Ngữ văn 10 Slide bài giảng bài 1 Tạo lập thế giới

NGỮ
VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI

Bà
i1

TẠO LẬP
(Thần
THẾ
GIỚI
thoại)

Thần thoại


NGỮ
VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI

Thần thoại

YÊU CẦU CẦN ĐẠT

• Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của truyện thần thoại như: khơng
gian, thời gian, cốt truyện, nhân vật;
• Biết nhận xét nội dung bao quát của văn bản; phân tích các chi tiết tiêu biểu,
đề tài, câu chuyện, nhân vật và mối quan hệ của chúng trong tính chỉnh thể
của tác phẩm; liên hệ để thấy được một số điểm gần gũi về nội dung giữa
các tác phẩm văn học thuộc hai nền văn hố khác nhau;
• Nhận biết và chỉnh sửa được các lỗi về mạch lạc, liên kết trong đoạn văn;
• Viết được văn bản đúng quy trình; viết được văn bản nghị luận phân tích,
đánh giá một truyện kể: chủ đề, những nét đặc sắc về nghệ thuật;
• Biết giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một truyện kể; nghe
và nắm bắt được ý kiến, quan điểm của người nói, biết nhận xét, đánh giá
về ý kiến, quan điểm đó;
• Trân trọng trí tưởng tượng và di sản nghệ thuật của người xưa.


NGỮ
VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI

Thần thoại

Theo em, người xưa cho rằng thế giới được tạo lập như thế nào?
Em có nhận xét gì về cách nhận thức thế giới của người xưa?


NGỮ
VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI

Thần thoại

TRI THỨC NGỮ VĂN

Không gian

không gian vũ trụ đang trong q trình tạo lập
khơng xác định nơi chốn cụ thể

Thời gian

thời gian cổ sơ, không xác định mà mang tính
vĩnh hằng

Cốt truyện

chuỗi sự kiện xoay quanh quá trình sáng tạo nên
thế giới, con người và văn hóa của các nhân vật
siêu nhiên

Nhân vật

thường là thần, sức mạnh phi thường, tạo lập
thế giới và sáng tạo văn hóa

Thần thoại


NGỮ
VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI
VĂN BẢN 1

THẦN
TRỤ
TRỜI

Thần thoại


NGỮ
VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI
Trước khi đọc

- Dựa vào nhan đề của văn bản, em đoán xem văn
bản viết về điều gì? Vì sao em có thể dự đốn
như vậy?
- Quan sát nhanh văn bản và xác định thể loại của
văn bản. Xác định nhanh những yếu tố cần lưu ý
khi đọc văn bản này.
- Em đã biết những truyện thần thoại nào?

Thần thoại

NGỮ
VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI

Thần thoại


NGỮ
VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI

Thần thoại

Đọc văn bản

Đọc hộp thông tin đầu trang 15 và điền vào chỗ trống

về nguồn gốc vũ trụ
-Thần Trụ Trời thuộc nhóm thần thoại ………………………….
và các hiện tượng tự nhiên
con người thời cổ ,thế giới bao la
- Trong nhận thức của …………………………
được hình thành, được sắp đặt trật tự là nhờ vào công lao to
các vị thần.
lớn của…………………..…


NGỮ
VĂN

10

bài

1

Câu 1

TẠO LẬP THẾ GIỚI

Thần thoại

Đọc văn bản

Tưởng tượng

Bạn hình dung như thế nào về vị thần Trụ Trời?

- Ngoại hình: vóc dáng khổng lồ, chân dài, có thể bước từ vùng này
qua vùng khác.
- Hành động: đầu đội trời lên, đào đất, đập đá, đắp thành một cái cột
vừa cao, vừa to để chống trời.
🡪 có sức vóc mạnh mẽ, kì lạ mà những người bình thường khơng
thực hiện được.


NGỮ
VĂN

10

bài

1

Câu 2

TẠO LẬP THẾ GIỚI

Thần thoại

Đọc văn bản

Tưởng tượng

Trời và đất thay đổi như thế nào sau khi có cột chống trời?
- Đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp.
- Chỗ trời đất giáp nhau gọi là chân trời.

NGỮ
VĂN

10

bài

1

Câu 3

TẠO LẬP THẾ GIỚI

Thần thoại

Đọc văn bản

Suy luận

Bạn có nhận xét gì về cách kết thúc truyện.
🡪 Cách kết thúc truyện: độc đáo bằng một câu hát dân gian


NGỮ
VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI
Sau khi đọc

Thần thoại

PHT SỐ 1

Câu 1
Dẫn chứng

Nhận xét

Không gian Trời đất chỉ là một vùng Không gian vũ trụ đang

hỗn độn tối tăm, lạnh lẽo.
Thời gian

trong q trình tạo lập.

Thuở ấy, chưa có thế gian, Thời gian cổ sơ, khơng
cũng như chưa có mn xác định và mang tính
vật và lồi người.
vĩnh hằng.


NGỮ

VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI

Thần thoại

Sau khi đọc
PHT SỐ 1
Câu 2 Cách hình dung và miêu tả đất, trời trong câu “đất phẳng như cái mâm
vuông, trời trùm lên như cái bát úp, ...” trong truyện Thần Trụ Trời gợi
cho bạn nhớ đến truyền thuyết

Bánh chưng, bánh dày

Điểm tương đồng giữa hai tác
phẩm
Các hình ảnh “đất phẳng như
cái mâm vng, trời trùm lên
như cái bát úp…” tương tự
như chi tiết bánh chưng
vng tượng trưng cho đất,
bánh dày trịn tượng trưng
cho trời.

NGỮ
VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI

Thần thoại

Tóm tắt truyền thuyết Bánh chưng, bánh dày:
Sau khi đánh dẹp xong giặc Ân, vua Hùng Vương thứ 6 có ý định truyền ngơi
cho con với điều kiện nếu ai tìm được món ăn ngon lành, để bày cỗ có ý nghĩa thì
sẽ được nối ngơi. Trong khi các hồng tử khác đua nhau tìm kiếm thứ của ngon
vật lạ thì Lang Liêu – con trai thứ 18 lại lo lắng không biết cần chuẩn bị gì. Một
hơm, chàng nằm mơ thấy có vị Thần đến bảo “Này con, vật trong Trời Đất khơng
có gì q bằng gạo, vì gạo là thức ăn ni sống con người. Con hãy nên lấy gạo
nếp làm bánh hình trịn và hình vng, để tượng hình Trời và Đất. Hãy lấy lá bọc
ngoài, đặt nhân trong ruột bánh, để tượng hình Cha Mẹ sinh thành”.
Nghe xong, chàng lập tức chọn loại gạo nếp tốt nhất để làm bánh Chưng,
bánh Dày. Cuối cùng, món ăn của Lang Liêu được nhà vua khen ngon, có ý nghĩa
và quyết định truyền ngơi cho chàng. Từ đó, mỗi dịp Tết Nguyên Đán, bánh
Chưng và bánh Dày là hai loại bánh không thể thiếu khi cúng Tổ Tiên và Trời Đất.


NGỮ

VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI
Sau khi đọc

Thần thoại

PHT SỐ 1

Câu 3 Quá trình tạo lập nên trời và đất của nhân vật thần Trụ Trời
Thần ở trong đám hỗn độn, mờ mịt, và bỗng có một lúc thần đứng dậy, ngẩng
đầu đoi trời lên, rồi tự mình đào đất, đập đá, đắp thành một cái cột vừa cao, vừa
to để chống trời, đẩy vịm trời lên mãi phía mây xanh mù mịt.
Từ đó, trời đất mới phân đơi. Đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như
cái bát úp. Khi trời đã cao và đã khô, thần lại phá cột đi, lấy đất đá ném tung đi
khắp nơi. Mỗi hòn đá văng đi, biến thành một hòn núi hay một hòn đảo; đất tung
toé ra mọi nơi thành gò, thành đống, thành những dải đồi cao. Vì thế cho nên mặt
đất ngày nay khơng bằng phẳng, mà có chỗ lồi, chỗ lõm. Chỗ thần đào đất, đào
đá mà đắp cột ngày nay thành biển rộng.

🡺 Là một vị thần có hình dáng khổng lồ, sức mạnh


NGỮ

VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI
Sau khi đọc

Thần thoại

PHT SỐ 2

Câu 1
Nội dung
bao quát
Kể về việc vị thần
Trụ Trời đắp cột
chống trời, tạo lập
nên trời và đất.

Cốt truyện
Cốt truyện đơn giản,
ngắn gọn, xoay quanh
việc vị thần đắp cột
chống trời, tạo lập thế
giới.

Nhận xét về cách giải thích q trình
tạo lập thế giới của tác giả dân gian
Qua truyện Thần Trụ Trời, ta thấy
người thời cổ nhận thức và lí
giải về nguồn gốc của thế giới rất thơ
sơ.

🡺 Ngày nay cách giải thích ấy tuy khơng cịn phù hợp với nhận thức thế giới của
độc giả ngày nay nhưng nó vẫn có sức hấp dẫn riêng vì nó cho chúng ta hiểu
người xưa, trong thế giới hoang sơ thuở ban đầu, đã hình dung về vũ trụ, thế giới
thế nào.


NGỮ
VĂN

10

bài

1

Câu 2

Nhận
xét

TẠO LẬP THẾ GIỚI

Thần thoại

Dấu hiệu để xác định đây là truyện thần thoại
Không gian

Trời và đất 🡺không
khônggian
gianvũvũtrụ,
trụ,không
khôngthể
thể
hiện một địa điểm cụ thể.

Thời gian

“Thuở ấy” thời gian mang tính chất cổ xưa,
không rõ ràng.

Cốt truyện

Xoay quanh việc thần Trụ trời trong quá trình
tạo lập nên trời và đất.

Nhân vật

Thần Trụ Trời có vóc dáng khổng lồ và sức
mạnh phi thường để thực hiện nhiệm vụ của
mình là sáng tạp ra thế giới.


NGỮ

VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI
VĂN BẢN 2

Prô – mê –
tê và loài
người

Thần thoại


NGỮ
VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI

Thần thoại

Trước khi đọc

Hãy chia sẻ những gì em biết về thần thoại Hy Lạp


NGỮ
VĂN

10

bài

1

TẠO LẬP THẾ GIỚI
Sau khi đọc

Thần thoại

PHT SỐ 3

Câu 1
Dẫn chứng

Nhận xét

Không gian Mặt đất mênh mông dẫu Không gian vũ trụ đang

đã có khá nhiều vị thần cai trong q trình tạo lập.

quản song vẫn cịn hết
sức vắng vẻ.
Thời gian

Thuở ấy, thế gian mới chỉ có Thời gian cổ sơ, khơng
các vị thần.
xác định và mang tính
vĩnh hằng.