Tai ngay!!! Ban co the xoa dong chu nay!!!
TableofContents
KỶNGUNCỦACÁCGIÁMĐỐCĐIỀUHÀNH7NHÀLÃNHĐẠOXUẤTCHÚNGVÀKINH
NGHIỆMCỦAHỌTRONGVIỆCBIẾNCHUYỂNDOANHNGHIỆP
KỶNGUNCỦANHỮNGGIÁMĐỐCĐIỀUHÀNH?
7VỊTỔNGGIÁMĐỐCKIỆTXUẤT&NHỮNGĐẶCĐIỂMRIÊNGCỦAHỌ
Chương1.COIKHÁCHHÀNGLÀTRỌNGTÂMTRONGMƠHÌNHKINHDOANH
Chương2.TẠOLẬPMỘTTỔCHỨCHỌCHỎIĐÍCHTHỰC
Chương3.CHÚTRỌNGVÀOGIẢIPHÁP
Chương4.CHUẨNBỊCHOMỘTCUỘCCẢIBIẾNLỚNLAO
Chương5.KHAITHÁCTIỀMNĂNGTRÍTUỆCỦATẤTCẢNHÂNVIÊN
Chương6.TẠODỰNGNỀNVĂNHĨADOANHNGHIỆPDỰATRÊNHIỆUQUẢCƠNGVIỆC
Chương7.HỌCHỎIĐỐITHỦCẠNHTRANHNHƯNGVẪNTRUNGTHÀNHVỚIQUANĐIỂMCỦA
MÌNH.
Chiasẽebook: />Thamgiacộngđồngchiasẽsách:Fanpage: />CộngđồngGoogle: />
JEFFREYA.KRAMES
KỶNGUYÊNCỦACÁCGIÁMĐỐCĐIỀU
HÀNH7NHÀLÃNHĐẠOXUẤTCHÚNGVÀ
KINHNGHIỆMCỦAHỌTRONGVIỆCBIẾN
CHUYỂNDOANHNGHIỆP
BảndịchtiếngViệt(C)2005CôngtySáchAlpha.
NHÀXUẤTBẢNLAOĐỘNG
KỶNGUNCỦANHỮNGGIÁMĐỐCĐIỀU
HÀNH?
Giaiđoạncuốinhữngnăm1990đầu2000đãchứngkiếnnhữngchấnđộngmạnhmẽtronggiới
doanhnghiệpvàtrêncácthịtrườngtàichínhởnướcMỹ,làmlunglayniềmtincủacơngchúng
đốivớinhiềutậpđồnquantrọngcủanướcnày.
Dophầnlớncơngviệcnghiêncứuphụcvụchocuốnsáchnàyđượcthựchiệntronggiaiđoạn
đầybiếnđộngđónênnhữngsựkiệndiễnratrongthờikỳnày(chủyếutừnăm1998đếngiữa
năm2002)cóảnhhưởngrấtlớnđếnquymơvànộidungcủacuốnsách.Suynghĩđơngiảnban
đầucủatơilàtổnghợpvàmiêutảnhữngthủthuậtvàphươngphápkinhdoanhcủamộtsố
Tổnggiámđốcthànhđạtcuốicùnglạitrởthànhmộtcơngviệcphứctạpvàđầythửthách.
Vàothờiđiểmkhitơibắttayvàoviếtcuốnsách,mơitrườngkinhdoanhcóvẻnhưtốtđẹphơn
baogiờhết.Giaiđoạncuốinhữngnăm1990tiếptụcchứngkiếnmứctăngtrưởngấntượng
trênthịtrườngchứngkhốnMỹ,đánhdấusựgiatăngliêntụctronggầnhaithậpkỷ.Nếunhư
tạithờiđiểmmởcửathịtrườngvàonăm1982,chỉsốcơngnghiệpDowJonesmớiquanhquẩn
ởmức8000điểmthìsauđóđãvượtquacácngưỡng10.000và11.000điểm.(Khiđó,các
chungiathậmchícịnđưaradựbáotrongmộttươnglaikhơngxa,chỉsốnàysẽtănglêntới
mức30.000điểm!).Tuynhiên,kỷlụcvềmứctăngtrưởngngoạnmụclạithuộcvềchỉsốcơng
nghiệpnặngNASDAQ,vớimứctăngchóngmặtlêntới5.000điểm.VàNASDAQđãcóphầnhơi
kiêucăngkhitựcoimìnhlàchỉsốtrênthịtrườngchứngkhốntrongthếkỷtới.
Sựtăngtrưởngấntượngcủathịtrườngchứngkhốnđãảnhhưởngsâusắctớihoạtđộngđầu
tưcủacơngchúng.Ngườitađổxơđithaynhữngkhoảntiếtkiệmhưutríbằngnhữngkếhoạch
đầutưsinhlợikhác.Vàchínhnhữnghoạtđộngnàylạigópthêmđộnglựcthúcđẩyhơnnữa
mứctăngtrưởngnóitrên.(Nếucáchđâyvàithậpkỷ,chỉcómộttỷlệphầntrămrấtnhỏngười
Mỹmuachứngkhốnhaycổphiếucánhânthơngquacácquỹtươnghỗthìhiệntạicótớixấp
xỉ60%sốhộgiađìnhMỹthamgiavàotrịchơivớinhữngconsốnày).Giảsửngàycàngnhiều
ngườidâncóngàycàngnhiềutàisảntrênthịtrườngchứngkhốnthìmọingườiđềuđượclợi.
TheolờiChủtịchcụcdựtrữliênbangMỹAlanGreenpan,chính“hiệuứnggiàucó”đãchiphối
ngườidânMỹ:Chúngta(ngườidânMỹ)cảmthấymìnhgiàucóhơnvàdođótiêunhiềuhơn,
nhờvậynềnkinhtếsẽpháttriểnlênmộttầmmứcmới.Cáigọilànềnkinhtếmớihứahẹnsẽ
cónhiềungườigiàuhơnnữatrongnhữngnămtiếptheo.
NếunhưnhàsửhọcnổitiếngFrederickLewisAllentừngvínhữngchấnđộngkinhtếtrong
nhữngnăm1920nhưmột“cuộcnổidậycủagiớidoanhnghiệp”,thìgiaiđoạncuốinhữngnăm
1980và1990cóthểcoilà“cuộcnổidậy”lầnthứ2.Kinhdoanhchiếmvịtríđầubảngtrongsố
cácngànhnghềvànhữngcáitênnhưBillGates,ngườiđứngđầuMicrosofthayJackWelch,ơng
trùmcủaGEđãtrờthànhhìnhmẫulýtưởng,đơikhilàthầntượng,trongmắtcơngchúng.Mùa
hènăm2000,mộtnhàxuấtbảnđãbỏratới7triệuUSDđểđượcquyềnxuấtbảncuốnhồiký
củaJackWelch-sốtiềnkỷlụcđểmuabảnquyềnmộtcuốnsáchkinhdoanh,vàxấpxỉsốtiền
thườngdànhcholoạisáchhồikýcủanhữngvĩnhân(chotớithờiđiểmđó,sốtiềnbảnquyền
củacuốnsáchcủaJackWelchchỉđứngsaucuốnhồikýcủaGiáohồng,trướckhikỷlụcnàybị
vượtquabởisốtiềnbảnquyềntrảchohaicuốncuốnhồikýcủavợchồngcựuTổngthốngMỹ
Clinton.)
ĐólàthờikỳsơiđộngtronggiớidoanhnghiệpMỹvàgầnnhưaicũngbịcuốntheosứchútcủa
thờicuộc.Hàngloạttạpchíkinhdoanhvàtàichínhmớirađờivàđượcbàybánnhannhản
trêncácsạpbáo.Nhữngchươngtrìnhtruyềnhìnhcáp,thậmchícảmộtkênhriêngchunvề
thơngtintàichính,rađời(phảithừanhậnlàchúngtơiđánhgiárấtcaonhữngchươngtrình
này).Nếunhưtrướcđây,nhữngvịgiámđốccácquỹtươnghỗ,dùrấtthànhđạt,chỉbiếtmiệt
màilàmviệctrongbốnbứctườngvănphịng,hầunhưkhơngaichúýđến,thìgiờđâyhọtrở
nênnổitiếngchẳngkhácgìnhữngngơisaonhạcPop.Tuynhiên,vượtlêntrêntấtcả,những
ngơisaosángnhấttrênbầutrờikinhdoanhchínhlànhữngvịTổnggiámđốccaocấp.Chân
dungcủahọxuấthiệntrêntrangbìahàngloạtcuốnsách,báovàtạpchí,vớimỗilờinóivàcử
chỉđềumangmộtsứcnặng,đơikhicótínhquyếtđịnh,đốivớinhữngbiếnđộnghàngngày
trênthịtrường.
Phảithúthựcrằngdùlnphảiđóngvaikẻsoixéthồinghitrongngànhxuấtbảnvốncó
tiếnglàkhắtkhe,tơicũngkhơngtránhđượcsựtơntrọng,thậmchícómộtchúttơnsùng
nhữngvịTổngGiámđốctàinăngđó.
KhitờBarron’s(mộttờbáochunvềtàichính)đặttơiviếtmộtbàivềJackWelch,tơiđãlấy
tiêuđề“CáigiácủaNhữngAnhhùng”,vớidịngphụđềbêndưới“BiểutượngcủanướcMỹ”.
KhiTuầnbáoNewsweekđềnghịtơibìnhluậnsốtiềnmuabảnquyềncuốnsáchcủaWelch,tơi
trảlờikhoảntiềnlớnnhưvậytrướckiathườngthuộcvềnhữngơngchủPhịngBầudụctrong
TịaBạchốc,songgiờđâytađãcóthểthấychúngđangdầnchuyểnđếntaynhữngơngchủ
ngồitạivănphịngđiềuhànhcủacáctậpđồnlớn.
Tronghainăm1997và1999,tạpchíTimeđềuchọnmộtvịTổnggiámđốclàm“Nhânvậtcủa
Năm”,lầnlượtlàAndyGrove,TổnggiámđốcIntelvàJeffBezos,TổnggiámđốcAmazon.Nếu
nhưtrướcđây,danhhiệunàythườngthuộcvềnhữngnhânvậtchópbuchínhtrịhoặcnhững
siêusao,thìgiờđâyđếnlượtnhữngdoanhnhânvànhữngvịgiámđốcđiềuhànhnhậnđược
tướchiệudanhgiánày.
Nhưng“ngàyvuingắnchẳngtàygang”.Mộtsốngườimàcơngluậnđãtừngngợica,trongđó
cóAndyGrove,tỏrathựcsựcótầmnhìnvàảnhhưởngnhưmọingườivẫnnghĩ.Mộtsốkhác
khơngđượcnhưvậy.Vàicơngtylớn,trongsốđókhơngthểthiếuMicrosoft,vàcólẽcả
Amazon,tiếptụcduytrìđượcsứcmạnhvàkhảnăngtiếptụctạoranhữnggiátrịmớivềlâu
dài.Cịnđaphầnnhữngcơngtykháclạikhơnglàmđượcnhưvậy.Cuốinăm2001,đạiđasốcác
cơngtytừngrấtcógiátronglĩnhvựccơngnghệthơngtinđãsụpđổvàphásản,tạonêncúsốc
lớnnhấttronglịchsửtrêntấtcảcácthịtrườngtàichính.ChỉsốNASDAQsau3nămliêntục
tăngtrưởngởmứckỷlụcđãgiảmtừmứchơn5000điểmvàotháng3/2000xuốngdưới1200
điểmvàomùathunăm2002.
Theolẽthường,khinhìnlạiqkhứ,mọithứđềutrởnênrấtrõràngtrướcmắtchúngta.Do
đó,vàothờiđiểmnăm2003,khơngcógìkhókhănđểcóthểrútranhữngbàihọckinhnghiệm
vềgiaiđoạntăngtrưởngkỳlạnàytronglịchsửkinhdoanhcủaMỹ.Cóđiềuđángngạcnhiênlà
trongsốnày,córấtítnhữngbàihọcmới.Chẳnghạnnhưbàihọcvềviệc“giácổphiếutăng
chưaphảilàthờicơkinhdoanhtốt”.Mộtmơitrườngkinhdoanhvữngvàngđịihỏimộtmơ
hìnhcókhảnăngtạoracácnguồndoanhthuquymơvàbềnvững.Ngunlýnàyđãđược
CarnegievàMorganchứngminhtrongthờiđạicủamình,vàđếntậnngàynayvẫncịnngun
giátrị.
Sựsụpđổtrênthịtrườngchứngkhốncủanềnkinhtếmớiđãmanglạinhữngdưchấnsâu
rộng.ChỉsốNASDAQsụtgiáthêthảmđãđẩyhàngnghìndoanhnghiệptớibờvựcphásản.Nó
cũngcướpđihàngnghìntỷUSDtrịgiácổphiếu,lấyđinhữngmóntiềndànhdụmcủahàng
triệunhàđầutưcánhân.(TìnhtrạngnàyxảyrakhơngchỉởMỹmàcịnởChâuÂuvàChâuÁ,
thậmchínhữngnơinàycịnbịảnhhưởngnặngnềhơn.)Vàđâychỉlàđịnđầutiênmởđầucho
hàngloạtđịnnặngnềkhácđánhvàogiớicơngchúngthamgiađầutư,vốnvẫnchưahếtbàng
hồngtrướcsựsụpđổcủathịtrườngchứngkhốn.
NHỮNGTỔNGGIÁMĐỐCRƠIVÀOTẦMNGẮM
Ngàynaycómộtcâunóirấtphổbiếnrằngtổchứclàkẻthùcủacánhân,vàtrongsốnhữngkẻ
thùđó,tổchứckinhtếchínhlàkẻthùkhơngđộitrờichungđánggờmnhất.
Câunóitrênnghecóvẻnhưmớiviếtngàyhơmqua.Trênthựctế,nóđãxuấthiệntrêncácmặt
báocủatờFortunetừcáchđâyhơnbốnmươinăm.Ýtơimuốnámchỉởđâylàchúngtavẫn
thườngcótháiđộnghingờ,ởmộtmứcđộnhấtđịnh,đốivớicáctậpđồncũnggiớilãnhđạo
củanó.
Vàothờiđiểmtơiviếtnhữngdịngnày,hàngloạtcácvụbêbốitronggiớidoanhnghiệpMỹ
liêntiếpbịphanhphui.Hìnhảnhcủacảtậpđồnvàbanlãnhđạobịphươnghạinặngnề.
NhữngcơngtynhưEnron,GlobalCrossing,Tyco,Adelphia,vàWorldComeđãtrởthànhnhững
biểutượngtộilỗi,vàsựsụpđổcủachúngthườngkéotheonódanhtiếngcủanhữngnhânvật
đứngđầutrongcơngty.Vàotháng6năm2002,tờThờibáoNewYorkđãnổphátsúngđầu
tiênvàohìnhtưởngTổnggiámđốcvớidịngtíttrêntrangnhất“VịGiámđốcđiềuhànhđầy
quyềnuyđộtnhiênrơivàotầmngắm”.Vàotháng12năm2002,tờU.S.News&WorldReport
gánchoDennisKozlowski,cựuTổnggiámđốccủaTycobiệtdanh“Nhânvậtxấuxacủanăm”
dothànhtíchhộitụđầyđủnhữngđiềunhơbẩnnhấtcủagiớidoanhnghiệpcơngty.Ngườita
cáobuộcKozlowski,vốnđầytaitiếngtrongvụbỏ6000USDđểmuamộtchiếcmàntrong
phịngtắm,đãbiểnthủ600triệuUSDtừkétbạccủaTyco.ThậmchícảMarthaStewart,từng
đượcmệnhdanhlàNữhồngcủalốisốngđẹp,cũngtrởthànhtâmđiểmcủamộtvụbêbối
thươngmạimàngườitacholàbàcódínhlíu.
Phảnứngcủagiớichínhtrịgiatrướcnhữngvụbêbốinàychẳngkhácnàomộtdiễnviênđóng
nhiềuvai,lúcthìbơixấulúclạimịdân.TronglúcTổngthốngBushcólầnthềthốtsẽ“cóngười
phảichịutráchnhiệm”,cácthànhviêntrongchínhphủMỹ(vàkểcảbảnthânTổngthống)cịn
lâumớitẩyrửađượcnhữngđiềutiếngxấuvềnhữngtrịbẩnthỉu,vốnđượcđăngtảihàngngày
trêntrangnhấtcáctờbáo.Vớigiớikinhdoanh,AndyGroveđãnóilênđượccảmxúccủarất
nhiềungười,“Tơiđãlàmkinhdoanhđược40năm,nhưngchođếngầnđây,tơimớicảmthấy
mìnhrấtbốirốivàxấuhổ”khilàmộtdoanhnhân.
Tấtnhiên,đạibộphậncácTổnggiámđốctrướckiacũngnhưbâygiờđềulànhữngcơngdân
tnthủluậtpháp,nhữngngườiđãlaođộngcậtlựcđểhồnthànhmụctiêumàtổchứcđềra,
vàđiềunàycũngđồngnghĩavớiviệchọkiếmsốngmộtcáchtrungthực.Mộtsốtờbáođãđăng
tảinhiềuviệctốtcủacácvịTổnggiámđốc.VídụnhưtrườnghợpcủaDellComputer.Sauvụ
11/9,cơngtyđãđứngratổchứcnhiềuhoạtđộngqungópchothànhphố,vàđãđónggóp
hàngtrămmáytínhchoVănphịngthịtrưởngthànhphốNewYorkvàcácđơnvịtáithiết.Dell
cịntraotặnghàngtriệuUSDchoHộichữthậpđỏ(trongđócócảphầnqungópcủacácchi
nhánhởnướcngồinhưchinhánhDelltạiĐức).DellComputercũnghỗtrợchochoLầuNăm
Góctrongmộtsốviệcquantrọng,vànhờđóđãnhậnđượcmộtphầnthưởngđặcbiệtghinhận
đónggópcủaCơngtytạimộtbuổilễtổchứctạitạiAustin.TheoMichaelDell,nhữngviệcnày
đãđemlạiýnghĩamạnhmẽchocácnhânviên,khihọcảmthấymìnhđãlàmđượcmộtđiềugì
đócóýnghĩa.
Tuynhiên,nhữnghànhđộngkiểunàytỏrahầunhưkhơngcótácdụngđốivớiviệcanủiđược
nhữngngườiđangngồinhìntàikhoảntiếtkiệmvàcổphiếucủamìnhdầntanbiến.Nhữngcon
sốsauđâythựcsựkhiếnngườitachốngváng.Vàonăm2001và2002,hơnmộttriệungười
Mỹđãnghỉhưuhoặcđangcóýđịnhnghỉhưubịbuộcphảitrởlạihoặctiếptụccơngviệccủa
mìnhtrướctìnhcảnhcảnhkhoảntiếtkiệmhưutrítanthànhmâykhói.
Dođó,chẳngcógìngạcnhiênkhiThờiđạicủanhữngvịTổnggiámđốcnổitiếngđộtngột
chấmdứt.Theolẽthường,chúngtarấtuqnhữngvịanhhùngcủachúngta,songchúngta
cũngsẵnsàngvuithíchkhơngkémkhinhữngvịanhhùngđóđểlộranhữngthóihưtậtxấu.
QtrìnhsụpđổhìnhtượngvềnhữngvịTổnggiámđốcthànhđạtđượcđẩynhanhvàđặtdấu
chấmhếtquanhữngtấmhìnhhọnàybịgiảiđivớiđơitaybịcịngđượcđăngtảihầukhắptrên
trangnhấtcáctờbáokhắpởnướcMỹ.Thoạttiênlànhữngvụbắtbớvàtiếpđóxétxửvàphục
hồi.Cơngchúngđónnhậnnhữngđiềunàynhưnhữngtintốtlành,cịngiớinhữnggiớikinh
doanhchứngkhốnPhốWallthìcóphầncảmthơng.Cơngchúngđịihỏimộtaiđóphảichịu
tráchnhiệm,vàchắcchắnmộtaiđóphảiđứngrađảmlãnh.
Vàothờiđiểmđó,khơngmộtvịTổnggiámđốcnàotránhđượcbúarìudưluậnchĩavàohọ,kể
cảngườitừngđượctờtạpchíFortunemệnhdanhlàVịTổngGiámđốccủaThếkỷ.Cuốitháng
9năm2002,JackWelchtrởthànhtâmđiểmcủavơsốnhữngcuộctranhcãicónguycơlàm
hoenốsuốtđờithanhdanhcủaơng.Trướcđónhiềutháng,tờWallStreetJournalđãphanh
phuimộtvụngoạitìnhcủaWelch,màkếtcụclàmộtcuộclyhơnđầycayđắng.
Khivụkiệnnàyđượcđưaracơngchúng,ngườitamớibiếtđượckhoảnlươnghưutrọngóicủa
WelchởGEgồmcómộtcănhộtrịgiá15triệuUSD,dịchvụgiặtlà,véhạngnhấtđixemcácsự
kiệnthểthao,quyềnsửdụngmáybaycủacơngtyvàvơsốnhữngđặcquyềnkhác.Trongmột
bàithanhminhđăngtrênWallStreetJournal,Welchđãthanvãnrằngcáctàiliệutạitịađã
diễngiảicựckỳsailầmnhiềukhíacạnhtronghợpđồnghưutrícủaơngta.Welchtunbốsẽ
hồntrảchocơngtynhữngđặcquyềnđượchưởngtừkhinghỉhưu,vànếutiếptụcsửdụngcác
dịchvụđótrongtươnglaithìơngsẽthanhtốnsịngphẳng.(Ngaysauđó,ỦybanChứng
khốnvàHốiđốichobiếtmộtcuộcđiềutrađangtiếnhànhvềkhoảnlươnghưutrọngóicủa
Welch.)
Tuynhiên,sựviệcvẫnchưadừnglạiởđó,nhấtlàkhinhữngkhuyếttậtcủaWelchbịphơibày
hồntồn.Lầnđầutiênsaunhiềunăm,ngườitabắtđầuđặtcâuhỏiđốivớinhữngchiếnlược
kinhdoanhcủaWelchcũngnhưchấtlượngnhữngkhoảndoanhcủaGE.SaukhiWelchvềhưu,
giácổphiếucủaGEđãgiảmnhanhhơnmứctrungbìnhcủacảthịtrường.Báogiớiliêntục
đăngtảinhữngbàibáogâyxơnxaomơtảtậpđồnkhổnglồnàyđãsasútnhưthếnào,và
nhữngdisảncủaWelchđangdầnmaimộtrasao.
Quanhữngphátbiểutrướccơngchúng,rõràngWelchđãhiểurằngchỉvìlàkẻhưởnglợitừthị
trườngđầucơ,giờđâyơngtatrởthànhnạnnhâncủamộtsựđạpđổkiểu“hậuEnron”mới.
Cácquytắcđãthayđổi.Khicổphiếutăngtrưởngmạnh,giớibáochí(vànhữngnhàđầutư)
chẳnghềđểtâmđếnkhoảnlươnghưutrọnggóitrịgiánhiềutriệuUSDcủaWelch.Nhưnggiờ
đây,mọithỏathuậnkíntrongnộibộbangiámđốcđềucóthểlàngịinổchonhữngcuộctranh
cãigaygắttrongcơngchúng,thậmchínhữngvịTổnggiámđốcthànhđạtnhấtcũngphảichịu
đựngsựxămsoingặtngèo.
CáckhoảnlươnghưutrọngóichocácGiámđốctrởthànhtâmđiểmchúýcủacơngluận,nhất
làkhimứclươngcủacácvịTổnggiámđốccáctậpđồnlớnđãtăngtớimứckhủngkhiếp,càng
gópphầnđàosâuhốngăncáchgiữagiớiquảnlývàlaođộng.TheoTạpchíFortune,từnăm
1970đếnnăm1999,mứclươnghưuthựctếtrungbìnhcủa100vịTổnggiámđốchàngđầuđã
cóbướctăngnhảyvọt,từchỗgấp39lầnlươnghưucủamộtnhânviêntrungbìnhtớigấphơn
1000lần.VàmặcdùvẫncịnqsớmđểđưarađánhgiácuốicùngvềJackWelchvànhững
ngườicùngđẳngcấpvớiơngta,nhưngcóđiềurõrànglàthanhdanhcủahọđangđứngtrước
nguycơtiêubiếnbởichínhcái“Cỗmáynổitiếng”trướckiađãgópphầntạonênhìnhảnhcuả
họ.
TrongkhinhiềungườicóthểlớntiếngchorằngkhoảnlươnghưucủaWelchlàcaoqmức,
vàrằngtưcáchđạođứccủaơngtrongcuộcsốngcókhoảngcáchqxasovớitrìnhđộvàkỹ
năngnghềnghiệp,songkhơngthểphủnhậnđượcnhữngthànhtíchcủaWelchcũngnhưcủa
nhiềuvịTổngGiámđốckháctrongvaitrịlàmộtnhàlãnhđạokinhdoanh.Dướisựdẫndắt
củaWelch,GEđãchuyểnmìnhtừmộttậpđồnsảnxuấtcơngnghiệpsắphếtthờitrịgiá25tỷ
USDthànhmột“gãkhổnglồ”đầynăngđộngvànhạybéntronglĩnhvựcdịchvụvớitrịgiálên
tới130tỷUSD.Nhậnthứcđượcnhữnghạnchếtrongmơhìnhquảnlýtậpquyềnthờibấygiờ,
Welchđãsắpxếplạibộmáyhànhchínhthuộcloạilớnnhấtthếgiớithờibấygiờthànhmộttổ
chứclấyhọchỏi,nghiêncứuvàýtưởnglàmtrungtâm.
KhơngchỉcótrườnghợpcủaWelch.Tơimuốnnhấnmạnhrằngchúngtađãhơivộivãkhiliệt
nhữngvịTổnggiámđốcvànhữngnhàlãnhđạokinhdoanhvàohạngngườikhơngtrungthực
vàthamlam.Nếukhơngcẩntrọng,chúngtasẽvơtình“đổvỏđổcảhạt”bởicịnrấtnhiều
nhữngbàihọcqcóthểhọchỏitừnhữngconngườinày,ngaycảvàothờikỳlàmkinhdoanh
đồngnghĩavớiviệcmanglấytaitiếng.
Bẩynhàlãnhđạođượcđềcậpđếntrongcuốnsáchđềuthuộcnhữngdiệntrênđây.Chắcchắn
họkhơngvơtội.Tấtcảđềumắclỗivàphầnlớnđềuđãtừngđốimặtvớigiannan,hệquảtừ
nhữngnướcđihaynhữngthủthuậtkinhdoanhđộcquyềnsailầm,vàcảkhoảnlươnghưutrọn
góiqmứcnữa.
Bỏquanhữngsailầmđó,nhữngngườinàyđềulànhững“ngườikiếntạo”.Họđãtạodựngnên
nhữngcơchếchứađựngrấtnhiềuýtưởngvànhữngquanniệmkinhdoanhtiêntiếnnhấttrên
thếgiớitrongnhữngnămcuốithếkỷXX.Việcbỏquanhữngthànhquảvàcoithườngnhững
bàihọckinhdoanhhàmchứatrongnhữngthànhcơngđóthựcsựlàmộtsailầmlớn.
Họlànhữngai?Đólà:
•MichaelDell(NgườisánglậpkiêmTổnggiámđốctậpđồnDellComputer)
•JackWelch(CựuTổnggiámđốcGE)
•LouGerstner(CựuTổnggiámđốcIBM)
•AndyGrove(ĐồngsánglậpkiêmcựuTổnggiámđốcIntel)
•BillGates(ĐồngsánglậpkiêmcựuTổnggiámđốccủaMicrosoft)
•HerbKelleher(NgườisánglậpkiêmcựuTổnggiámđốccủaSouthwestAirlines)
•SamWalton(NgườisánglậpkiêmcựuTổnggiámđốccủaWal-Mart)
Cuốnsáchnàyđượcviếtrahồntồnkhơngphảiđểsùngkínhcánhânhọ,vàbấtkỳngườinào
trongsốnàytrongtươnglaicũngcóthểđốimặtvớinhữngchêbai(mànhữngchuyệnnàythế
nàythườngxunxảyrakhithờithếthayđổi).Thựctế,mụcđíchcủacuốnsáchnàynhằmnêu
bậtsựsángsuốt,nhữngýtưởng,nhữngcuộccảicáchmàhọđãtiếnhành,đồngthờichỉra
cáchthứcvậndụngnhữngkinhnghiệm,nhữngbàihọcnàyvàocáctổchứckhác.
Vàothờiđiểmviếtcuốnsách,chỉcịnmộttrongsốbẩyvịTổnggiámđốcnóitrêncịnđương
nhiệm:MichaelDell.Nămvịkháchoặcđãnghỉhưuhoặcđảmnhậnmộtcươngvịkhác,cịn
SamWaltonthìđãquađời.
Tuynhiên,tơihồntồntintưởngrằngnhữngýtưởngtiênphongđãtừngđượcnhữngvị
TổngGiámđốcnàythựchiệntrướcđâychođếnnayvẫncịnngungiátrịhữuích.Điềuquan
trọnghơnlàcáccơngtycủahọvẫntồntạivànhữngquanniệmđiềuhànhbêntrongcáccơng
tyđóvẫnđượccáclớplãnhđạonhiềuthậpkỷsauphấnđấuthựchiện.
HƯỚNGDẪNĐỌCSÁCH
Cuốnsáchnàycónhữngnộidungliênquanđếnlịchsửcủacáccơngtyvàtiểusửcủamộtsốvị
Tổnggiámđốc.Tuynhiên,tơikhơnghềcóýviếthoặcthuậtlạilịchsửcủacơngty.Mụctiêu
chínhcủatơilàcốgắngđưaramộtphươngthứcdễtiếpcậnnhằmgiúpcácnhàquảnlývà
nhữngngườiquantâmnắmđượcmộtcáchkháiqtđặcđiểmvàchiếnlượccủanhữngvị
TổngGiámđốcthànhđạt,vàxahơnnữalàchỉchohọthấycáchthứcứngdụngcácđặcđiểmvà
chiếnlượcnàyvàotổchứccủamình.
Phầnđầucủacuốnsách,“Điềugìgiúphọtrởnênnổitiếng?”chỉgồmmộtchươngnhằmgiúp
chongườiđọcnắmđược2vấnđề:(1)lýgiảinhữngtiêuchímàtơiđãsửdụngđểlựachọn
nhữngvịTổnggiámđốcchocuốnsáchnày,và(2)trìnhbàyvàphântíchnhữngđiểmđồng
hoặcnhữngthànhtựuchungcủa7vịTổnggiámđốc.Trongsốhọ,khơngphảiaicũnggiỏivề
mọilĩnhvựcnhưngvẫncóthểtìmthấynhữngđiểmtươngđồngdễnhậnbiết.
Cúthnờuraõymtvớd.Mttrongnhngimcbitdnhnthynhngnhkinh
doanhtibanylssnlũngỏpdngnhngýtnghaynhttbờnngoivotchcca
mỡnh,btkýtngúntõu.NhtrnghpcaSamWalson,ụngótorachuisiờu
thWal-Martthụngquavicnghiờncucỏcithcnhtranhvlmỳngnhngvicm
nhngithnyóthchin,chcúiullmtthnh.Chớnhiunyvsauótnn
múngchostodngvnhúahchitrongtoncụngty.Vonhngnm90,JackWelchó
akhỏinimvnhúahchilờnmtmctphỏmichaaitnbngcỏchỏpdng
thnhcụngphongcỏchvnhúanyvomttrongnhngtponlnnhtthgii,gmhng
nghỡndoanhnghiphotngtrongnhnglnhvckhỏcnhautrờnkhptoncu.
Phn2cacunsỏch,ôMụtchinlccacỏcnhlónhokitxutằ,gm7chngvitv
7vTnggiỏmccựngnhngchinlcctrngcatngngi.Trngtõmcami
chnglgiithiunhngchinlcchyucamtvlónho,giithớchvisõuphõn
tớchbnchtcanhngchinlcú,ngthichracỏchthcỏpdngchỳngvonhngt
chchaytrongcỏctỡnhhungkhỏcnhau.tciuny,vcngnhmgiỳpcgihc
cỏchôsuynghnhmtnhlónhothcsằ,michngsbaogmnhngnidungsau:
ãMTTNGGIMCSLMGè?Michngsbtubngmttỡnhhungngngnv
tngicvovtrớcavTnggiỏmc.Mttỡnhhungkinhdoanhtratrongmt
ngnhcthscmụtngngntrongkhong2trang.mitỡnhhung,cgicúc
hitkimtranhybộntrongkinhdoanhcamỡnhsovitngvTnggiỏmc.
Cuimitỡnhhung,chỳngtụikhuynkhớchcỏccgiinquytnhvhnhngc
thcariờngmỡnh.MitỡnhhungsktthỳcbngmtcõuhiôMichaelDellslmgỡ?ằ
(hoclJackWelchslmgỡ?,hocHerbKelleher,).Tỡnhhungkinhdoanhcnúin
uchngnhmmcớchthỏchthccgi,kớchthớchsngnóocngnhgiỳpchoh
nhhỡnhlitduyỳngn.Mitỡnhhunggingnhmtbitoỏn,nhngkhụngphil
mtbitoỏnbỡnhthng.Vỡnhngmanhmigiicbitoỏnunmtrongmi
chngúnờntụihyvngrngchỳngsgictrớtũmũvcsthớchthỳcacgi.Tụi
cnghyvngrngcuimichng,cgistrỳtrachomỡnhnhngphngcỏchgii
quytỳngn,haychớớtcnglnhnghnhngthớchhp.
Mtiucnluýltỡnhhungmtụimụtcúthcúmtchỳthcusovithctinkinh
doanh.Songnhngchitithcuchchimmttlkhụngỏngkvdoúxinngnghi
ngiltụióiquỏxathct.Tuynhiờn,mcớchcatụicngkhụngphilchocgi
ngpchỡmtrongbicnhthctynngngvphctpca7ngnhkinhdoanhca7v
Tnggiỏmctrongcunsỏch,haycthhnlhotngcatngdoanhnghip.Thayvo
ú,tụimundựngnhngnộtvphúngkhoỏngdngnờnmttỡnhhungkinhdoanh,qua
úkớchthớchssuynghvphnxcacgi.
Hnna,vỡkhụngmtai(cúllngaycbnthõnnhngngilónho)bitchớnhxỏchs
phnngnhthnotrcmttỡnhhungginhcth,nờntụióxutmtsphng
hnggiiquytcuimichng.Theocỏnhõntụi,nhnggiiphỏpmangtớnhgiýnyl
khthivhplý,ngthichỳngphnỏnhnhnghiubitcatụivcỏchthcmmiv
Tnggiỏmcóxlýtrongnhngtỡnhhungtngttrcõy.Dựsao,chớnhcỏccgi
hontoncúquyntrỳtracõutrlittnhtchomỡnh.
ãTUNCUIMIMTCHNGUCHANGRTNHIUBIHC.Ngoinhng
bihchmchatrongmitỡnhhungvnhnggiiphỏpcachỳng,michngcngbao
gmnhngbihckhỏclmmgiacỏcphn.Nhngbihcnyctcuimiphn
nhmnhnmnhssỏngsuthaynhnghnhvilónhocthnoú.Cúthbnccng
oỏnc,mcớchcaphnvitmnylnhmphỏttrinnhngttngtrongmt
ngnhcththnhmtkhỏinimrnghn,túxutnhngcỏchthcnhngnh
qunlýtrongcỏctchckhỏccúthanhngkinthcnyvoỏpdng.
•MỖICHƯƠNGĐỀUCĨNHỮNGCÂUHỎI”TỰĐÁNHGIÁNĂNGLỰCLÀMTỔNGGIÁMĐỐC».
Theosauphầngiảiphápchomỗitìnhhuốnghayhồncảnh(«MichaelDellsẽlàmgì?»)ởcuối
mỗichươnglàmộtbàitậpđánhgiángắn.Bàitậpnàykhơngchỉnhằmgiúpđộcgiảtựđánhgiá
đượckhảnănglãnhđạocủabảnthânsovớinhữngnhàkinhdoanhtàibađượcmơtảtrong
cuốnsáchmàcịnđặtcảtổchứccủađộcgiảvàomộtcuộcthửnghiệmđểbiếtchắcrằngliệu
họcóthểhọchỏicáchlàmcủacáccơngtytừngnằmdướisựđiềuhànhcủanhữngvịTổng
giámđốcnàyhaykhơng.
•THÊMNHIỀUBÀIHỌCKHÁCSAUMỖIPHẦNĐÁNHGIÁ.Mỗichươngkếtthúcbằngmộtvàiý
tưởngliênquanđếnviệcthựchiệncácchiếnlượcđượcđềcậptrongchươngđó.
•ỞMỘTSỐCHƯƠNGCĨĐỀCẬPĐẾNSUYNGHĨCỦANHỮNGLÝTHUYẾTGIAVỀKINH
DOANHnhưPeterDruckervàPhilipKotler.Mụcđíchcủaphầnnàylànhằmnghiêncứunhững
chiếnlượchaythủthuậtcủacácvịTổnggiámđốctrênmộtphươngdiệnkhác,đồngthờiđểcó
thêmcáinhìnsâuhơnđốivớimỗimộtchiếnlượchaymộtkháiniệmcụthểnàođó.
PHẦN1:ĐiềuGìGiúpHọTrởNênNổiTiếng?
7VỊTỔNGGIÁMĐỐCKIỆTXUẤT&NHỮNG
ĐẶCĐIỂMRIÊNGCỦAHỌ
BảyvịTổnggiámđốcđượcmơtảtrongcuốnsáchnàyđượclựachọntrêncơsởnhữngnghiên
cứumàtơiđãthựchiệntrongkhoảngthờigian4năm.Cơngviệcnày,bêncạnhvàitrămgiờ
nghiêncứuvàphântích,cũngbaogồmcảnhữngcuộcphỏngvấnvớicácTổnggiámđốc,với
cácchungianhưcốvấnmarketingcóuytíncủaNorthwesternPhilipKotler(ngườiđãđem
lạichotơimộtcáinhìnsâuhơnvàonhữngtưliệuthuthậpđược),cùngviệcràsốtcẩntrọng
hàngtrămcuốnsách,bàibáo,bàiphátbiểu,cácbảnbáocáohàngnăm,cáctrangweb,những
biểuđồcổphiếu…
Tuytrongqtrìnhtuyểnchọn,tơiđãcốgắngsửdụngcáctiêuchírấtcụthểđểchọnra7
ngườinày,songphảithừanhậnlàkhócóthểloạitrừhồntồnyếutốchủquan.
Vớitưcáchlàmộtnhàbiêntậpvàxuấtbảnhơn250cuốnsách,bàibáovềkinhdoanh,tơiđã
biêntậpnhữngtácphẩmmơtảcuộcsốngvàsựhiểubiếtcủanhữngnhàlãnhđạotronggiới
kinhdoanhnhưWilliamPaley(nhàsánglậpraCBS),MichaelEisner(Disney),MichaelOvitz
(ngườisánglậpcủaCreativeArtistsvàsauđólàChủtịchcủaDisney),vàvềJackWelch(GE),
ngườimàtơiđãviếtthànhhẳnmộtcuốnsách,RossPerot(ngườisánglậpcủaEDS),vàLou
Gerstner(IBM).Đươngnhiênlàqtrìnhnàyđãgiúptơihìnhthànhđượccáchnhìnnhậnvà
đánhgiávềtừngcánhân,bởitơiđãnghiêncứurấtkỹvềhọvànhữngthànhquảmàhọđạt
được.Đâythựcsựlàmộtnềntảngtốt,songcũngdấtdễđưađếnnhữngđánhgiáthiênlệch.Tơi
đãcốgắngtránhtìnhtrạngnàybằngcáchnghiêncứunhữngnhàlãnhđạokháctronggiớikinh
doanh,nhữngngườitơikhơngcómộtchútkiếnthứcđặcbiệtnàovềsựnghiệpcủahọ.
Ởgiaiđoạnkhởiđầu,danhsáchnhữngTổnggiámđốcđượcđưarachọnlựalêntớivàichục
người.Danhsáchcuốicùngđượcquyếtđịnhvàothờiđiểmkhámuộn,mùaxnnăm2002,
khigiaiđoạnnghiêncứubanđầucủacuốnsáchđãđượchồnthành.Phảithúthựclàtơiđã
viếtmộtsốchương,hoặccịndangdở,hoặcđãhồnchỉnh,vềmộtsốnhânvật,tuynhiênvìlý
donàyhaylýdokhác,nhữngngườinàyđãkhơngđượcđưavàodanhsáchcuốicùng.Trong
mộtsốtrườnghợp,nhữngvịlãnhđạonàyđãtrởthànhnạnnhâncủamộtthờikỳkhókhănở
vàogiaiđoạnchuyểngiaothếkỷ.(Họkhơnggiữđượccươngvịcũ,hoặccơngtycủahọđãbị
sátnhậpvàocáccơngtykhác.)Songthườngthìlýdochínhkhiếnnhữngnhânvậtnàykhơng
đượclựachọn,dùchohọcótiếngtămđếnđâuchăngnữa,làdokhơngđápứngđượcnhững
tiêuchíđưara.Đúngnhưvậy!Nhữngngườinàyđãđạttớinhữngthànhquảtheocáchriêng
củamình,nhưngdườngnhưnhữngthànhquảđókhơnggâytiếngvangnhiềunhưdanhtiếng
củahọ,cũngnhưkhơnghứahẹnđưalạinhữngbàihọchay,kinhnghiệmqđểcóthểvận
dụngvàocáctìnhhuốngkinhdoanhkhác.
CÁCTỔNGGIÁMĐỐCĐÃĐƯỢCLỰACHỌNNHƯTHẾNÀO?
BẩyvịTổnggiámđốcđượcđềcậpđếntrongcuốnsáchnàylàđạidiệntiêubiểunhấtchomẫu
nhữngnhàquảnlýphầnnàođượchìnhthànhtrongnhữngđiềukiệnvàthửtháchđặctrưng
củamơitrườngkinhdoanhthờikỳsaunăm1980.Trongthậpkỷ80đãxuấthiệnmộtsốnhân
tốđãlàmxáotrộnnhữngltlệkinhdoanhđãđịnhhìnhtừtrướctrênđấtMỹ.Cóthểkểđếnở
đâysựcạnhtranhgaygắttừnướcngồi(chủyếulàtừChâuÂuvàNhậtBản),vàsựpháttriển
vượtbậccủacơngnghệmàđikèmtheonólàmơitrườngkinhdoanhthayđổinhanhchóng.
Nhữngnhântốnàyđịihỏicácnhàquảnlývàcáctậpđồnphảithíchnghivớimộtđấutrường
cótốcđộpháttriểnđếnchóngmặt.Từđónảysinhnhucầuvềmộtmẫunhàquảnlýkinh
doanhkiểumới,ngườimàsẽnắmlấyvàtậndụngsựthayđổinàyhơnlàtừchốihaychốnglại
nó.
Nhữngnhàlãnhđạonàyhiểurõrằngsựcầnthiếtphảithànhlậpnhữngdoanhnghiệpđủmạnh
vàtựlựcđểcóthểvượtquasónggióhoặcnhữngđợtsuythốicủanềnkinhtế.Vídụ,vớitư
cáchlàTổnggiámđốccủamộttrongnhữnghãnghàngkhơngcógiávécạnhtranhnhất,Herb
Kelleherđãxâydựngmộtcơngtymàơngvẫntựhàolàcóthểhoạtđộnghiệuquảtrongcảthời
kỳthịnhvượnglẫnsuythốicủanềnkinhtế.CịnJackWelchđưarachiếnlược“sốmột,số
hai”,chiếnlượcucầutấtcảnhữngcơngtyconcủaGEphảivưontớivịtrísố1hoặcsố2tại
nhữngphânkhúcthịtrườngriêngcủamình.Đâylàmộttrongnhữngchiếnlượcđãđịnhhình
phươngphápcủavịChủtịchGE:Ơngtintưởngmạnhmẽrằngbấtkỳdoanhnghiệpnàomà
khơngđạtđượcvịtrísố1hoặc2trongngànhcơngnghiệpcủamìnhthìsẽkhócóthểhoạt
độngtốtkhiđốimặtvớinhữngtrởngạicủathịtrường.
Hơnaihết,nhữngnhàkinhdoanhtrongcuốnsáchnàybiếtrõrằng“kinhdoanhtheocách
thơngthường”gầnnhưchắcchắnsẽthấtbại.QuyếtđịnhcủaSamWaltonthànhlậpWal-Mart
vàonăm1962xuấtpháttừnhậnthứcvềsựcầnthiếtphảicạnhtranhthơngquamộthìnhthức
bánlẻkiểumới,nếukhơngsẽphảiđốimặtvớinguycơtụthậusovớicácđốithủkhác.Sam
thấyrằngkhơngcólýdogìđểngườidânsốngởthịtrấnnhỏlạikhơngthểmuađượcnhững
hànghóacógiárẻnhưnhữngngườisốngởcácthànhphốlớn.Tấtnhiên,ơngkhơngphảilà
ngườiđầutiênbánhànggiảmgiátrênđấtMỹ.Chínhvìthếmàcâuchuyệnvềqtrìnhbiến
đổitừmộtcửahàngrộngvỏnvẹn16.000phútvngởRogers,Arkansastrởthànhmộttrong
nhữngtậpđồnlớnnhấtthếgiớisẽđemlạinhữngbàihọcvàkinhnghiệmqgiáchonhững
nhàquảnlýhiệnthời.
QuyếtđịnhchuyểnđổitáobạocủaAndyGrovevàonăm1985làmộtvídụđiểnhìnhkhácvềvị
Tổnggiámđốcđitheođịnhhướngmớikhiphảiđốimắtvớinhữngthayđổichóngmặttrên
thươngtrườngcùngsựcạnhtranhngàycànggaygắt.Quyếtđịnhtừbỏviệckinhdoanhcon
chípdùngchobộnhớ-vốnđãtừnglànềntảngchoviệcthànhlậpIntel-thậmchíđãgâysốc
chonhữngthànhviêncủaIntel.Tuyvậy,kếtluậncủaGrovelàơngvàcácđồngnghiệpkhơng
cịnsựlựachọnnàokhác.Vàchứađựngtrongquyếtđịnhđầykhókhănđólàmầmmốngcho
sựthànhcơngcủacơngtysaunày-Intelđãtrởthànhnhàsảnxuấtbộvixửlýhàngđầuthế
giới.
GiốngnhưGrove,hầuhếtnhữngnhàlãnhđạođượcđềcậpđếntrongcuốnsáchnàyđềunhận
biếtđượcnhữngthayđổilớnlaođangđịnhhìnhlạicácngànhcơngnghiệpvàảnhhưởngđến
tươnglaicủacơngtycủahọ.Vớinhãnquanđó,họđãđềranhữngchiếnlượcvàphươngsách
dẫndắtcơngtycủamìnhkhơngnhữngvượtquađượcthờikỳkhókhănmàcịnvượtlêndẫn
đầutrongcơngnghiệpcủamình.
Có3nhântốquyếtđịnhsaucholầnchọnlựacuốicùngcácvịTổnggiámđốcđểđưavàocuốn
sách:
1.Cơngtydướiquyềnđiềuhànhcủavịtổnggiámđốcnàyphảidẫnđầutrênthịtrường
củamìnhhoặchoạtđộngvượttrộisovớicácđốithủcạnhtranh.Mộtsốchỉtiêuđượcsử
dụngđểtuyểnchọndanhsáchbanđầu,gồmcảchỉtiêuvềdoanhthu,hoạtđộngtrênthị
trườngchứngkhốn,vàtốcđộtăngtrưởngcủacơngtymàhọlãnhđạo.Tơiđãcốgắngtìm
cáchnhậnbiếtnhữngcơngtyvànhữngTổnggiámđốccóvịtrídẫnđầutrênthịtrườngtrong
nhiềungànhcơngnghiệpkhácnhau.Việcthiếtlậpdanhsáchbanđầutươngđốiđơngiản,song
việcrútngắndanhsáchkhókhănhơnrấtnhiều.Trongmộtsốtrườnghợp,việcxemxétkỹ
lưỡngtỏrahữuích,songởmộtsốtrườnghợpkhác,chínhthờigianlạilàcâutrảlờitốtnhất.
MộtsốvịTổnggiámđốctrongdanhsáchbanđầuđãsẩychânvàkhơngcókhảnănghồiphục.
Điềunàydẫnđếntiêuchuẩntiếptheocủatơi.
2.Chiếnlượclãnhđạocủacáctổnggiámđốcphảitrụvữngđượctrướcthửtháchcủa
thờigian.Nhưđãđượcđềcậpởphầntrước,nhiềuTổnggiámđốcđãbịloạikhỏidanhsách
khicơngtycủahọlàmănkhơnghiệuquả.Ởđây,ngundođưađếnsựsuysụpcủacơngtycó
mộtýnghĩarấtlớn.Nếutrịgiácổphiếucủamộtcơngtygiảmsút,vàsựsụtgiảmnàylạinằm
trongsựsuythốichungcủanềnkinhtếhaysựsụtgiáthịtrườngchứngkhốn,tơisẽkhơng
tựđộngloạicơngtyđórakhỏidanhsáchlựachọn(mặcdù,đasốnhữngcơngtytrongdanh
sáchcuốicùngđãxoaytrởtốthơncáccơngtycùnghạngtronggiaiđoạnthịtrườngsuythối).
Thêmvàođó,phầnlớnnhữngcơngtydo7vịTổnggiámđốcnàydẫndắthoặcsánglậpvẫn
tiếptụchoạtđộngcóhiệuquảngaycảsaukhihọrờikhỏicươngvị.SamWaltonmấtvàonăm
1992,nhưngthànhcơngcủaWal-Marttrongthậpkỷsausựrađicủaơnglàminhchứngcho
tínhbềnvữngcủatầmnhìnơngđãvạchra.
3.Mộtvịtổnggiámđốcphảicóđónggópvàokiếnthứcvềquảnlý.Nhữngchiếnlượcvà
phươngsáchkinhdoanhmàcácvịTổnggiámđốctàibanàytừngápdụngđãđượcđưavào
sáchgiáokhoavềquảnlý.Hầuhếtnhữngngườinàyđềucónhữngýtưởnghayphươngpháp
tiênphongmànhữngngườikháccóthểhọchỏi.Ngượclại,mộtvịTổnggiámđốcsẽbịloạira
khỏicuốnsáchnếuơngtakhơngđưarađượcmộtcơngthứcmànhữngnhàquảnlýkháccóthể
ứngdụng.Bởinhưđãnóiởtrên,mụctiêucủacuốnsáchlàđưaranhữngđườnghướngvàcách
thứcmànhữngnhàquảnlýkháccóthểhọchỏivàvậndụng.
Cuốicùng,cómộtđiềuđánglưuýtrongviệctuyểnchọncácTổnggiámđốc:tháng3năm2002,
TạpchíFortuneđãcơngbốbảndanhsáchthườngniên“Nhữngcơngtyđángkhâmphụcnhất
tạiMỹ”.Theotơi,đâylàmộtbảnđiềutracóýnghĩavàcũngrấtthúvị,bởivìnódựatrênýkiến
của10.000vịChủtịch,giámđốccáctậpđồnvàcơngty,vànhữngnhàphântíchchứngkhốn.
Nhữngngườinàyđãđượcucầuchọnra10cơngtymàhọkhâmphụcnhất.
Vàonăm2002,có5trongsốcáccơngtydướisựdẫndắtcủacácvịTổnggiámđốcđượcđềcập
trongcuốnsáchnàyđãđứngtrongtốp10củabảndanhsáchnày.ĐứngđầulàGE,tiếptheolà
SouthwestAirlines,Wal-MartvàMicrosoft.Đứngvịtrísố10làIntel.(Bảnđiềutranămngối
baogồm5cơngtynàycộngthêmDellComputerởvịtrísố10.Cơngtyduynhấtđượcđềcập
đếntrongcuốnsáchnàynhưnglạikhơngnằmtrongdanhsáchcủaTạpchíFortunetrongcả
hainăm2001và2002làIBM.Quaytrởlạinăm1987,IBMcũngnằmtrongtrongtốp10cơngty
đángphụcnhấtnướcMỹ).Bảndanhsách“Nhữngcơngtyđángkhâmphụcnhấttrêntồnthế
giới”củaFortunecũngbaogồmcảGE,Wal-martvàMicrosoftở3vịtríđầutiên,vàIntelđứng
ởvịtrísố7.
Nhưđãnóiởtrên,vàothờiđiểmnăm2002,hầuhếtnhữngnhàlãnhđạođượcđềcậptrong
cuốnsáchnàykhơngcịnởcươngvịđiềuhành.Tuyvậy,việc5trongsố7cơngtymànhữngvị
nàytừngdẫndắtliêntiếpxuấthiệntrongbảndanhsáchtrênvàohainăm2001và2002đã
chứngtỏtínhổnđịnhlâudàicủatầmnhìnvànhữngchiếnlượcmàhọđãđềra,nhưđánhgiá
củacácTổngGiámđốccáctậpđồncùnghạng.Quytrìnhtuyểnchọncủatơihồntồnđộclập
vớicácbảnđiềutranày(haybấtkỳbảnđiềutranàokhác).Tuynhiên,nhữngđiểmtrùnglặp
cốtyếugiữadanhsáchcủatơivàcủaFortunecàngxácđịnhgiátrịđộclậptrongnghiêncứu
củamình.Tơiđiđếnkếtluậntheomộtcách,Fortunecũngrútrakếtluậncủamìnhtheocách
khác,songchúngtơiítnhiềucónhữngthứtựsắpxếpgiốngnhau.
LIỆUNHỮNGCƠNGTYLỚNCĨPHẢILÀNHỮNGĐỊACHỈĐẦUTƯLỚN?
Vềmặtdàihạn,cổtứccủacổđơnglàmộttrongnhữngthướcđoquantrọngnhấtđểđánhgiá
hiệuquảhoạtđộngcủamộtcơngtycổphần,quađócũngđánhgiáđượcnănglựccủangười
điềuhành.Trongthờikỳhồngkim,tấtcảcáccơngtyhoạtđộngdướisựlãnhđạocủacácCEO
đượcđềcậptrongcuốnsáchnàyđãlàmgiàuchocáccổđơngcủacơngtysuốtmộtthờigian
dài(nhữngbiểuđồsausẽchothấytìnhtrạngcổphiếutrênthịtrườngchứngkhốncủabảy
cơngtynày).
TrườnghợpcủaBillGateslàmộtvídụ.Cơngtydoơngđồngsánglậpđãtrởthànhcơngtycó
trịgiálớnnhấtthếgiớivàtrongmộtsốthờiđiểm,kểcảnăm2002,vượttrêncảGEcủaJack
Welch.Điềuđángnóihơncảtrongsố7cơngtynày,Micrsoftđượcthànhlậpmuộnnhất(vào
năm1976).Sựthànhcơngtrênthịtrườngcổphiếucủacơngtybiếnbiệtdanh"nhàtriệuphú
(từ)Microsoft”trởthànhmộtcáitiếnglóngtronggiớikinhdoanh,đặcbiệtlàởcáckhuvực
lâncậnsungtúcquanhSeattle.
MichaelDelllàchínhngườiđãtạonênsựbùngnổtrênthịtrườngcổphiếuvàonhữngnăm90.
Trongsuốtthậpkỷnày,giácổphiếucủaDelltăngcaotớimứckhơngtưởng:89.000%.Ngaycả
khichỉsốNASDAQsụtgiảmvàođầunhữngnăm2000,cổphiếucủaDellvẫnvữngvànghơnso
vớicáccơngtykhác.Vànhưchúngtasẽthấy,chínhtrongthờikỳkhókhănnày,cơngtyvẫngia
tăngđượcthịphầncủamình.
Delllàtrườnghợpngoạilệ,nhưngkhơngphảilàbấtbìnhthường.GầnnhưtấtcảcácTổng
Giámđốcđượcđềcậptrongcuốnsáchnàyđãlãnhđạocơngtycủahọhoạtđộngtốthơn
nhữngcơngtykháccùngthờitrongmộtkhoảngthờigiandàitừthậpniên80đếnthậpniên
90.VídụnhưIntel,Microsoft,vàWal-Martgầnnhưngaytừlúcbanđầu,đềuđãvượttrênmức
S&P.
GEđãtrởthànhmộtngơisaosángdướisựlãnhđạocủaWelch.VàothờiđiểmWelchbắtđầu
nhậmchức,doanhthuhàngnămcủaGEvàokhoảng25tỷUSD.Đếnkhiơngvềhưuvàonăm
2001,doanhthucủacơngtyđãvàokhoảng130tỷUSD.TốcđộtăngtrưởngcủaGElnvào
khoảngtừ10%đến17%trongtấtcảcácchukỳkinhtếtừnăm1979.Vàothờikỳthịnhvượng
nhất,GEtrịgiátới596tỷUSD,vàcổphiếuđượcbánracókhảnăngsinhlợitới48lần,vượtxa
sovớimứcsinhlợicổphiếucủacáccơngtylớnkhác.Tómlại,cổtứccủaGEdướithờiWelch
gấpđơisovớimứctrungbìnhcủacáccơngtyliệtkêtrongdanhsáchS&P.
CơngtyduynhấtgặpkhókhăntrongviệcvượtquaS&Ptrongsuốtthậpkỷ80và90làIBM.Khi
GerstnerđếnIBMvàonăm1993,cơngtyđangởtrongtìnhtrạngthualỗ.Phảimất5năm,
doanhthucủaIBMmớivượtđượcS&Pđơichút(500).Tuyvậy,sựchuyểnbiếnnàykhơngphải
lànhỏnếusovớitìnhtrạnglàmănthấtbáttrướckia:năm1993,IBMđãthualỗtớimứckỷlục
là8tỷUSD,vượtxamứcthualỗkỷlụctrướcđólà5tỷUSD.
Tơichorằngcầnphảilưuýmộtchútởđiểmnày.Khigiátrịcổphiểucủacơngtytrênthị
trườngtrởthànhthướcđohữuhiệuchoviệcđánhgiáhiệuquảhoạtđộngcủamộttậpđồnvà
cácnhàlãnhđạotậpđồnđó,thìviệcqchútrọngđếncácchỉsốtàichínhcóthểdẫnđến
nhữngsailầmđángkể.Trướchết,nhưchúngtavẫnthườngthấytrongvàithángnay,những
chỉsốnàycóthểbịthaotúng.Thứhai,nhữngchỉsốđóthuộcdạngbáocáokiểmđiểm.Chúng
chothấytổchứcvàngườilãnhđạocủatổchứcđóhoạtđộngtốtđếnmứcnào,songbảnthân
nhữngconsốđókhơngphảnánhđượctồnbộvấnđề.
JohnBogle,mộttrongnhữngnhânvậtcựpháchtronggiớiđầutưđãgiảithíchtheomộtcách
khác.Khicảnhbáovề"hiểmhọacủanhữngconsố",Johnđãnói:"ngàynaytrongxãhội,trong
kinhtếvàhoạtđộngtàichính,chúngtađặtqnhiềuniềmtinvàocácconsố.Nhữngconsố
khơngphảilàthựctế.Giỏilắmthìnóchỉphảnánhthựctếmộtcáchmờnhạt.Cịntệnhấtthì
chúnglạilàtổnghịacủanhữngbópméochínhsựthậtmàchúngtamuốntìmhiểu”.Xuấtphát
từnhậnthứcđó,trongcuốnsáchnàytơichútrọngvàonhữngchiếnlượcvànhữngthủthuật
ẩnđằngsauvàgópphầnvàothànhcơngvềmặttàichính.
SouthwestAirlineslàmộtvídụ.Mặcdùhãnghàngkhơngnàyđãtrởthànhhãnghàngkhơng
giárẻhàngđầutạiMỹnhưngchưabaogiờlàhãnghàngkhơnglớnnhất.Tuyvậy,Herb
Kellerhervẫnrấttựhàorằngtronghơnbathậpkỷtồntại,Southwestlàhãnghàngkhơngduy
nhấtkhơngcómộtnămnàobịthualỗ(kểcảnămsauvụ11/9/2001).Nhưngcólẽđiềukhiến
ơngtựhàonhấtđólàSouthwestđã32lầngiànhđượccùngmột3danhhiệulớnmàbấtkỳ
hãnghàngkhơngnàocũngthèmmuốn:hãnghàngkhơngđúnggiờnhấttrongtháng,quảnlý
hànhlýchuđáonhấtvàcóítphànnànnhấttừphíakháchhàng.Nếubạnlàngườiđimáybay
thườngxun,bạnsẽthấyđâyquảlàmộtkỷlụcđángkinhngạc.
Vậythìchuyệngìđãxảyravậy?Kelleherđãnóivớimọingườirằngđừnglolắngvềlợinhuận
củahãng.Thayvàođó,ơnglnnhấnmạnhhãyđểtâmđếnchấtlượngdịchvụcủahãngvàrồi
mọithứsẽlạiđâuvàođó.Thựctếđãchứngminhđiềuơngnóilàđúngvàhãnghàngkhơngcủa
ơngđãnhậnđượcphầnthưởngxứngđáng.Mùathunăm2002,mộtnămsauvụkhủngbố
TrungtâmthươngmạiThếgiớimàmộttrongnhữnghệquảcủanólàlàmchấnđộngđếntận
gốcrễngànhcơngnghiệphàngkhơng,giátrịcổphiếutrênthịtrườngcủaSouthwestvẫngấp8
lầncủaAMR,cơngtymẹcủaHãnghàngkhơngAmericanAirlines.
TÌMKIẾMNHỮNGTỐCHẤTLÃNHĐẠO
Saukhihồnthiệndanhsách,tơitiếnhànhphântíchtừngvịlãnhđạovàcơngtyơngtađiều
hànhdướimộtgócđộkhác.Mụcđíchcủacơngviệcnàykhácvớiviệcsànglọcradanhsách
cuốicùng.Mụctiêuduynhấtcủacơngviệcnghiêncứunàylànhằmtìmranhữngmốidâyliên
hệ,gắnkếtnhữngvịTổnggiámđốcnàyvớinhau.Haynóicáchkhác,đólàtìmhiểuđiểm
chungcủabẩyvịlãnhđạokiệtxuấtnày.Mặcdùcóvàisựtrùnglặpgiữanhữngtiêuchílựa
chọnvànhữngthủthuậttơiđãápdụngđểrútngắndanhsách,tronggiaiđoạnnày,tơitiến
hànhsoixétkỹlưỡnghơnbẩyvịTổngGiámđốcnày,vàcuốicùngtơicũngnhậnrađượcđiều
màtơicholàcốtlõiđểcóthểtrởthànhnhàlãnhđạotàiba.
DướiđâylàsáuđiểmtươngđồngcủabẩyvịTổnggiámđốcxuấtchúng:
1.Nhữngtổnggiámđốcgiỏithườngxuấtpháttriểnquanđiểmthịtrườngvàtruyềnđạt
cáchtiếpcận"từngồivàotrong"vàotồncơngty.Nóicáchkhác,nhữngTổnggiámđốccó
nănglựcthườnglấyxuấtphátđiểmlàthịtrường,sauđóquaytrởlạithiếtlậpcơchếtổchức
nhằmtậptrungthỏamãnnhữngnhucầucủakháchhàng.Điểnhìnhnhấtlàtrườnghợpcủa
DellComputer.Cơngtynàylnđặtkháchhàngởvịtrítrungtâmtronghầuhếtmọihoạt
động.
MặcdùMichaelDellđãthừanhậnmơhìnhkinhdoanhtrựctiếpcủamìnhkhơnghềbắtnguồn
từnhữngýtưởngnàototátcả,songchínhmơhìnhnàyđãtạoranétđộcđáoriênggiúpcơng
tytrởthànhmộttổchứctrịgiátớihơn30tỷUSD.TheoMichaelDell,"mơhìnhkinhdoanh
trựctiếpcómộtvàithuộctính(…)Vàđiềurõrànglàviệcnắmbắtđượcnhucầucủakhách
hànglàmộttrongnhữngthuộctínhcơbảnnhất."Khócótậpđồnnàoquantâmvàlấykhách
hànglàmtrungtâmnhưtậpđồncủaDell,khimàmỗisảnphẩmđềuđượcsảnxuấttheođơn
đặthàng,vàcơngtyđượccơcấutheotừngđốitượnghoặctừngnhómkháchhàng.
MộtngườicóthểkhơngđồngtìnhvớinhậnđịnhtrênlàDavidGlass.Davidđãtừnglàmviệc
cùngSamWalsontrongnhiềunămvàsauđókếtụcSamtrởthànhChủtịchcủaWal-Mart.
TheoGlass,mộttrongnhữnglýdomàWal-Martthànhcơnghơncáccơngtykháclànhờcam
kếtrấttáobạocủaWaltonsẽcungcấpchokháchhànghànghóavớigiáthấpnhấtdùhọởbất
kỳđâu.
SamWaltontừngnói:"Chỉcầnchimộtđơlakhơnghợplý,Wal-Martsẽlàmtổnhạiđếntúitiền
củakháchhàng."Câunóiđóvẫncịninđậmtrongtriếtlýkinhdoanhcủacơngtydùchotới
nay,hơnmộtthậpkỷđãtrơiquakểtừkhingườisánglậpcơngtyquađời.Glass,ngườiđãdẫn
dắtvàđưacơngtylênvịtríđỉnhcaomớisaukhiWaltonnghỉhưuđãnóirằngơngkhơngthểlà
SamWaltonđược.NhiệmvụcủaGlasschỉlàtiếptụcpháthuynhữnggìWaltonđểlại,triếtlý
kinhdoanhcủaWaltonvàsửdụngtấtcảnhữngđiềuđónhưlàsứcmạnhcủamình."Quảthật,
Glassđãrấtthànhcơngtrongnhiệmvụcủamình.
LouGerstnerđượcthừahưởngmộtcơngtykhơnghềchútâmđếnkháchhàng,mànhươngmơ
tả,đã"mấtmốidâyliênhệvớithịtrườngvàkháchhàng."Điềuđógiảithíchtạisaocơngtyđã
thualỗrấtnhiều,(đồngthờingườitacũngphầnnàohiểuđượctạisaosaokhơngmộtgiám
đốctựtrọngnàomuốnnhậmchứcTổnggiámđốccủaIBM).Khicơngtykhơngnắmbắtđược
cơhộitrongcuộccáchmạngmáytínhcánhânvànhữngthayđổiquantrọngkháctrong
ngành,cổphiếucủacơngtylầnđầutiêngiảmxuốngdướimức15USDkểtừđầunhữngnăm
1980(thờiđiểmgiátrịđượcđiềuchỉnhsaulầnchiacổphiếu).IBMrấtcầnmộtaiđócóthể
thiếtlậplạitưtưởngcoitrọngkháchhàngtrongcơngty.
DướiđâynhữngsuynghĩcủaGerstnervàonăm2002vềIBMkhiơngcódịpnhìnlạiqngthời
giankhókhănlúcđó:
Mùaxnnăm1993,phầnlớncơngviệctơiphảilàmlàhướngtrọngtâmhoạtđộngcủacơng
tytrởlạithịtrường,coiđólàcáchduynhấtcóthểđemlạithànhcơng.Tơibắtđầucơngviệcđó
bằngcáchnóichuyệnvớigầnnhưtấtcảmọingườimàtơigặptronghaithángđầutiênrằngsẽ
cómộtIBMhoạtđộngvìkháchhàng,vàrằngchúngtơisẽtáithiếtcơngtyxuấtpháttừnhucầu
kháchhàng.Đóchỉlànhữngcâurấtđơngiảnnhưnglạicóýnghĩaquantrọngtrongviệcđịnh
hìnhlạitưduy.Thậtmaymắnlàkhitơiđưarathơngđiệpnàytrongnộibộcơngty,tơiđãphát
hiệnrarằngtạiIBMcórấtnhiềungườikhơngchỉsẵnsàngthayđổimàcịnrấtháohứcvàđầy
nănglựcđểthựchiệnnhữngthayđổiđó.
JackWelchthừanhậnrằngđánglẽGEcịncóthểchútrọngnhiềuhơnnữađếnkháchhàng.
Năm1999,saukhinhậnrarằngmộtsốkháchhàngkhơngthấychutrình6Sigmahữuích,ơng
đãsửađổilạinhữnggiátrịcủaGEvàthựchiệnnhữngchiếnthuậtkhácđểđảmbảoduytrì
địnhhướngkháchhàngtrongcơngty.TheoWelch,cáchtiếpcận"từngồivàotrong"làmộtý
tưởnglớn.Chúngtađãkinhdoanhtheolối“từtrongrangồi”đãhơnmộttrămnămnay.Buộc
mọithứphảithayđổitheohướngngượclạisẽlàmthayđổicáchthứckinhdoanhtrênthị
trường."
Phầnlớnnhữngnhàlãnhđạocótêntrongcuốnsáchnàyđềunhậnthứcrấtrõchínhkhách
hàngsẽlàngườiquyếtđịnhsốphậncủamộtcơngty.Vìvậy,họđãdànhmộtthờilượngđáng
kểtrongquỹthờigiancủamìnhđểnóichuyệnvớikháchhàng(cóngườiđãdànhđến50%quỹ
thờigiancủahọ).SamWaltonđãcắtnghĩarấthaykhiơngnóirằng:"Chỉcómộtơngchủduy
nhất,đóchínhlàkháchhàng.ƠngchủđócóthểsathảitấtcảmọingườitrongcơngtytừChủ
tịchcơngtytrởxuốngchỉbằngmộthànhđộngđơngiảnlàđemtiềnđitiêuởnơikhác."
2.Nhiềuvịtổnggiámđốckiệtxuấtcókhảnăngtruyềntảinhiệthuyết.Khơngnênnhầm
lẫnđiểmđặcbiệtvớikhảnăngthuhútngườikhác.Đâylàđiềucóýnghĩathenchốt.Lýthuyết
giavềquảnlýPeterDruckerchorằngnănglựclãnhđạohiệuquảhầunhưkhơngliênquanđến
khảnănglơicuốnngườikhác.Druckertừngviết:"Nănglựclãnhđạohiệuquảkhơngphụthuộc
vàosứclơicuốncủamộtngười.DwightEisenhower,GeorgeMarshallvàHarryTrumanđềulà
nhữngtàinănglãnhđạophithường,thếnhưngkhơngaitrongsốhọcósứchấpdẫncaohơn
nhữngngườibìnhthườngkhác."Ơngcũngbổsungthêmnghềlãnhđạolà"thơtục,thiếulãng
mạnvàtẻngắt".JimCollins,đồngtácgiảcuốnKiếntạođểKéodài(BuildtoLast)vàTừtốttới
Vĩđại(GoodtoGreat),cũngđồngývớinhậnđịnhcủaDrucker.TheoCollins:"ngoạihìnhtốt
cộngvớikhảnănglơicuốnhồntồnkhơngphảilànhữngyếutốcầnthiếtđểtạolậpđượcmột
cơngtyvớitầmnhìnxa".Vậyđâulàsựkhácbiệtgiữakhảnăngtruyềntảinhiệthuyếtvàkhả
nănglơicuốnthiênbẩm?CuốntừđiểnAmericanHeritageDictionaryđịnhnghĩasựtruyềntải
nhiệthuyếtđượcđặctrưngbởi"sựnhiệttìnhcaođộhoặcnhiệthuyết;vàsựsốtsắng.Cũng
cuốntừđiểnđóđịnhnghĩasứclơicuốntheohaicách.Theođịnhnghĩathứnhất,"đâylàmột
khảnăngcánhânhiếmcógiúpnhữngnhàlãnhđạokhuấyđộngđượcsựcốnghiếnvànhiệt
tìnhcủamọingười.Cịntheođịnhnghĩathứhai,đâylà"sựcuốnhúthaydundáng"
DruckervàCollinsđãviệndẫnkháiniệm"sựcuốnhút"khiđưaraluậnđiểmsứclơicuốnthiên
bẩmkhơngphảilàyếutốcầnthiếtđểthựcthicơngtáclãnhđạomộtcáchhiệuquả.Mặcdùcó
thểxúcphạmđếnnhữngvịTổnggiámđốctrongcuốnsách,nhưngtơikhơngnghĩrằngcuốn
sáchsẽmơtảqmứcvềkhảnănglơicuốncủahọ.Mặtkhác,địnhnghĩanóilênkhảnăng
“khuấyđộngsựcốnghiếnvànhiệttìnhcủamọingười"lạithậtsựcóliênquan.Trênthựctế,
đólàsựmơtảđúngnhấtvềbẩyvịTổnggiámđốcởđây.
NhữngvịTổnggiámđốctrongcuốnsáchnàylànhữngngườimangnhiệthuyếthiếmcó.Tấtcả
họđềuthểhiệnmộtsựnhiệttìnhvàhăngsayvìcơngviệc,vìcơngtyvàsựnghiệpcủabản
thân.Ngọnlửatrongtimnhữngngườinàyđãgiúpkíchđộnglịngnhiệttìnhcủanhữngngười
khác.Họcảmnhậnmạnhmẽvềmộtýtưởng,mộtsảnphẩmhaymộtquytrìnhcụthểvàcókhả
năngsửdụnghiệuquảnhữngcơngcụởcươngvịcủamìnhđểtruyềnbárộngrãitínđiềucủa
bảnthân.
Trongkhihầunhưkhơngliênquantớisứccuốnhútcủacánhân,đặctínhnàylạichínhlàtấtcả
nhữnggìliênquanđếnsựcốnghiếnvàcamkếtđốivớimộtsựnghiệphoặcmộtýtưởng.Nếu
nhìnvàohồsơcủabấtkỳaitrongsố7vịTổnggiámđốcởđây,chúngtađềudễdàngnhậnra
nhữngbằngchứngvềđặcđiểmnàytrongconngườihọ.Lấymộtvídụ.TrongkhiLouGerstner
chưabaogiờtạochonhữngngườixungquanhấntượngmìnhlàmộtngườicósứccuốnhút,
nănglựctruyềntảinhiệthuyếtcủaơngchỉthựcsựbộclộkhiơngchotiếnhànhthayđổilốitư
duycủamọinhânviêntrongcơngty.Gerstnerđãtậptrungrấtnhiềuvàoviệckhơiphụclại
cáchtiếpcận“từngồivàotrong”.Nếucóthờigianởgầnơngta,bạnsẽkhócóthểbỏquađiều
này.
KhingườitahỏiDavidGlassliệu"nănglựctruyềntảinhiệthuyết"cóphảilàsựmơtảđúng
nhấtvềngàiSamWaltonđãqcốkhơng,ơngđãtrảlờikhơnghềdodự:"CólẽSamlàngười
phùhợpvớicáchmơtảđóhơnbấtcứngườinàokhácmàtơibiết.Từđóthựcsựđãlộttảđược
Sam."Glasscịnnóithêmrằng:"Xéttrênkhíacạnhchiếnlược,anhcóthểđưaranhữngquyết
địnhlớnlaonhưngđiềuđóchưahẳnđãgiúpđượcnhiềuchoanhtrừkhianhlàmộtngườilãnh
đạocókhảnăngtruyềncảm.Tơiđãthấycórấtnhiềudoanhnghiệpđượcthànhlậpdựatrên
điềunàyhoặcđiềukia.Nhưngnếumuốncómộtcơngtyvĩđạithìcầnphảicócảhai.Vàđó
chínhlànhữnggìchúngtơicóởWal-Mart."
Cũngnhưđaphầncácnhàlãnhđạođượcđềcậpđếntrongcuốnsáchnày,Waltonlàngười
sánglậpracơngty.Khinóiđếnviệcxâydựng“cơngtyvĩđại”,Glassmuốnnóiđếnqtrình
khởiđộngchúng.Khimộtcơngtyđượcthiếtlập,nhấtlàkhiđólàcơngtydẫnđầutrênthị
trường,khảnăngtruyềntảinhiệthuyếtcủacủangườisánglậpsẽgiảmdầnýnghĩa.Theo
Glass,khingườisánglậprađi,cơngtyvẫncóthểtnthủnhữngquitắcvàtriếtlýkinhdoanh,
cũngnhưtiếptụcpháthuytrênnhữngnềntảngđókhicơngviệckinhdoanhtiếntriển.Tuy
nhiên,khicơngtygặpbiếncố,màđiềunàylnxẩyđếnvớihầuhếtcáccơngty,vấnđềchỉlà
sớmhaymuộnmàthơi,mộtsựlãnhđạonhiệthuyếtvàcókhảnăngtruyềntảicaosẽcóý
nghĩaquantrọngđốivớisựthànhbạicủatổchức.
MộtTổnggiámđốckhác,HerbKelleher,lạihồntồnxứngđángđượcgọilàkẻqkhích,mặc
dùcáchtiếpcậnkhácthườngcủaơngtađốivớicơngtáclãnhđạođãtạonênsựkhácbiệtgiữa
HerbvànhữngvịTổngGiámđốckhác.ĐiềunàyđãdiễnratừnhữngngàyđầutiênkhiHerb
đặtchântớiHànghàngkhơngSouthwest.Cuốnsáchbánchạynhấtviếtvềơngcũngmangmột
tựađềđầycảmxúc:“Nhữngkẻgàn”.CũngtươngtựnhưWal-MartcủaSamWatson,song
Kelleherđãdồnhếttâmhuyếtđểxâydựngmộtvănhóakiểucộngđồnggiữacảkháchhàngvà
nhânviêncủahãng.
Đầunăm2002,Kelleherđãđưaralờikhunsau:
“Khơngnênlấymộtkháiniệmtrừutrượnglàlợinhuậnđểlàmmụcđíchtrongquanhệcủabạn
vớikháchhàngcũngnhưcơngchúng.Thayvàođó,cầntậptrunghơnnữavàocơngviệcphục
vụkháchhàngbêntrongcũngnhưbênngồi,saochokháchhànghàilịngvàtiếptụcquaylại
vớicơngty,điềuđóchínhlàchìakhóađưađếnkhảnăngsinhlợi,nhấtlàvàothờikỳkinhtế
khókhănnhưhiệnnay.”
ƠngcịntiếtlộSouthwest“đãtừngcórấtnhiềugiaiđoạnphảihysinhlợinhuậntrướcmắtđể
đảmbảocơngănviệclàmvàđờisốngchonhânviên."
Cũnggiốngnhưtấtcảcácnhàlãnhđạotàinăngkhác,Kelleherđãthựchànhchínhnhữnggìđã
thuyếtgiảng.BấtkỳngườinàotừngbaytrênchuyếnbaycủaSouthwestđềucảmnhậnđược
sựkhácbiệtsovớichuyếnbaycủacáchãngkhác.Thaychonhữngbữaănvàchỗngồiđược
sếpsẵnlàsựhàihướcvànhữngtrịđùavuivẻ.Quatừngnăm,Southwestđãđưavàonhững
phươngthứcmớinhằmmanglạichokháchhàngnhữngtrảinghiệmđộcđáotrênchuyếnbay.
Kelleherđãbỏra30nămđểbiếnvănhóaSouthwesttrởthànhmộttrongnhữngnétriêngbiệt
củahãng,vàtheocảmnhậncủaơng,đâychínhlàmộtloạitàisảnriêngcủadoanhnghiệpmà
khơngthểbịsaochép.
SovớiWaltonvàKelleher,JackWelchlạimangmộtphongcáchkhác,dùWelchcũnggiốnghai
vịtrênởkhảnăngtruyềntảinhiệthuyết.Welchđặcbiệtbiểulơnhiệthuyếtcủamìnhđốivới
nhữngsángkiếntăngtrưởngcủaGE.Khilýgiảitạisaobảnthânthườngtỏraháohứctrước
mộtchươngtrìnhđượcđưavàoápdụngtrongtồncơngty,chẳnghạnnhưChutrình6Sigma
(chươngtrìnhquảnlýchấtlượngdựavàothốngkêđãđượcWelchchoápdụngvàonăm
1996),ơngtrảlời:“Ngườitakhơngthểdodựtrướcnhữngthứnhưthếnày”,màphảitrởnên
qkhíchmộtchút,Welchnhấnmạnh.Nhữngnhàlãnhđạocủachutrình6Sigmađang“thay
đổichínhphântửDNAtrongvănhóacủaGE”,Welchbổsungthêm.
Dođó,Welchđãrấttintưởngvàochutrình6Sigma,vàthànhcơngcủasángkiếnđóđãtạonên
mộtphầnquantrọngtrongthànhquảmàơngđểlạichoGE.Ơngkhơngbaogiờngừngtruyền
báthơngđiệpcủamình,vàtậndụngmọicơngcụcótrongtayđểlàmđiềunày(từviệcgửithư
điệntửtrongnộibộcơngtyđếnviệcbổsungnhữnggiảiphápchấtlượngvàohệthốngngun
tắccủaGE).Giốngnhưnhữngnhàlãnhđạokháctrongcuốnsáchnày,lờinóicủaWelchlnđi
đơivớiviệclàm.Ơngđãthựchiệnchươngtrìnhđàotạobắtbuộcvềchutrình6Sigmacho
nhânviênthuộctấtcảcáccấpbậc,đồngthờiquyđịnh40%khoảntiềnthưởngdànhchocác
giámđốccaocấpphụthuộcvàothànhcơngcủachươngtrình.
WelchcókhảnăngkhiếnhàngtrămnghìnnhânviênGEthayđổicungcáchlàmviệc.Ngaykhi
tiếpnhậnmộtkháiniệmhaymộtsángkiến,ơngthườngphổbiếnrộngracáccơngtytrongtập
đồnthơngquahệthốngđiềuhànhcủaGE.Vàđộnglựcgiúpnhữngýtưởngđóđượcthựchiện
chínhlàcamkếtvàniềmtinmạnhmẽcủaWelchrằngýtưởnghoặcchươngtrìnhđóchắcchắn
sẽcủngcốvịthếcạnhtranhcủaGE.MụctiêumàWelchtunbốlàđưaGEtrởthànhtậpđồn
cósứccạnhtranhcaonhấtthếgiới.Đóthựcsựlàtunbốđầynhiệtthànhđượcđưaranhằm
tạochonhữngngườikháctheođuổimộtniềmnhiệthuyếtchunbiệt..
Welchđãtừngnóingườilãnhđạotàigiỏinhấtphảilànhữngngườicóthểtạodựngmộttầm
nhìnrõràngvàkhuyếnkhíchmọingườicùngthựchiệnnó.Ơngđãtómtắtbốnphẩmchấtcơ
bảntạonênmộtnhàlãnhđạohữuhiệulà"nhiệthuyết","truyềnnhiệthuyết","thúcđẩy"và
"thựchiện".Nếukhơngcókhảnăngtruyềntảithìrấtkhócóthểkhuyếnkhíchmọingườilàm
việctốthơn.Trongcuốn"Hìnhmẫungườilãnhđạođíchthực"củaWelch,đượccoilàtiềnthân
chotriếtlý"Bốnnhântố",ơngđãđềcậpđếncảnhữngbíquyếtthànhcơngsau:"mộtngười
giaotiếptốt","ngườicókhảnăngtạolậpnhóm","cókhảnăngkíchthíchngườikhác","cólịng
nhiệthuyếtdễlantruyền"và"cóniềmvuithútrongcơngviệc."
Vàogiữanhữngnăm1980,AndyGrovevàđộingũgiámđốccấpcaođãquyếtđịnhchuyển
hướngtồnbộsảnphẩmtrọngyếucủacơngtytừconchípnhớsangbộvixửlý.Đâylàmột
quyếtđịnhđángnhớ.Mọiviệctưởngchừngnhưkhơngthểthựchiệnđượcnếukhơngcótài
thuyếtphụccủaGrovekhiếnmọingườitinrằngơngđanglãnhđạohọđiđúnghướngngaycả
khichínhbảnthânơngcũngkhơngbiếtchínhxácvềđiềuđó.Grovekểlại:"Bạncầnphảigiảvờ
làbạnchắcchắnđếntrămphầntrăm.Bạnphảithểhiệnbằnghànhđộng,đừngngạingầnhay
ràođónnhữngphỏngđốncủamình.Nếukhơnglàmđượcnhưvậymọihànhđộngsẽđiđến
thấtbại."
MỗingườitrongsốbẩyvịTổnggiámđốctrongcuốnsáchnàyđềunidưỡngngọnlửanhiệt
huyếtbêntrongvàcóthểlantỏaraxungquanh.Mỗingườiđềucóthểđưarađịnhhướng
chiếnlượcvàdùngkhảnăngthuyếtphụcđầynhiệthuyếtnhằmkhiếnmọingườicùngchung
sứclàmviệcvìmụctiêuchungcủatồncơngty.
3.NhữngnhàlãnhđạotàinăngtrongkinhdoanhlnhiỂurõvaitrịquantrọngcủavăn
hóa,đồngthờicũngnhậnthứcđầyđủvềnhữngkhókhănmìnhphảiđươngđầukhi
muốntạoramộtthayđổicóýnghĩavềvănhóacơngty.Đểcóđượcnhữngthayđổithựcsự
trongvănhóacơngtyđịihỏiphảimấtnhiềunăm,chứkhơngphảichỉtrongvịngvàitháng.
LouGerstnerđãgọichuyểnhóamộtvănhóalàqtrìnhdễgâynảnchívàrấtkhókhăn,do
điềunàyliênquanđếnviệcthayđổitưduycủacảtậpthể.Giốngnhưnhữngnhàquảnlýkhác
đượcđềcậptrongcuốnnày,Loubiếtrằngvănhóacủacơngtylàyếutốmấuchốtthúcđẩy
hoạtđộngcủatồncơngtycũngnhưđạtđượcnhữngmụctiêukinhdoanhquantrọng.
GerstnerđãthànhcơngtrongviệcthayđổivănhóacủatậpđồnIBM,từmộtnơimàsựtự
mãnđangngựtrịthànhmộtcơngtyhướngrabênngồivàcósứccạnhtranhcao.
AndyGrovecũngcócùngnhậnđịnhnhưvậy.Vănhóacơngtylàmấuchốtđểduytrìbảnsắc
củamộtcơngty,nhưngGrovelạicómộtcáchrấtđộcđáođểtiếpcậnvấnđềnày.Saukhiđưa
cơngtyvượtquamộtsốcuộckhủnghoảng,ơngđiđếncảmnhậnrằngviệcduytrìmộtnềnvăn
hóatrongđómỗinhânviênphảilncảnhgiácvàsẵnsàngcóýnghĩahếtsứcquantrọng.
TheoGrove,việclantruyềnmộtmốilongạitrongmọicấpcủatổchứclạilàmộtđiềutốt.Thực
tếchothấychỉnềnvănhóađượcnidưỡngtrongmộtmốilothườngtrựcmớigiúptổchức
tránhđượccáibẫychếtngười-bệnhtựmãn.
Khilàmviệcnày,Grovekhơnghềcóýmuốntạorasựnghingạigiữanhânviênvàcácviên
quảnlýhaygiữahọvớinhau.Longạiởđâynhằmvàonhữngmốinguycơtừbênngồiđốivới
tồncơngty.Groveđãtừngviết:“Mộttrongnhữngnhiệmvụquantrọngnhấtmàngườiquản
lýcầnlàmlàtạoramộtmơitrườngtrongđómọingườiđềucókhátvọngcốnghiếnvìmục
đíchchunglàcủngcốvàmởrộngthịtrường.Sựtrăntrởđóngmộtvaitrịrấtquantrọngtrong
việctạodựngvàduytrìkhátvọngđó.Sựtrăntrởvềcạnhtranh,mốilovềphásản,nỗilokhi
làmviệcgìsaihaynỗilomấtmát…tấtcảđềucóthểchuyểnhóathànhnhữngđộnglựcmạnh
mẽ."CũngtheoGrove,tựmìnhhãylàmgươngtrướcchínhlàcáchhữuhiệunhấtđểcóthểlàm
cảmgiácnàylantruyềnđếnmọingười.Bảnthânlãnhđạocơngtyphảilàngườilncanh
cánhtronglịngnhữngtrăntrởnhưvậy.Chỉkhiđó,tồncơngtymớicùngtrăntrởvàchiasẻ
khátvọngchung.
Nhưđãđềcậpởphầntrước,HerbKellehercũngnhấttrívớiquanđiểmchorằngvănhóalà
nhântốcơbảnđốivớimộtcơngty,nhưngơnglạicómộtcáchtiếpcậnhồntồnđốilậpvới
Grove.TheoKelleher,điềuquantrọnglàphảilàmchonhânviêncảmthấyhứngthúvớicơng
việc.Ơngđặcbiệtkhuyếnkhíchxâydựngvănhóahàihướctrongcơngtyvớiniềmtinnếuviệc
nàythànhcơng,cảngườilãnhđạovàcácnhânviênđềusẽdốcsứclàmviệcđểkháchhàngcủa
mìnhcũngcóđượccảmgiácvuivẻvàhàihướctươngtự.CókhơngíttrườnghợpKelleherđã
tìmcáchbiếnnhữngcuộcthươngthảocăngthẳngthànhnhữngcuộctrịchuyệnthânmật.
Trongmộtlầnthươngthuyếtvềnhãnhiệu,ơngđãrủđốithủcủamìnhvậttay.Khơngnhững
lntránhmọikhảnăngcóthểgâythùchuốcốnvớiđốithủcạnhtranh,màhậuquảthường
lànhữngmóntiềnkhổnglồđổvàonhữngvụkiệncáo,Kellehercịnlntìmmọicáchđểgia
tănghìnhảnhcủaSouthwesttrongmắtcơngchúngđốivớicơngtySouthwestnhưlàmộtnơi
hếtsứcthúvịđểlàmviệcvàchọnlựa.
JackWelchcũnghiểutầmquantrọngcủavănhóa,nhấtlàkhiơnglàngườitrựctiếptiếnhành
mộttrongnhữngcuộccảicáchcơngtylớnnhấttrongthậpniên80.Vàocuốinhữngnăm1980,
tồnbộGEđãđượccảicáchđếntậngốcrễtheomộtphươngcáchhồntồnxalạvớicáccơng
tyMỹchotớithờiđiểmđó.SaukhigiảmbớtquymơcủaGEbằngcáchsathảihơn100.000
nhânviênvàbánđihơn100cơngtycon,Welchnhậnthấycầnphảikhơiphụclạiniềmtincủa
nhữngngườiđượcgiữlạisaucuộcthanhgiảnchưatừngcóvừaqua.Dovậy,vàonăm1989,
ơngđãthiếtlậpvănhóalàmviệc“Tấtcảđồnglịng”(Work-Out).Sángkiếncótínhvănhóanày
chophépngườilaođộngcóquyềnđượcgópývềcáchthứcđiềuhànhcơngviệc.Đâylàmột
sángkiếnthenchốtđượcápdụngtrongtồnGE,vàlàmộtbướcquantrọngtrongviệcxây
dựngvănhóahọchỏi,điềusaunàyđãlàmnêntêntuổicủaơng.
TheoMichaelDell,“Vănhốlàmộttrongnhữngthứmàbạncóthểnhậnbiếtđượckhinhìnthấy
nó,songhơikhóđểmơtả.Vănhốcủachúngtơinhắmđếnhiệuquảvàrấtthựcdụng.Nónhấn
mạnhtớicácmụctiêu…Khigiờđâychúngtơiđãcóđượcđàthànhcơngthìvănhốcủachúng
tơicàngkhẳngđịnhđượcsứcmạnhcủamình.”TheonhưmơtảcủaMichaelDell,vănhóacủa
cơngtyDelllàthiênvềvềhànhđộng.NgồicơngtyDell,kiểuvănhóanàycũngcóthểthực
hiệnđượcởnhữngnơikhác.Dellcịndiễngiảithêm:“Tựbiệnminhchonhữngthiếusótcủa
mìnhkhơngphảilàthứcóthểtimthấytrongvănhốcơngtychúngtơi.Chúngtơithườngcó
xuhướngphêvàtựphê,vàtìmkiếmnhữngthiếusótđểsửachữa,cảithiệnvàchúngtơisẽlàm
điềunàymộtcáchnhanhchóng.”
TổnggiámđốccủaWal-Mart,ơngDavidGlass,chorằngphầnlớncácgiámđốckhơnghiểubiết
mộtcáchđầyđủtầmquantrọngcủavănhốcơngty:“Tơinghĩrằngngườitathườngđánhgiá
khơngđúngmứcđộquantrọngcủavănhốđốivớimỗithànhcơngcủacơngty…Triếtlýcủa
Walsontrongviệcxâydựngmộtcơngtynhưcơngtyơngđãtừngxâydựnglà:nếuanhcóthể
biếnmọingườitrởthànhđốitáccủamìnhtrongkinhdoanhthìhãyđểhọcótiếngnóitrongcơng
việcđó,hãycùngchiasẻlợinhuậnvớihọ,khiếnhọtrởthànhmộtphầnkhơngthểthiếutrong
cơngviệckinhdoanh.Tấtcảnhữngđiềuđócịncótácdụnghơnrấtnhiềumốiquanhệchủ-thợ
thơngthường.VàđâychínhlàcơsởchoxuấtphátđiểmcủavănhốcơngtyởWal-Mart.”
Tómlại,mặcdùcómộtvàiđiểmkhácbiệtlớntrongcáchthứcmàbẩyvịlãnhđạonàytiếpcận
vấnđềvănhốcơngtynhưngtựuchunglại,tấtcảđềunhậnthứcđượctầmquantrọngtolớn
củavănhốđốivớithànhcơngcủacơngty.CáchtiếpcậncủaWalsonvàKellehertươngđối
giốngnhau,cụthểlàhaiơngcùngchorằngcầnphảitạoramộtvănhóagầngũikiểugiađình
trongcơngty.NhữngngườikhácthìxâydựngvănhóacơngtymàtheocáchnóicủaGrovethì
chủyếulàđểnhằm“giànhđượcchỗđứngtrênthịtrường”.TấtnhiênlàcảWalsonvàKelleher
cũngđềumuốnđiềuđó,nhưnghọnghĩrằngbíquyếtthànhcơnglàphảitạođượcmơitrường
làmviệcđộngviênlẫnnhaunhưtrongmộtgiađình.
4.Nhữngvịtổnggiámđốcnàyđãsángtạonênhoặcnângcấpnhữngsảnphẩm,quytrình
vànhữnggiảipháp“đitrướcthờiđại.”Điềunàycóliênquanmậtthiếttớitầmnhìncủa
ngườilãnhđạo.Tầmnhìnđượcthểhiệnởkhảnăngdựđốntrướcnhữngnhucầusẽnổilên
trongtươnglai,từđótạoranhữngsảnphẩm,dịchvụvàcơngnghệmớiđểđápứngnhữngnhu
cầuđó.Khinhớlạinhữngnămthángcịnlàmộtcầuthủbóngđá,SamWalsonđãtựđánhgiá
mìnhcókhảnăng“nhậnbiếtrấttốtvềhướngbayvàđiểmđếncủatráibóng.”Đâythựcsựlà
mộtmơtảrấtxúctíchvềphươngcáchmàSamcùngsáuvịtổnggiámđốckháctrongcuốn
sáchnàynhìnnhậnsựnghiệpvànhữngngànhcủamình.Tấtcảnhữngngườinàyđềucókhả
năngnắmbắttươngđốichínhxáctươnglaicủangànhmình,từđósángtạonênnhữngsản
phẩmhoặcdịchvụmanglạilợinhuận.Hầunhưkhơngcóaicóthểsởhữumộttầmnhìnchính
xácmộtcáchhồnhảo,nhưngcũngkhơngnhấtthiếtphảinắmbắtđượctấtcảxuhướnghay
tạoranhữngsảnphẩmphụcvụchotấtcảcáccơngnghệđangnổilên.Điểmmấuchốtlàphải
cótầmnhìnvừađủchínhxác,đồngthờitạodựngmộttổchứccókhảnăngthíchứngnhanh
chóng,trongtrườnghợpnhữngphỏngđốnthựcsựtrởthànhsựthật.
Trênthựctế,nhiềucơngtylớnđãrađờikhinhữngngườisánglậpnhậnbiếtđượcmộtxuthế
quantrọngvàkhơngmuốnđểchocáccơngtykhácđitrước.Nhữngngườinàyđãtiênliệu
đượctươnglaicủamộtngànhcơngnghiệp,vàhọkhơngmuốnđiềunàyxảyđếnmàkhơngcó
sựthamgiacủamình.
Điềunàyđặcbiệtđúngvớinhữngnhàlãnhđạocủacáccơngtyhoạtđộngtronglĩnhvựccơng
nghệ,vàbốntrongsốbẩyvịlãnhđạotrongcuốnsáchnàyđiềuhànhnhữngcơngty:Dell,IBM,
MicrosoftvàIntel.Vớimộtcơngnghệmới,chínhlợithếcủangườiđitiênphongsẽđemlạisự
khácbiệtgiữathànhcơngvàthấtbại.
Hơnmộtphầntưthếkỷtrước,BillGatesđãnhậnrađiềunày.Ngaytừnăm1975,Gates(và
ngườiđồngsánglậpMicrosoftPaulAllen)đãnhìnthấytrướctươnglaicủangànhcơngnghiệp
máytínhcánhânnằmở“phầnmềm”chứkhơngphảilàphầncứng.(Thựctế,Gatesđãrất
hoangmangkhibắtgặphìnhảnhquảngcáochomộtloạimáymớivàtựhỏimình:Đâychínhlà
tươnglai,làmcáchnàođểmìnhcóthểtrởthànhmộtphầncủatươnglađó?)Mộtthiếtbịmới
cóconchípvixửlýcủaIntel8080đóngvaitrịnhưmộtbộnãocủacảchiếcmáycũngkhơng
hơngìmộtmẩykimloạinếukhơngcóphầnmềmgiúpnóhoạtđộng.
Trongcuốn“Conđườngphíatrước”,Gatesđãkểlạicảmxúccủamìnhlúcđókhibắtgặpmẩu
quảngcáochochiếcmáyAltair8800nhưsau:
Khơng,mìnhkhơngthểđứngngồichuyệnnàyđược!Ngườitasẽviếtnhữngphầnmềmthực
thụchoconchípnày.Điềunàysớmhaymuộnsẽxảyra,màchắcchắnlàsẽsớmvàmìnhmuốn
đượcthamgiangaytừđầu.Thamgiavàonhữnggiaiđoạnđầucủacuộccáchmạngmáytính
cánhânlàcơhộinghìnnămcómột,vàmìnhphảinắmlấynó.
AndyGrovechínhlàngườiđiđầutrongthịtrườngbộvixửlýkểtừkhicơngtycủaơngsản
xuấtđượcconchípđóngvaitrịlàbộnãocủachiếcmáyAltair8800.TrongkhiGatesđượccoi
làmộttrongnhữngkiếntrúcsưcủacuộccáchmạngmáytính,Intelđãthànhlậptrước
Microsoft7năm.Groveđãtừngviết:tấtcảnhữngđiềukhởiđầuđềuxoayquanhmộtýtưởng
nịngcốt.ÝtưởngsoiđườngchonhữngsángtạocủaIntellàviệcsảnxuấtramộtconchipmà
sauđóđãđượcpháttriểnthànhbộnhớtrongmáytính.Mặcdùsovớinhữngtiêuchuẩnhiện
nay,conchípđầutiênrấtsơkhai(nóchỉchứađược64kýtựsố,sovớisứcchứahàngtriệusố
củaconchípbâygiờ),tuynhiênđólàsựkhởiđầuchomộtcuộccáchmạngtronglĩnhvựcmáy
tính.
Từnăm1962,SamWalsonđãnhìnratươnglaitrongngànhkinhdoanhbánlẻ.Chínhđiềunày
đãgiúpơngchuyểnmốiquantâmcủamìnhsangnhữngcửahànggiảmgiá.Bánhànggiảmgiá
đãxuấthiệndướihìnhthứcnàyhayhìnhthứckháctrongnhiềunăm,vàtớinăm1962,hình
thứcnàyđãtrởthànhmộtngànhkinhdoanhtrịgiá2tỷUSD.Walsonđãthànhcơngtrongvai
trịlàơngchủcủamộtchuỗicáccửahàngbánlẻ.Dầuvậy,ơnglntâmniệmcầnthayđổimơ
hìnhkinhdoanh,nếukhơngmuốnđốimặtvớinguycơbịloạikhỏicuộcchơiđầykhốcliệtnày.
TrướckhithànhlậpWal-Mart,WalsoncómộtcửahàngmangtênWalson'sFamilyCentreởSt.
Robert,bangMisouri,mộtthịtrấnnhỏchỉvới1500cưdân.Sựthànhcơngcủacửahàngđóđã
đemlạichoWalsonnhữngkiếnthứccơbảntrongcáchthứccạnhtranhmàsauđóđãtrở
thànhmộtnhântốquyếtđịnhđốivớisựrađờicủaWal-Mart.Cửahànggiámgiátốiđađầu
tiêncủaơngtạiRogers,bangArkansasđượcnhiềungườingườithờiđómơtảnhưmộtcửa
hàngđồcũchứkhơngphảilàmộtcửahàngkinhdoanh.Việccửahàngcủaơngkhiđóvẫnchưa
hấpdẫnbằngcửahàngcủacácđốithủcạnhtranhkhơngphảilàvấnđềlớn,vìđiềucơbảnlà
Walsonđãnhìnratươnglaicủangànhbánhànggiảmgiávàtáihiệnnótrongtầmnhìncủa
mình.
ĐúnglàcơngtycủaơngtađãthuđượcrấtnhiềulợinhuậntừnềnkinhtếvàgiớitiêudùngMỹ
trongthờikỳhậuchiếntranhthếgiớiII.NhưngWal-Martsẽkhơngbaogiờcóđượcưuthếnhư
vậynếunhưWalsonkhơngnhìnratươnglaivàpháttriểnmơhìnhkinhdoanhbánlẻcủa
mình.Bud,anhtraicủaWalsontừngnhậnxétSamlàconngười"khơngbaogiờngừngcốgắng
đểlàmmộtđiềugìđókhácbiệt".
JackWelchđãnhìnratươnglaicủaGEtừnhữngnăm1980,vàơngbiếtrằngđiềunàyđịihỏi
mộtcuộccảicáchlớntrongtồncơngty.Ơngnhậnthấytriểnvọngtăngtrưởngtrongngành
sảnxuấtlàrấtítmặcdùđóchínhlàngànhgắnliềnvớihoạtđộngcủacơngtytrongvịngmột
thếkỷquakểtừkhiđượcthànhlập.TheonhậnđịnhcủaWelch,GEcầnphảichuyểnhướng
hoạtđộngsanglĩnhvựccơngnghệvàdịchvụ.Quyếtđịnhbánbộphậnsảnxuấtđồđiệngia
dụngmàơngcholàkhơngphùhợpvớitầmnhìnđốivớitồncơngtyđãvấpphảisựchỉtrích
gaygắttừnhữngngườicoibộphậnđónhưmộtphầnthiêngliêngbấtkhảxâmphạmtrong
cơngty.Đáplạinhữngconngườiđó,ơngđãđưaramộtcâuhỏikhơngchỉkhiếnhọphảin
lặngmàcịngópphầnlàmrõhơntầmnhìncủaơngvềtươnglai,đólà:"Trongthếkỷ21,các
anhvẫnmuốndùnglịnướngbánhbằngđiệnhaydùngmáyqtCT?"
Welchcũngchứngminhđượcviệcthíchứngvớimộtqtrìnhcóthểthúcđẩyvănhóavàsản
lượngcủacơngtylênmộttầmcaomới.Vàonăm1996,ơngđãbắtđầuápdụngchukỳ6Sigma,
mộtchươngtrìnhquảnlýchấtlượngđượccơngtyMotorolađitiênphongápdụngtạiMỹ.Mặc
dùlàngườiđầutiêncơngnhậnrằngGEđãkhơngsángtạorachươngtrìnhnày(trênthựctế,
Welchđãchậmchântrongcuộcchơinày,thậmchícựuPhóChủtịchcủaGE,LarryBossidy,
cũngphảithuyếtphụcWelchchoápdụngchukỳnày)nhưngWelchđãchoápdụngchương
trìnhquảnlýchấtlượngnàyvớisựhăngsayvàtồndiệntheocáchriêngcủaminh.Vàviệc
nàyđãtrởthànhmộtsángkiếnquymơnhấttừngđượcthựchiệntừtrướctớigiờởmộtcơng
ty.SángkiếnnàyvừagópphầncứuvớtđượcmộtcơngtygiátrịhàngtỷUSD,vừagópphần
nângcaođượcchấtlượngcácsảnphẩmvàdịchvụcủaGE.(Cólẽđiềunàycũngđóngvaitrị
quantrọngtrongviệcđiđếnquyếtđịnhlựachọnJeffImmeltlàmngườikếnhiệmchoJack
WelchvìchínhImmeltlàngườiđãđềxuấtmạnhmẽnhấtchươngtrìnhnày).
KhitiếpnhậnviệcquảnlýIBM,LouGerstnerkhơngbiếtnhiềulắmvềmáytínhnhưngơngbiết
rằngIBMphảichấmdứtviệcđisaiđườngnếucơngtynàymuốntồntại.Gerstnerđãnóirằng
đãđếnlúccơngtyphảiquyếtđịnh
Nơimàtrongkhoảngtừ5đến10nămnữangànhcơngnghiệpnàysẽtiếnđến,từđóđịnh
hướngpháttriểncơngtynhằmđộtphátrởlạivịtríđầungànhdựatrêncơsởhàngloạtnhững
quyếtđịnhnềntảng.Vấnđềbâygiờlàkếthợpcácbộphậnvớinhau,tíchhợpcáccơngnghệ
hiệnđạivớinhữngquytrìnhkinhdoanhcũngnhưkếthợptấtcảcácqtrìnhđơnlẻtrước
đâylạivớinhau.
CùngvớisáuvịTổnggiámđốckhácđượcnêutrongcuốnsáchnày,Gerstnerđãnhậnrarằng
việcxâydựng(chứkhơngphảilàxoaychuyển)mộtdoanhnghiệptrởnênthànhcơngphụ
thuộcvàokhảnăngnhìnxatrơngrộngvàxácđịnhđúngvịthếcủacơngtytrênthịtrường
trongtươnglai.Cảbẩyvịđóđềuđãtínhtốnđúng,vàcổđơngcủamỗicơngtyđềuđược
hưởnglợi.
5.Nhữngnhàlãnhđạonàyđãthựchiệnnhữngýtưởngđộcđáonhấtbấtluậnnguồngốc
củanó.Đâychínhlàđặcđiểmnổibậtcủanhữngnhàlãnhđạokiệtxuất,đồngthờicũngchính
làđặcđiểmcơbảncủavănhóatiếpthu.Trongmộttổchứcbiếttiếpthuýkiến,ngườilãnhđạo
cầnphảikhuyếnkhíchcácgiámđốcvànhânviêncủamìnhthulượmnhữngýtưởnghaytừ
nhiềunguồnkhácnhau.Ítnhấtlà2trongsốcáccơngtyđượcđềcậpởđâylàIBMvàGEđãgặp
khókhănkhicácgiámđốcngừngthunhậnýtưởngtừbênngồivìhọcảmnhậnrằnghọđãcó
câutrảlờichomọivấnđề.
NỗiámảnhduynhấtcủaSamWalsontrongviệctìmkiếmnhữngýtưởnghayđãđượcnóiđến
khánhiều.Trongsốbẩycácvịgiámđốc,cólẽkhơngmộtaibịámảnhvềviệchọchỏitừcác
đốithủcạnhtranhhơnWalson.ThậmchítừtrướckhimởcửahàngWal-Martđầutiên,Walson
đãcóthóiquentớithămquanvàxemxétcáccửahàngkhác.Theolờivợơng,bàHelen,
khoảngthờigianWalsondànhđểtìmhiểutạicửahàngcủacácđốithủcạnhtranhnhiều
khơngkémsovớithờigianơngởcửahàngcủamình.Vànhươngcólầnthúnhận,hầunhưmọi
cáchthứcphụcvụmàcửahàngơngápdụngđềuđượcbắtchướctừcửahàngcủamộtaiđó.
MặcdùcửahàngđầutiêntrongchuỗiWal-Martchochỉđượcthànhlậpvàonăm1962,nhưng
trướcđó,vàonăm1960WalsonđãthựchiệnnhiềuchuyếnđiđếnvùngBờbiểnphíaĐơng
nướcMỹđểthămquancáccửahàngcủaE.J.Korvette(mộtnhàkinhdoanhcáccửahànggiảm
giáđượcthànhlậptrướcđó)vàgặpgỡcácvịlãnhđạocủacáccơngtyđitiênphongtrong
ngànhkinhdoanhgiảmgiánhưSpartans,Zayre,vàMammothMart.VớiWalson,bàihọckinh
nghiệmđãtheoơngsuốtcuộcđờilàcầnphảibiếthọchỏitừmọingười,đặcbiệtlàtừđốithủ
cạnhtranhcủamình.Vớitinhthầnđó,ơngđãtiếpthunhữngýtưởnghayvàvậndụngchúng
đểtựcảithiện,nângcaohiệuquảkinhdoanhcủamình.
Saunày,Welchđãthểchếhóahànhvitiếpthuđó,thơngquaviệcthiếtlậpnhữngquytrình
chínhthứcnhằmmụcđíchthuthập,phântíchvàhànhđộngdựatrêncácýtưởnghay.Ơng
tunbốviệchọchỏitừcácđốithủcạnhtranhkhơngchỉlàviệcnênlàmmàcịnlànhiệmvụ
củamỗinhânviênGE.
WelchcoihọchỏivàýtưởnglàtrọngtâmtrongvănhóaGE,dođóđãráoriếttậptrungvào
việctruyềnbánhữngýtưởnghaytớitồncơngty.Trongmộtthờigiandài,ơnglnsẵnlịng
cungcấptíndụngchonhữngcơngtymàGEđãtừnghọchỏi.Ơngnóirằngnhữngbàihọckinh
nghiệmtừIBMvàJohnson&JohnsonđãgiúpGEđứngvữngtạithịtrườngTrungQuốc,cịn
CanonvàChryslerđãdạychoGEmộtsốkỹnăngtrongviệcgiớithiệusảnphẩmrathịtrường.
Mộtsốnhàlãnhđạomuốntin,vàmuốnmọingườitinrằngchínhhọđãnghĩratấtcả.Nhưng
nhữngnhàlãnhđạonhưWalsonvàWelchlạikhơnghềquantâmđếnviệcýtưởngđólàcủaai.
Điềuhọquantâmlàlàmsaođểnhữngýtưởngđóđượctiếpnhậnnhanhnhấtvàhiệuquảnhất.
6.Nhữngtổnggiámđốckiệtxuấtđãcónhữngđónggópquantrọng,làmgiàuthêmkho
tàngkiếnthứclãnhđạovàquảnlý.Cónhữngcơngtyđượcđặtdướisựlãnhđạocủanhững
vịTổnggiámđốcđãhộitụđủnhữngyếutốđượcđềcậptrênđâynhưnghọvẫnkhơngđược
cuốnsáchnàynhắcđến.Lýdolànhữngngườinàychưađónggópđượcgìcóýnghĩahệthống
lýthuyếtvàkiếnthứchiệnhànhvềlãnhđạovàquảnlý.
MỗingườitrongsốbẩyvịTổnggiámđốcnàyđềuđãđónggópphầncủamìnhvàoviệclàm
phongphúthêmnhữnglýthuyết,kháiniệmvàtrithứclãnhđạovàquảnlý.BillGateslàngười
đầutiênnghĩrakháiniệm"hệthầnkinhsố",vàơngđãđặtcácthơngtinlênmặtbànđểtừđó
nghĩragiảiphápcótínhcáchmạngtrongviệclnchuyểnthơngtintrongtồncơngty,qua
đóbiếntấtcảnhânviênthànhnhữngcơngnhâncótrithức.AndyGrovecónhữngnhậnđịnh
rấtsâusắcvề"nhữngđiểmuốnchiếnlược",mộtkháiniệmđãgiúpcácgiámđốchiểurõhơn
vềcácvấnđềphứctạpkhiphảiđốiphóvớinhữngthayđổinhanhchóngtrongmơitrường
kinhdoanh.
HerbKelleherđãgiúpcácgiámđốckháchiểurằngvănhóacơngtycóthểvàthựcsựlàmột
trongnhữngtàisảnlớnnhấtcủacơngty,vàcơngviệccịnmangmộtýnghĩakhácvàlýthú
hơnchứkhơngđơnthuầnlànhữngconsốkhơkhan,sựnhàmchánvàđềuđặnnhưđồnghồ.
ƠngnhấnrấtnhiềuđếntinhthầnlàmviệcvàtínhhàihướctrongmơitrườngcủaSouthwest
Airlines,vàcoiviệcnhớtấtcảngàysinh,ngàycướicủacácnhânviênlàmộttrongnhữngthói
quenthườngxuncủamình.Bằngcáchđó,ơngvàcơngtyđãđượcđềnđápbằngnhữngnỗ
lựcvượttrộicủacácnhânviên.Khiđượchỏi:điềugìđãgiúpSouthwesttrởthànhhãnghàng
khơnglàmănsinhlợisuốtbathậpkỷliêntiếp,ơngđãtrảlờikhơngchútbănkhoăn:Chínhlà
nhânviêncủachúngtơi.
NgườitacũngcóthểdànhnhữngnhậnxéttươngtựchoSamWalson,ngườiđãrấtngạcnhiên
khithấymọingườisửngsốttrướcviệcơngdùngmộtchiếcxetảicởnhõlàmphươngtiệnđi
lại.("Vậytơiphảidùngcáigìđểchởconchócủatơiđi?MộtchiếcRollsRoycechắc?",Samhỏi
vặnlại).Nhưđãđềcậpởphầntrước,niềmđammêhọchỏicủaơnglàđiềumàmọigiámđốc
nênhọctập.Sựtrungthànhtheođuổimộttầmnhìnđơngiảnnhưngkhơngkémphầnmạnh
mẽ(vídụnhưngàynàocũngphảigiữgiárẻnhất)đãtruyềnlạichonhữngthếhệlãnhđạokế
tiếpmộtthơngđiệpsâusắc.
Nếunhưcầnphảiviếtlạinhữngquytắclãnhđạo,tựJackWelchcóthểđứngragiảngdạyđược.
TheoWelch:"Kinhdoanhrấtđơngiản".Ơngcịnkhẳngđịnhchínhtínhchấtkhơngchínhthức
cómộtsứcmạnhrấtlớn.Trướcđó,ngườitavẫnquanniệmkinhdoanhcóthểlàmộtcáigìđó
nhưngnhấtđịnhkhơngcóchỗchotínhkhơngchínhthức.Ơngđãtạoramộtcơchếtrongđó
nhữngngườigiỏinhấtđượcthểhiệnvàpháthuykhảnăng.Ơnghiểurằngkinhdoanhchínhlà
phảitạonênchấtxámtrongcơngty-mộtcáchnghĩrấtsâusắccủamộtvịTổnggiámđốc.Ơng
đãtạonênnhữngtiêuchímàcóthểtrởthànhhìnhmẫuchocáccơngtykháctrêntồnthếgiới
họctậpnhư:tăngtrưởng2consốvàtrởthànhcơngty"thứnhất,thứnhì"trêntấtcảcácthị
trường.Nhưngchínhviệctạonênmộttổchứcgắnbó,hoạtđộnghiệuquảvớivănhóatiếpthu
khácbiệthẳnsovớinhữngcơngtytạpnhamkhácđãlàmnênthànhtựuchủchốtcủaWelch.
Cuốicùng,xindànhvàilờiđểnóivềnhữngđiềukhiếnnhữngvịlãnhđạohànhđộngtheocách
củamình,haychínhxáchơn,nhữngđiềukhiếnhọkhơnghànhđộngtheonhữngcáchthơng
thường.Nhưđãđềcậpởphầnđầu,PeterDruckertừngquanniệmrằnglãnhđạolàmộtcơng
việc"tầmthường,khơnglãngmạnvàtẻngắt".Theotơi,cảbẩyvịlãnhđạoởđâyđềukhơng
đồngtìnhvớiDruckervềđiểmnày.SamWalsoncoiviệctạodựngWal-Martlàniềmvuithúvà
đãtừngviếtvềniềmđammêđốivớicạnhtranhtrongkinhdoanh.Tươngtự,JackWelchtừng
tunbố"Kinhdoanhlàýtưởng,làniềmvui,làsựhứngkhởi,làsựhợptácvàlàtấtcảnhững
điềuđócộnglại"
NhưngcólẽngườicócâutrảlờiđúngnhấtchocâuhỏitrênlàMichaelDell.Vàonăm1999,
trongkhiDellđangnóichuyệntạigiảngđườngcủatrườngđạihọcTexas,mộtsinhviênđãđặt
mộtcâuhỏi:tạisaonhữngtỷphúvẫntiếptụclàmviệc.Theosinhviênnày,"Ngàiđãcóq
nhiềutiềnrồi.TạisaoNgàikhơngbánhếttàisảnđi,muamộtchiếcthuyềnrồiđidungoạnở
biểnCa-ri-bê?"
CâutrảlờicủaDellđãnóilêntấtcả:"Duthuyềnmớithậtlànhàmchán.Emcóbiếtđiềuhành
mộtcơngtytrịgiámộttỷUSDthúvịđếnthếnàokhơng?"
Sauđâylànhữngbàihọcvềlãnhđạocủabẩyvịlãnhđạokiệtxuất,nhữngngườiđãlàmthay
đổihìnhthứckinhdoanhvàđãđượctậnhưởngrấtnhiềuniềmvuithútrongsuốtqtrìnhđó.
NHỮNGĐẶCTÍNH
CỦA7VỊLÃNHĐẠOKIỆTXUẤT
1.Cáchtiếpcậntừbênngồivào
2.Khảnăngtruyềntảibẩmsinh
3.Hiểuđượcvaitrịquantrọngcủavănhóa
4.Sángtạoranhữngsảnphẩm,quytrìnhhaygiảipháp“đitrướcthờiđại”.
5.Ápdụngnhữngýtưởnghaynhấtbấtluậnnguồngốccủaýtưởngđó.
6.Đónggópthêmvàokhotàngkiếnthứcvềlãnhđạovàquảnlýtrongkinhdoanh.
PHẦN2:XÁCĐỊNHCHIẾNLƯỢCCỦACÁCNHÀLÃNHĐẠOKIỆTXUẤT
Chương1.COIKHÁCHHÀNGLÀTRỌNG
TÂMTRONGMƠHÌNHKINHDOANH
Ngaytừkhikhởinghiệp,việckinhdoanhcủachúngta–từkhâuthiếtkế,sảnxuấtđếnkhâubán
hàngđềuđượcđịnhhướngtheoýkiếncủakháchhàng
MichaelDell-ngươìsánglậpvàGiámđốcđiềuhànhtậpđồnmáytínhDell.
Nắmbắtđượcnhucầucủakháchhànglnlnlàđiềuquantrọng.Nhưngcólẽđiềuquan
trọnghơnlàkhinhữngnhucầuđóthayđổi,nhấtlàtrongthờikỳkinhtếđixuống–bạncần
hiểurõsựthayđổinàyhơnbấtkỳcơngtynàokhác.
MICHAELDELL
MichaelDellsẽlàmgì?
BạnđangởcươngvịlàmộtGiámđốcđiềuhành(CEO)củamộtcơngtysảnxuấthànggiadụng
cósốvốn30triệuđơla.Cơngtyđượcchabạnthànhlậpvàonăm1960vàđitiênphongtrong
lĩnhvựcsảnxuấtmáylàmsạchkhơngkhígiađình.Hainămtrước,chabạnnghỉhưuvàgiaolại
cơngviệckinhdoanhchobạn.Nhữngviệclàmđầutiêncủabạnlàhiệnđạihóacơngtybằng
cáchlắpđặthệthốngmáytính(gồmcảviệclậptrangwebriêngchocơngty)chocáchoạt
độngđiềuhànhvàquytrìnhmuabántheođơnđặthàng.Kếtquảlà,ngàynayhơnmộtnửasố
hợpđồngcơngtynhậnđượcđềuthựchiệnquamạngInternet.
Trong6thángđầutiên,cơngviệckinhdoanhdiễnrakháthuậnbuồmxigió.Nhưngsauđó,
mọiviệcbắtđầuđixuống.Mặcdùnhữngsảnphẩmđầutiêncủacơngtylàmáygiữẩmvàlàm
khơ,nhưngsảnphẩmmanglạinhiềulợinhuậnchohọtrongvịng4nămqualạilàmáylọc
khơngkhí(máylọckhơngkhí4000–AirPure4000).Khisảnphẩmđượctungrathịtrường,
ngaytứcthìnótrởnênrấtđượcưachuộng.Nhưngcónhiềucơngtymớithâmnhậpthịtrường
vànhanhchónglấnátthịphầncủacơngtybạn.Nếumọichuyệnvẫntiếpdiễnnhưvậy,chỉ
trongvịng6thángnữa,bạnsẽchỉcịnkhoảng1/4thịphầnsovớimộtnămtrướcđây.Vấnđề
trởnêntồitệhơnkhihàngcủabạntồnkhongàycàngnhiềutrongkhinhucầutrênthịtrường
giảmđángkể.Nếutìnhhìnhkhơngthayđổi,bạnsẽmấthơnnửatriệuđơlachosốhàngtồn
khoqmứcquyđịnhnày.
Dosảnphẩmkhơngthayđổi,bạnkhơngthểhiểuđiềugìđangdiễnra.Đểchốnglạinhữngđối
thủcạnhtranh,bạnsẽnghetheolờikhuncủachabạnvàtungrachiếndịchquảngcáotrên
cácbáo,đàicũngnhưgửithưmờikhuyếnmạivớinhữngkhoảnchiếtkhấuchokháchhàng