sinh xem, đồng thời phát phiếu học
tập.
- Học sinh vừa xem vừa hoàn thành phiếu học tập.
- Từ câu trả lời của HS, giáo viên giới thiệu, dẫn dắt vào bài mới.
Ví dụ: Địa lí 7 – “BÀI 1: THIÊN NHIÊN CHÂU ÂU”.
Hình thức thực hiện: Cho HS xem hình ảnh để tổ chức hoạt động khởi động cho
chủ đề.

Hình ảnh minh họa lấy từ giáo án giảng dạy của chủ đề.
Thời gian thực hiện: 5 phút.
Cách thức thực hiện:
Bước 1: GV cho HS xem lần lượt từng hình ảnh về lễ hội, hoa đặc trưng, địa điểm
nổi tiếng,...
Bước 2: GV dẫn dắt và đặt câu hỏi: Quan sát hình ảnh các em hãy đốn đúng tên

những hình ảnh về lễ hội, hoa đặc trưng, địa điểm nổi tiếng,...Sau đó GV đặt câu hỏi:
Theo các em những hình ảnh về lễ hội, hoa đặc trưng, địa điểm nổi tiếng,...đang đề cập
đến châu lục nào?
HS trả lời: Châu Âu.
Bước 3: GV kết luận: Đúng vậy các em ạ! Châu Âu là một bộ phận của lục địa
Á-Âu, có phần lãnh thổ nằm trong đới ơn hịa. Thiên nhiên nơi đây đẹp như một bức
tranh đầy màu sắc. Vậy thiên nhiên châu Âu có đặc điểm gì nổi bật và phân hóa như thế
nào?
3.1.4. Khởi động bằng các bài tập hay câu hỏi tình huống:
- Câu hỏi tình huống là trong nội dung câu hỏi chứa những sự kiện, vụ việc, hồn cảnh có
mâu thuẫn, có vấn đề cần được giải quyết. Nhằm giúp HS có điều kiện vận dụng kiến
thức đã học để giải quyết tình huống, sự việc cụ thể xảy ra trên thực tế, HS được làm quen
với cách giải quyết tình huống cụ thể, hình thành cho người học các kĩ năng tư duy, giải
quyết vấn đề.... Ngồi ra, GV có thể kết hợp các tình huống với cơng cụ mơ phỏng (video,
tranh ảnh, đóng vai..) sẽ làm tăng tính thuyết phục giúp người học có cảm giác được “trải
nghiệm” tạo hứng thú cho HS vào tiết học mới để khám phá vấn đề cịn đang bỏ ngỏ.
Ví dụ: Địa lí 6 – “BÀI 9: CẤU TẠO CỦA TRÁI ĐẤT. ĐỘNG ĐẤT VÀ NÚI LỬA”.


8

Hình thức thực hiện: GV đưa ra một tình huống để học sinh xử lí.
Thời gian thực hiện: 5 phút.
Cách thức thực hiện:
Bước 1: GV đưa ra tình huống về “Giả sử khi đang học ở trong lớp học, nếu có
động đất xảy ra, em sẽ làm gì”
Bước 2: HS suy nghĩ và trả lời xử lý tình huống mà GV đưa ra.
Bước 3: GV kết luận: Vì sao động đất và núi lửa lại xuất hiện trên Trái Đất? Bên
trong Trái Đất có những gì và cấu tạo ra sao? Con người đã nỗ lực khám phá bằng
những cách nào? Hôm nay chúng ta học bài “Cấu tạo của Trái Đất. Động đất và núi

lửa”.
3.1.5. Khởi động bằng cách sử dụng phương pháp đóng vai:
- Dạy học bằng phương pháp đóng vai là phương pháp dạy học dựa trên việc giao cho
người học giải quyết một tình huống cụ thể thơng qua đóng vai.
- Đóng vai là một trong những cách thức đem lại hiệu quả cao trong phần khởi động bài
học, là phương pháp giáo dục giúp học sinh thực hành cách ứng xử, bày tỏ thái độ trong
những tình huống giả định hoặc trên cơ sở óc tưởng tượng và ý nghĩ sáng tạo của các em.
Với việc sử dụng phương pháp đóng vai trong thiết kế hoạt động khởi động sẽ đem lại
hiệu quả trong quá trình dạy học, đặc biệt là khi dạy các bài về tự nhiên, môi trường, dịch
vụ…
- Điều kiện áp dụng: Người học đã học hoặc tự học về nội dung chủ đề của buổi đóng vai.
Vì vậy khi thực hiện buổi đóng vai cần báo trước cho người học để ch̉n bị, ơn tập lại
kiến thức đã học.
Ví dụ: Địa lí 6 – “BÀI 4: LƯỢC ĐỒ TRÍ NHỚ”.
Hình thức thực hiện: Cho HS đóng vai.
Thời gian thực hiện: 5 phút.
Cách thức thực hiện:
Bước 1: Cho HS đóng vai, một em đóng vai người chỉ đường và một em trong vai
người hỏi đường.
Bước 2: GV dẫn dắt và đặt câu hỏi: khi một người hỏi đường thì người trả lời
thường sử dụng các điểm móc nào để chỉ cho người hỏi đường đi dễ nhận biết?
Bước 3: GV kết luận: Khi em cần hỏi đường đi ở một khu vực không quen thuộc,
người được hỏi sẽ suy nghĩ một lúc, sau đó sẽ hướng dẫn em ra nơi cần đến. Họ thường
sử dụng các điểm móc như trường học, cột đèn giao thông, bảng tên đường, các ngã rẽ,…
để hướng dẫn. Họ có thể đưa ra được chỉ dẫn vì họ đã có lược đồ trí nhớ về khu vực đó.
Sau bài học này, em sẽ vẽ được lược đồ trí nhớ để thể hiện các khu vực, đối tượng địa lí
thân quen.
3.1.6. Sử dụng kiến thức liên mơn để khởi động bài học:
- Sử dụng tích hợp kiến thức liên mơn làm cho q trình học tập có ý nghĩa hơn, hình
thành ở người học những năng lực rõ ràng.

- Giúp người học xác lập mối quan hệ giữa các khái niệm đã học và quan tâm đến việc sử
dụng kiến thức trong những tình huống cụ thể giúp học sinh hịa nhập vào thực tiễn cuộc
sống…
Ví dụ: Địa lí 6 – “BÀI 18: BIỂN VÀ ĐẠI DƯƠNG”, có thể sử dụng kiến thức Văn học
để vào bài.
Hình thức thực hiện: Sử dụng kiến thức Văn học để tổ chức hoạt động khởi động


9

cho chủ đề Biển và đại dương.
Thời gian thực hiện: 7 phút.
Cách thức thực hiện:
Bước 1: GV giới thiệu: Nhà thơ Xuân Quỳnh từng viết:
“Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu”.
“Con sóng dưới lịng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ơi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm khơng ngủ được.”
Bước 2: GV yêu cầu HS dựa vào kiến thức cũ để trả lời câu hỏi: Gió bắt đầu từ
đâu? HS dựa vào kiến thức đã học để trả lời.
Bước 3: GV nhận xét và dẫn dắt: Chúng ta đã biết gió bắt đầu từ sự chênh lệch
khí áp ở bài học trước. Cịn sóng biển là gì? Tại sao nhà thơ Xuân Quỳnh lại nói “sóng”
biển lại bắt đầu từ “gió”? Ngồi “gió” ra cịn có nhân tố nào tạo sóng nữa khơng?Sóng
từ đâu tới? Cơ trị mình sẽ cùng đi tìm câu trả lời qua chủ đề học ngày hơm nay nhé.
- Mô tả đầy đủ và rõ ràng các bước thực hiện giải pháp; nếu là giải pháp cải tiến giải
pháp đã biết trước đó tại cơ sở thì cần nêu rõ tình trạng của giải pháp đã biết, những nội
dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược điểm của giải pháp đã biết. Bản mô
tả nội dung sáng kiến có thể minh họa bằng các bản vẽ, thiết kế, sơ đồ, ảnh chụp mẫu sản

phẩm... nếu cần thiết;
- Các thông tin cần được bảo mật (nếu có);
- Những đơn vị, cá nhân tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu.
- Mức độ khả thi: Những điều kiện cần thiết để áp dụng giải pháp
IV. Hiệu quả đạt được:
- Với việc áp dụng đề tài T
" ạo hứng thú cho học sinh nhằm phát huy tính tích cực
thơng qua hoạt động khởi động trong tiết học Địa lí"trong q trình tổ chức các hoạt
động trong giờ dạy Địa lí ở một số lớp tơi giảng dạy tại trường THCS, tơi thấy mình đã
khá thành cơng khi lôi cuốn được HS cùng hoạt động, tạo thuận lợi cho GV khi giao
nhiệm vụ và hướng dẫn HS tự chiếm lĩnh tri thức, phát triển tốt các năng lực chung như
Năng lực giao tiếp và Năng lực giải quyết vấn đề. Đồng thời hình thành và phát triển cho
HS 2 năng lực chuyên biệt trong Địa lý là Năng lực tư duy tổng hợp theo lãnh thổ và
Năng lực sử dụng ảnh, hình vẽ, video...
- Khi bắt đầu tiết học các em luôn hào hứng, vui vẻ tiếp nhận một hình thức dạy học mới.
Các em có hứng thú ngay từ đầu tiết học là động lực, là bước đệm để các em trong tâm
thế thoải mái, thích thú và nghiêm túc để tìm hiểu tiếp nội dung của bài học. Bằng việc
khảo sát chất lượng bộ môn Địa lí, sự hứng thú, u thích bộ mơn Địa lý của HS các lớp
mình phụ trách tơi nhận thấy có sự thay đổi rõ nét.
- Biện pháp đã kích thích được lịng u thích bộ mơn học ở các em chính vì vậy mà kết
quả học tập cũng có sự thay đổi.
- Năm học 2021 – 2022: tỉ lệ học sinh trên trung bình đạt 99,52%.
TS
HS

8.0-10
SL

%

6.5-7.9
SL

%

5.0-6.4
SL

%

3.5-4.9
SL

%

3.5-4.9
SL

%


10

616
329
53.5
195
31.74
88
14.28

3
0.48
0
0
V. Mức độ ảnh hưởng:
- Biện pháp hoàn toàn phù hợp với cơ sở vật chất và đặc điểm của nhà trường. Phù hợp
với các đối tượng học sinh. Đa số các em đều hào hứng và hợp tác với phương pháp giảng
dạy của biện pháp.
- Có thể áp dụng cho các trường THCS thành phố Long Xuyên, các trường THCS trong
tỉnh An Giang và cho giáo viên bộ môn Địa lí bậc THCS.
VI. Kết luận:
- Tổ chức hoạt động khởi động là hình thức tổ chức dạy học vơ cùng cần thiết đối với
mơn học Địa lí. Để định hướng và tạo đà cho các hoạt động học tập, hình thành kiến thức
trong mỗi tiết học thì việc khởi động rất quan trọng, do đó đổi mới cần tiến hành trước
tiên từ hoạt động khởi động.
- Qua quá trình thực hiện, tìm hiểu và vận dụng các biện pháp đổi mới nhằm tạo hứng thú
và phát huy tính tích cực của học sinh trong các tiết học, tôi nhận thấy hoạt động khởi
động cần được quan tâm đầu tư đổi mới đúng mức để tiết học sôi nổi, hứng thú và tạo tâm
lý tích cực cho học sinh ngay từ đầu mỗi tiết học.
Tôi cam đoan những nội dung báo cáo là đúng sự thật./.

Xác nhận của đơn vị áp dụng biện pháp

Người viết

Lê Nhật Trường