Quyền đánh cá theo Công Ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982

B

GIÁO D

O

I H C LU T THÀNH PH

H

CHÍ MINH

KHOA LU T QU C T

PH M TH THU H NG

QUY

C C A LIÊN
H P QU C V LU T BI N 1982

KHÓA LU N T T NGHI P C

NHÂN LU T

CHUYÊN NGÀNH LU T QU C T

TP.HCM, 2012


I H C LU T THÀNH PH

H

CHÍ MINH

KHOA LU T QU C T

KHÓA LU N T T NGHI P C

QUY

NHÂN LU T

C C A LIÊN
H P QU C V LU T BI N 1982

SINH VIÊN TH C HI N: PH M TH THU H NG
KHÓA: 33

MSSV:0855050053
NG D N: THS. GVC NGUY N TH

YÊN

TP. H

CHÍ MINH, [2012]


L

Tác gi

n t t nghi p này là cơng trình nghiên c u nghiêm

túc c a chính tác gi , không sao chép c a b t k ai khác.


L IC
c tiên, tác gi mu n g i l i c
ng d
C

n cô Nguy n Th

i

n cho tác gi trong su t q trình làm khóa ln.
ng, nh ng tài li u quý báu và nh

ng viên, khích

l giúp tác gi có th hồn thành t t khóa lu n.
Tác gi
trong b

l ic

n các th

ng ki n th c mà tác gi nh

h c s giúp tác gi

i

v

Cu i cùng, tác gi mu n g i l i c
i thân yêu nh

c trên gi

ng d y

nb
ng viên và t

ng
u ki n cho tác gi hồn

thành khóa lu n này.
Sinh viên th c hi n khóa lu n
Ph m Th Thu H ng


M CL C
Trang
U ...........................................................................................................1

L

CT

DO BI N C

IV IS

HÌNH THÀNH

QUY

C LU T BI N 1982............................5

1.1

Nguyên t c t do bi n c trong Lu t qu c t ............................................5

1.1.1 Gi i thi

c v Lu t bi n qu c t và nguyên t c t do bi n c .........5

1.1.2 Khái quát ti n trình phát tri n Lu t bi n c a Vi t Nam và nguyên t c t
do bi n c ...........................................................................................................10
1.2 Quy n t

n hóa vào Lu t bi n
i ....................................................................................................13

qu c t hi
1.2.1 Quy n t

c thuy t t do bi n c ................................13
c Geneva 1958 v

c t do bi n c .............15

c c a Liên h p qu c v Lu t bi n 1982 và s phát tri n c a
.......................................................................................................19

quy
1.3.1 S

ic

c c a Liên h p qu c v Lu t bi n 1982................19

1.3.2 S phát tri n c a quy

c Lu t bi n 1982 .........213

................................................................................................24

K t lu

NH NG N

N C A QUY

C LU T BI N 1982 .............................................................25
2.1

c quy n kinh t ...................................25

Quy

2.1.1 Khái ni

c v l ch s

2.1.2 N i dung quy

c quy n kinh t ........25

a qu c gia ven bi n t

c quy n kinh t

............................................................................................................................28
2.1.2.1 Quy n khai thác tài nguyên cá và sinh v t bi n c a qu c gia ven bi n.28
2.1.2.2 Quy

c ngoài ti p c n .............34
b o t n tài nguyên cá và sinh v t bi

c quy n

kinh t .................................................................................................................39
2.2

Quy

2.2.1

n qu c t ....................................................42
nh vùng bi n qu c t ..........................................................42


2.2.2 N i dung quy
2.2.3

n qu c t .......................................43

b o t n tài nguyên cá và sinh v t bi n trong vùng bi n qu c t

............................................................................................................................46
................................................................................................49

K t lu

N CH
T NAM .................................................................51

QUY N C
3.1

t Nam ....................................................51

Quy

3.1.1 Quy

nh c a pháp lu t Vi t Nam.............................51

3.1.2 Khu v

t Nam...................................................54

3.2 Th c tr

ng khai thác th y s n c

Vi t Nam hi n nay ...............................................................................................62
3.2.1 Tình hình khai thác th y s

c ta th i gian g

3.2.2 M t s

t Nam tham gia khai thác th y h i s n64

3.3 Chi

c phát tri n c a ngành khai thác và ho

...........................62

ng b o v ngu n l i

th y s n.................................................................................................................67
3.3.1 M t s

i v i s phát tri n ho

ng khai thác và

b o v ngu n l i th y s n...................................................................................67
3.3.2 Nh ng t n t i và thách th c ph
3.3.3 M t s ý ki
K t lu

gi i quy t nh ng v

i m t.................................................67
trên .........................................75

................................................................................................73

K T LU N ..............................................................................................................74


L
1. Tính c p thi t c

U

tài

T

t s d ng và khai thác bi n nh m ph c v cho các nhu

c u sinh ho

i s ng c a mình. Bi

bán hàng hóa, v n chuy

cs d

it

n cịn cung c p cho

i ngu n th c ph m d i dào và quan tr
b t cá trên bi

r

thi u trong ho

ng c

Quan ni
s

m phát tri

t vai trị khơng th

n t n ngày nay.

uc

i v ngu n tài nguyên trên bi n c là vô t

c t do bi n c

c bi

n nhi u trong h c thuy t

bi n t do c a Hugo Grotius. Quy n t

qu t nguyên t c này.

Sau chi n tranh th gi i th hai, cùng v i nh

i thay c a n n kinh t và chính tr

th gi i và s phát tri n m nh m c a khoa h c k thu t, t m hi u bi t c
i nh n th
là vô t

i ta v

i

c r ng ngu n tài nguyên trên bi n c không ph i

ng và nó có th b c n ki t n u b khai thác quá m c.

Ngoài ra, nh ng l i ích mà bi n mang l

i là vơ cùng to l n, nó khơng ch

gi i h n trong v

i hay khai thác tài nguyên cá, bi n còn bao

g m r t nhi u ngu n tài nguyên thiên nhiên khác và nh ng l i ích ti m tàng. Chính vì
v y, m i qu c gia trên th gi
tr

u nh n th

c r ng bi

t vai trò r t quan

i v i s phát tri n không ch v m t kinh t mà còn c v

bi

i v i các qu c gia ven bi n, bi n cịn liên quan

nv

v qn s

c

mang tính ch quy n

lãnh th c a qu c gia trên bi n.
Khi mà s khai thác quá m c d

n g n c n ki t ngu n tài nguyên thiên nhiên trên

t li n, s bùng n v dân s , ý th c b o v ch quy n c a các qu c gia ven bi n và
nhi u v

ng, quân s .. , khi n cho các qu

bi n, khai thác bi n. Các tranh ch p trên bi
c bi t là nh ng tranh ch p x

tranh giành quy n khai thác các ngu n tài

nguyên thiên nhiên trên bi
Nh
d

mà di n ra ngày càng nhi u

n tài nguyên cá và sinh v t bi n.

nh khơng rõ ràng khi n cho tình tr ng vơ chính ph trên bi
n nhi u h qu

n ra

c cho ngu n tài nguyên sinh v t bi n mà quan tr ng nh t

1


là s suy gi m ngu n tài nguyên này. Cùng v
th gi i, nhi u qu

i c a n n chính tr

c l p, h là nh ng qu c gia có bi n hay nh ng

qu c gia khơng có bi n, h
m

n và h

i c n m t s công b ng

i v i vi c khai thác các ngu n tài nguyên sinh v t trên bi

u

cu c th o lu n gi a các qu c gia trên th gi i t i các H i ngh v Lu t bi n, cu i cùng,
c c a Liên H p Qu c v Lu t bi
trên bi n nói chung và nh ng q

i mang l i m t tr t t pháp lý m i

nh m i v quy

c Lu t bi

n nói riêng. Công

n pháp c a th gi i v bi

th ng l i c a c

ng qu c t v qu n lý các vùng bi n.

Bi n Vi t Nam có m t v trí chi
tri n n n kinh t bi

c quan tr ng cùng nhi u ti

c bi t có th k

n ngu n tài nguyên sinh v

d ng v i nhi u lồi có giá tr kinh t
m

c Lu t bi

iv

quy n và các quy n ch quy

phát

c thơng qua có
i góp ph n kh

nh ch

i v i ngu n tài nguyên sinh v t trên các vùng bi n c a

c ta.
Ngành th y s n Vi

óng góp

nhi u vào s phát tri n c a n n kinh t

n hi n nay

khi mà nh ng di n bi n trên Bi
nhi

u ph c t

c th c hi n quy

Nam và vùng bi n qu c t

a mình trên các vùng bi n Vi t

b o v quy

c

n pháp quy v bi
h

t bi n Vi
hi

c bi t ngày 21-6-2012 v a qua, Qu c
m ngoài m

nh

c phát tri n ngành th y s n Vi

nm

ch c l i s n xu t khai thác h i s n trên bi

qu n lý phù h

ngu n l i h i s n trên bi

T

u l i tàu thuy n, ngh

nghi p phù h p v i các vùng bi n, tuy n bi n, v
s n. Xây d

p

ng t nhiên, ngu n l i h i
ng khai thác, b o t n và phát tri n

ng s tham gia c a c

d ng khoa h c công ngh trong khai thác th y s n, b o qu n s n ph
sau thu ho ch

2

i m i và ng
gi m t n th t


V i mong mu n nghiên c u s hình thành, n i dung và nh
c Lu t bi

m m i c a quy n
nh v quy

n quy ph m pháp lu t Vi t Nam, tìm hi u v th c tr ng, tình hình khai
thác các ngu n tài nguyên cá
v cách gi i quy

Vi t Nam th i gian g

hoàn thi

t s ý ki n

nh v quy

n hi

t

ch

c c a Liên h p qu c v Lu t bi

n t t nghi p c a mình.

2. Tình hình nghiên c u, ph m vi nghiên c
tài v

tài

c Lu t bi

m

u tác gi ch

i là m

tài nghiên c

làm khóa lu

c nghiên c u

c quy n kinh t

nh v

c Lu t bi n 1982 và theo pháp lu t Vi
2005). Tuy nhiên, tác gi v n ch
nh ng s

tài khóa lu

trong bài khóa lu n c a tác gi so v

i
c nghiên c

vi c phân tích rõ n i dung quy

t bi n qu c t hi

c Lu t bi n 1982 và tìm ra nh

ho

Thu Trang -

tài này làm bài khóa lu n t t nghi p c a mình v i

ng khác so v

c a pháp lu t Vi

tài

ng th i tìm hi

c bi t là

ng phù h p v

nh

th c ti n c a Vi

iv i

ng này.
Trong bài khóa lu n t t nghi p c a mình, tác gi t p trung nghiên c u nh ng v

sau:
Nh ng v

lý lu n chung v nguyên t c t do bi n c và s

i v i vi c hình thành nên Lu t bi n qu c t hi
quy

nh m i v

c Lu t bi n 1982.

T p trung nghiên c u quy
vùng bi

i và nh

ng c a nó

c Lu t bi n 1982 trên hai

c quy n kinh t c a qu c gia ven bi n và vùng bi n qu c

t .
Tìm hi
th c tr

nh v quy

nh c a pháp lu t Vi t Nam,

ng phát tri n ngành khai thác th y s n Vi t Nam và

nh ng thách th c hi

i m t.

3

tài r ng, tuy nhiên, tác gi ch t
(bao g m ngu n tài nguyên cá và các sinh v t bi
Lu t bi n 1982 và nh
v ho

i v i quy n khai thác cá
cq

nh c a pháp lu t Vi

c
c ti n hi n nay

ng khai thác cá c a Vi t Nam.

3.

u

Trong bài khóa lu n t t nghi p c a mình, tác gi s d
t ng h p, so sánh, th

nghiên c u cá nhân d a trên s tham kh o có

chon l c t

n pháp lý, các tài li u, giáo trình, bài vi t c a nhi u tác gi khác

nh m làm sáng t n i dung c
4. B c c c

tài

Ngồi l
L

tài.

ic m

c l c thì khóa lu n bao g m có các ph n sau:

u
c t do bi n c

i v i s hình thành quy

c Lu t bi n 1982.
ng n

n c a quy

c Lu t bi n

1982.
3: Quy

n ch quy n c

Nam.
K t lu n
Danh m c tài li u tham kh o.

4

t


C T

DO BI N C

THÀNH QUY

I V I S

HÌNH

C LU T BI N 1982

1.1 Nguyên t c t do bi n c trong Lu t qu c t
1.1.1 Gi i thi

c v Lu t bi n qu c t và nguyên t c t do bi n c

T

cv t

c khi thu c v lu t pháp, vì v

ng nghiên c u c a khoa h c t

u ch nh c a lu t pháp.

hi u bi t v các ngu n tài nguyên c
v i n n khoa h c k thu

i, bi n c

trong hàng h
c

c bi

i còn h n ch cùng
n và quan tâm ch y u là

c và quan tr ng nh
is

i

n cung

ng h i s n kh ng l mà khơng gì có th thay th

các s n ph m t tr ng tr

tr ng trong s phát tri n c

c cùng v i

m. Có th th y, bi

t vai trò quan

c chia thành hai ph

i và bi n

i.

Theo Lu t qu c t truy n th ng, bi

c . Lãnh h i là m t dãy h p ven b , ph n bên trong lãnh h i và toàn b tài nguyên sinh
v t bên trong khu v

i ch quy n c a qu c gia ven bi n và qu c

gia ven bi n ch có th m quy n trong ph n bi n t lãnh h i tr vào. Bên ngoài ranh gi i
lãnh h i là bi n c . Trong khu v c này, b t c qu c gia nào dù có bi n hay khơng có
bi n, qu c gia phát tri n hay không phát tri
1

nguyên sinh v t bi

u có quy

.

phát tri n c a khoa h c k thu
nguyên m

ng ngu n tài

c phát hi n ngày càng nhi u bên c nh s tích c c nghiên c

nh

khai thác và s d

tìm ra
tv

t , chính tr , an ninh qu
t m

t tài

ng c a các qu c gia ra bi

ng là s m r ng
có th chi m h u, khai thác và s d ng

nh ng ngu n tài nguyên nay theo ý c a riêng mình cùng v i quy n tài phán qu c gia
trên các vùng bi n. Vì v y, hoàn thi n nh ng ch
d ng bi n vì các m

i v i các qu c gia s

t vi c c n làm.

Trong h th ng pháp lu t qu c t , Lu t bi n qu c t là m t ngành lu t truy n th ng,
ct nt
1

Nguy

i d ng các t p quán pháp.
Nhà xu t b n chính tr qu c gia (2010), tr.11.

t Qu c t v

5


Các h c thuy t pháp lý có t
bi n qu c t hi

c th k

n vào s phát tri n c a Lu t

i, có th k ra m t s h c thuy t tiêu bi

t Res nullis

(bi n c không ph i c a riêng qu c gia nào, do v y ai mu n làm gì t

thuy t Res communis (bi n c là c

c),

ng v t ch t mà b t k qu c gia

n s d ng), thuy t bi n t do (lu n c c a h c thuy t nay b t ngu n t
b n ch t t nhiên c a bi n c

ng, tính l ng, tính th ng nh t, tính khơng c n

ki t c a tài nguyên theo quan ni m c a th i k

t t nhiên), thuy t bi

c thuy t bi n t do là h c thuy

c ng h m nh m nh t.

V i các quan ni m r ng bi n c là ngu n tài nguyên vô t n, không c n ki t và là c a
chung, không c
nh t, luôn v

c thù c a bi n là m

ng

ng và không th phân chia th ng nh

u tranh giành quy n l c trên bi

trê

c trên bi

y ra các cu c
chi m h u các ngu n tài ngun

u tiên mang n ng tính t

nh

c hình thành t

y th

các nhà l

c

n hóa thành nh

nh pháp lu t. Có th

u tiên chính là nguyên t c t do bi n c
N

2

các quy n

.

t bi n qu c t ch y u t n t

i d ng các quy ph m t p

quán xu t phát t các h c thuy t thì cùng v i s phát tri n v

khoa h c k thu t

c a các qu c gia khi tham gia khai thác, s d ng bi n
c bi

i v i các ngành kinh t

trên bi

i m t yêu c u c p thi

bi n phù h p v

n t i bi n, khai thác tài nguyên thiên nhiên
t ra là c n có m t tr t t pháp lý qu c t trên

phát tri n c a th gi i hi

t bi n qu c t

ng s phát tri n khơng ng

p t c hồn thi

Quá trình hình thành và phát tri n c a Lu t bi n qu c t
n th c c

iv

u nh

i

ng t nhiên g n v i s phát

tri n chung c a l ch s nhân lo i.
i v i s hình thành và phát tri n c a Lu t bi n qu c t hi
k

i, không th khơng

n vai trị quan tr ng c a các H i ngh c a Liên h p qu c v Lu t bi n. Các H i

ngh Lu t bi

n hóa nhi u nguyên t c và quy ph m c a Lu t bi n qu c t

B Ngo i giao Ban biên gi
tr qu c gia (2004), tr. 11.

i thi u m t s v

n c a Lu t bi n

6

Vi

Nhà xu t b n Chính


bao g m nh ng nguyên t c và quy ph m c a Lu t qu c t v bi

nt i

i d ng t p quán pháp qu c t , các quy ph m pháp lu t qu c gia, cùng v
nguyên t c và quy ph m m

c th o lu n t i các H i ngh . Các nguyên t c và quy

ph m này k t h p v i nhau t o nên m t tr t t pháp lý m i t i các vùng bi n. Trong
t ng s b n H i ngh c a Liên h p qu c v Lu t bi
u tiên n

c t ch c (H i ngh Lu t bi n

i Lahay, H i ngh Lu t bi n l n th nh

ngh Lu t bi n l n th

i Geneva, H i

i Geneva, H i ngh Lu t bi n l n th ba t
i nhi u thành ph l n trên th gi i), có th th y, H i ngh Lu t

bi n l n th nh t và l n th

c nhi u k t qu

mà quan tr ng nh t là

n hóa nh ng t p quán trên bi n tr thành nh ng quy ph m pháp
lu

nh trong b

c Geneva 1958 và v

c Lu t

bi n 1982.
T nh

n pháp lu t qu c t k trên, v i cách ti p c n

Lu t bi n là m t ngành lu t trong h th ng pháp lu t qu c t và là m t ngành lu t r t c
t bi
Lu t bi n là t ng h p c a các quy ph m pháp lý qu c t

c thi t l p b i các qu c

th a thu n ho c thông qua th c ti n có tính t p qn nh

ch

pháp lý c a các vùng bi n và các ho

u ch nh

ng nh m s d ng bi

ov
c này 3.

ng bi n và h p tác qu c t gi a các qu c gi

Cùng v i s phát tri n c a các ngành lu t trong h th ng pháp lu t qu c t , Lu t bi n
qu c t hi

phát tri

còn t n t i ch y

i d ng t p quán.

Lu t bi n qu c t

nh là m t ngành lu t trong h th ng pháp lu t qu c t .

t bi n qu c t hi
t

so v i Lu t bi n qu c t

c xây d ng d

n c a Lu t qu c t 4, có th

ck

c nêu trong Tuyên ngôn c a Liên h p qu

3
4

Ts Lê Mai Anh (ch
PGS. TS Nguy

phù h p v i các nguyên

n 7 nguyên t

n c a Lu t qu c t
m:

-

Nguyên t

ng v ch quy n gi a các qu c gia;

-

Nguyên t c không can thi p vào công vi c n i b c a nhau;

-

Nguyên t c tôn tr ng quy n t quy t c a các dân t c;
t bi n qu c t hi
Nhà xu t b
ng Xã h i (2005), tr. 17.
t bi n qu c t Nhà xu t b n Công an nhân dân (2008), tr.16,17.

7


-

Ngun t

as d

c;

-

Ngun t c hịa bình gi i quy t tranh ch p qu c t ;

-

Nguyên t c qu

-

Nguyên t c tuân th các cam k t qu c t .

h p tác l n nhau;

Vì là m t ngành lu t trong h th ng pháp lu t qu c t nên Lu t bi n qu c t
nh ng m i quan h v i m t s ngành khác trong h th ng pháp lu t qu c t

t

c qu c t , Lu t qu c t v lãnh th qu c gia, Lu t hàng không qu c t , Lu t
hàng h i qu c t , Lu

ng qu c t

5

t bi n qu c t có m i quan h

m t thi t v i Lu t qu c t v lãnh th qu c gia, Lu t hàng không qu c t , Lu t môi
ng qu c t

n s hình thành và phát tri n

c

cl

i quan h ph thu c l n nhau. Chính m i quan h v i

các ngành lu t này c
Lu t bi n qu c t hi
Các nguyên t

n t o nên nh ng nguyên t
i.
c thù c a Lu t bi n qu c t hi

i có ngu n g c t các t p quán

qu c t và m t s h c thuy t l n t

n hóa mà g

c Lu t bi
pháp lý ràng bu

c coi là nguyên t

h t là

thành nh ng nguyên t c có giá tr

i v i các ch th c a Lu t bi n qu c t hi

nguyên t
hi

c thù riêng bi t c a

i. Có th k ra nh ng

c thù riêng bi t mà ch riêng Lu t bi n qu c t

i m i có, bao g m:
-

Nguyên t c t do bi n c ;

-

Nguyên t

-

Nguyên t c s d ng bi n c vì các m

-

Nguyên t c Vùng và tài nguyên trên Vùng là di s n chung c a nhân

t th ng tr bi n;

lo i;
-

Nguyên t c s d ng h p lý và b o v tài nguyên s ng trên bi n;

-

Nguyên t c b o v

ng bi n.

th y, nguyên t c t do bi n c là m t nguyên t
t ng t n t

5

i d ng các quy ph m t p quán và bây gi

Xem TS Lê Mai Anh, chú thích s 3, tr. 65-78.

8

r

i,

n hóa, tr thành


m t nguyên t c pháp

c công nh n r ng rãi. Hi n nay, n i dung c a nguyên t c t

do bi n c

c Lu t bi
nc

ng cho t t c các qu c gia, dù có bi n hay khơng có bi n.

Quy n t do trên bi n c

c th c hi n trong nh

u ki

nh c a

c và nh ng quy ph m khác c a lu t qu c t
có bi n hay khơng có bi n, quy n t

i v i các qu c gia, dù

c bi t bao g m:

a. T do hàng h i;
b. T do hàng không;
c. T

t các dây cáp và ng d n ng m v

d. T do xây d
t cho phép, v

o nhân t o và các thi t b

c pháp lu t qu c

u ki n tuân th ph n VI;

e. T
f.

u ki n tuân th ph n VI;

th is

u ki

T do nghiên c u khoa h c, v

c nêu

M c 2;

u ki n tuân th các ph n VI và ph n

XIII.
2. M i qu c gia khi th c hi n các quy n t do này ph

n l i ích c a vi c th c

hi n quy n t do trên bi n qu c t c a các qu
c th a nh

n các ho

c t do bi n c

n các quy

c

n

c hi u theo hai khía c

n: th a nh n s

ngang nhau v quy n và l i ích c a m i qu c gia trên bi n c , và khơng có s phân bi t
i x d a trên v trí và hồn c
thác bi n c

6

a lý c a m i qu c gia khi tham gia s d ng và khai

.

n cu i th k XIX, vùng lãnh h i v i chi u r ng 3 h i lý v
t p quán qu c t .

c t do bi n c

tích bi n trong nhi u th k . Sau nhi

c áp d ng trên h u h t các di n

c v Lu t bi

bi n c và các vùng bi n thu c quy n tài phán và ch quy n c a qu
thu h p và m r

c coi là m t

, nguyên t c t do bi n c v n luôn gi

i, dù ranh gi i gi a
us
m bi n

c không ph i là riêng c a qu c gia nào, bi n c là c a chung và b t c qu c gia nào dù
có bi n hay khơng có bi

6

u có quy n tham gia khai thác và s d ng nó. Tuy v y,

Xem TS Lê Mai Anh, chú thích s 3, tr.31.

9


nguyên t c t do bi n c

phát tri n v m t n

chút khác bi t so v i nguyên t c t do bi n c trong các t
Nguyên t c t do bi n c có m t vai trò h t s c quan tr
Lu t bi n qu c t . Nguyên t
vùng bi

i v i ho

i v i s phát tri n c a

thi t l p ch
ng c

pháp lý c a các

ng tham gia khai thác, s d ng bi n.

Quy n t do bi n c không ch t n t i

vùng bi n c mà cịn có giá tr

iv i

nh ng vùng bi n thu c quy n ch quy n và quy n tài phán c a qu c gia ven bi n.
c t do bi n c

c coi là n n t ng mang tính ch t xu

s hình thành và phát tri n các quy ph m c a Lu t bi n qu c t hi

m cho

7

.

1.1.2 Khái quát ti n trình phát tri n Lu t bi n c a Vi t Nam và nguyên t c t do bi n
c
Là m t qu c gia ven bi n t
phát tri n c

i nay, Vi t Nam ln có ý th c g n bi n v i s

is

i Vi t Nam qua nhi u th h trong l ch s

n t n ngày nay và mãi v sau.
Cùng v i ti n trình l ch s c a dân t c, quá trình hình thành và phát tri n c a Lu t
bi n Vi t Nam có th

c chia ra làm b n th i k 8:

Lu t bi

c 1874)

V i truy n thuy t L c Long Quân -

c tr

lên non, 50 con theo cha xu ng bi n, ngay t

Vi t th i b y gi
Trong l ch s

ý th

i dân L c

i v i vi c ti n ra bi n.

i Vi t v i các ho

t cá và các ho

i cùng v i vi c thi t l p ch quy n trên các qu
các vùng bi n trên Bi

ng hàng h i,

o xa b

ng Sa,

hi u vào vi c hình thành

nên nh ng t p quán v Lu t bi n.
Trong m t s sách s c
m t bi

t hi n nh ng t

i nhà Nguy n, các vua chúa Nguy

i gi i Giao ch

c
u ho

ng

7

Xem TS Lê Mai Anh, chú thích s 3, tr.34.
Xem thêm TS Nguy n H
tr.24-28.
8

u c n bi t v Lu t bi

10

Nhà xu t b n Công an nhân dân (1997),


qu

c trên bi n v các ho

ng bi n, tr c v t, c u h tàu

thuy

n này, chi u r ng và quy ch pháp lý c a các vùng bi n

Lu t bi

i th i th c dân (1874 - 1954)
c Vi t Nam. Trong th i k này, khi là m t thu c

a c a th c dân Pháp, Lu t bi n Vi t Nam ch y u xu t phát t nh
bi n mà Pháp ban hành cho nh

c thu

Ngh

n lu t

a.
aB

ng thu

n

u r ng là 20 kilomet tính t ng
th p nh

c th y tri u

r ng lu

c lãnh h i, gi i h n b i

a,

ng ranh gi i 3 h i lý tính t ng

c th y tri u th p

nh t.
nh s

nh thêm vùng ti p giáp có

chi u r ng 20 km tính t ng

c th y tri u th p nh t.

Lu t bi

c b phân chia (1954

Th i k này Vi t Nam b

1975)

u ban hành nh

ch y u là v lãnh h i và th m l

nh v các vùng bi n,

a. Tuyên b

a Nam

Vi t Nam chính th c thi t l p chi u r ng lãnh h i c a mình là 3 h i lý. Nam Vi t Nam
ti p t

phân ra 33 lô th m l

Sau hi

a v i Ngh

nh Geneva 1954, Vi

Nam Dân ch C ng hòa

c chia làm hai mi

phía B c và Vi t Nam C ng hịa

ch c a M nên Vi t Nam Dân ch C ng hịa

phía B

vào các H i ngh v lu t bi n do Liên h p qu c t ch
mi n Vi t Nam là Vi t Nam C

n 17: Vi t

phía Nam. Vì chính sách
c m i tham gia
i di n c a m t

t t i H i ngh lu t bi n l n th nh t t

ch c t i Geneva. M

ng yêu c

c

ch p nh n. Vì v y, Nam Vi
th

u Vi

t bi n c a mình ti n g

phát tri n Lu t bi n trên th gi i.

11

is


Vi t Nam C ng hòa tuyên b m
c quy n r ng 50 h i lý tính t ranh gi i ngoài cùng c a lãnh h i.
Lu t bi n t

c th ng nh t (sau 1975)

Sau khi chi n tranh k t thúc, công vi c tái thi

c còn nhi u v

c n ph i gi i quy t, Vi t Nam b

nan gi i

nh pháp lý v bi n t

1977. V i Tuyên b c a Chính ph

c C ng hịa xã h i ch

lãnh h i, vùng ti

t Nam ngày 12

c quy n kinh t và th m l

c Vi t Nam th ng nh

u tiên v lu t bi

a,

u cho s

hình thành và phát tri n c a Lu t bi n Vi t Nam v sau.
Ti

ta l i ti p t

1982 v

ng

tính chi u r ng lãnh h i Vi t Nam.

Vi t Nam là m t trong nh
phê chu

u tiên

khu v

c c a Liên h p qu c v Lu t bi

u q trình Lu t

bi n Vi t Nam chính th c h i nh p cùng Lu t bi n qu c t .
Cùng v i nh ng Tuyên b c a Vi t Nam v các vùng bi
k

c Lu t bi n 1982, t
nh quy n ch quy

c quy n kinh t c a mình, Vi

i v i khai thác tài nguyên sinh v t.

Sau khi là thành viên c
hành nhi
các ho

c Lu t bi

n pháp quy m

c khác
h i qu c t

nh

nh v ch

pháp lý và ti n hành qu n lý

ng th i v

n bi

c

c bi n chuyên ngành v Hàng

c SOLAS v c u h trên bi

cv m

nh v bi n c a Vi t Nam hi n nay tuy nhi
các ho

ho

n nay, Vi

ng di n ra trên các vùng bi n c

Nh

c s th ng

ng b o v ch quy n và l i ích qu c gia trên các vùng bi n v các

ng phát tri n kinh t , b o v

ng bi n có th

c hi u qu cao. Trong th i gian ti p theo, Vi t Nam c n có nhi
c

ban hành nh ng khung pháp lý m i

bi n b

u ch nh t

t

ng nghiên
ng ho

ng trên

m quy n và l i ích h p pháp c a qu c gia, dân t c mình.

M
nhi

ng

c Lu t bi n 1982, Chính ph Vi
n pháp lu

n các ho

12

ng trên bi

B lu t hàng h i,


Lu t th y s n, Lu t d

t lu t chung v bi

a có m

h p th ba c a Qu c h

n hi n nay v n

i phiên h p cu i ngày 21-6-2012 c a k

c C ng hịa xã h i ch

phi u thơng

qua Lu t bi n v i s phi u tán thành 495/496. Lu t bi n Vi t Nam v
u s có hi u l c t ngày 1-1-20139. Trong tình hình phát tri
bi

i v i kinh t bi n và bên c

quy

kh

i là m t s ki n pháp lý vô cùng quan tr ng

nh ch quy n c a Vi

i v i vùng bi n qu c gia, t

s cho vi c s d ng, khai thác bi n góp ph n phát tri n kinh t
ch quy n vùng bi

c

ng nh ng yêu c u v b o v ch

c, Lu t bi n Vi

và c n thi

c hi

c nhà. S

ng th i b o v t

i c a Lu t bi n Vi t Nam hy v ng s m ra m t

trang m i cho s phát tri n v bi n c a Vi
u qu c gia khác trên th gi i, nguyên t c t do bi n c
nhi

n ho

lu t c

t cá
cv

Vi

n pháp

c này. Các ho

vi c xác l
bi

ng r t

t cá c a Vi t Nam cùng v i
p ch

c th ng nh

i v i các vùng

ng m nh m

hóa các t p quán qu c t v bi

n vi

n

c Lu t bi n 1982 t o ra m t

tr t t pháp lý m i trên bi

i v i ho

a các qu c gia

trên th gi i nói riêng.

1.2 Quy n t
hi

n hóa vào Lu t bi n qu c t

i
1.2.1 Quy n t

c thuy t t do bi n c

n g c c a quy n t

n c xu t phát t h c thuy t t do bi n
10

c c
ng th

. Hugo Grotius là thi si, tri t gia,

n và là lu t gia. Trong cu n sách v pháp lu t
tb

n pháp lu t cho m t công ty Hà Lan,

tm

ng t do

Xem (truy c p ngày 2/7/2012).
Xem Nguy
ng Giang, chú thích s 1, tr.12.

10

13


bi n c , v

pháp lý ch ng l i tham v ng c

i

n B c H i11.

i Anh mu n c n tr
H c thuy t t do bi n c

trong th i k

bi n chính th c, t t c ch t n t

t

i d ng các t p quán và theo Lu t qu c t truy n

th ng thì bi n ch bao g m hai ph n là lãnh h i và bi n c
XIX, vùng lãnh h i r ng 3 h i lý v n là m t t p

n cu i th k
c các qu c gia công nh n. Do

n c lúc b y gi là m t khu v c r ng mênh mông so v i vi c b thu h p nhi u
n nay. Theo l p lu n c a Hugo Grotius trong h c thuy t t do bi n c thì quy n
t

nh n th c v tính khơng c n ki t c a tài nguyên bi n và

bi n c là khu v c thu c v t t c m

tc m

u có quy n khai thác ngu n tài nguyên sinh v t
thu c quy n tài phán qu

i và m i qu c gia

các khu v c n m ngoài khu v c

y, quy n t d

c áp d ng

h u h t trên các di n tích c a bi n trong nhi u th k qua.
ng h n ch nh

trên bi n c

i v i quy n t

cá trên bi n b gi i h n b i m t s

t cá trên bi n. Quy n t d

u ki n nh

quy n t

i v i quy n t do

nh. M t qu c gia trong khi th c hi n

ct
nt

n các quy n t do,

a các qu

nào trên bi

t k ngu n tài nguyên

a chung và không m t qu c gia nào có quy

c chi m. Ngồi

ra, các qu

c n i th y và lãnh h i

c a các qu c gia ven bi n khác12. Tuy v

k , vi

á trong

lãnh h i c a qu c gia ven bi n v n là quy n t do c a các qu
trên bi n. Th

c coi là quy

b y gi

kh

ml

các qu c gia ven bi n th i
b o v ch quy n trên vùng lãnh h i c a

mình tránh kh i vi ph m c a các qu c gia khác nh t là trong v
XIX, các qu c gia b
tàu thuy

u có ý th

iv iv

11
12

này và tìm cách h n ch cho phép

c ngồi vào lãnh h i c a mình. Cùng v

nhi u lu t l v vi c c

th k

u qu

ành

n c a mình. Vi c các qu c gia ven bi n

Xem TS Lê Mai Anh, chú thích s 3, tr.10.
Xem Nguy
ng Giang, chú thích s 1, tr.12.

14


ý th

i v i vi c b o v vùng lãnh h i cùng v

ng m r

n phát sinh ra nhi u tranh ch p trong th i k này.
y, ngay t khi m i hình thành, quy n t
nh là quy n t

th is

ln có nh ng h n ch nh

c quy
i là m t quy n t do tuy

nh. Nh ng h n ch c a quy n t

c

thuy t t do bi n c c a Hugo Grotius và h n ch c a quy n t

t h i s n trong

c Lu t bi n 1982 li u có gì khác nhau khơng s

ng c a Hugo Grotius d
nt

i và nó

c tác gi nghiên c u

cho r ng tài nguyên bi n c là vô t n, do

t cá là h qu c a nguyên t c t do bi n c . Ngày nay, khi con

i nh n th

c ngu n tài nguyên trên bi n không ph i là vô t n cùng v i ngu n

tài nguyên này s b c n ki t n

c b o t n. Cùng v

tài phán c a các qu c gia ra bi

m r ng quy n

t ra nhu c u c n thi t ph i thi t l p m t tr t t

pháp lý trên bi n. Các h i ngh v Lu t bi n do Liên h p qu c t ch
th ng pháp lu t qu c t m i v bi

o nên m t h

m c nh ng nguyên t c pháp lý

u ch nh v v

iv iv
c quan tr ng nh

tài nguyên sinh v t trên bi n c

c Geneva 1958 v

ot n

c c a Liên h p qu c v Lu t bi n 1982.

c Geneva 1958 v
Trong th i k

i

c t do bi n c

ng mà nguyên t c t

trên bi

. Tuy nhiên, khi ti n b khoa h c k thu t ngày càng cao, s

ng tàu thuy

cùng v i ch

c nâng cao, ngoài ra ý th c kém c a nh

ng c
i ti

t.
c bi

i v

n sau chi n tranh th gi i l n th hai, kh

b t cá c a các qu c gia trên th gi

ng
i các ho t

m xa phát tri n m nh m làm cho tình tr ng suy gi m tài nguyên cá xu t
hi
s qu c

ng tr c ti

n quy n l i c a qu c gia ven bi

r ng th m quy n c

15

t

i v i khu v c bi n n m ngoài

vùng lãnh h i c a h
có th k

c bi

ng m r ng khu v

n Tuyên b c a T ng th ng M Truman v ngh cá ven b trong m t s

vùng c a bi n c bên ngoài lãnh h i 3 h
t n m t ph n nh
và s

n. Tiêu bi u

cM

ngh thi t l p m

o

nh bi n c k c n v i b bi n Hoa K

c phát tri

im tm

quan tr

13

. Sau khi Tuyên b

o theo hàng lo t các qu c gia khác trên th gi i m r ng khu v
cá c a qu

y mà m t s tranh ch p qu c t v

th i k

y ra. Có th ví d

p gi a Anh và Hà Lan v vi c Anh

n ch ho

ven b bi n

Scotland và Anh; tranh ch p v quy
h i c u có lơng

a Nh t B n và Liên Xô; tranh ch p v

bi n Bering gi a Nh t, Nga và Anh; tranh ch p gi a M và Canada v
14

cá h i sockeye

Tình tr ng vơ chính ph trên bi n, các qu c gia t
nguyên cá b suy gi m nghiêm tr ng. Chính vì l

Lu t bi
cu

c t ch

gi i quy t nh ng v

i ngh c a Liên h p qu c v
c

t qu c a các

t l i ích gay g t, mâu thu n l n nhau gi a các qu c gia ven bi n và qu c
m xa, gi a các qu c gia m

c l p v i các qu c gia phát

tri n nh m thi t l p m t tr t t m i trên bi n.
Hai H i ngh Lu t bi n l n th nh t và l n th hai t p trung th o lu n nhi u v

,

c cho là quan tr ng nh t là gi i h n và chi u r ng c a lãnh h i. Ngoài ra,
c quy

tv

c hai H i ngh

m c a các qu c gia quá khác bi t nên hai H i ngh

c nhi u.
t

c nhi u k t qu .
Có th nói k t qu t t nh t mà H i ngh Lu t bi n l n th nh
b

c v lãnh h i và vùng ti p giáp lãnh h
c v bi n c

cv

i
c v th m l c

o t n các tài nguyên sinh v t c a

bi n c .
cv

o t n các tài nguyên sinh v t c a bi n c (có hi u l c
i 36 qu

13
14

Xem TS. Nguy n H ng Thao, chú thích s 8, tr.117.
Xem thêm Nguy
ng Giang, chú thích s 1, tr.29-38.

16


gìn sinh v t s

nc

u ki n b t cá

các vùng bi n g n vùng lãnh h i; thi t l p tr t t gi i quy t các tranh ch p v vi
b t cá

bi n c

15

.

c Geneva v

o t n các tài nguyên sinh v t c a bi n c

nh v vi c khai thác t
v ti n hành nh ng ho

n tài nguyên trên bi n c
ng và nh

v i các qu

có các

ng th i v

ng c n thi t c a qu c gia ven bi n
b o t n ngu n tài nguyên sinh v t bi n.

Có th tóm t t m t s n i dung chính c
nh các qu c gia ti n hành nh ng ho
c

n

b o t n các tài nguyên sinh v t bi n nh m duy trì s

t

ng

nh khi khai thác ngu n tài nguyên này. N u các công dân c a hai

hay nhi u qu

t m t ho c m t s loài cá ho c các tài

nguyên sinh v t bi n khác trên b t k khu v c nào c a bi n c , các qu c gia
này s , khi có yêu c u c a b t k qu
nhau nh

ng v i

c nh ng th a thu n v các bi n pháp b o t n c n thi t.
c công nh n l

c bi t c a các qu c gia ven bi n trong vi c duy

trì hi u su t c a các tài nguyên sinh v t trong b t k khu v c nào c a bi n c
ti p giáp v i lãnh h i c a mình. Qu c gia ven bi n có quy n tham gia bình
ng vào vi c nghiên c

n pháp c n thi t cho vi c b o t n

các tài nguyên sinh v t bi n trong khu v
gia ven bi

khi cơng dân c a qu c
c gia có cơng dân tham gia

i b t k khu v c nào c a bi n c ti p giáp v i lãnh h i c a m t
qu c gia ven bi n s không ti n hành các bi n pháp b o t n trái v i các bi n
pháp b o t n c a qu c gia ven bi n trong khu v
qu c gia ven bi n

m th a thu n v các bi n pháp c n thi

ng v i
b ot n

các tài nguyên sinh v t bi n trong khu v

Qu c gia ven bi n có quy n thơng qua các bi n pháp b o t
thích h

15

i v i b t k lồi cá nào ho c các tài nguyên sinh v t c a vùng

Xem PGS.TS. Nguy n Trung Tín, chú thích s 4, tr.11.

17


bi n c ti p giáp v i lãnh h i c a h n u các cu

ng gi a h và

c các th a thu n v b o t n.16

qu
M

nh quy n c a qu c gia ven bi

tài nguyên sinh v t khá nhi
h n ch

i v i vi c b o t n

uy nhiên quy n c a các qu c gia ven bi n l i b
17

nm cg

nh m

nh ng bi n pháp b o t n c a qu c gia ven bi n có th
khi các qu c gia khác ph

c th c hi n trên th c t

i. Thêm n a, vi c khơng có hi u qu

i v i các qu c gia

không ph i là thành viên c

nghiêm tr ng

gây ra cho tài nguyên sinh v t bi n do vi

t cá quá m c c a các qu c gia trên

bi n và khơng h có b t c bi n pháp qu n lý và b o t n nào mang l i.
Có th nói, v

c v n duy trì tr t t

nguyên t c l i th i

quy n t

c xây d ng trên

n c , rút ra t h c thuy t t do bi n c

c

c Geneva 1958 v

nguyên sinh v t c a bi n c

i quy

th mang l i m t tr t t m

cá và b o t n các tài

c nh ng v

i v i ho

bi n pháp b

c

nv

m r ng vi c b o t

nh

b ot

a làm
i khơng có nh ng

c th c hi n có hi u qu trên th c t . Vì
cs

trên th gi
qu c gia m

á c a các qu c gia

u b o t n tài nguyên cá và sinh v t bi

gi m sút. M

ng h và tham gia c a nhi u qu c gia

c quy n l i c a s

c bi t là các

c l p và các qu
c này, có th k

có

t cá trên bi

c yêu c u m r ng quy n tài phán v
ven bi

c p bách nh

n vi c khơng

n Vi t Nam C ng hịa, m t ph n c a Vi t Nam

c b phân chia vì chi n tranh hai mi n Nam B

i di n c a

Vi t Nam C ng hòa lúc b y gi khi có m t t i H i ngh c a Liên h p qu c v Lu t bi n
l n th nh

u quy

t ph n c a bi n c cho các

qu c gia ven bi n ph thu c nhi u vào ngh cá, nh t là các qu

16
17

Xem Nguy
ng Giang, chú thích s 1, tr.25-26.
Xem thêm Nguy
ng Giang, chú thích s 1, tr.26-27.

18

n.


ngh này cùng nh

ngh v các v

nên Vi t Nam C

c ch p nh n
c Geneva 195818.

c nào trong b

Có th nói, vì v

quy n l i thi t y u c a các qu c gia ven bi n v tài nguyên sinh

v t, c th là trong v

nh ng vùng bi n ti p giáp v i lãnh h

gi i quy

c Geneva 1958 v

v t bi

c

o t n tài nguyên sinh

i và có hi u l c cùng v i cu c th o lu n v

c quy n

i H i ngh Lu t bi n l n th hai ti p t c th t b i vì nh ng ý ki n quá b
gi a các qu c gia tham gia H i ngh , nhi u qu
riêng c

m r

ch y

ng
tl

a h ra bi n c . Nh

nh t 50 h i lý tr

tl

r ng 50 h i lý tính t

nh 70 h i lý, Senegal

19

110 h

Tóm l i, hai H i ngh c a Liên h p qu c v Lu t bi
k t qu

i

ng mà H i ngh Lu t bi n l n th nh t và l n

th

i v i th c ti n là khá m nh m

c bi t là trong vi c m r ng lãnh h i và vùng

tài phán c a các qu c gia ven bi

ng th i v

c ti n c a các qu c gia

ng tr l i m nh m

i v i s phát tri n c a Lu t

bi n qu c t v sau.

c c a Liên h p qu c v Lu t bi n 1982 và s phát tri n c a quy n

1.3.1 S

ic

c c a Liên h p qu c v Lu t bi n 1982

Qua hai H i ngh qu c t v Lu t bi
ng nh

i v i th c ti n các qu

pháp lý th c s trên bi
Trong nh

c t ch

ng tác

ng và

i không mang l i m t tr t t

i.
a th k XX, có hai nhân t chính xu t hi n

phát tri n c a lu t bi n20. Nhân t

ns

u tiên chính là s xu t hi n c a nhi u qu c gia m i

c l p và các qu

n cùng v i vi

18

Xem thêm TS.Nguy n H ng Thao, chú thích s 8, tr.26-27.
Ph m Gi
t bi
Nhà xu t b n pháp lý (1983), tr.92.
20
Xem thêm Ph m Gi ng, chú thích s 19, tr.11-19.
19

19

i tr t t