Ôn tập sinh học tdl121 dth 02 nst
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.14 MB, 33 trang )
22-Feb-21
Nhiễm sắc thể
Hình ảnh và thơng tin được trích dẫn từ
Hartwell et al., 2018. Genetics: from genes to genomes 6th edition,
Brooker, 2018. Genetics Analysis and Principles 6th edition và
Pierce, 2016. Genetics: a conceptual approach 6th edition
trừ khi có trích dẫn khác
1
Các nội dung chính
• Nhiễm sắc thể
• Cấu trúc nhiễm sắc thể
• Tổ chức của chất nhiễm sắc
• Cơ chế duy trì bộ NST
• Ngun phân
• Giảm phân
2
1
22-Feb-21
Các nội dung chính
• Nhiễm sắc thể
• Cấu trúc nhiễm sắc thể
• Tổ chức của chất nhiễm sắc
• Cơ chế duy trì bộ NST
• Ngun phân
• Giảm phân
3
Hãy tính chiều dài (μm) của đoạn DNA 4.6 Mbp?
DNA dạng B: 01 cặp nucleotide (bp) dài 0.34 nm
Chiều dài của đoạn DNA 4.6 Mbp
= 4.6 x 106 x 0.34 (nm)
= 1.564 x 106 (nm)
= 1564 (µm)
Làm thế nào để phân tử DNA dài 1564 µm nằm gọn trong vi khuẩn có
kích thước ~2 µm và có thể phiên mã, nhân đơi được?
4
2
22-Feb-21
Nhiễm sắc thể của Escherichia coli
/>
5
Giải pháp
Phối hợp hai giải pháp
DNA siêu xoắn
Khung protein
Pierce, 2012
6
3
22-Feb-21
DNA siêu xoắn
hai loại siêu xoắn
siêu xoắn dương
siêu xoắn âm
(nhiều xoắn)
(ít xoắn)
7
Topoisomerase tạo hoặc bỏ siêu xoắn
Craig et al., 2010
8
4
22-Feb-21
DNA siêu xoắn âm
Hai chức năng
Đóng gói DNA vào tế bào
Dễ dàng tháo xoắn DNA
9
Làm thế nào để đóng gói DNA vào tế bào nhân chuẩn?
10
5
22-Feb-21
DNA được đóng gói vào NST cùng với protein
Pierce, 2016
11
Cấu trúc nucleosome
• Lõi 8 histone: 2 H2A, 2
H2B, 2 H3 and 2 H4
ã on DNA di 147 bp
qun 1ắ vũng xoắn quanh
lõi histone theo chiều xoắn
trái
Alberts et al., 2014
12
6
22-Feb-21
Sợi nhiễm sắc 11 nm (sợi nhiễm sắc cơ bản)
Alberts et al., 2014
13
Sợi nhiễm sắc 30 nm
Alberts et al., 2014
14
7
22-Feb-21
Mơ hình sợi nhiễm sắc 30 nm
• Mơ hình solenoid: một mạch
xoắn trái với 6 nucleosome
hoặc hơn mỗi chu kỳ xoắn
• Mơ hình hai mạch xoắn: các
nucleosome so le nhau giống
hai mạch nucleosome xoắn trái
Lodish et al., 2016
15
Nhiễm sắc thể điển hình trong nguyên phân
Alberts et al., 2014
16
8
22-Feb-21
Chất nhiễm sắc
• Là phức hợp của DNA và protein (histone và nonhistone)
• Có chức năng trung hịa điện tích âm của DNA
• Cho phép DNA thu gọn
• Đóng vai trò quan trọng trong điều hòa hoạt động gen
17
Nhiễm sắc thể
• NST là cấu trúc tạo bởi chất
nhiễm sắc.
• NST tương đồng là các NST có
cùng kích thước, hình dạng và
kiểu băng nhuộm. Hai NST tương
đồng chứa cùng một tập hợp
gen.
• NST giới tính là NST có chức
năng quy định giới tính và khả
năng sinh sản.
Pierce, 2016
18
9
22-Feb-21
Chiều dài tổng số
Ba đặc điểm hình thái của NST
Vị trí tâm động
Kiểu băng nhuộm Giemsa
19
Mỗi lồi có một bộ NST đặc trưng (kiểu nhân)
20
10
22-Feb-21
Ideogram
Alberts et al., 2014
21
Ba yếu tố thiết yếu của NST
Alberts et al., 2014
22
11
22-Feb-21
Tâm động gắn với vi ống của thoi phân bào
Booker, 2017
23
Phân loại NST theo vị trí tâm động
Klug et al., 2019
24
12
22-Feb-21
Đầu mút bảo vệ NST
The 2009 Nobel Prize in Physiology or Medicine – Illustrated Presentation
25
NST sinh vật nhân chuẩn có nhiều điểm khởi đầu nhân đôi
Alberts et al., 2014
26
13
22-Feb-21
Biến đổi của NST trong chu trình tế bào
Alberts et al., 2014
27
Các nội dung chính
• Nhiễm sắc thể
• Cấu trúc nhiễm sắc thể
• Tổ chức của chất nhiễm sắc
• Cơ chế duy trì bộ NST
• Ngun phân
• Giảm phân
28
14
22-Feb-21
Chất nhiễm sắc và Thể nhiễm sắc
Alberts et al., 2014
29
Nguyên nhiễm sắc và Dị nhiễm sắc
Dị nhiễm sắc
Nguyên nhiễm sắc
(bắt màu đậm,
(bắt màu nhạt,
trình tự khơng phiên mã,
trình tự phiên mã,
Không bị DNase I cắt)
bị DNase I cắt)
Hardin et al., 2012
dị nhiễm sắc cơ định
(luôn luôn)
dị nhiễm sắc thay đổi
(đôi lúc, đôi nơi)
30
15
22-Feb-21
Phân bố trạng thái chất nhiễm sắc
Alberts et al., 2014
31
Định khu nhiễm sắc thể trong kỳ trung gian
Alberts et al., 2014
32
16
22-Feb-21
Chất nhiễm sắc trong q trình biệt hóa tế bào que
33
Biến đổi histone ảnh hưởng trạng thái chất nhiễm sắc
Nguyên nhiễm sắc
Dị nhiễm sắc
Dị nhiễm sắc
Politz et al., 2013
34
17
22-Feb-21
Mật mã histone
Alberts et al., 2014
35
Bất hoạt NST X
NST của bố hay mẹ bị bất
hoạt ngẫu nhiên vào giai
đoạn 500-1000 tế bào và
trạng thái bất hoạt được duy
trì ở các lần phân bào sau
Alberts et al., 2014
36
18
22-Feb-21
Các nội dung chính
• Nhiễm sắc thể
• Cấu trúc nhiễm sắc thể
• Tổ chức của chất nhiễm sắc
• Cơ chế duy trì bộ NST
• Ngun phân
• Giảm phân
37
Chu trình sự sống
Tế bào sinh dưỡng,
Tế bào mầm sinh dục
2n
Nguyên phân
Giảm phân
Giao tử
n
n
Thụ tinh
Hợp tử
2n
38
19
22-Feb-21
Nguyên phân
39
Nguyên phân
G1
S
G2
M
G1
2n NST đơn
2n NST đơn
2n NST kép
2n NST đơn
40
20
22-Feb-21
Kỳ đầu
41
Kỳ đầu giữa
42
21
22-Feb-21
Kỳ giữa
43
Kỳ sau
44
22
22-Feb-21
Kỳ cuối
45
Phân chia tế bào chất
46
23
22-Feb-21
Phân chia tế bào chất ở tế bào động vật và thực vật
47
Nguyên phân ở thực vật (rễ hành)
48
24
22-Feb-21
Nguyên phân ở tế bào thận lợn
/>49
Nguyên phân ở tế bào hoa ly
/>50
25
