HỆ THỐNG SẢN XUẤT VÀ CUNG ỨNG GIỐNG KHOAI TÂY SẠCH BỆNH docx

HỆ THỐNG SẢN XUẤT VÀ CUNG ỨNG
GIỐNG KHOAI TÂY SẠCH BỆNH
(do Trung tâm Nghiên cứu Cây có củ, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp
Việt Nam đề xuất).
Phương pháp in vitro và bán in vitro:
Trạm Sapa (Lào Cai) ở độ cao 1500 m so với mặt biển: sản xuất các củ siêu
nhỏ (microtubers) và các cây trong ống nghiệm bằng phương pháp in
vitro (giống tiền gốc). Đồng thời tăng cường sản xuất củ nhỏ (minitubers)
bằng phương pháp bánin vitro (semi in vitro), củ giống gốc Go.
Cơ sở sản xuất giống trên đồng ruộng (lúa nước) cách ly tại các vùng cao
phía Bắc có độ cao từ 1000 m so với mặt biển trở lên: sử dụng củ nhỏ sản
xuất ở Sapa để sản xuất ra củ giống gốc sạch bệnh (G
1
). Ở đây có kết hợp
phương pháp chọn lọc quần thể thải loại các cây bị bệnh virus. Cũng có thể
sản xuất củ giống G1 ở chân ruộng lúa nước tại các vùng đồng bằng ven
biển hoặc Hải đảo của tỉnh Quảng Ninh.
Xây dựng mạng lưới các Hợp tác xã tiên tiến ở ĐBSH (Thái Bình, Nam
Định, Hà Tây và Hưng Yên) để sản xuất ra giống xác nhận (G
2
và G
3
) trong
vụ Xuân nhằm cung cấp giống cho nông dân. Ở những địa điểm nhân giống
này, phương pháp chọn lọc quần thể thải loại các bệnh virus phải được áp
dụng nghiêm ngặt.
Tất cả các củ giống thuộc các cấp giống đều có sự kiểm định và xác định của
Trung tâm Khảo nghiệm Giống cây trồng Trung ương.
Hệ thống sản xuất giống nói trên bao gồm các cấp giống: giống tiền gốc (các
vật liệu in vitro như microtubers và các cây trong ống nghiệm), giống gốc
bao gồm giống G

o
(củ nhỏ sản xuất trong nhà lưới hoặc sản xuất bằng
phương pháp thuỷ canh trong nhà lưới), giống G
1
(giống nguyên chủng sản
xuất trên đồng ruộng cách ly ở vùng cao hoặc Hải đảo thuộc vùng Đông
Bắc), G
2
& G
3
(giống xác nhận sản xuất ở các vùng cách ly thuộc ĐBSH).
Số thế hệ nhân giống chỉ là 4 đời (sau đời tiền gốc). Điều này phù hợp với ý
kiến cho rằng các điều kiện ở ĐBSH là không thuận lợi cho việc nhân giống.
Tốc độ thoái hoá giống nhanh ngăn cản việc nhân giống có chất lượng
(Struick and Wiersema, 1999).
Phương pháp truyền thống:
Nguồn cung cấp giống sạch bệnh (sản xuất trong nước hoặc nhập từ nước
ngoài) được trồng duy trì và nhân giống thông qua phương pháp chọn dòng
hoặc chọn lọc quần thể thải loại bệnh virus ở vùng có độ cao từ 1000 - 1500
m so với mặt nước biển. Ở những vùng cao này, chủ yếu là duy trì và nhân
giống G
1
. Sau đó giống được chuyển đến những vùng cách ly (các HTX có
chọn lọc ở ĐBSH) để sản xuất giống G
2
và G
3
(giống xác nhận).
Về không gian, chủ yếu sản xuất giống tiền gốc và giống gốc (G
o

và G
1
) ở
các vùng núi cao có độ cao từ 1500 - 1600 m so với mặt biển. Sản xuất
giống gốc cần được tiến hành vào vụ Xuân Hè trên chân ruộng lúa nước ở
vùng cách ly có độ cao từ 1000 - 1500 m so với mặt biển. Sản xuất giống
xác nhận G
2
có thể được tiến hành ở những hợp tác xã nông nghiệp (có chọn
lọc) ở ĐBSH.