BÀI TẬP HẾT MƠN CƠNG CHÚNG BÁO CHÍ
Nghiên cứu về xu hướng tiếp nhận thơng tin báo chí của thế
hệ trẻ hiện nay trên báo mạng điện tử.
I.
Tổng quan về nghiên cứu
1. Lý do chọn đề tài
Bước vào thời đại cơng nghiệp số, báo chí Việt Nam đứng trước các thách
thức lớn nhưng cũng là cơ hội để mỗi cơ quan báo chí và người làm báo tự đổi mới
để bắt kịp xu hướng chung của sự phát triển. Với tỷ lệ phổ cập Internet cao, việc
đọc báo trên mạng đã bắt đầu trở thành thói quen tiếp nhận tin tức hằng ngày của
nhiều người dân. Việc tiếp nhận sản phẩm báo chí của cơng chúng có nhiều thay
đổi so với trước đây.
Công nghệ làm báo trở nên hiện đại hơn, những sản phẩm báo chí
multimedia (đa phương tiện) ra đời, với các kiểu bài như: infographics, mega story,
e-magazine, long-form,… đã khơng cịn xa lạ với độc giả, tạo nên những món ăn
tinh thần mới mẻ, khác với những bài báo chỉ gồm chữ viết và ảnh minh họa đơn
thuần.
Câu hỏi đặt ra là: liệu báo chí truyền thống sẽ phải thay đổi thế nào để bắt kịp
với xu hướng thời đại? Làm thế nào để các sản phẩm báo chí trở nên thu hút hơn
với cơng chúng? Việc khảo sát xu hướng, hiệu quả tiếp nhận thông tin, cụ thể là
thông tin trên báo mạng điện tử tới các bộ phận công chúng nhất định, ở khía cạnh
định lượng và định tính, có sơ sở khoa học, khách quan, cụ thể…là một nhu cầu
cấp thiết đối với khơng chỉ với các cơ quan báo chí, mà còn với cả các cấp quản lý
Nhà nước trên lĩnh vực văn hoá.
2. Vấn đề nghiên cứu
Vấn đề cần nghiên cứu là Xu hướng tiếp nhận thơng tin báo chí của công
chúng báo mạng điện tử. Để dự báo được xu hướng, cần làm rõ thực trạng
qua biến số trung gian Thực trạng tiếp nhận thông tin của công chúng
BMĐT ở Việt Nam. Biến số độc lập được xác định là nguyên nhân trực tiếp
dẫn đến biến số phụ thuộc bao gồm 2 yếu tố Đặc điểm của công chúng
BMĐT và Hoạt động của các cơ quan BMĐT ở Việt Nam. Sự tương tác giữa
biến phụ thuộc và biến độc lập cùng nằm trong tác động của 2 biến can thiệp
là Chủ trương của Đảng và Nhà nước về báo chí và Sự phát triển của khoa
học kĩ thuật cơng nghệ.
Những thay đổi của thơng tin trên báo chí chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố,
trong đó có yếu tố thế hệ cao – trung – trẻ tuổi, đặc biệt là thanh thiếu niên
(hay còn gọi là thế hệ Z). Lớp công chúng trẻ sẽ quyết định đặc trưng tiếp
nhận báo chí trong tương lai như thế nào.
Các loại hình báo chí truyền thống như báo in, phát thanh, truyền hình đang
có dấu hiệu sụt giảm lượng cơng chúng và thậm chí có thể diệt vong trước
tốc độ phát triển mạnh mẽ của báo mạng điện tử cũng như các phương tiện
truyền thơng mới. Điều này cũng giải thích lí do tất cả các báo chí truyền
thống đang chuyển mình sang nền tảng số, ví dụ như các tịa soạn báo in đều
có trang báo mạng điện tử để cập nhật thơng tin tích hợp cùng đa phương
tiện.
3. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu xu hướng tiếp nhận thông tin báo chí của cơng chúng thế hệ Z
trên báo mạng điện tử hiện nay và sự đáp ứng nhu cầu công chúng của các
cơ quan truyền thơng đại chúng, từ đó, đề ra giải pháp nhằm nâng cao hiệu
quả, chất lượng hoạt động thơng tin của báo chí nói chung, báo mạng nói
riêng.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tìm hiểu, phân tích về sự khác biệt giữa báo chí truyền thống và báo chí
hiện đại. (nội dung/chất lượng thơng tin, hình thức trình bày, phương tiện
truyền tải, số lượng độc giả xưa và nay…)
- Điều tra xã hội học bằng bảng hỏi anket/ google forms/ trưng cầu ý kiến
công chúng về xu hướng tiếp nhận thông tin trên báo mạng điện tử. Mẫu
nghiên cứu được tiến hành trên 500 người (500 phiếu điều tra).
- Xác định những việc báo chí cần làm để cải thiện chất lượng tin tức hay
hình thức truyền tải để đáp ứng nhu cầu của công chúng, tối đa hóa mục
đích truyền thơng.
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu của đề tài là Xu hướng tiếp nhận thông tin của
công chúng báo mạng điện tử.
- Phạm vi nghiên cứu: thế hệ Z trong khu vực Hà Nội (sinh viên các
trường đại học, học sinh trung học phổ thông…)
6. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp bảng hỏi anket, kết hợp cùng phương pháp phỏng vấn sâu.
7. Thiết kế nghiên cứu
7.1. Đối tượng thực hiện nghiên cứu, cỡ mẫu
- Đối tượng nghiên cứu là thế hệ trẻ hiện nay (là thế hệ sinh ra trong
khoảng năm 1996-2005) – còn được biết là “thế hệ kết nối” hay “những
đứa trẻ trong thời đại chấm com”.
Tính đến năm 2020, thế hệ trẻ này là những người giao động từ 15 – 25
tuổi, họ là những cư dân toàn cầu với kiến thức mở rộng, nên ngoài
những giá trị sản phẩm thơng thường, họ cịn quan tâm đến vấn đề trách
nhiệm xã hội, mơi trường, và bình đẳng giới. Vậy nên nhu cầu tiếp nhận
thơng tin trên báo chí truyền thơng của họ rất lớn. Đây chính là những
cơng chúng tiềm năng mà báo chí cần khai thác.
- Để tìm hiểu xu hướng mới trong thói quen tiếp cận thơng tin báo chí của
độc giả trẻ Hà Nội, chúng tơi đã tiến hành phát phiếu khảo sát cho hơn
500 bạn trẻ, trong đó khoảng 65% hồi đáp viên có độ tuổi từ 18 – 25
tuổi. Với tỉ lệ đó, kết quả nghiên cứu thu về sẽ phản ánh đúng xu hướng
thực tế của giới trẻ, vì rằng hơn 2/3 số người trả lời khảo sát có trình độ
văn hóa cao, do đó câu trả lời của họ trở thành những cứ liệu đáng tin
cậy.
7.2.
Cơ sở lý luận
a. Khái niệm cơng chúng báo chí
b. Khái niệm xu hướng tiếp nhận
c. Các lý thuyết tiếp cận vấn đề (lý thuyết truyền thông, lý thuyết xã
hội học truyền thông đại chúng, lý thuyết tâm lý học báo chí truyền
thơng)
7.3.
Cơ sở thực tiễn
a. Đặc trưng nền báo chí Việt Nam hiện nay
b. Thực trạng tiếp nhận các loại hình thơng tin
7.4.
Mẫu bảng hỏi “Xu hướng tiếp nhận thông tin của thế hệ trẻ trên
báo mạng điện tử”
PHIẾU ĐIỀU TRA XU HƯỚNG TIẾP NHẬN THÔNG TIN CỦA ĐỘC GIẢ
TRẺ TRÊN BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ
Trong những năm gần đây, báo chí có xu hướng tích hợp cùng nền tảng số, kết hợp
các yếu tố đa phương tiện như hình ảnh, video, audio với mục đích truyền tải tối đa
thông tin tới độc giả. Bảng câu hỏi này nhằm mục đích xác định xu hướng tiếp
nhận thơng tin của cơng chúng trên báo mạng điện tử.
PHẦN 1: THƠNG TIN CÁ NHÂN
Họ và tên (không bắt buộc):………………………………………………………..
Năm sinh: ………………………………………………………………………….
Bạn đang là sinh viên/ học sinh tại trường:…………………………………………
PHẦN 2: NỘI DUNG
1. Bạn thường tiếp cận với thông tin hàng ngày qua kênh thơng tin nào?
(có thể chọn nhiều đáp án)
a. Báo mạng điện tử
b. Báo mạng điện tử mobile
c. Truyền hình
d. Mạng xã hội
e. Báo in
f. Tạp chí
g. Phát thanh
2. Thiết bị nào được bạn sử dụng để tiếp nhận thông tin? (có thể chọn
nhiều đáp án)
a. Điện thoại di động
b. Tivi
c. Sách báo
d. Radio
e. Máy tính xách tay
3. Bạn thường quan tâm tới những chủ đề nào? (có thể chọn nhiều đáp án)
a. Kinh tế
b. Luật pháp
c. Xã hội
d. Du lịch
e. Nghệ thuật – Điện ảnh
f. Chính trị
g. Thể thao
h. Thần tượng
i. Khoa học công nghệ
4. Tần suất đọc báo của bạn?
a. 1 lần/ tuần
b. Cách ngày
c. Mỗi ngày
d. Khơng có
5. Kể tên những trang thơng tin mà bạn hay đọc: ………………...........
6. Đánh giá của bạn về những bài viết trên báo mạng điện tử (nội dung,
hình ảnh, video…):
a. Rất thu hút
b. Thu hút
c. Ít thu hút
d. Khơng thu hút
e. Ý kiến khác
7. Trên thang điểm 10, bạn đánh giá thế nào về ứng dụng mobile của báo
mạng điện tử:…………………………………………………
8. Nếu được chọn 1 chuyên mục trên báo mạng điện tử để gắn bó, bạn sẽ
chọn?……………………………………………..
9. Bạn có góp ý nào dành cho các trang báo mạng điện tử:
……………………
CHÂN THÀNH CẢM ƠN SỰ HỢP TÁC CỦA BẠN!
7.5. Kết quả nghiên cứu
- Qua bảng khảo sát trên chúng ta sẽ biết được công chúng thế hệ Z tiếp
nhận thông tin qua kênh nào, tần suất tiếp nhận thông tin, chủ đề họ quan
tâm là gì.
8. Ý nghĩa nghiên cứu
Thế hệ trẻ ngày nay không chỉ là nhóm cơng chúng mục tiêu mà cịn là nhóm
cơng chúng tương lai của thị trường báo chí truyền thông. Việc nghiên cứu về
xu hướng tiếp nhận thông tin của nhóm cơng chúng này sẽ giúp cho các cơ
quan báo chí truyền thơng có có phương án, kế hoạch, đưa ra sản phẩm phục
vụ cơng chúng của mình một cách hữu hiệu nhất. Tn thủ tơn chỉ, mục đích
và phục vụ đối tượng cơng chúng sẽ góp phần quan trọng làm nên bản sắc,
khẳng định đặc thù của mỗi cơ quan báo chí.