Bài giảng Dân số học - Chương 3: Mức chết
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.79 MB, 38 trang )
1
Chương 3:
MỨC CHẾT
3.1. CÁC KHÁI NIỆM VÀ SỰ CẦN THIẾT NGHIÊN CỨU MỨC CHẾT
2
3.1.1. Khái niệm
Liên hợp quốc và tổ chức Y tế thế giới thống nhất
định nghĩa như sau: "Chết là sự mất đi vĩnh viễn
tất cả những biểu hiện của sự sống ở một thời
điểm nào đó, sau khi có sự kiện sinh sống xảy ra
3.1. CÁC KHÁI NIỆM VÀ SỰ CẦN THIẾT NGHIÊN CỨU MỨC CHẾT
3
3.1.2. Sự cần thiết trong nghiên cứu mức chết
Y tế
Mức
chết
Quy mơ
và cơ
cấu DS
Giáo dục
Việc làm
Tài ngun
mơi trường
Kế hoạch
và chính
sách PT
KT - XH
3.2. CÁC CHỈ SỐ ĐÁNH GIÁ MỨC CHẾT
4
3.2.1.
Tỷ suất chết thô (Crude Death Rate - CDR)
Tỷ suất chết thô biểu thị số người chết tính trên 1.000
người dân trong một năm nhất định, là chỉ số đơn giản
đánh giá mức độ chết.
CDR: tỷ suất chết thô
CDR = * 1000 (‰)
D: số người chết trong một năm của địa phương
P: Số dân trung bình của địa phương trong năm
nghiên cứu.
3.2. CÁC CHỈ SỐ ĐÁNH GIÁ MỨC CHẾT
5
Tính chất của CDR:
- Nó biểu thị số người chết tính trên 1.000 người dân
trong một năm nhất định.
- Chịu tác động của cơ cấu tuổi
Khi so sánh phải chuẩn hoá
Bản đồ thể hiện CDR trên thế giới năm 2013
6
3.2. CÁC CHỈ SỐ ĐÁNH GIÁ MỨC CHẾT
7
Biểu đồ thể hiện tỷ suất chết thô ở nước ta qua các năm
6.8
6.9
6.9
2009
2014
2019
5.3
2005
Tỷ suất chết thơ theo giới tính và vùng kinh tế - xã hội
8
Chung
Nam
Nữ
CDR*
TỒN QUỐC
6,3
7,1
5,6
6,3
Trung du và miền núi phía
Bắc
7,2
8,6
5,8
7,1
Đồng bằng sông Hồng
6,4
7,2
5,5
5,9
Bắc Trung Bộ và Duyên hải
miền Trung
6,8
7,5
6,2
6,5
Tây Nguyên
5,2
6,2
4,2
7,4
Đông Nam Bộ
4,7
5,2
4,3
5,6
Đồng bằng sông Cửu Long
7,0
7,3
6,7
5,8
3.2. CÁC CHỈ SỐ ĐÁNH GIÁ MỨC CHẾT
9
3.2.2.
Các tỷ suất chết đặc trưng theo tuổi
(Age Specific Death Rate - ASDR)
Là số trường hợp chết ở tuổi x trong năm so với 1000
dân ở tuổi x trong năm đó.
ASDRx = * 100
ASDRx: tỷ suất chết đặc trưng theo tuổi.
Dx: số người chết ở tuổi x trong năm.
Px: Số dân trung bình tuổi x trong năm.
Khi so sánh khơng cần chuẩn hố
Biểu đồ chết theo tuổi trong dân số
10
Nhận xét
- 0 tuổi chết cao
tỉ suất
chết ‰
- Thấp nhất 8-12 tuổi
- 60 tuổi = 0 tuổi
100
- bình thường có dạng hình
chữ U.
50
- Tình trạng sức khỏe tốt
chuyển sang hình chữ J
0
10
60
tuổi
- Nam chết cao hơn nữ ở mọi
độ tuổi, mọi dân tộc, mọi
quốc gia.
10/14/20
23
3.2. CÁC CHỈ SỐ ĐÁNH GIÁ MỨC CHẾT
11
3.2.2.1.
Tỷ suất chết trẻ em dưới 1 tuổi (Infant
Mortality Rate IMR)
Trong tỷ suất chết đặc thù theo tuổi, người ta đặc biệt
quan tâm đến tỷ suất chết của trẻ em 0 tuổi (dưới 1 tuổi).
IMR = * 1000
IMR: tỷ suất chết của trẻ em dưới 1 tuổi (ở độ tuổi 0)
D0: Số trẻ em 0 tuổi chết trong năm.
B: Số trẻ sinh sống trong cùng năm.
3.2. CÁC CHỈ SỐ ĐÁNH GIÁ MỨC CHẾT
12
Ý nghĩa của IMR:
- Rất nhạy với tình trạng sức khoẻ cộng đồng
- IMR mang tính xác suất :Cứ mỗi 1000 trường hợp sinh sống trong
năm thì có bao nhiêu trường hợp chết trước khi đạt 1 tuổi.
- Phản ánh 4 phương diện của sức khoẻ cộng đồng
+ Ơ nhiễm mơi trường
+ Dinh dưỡng
+ Mạng lưới y tế
+ Sự thành công của chiến lược phát triển
13
Phân loại chết trẻ em
<< 15‰
15‰
15
15 –– 70
70 ‰
‰
Trung Quốc
Liên minh EU
Singapore
Ấn Độ
Việt Nam
>> 70‰
70‰
Afghanistan
CH Trung Phi
IMR trên thế giới năm 2017
14
Tỷ suất chết trẻ em qua các năm
1999
2009
2019
TỒN QUỐC
Nam
36,7
16,0
14,0
40,2
18,1
15,8
Nữ
Thành thị
Nơng thôn
32,9
18,3
13,8
9,4
12,0
8,2
41,0
18,7
16,7
43,8
24,5
20,8
26,5
12,4
11,0
38,4
64,4
17,2
27,3
15,4
23,4
23,6
38,0
10,0
13,3
8,1
10,7
15
Vùng kinh tế - xã hội
Trung du và miền núi phía Bắc
Đồng bằng sơng Hồng
BTB và Dun hải miền Trung
Tây Nguyên
Đông Nam Bộ
ĐBsông Cửu Long
16
Các giai đoạn chết trẻ em
Thụ thai
Sinh
Chết khi sinh
Đánh giá chun mơn và tình trạng
thiết bị y tế của ngành hộ sinh
365
17
Các giai đoạn chết trẻ em
Thụ thai
Tuần 25
Sinh
Chết khi sinh
Chết thai nhi: Phản ảnh tình trạng lao
động nặng nhọc và sức khoẻ bà mẹ kém.
365
18
Các giai đoạn chết trẻ em
Thụ thai
Sinh
7 ngày
365
Chết khi sinh
Chết sơ sinh sớm: phản ánh tình trạng ơ nhiễm
mơi trường gây biến loạn gen và di truyền.
19
Các giai đoạn chết trẻ em
Thụ thai
Sinh
7 ngày
28 ngày
365
Chết khi sinh
Chết sơ sinh muộn: phản ánh tình trạng nhiễm
trùng lúc sinh
20
Các giai đoạn chết trẻ em
Thụ thai
Tuần 25
Sinh
7 ngày
365
Chết khi sinh
Chết chu sinh: phản ánh cơng tác chăm sóc và
bảo vệ bà mẹ, trẻ em.
