Học tập và làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh

LỜI NÓI ĐẦU
Học tập và làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của
Hồ Chí Minh là một nội dung quan trọng trong Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày
15/5/2016 của Bộ Chính trị (khóa XII) Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng,
đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Quán triệt, chấp hành Chỉ thị 05-CT/TW của
Bộ Chính trị, Thường vụ Quân ủy Trung ương ban hành Chỉ thị số 87-CT/QUTW,
ngày 08/7/2016 về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách
Hồ Chí Minh trong Đảng bộ Qn đội và tồn quân, nhằm làm cho việc học tập và
làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trở thành việc làm tự giác,
thường xuyên của từng tổ chức, cán bộ, đảng viên và quần chúng trong Quân đội
nhân dân Việt Nam.
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh nói chung và phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình
nêu gương của Hồ Chí Minh nói riêng, việc biên soạn tài liệu này, góp phần làm rõ
một số nội dung và biện pháp cơ bản nhằm đẩy mạnh học tập, làm theo phong cách
quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh. Qua đó, góp phần
hoàn thiện phẩm chất, nhân cách cho mỗi quân nhân, đáp ứng với yêu cầu xây
dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại trong giai đoạn
hiện nay.

1


NỘI DUNG
I. PHONG CÁCH QUẦN CHÚNG, DÂN CHỦ, TỰ MÌNH NÊU
GƯƠNG CỦA HỒ CHÍ MINH.
1. Khái niệm phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình
nêu gương của Hồ Chí Minh.
Phong cách Hồ Chí Minh là những đặc trưng giá trị, mang đậm dấu ấn của
Người, được thể hiện trong quá trình hoạt động thực tiễn hết sức phong phú, đa
dạng. Phong cách của Người không chỉ là tấm gương, là bài học, là chuẩn mực cho

việc học tập, xây dựng phong cách người cán bộ, đảng viên, quần chúng, mà cịn
góp phần bồi dưỡng nhân cách cho các thế hệ người Việt Nam hôm nay và mai sau.
Hệ thống phong cách Hồ Chí Minh là một chỉnh thể thống nhất với nhiều nội dung
sâu sắc, có giá trị lý luận và thực tiễn to lớn, trong đó có phong cách quần chúng,
dân chủ, tự mình nêu gương. Học tập và làm theo phong cách quần chúng, dân chủ,
tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh, mỗi quân nhân trong Quân đội nhân dân Việt
Nam cần nhận thức rõ một số nội dung sau:
Phong cách quần chúng của Hồ Chí Minh, đó là những suy nghĩ, hành động, việc
làm thể hiện sự sâu sát, gần gũi quần chúng, lắng nghe ý kiến quần chúng, ln vì lợi
ích quần chúng, biết học hỏi kinh nghiệm của quần chúng và tổ chức tuyền truyền, vận
động quần chúng, “biến quyết tâm của Đảng và Chính phủ thành quyết tâm của quần
chúng”1 nhằm thực hiện thắng lợi sự nghiệp cách mạng; phong cách quần chúng là nội
dung đặc sắc trong phong cách làm việc và được biểu hiện cụ thể, sâu sắc trong thực
tiễn hoạt động cách mạng của Người.
Phong cách dân chủ của Hồ Chí Minh, là hành động, việc làm thể hiện sự tôn
trọng tập thể, phát huy sức mạnh tập thể, tranh thủ ý kiến sáng tạo của nhiều người
để bàn bạc dân chủ, làm cho tư tưởng thông suốt, không áp đặt, độc đốn, chun
quyền. Mọi người có quyền tham gia, bàn bạc vào công việc chung, được tôn trọng
quyền lợi của từng thành viên trong xã hội.
Phong cách tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh, là những hoạt động, lề lối
làm việc của Hồ Chí Minh thể hiện tính tiền phong, gương mẫu, có chất lượng hiệu
1

1. Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 12, tr. 438, 460.

2


quả cao, để người khác noi theo; việc tự nêu gương được thể hiện từ việc nhỏ đến
lớn, thường xuyên liên tục về mọi mặt; nói đi đơi với làm; cần kiệm liêm chính, chí

cơng vơ tư; bất cứ cơng việc gì, dù khó khăn đến đâu cũng gương mẫu, tự mình
làm gương trước.
Phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương là ba mặt thống nhất chặt
chẽ, hịa quyện với nhau trong mọi suy nghĩ và hành động của Hồ Chí Minh. Càng có
phong cách sâu sát quần chúng, càng thể hiện tác phong dân chủ; ngược lại muốn thực
hiện dân chủ về mọi mặt lại cần phải sâu sát quần chúng và tự mình nêu gương.
2. Những biểu hiện chủ yếu trong phong cách quần chúng, dân chủ, tự
mình nêu gương của Hồ Chí Minh.
a) Phong cách quần chúng.
Phong cách quần chúng của Hồ Chí Minh được kế thừa từ truyền thống lịch
sử, văn hóa tốt đẹp của dân tộc ta; đồng thời thấm nhuần sâu sắc quan điểm của
chủ nghĩa Mác - Lênin về vai trò của quần chúng nhân dân trong lịch sử. Cả cuộc
đời Người luôn quan tâm, chăm lo đến quần chúng, coi đó là nguồn sức mạnh tạo
nên mọi thắng lợi của sự nghiệp cách mạng. Phong cách quần chúng của Hồ Chí
Minh biểu hiện ở một số nội dung chủ yếu sau:
Một là, sâu sát quần chúng, có niềm tin vơ tận đối với quần chúng.
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh thường xuyên quan
tâm, sâu sát, gần gũi quần chúng để nắm vững dân tình, dân tâm, tìm hiểu tâm tư,
nguyện vọng, kịp thời đề ra những quyết sách đúng đắn, phù hợp với tâm tư, lợi ích
chính đáng của quần chúng. Tin tưởng vào sức mạnh của quần chúng, do vậy Người
luôn nhắc nhở cán bộ, đảng viên nêu cao tinh thần phục vụ, tinh thần trách nhiệm
trước nhân dân; quan tâm chăm lo đến đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.
Người chỉ rõ: “nếu nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc tự do, thì độc lập
cũng chẳng có nghĩa lý gì”2. Những thói mệnh lệnh, cửa quyền, xa rời quần chúng,
không chú ý lắng nghe những ý kiến phê bình, kiến nghị của người dân hồn tồn xa
lạ với phong cách quần chúng của Hồ Chí Minh, vì vậy, phải chỉnh đốn ngay phong
cách “xa thực tế, xa quần chúng, chưa đi sâu đi sát, thiếu kiểm tra đôn đốc, chưa kịp
2

Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 4, tr. 64.

3


thời giải quyết những khó khăn cho cấp dưới”3.
Tấm gương mẫu mực của Hồ Chí Minh về sự quan tâm đối với từng con
người cụ thể được thể hiện sâu sắc trong thực tiễn hoạt động cách mạng và cuộc
sống đời thường. Người không chỉ lo toan cho những con người đang ở vị trí chiến
đấu gian khổ nhất, mà cịn chia sẻ đau buồn, cảm thơng với những người mất mát
hy sinh; khoan dung, độ lượng với những người lầm lỗi, khuyết điểm; thuyết phục
những người còn do dự, phân vân; quý mến các cháu thiếu nhi; sống chan hịa, gần
gũi với những người giúp việc quanh mình… Trong những ngày đất nước cịn bị
chia cắt, Người ln hướng về đồng bào miền Nam với tình thương yêu sâu nặng.
Người dành trọn số tiền tiết kiệm của mình để mua nước uống cho bộ đội Phịng
khơng; chia q cho các cháu thiếu nhi dịp Tết Trung thu; quan tâm đến nông dân
trong những ngày giáp hạt… thấu hiểu sự vất vả, khó nhọc của những người lao
cơng, qt rác, nhân một chuyến thăm Trung Quốc, Người xin một loại cây mùa
đơng ít rụng lá về trồng, với mong muốn nhân giống và trồng trên các đô thị để bớt
đi nỗi khó nhọc cho những người lao cơng.
Sự gần gũi, ân cần, chu đáo đối với từng con người xuất phát từ tấm lòng
chân thành, trong sáng, nhân ái của Hồ Chí Minh. Người thường xuống cơ sở để
thăm hỏi, động viên và lắng nghe tâm tư của nhân dân, từ đó đề ra những ý kiến
chỉ đạo sát thực. Năm 1954, mặc dù mới về Hà Nội, bận rộn nhiều cơng việc đối
nội, đối ngoại, Hồ Chí Minh vẫn dành thời gian để tiếp đón và đi thăm hỏi các tầng
lớp nhân dân, các đơn vị bộ đội, nhà máy, trường học, bệnh viện, thăm hỏi và động
viên cán bộ và đồng bào miền Nam vừa tập kết ra Bắc… Theo thống kê chưa đầy
đủ trong 10 năm (1955-1965) Người đã thực hiện trên 700 lượt đi xuống cơ sở…
để thăm hỏi, xem xét, kiểm tra nắm tình hình. Như vậy, mỗi năm trên 70 lượt, mỗi
tháng trên 5 lần lãnh tụ gặp quần chúng. Những chuyến đi đó đã giúp Người hiểu
rõ thực chất cuộc sống, tâm tư nguyện vọng của nhân dân.

Hai là, ln vì lợi ích của quần chúng, đặt lợi ích của quần chúng, của nhân dân
lên trên hết, trước hết.
Hồ Chí Minh suốt đời thương dân, vì dân, vì nước, sẵn sàng hy sinh lợi ích cá
3

Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 13, tr. 102.

4


nhân, ln đặt lợi ích của nhân dân, của tập thể lên trên hết, trước hết, Người nói:
“Muốn cho dân u, muốn được lịng dân, việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm,
việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh”4. Theo quan điểm của Người, có dân ủng hộ
thì việc khó mấy cũng thành. Dân ủng hộ ít thì thành cơng ít, dân ủng hộ nhiều thì
thành cơng nhiều, dân ủng hộ hồn tồn thì thắng lợi hồn tồn. Đối với qn đội,
Người ln dành sự quan tâm, chăm lo đặc biệt và thường xuyên nhắc nhở đội ngũ
cán bộ quân đội cần quan tâm, chăm lo tới chiến sỹ cả về vật chất và tinh thần, Người
nói: “Từ đại đồn trưởng cho đến tiểu đội trưởng phải đồng cam cộng khổ với anh em
chiến sĩ, chăm nom săn sóc giúp đỡ nhau, coi nhau như chân tay ruột thịt”5.
Ln đặt lợi ích của quần chúng lên trên hết, Người sẵn sàng bán đấu giá chiếc
áo lụa đồng bào tặng để lấy tiền mua áo ấm gửi cho các chiến sỹ ngoài mặt trận;
mùa hè năm 1967, trời Hà Nội nóng bức, sức khỏe của Người đã kém, nhưng Người
nhất định khơng cho dùng điều hịa, chỉ vì nhân dân ta cịn nghèo, cần lấy tiền đó để
lo cho dân; là Chủ tịch nước nhưng Người vẫn gắn bó với chiếc áo ka ki đã bạc màu
thời gian, đơi dép lốp cao su đã mịn gót, với suy nghĩ đơn giản, song thật cao cả, vĩ
đại “Chiến sỹ cịn rách rưới, mình mặc thế này cũng là đầy đủ lắm rồi”.
Ba là, biết cách tổ chức, vận động, khuyến khích quần chúng thực hiện các
chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Theo Hồ Chí Minh, cán bộ muốn hồn thành tốt nhiệm vụ, thì phải có phương
pháp lãnh đạo, phong cách quản lý, cách tổ chức, cách đặt kế hoạch phù hợp với

quần chúng; phải xét rõ trình độ văn hóa, thói quen sinh hoạt, trình độ giác ngộ của
quần chúng mà xác định cách làm việc, cách tổ chức cho phù hợp. Người căn dặn
đội ngũ cán bộ phải luôn xuất phát từ quần chúng để rèn luyện, điều chỉnh tác
phong, phương pháp làm việc và cần “Phải chống bệnh chủ quan, tác phong quan
liêu, đại khái”6, chống thói làm việc tuỳ tiện, coi thường quần chúng. Những căn
bệnh này phá hoại mối quan hệ giữa cán bộ với quần chúng, làm cho quần chúng
mất lòng tin, chán ghét cán bộ.
Muốn tổ chức, vận động, khuyến khích được nhân dân, Người yêu cầu: Mọi cán
4

Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 4, tr. 51.
Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 7, tr. 484.
6
Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 13, tr. 71.
5

5


bộ, đảng viên phải gần dân, “phải từ nơi quần chúng ra, trở lại nơi quần chúng”. Để
làm tốt điều này, cán bộ, đảng viên phải gom góp ý kiến lẻ tẻ, rời rạc của quần chúng,
phân tích, nghiên cứu, sắp đặt thành hệ thống và trở lại tuyên truyền, giải thích cho
quần chúng hiểu, khi quần chúng thực hiện, lại xem xét, khắc phục những khuyết
điểm để quần chúng thực hành tốt hơn, đó chính là tun truyền, vận động tốt nhất.
Trong công tác vận động quần chúng, Hồ Chí Minh thực sự là một tấm gương
để mọi người noi theo. Theo Người, tùy theo đối tượng và hoàn cảnh cách mạng để
tiến hành tuyên truyền, vận động cho phù hợp, trong đó cần nắm vững nguyên tắc,
thiết thực, gần gũi, khơng thành kiến, khơng ngại khó khăn, gian khổ, kiên trì, đi
sâu, đi sát, tận tình, có kế hoạch chu đáo, cụ thể.
b) Phong cách dân chủ.

Theo Hồ Chí Minh, dân chủ là bản chất tốt đẹp, tiến bộ của xã hội chủ nghĩa.
Việc thực hành dân chủ trong nhân dân, đến thực hành dân chủ trong Đảng, trong
tổ chức là chìa khóa vạn năng để giải quyết mọi khó khăn. Chính vì vậy, trong bất
cứ làm việc gì, dù to, hay nhỏ, với bất cứ đối tượng nào, Người luôn thể hiện
phong cách dân chủ, không bao giờ đặt mình cao hơn tổ chức, ở ngồi sự kiểm tra,
giám sát của tổ chức. Phong cách dân chủ của Hồ Chí Minh được biểu hiện ở một số
nội dung sau:
Thứ nhất, luôn mở rộng dân chủ để phát huy sức mạnh trí tuệ của tập thể.
Thấu hiểu giá trị tốt đẹp của dân chủ, do đó mọi suy nghĩ và hành động của
Hồ Chí Minh đều hướng tới việc mở rộng dân chủ nhằm phát huy sức mạnh của
tập thể. Người quan niệm, đối với mọi vấn đề, mọi người cùng nhau thảo luận, ai
có ý kiến gì đều thật thà phát biểu, điều gì chưa thơng suốt, thì hỏi, bàn cho thơng
suốt, rồi cùng quyết tâm thực hiện. Tuyệt đối “khơng được độc đốn cá nhân, tự
đặt mình cao hơn tổ chức, tự cho phép mình đứng ngồi kỷ luật. Càng có cơng lao,
càng phải khiêm tốn. Chớ vì có ít nhiều cơng lao mà sinh bệnh công thần, kèn cựa,
địa vị”7. Theo Người, mọi việc đều bàn bạc một cách dân chủ và tập thể, “Như thế
thì quần chúng sẽ cởi mở, tinh thần đồn kết và ý thức làm chủ của quần chúng sẽ
được nâng cao. Cán bộ và quần chúng mọi người đều phấn khởi và đồng tâm hiệp
7

Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 13, tr. 67.

6


lực để sửa chữa khuyết điểm, phát huy ưu điểm” 8, tránh được hiện tượng “trống
đánh xuôi, kèn thổi ngược”. Đối với quân đội, Người thường căn dặn, làm bất cứ
việc gì phải phát huy trí tuệ tập thể, dân chủ bàn bạc, thảo luận cho kỹ, đề ra chủ
trương, kế hoạch thật sát thực. Trong thực hiện nhiệm vụ cần tránh biểu hiện gia
trưởng, độc đoán chuyên quyền, mệnh lệnh hành chính, thiếu kiên nhẫn giáo dục

thuyết phục, hướng dẫn, giúp đỡ cấp dưới. Tuy nhiên, Người nhấn mạnh: “Dân chủ
trong quân đội là dân chủ có mệnh lệnh” không phải dân chủ tự do, quá trớn, khi
đã bàn bạc dân chủ, tự do phát biểu ý kiến cá nhân và quyết định rồi thì phải quyết
tâm thực hiện triệt để không một chút do dự.
Trong công tác lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Hồ Chí Minh ln là tấm gương
sáng về phát huy sức mạnh tổng hợp của các cơ quan, đoàn thể và quần chúng, nhân
dân. Trước khi quyết định công việc hệ trọng, chuẩn bị ra một nghị quyết hay dự
thảo một văn kiện, viết một bài báo, một quyển sách… Người đều đưa ra thảo luận
trong tập thể Bộ Chính trị, tham khảo ý kiến những người xung quanh, các ý kiến
đóng góp đều được cân nhắc kỹ, lựa chọn thận trọng, để sau khi ban hành, ít phải
thay đổi, bổ sung.
Thứ hai, ln gắn bó với tập thể, tơn trọng tập thể, đặt mình trong tập thể, lắng
nghe ý kiến của tập thể.
Hồ Chí Minh thường nhắc nhở cán bộ, đảng viên muốn biết rõ ưu điểm,
khuyết điểm của mình, muốn biết cơng tác của mình tốt hay xấu khơng gì bằng đặt
mình trong tập thể, lắng nghe ý kiến của tập thể, muốn vậy phải năng xuống cơ sở,
lắng nghe ý kiến của cấp dưới và của quần chúng, động viên, khuyến khích để
quần chúng và cấp dưới khơng sợ nói sự thật. Do vậy, “Phải khắc phục hiện tượng
thiếu tập thể, thiếu dân chủ, khắc phục tác phong quan liêu mệnh lệnh, phải nghe
ngóng ý kiến của cán bộ và nhân dân”9.
Trong suốt những năm trên cương vị Chủ tịch nước, Người luôn giữ vững
nguyên tắc làm việc dân chủ và là tấm gương mẫu mực về sự tôn trọng tập thể,
lắng nghe ý kiến tập thể. Khi bàn về cách làm và xuất bản loại sách “Người tốt,

8
9

Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 14, tr. 152.
Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 10, tr. 451,452.

7


việc tốt” với một số cán bộ, Người nói: “Bác muốn bàn luận dân chủ, các chú ý có
ý kiến gì trái với Bác thì cứ cãi, nhất trí rồi về làm mới tốt được”. Nhân kỷ niệm 39
năm ngày thành lập Đảng 3/2/1969, Hồ Chí Minh viết bài “Quét sạch chủ nghĩa cá
nhân, nâng cao đạo đức cách mạng”, sau khi được ý kiến góp ý của các đồng chí
trong Bộ Chính trị, cán bộ giúp việc, Người nhất trí sửa lại tiêu đề: “Nâng cao đạo
đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân”, nhưng nội dung giữ nguyên như ý
định của Người.
Thứ ba, đề cao trách nhiệm cá nhân trước tập thể.
Hồ Chí Minh cho rằng, dân chủ càng rộng rãi, thì trách nhiệm của cá nhân
càng lớn, càng tập trung. Trách nhiệm cá nhân phải được thể hiện ở bản lĩnh dám
làm, dám chịu trách nhiệm. Dù phải chịu hy sinh, gian khổ cũng phải quyết tâm
vượt qua để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Phải lấy mục tiêu phục vụ lợi ích nhân dân
để đề cao trách nhiệm đối với công việc chức trách được giao.
Hồ Chí Minh là tấm gương trung thực, dũng cảm, dám nhận trách nhiệm, đề
cao trách nhiệm cá nhân của một người đứng đầu Đảng và Nhà nước về tự phê
bình và phê bình. Tại Hội nghị Trung ương lần thứ 10 mở rộng (9/1956), Người đã
phê bình nghiêm khắc về những sai lầm nghiêm trọng trong thực hiện cải cách
ruộng đất, thẳng thắn xin nhận khuyết điểm trước quốc dân đồng bào và kiên quyết
sửa chữa. Trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo cách mạng, có lúc tình hình đất nước
đứng trước những thử thách vơ cùng khó khăn, Người vẫn thể hiện tấm gương bình
tĩnh, kiên cường, dũng cảm chèo lái con thuyền cách mạng vượt qua sóng gió một
cách phi thường. Có thời gian, Người phải chịu cảnh ngộ lao tù, lãnh án tử hình
vắng mặt, bị hiểu lầm, ngộ nhận, lâm vào cảnh “như là sống ở bên lề, sống bên
ngồi Đảng”. Song Người vẫn kiên trì giữ vững tấm gương một lòng, một dạ với
độc lập, tự do cho Tổ quốc và sẵn sàng gánh vác trọng trách lớn lao đối với độc
lập, tự do của dân tộc.
c) Phong cách tự mình nêu gương.

Trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo cách mạng Việt Nam, cũng như trong cuộc
sống sinh hoạt đời thường, Hồ Chí Minh thường xuyên tự mình nêu gương, tự
mình “mực thước” để người khác noi theo. Đó là hành động vơ cùng cao quý để
8


mỗi người học tập, noi theo. Phong cách tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh
được biểu hiện:
Một là, thường xuyên tự làm gương trong công tác và lối sống, trong mọi lúc,
mọi nơi, nói đi đơi với làm.
Hồ Chí Minh đã đạt đến sự thống nhất, nhuần nhuyễn giữa nói và làm, giữa
giáo dục đạo đức và tự mình nêu gương về đạo đức, lối sống. Khi địa vị càng cao,
uy tín càng lớn, Người càng tự hồn thiện, tự mình nêu gương, trở thành tấm
gương trọn vẹn về đạo đức, phong cách. Người cho rằng: “Một tấm gương sống
cịn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền” 10. Hồ Chí Minh yêu cầu cán
bộ, đảng viên phải làm kiểu mẫu trong lối sống, bởi “Quần chúng chỉ quý mến
những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực
thước cho người ta bắt chước”11. Theo Người, mỗi cán bộ, đảng viên phải gương
mẫu trên các mặt, mọi lúc, mọi nơi. Ln tích cực nghiên cứu, học tập để nâng cao
lý luận, nhận thức, kiến thức, kinh nghiệm thực tế; trung thực, thật thà, thẳng thắn
trong lối sống, cách sống; có tác phong quần chúng, gần dân, sát dân… Đối với
cán bộ, chiến sỹ quân đội, Người luôn nhắc nhở, phải thật sự gương mẫu trong lời
nói, việc làm, thái độ, sao cho mọi người thấy rõ mình khơng chỉ là con người
kháng chiến, mà mình cịn là một cơng dân tốt. Do vậy, “Trong quân đội cách
mạng, cán bộ phải gương mẫu, phải chăm nom đến đời sống tinh thần, vật chất của
chiến sỹ, phải gương mẫu học tập và giữ kỷ luật”12.
Hồ Chí Minh thường xuyên tự nêu gương trên nhiều lĩnh vực, ở mọi lúc, mọi
nơi. Khi kinh tế khó khăn, đời sống nhân dân cịn cực khổ, phải ăn cơm độn với
ngô, khoai, sắn. Người bảo các đồng chí giúp việc, nhân dân ăn độn bao nhiêu
phần trăm thì độn cho Người từng ấy; năm 1952, khi phát động phong trào tăng gia

sản xuất trong toàn quốc, Người khơng những tích cực thực hiện trước, mà cịn đại
diện cho Văn phòng Chủ tịch thi đua với Văn phòng Trung ương; khi kêu gọi nhân
dân thực hiện “Tết trồng cây” (1959), Người tích cực tham gia đều đặn cả 10 Tết
trồng cây; khi hô hào nhân dân chống hạn, chống úng, thì chính Người trực tiếp
10

Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 1, tr. 284.
Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 6, tr. 16.
12
Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 10, tr. 491.
11

9


xuống cùng nhân dân tát nước chống hạn ở Hà Tây và chống úng ở Hải Dương;
khi khuyên cán bộ, đảng viên phải cần, kiệm, liêm, chính thì chính Người tự mình
nêu gương về cuộc sống giản dị, thanh bạch… những hành động tự mình làm
trước, tự mình nêu gương của Người đã thể hiện rõ tấm gương mẫu mực, khơng có
sự phân biệt, đặc cách giữa vị Chủ tịch nước với thường dân, khơng coi mình là
bậc vĩ nhân, mà chỉ là người lính vâng lệnh quốc dân làm việc nước.
Hai là, tự mình nêu gương thể hiện trên cả ba phương diện, đối với mình, đối
với việc và đối với người.
Đối với mình: Khơng tự cao, tự đại, khơng kiêu ngạo; có ý thức học hỏi, cầu
tiến bộ; tự giác kiểm điểm, tự phê bình và phê bình trung thực, thật thà, thẳng thắn,
khách quan. Đối với người: Chân thành, khiêm tốn thật thà; đồn kết, có lịng
khoan dung, độ lượng. Đối với công việc: Tận tâm, tận trí, tận lực; có ý thức vượt
khó để hồn thành nhiệm vụ; ln đặt lợi ích của tập thể lên trên lợi ích cá nhân;
có tinh thần “gạt bỏ những thái độ sai lầm như: thoả mãn với thành tích bước đầu,
bảo thủ, tự mãn với những kinh nghiệm đã có, có ít nhiều tri thức thì kiêu căng, coi

khinh quần chúng, hồi nghi những sáng kiến bình thường của quần chúng; lười
biếng, khơng tích cực học tập cái mới”13.
Tấm gương của Người khi từ chối nhận Huân chương Lênin do Nhà nước Liên
Xô trao tặng và Huân chương Sao vàng do Quốc hội nước ta trao tặng, chỉ vì lý do,
đất nước chưa thống nhất, đồng bào miền Nam còn phải sống trong cảnh chiến tranh
đau khổ, đã thể hiện rõ tấm lịng cao q, hết lịng vì dân, vì nước. Trong cuộc sống
hàng ngày, dù ở trên cương vị cao nhất của đất nước, Người vẫn thường xuyên tự
làm những công việc cần thiết, không phiền hà đến anh em phục vụ.
Ba là, luôn chú trọng phương pháp dùng gương người tốt, việc tốt để nêu
gương và giáo dục lẫn nhau.
Hồ Chí Minh cho rằng: “Lấy gương người tốt, việc tốt để giáo dục lẫn nhau,
là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng tổ chức cách mạng,
xây dựng con người mới, cuộc sống mới”14. Sau khi giành độc lập năm 1945, đứng
trước nạn đói đang hồnh hành, Người kêu gọi tồn dân “diệt giặc đói” bằng hành
13
14

Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 13, tr. 71.
Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 15, tr. 672.

10


động cụ thể, thiết thực, Người nói: “Vậy tơi xin đề nghị với đồng bào cả nước và
tôi xin thực hiện trước: cứ 10 ngày nhịn ăn một bữa, một tháng nhịn ăn ba bữa.
Đem gạo đó (mỗi bữa một bơ) để cứu dân nghèo”15. Trong suốt cuộc đời, Hồ Chí
Minh đã thực hiện trọn vẹn, nghiêm túc “nói đi đơi với làm” và cao hơn, làm rồi
mới nói, làm nhiều, nói ít và thậm chí làm hết lịng, hết sức mà khơng nói, khơng
tự phơ trương mình, khơng nhận phần thưởng về mình. Vì vậy, ở địa vị càng cao,
uy tín của Người càng rộng, đức độ của Người càng lớn, càng đẹp, càng toả sáng,

làm cho tấm gương của Người trở nên vĩ đại, cao thượng khó ai có thể vượt qua.
Tư tưởng, tấm gương về phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương
của Hồ Chí Minh là một chỉnh thể thống nhất giữa nói và làm, giữa thực thi công
việc với đời tư; giữa đạo đức vĩ nhân và đạo đức đời thường “Cuộc đời của Hồ Chủ
tịch trong như ánh sáng. Đó là tấm gương tuyệt vời về chí khí cách mạng kiên
cường, tinh thần độc lập tự chủ, lòng nhân đạo và yêu mến nhân dân thắm thiết, đạo
đức chí cơng vơ tư, tác phong khiêm tốn giản dị, tư tưởng và đạo đức cao cả của
Người mãi mãi soi sáng và nâng cao tâm hồn chúng ta” 16. Học tập phong cách quần
chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh chúng ta khơng chỉ được tìm
thấy những chuẩn mực, giá trị chân - thiện - mỹ của một con người với lịng nhân ái,
khơng nghĩ đến mình, giản dị, khiêm tốn, dân chủ và sâu sát quần chúng, mà cao
hơn cịn tìm thấy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của cả dân tộc Việt
Nam. Qua đó, càng thêm tin tưởng, gắn bó với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội
chủ nghĩa và tự nguyện suốt đời đi theo lý tưởng của Người.
II. ĐẨY MẠNH HỌC TẬP VÀ LÀM THEO PHONG CÁCH QUẦN
CHÚNG, DÂN CHỦ, TỰ MÌNH NÊU GƯƠNG CỦA HỒ CHÍ MINH
TRONG QN ĐỘI GIAI ĐOẠN HIỆN NAY.
1. Sự cần thiết đẩy mạnh học tập và làm theo phong cách quần chúng, dân
chủ, tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh trong quân đội giai đoạn hiện nay.
a) Vị trí, ý nghĩa việc học tập, làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình
nêu gương của Hồ Chí Minh.
Phong cách Hồ Chí Minh nói chung và phong cách quần chúng, dân chủ, tự
15
16

Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 4, tr. 33.
GS Song Thành, Hồ Chí Minh Tiểu sử, Nxb Lý luận chính trị, H 2006, tr. 728.

11

mình nêu gương của Người nói riêng là kết tinh những giá trị truyền thống tốt đẹp của
dân tộc, tinh hoa của nhân loại mà đỉnh cao là đạo đức, phong cách Mác - Lênin được
phát triển trong điều kiện mới. Phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương
của Người khơng chỉ có ý nghĩa đối với dân tộc, mà cịn mang tầm vóc thời đại, quốc
tế, trở thành giá trị bền vững, được thử thách, tôi luyện thông qua thực tiễn công cuộc
kháng chiến, kiến quốc của dân tộc và được kiểm nghiệm trong thực tiễn cuộc sống,
sinh hoạt hàng ngày của Người. Phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương
của Hồ Chí Minh trở thành tấm gương mẫu mực, triết lý đúng, phương pháp đúng và
tư cách đúng để mỗi người học tập, noi theo.
Học tập và làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương
của Người, góp phần phát huy bản chất, truyền thống của quân đội, phẩm chất “Bộ
đội Cụ Hồ”. Bản chất, truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam đã được hình
thành, phát triển bền vững qua từng giai đoạn cách mạng. Ngày nay, mơ hình
phẩm chất, nhân cách của quân nhân trong thời kỳ mới vẫn là phẩm chất, nhân
cách của “Bộ đội Cụ Hồ”, luôn trung thành với Đảng, với nhân dân, với chế độ, có
lý tưởng chiến đấu cao đẹp, cách mạng và khoa học; ln biết đặt lợi ích của tập
thể lên trên lợi ích cá nhân. Chính vì vậy, việc học tập và làm theo phong cách
quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh, tạo cho mỗi quân
nhân nền tảng vững vàng, kiên định mục tiêu lý tưởng cách mạng của Đảng, của
quân đội, tăng sức “đề kháng” trước sự xâm nhập của phong cách, lối sống phi
truyền thống, phi xã hội chủ nghĩa.
Học tập và làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của
Hồ Chí Minh góp phần định hướng, điều chỉnh, nuôi dưỡng và phát triển nhân
cách quân nhân, nâng cao kết quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ. Môi trường hoạt
động qn sự ln gắn liền với sự khó khăn, gian khổ, phức tạp, địi hỏi người
qn nhân khơng chỉ vững vàng về trí tuệ, trình độ năng lực, thể chất, mà cịn phải
có phương pháp, phong cách làm việc khoa học, chuẩn mực, tự nêu gương. Chính
vì vậy, cần phải học tập, rèn luyện, nâng cao phong cách quần chúng, dân chủ, tự
mình nêu gương của Hồ Chí Minh, mới có thể hồn thành tốt chức trách, nhiệm vụ

12


được giao; qua đó cịn góp phần tích cực trong giữ gìn, phát triển tư tưởng, đạo
đức, phong cách của Người trong tình hình hiện nay.
Học tập và làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương
của Hồ Chí Minh góp phần tích cực vào cơng tác xây dựng đảng, chủ động ngăn
ngừa sự suy thoái đạo đức, lối sống ở một bộ phận cán bộ, đảng viên trong quân
đội. Đội ngũ cán bộ, đảng viên quân đội hầu hết là những người trực tiếp lãnh đạo,
chỉ huy, xây dựng đơn vị về mọi mặt và góp phần quan trọng vào nâng cao chất
lượng toàn diện của đơn vị. Để tạo nên sự “miễn dịch” cho mọi quân nhân trong
quân đội trước những tác động tiêu cực về nhiều mặt, việc đẩy mạnh học tập và
làm theo phong cách Hồ Chí Minh là vấn đề có ý nghĩa cấp thiết, tạo cơ sở khoa
học để cán bộ, đảng viên quân đội xem xét, đánh giá đúng đắn các hiện tượng sai
trái trong đời sống, xã hội và tự giác điều chỉnh hành vi, phong cách, lối sống của
mình cho phù hợp với chuẩn mực phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu
gương của Hồ Chí Minh.
b) Thực trạng việc thực hiện phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu
gương trong quân đội giai đoạn hiện nay.
Trong những năm qua, công tác giáo dục, rèn luyện phong cách quần chúng,
dân chủ, tự mình nêu gương cho cán bộ, chiến sỹ ở các đơn vị trong toàn qn đã
có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần làm chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức,
trách nhiệm, phong cách, lối sống của mỗi quân nhân. Nội dung, hình thức,
phương pháp tuyên truyền, giáo dục, rèn luyện phong cách, tác phong chính quy,
mẫu mực cho bộ đội được quan tâm, coi trọng và triển khai có trọng tâm, trọng
điểm. Kết hợp chặt chẽ việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ
Chí Minh với việc đẩy mạnh cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài
năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về một số
vấn đề cấp bách trong công tác xây dựng Đảng; Nghị quyết Trung ương 4 (khóa

XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thối về
tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển
hóa” trong nội bộ và các phong trào thi đua quyết thắng… Đa số cán bộ, đảng
viên, chiến sỹ ở các đơn vị có nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trị, ý nghĩa, mục đích
13


của việc nêu gương, thực hiện “miệng nói, tay làm”, mẫu mực, tận tâm, trách
nhiệm, thường xuyên nêu gương sáng về phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình
nêu gương. Thực hiện có hiệu quả quy chế dân chủ ở cơ sở, tạo bầu khơng khí dân
chủ, cởi mở, bình đẳng, trách nhiệm.
Tuy nhiên, trong xu thế phát triển của cách mạng và quân đội thời kỳ mới, phong
cách, lối sống của quân nhân còn bộc lộ một số hạn chế, đó là: Kết quả đạt được ở
một số lĩnh vực, nhiệm vụ chưa toàn diện, chưa tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận
thức trách nhiệm, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên, quần chúng; ở một số qn
nhân cịn biểu hiện nói khơng đi đơi với làm, nói nhiều làm ít; chất lượng, hiệu quả
thực hiện Quy định về trách nhiệm nêu gương của một số cán bộ, chủ trì, chủ chốt,
người đứng đầu các cấp ủy, cơ quan, đơn vị chưa rõ nét. Những biểu hiện vi phạm qui
chế dân chủ, quan liêu, quân phiệt, thiếu gương mẫu, mệnh lệnh hành chính, “bệnh
thành tích”… vẫn cịn xảy ra; nội dung, hình thức giáo dục, rèn luyện phong cách, dân
chủ, tự mình nêu gương ở một số đơn vị cịn giản đơn, chưa phù hợp với tính chất đặc
thù; việc phát hiện, xây dựng, bồi dưỡng, tuyên dương, nhân rộng các gương điển
hình tiên tiến ở một số đơn vị chưa thường xuyên, chất lượng hạn chế.
Những khuyết điểm trên có nhiều nguyên nhân, trong đó có sự tác động từ mặt
trái nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, làm ảnh hưởng không nhỏ
đến phong cách, tác phong, lối sống của một bộ phận cán bộ, chiến sỹ quân đội; điều
kiện khó khăn về kinh tế, đời sống; âm mưu, thủ đoạn trong chiến lược “diễn biến
hịa bình” của các thế lực thù địch vẫn đang tác động, ảnh hưởng đến tư tưởng,
phong cách, lối sống của khơng ít cán bộ, chiến sỹ; “Một số cấp ủy, chính ủy, chính
trị viên, người chỉ huy lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện việc học tập và làm theo Bác

trong cơ quan đơn vị còn chưa thường xun, chưa có nhiều giải pháp có tính sáng
tạo, sát chức năng, nhiệm vụ; cá biệt cịn có cán bộ chủ chốt chưa thật sự nêu gương
trước tập thể và quần chúng” 17; việc đơn đốc kiểm tra cịn thiếu chủ động, uốn nắn
chấn chỉnh chưa kịp thời, thiếu kiên quyết; số ít cán bộ, đảng viên và quần chúng
chưa đề cao ý thức tự giác, tự rèn trong học tập và làm theo đạo đức, phong cách Hồ

17

Tổng cục Chính trị, Báo các Tổng kết 5 năm thực hiện Chỉ thị 03.. ngày 22/4/2016, tr.10.

14


Chí Minh. “Tinh thần đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm
của một số cán bộ, đảng viên chưa cao”.18
c) Yêu cầu, nhiệm vụ quân đội trong tình hình mới.
Hiện nay, tình hình thế giới, khu vực, trong nước ln có những biến đổi nhanh
chóng, phức tạp, khó lường và tiềm ẩn nhiều nhân tố gây mất ổn định. Các hoạt động
can thiệp lật đổ, xung đột sắc tộc, tôn giáo, khủng bố, chiến tranh mạng, chiến tranh
cục bộ, xung đột vũ trang, xâm phạm chủ quyền quốc gia, tranh chấp lãnh thổ biển,
đảo và tài nguyên… tiếp tục diễn ra ở nhiều quốc gia, khu vực… Những vấn đề đó
đang đặt ra nhiều khó khăn, thách thức đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Việt Nam xã hội chủ nghĩa, đòi hỏi quân đội - lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp bảo
vệ Tổ quốc phải đủ mạnh, đủ sức ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu và hành động
phá hoại của các thế lực thù địch. Đẩy mạnh “Xây dựng Qn đội nhân dân và Cơng
an nhân cách mạng, chính quy, tính nhuệ, từng bước hiện đại”19. Đặc biệt, cần nâng
cao chất lượng toàn diện của mỗi quân nhân, đảm bảo có đủ trình độ, năng lực,
phương pháp, phong cách cơng tác, phát huy có hiệu quả cơng tác quản lý, huấn
luyện, sử dụng thành thạo vũ khí trang bị, nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ
Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Để đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng quân đội trong tình hình mới, mỗi
quân nhân không chỉ đặt lên hàng đầu việc nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ
chun mơn nghiệp vụ, đạo đức, lối sống, mà còn phải rèn luyện về phương pháp,
phong cách công tác sâu sát thực tiễn, đánh giá đúng đắn tình hình thực tiễn của đơn
vị, xử lý linh hoạt các tình huống xảy ra. Đồng thời phát huy dân chủ, tự mình nêu
gương trong quản lý, chỉ huy, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Trong đó, đẩy
mạnh việc học tập và làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương
của Hồ Chí Minh, là một yêu cầu cấp thiết đối với mỗi quân nhân trong quân đội
trong giai đoạn hiện nay.
2. Nội dung, biện pháp đẩy mạnh học tập và làm theo
phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của Hồ
18

Tổng cục chính trị, Tài liệu hỏi đáp Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ X, nhiệm kỳ 20152020, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội 2016, tr.28.
19
Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính trị quốc gia, H 2011, tr. 312.

15


Chí Minh trong quân đội giai đoạn hiện nay.
a) Thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận
thức trách nhiệm cho mọi quân nhân trong đơn vị về học tập, làm theo phong
cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh.
Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Quân đội mạnh là nhờ giáo dục khéo, nhờ chính sách
đúng và nhờ kỷ luật nghiêm”20. Chính vì vậy, cơng tác tun truyền, giáo dục,
nâng cao nhận thức cho mọi quân nhân có ý nghĩa rất quan trọng trong nâng cao
kết quả học tập và làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương
của Hồ Chí Minh. Thực hiện tốt biện pháp này, tạo sự thống nhất cao về ý chí và
hành động, phát huy mạnh mẽ vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, các lực lượng.

Mặt khác, thông qua tuyên truyền, giáo dục để mỗi quân nhân hiểu rõ hơn về vị trí,
vai trị, mục đích, ý nghĩa, nội dung của việc học tập và làm theo phong cách quần
chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh; thấy rõ đây là đợt sinh hoạt
chính trị rộng lớn, lâu dài và thiết thực làm chuyển biến căn bản, phương pháp,
phong cách công tác của cán bộ, chiến sỹ ở các đơn vị quân đội hiện nay.
Công tác tuyên truyền, giáo dục việc học tập và làm theo phong cách quần
chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh phải được tiến hành thường
xuyên, liên tục, mọi lúc, mọi nơi, ở tất cả các cấp, các đối tượng trong toàn quân
với những nội dung phong phú, đa dạng, thiết thực, cụ thể. Trong đó, cần tập trung
tuyên truyền, quán triệt Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị; Chỉ thị số
87-CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương; Kế hoạch số 1585/KH- CT
của Tổng cục Chính trị; Hướng dẫn số 2939/HD- TH “Hướng dẫn thực hiện việc
đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong
Đảng bộ Qn đội và tồn quân”; tuyên truyền, giáo dục về ý nghĩa, tầm quan
trọng việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh... nhằm
nâng cao ý thức tự giác, trách nhiệm trong rèn luyện, học tập và làm theo phong
cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh trong q trình
cơng tác và cuộc sống sinh hoạt hàng ngày.
Quá trình tuyên truyền, giáo dục cần gắn với đặc điểm, nhiệm vụ của từng
20

Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2011, tập 7, tr. 483.

16


đơn vị, kết hợp chặt chẽ với việc đẩy mạnh các phong trào thi đua quyết thắng
trong toàn quân và các phong trào thi đua theo từng đặc thù của cơ quan, đơn vị.
Vận dụng linh hoạt, sáng tạo, phong phú các hình thức, biện pháp tuyên truyền,
giáo dục, cổ động như: thơng qua học tập chính trị thường xun; học tập theo

chuyên đề của các đối tượng; bổ sung, thay thế các pa nô, khẩu hiệu tuyên truyền;
phát động cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị sưu tầm những câu chuyện kể về phong
cách quần chúng, dân chủ, tự minh nêu gương của Hồ Chí Minh; phát huy hiệu quả
hệ thống truyền thanh nội bộ, bảng tin, các phong trào thi đua, biểu dương người
tốt, việc tốt, nhân rộng điển hình tiên tiến; tổ chức tuyền truyền về những lời Bác
dạy năm xưa; tổ chức Hội thảo khoa học, thi báo cáo viên giỏi, tuyên truyền viên
trẻ, trao đổi, tọa đàm, tham quan thực tế, hành quân về nguồn, dâng hương, báo
cơng; các học viện, nhà trường trong tồn quân cần đưa nội dung về tư tưởng, đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh trong Hội thi Olympic các mơn khoa học Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh…
Nâng cao chất lượng các hoạt động sáng tác, quảng bá các tác phẩm văn học,
nghệ thuật xung quanh chủ đề học tập và làm theo phong cách quần chúng, dân
chủ, tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh với nhiều thể loại phong phú, đa dạng và
lôi cuốn được nhiều lực lượng, thành phần tham gia.
b) Phát huy vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, lực
lượng trong học tập, làm theo phong cách quần chúng, dân
chủ, tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh.
Học tập và làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của Hồ
Chí Minh là hoạt động có mục đích, sử dụng tổng hợp nhiều hình thức, biện pháp, với
sự tham gia của các tổ chức, lực lượng. Mặt khác, trong môi trường quân sự, mọi hoạt
động của mỗi quân nhân đều gắn liền với tổ chức, chịu sự quản lý, điều hành, kiểm tra,
giám sát của tổ chức. Chính vì vậy, thực hiện biện pháp có ý nghĩa quan trọng, nhằm
định hướng mục tiêu, yêu cầu, nội dung, nâng cao chất lượng hiệu quả trong học tập và
làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của Người.
Một là, đối với cấp ủy, tổ chức đảng.

17


Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần xác định rõ việc học tập và làm theo phong cách
quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của Hồ Chỉ Minh là một nội dung quan trọng,

cần tập trung lãnh đạo thống nhất, nghiêm túc; căn cứ vào Chỉ thị, hướng dẫn của cấp
trên, để xây dựng nghị quyết, kế hoạch với những nội dung, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo
sâu sát, cụ thể việc học tập và làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu
gương của Hồ Chí Minh đối với các tổ chức trong đơn vị. Nội dung, biện pháp lãnh đạo
phải toàn diện theo phương châm “trên trước, dưới sau”, “trong trước, ngoài sau”, “học
đi đôi với làm theo”, lấy kết quả “làm theo” làm thước đo để đánh giá kết quả từng tổ
chức, cá nhân. Chú trọng việc kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả và phát huy vai trò
của các cơ quan chức năng, các lực lượng nòng cốt, nhất là vai trị của cơ quan chính trị
và cán bộ chính trị đối với việc học tập, làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự
mình nêu gương của Hồ Chí Minh trong đơn vị.
Chỉ đạo, nghiên cứu đưa nội dung học tập và làm theo phong cách quần chúng,
dân chủ, tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh trở thành một nội dung quan trọng
trong chương trình, kế hoạch thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Nghị quyết
Trung ương 4 (khóa XII), Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ X, nghị
quyết đại hội đảng bộ cấp mình và nội dung sinh hoạt, học tập định kỳ của cấp ủy, chi
bộ và các tổ chức quần chúng trong đơn vi. Lấy kết quả học tập và làm theo phong
cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh là một trong những
tiêu chuẩn đánh giá, bình xét, phân loại đảng viên, tổ chức đảng hằng năm và điều
động, bổ nhiệm cán bộ, đảng viên.
Tổ chức hội nghị tập huấn nghiệp vụ, triển khai kế hoạch tổ chức thực hiện
việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức phong cách Hồ Chí Minh cho các bộ
phận, lực lượng cốt cán ở cấp mình, nhất là cơ quan chính trị, bí thư cấp ủy cơ sở
thuộc quyền.
Thường xuyên kiện toàn, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của cấp
ủy, tổ chức đảng; giữ vững nguyên tắc lãnh đạo dân chủ, sâu sát thực tiễn và đề
cao trách nhiệm nêu gương trong lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện chức năng nhiệm vụ
và trong học tập và làm theo phong cách Hồ Chí Minh để mọi quân nhân noi theo.
Hai là, đối với cơ quan chính trị.
18

Chủ động tham mưu, xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện chu đáo, thiết thực
gắn với yêu cầu, nhiệm vụ của đơn vị; hướng dẫn, kiểm tra, đánh giá kết quả tổ
chức quán triệt, học tập, làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu
gương của Hồ Chí Minh ở từng đơn vị.
Chủ động rà sốt, xây dựng, bổ sung, chuẩn hóa hệ thống tiêu chí đánh giá chất
lượng, hiệu quả việc học tập và làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình
nêu gương của Hồ Chí Minh, phù hợp với từng đặc điểm, chức năng nhiệm vụ và
từng đối tượng. Căn cứ vào đặc điểm, chứa năng, nhiệm vụ của từng tổ chức, đối
tượng trong đơn vị để chủ động xây dựng các tiêu chí phù hợp, thiết thực, dễ hiểu, dễ
nhớ, dễ thực hiện, dễ kiểm tra, giám sát. Trong đó, tập trung xây dựng hệ thống tiêu
chí đối với cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng và đảng viên; tiêu chí về thực hiện nghiêm 06
chuẩn mực đạo đức chung, 06 chuẩn mực đạo đức của cán bộ chủ trì, chủ chốt trong
quân đội, 05 nội dung xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới, gắn với thực
hiện tốt nhiệm vụ chính trị và chức trách, nhiệm vụ được giao; nội dung xây dựng tiêu
chí cần tập trung vào nhận thức, trách nhiệm của cán bộ chủ trì là lãnh đạo, chỉ huy,
quản lý đơn vị; kết quả quán triệt, tổ chức thực hiện, cụ thể hóa các chỉ thị, kế hoạch
của cấp trên vào cấp mình..; chất lượng hình thức, phương pháp tổ chức tuyên truyền,
giáo dục, học tập; mức độ chuyển biến về phong cách, tác phong làm việc và kết quả
hoàn thành nhiệm vụ theo chức trách của cán bộ, đảng viên, quân nhân chuyên
nghiệp, công nhân viên chức quốc phòng và hạ sỹ quan binh sỹ…
Tổ chức quán triệt, chỉ đạo, đẩy mạnh các phong trào thi đua quyết thắng, công
tác tuyên truyền cổ động sôi nổi, rộng khắp, lôi cuốn mọi lực lượng trong đơn vị tham
gia; cụ thể hóa những nội dung, chỉ tiêu thi đua sát với thực tiễn, có tính khả thi cao
khi tổ chức thực hiện; từng cá nhân, tổ chức đăng ký phấn đấu thực hiện nghiêm túc,
đồng thời gắn việc học tập và làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu
gương của Hồ Chí Minh là một tiêu chuẩn để xem xét, đánh giá, bình xét thi đua khen thưởng, phân loại chất lượng hoàn thành nhiệm vụ của tổ chức, cán bộ, đảng
viên, quần chúng trong đơn vị.
Chỉ đạo việc tiếp tục triển khai thực hiện Quy định số 646- QĐ/QSTW ngày
06/11/2012 của Thường vụ QUTW về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng

19


viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, quản lý các cấp trong quân đội”; rà soát, bổ
sung, quy định rõ trách nhiệm nêu gương đối với từng cá nhân, nhất là cán bộ chủ
trì, chủ chốt các cấp trong việc tự giác học tập và làm theo trước để làm gương cho
cán bộ, đảng viên, quần chúng trong đơn vị noi theo.
Chỉ đạo sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm kịp thời, khắc phục những khâu yếu,
điểm yếu trong thực hiện học tập và làm theo phong cách quần chúng, dân chủ, tự
mình nêu gương của Hồ Chí Minh, tạo chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng, hiệu
quả phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương ở mỗi đơn vị. Kết hợp
chặt chẽ việc học tập và làm phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương
của Hồ Chí Minh với Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng,
xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”, các ngày lễ kỷ niệm lớn, ngày truyền thống của quân
đội, đơn vị và phong trào xây dựng, nêu gương người tốt, việc tốt, khen thưởng, kỷ
luật trong đơn vị.
Ba là, đối với chính ủy, chính trị viên, chỉ huy các cấp.
Chính ủy, chính trị viên cần phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với người chỉ huy các
cấp trong tiến hành các hoạt động giáo dục, quản lý, rèn luyện phong cách, tác
phong của bộ đội trong đơn vị. Để phát huy có hiệu quả vai trị, trách nhiệm của
mình, trước hết người chính ủy, chính trị viên và chỉ huy các cấp phải thực sự là tấm
gương tiêu biểu về phong cách làm việc quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương.
Trong thư gửi Quân đội quốc gia ngày 2/9/1947, Người căn dặn: “Mỗi người chỉ
huy về quân sự cũng như về chính trị, phải làm kiểu mẫu. Phải giữ vững đạo đức
quân nhân”21. Tính gương mẫu phải được thể hiện trên tất cả các mặt, các nhiệm vụ,
dù ở cương vị nào cũng phải gương mẫu, cán bộ có chức vụ càng cao, càng phải gần
gũi, thương yêu bộ đội và gương mẫu về mọi mặt, tránh phong cách sống thực dụng,
thiếu sâu sát thực tiễn, thiếu dân chủ, mệnh lệnh hành chính… những biểu hiện đó
ảnh hưởng khơng nhỏ đến hiệu quả việc học tập và làm theo phong cách quần
chúng, dân chủ, tự mình nêu gương của Hồ Chí Minh trong đơn vị.

Phát huy vai trị năng động, sáng tạo, có trách nhiệm trong chỉ đạo, đôn đốc
phát huy sức mạnh của các lực lượng nòng cốt, nhất là đội ngũ báo cáo viên, tun
21

Hồ Chí Minh, Tồn tập, tập 5, Nxb Chính trị quốc gia, H 2011, tr. 236.

20