Giải pháp đào tao thuyết minh viên

LIÊNNGÀNHVĂNHÓA-NGHỆTHUẬTTHỂDỤCTHỂTHAO

Giải pháp đào tạo hướng dẫn viên du lịch chất lượng cao
đáp ứng nhu cầu nhân lực cho các doanh nghiệp du lịch
Training high quality guide for tourism enteprises to meet human
resources demand
Nguyễn Thị Sao, Tăng Thị HồngMinh
Email:
rường Đại học SaoĐỏ
Ngày nhậnbài:12/2/2020
Ngày nhận bài sửa sau phảnbiện:24/6/2020
Ngày chấp nhận đăng:30/6/2020
Tóm tắt
Hướngdẫnviêndulịchlànhântốrấtquantrọngtrongngànhkinhdoanhdulịchnóichungvàkinhdoanh
lữhànhnóiriêng.Hướngdẫnviêndulịchchínhlàngườiđạidiệnchohìnhảnhcủamộtquốcgia,đạisứ
khơngchínhthứccủađấtnước,ngườithựchiệncácdịchvụtrongchuyếndulịchđemlạisựhàilịngcho
dukhách.Tuyvậy,hiệnnaychấtlượngcủahướngdẫnviêndulịchcịnrấtnhiềuđiềuđángbàn.Bàiviết dưới đây sẽ đề
cập đến tiêu chí để hướng dẫn viên du lịch trở thành hướng dẫn viên du lịch chất lượng cao. Bên cạnh đó nêu
lên những cơ hội và thách thức trong quá trình học tập và rèn luyện để trở thành
hướngdẫnviêndulịchchấtlượngcaocủasinhviênkhicịnngồitrêngiảngđườngđạihọc.Trongkhn khổ bài viết
này tác giả đề cập tới hướng dẫn viên suốt tuyến và tiếp cận các cơ sở đào tạo trên địa bàn các tỉnh
phíaBắc.
Từ khóa:Đào tạo; du lịch; hướng dẫn viên du lịch; hướng dẫn viên du lịch chất lượng cao.
Abstract
Tourguidesplayaveryimportantroleinthetourismbusinessingeneralandtravelbusinessinparticular. The tour guide is
the person who represents the image of a country, an unofficial ambassador of the country who conducts travel
services to bring satisfaction to visitors. However, at present, the quality of tour guides is still very worthy to
discuss. The following article will mention the criteria for a tour guide to become a high quality tour guide, besides
the opportunities and challenges are available when training a tour guide high quality when studying at the
university. In this article, the author mentions guides during the tour and access to training facilities in the
Northernprovinces.

Keywords:Training; tourism; tour guides; high quality tour guides.
1. ĐẶT VẤNĐỀ

Chất lượng nguồn nhân lực là một trong những
mối quan tâm hàng đầu của các quốc gia trong
bối cảnh tồn cầu hóa hiện nay. Khái niệm nguồn
nhân lực có nhiều cách hiểu, kế thừa các nghiên
cứu của các học giả về nguồn nhân lực [7]. Nguồn
nhân lực chất lượng cao được coi là một bộ phận
nhân lực có sức khỏe đáp ứng yêu cầu, được đào
tạo dài hạn, có chun mơn kỹ thuật cao, có phẩm
chất đạo đức tiêu biểu, có khả năng thích ứng
nhanh theo những thay đổi của cơng nghệ, biết
vận dụng sáng tạo những tri thức, những kỹ năng
đãđượcđàotạovàoquátrìnhlaođộngsảnxuất,
Người phản biện: 1. PGS.TS. Trần Thúy Anh
2. TS. Nguyễn ĐăngTiến

đóng góp cho sự phát triển kinh tế xã hội mộtcách
hiệuquảnhất.
Đốivớingànhdulịchhiệnnayviệcpháttriểnvàtạo
ranguồnnhânlựcchấtlượngcaolàđòihỏivàyêu cầu cấp
thiết trước sự gia tăng về số lượngkhách.Từquanniệmvề
nguồnnhânlựcchấtlượngcaotácgiảcũngđưaracáchhiểuvềnguồnnhân
lực
chấtlượngcaotrongdulịchlàbộphậnnhânlựcdu
lịchcósứckhỏeđápứngđượcyêucầucủangành du lịch,
được đào tạo dài hạn tại các cơ sở đào tạo, có trình
độ chun mơn kỹ thuật cao về các ngành nghề du
lịch như (lữ hành, khách sạn, bàn, bar, bếp, hướng

dẫn viên…), có phẩm chất đạo đức tiêu biểu, có khả
năng
thích
ứng
nhanh
theo
nhữngthayđổicủacơngnghệ,biếtvậndụngsáng
tạonhữngtrithức,nhữngkỹnăngđãđượcđàotạo

Tạp chí Nghiên cứu khoa học,Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 2 (69)
20201


vào quá trình làm việc tại các doanh nghiệp kinh lực phát triển tồn diện, đủ sức tinh thơng và nắm
doanhdulịch,đónggópchosựpháttriểnngànhdu lịch nói nhanh chóng tồn bộ hệ thống sản xuất thực tiễn
riêng và kinh tế xã hội nói chung một cách hiệu quảnhất. trong thực tế” [1]. Theo cáchhiểumang tính chất
chung nhất thì “Nguồn nhân lực chất lượng cao là
Nguồnnhânlựcchấtlượngcaotạođiềukiệnthuận lợi cho
một bộ phận của lực lượng lao động, có khả năng
ngành và doanh nghiệp du lịch tận dụng được chất xám.
đáp ứng những yêu cầu phức tạp của công việc, từ
Sự sáng tạo, ý tưởng của con người sẽ tạo ra sự khác
đó tạo ra năng suất và hiệu quả cao trong công việc
biệt trong sản phẩm du lịch, tăng khả năng cạnh tranh. Tất
[7]. Như vậy, nguồn nhân lực chất lượng cao có thể
cả những điều đó có được khi doanh nghiệp xây dựng
được hiểu như là một bộ phận của nguồn
được đội ngũ nhân viên có trình độ, nhận thức, ý thức,
nhânlực,kếttinhnhữnggìtinhtúy,chấtlượngcủa
nguồn

trách nhiệm cao, đảm nhận công việc phù hợp với năng
nhân lực. Nguồn nhân lực này khơng chỉ có
lực,cótinhthầngắnbóvớidoanhnghiệp.Hơnthế
nữa,
trìnhđộhọcvấnmàquantrọngphảicóchunmơn
nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ đảm bảo nâng cao
kỹthuậtcao.Đặcbiệt,làcókỹnăngthựchiệncơng việc tốt, có
về chất lượng, chủ động sáng tạo, đề
năng lực sáng tạo, năng lực vận dụng, đáp ứng được
xuấtxâydựngsảnphẩmdịchvụdulịchmới.Chính
nguồn
những yêu cầu của thực tiễn. Mặt khác, đây còn là bộ
nhân lực chất lượng cao là đội ngũ để thu
phận
lao
động
có
sức
khỏe,có
hútkháchdulịchvàtạođộnglựcđểkháchhàngcó
những
phẩmchấttốt,cótácphongnghềnghiệp,cótínhkỷ luật, tinh thần
nhu cầu mới. Bên cạnh đó, nguồn nhân lực
u nước, ý chí tự lực, tự cường và đạo đức nghềnghiệp.
chấtlượngcaosẽkhaitháchợplý,hiệuquảnguồn tài nguyên
du lịch. Với trình độ, kiến thức, kỹ năng của nguồn nhân Đối với du lịch - là lĩnh vực thiên về dịch vụ với
lực du lịch chất lượng cao, họ sẽ giúp cho doanh nghiệp cácnghiệpvụđặcthùnhưbuồng,bàn,bếp,lễtân, hướng
khai thác được tài nguyên du lịch và bảo vệ tài nguyên dẫn viên, điều hành... ngành này đòi hỏi nhiều yêu
du lịch. Nâng caochấtlượngđàotạonguồnnhânlựcđanglàvấnđềcấp cầu cao về chất lượng nguồn nhân lực. Lao động
báchtrongchiếnlượcpháttriểnngànhdulịchcủanướctatrongbốicảnhtoàn trong du lịch cũng có những đặc trưng riêng bên cạnh

cầuhóanhằmtạoramộtđộingũlaođộngđảmbảovềchấtvàđápứngđược những đặc điểm chung của lao động. Vì vậy, nguồn
nhucầucủadoanhnghiệp.
nhân lực du lịch chất lượng cao bên cạnh trình độ học
vấn cũng phải có các kỹ năng tốt về nghiệp vụ du lịch
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊNCỨU
và các phẩm chất khác mà nghề này cần đòi hỏi. Dựa
Phương pháp nghiên cứu chủ yếu trong bài viết trên một số ý kiến của các tác giả khác về nguồn
này tác giả sử dụng nhóm các phương pháp sau:
nhân lực chất lượng cao tác giả cũng đưa ra một số
- Phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích tổng đặc điểm về nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao
hợp các tài liệu, văn bản có liên quan về đào tạo nhưsau:
hướngdẫnviêndulịchchấtlượngcaođểxâydựng làm cơ sở
lý luận cho bàibáo.
- Phương pháp phân tích, tổng kết kinh nghiệm
thực tiễn. Phân tích số liệu thống kê từ các cơ sở
đào tạo thông qua các buổi trao đổi, tọa đàm, các
hội thảo chuyên đề, các sáng kiến về đào tạo du
lịch… làm cơ sở đánhgiá.
- Phương pháp chuyên gia tham khảo một số ý
kiếncủacácchuyêngia,cánbộgiảngviên,cánbộ quản lý
trong đào tạo du lịch để lấy ý kiến làm cơ sở
thựctiễn.
3. NỘI DUNG NGHIÊNCỨU
3.1. Khái quátchung
3.1.1. Nguồn nhân lực du lịch chất lượngcao
Cho đến nay vẫn chưa có khái niệm thống nhất và
tiêu chí cơ bản để xác định thế nào là nguồn nhân
lực chất lượng cao. Theo C. Mác thì nguồn nhân
lực chất lượng cao là: “Những con người có năng

- Thứ nhất,nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao
phải là lao động có trình độ học vấn, có kỹ năng
chun mơn, nghiệp vụ tốt; có kỹ năng vận dụng,
khả năng sáng tạo trong côngviệc.
- Thứ hai, nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao
phải là lực lượng lao động có thể lực tốt: các chỉ
số về thể lực như cân nặng, chiều cao trung bình,
tuổithọ,tỷlệmắccácbệnhtật…Thểlựctốtlàđiều
kiệnđểpháttriểntrítuệ.Thểlựcvàtinhthần,trítuệ tồn tại
thống nhất trong mỗi con người cấu thành nguồn
nhânlực.
- Thứba,nguồnnhânlựcdulịchchấtlượngphảilà
lực
lượng lao động có tác phong nghề nghiệp, có tính kỷ
luật, tinh thần u nước và đạo đức nghề
nghiệp.Đâyđượcxemnhưtiêuchímangtínhchất cơ bản
trong việc xây dựng các tiêu chí xác định nguồn nhân
lực chất lượngcao.
- Thứ tư, có năng lực áp dụng vào thực tế tạo nên
hiệu quả cao trong cơng việc; có các kỹ năng làm
việc chuyên nghiệp, có năng lực để đáp ứng nhu
cầu hội nhập quốctế…
98Tạp chí Nghiên cứu khoa học,Trường Đại
học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 2 (69) 2020


LIÊNNGÀNHVĂNHÓA-NGHỆTHUẬTTHỂDỤCTHỂTHAO
3.1.2. Hướng dẫn viên du lịch chất lượngcao
TheotácgiảBùiThanhThúytrongcuốn“Nghiệpvụ
hướngdẫndulịch”đãđưarakháiniệmhướngdẫn viên như

sau: “Hướng dẫn viên du lịch là những người có
chun mơn làm việc cho các tổ chức kinh doanh du
lịch với nhiệm vụ tổ chức thực hiện
cácchươngtrìnhdulịchđãđượckíkếttrênthựctế
nhằmđảmbảođúngkếhoạchvàđápứngnhucầu được
thỏa thuận của du khách. Chỉ dẫn và cung cấp lời
thuyết minh về các điểm du lịch. Giải quyết những
vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện
chươngtrìnhdulịchtrongphạmvi,quyềnhạn,khả năng
của mình và tạo ra những ấn tượng tích cực cho du
khách”[8].
Vớiđặcđiểmlàmộtnghềmangtínhchunnghiệp
vànghệthuậtcao.Hướngdẫnviêndulịchlnphải làm việc với
những cường độ cao và áp lực công việc lớn, họ phải có ý
thức phục vụ, kỹ năng phục vụ, đồng thời cịn có trình độ
hướng
dẫn,
thuyết
minh,cótàinăngcủamộtnhàchỉhuy,bảnlĩnhcủa
mộtnhânviên,cóphẩmchấttưtưởngđạođứctốt,
u
nghề và tơn trọng nghề nghiệp củamình.
Hiện nay, theo như các nhà nghiên cứu trong lĩnh
vực du lịch, phạm trù hướng dẫn viên du lịch chất
lượng cao cịn có rất nhiều quan điểm khác nhau,
chưa được biết đến nhiều vì đây được coi là quan
điểmmớiđangdầnđượctiếpcậnvàcónhữngđịnh hướng
tiềnđề.
Hướngdẫnviênchunnghiệplàngườicóđủkhả năng
đáp ứng kỳ vọng của tất cả các thành viên trong

đoàn khách du lịch. Là đầu mối liên hệ giữa khách,
nhà cung cấp và cơng ty lữ hành, hướng
dẫnviêncótráchnhiệmtạosựthoảimái,dễchịuvà
đảmbảoantồnchomỗicánhânthamgiachương
trìnhdulịch.Khigặpkhókhănhaytìnhhuốngkhẩn
cấp,
hướng dẫn viên sẽ là người quyết định và tổ chức trợ
giúp nhằm bảo đảm quyền lợi cho khách.
Bắtđầuchươngtrìnhdulịch,saukhigặpgỡđồn, hướng
dẫn viên sẽ đi cùng với đồn suốt chương trình, ở
cùng khách sạn với đồn và là người đại diện tại chỗ
của cơng ty lữhành.
Trong cuốn “Hướng tới sự chuyên nghiệp trong
hướng dẫn du lịch” (Cẩm nang cho đào tạo viên),
củatổchứcUASIDđãđưara20tiêuchíđểtạonên
hướngdẫnviêndulịchchấtlượngcao[7].Cáctiêu
chíđềuhướngtớisựchuyênnghiệptừkhâuchuẩn bị tổ
chức hướng dẫn tham quan cho đồn khách đến khi
kếtthúc.
Ởcácnướccóngànhkinhtếdulịchpháttriểnnhư
Anh,
Pháp, Mỹ,Tây Ban Nha… khi tuyển hướng dẫn viên
họ luôn đưa ra các tiêu chuẩn như: tự tin,
cóhiểubiếtvềngơnngữ,nóitrơichảyhai,bangoại ngữ, bắt
buộc biết tiếng Anh, khả năng nhạy bén trong ứng xử và
xử lý tình huống. Vì vậy, chúngt a

có thể hiểu hướng dẫn viên du lịch họ phải giống
như là bộ bách khoa toàn thư biết đi.
Ngồinhữngucầucầnđạtđượccủamộthướng

dẫn
viên du lịch thơng thường như: phẩm chất đạo đức, tư
tưởng tốt, kiến thức chun mơn sâu và
rộngthìhướngdẫnviêndulịchchấtlượngcaocần phải là
những người có khả năng đáp ứng được cơng việc
hướng dẫn du lịch mang tính chuyên nghiệp và nghệ
thuật, có ý thức phục vụ, kỹ năng phục vụ, đồng thời
cịn có trình độ hướng dẫn, thuyết minh, có tài năng
của một nhà chỉ huy, bản lĩnh của một nhân viêngiỏi.
Trongbàibáonày,tácgiảxinđượckếthừavàtổng hợp từ
nhiều nguồn tài liệu khác nhau để đưa ra quan niệm về
hướng dẫn viên du lịch chất lượng cao như sau: Hướng
dẫn viên viên du lịch chấtlượng cao là người có
khả năng đáp ứng cao nhất các nhu cầu của
khách
du
lịch
trong
chuyến
hành
trìnhcủahọtừcácvấnđềantồn,anninh,thưởng
thức
các dịch vụ du lịch, vui chơi giải trí, phục hồi sức khỏe,
thẩm nhận giá trị văn hóa lịch sử trên
tuyếnđiểmdulịchcũngnhưcungcấpcáchệthống thơng tin
đầy đủ, chính xác về tuyến, điểm du lịch
cũngnhưcácthôngtinkháctrongchuyếnđivàtạo ra ấn
tượng tốt đẹp cho dukhách.
3.2. Thực trạng công tác đào tạo hướng dẫn
viên du lịch tại các cơ sở đào tạo dulịch

3.2.1. Số lượng các cơ sở đào tạo dulịch
Cảnướccó62trườngđạihọc,80trườngcaođẳng (trong
đó có 8 trường cao đẳng nghề), 117 trường
trungcấp(trongđócó12trườngtrungcấpnghề),2
cơngtyvà23trungtâmcóthamgiađàotạonghiệp vụ du
lịch. Do đặc thù của ngành nên dù quá trình
đàotạoyêucầugắnlýthuyếtvớithựchànhnhưng
cáccơsởđàotạo,nhấtlàkhốicaođẳng,trungcấp chuyên
nghiệp thường dạy thiên về lý thuyết, thiếu thực hành
so với các trường nghề. Điều này dẫn đến chất lượng
đào tạo của nhiều trường không đáp ứng được nhu
cầu doanh nghiệp, nhất là đội ngũ hướng dẫn viên du
lịch[6]
Bảng 1.Số lượng các cơ sở đào tạo du lịch
tại ViệtNam tính đến tháng 8/2020
Đơn
vị
1. Trường đại học

Số
lượng
62

2. Trường cao đẳng

80

- Trong đó cao đẳng nghề
3. Trường trung cấp
- Trong đó trung cấp nghề

4. Doanh nghiệp
5. Trung tâm đào tạo, bồi dưỡng
nghề
du lịch ngắn hạn

8
117
12
2
23

Nguồn: Viện Nghiên cứu phát triển du lịch
Việt Nam

Tạp chí Nghiên cứu khoa học,Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 2 (69)
202099


NGHIÊN CỨU KHOA
HỌC
Các cơ sở đào tạo hầu
hết tập trung tại các
thành
phốlớn:HàNội,thànhphốH
ồChíMinh,ĐàNẵng, Huế.
Nhiều địa phương có tiềm
năng và điều kiện phát
triển du lịch nhưng chưa
có trường đào tạo du lịch
như một số tỉnh miền núi

phía
Bắc và đồng
bằngsơngCửuLong…
Dovậy,lựclượnglaođộng
nói chung và hướng dẫn
viên du lịch chất lượng cao
nói riêng chưa được đào
tạo, chất lượng thấp. Một
số địa phương có cơ sở
đào tạo du lịchnhưng đội ngũ
giảng viên còn thiếu và yếu, cơ sở
vậtchất chưa đảm bảo, chất lượng
đàotạothấp.
3.2.2. Thực trạng đào
tạo hướng dẫn viên
dulịch hiệnnay
Có nhiều ý kiến cho rằng
nguồn nhân lực chất
lượng cao là yếu tố quan
trọng hàng đầu của sự
phát triển, là tài sản vô
giá của mọi quốc gia.
Vùng lãnh thổ, doanh
nghiệp. Song trong thực
tế, nhân lực chất lượng
cao nói chung và hướng
dẫn viên du lịch chất
lượng cao nói riêng lại
đang thiếu về lượng và
hạn chế về chất.

TheothốngkêcủaTổngcục
Dulịchtínhđếntháng
6/2019 [3], Việt Nam có
17.313 hướng dẫn viên
quốctếphụcvụchogần8triệ
ulượtkháchinbound
vàhơn6,5triệukháchoutbou
nd;8.784hướngdẫn viên
nội địa phục vụ hơn 45
triệu lượt khách. 827
hướng dẫn viên du lịch tại
điểm. Số lượng hướng
dẫn viên hiện tại mới chỉ
đáp ứng 40% khách quốc
tế và hơn 15% khách nội
địa. Theo các chuyên gia,

để có thể phục vụ 100%
lượng khách trong và ngồi
nước phải cần ít nhất
khoảng 25.000 hướng
dẫnviênquốctếvà50.000hướ
ngdẫnviênnộiđịa.

muốn tuyển dụng
được các nhân sự
vào là có thể làm việc
được ngay.

Đội ngũ hướng dẫn

viên du lịch chất
Biểu đồ 1.Số lượng lượng cao không chỉ
hướng dẫn viên cả thiếu về mặt số lượng
nước
mà còn yếu về mặt
chun mơn. Một thực
tế khơng thể phủ nhận
rằng vẫn cịn những
tour du lịch hướng
dẫn
viên
làmviệcchưahếtmình,ch
ưatậntâmvớicơngviệc
nhất là đội ngũ trẻ mới
vào nghề đơi khi họ có
một số ngun tắc
“ngun tắc vàng” là tiết
N
guồn:Tổngcục Dulịch kiệm thơng tin càng nhiều
càng tốt. Tránh nói nhiều
Mỗi năm cả nước có về
các
sự
khoảng 50.000 sinh viên kiệnlịchsửcómốcthờigia
du
n;tậptrungnóinhiềuvề
lịchratrườngtrongđócó60%là truyền thuyết (vì hướng
dẫn viên cho rằng khách
hệđạihọc,sốcịn
lạithuộchệtrungcấp,caođẳng du lịch khó có thể bắt bí

;nhưngchỉ5%của hệ đại học, được về truyền thuyết)
30% hệ cao đẳng, trung cấp và cuối cùng là trang bị
cho mình một kho tàng
ra trường đáp ứng nhu cầu
truyện tiếu lâm. Bởi vậy,
công việc và gắn với ngành
đơi khi trong chuyến
học. Cịn lại phần lớn sinh hành trình hướng dẫn
viên tốt nghiệp vào làm việc viên tránh việc chỉ kể
tại các doanh nghiệp lữ hành truyện tiếu lâm miễn
và khách sạn đều phải đào khách cười càng nhiều
tạo lại từ 6 tháng đến 1 năm càng tốt và khơng thực
[5].
Và
đó hiện thuyết minh. Và hậu
khơngp h ả i l à k ỳ vọ n g c ủ a quả là những câu
chuyện của hướng dẫn
c á cd o a n h n g h iệ p , h ọ
viên kể khơng phù hợp
với hồn cảnh và đối
tượngkhách.

hồn tồn về nghiệp vụ,
chưa kể là cịn tình trạng
một số hướng dẫn viên du
lịch khơng có thẻ hành
nghề, khơng khác gì hành
nghề “chui”. Và dễ dàng
nhận thấy, đội ngũ hướng
dẫn viên du lịch đạng bị

“vênh” giữa cung và cầu.
Bên cạnh đó, vấn đề đào
tạohướngdẫnviêndulịchc
hấtlượngcaođangcó
nhiều bất cập. Hiện nay,
nghề hướng dẫn viên du
lịch được đánh giá là một
trong những ngành đào
tạocósựtăngtrưởngmạnh
mẽởbậccaođẳngvà đại
học trên cả nước. Song,
nhiều hướng dẫn viên
dulịchsaukhiđượcđàotạo
bàibảntạicáctrường cao
đẳng, đại học, khi được
tuyển dụng vào các
doanh nghiệp lữ hành,
khách sạn vẫn phải đào
tạo lại hoặc bổ sung
thêm kỹ năng mềm,
ngoạingữ.
Nguồn nhân lực hướng
dẫn viên chất lượng
cao tạo điều kiện thuận
lợi cho ngành du lịch và
doanh nghiệp du lịch
tận dụng được chất
xám. Sự sáng tạo, ý
tưởng sẽ tạo ra được
sự khác biệt trong sản

phẩm du lịch, tăng khả
năng cạnh tranh. Tất cả
những điều đó có được
khi cơ sở đào tạo kết
hợp với doanh nghiệp
xây dựng được đội ngũ
hướng dẫn viên có trình
độ cao, nhận thức, ý
thức trách nhiệm cao,
đảm nhận cơng việc
phù hợp với năng lực,
có tinh thần gắn bó với
doanh nghiệp

Trong mỗi chuyến du
lịch có nhiều lí do
khiến tour bị “vỡ”,
song lý do quan trọng
nằm chính ở hướng
dẫnviêndulịch.Thựctrạn
ghướngdẫnviêndulịch
3.2.3. Đánh giá kết
khơngđápứngđượcuc
quả đào tạo hướng
ầucủakháchdulịchvẫn
dẫn viêndu lịch chất
cịn là bài tốn chưa có
lời giải của ngành du lịch
lượng cao đáp ứng
nói chung và cơng ty lữ

nhu
cầu
của
hành nói riêng. Bởi nhiều
doanhnghiệp
hướng dẫn viên “được”
ngoại ngữ, thì lại “trống”
100 Tạpchí Nghiên cứu khoa học,Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 2
(69) 2020


LIÊNNGÀNHVĂNHĨA-NGHỆTHUẬTTHỂDỤCTHỂTHAO
Hiện nay, trong điều
kiện cịn khó khăn, các
đàotạovềdulịchlncốg
ắngđảmbảoviệcnâng
caochấtlượngđàotạo.Tậ
ptrungđàotạolýthuyết
gắn với thực hành ngày
càng được quan tâm
hơn,
khắcphụccơbảntìnhtrạn
gdạy“chay”.Theokhảo
sát của các chuyên gia
về du lịch thì hầu hết
sinh viên du lịch nói
chung và đội ngũ hướng
dẫn viên du lịch nói riêng
được tổ chức thực
hành,

kiến
tập,
thựctập,thamgiacáctourt
uyếndulịchngaytừkhi còn
ngồi trên giảngđường.
Các cơ sở đào tạo
tăng cường mối liên
kết giữa nhà trường,
doanh nghiệp và các
hiệp hội du lịch tạo
điều kiện phối hợp
nâng cao chất lượng
đào tạo, xây dựng,
chỉnh sửa chương
trình đào tạo, cấp
chứng chỉ các trình độ,
tham gia đóng góp xây
dựng và đánh giá
chương trình đào tạo,
tạo
điều
kiệnchocáccơsởđàotạoti
ếpcậntốthơnvớinhu cầu
đào tạo, khảo sát nhu
cầu về nguồn nhân lực
tại các doanh nghiệp
dulịch.
Đối với các cơ quan
quản lý, các tổ chức
nghề

nghiệpvềdulịch:thườngx
uyêntổchứccáclớpbồi
dưỡng cán bộ, giảng viên
cho các cơ sở đào tạo
dulịchBộVănhóa,Thểthao
vàDulịchchỉđạocho Tổng
cục Du lịch tổ chức các
lớp bồi dưỡng kiến thức
về du lịch cho cán bộ
quản lý, các giảng viên

cơ sở
tạicáctrườngđạihọc,cao
đẳng,trungcấpthường
xuyên và liên tục như:
các lớp bồi dưỡng thuyết
minh viên, tham dự các
hội nghị hội thảo, diễn
đàn về du lịch trong cả
nước để trao đổi, cập
nhật các kiến thức về
dulịch.
Dự án Phát triển nguồn
nhân lực du lịch Việt
Nam do EU tài trợ xây
dựng và đưa vào vận
hành hệ thống thẩm
định và cấp chứng chỉ
theo hệ thống Tiêu
chuẩn kỹ năng 10 nghề

du lịch Việt Nam

(VTOS), trong đó có
tiêu chuẩn nghề kỹ
năng nghiệp vụ hướng
dẫn du lịch tạo điều
kiện nâng cao kỹ năng
nghề nghiệp cho đội
ngũ hướng dẫn viên
du lịch.
Theokếtquảcủađềán“T
ăngcườngcôngtácđào
tạo theo nhu cầu xã hội
trong lĩnh vực du lịch
đến năm 2025” nhưsau:
Về kiến thức chuyên
môn nghiệp vụ được
đào tạo của đội ngũ
nhân lực du lịch hiện
nay, qua kết quả điều
tra cho thấy, mức độ
đánh giá của các
doanh nghiệp chỉ đạt
mức trên trung bình
3,1351/5
điểm.
Vớikiếnthứcchunmơn
nghiệpvụ,mứcđộđánh
giá thấp nhất dừng ở
mức độ. Chưa đầy đủ,

tần xuất hiện đánh giá
này vẫn cịn tương đối
nhiều
(tham
khảo
bảng2).
Về kĩ
nghiệp,

năng
kiến

nghề
thức

chun
mơn
nghiệpvụđượcđàotạocủađ
ộingũnhânlựcdulịch
hiện
nay, kết quả điều tra cho
thấy, mức độ đánh giá của
doanh nghiệp chỉ đạt mức
trên
trung
bình,
tươngứngvới3,0811.Như
vậy,theođánhgiácủa các
chủ thể nguồn nhân lực,
kỹ năng chuyên môn

nghiệp vụ chưa được
cao, mới đáp ứng phần
nào nhu cầu thựctế.
Về thái độ, đạo đức
nghề nghiệp của đội
ngũ
nhân
lựcdulịchhiệnnay,kếtquả
điềutrachothấy,mức độ
đánh giá của doanh
nghiệp cũng chỉ đạt mức
trên trung bình tương
ứng với 3,3243/5 điểm.
Mức độ đánh giá này có
cao hơn so với mức độ
đánh giá về kiến thức
chuyên môn nghiệp vụ
và kỹ năng nghiệp vụ.
Tuy nhiên, vẫn chưa
cao so với mong muốn.
Đây cũng là vấn đề đặt
ra đối với hoạt động
nguồn
nhân
lực
hiệnnay.

Bảng 2. Đánh giá của các doanh nghiệp du
lịch về kiến thức, kỹ năng và thái độ của lao
động du lịch trongnhà trường

Các chỉ tiêu
Số doanh nghiệp

Kiến thức được
đào tạo
37

Giá trị trung bình cộng
Tổng điểm

3,1351
116,00

Mức độ đánh giá cao
nhất
Mức độ đánh giá thấp
nhất

4

Kỹ n
đ

2

Ghi chú: Mức điểm đánh giá từ 1 đến 5, cụ thể: Rất tốt (
thường (3 điểm), Chưa đầy đủ (2 điểm), và Hoàn tồn k
Nguồn: Đề án “Tăng cường cơng tác
đào tạo theo nhu cầu xã hội trong
lĩnh vực du lịch đến năm 2025”

Tạp chí Nghiên cứu khoa học,Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 2 (69)
2020101


NGHIÊN CỨU KHOA
HỌC
3.4. Mộtsốgiảiphápđàot
ạohướngdẫnviêndu lịch
3.4.1. Xâydựngvàbồidư
chất lượngcao
ỡngđộingũgiảngvi
ên
Giảngviênlàngườiquyết
địnhchấtlượngđàotạo,
vìvậycầnphảitậptrun
gnỗlựcvàoviệcđàotạ
o,

đào tạo lại và bồi
dưỡng để “chuẩn hóa”
đội ngũ giảng viên.
Người giảng viên phải
có năng lực về kiến
thức chuyên môn, kỹ
năng sư phạm, kỹ
năng
nghềnghiệp,kỹnăngquả
nlý,kỹnănggiaotiếptốt.
Xây dựng, phát triển đội

ngũ giảng viên đủ về số
lượng,hợplývề cơcấ u
.Đa dạnghóa hì nh th
ức

đàotạo,kếthợpđàotạotrong tạo nên tập trung sâu
nướcvàngồinước cho các
vào mảng thực tập,
giảng viên đầu ngành về thực
tế
dulịch.
đảmbảokhảnăngthựchàn
Khuyến khích đội ngũ h,kỹnăngnghềnghiệp cho
giảng viên học tập và sinhviên.
nâng cao trình độ chun Hiệuchỉnhchươngtrìnhđào
mơn nghiệp, trau dồi kinh tạothườngxunphù hợp
nghiệm. Trong đó, chú với nhu cầu thực tiễn:
trọng nâng cao trình độ hằng năm, theo chu kỳ
ngoại ngữ, tin học và hiệuchỉnh,xácđịnhchuẩnđầ
phương pháp giảng dạy ura,mụctiêuchương
để đội ngũ giảng viên có trìnhphùhợpvớithựctiễn,nội
tăng
khả năng giảng dạy, dungđiềuchỉnhcần
cường thực hành, cần có
nghiên cứu và hội nhập
nhiều
doanh
nghiệp
quốc tế. Đặc biệt các cơ
đangsửdụnglaođộngcủa

sở
đào cơsởđàotạothamgia xây
tạocầncóchínhsáchtuyểndụ dựng chươngtrình…
nggiảngviêndulịch đã có
3.4.3. Đào tạo gắn với
kinh nghiệm làm việc thực tế
trải nghiệm thựctế
tại các doanh nghiệp du lịch,
các cơng ty lữ hành; được Có thể nói đây là vấn
đào tạo chuyên ngành du đề khó nhất trong các
sở
lịch ở trình độ cao. Tạo điều cơ
đàotạohiệnnaybởihọctậpt
kiện
phí
thuậnlợiđểđộingũgiảngviên hựctếgắnliềnvớichi
mà
hầu
như
sinh
viên
phải
,giáoviêndạynghề du lịch
trải nghiệm thực tế tại các tự đóng góp thêm. Trong
doanh nghiệp du lịch để thực tế, tất cả các giảng
viên, sinh viên, doanh
cập nhật kiếnthức.
nghiệp tuyển dụng đều
3.4.2. Xây dựng
nhận thức sâu sắc được

chương trình
tầm quan trọng của học
đàotạo
tập thực tế trên các đường
Triển khai xây dựng tour trong vấn đề nâng cao
chương trình đào tạo, khả năng kiến thức thực tế
biên soạn giáo trình, tài của sinh viên. Tuy nhiên,
liệu giảng dạy chuyên còn một số vẫn đề vướng
ngành chất lượng cao và mắc là kinh phí. Dưới đây
phù hợp với nhu cầu là một số gợi ý những tour
thực tế. Ngành du lịch thực tế gắn với du lịch
đề
nói chung và ngành chun
hướng
dẫn
viên dànhchocáccơsởđàotạoh
dulịchnóiriêngđịihỏiphảicó ướngdẫnviêndulịch
kiếnthứcthựctếvà kỹ năng tạimiềnBắcmàcóthểápdụ
nghề nghiệp, khơng nên ngchosinhviênngay trong
chú
trọng
đàotạo q trình họctập.
mangtínhhànlâm.Vìvậy,
cácchươngtrìnhđào

102 Tạpchí Nghiên cứu khoa học,Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 2
(69) 2020


LIÊNNGÀNHVĂNHĨA-NGHỆTHUẬTTHỂDỤCTHỂTHAO

Bảng 3.Xây dựng một số chương trình du lịch Tấtcảnhữngchươngtrìnhdulịc
chun đề dành cho thực tế
hnàyđềulànhững
chương
trình
du
lịch
rất
quan
trọng
và
TT Mã
Tên chương trình du lịch
đang được các cơng ty du lịch
đưa vào
kinhTrần
doanh rất hiệu
Chương trình chun đề tơn giáo, tín ngưỡng
(đền
thị trường
1
CT1 - phủ Dày - Phát Diệm - Bái Đính; chùa quả
Dâutrên
- chùa
Bút hiện nay.
Tùy theo điều kiện về chương
Tháp - đền Đô - Đình Bảng - chùa phật Tích)
khung,
tùy theo khả năng
Chương trình chun đề làng nghề (Bát trình

Tràng
- Đơng
2
CT2
kinh tế mà các trường có thể
Hồ - Vạn Phúc - Phú Vinh)
lựa chọn các chương
Chương trình chun đề di tích lịch sử cách mạng
3
CT3
(Tuyên Quang - Bắc Cạn - Cao Bằng) trìnht h ự c
4

CT4

Chương trình chun đề tìm hiểu văn hóa các dân tộc
thiểu số (Mai Châu - Hịa Bình)

5

CT5

Chương trình chun đề bảo tàng (Hà Nội)- Giúp sinh viên giới

6

CT6

7

CT8

thiệu được những điểm
trên tuyến,
hiểu được các giá trị
văn hóa của điểm
Hành trình di sản miền Trung (Hà Nội - Quê Bác - Ngã
dulịch.
Chương trình du lịch biển đảo (Hạ Long - Cát
đặcBà)sắc

tếchophùhợp.Tuynhiên,d
ùchọnnhiềuhaychọn
ítmỗichuyếnđithựctế,cácc
ơsởđàotạophảixác định
được những điều sinh
viên trực tiếp thu nhận
được qua mỗi chuyến đi
thực tế nhưsau:
- Nắm bắt được cung
đường của tuyến du
lịch, những điểm nhấn
cần
giới
thiệu
trêntuyến.
đầu ra đào tạo (bậc 4/6…).
Nâng cao nhận thức của
họcsinh,

Ba Đồng Lộc - Khu mộ Đại tướng Võ Nguyên Giáp Phong Nha Kẻ Bàng - Nghĩa trang liệt sĩ Trường
Sơn - Nắmbắtđượcnhữngcơs
city tour Huế - city tour Đà Nẵng - Phố cổ Hội
An
ởdịchvụphụcvụkhách
du
Thánh địa Mỹ Sơn)
lịch trên tuyến và tại điểm

dulịch.
Nguồn: Tác giả
tổng
- Tổ chức được các
hợp
hoạt động hoạt náo
từ
trênxe.
một
- So sánh được phong
số
cách của hướng dẫn
chư
viên suốt tuyến và
ơng
hướng dẫn viên
trình
tạiđiểm.
đào
- Tiếp cận với các
tạo

phương pháp xử lý tình
của
huống linh hoạt và
các
nhạybén.
trườ
ng
3.4.4. Nângcaonănglự
đại
cngoạingữ,tinhọcchosi
học(
nhviên
Đại
Các cơ sở đào tạo xây
học
dựng môi trường học
Kho
tập tiếng Anh phổ biến.
a
học
Trong lĩnh vực du lịch
xã
đặc
biệt
hội
làngànhhướngdẫndulịch
và
tiếngAnhđượcxemlà
Nhâ
ngônngữphổbiếndùngtro

n
nghọctậpvàứngdụng trong
văn,
thực tế nghề nghiệp. Xây
Cao
dựng khối lượng học phần
đẳn
ngoại ngữ trong chương
g Du
lịch
trình đào tạo đảm bảo phù
Hà
hợp để đáp ứng chuẩn
Nội)
Tạp chí Nghiên cứu khoa học,Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 2 (69)
2020103


NGHIÊN CỨU KHOA
HỌC
sinhviênvềvaitrịquantrọ
ngcủangơnngữđốivớing
hề nghiệp:Tại mỗi cơ
sở đào tạo nên
đadạnghóacácngoạing
ữđểsinhviêncóthểlựach
ọnloại ngơnngữ phù
hợp với khảnănghọc
tập
của

mìnhnhư:TrungQuốc,P
háp,Nhật,Hàn,TâyBan
Nha…
Theo khảo sát, các cơ
sở đào tạo hiện nay
hầuhếtđềucónhữnghọcphần
ngoại ngữ chuyên ngành dành
cho đào tạo hướng dẫn viên du
lịch. Các học phần này đã góp
phầnnâng cao trình độtiếng Anh
cho hướng dẫn viên. Tuy nhiên,

các chương trình này vẫn thiên
nhiềuvềlýthuyết.Đểđápứngnhu
cầu hướng dẫn viên du lịch
inbound, nhà trường nên kết hợp
vớicác doanh nghiệp là các cơng
tydulịch,lữhànhuytín,mờinhững
hướng dẫn viên du lịch chuyên
nghiệp, kết hợp cùng với
giảngviên đào tạo những kiến
thứctừthựctếvềhướngdẫndu
lịch trên những đường tour cụ
thể chắc chắn sẽ tạo được
những hứng thú và hiệu quả
cho
sinh
viêntrongviệcnângcaoch
ấtlượnghọcngoạingữ
chuyênngành.Tácgiảđềx

uấtmộtsốtuyếncơbản về
đào tạo tiếng Anh chuyên
ngành nhưsau:

Mặt khác đối với sinh
viên chuyên ngành du
lịch không chỉ am hiểu
kiến thức chuyên môn,
giỏi
nên đưa một số học
phần tin học ứng dụng
như: Tin văn phòng, tin
ứng dụng trong du lịch…
nhằm đào tạo sinh viên
du lịch đáp ứng công
nghệ 4.0.
3.4.5. Làmtốtcôngtácgiá
odụcsinhviênvàrènluyệ
n các kỹ năng mềm
cho sinhviên

Mục đích của đào tạo
hướng dẫn viên du lịch
chất lượng cao là cung
Bảng 4.Xây dựng chương trình các bài thực
cấp cho sinh viên những
hành thuyết minh bằng tiếng Anh về tuyến
năng lực cần thiết để làm
điểm du lịch
việc và phát triển trong

Thời gian
Nội
tương lai. Năng lực đó
dung
được tạo thành bởi thái
- Những câu giao tiếp thơng dụng khi giao tiếp với
độ, kiến thức và kỹ năng.
khách du lịch: Gặp mặt, trên xe, nhà hàng, khách
Ngoài những kiến thức
sạn, thôngbáo…
Buổi 1-3
được
trang
bịducần rèn
- Một số kĩ năng mềm trong hoạt động
hướng
dẫn
lịch (thuyết trình, ngơn ngữ cơ thể, luyện
chọn vị
thuyết
ý trí
thức
tổ chức kỷ
minh, quan sát đồnkhách…).
luật
ngay
từkhicịntrênghếgiảngđườ
- City tour Hà Nội: Xây dựng bài thuyết
minh, tập
thuyết minh về các tuyến điểm:

ng(đảmbảoyếutốý thức,
Buổi 4-5
QuốcTửGiám,
HồTây–
chùaTrấnQuốc,
thái độ làmviệc).
đềnNgọcSơn,phốcổHàNội,Bảo tàng Dân tộc học, Lăng chủ
tịch Hồ Chí Minh - Phủ Chủtịch…
Buổi 6-7

Tổ chức tốt các hoạt

-TuyếnđiểmdulịchNinhBình:TamCốc-Bích
động ngoại khóa tạo mơi
Đính-KhudulịchsinhtháiTràngAn-Nhàthờ

trường, cơ hội cho sinh
Buổi 8-9
- Tuyến điểm Mộc Châu, Mai Châu. viên được trải nghiệm,
đượcthểhiệnmình(đảmbả
oyếutốtựlập,liênkết nhóm
- Tuyến điểm làng nghề: Làng lụa Vạn Phúc, gốm Bát
Buổi 10-11
Tràng, tranh Đông Hồ, gốm Chu Đậu.khi làm việc). Tạo tiền đề
vững chắc để sinh viên ra
trường tiếp nhận kiến thức
Buổi 12-15 - Tuyến du lịch biển đảo Hạ Long - Cát
Bà.bắt nhịp với cơng việc
mới,
nhanh chóng, dễ dàng.

Giáo dụcchosinhviênvềđạođức
Buổi 16-20 - Tuyến con đường di sản miền Trung.
nghềnghiệp,tinhthầntráchnhiệmđối
vớixãhội,vớicộngđồng,cũngnhưý
Nguồn: Tác giả tổng hợp từ giáo trình Tiếng thứcbảovệmơitrường.
Anh chuyên ngành hướng dẫn dulịch
trường Đại học Khoa học xã hội và Nhânvăn
4. KẾTLUẬN

ngoại ngữ mà còn phải
trang bị thêm cho mình
kiến thức về tin học.
Chính vì điều đó các cơ
sở đào tạo
Quá trình hội nhập khu
vực và thế giới của ngành
Du lịch đòi hỏi yêu cầu cao
về chất lượng nguồn
nhânlựcđặcbiệtlàđộingũhư
ớngdẫnviên,nhằm tạo ra
sức cạnh tranh cao trên thị
trường
lao
động
mangtínhquốctế.Nguồnnhân
lựcchấtlượngcao đóng vai
trị quan trọng trong việc
nâng cao năng lực cạnh
tranh của Việt Nam về lĩnh
vực du lịch. Phát triển nguồn

nhân lực hướng dẫn viên du
lịch chất lượng cao chính là
nhằm mục đích đáp ứng
nhu cầu tuyển dụng của các
doanh nghiệp du lịch và nhu
cầu của khách hàng, việc
định hướng phát huy vai trò
của hoạt động đào tạo
nguồn nhân lực hướng dẫn
viên du lịch là nhu cầu cấp
thiết. Xây dựng đội ngũ
hướng dẫn viên du lịch chất
lượng cao chính là mục tiêu
hướng tới để có thể đápứng
nhu cầu tuyển dụng của các doanh
nghiệp du lịch một cách tối ưu nhất.
Đây là một quá trình đồngbộ

104 Tạpchí Nghiên cứu khoa học,Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 2
(69) 2020


LIÊNNGÀNHVĂNHÓA-NGHỆTHUẬTTHỂDỤCTHỂTHAO
và sự tham gia, phối
hợp chặt chẽ giữa cơ
sở đào tạo, doanh
nghiệp du lịch và các
cơ quan quản lý về du
lịch trong phối hợp
đào tạo và tuyển

dụng. Bên cạnh đó,
mỗi hướng dẫn viên
du
lịch
tươnglai
cầnphảithựcsựnỗlực,họ
ctập,rènluyệnđểngày
càng đáp ứng nhanh
nhất các tiêu chuẩn của
một hướng dẫn viên du
lịch chất lượngcao.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] C.Mác,
Ph.Awnghen
(1995),Toàn
tập - Tập4,
NXB. Chính trị
Quốc
gia,
HàNội.
[2]

BộVănhóaThểthaovàDulịc
h,Quyhoạchph
át triển nhân
lực ngành du
lịch gia đoạn
2011-2020

[3] Nguyễn
Cường Hiền
(1994),Nghệ
thuậthướng
dẫn
du
lịch,NXB Văn
hóa, HàNội.
[4] Đinh
Trung
Kiên
(2004),Nghiệp
vụ hướngdẫn
du lịch, NXB
Đại học Quốc
gia HàNội,
[5]

And conduct
field
trips,
Australian
Science
Teacher's
Journal, 44(4).

[6] ĐỗTrần
Phương
(2016),Đàotạo
hướngdẫnviênd

ulịch
chất
lượng
caothựctrạngvàgiải
pháp,Kỷyếuhộit
hảo
khoahọctoàn
quốc-Đàotạo
nguồn
nhânlựcdulịch
chấtlượng.
[7]

Agency
for
InternationalDe
velopment.119p.

Quyết định số
844/QĐ
BVHTTDL ngày
11/3/2016 của
Bộ trưởng Bộ
văn hóa Thể
thaovàDulịchphê
duyệtĐềán,Tăng
cườngcơng tác
đào tạo theo
nhu cầu xã hội
trong lĩnh vực

du
lịch
đến2025.

[8] Đường
Vĩnh
Sương
(2014),Giáo
dục đàotạo với
phát
triển
nguồn nhân lực
chất lượng cao
ở nước ta hiện
nay,Học
viện
Chính trị Quốc
gia Hồ ChíMinh.
[9] Bùi Thanh Thủy
(2005),Nghiệp
vụ
hướngdẫndulịch,
TrườngĐạihọcVă
nhóaHàNội.
[10] TổngcụcdulịchViệtNa
m.TiêuchuẩnVTOS
- Nghiệp vụ hướng
dẫn du lịch.
[11] UASID
(2012),Toward

Professionalism
inTour Guiding,
Publishing: The
Unieted State

Tạp chí Nghiên cứu khoa học,Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 2 (69)
2020105