Phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng không của công ty tnhh thương mại và giao nhận hcvina

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
KHOA KINH TẾ & KINH DOANH QUỐC TẾ

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP

PHỊNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RỦI RO TRONG
QUY TRÌNH GIAO NHẬN HÀNG HĨA XUẤT
NHẬP KHẨU BẰNG ĐƯỜNG HÀNG KHÔNG CỦA
CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI VÀ GIAO NHẬN
HCVINA

Giáo viên hướng dẫn

Sinh viên thực hiện

THS PHAN THU TRANG

Nguyễn Thị Thu Trang
Lớp: K55E3
Mã sinh viên: 19D130185


LỜI CAM ĐOAN
Đề tài khóa luận tốt nghiệp: “Phịng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình giao nhận
hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng khơng của Cơng ty TNHH Thương mại và
Giao nhận HCVINA.”
Em xin cam đoan rằng:
1. Mọi số liệu và kết quả nghiên cứu được sử dụng trong bài luận văn này là hoàn toàn
trung thực. Các thơng tin trích dẫn trong bài đều được ghi rõ nguồn gốc.
2. Việc nghiên cứu và phân tích dữ liệu hồn tồn là thành quả của em.
3. Khóa luận tốt nghiệp này là cơng trình nghiên cứu của cá nhân em, không sao chép

của bất cứ ai.
Em xin chịu mọi trách nhiệm về cơng trình nghiên cứu của riêng mình!
Hà Nội, ngày 27 tháng 04 năm 2023
Người cam đoan
Nguyễn Thị Thu Trang


LỜI CẢM ƠN
Dựa trên kiến thức đã học tại trường Đại Học Thương Mại và quá trình tìm hiểu
nghiên cứu thực tế cơng tác phịng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình giao nhận
hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng không của công ty TNHH Thương mại và
Giao nhận HCVINA, em đã rất cố gắng và nỗ lực để hồn thành khóa luận tốt nghiệp
này. Em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn và giảng dạy tận tình của các cán bộ,
giảng viên trường Đại học Thương Mại, đã trang bị cho em kiến thức nền tảng để em
lựa chọn và hồn thành khóa luận.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến Giảng viên Ths. Phan Thu Trang
người đã tận tình hướng dẫn, định hướng cho em trong suốt quá trình thực hiện khóa
luận tốt nghiệp. Đồng thời, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến giám đốc và toàn bộ
các anh chị cán bộ, nhân viên công ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA, đặc
biệt là các anh chị bộ phận chứng từ, bộ phận thủ tục hải quan đã tạo điều kiện, chỉ
bảo, giúp đỡ để em có cơ sở hồn thành tốt khóa luận tốt nghiệp.
Do cịn hạn chế về kiến thức cũng như kinh nghiệm làm việc thực tế, các thơng
tin thu thập cịn chưa được phong phú nên khóa luận vẫn cịn nhưng sai sót, em rất
mong nhận được những ý kiến đóng góp và lời khun bổ ích của các thầy cơ giáo để
bài khóa luận được hoàn chỉnh hơn.
Em xin chân thành cảm ơn.
Hà Nội, ngày 27 tháng 04 năm 2023
Sinh viên
Nguyễn Thị Thu Trang

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN..............................................................................................................
MỤC LỤC....................................................................................................................
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ HÌNH VẼ.........................................................
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT......................................................................................
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU....................................1
1.1 Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu.............................................................. 1
1.2 Tổng quan nghiên cứu..................................................................................... 2
1.3 Mục tiêu nghiên cứu........................................................................................ 3
1.4 Đối tượng nghiên cứu...................................................................................... 3
1.5 Phạm vi nghiên cứu......................................................................................... 3
1.6 Phương pháp nghiên cứu................................................................................. 4
1.6.1 Phương pháp thu thập dữ liệu................................................................. 4
1.6.1.1 Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp............................................. 4
1.6.1.2 Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp............................................4
1.6.2 Phương pháp phân tích dữ liệu............................................................... 4
1.6.2.1 Phương pháp thống kê.................................................................... 4
1.6.2.2 Phương pháp phân tích................................................................... 5
1.6.2.3 Phương pháp tổng hợp....................................................................5
1.7 Kết cấu của khóa luận......................................................................................5
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ
RỦI RO TRONG QUY TRÌNH GIAO NHẬN HÀNG HĨA XUẤT NHẬP
KHẨU BẰNG ĐƯỜNG HÀNG KHÔNG...............................................................6
2.1. Một số khái niệm cơ bản................................................................................ 6
2.1.1 Khái niệm giao nhận hàng hóa................................................................6
2.1.2 Khái niệm về rủi ro................................................................................. 6
2.1.3. Khái niệm về tổn thất............................................................................. 7

2.1.4 Hạn chế rủi ro..........................................................................................7
2.1.5 Phòng ngừa rủi ro....................................................................................7
2.1.6 Phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất
nhập khẩu bằng đường hàng khơng................................................................. 7
2.2 Một số lý thuyết của phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình giao nhận
hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng khơng............................................... 8
2.2.1 Quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng khơng
tại doanh nghiệp logistics.................................................................................8
2.2.1.1 Tiếp nhận yêu cầu của khách hàng................................................. 8
2.2.1.2 Nhận và kiểm tra bộ chứng từ........................................................ 8
2.2.1.3. Tổ chức giao nhận hàng xuất nhập khẩu....................................... 9
2.2.1.4. Giao hàng cho khách hàng.......................................................... 10
2.2.1.5. Quyết tốn chi phí....................................................................... 10
2.2.2 Nhận dạng và phân tích rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất
nhập khẩu bằng đường hàng khơng............................................................... 10
2.2.2.1. Nhận dạng rủi ro..........................................................................10
2.2.2.2. Phân tích rủi ro............................................................................ 12
2.2.3 Đo lường rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu
bằng đường hàng khơng.................................................................................14
2.2.4 Các biện pháp phịng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình giao nhận
hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng khơng........................................15
2.2.4.1 Kiểm sốt rủi ro............................................................................ 15
2.2.4.2 Tài trợ rủi ro................................................................................. 15
2.2.5 Những nhân tố ảnh hưởng đến việc phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong
quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng khơng.......16
2.2.5.1 Mơi trường bên ngồi doanh nghiệp............................................ 16
2.2.4.2 Môi trường bên trong doanh nghiệp.............................................16


CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CỦA VIỆC PHỊNG NGỪA VÀ

HẠN CHẾ RỦI RO TRONG QUÁ TRÌNH GIAO NHẬN HÀNG HĨA XUẤT
NHẬP KHẨU BẰNG ĐƯỜNG HÀNG KHƠNG CỦA CƠNG TY TNHH
THƯƠNG MẠI VÀ GIAO NHẬN HCVINA.......................................................17
3.1 Giới thiệu về Công ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA.............17
3.1.1 Khái quát q trình hình thành và phát triển của Cơng ty TNHH
Thương mại và Giao nhận HCVINA............................................................. 17
3.1.2 Các lĩnh vực hoạt động của Công ty TNHH Thương mại và Giao nhận
HCVINA........................................................................................................ 17
3.2 Khái quát tình hình hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH Thương mại
và Giao nhận HCVINA....................................................................................... 18
3.2.1 Khái qt chung về tình hình kinh doanh của Cơng ty TNHH Thương
mại và Giao nhận HCVINA...........................................................................18
3.2.1.1 Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty HCVINA..................18
3.2.1.2 Hoạt động thương mại quốc tế của công ty HCVINA................ 19
3.2.2 Hoạt động cung cấp dịch vụ giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng
đường hàng không của Công ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA

22

3.3 Thực trạng của việc phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong quá trình giao nhận
hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng khơng của Cơng ty TNHH Thương
mại và Giao nhận HCVINA................................................................................ 23
3.3.1.Thực trạng quy trình giao nhận hàng hóa nhập khẩu bằng đường hàng
khơng tại Công ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA................... 23
Qua thơng tin khảo sát được và q trình thực tập tại cơng ty thì HCVINA thực
hiện quy trình giao nhận hàng nhập khẩu theo các bước dưới đây:.................... 23
3.3.1.1 Tiếp nhận yêu cầu của khách hàng............................................... 23
3.3.1.2 Nhận và kiểm tra bộ chứng từ hàng xuất nhập khẩu.................... 24
3.3.1.3. Tổ chức giao nhận hàng xuất nhập khẩu..................................... 25
3.3.1.4 Giao nhận hàng hóa...................................................................... 27

3.3.1.5 Quyết tốn chi phí........................................................................ 27


3.3.2 Thực trạng về những rủi ro và các biện pháp phịng ngừa, hạn chế rủi ro
trong quy trình giao nhận hàng hóa nhập khẩu bằng đường hàng khơng của
Cơng ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA................................... 28
3.3.2.1 Những rủi ro và nguyên nhân của những rủi ro trong quy trình
giao nhận hàng hóa nhập khẩu bằng đường hàng không của Công ty
HCVINA...................................................................................................28
3.3.2.2 Đo lường rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập
khẩu bằng đường hàng khơng tại cơng ty HCVINA................................ 31
3.3.2.3 Kiểm sốt rủi ro trong q trình giao nhận hàng hóa nhập khẩu
bằng đường hàng không mà công ty HCVINA đã thực hiện trong những
năm vừa qua..............................................................................................33
3.3.2.4 Tài trợ rủi ro trong quá trình giao nhận hàng hóa nhập khẩu bằng
đường hàng khơng mà công ty HCVINA đã thực hiện trong những năm
vừa qua..................................................................................................... 35
3.3.3 Những nhân tố ảnh hưởng đến việc phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong
quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng khơng của
cơng ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA.................................... 35
3.3.3.1 Môi trường bên ngồi cơng ty TNHH Thương mại và Giao nhận
HCVINA...................................................................................................35
3.3.3.2 Môi trường bên trong công ty TNHH Thương mại và Giao nhận
HCVINA...................................................................................................36
3.4 Đánh giá thực trạng phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình giao nhận
hàng hóa nhập khẩu bằng đường hàng không của Công ty TNHH Thương mại
và Giao nhận HCVINA....................................................................................... 37
3.4.1 Thành công............................................................................................37
3.4.2 Những vấn đề còn tồn tại và nguyên nhân............................................38
3.4.2.1 Vấn đề còn tồn tại.........................................................................38

3.4.2.2 Nguyên nhân của vấn đề...............................................................39


CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN VÀ ĐỀ XUẤT VỚI VẤN ĐỀ
PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RỦI RO TRONG QUY TRÌNH GIAO NHẬN
HÀNG HĨA XUẤT NHẬP KHẨU BẰNG ĐƯỜNG HÀNG KHÔNG TẠI
CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI VÀ GIAO NHẬN HCVINA.......................41
4.1 Định hướng phát triển cơng tác phịng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình
giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng không tại công ty
HCVINA..............................................................................................................41
4.2 Một số đề xuất hồn thiện cơng tác phịng ngừa và hạn chế rủi ro trong q
trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng không của công ty
HCVINA..............................................................................................................42
4.2.1. Hoàn thiện và nâng cao năng lực nghiên cứu và nhận dạng và dự báo
rủi ro...............................................................................................................42
4.2.2. Hoàn thiện các quy trình nghiệp vụ phân tích và đo lường rủi ro........43
4.2.3. Hồn thiện q trình kiểm sốt rủi ro.................................................. 44
4.2.4 Các biện pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro khác............................... 44
4.3. Một số kiến nghị........................................................................................... 44
4.3.1. Kiến nghị với tổng cục hải quan.......................................................... 44
4.3.2. Kiến nghị với cơ quan nhà nước.......................................................... 45
KẾT LUẬN.............................................................................................................. 48
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................... 49
PHỤ LỤC.................................................................................................................50


DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ HÌNH VẼ

STT
1

Tên bảng biểu, sơ đồ, hình vẽ

Trang

Bảng 2.1. Đo lường rủi ro dựa trên mức độ tổn thất và tần suất xuất 14
hiện.

2

Bảng 3.1 Doanh thu, lợi nhuận của công ty HCVINA giai đoạn 2020-

18

2022
3

Bảng 3.2 Doanh thu các dịch vụ chính của công ty HCVINA

20

4

Bảng 3.3: Tỷ trọng hàng xuất nhập khẩu bằng đường hàng không của

22

công ty HCVINA
5

Bảng 3.4: Những rủi ro thường xảy ra trong hoạt động giao nhận hàng 28
hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng khơng của cơng ty HCVINA

6

Bảng 3.5: Phân loại rủi ro dựa trên mức độ tổn thất và tần suất xuất 31
hiện.


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt

Tiếng Anh

Tiếng Việt

TNHH

-

Trách nhiệm hữu hạn

HCVINA

-

Công ty TNHH Thương mại
và Giao nhận HCVINA

EU

European Union

Liên minh Châu Âu

IDB

Inter-American Development
Bank

Ngân hàng Phát triển liên Mỹ

CO

Certificate of original

Giấy chứng nhận xuất xứ
hàng hóa

HS

Harmonized System Codes

Hệ thống hài hịa

VND

-

Việt Nam Đồng

D/O

Delivery Order fee

Phí lệnh giao hàng

MSDS

Material Safety Data Sheet

Bảng chỉ dẫn an tồn hóa chất

FDI

Foreign Direct Investment

Đầu tư trực tiếp nước ngoài

AWB


CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1 Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu
Tồn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế là xu thế chung của nền kinh tế thế giới hiện
nay. Và một trong những biểu hiện rõ nhất của xu thế này là hoạt động thương mại
quốc tế diễn ra ngày càng mạnh mẽ. Thương mại quốc tế phát triển lại tạo điều kiện
cho ngành dịch vụ hỗ trợ nó phát triển. Trong đó dịch vụ giao nhận hàng hóa xuất nhập
khẩu là một trong những lĩnh vực đã và đang được các doanh nghiệp trong và ngoài

nước hướng tới phát triển trong tương lai. Dịch vụ giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu
giúp cho hoạt động thương mại được lưu thông dễ dàng hơn, giúp cho doanh nghiệp
kinh doanh-sản xuất tiết kiệm chi phí nhờ sự chun mơn hóa.
Trong các hình thức giao nhận, bên cạnh hình thức giao nhận bằng đường biển thì
hình thức giao nhận hàng hóa bằng đường hàng khơng cũng là hình thức giao nhận phổ
biến ở Việt Nam hiện nay. Có nhiều nguyên nhân của sự phát triển dịch vụ giao nhận
bằng đường hàng không ở Việt Nam như mạng lưới đường bay rộng khắp trên thế giới,
thời gian vận chuyển nhanh…. Đó là những ưu điểm mà nhiều phương thức vận
chuyển khác khó có thể có được.
Sự cạnh tranh trong ngành giữa các doanh nghiệp Việt Nam cũng như giữa doanh
nghiệp trong nước với doanh nghiệp nước ngoài lại ngày càng khốc liệt. Vậy làm sao
có thể duy trì và phát triển dịch vụ của mình là câu hỏi mà bất kỳ doanh nghiệp
logistics nào cũng đang tìm kiếm câu trả lời.
Trong q trình thực tập tại cơng ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA, em
nhận thấy đây là một doanh nghiệp trẻ, đầy tiềm năng trong lĩnh vực giao nhận hàng
hóa quốc tế. Tuy nhiên, chính vì cơng ty cịn q trẻ trong ngành nên quy trình giao
nhận xuất nhập khẩu bằng đường hàng khơng tại cơng ty TNHH Thương mại và Giao
nhận HCVINA cịn những bất cập mà nổi trội đó là việc chưa chú trọng vào biện pháp
phòng ngừa và hạn chế những rủi ro xảy ra. Đây là một vấn đề cấp thiết không chỉ đối
với công ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA mà cịn đối với hầu hết các
cơng ty giao nhận nói chung. Vì thực tế cho thấy các rủi ro trong q trình giao nhận
hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng không gây ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng

1


dịch vụ của công ty, làm giảm sự tin cậy của khách hàng vào dịch vụ của doanh
nghiệp. Nhận thức được điều đó, em đã quyết định nghiên cứu đề tài:
“Phịng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu
bằng đường hàng khơng của Công ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA”.

1.2 Tổng quan nghiên cứu
Xuất phát từ tính cấp thiết của đề tài cùng với thực trạng phòng ngừa và hạn chế rủi
ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng không tại công
ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA, em thấy rằng dù một công ty quy mô
lớn hay nhỏ, trẻ hay dày dặn kinh nghiệm trong ngành, thì việc phịng ngừa và ngăn
chặn rủi ro là vô cùng quan trọng, quyết định đến sự phát triển của chính cơng ty.
Phịng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu
bằng đường hàng không là một đề tài mới nhưng qua q trình nghiên cứu tìm hiểu có
một vài đề tài nghiên cứu có liên quan như :
-

Nâng cao hiệu quả của quy trình giao nhận hàng hóa quốc tế tại công ty TNHH
Jet Delivery Logistic Việt Nam (2018, Vũ Thị Hải, Luận văn Thạc sĩ)

-

Nâng cao hiệu quả hoạt động giao nhận xuất khẩu bằng đường biển của các
công ty giao nhận trên địa bàn TPHCM ( 2019, Ngơ Cao Hồi Linh, Tạp chí
Kinh Tế-Kỹ thuật)

-

Quản trị rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại chi cục Hải Phòng (2018,
Nguyễn Khánh Dư, Luận án Thạc sĩ)

-

Giải pháp nâng cao hiệu quả quy trình giao nhận hàng hóa xuất khẩu bằng
đường biển tại cơng ty Cổ phần Giao nhận vận tải Mỹ Á (2017, Nguyễn Lý
Ngọc Hà, Luận văn)

-

Hạn chế rủi ro trong quá trình giao nhận hàng hóa xuất khẩu sang thị trường EU
của cơng ty TNHH Kee Eun Việt Nam (2013, Phan Thị Ánh, Luận Văn)

Nhìn chung các đề tài nghiên cứu đã thể hiện được đầy đủ và chi tiết quy trình giao
nhận hàng hóa xuất nhập khẩu, làm rõ được các lý thuyết cơ bản rủi ro và hạn chế rủi
ro trong q trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, các vấn đề được
nghiên cứu qua các đề tài này chưa thực sự được đặt trong bối cảnh hội nhập kinh tế
quốc tế, với sự thay đổi của hoạt động giao nhận nói riêng và hoạt động ngoại thương
nói chung. Mặt khác, các bài viết này chưa đưa ra được những giải pháp cụ thể nhằm

2


phòng ngừa và hạn chế những rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập
khẩu bằng đường hàng khơng, từ đó đẩy mạnh hoạt động giao nhận nói chung. Hơn
nữa, mỗi đề tài nghiên cứu đều có một đối tượng khác nhau, phạm vi nghiên cứu khác
nhau.
Vì vậy, từ việc nghiên cứu các tài liệu cùng với quá trình thực tập tại cơng ty TNHH
Thương mại và Giao nhận HCVINA, nhận thấy đề tài “Phòng ngừa và hạn chế rủi ro
trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng không của
Công ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA.” là một đề tài rất cấp thiết
trong bối cảnh hiện nay.
1.3 Mục tiêu nghiên cứu.
-Tìm hiểu thực tế quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng
không tại công ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA
-Đánh giá thực trạng những rủi ro trong q trình giao nhận hàng hóa xuất nhập
khẩu bằng đường hàng khơng của cơng ty. Phân tích những thành cơng và tồn tại của

cơng tác phịng ngừa và hạn chế rủi ro trong quá trình giao nhận hàng hóa xuất nhập
khẩu bằng đường hàng khơng của cơng ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA.
-Nêu một số giải pháp để hồn thiện hoạt động phịng ngừa và hạn chế rủi ro trong
giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng không của công ty TNHH
Thương mại và Giao nhận HCVINA.
1.4 Đối tượng nghiên cứu
Đề tài khóa luận tập trung nghiên cứu về phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy
trình giao nhận hàng hóa xuất khẩu bằng đường hàng không tại công ty TNHH Thương
mại và Giao nhận HCVINA.
1.5 Phạm vi nghiên cứu
Về không gian: Nghiên cứu tại công ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA.
Về thời gian: Đề tài nghiên cứu về những biện pháp phịng ngừa và hạn chế rủi ro
trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng không tại công ty
TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA và lấy số liệu trong 3 năm 2020, 2021 và
2022.

3


1.6 Phương pháp nghiên cứu
1.6.1 Phương pháp thu thập dữ liệu
1.6.1.1 Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp
Dữ liệu sơ cấp được thu thập bằng phương pháp quan sát thực tế thơng qua q trình
thực tập tìm hiểu, làm việc tiếp xúc trực tiếp và phỏng vấn cán bộ nhân viên công ty.
Phương pháp phỏng vấn trực tiếp và trả lời phiếu trắc nghiệm
Câu hỏi phỏng vấn và trắc nghiệm được thiết kế nhằm mục đích tìm hiểu đúng quy
trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng không thực tế tại công ty và
những rủi ro mà cơng ty thường gặp phải,đồng thời tìm hiểu cơng ty đã có biện pháp gì
để giảm thiểu những rủi ro đó.
Kết quả ban đầu đã cung cấp các thơng tin về quy trình giao nhận hàng hóa xuất

khẩu bằng đường hàng không của doanh nghiệp và những rủi ro thường gặp trong quy
trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng không.
1.6.1.2 Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp
Nguồn dữ liệu thứ cấp được sử dụng trong khóa luận dựa trên các cơ sở dữ liệu được
thu thập từ:
-

Nguồn dữ liệu nội bộ công ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA như:
các báo cáo của báo cáo tài chính; thuyết minh báo cáo tài chính; báo cáo kết
quả hoạt động kinh doanh; báo cáo của phòng xuất nhập khẩu trong giai đoạn từ
2020–2022.

-

Nguồn dữ liệu bên ngồi như các bài viết có liên quan được đăng trên báo, tạp
chí.

1.6.2 Phương pháp phân tích dữ liệu
1.6.2.1 Phương pháp thống kê
Phương pháp thống kê là phương pháp thu thập, phân loại thông tin và số liệu nhằm
mục đích đánh giá tổng qt về một mặt nào đó của đối tượng nghiên cứu. Trong phạm
vi khóa luận này, phương pháp trên được sử dụng để đánh giá về thực trạng về hoạt
động phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu
bằng đường hàng không tại công ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA thông
qua các dữ liệu được thu thập từ tài liệu nội bộ của Công ty giai đoạn 2020 – 2022.

4


1.6.2.2 Phương pháp phân tích

Phương pháp phân tích là cách thức sử dụng quá trình tư duy logic để nghiên cứu và
so sánh các mối quan hệ đáng tin cậy giữa các dữ liệu thống kê được từ tài liệu nội bộ
về hiệu quả hoạt động của công ty, qua đó đánh giá thực trạng về cơng tác phịng ngừa
và hạn chế rủi ro trong quy trình giao hàng xuất nhập khẩu bằng bằng đường hàng
không tại công ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA góp phần đánh giá tính
hợp lý hoặc khơng hợp lý của các dữ liệu này.
1.6.2.3 Phương pháp tổng hợp
Tổng hợp lại những phân tích và so sánh để đưa ra những nhận xét và đánh giá về
thực trạng về hoạt động phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình giao nhận hàng
hóa xuất nhập khẩu bằng container tại công ty TNHH Thương mại và Giao nhận
HCVINA từ đó đưa ra các đề xuất và biện pháp nhằm hồn thiện hoạt động phịng
ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường
hàng khơng của cơng ty.
1.7 Kết cấu của khóa luận
Ngồi lời cảm ơn, mục lục, các danh mục bảng biểu, từ viết tắt và các tài liệu tham
khảo, kết cấu của khóa luận gồm 4 chương như sau:
Chương 1: Tổng quan về vấn đề nghiên cứu.
Chương 2: Cơ sở lý luận của việc phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình
giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng khơng
Chương 3: Phân tích thực trạng của việc phịng ngừa và hạn chế rủi ro trong q
trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng không của Công ty
TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA.
Chương 4: Định hướng phát triển và đề xuất với vấn đề phòng ngừa và hạn chế
rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng
không tại Công ty TNHH Thương mại và Giao nhận HCVINA.

5


CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RỦI

RO TRONG QUY TRÌNH GIAO NHẬN HÀNG HĨA XUẤT NHẬP KHẨU
BẰNG ĐƯỜNG HÀNG KHƠNG
2.1. Một số khái niệm cơ bản
2.1.1 Khái niệm giao nhận hàng hóa
Theo luật Thương mại 1997, giao nhận hàng hóa là hành vi thương mại, theo đó
người làm dịch vụ giao nhận hàng hóa nhận hàng từ người gửi, tổ chức vận chuyển,
lưu kho, lưu bãi, làm các thủ tục giấy tờ và các dịch vụ khác có liên quan để giao hàng
cho người nhận theo sự ủy thác của chủ hàng, của người vận tải hoặc của người giao
nhận khác.
Có thể nói giao nhận là tập hợp những nghiệp vụ, thủ tục có liên quan đến q trình
vận tải nhằm thực hiện việc di chuyển hàng hóa từ nơi gửi hàng (người gửi hàng) đến
nơi nhận hàng (người nhận hàng), trong đó người giao nhận ký hợp đồng với chủ hàng,
đồng thời cũng ký hợp đồng đối ứng với người vận tải để thực hiện dịch vụ. Người
giao nhận có thể làm các dịch vụ một cách trực tiếp hoặc thông qua đại lý và thuê dịch
vụ của người thứ ba khác.
2.1.2 Khái niệm về rủi ro
Rủi ro là một trong những khái niệm tuy được đề cập, nghiên cứu và áp dụng nhiều
trên thực tế nhưng nó được nhìn nhận dưới nhiều góc độ, trường phái, quan điểm khác
nhau dẫn tới cho đến nay vẫn chưa có được sự thống nhất trong việc định nghĩa thế nào
là rủi ro và hiện phân chia thành 02 nhóm trường phái, quan điểm là truyền thống và
hiện đại.
Theo quan điểm truyền thống, rủi ro được xem là sự không may mắn, sự tổn thất
mất mát, nguy hiểm, là điều không lành, điều không tốt, bất ngờ xảy đến, là những bất
trắc ngoài ý muốn. Như vậy, quan điểm này cho rằng rủi ro là những thiệt hại, mất mát,
nguy hiểm hoặc các yếu tố liên quan đến nguy hiểm, khó khăn hoặc điều khơng chắc
chắn có thể xảy ra cho con người.
Theo trường phái hiện đại, rủi ro lại được xem là sự bất trắc có thể đo lường được,
nó mang cả tính tích cực và tính tiêu cực vì rủi ro có thể mang đến những tổn thất, mất
mát nhưng cũng có thể đem lại những lợi ích, cơ hội nhất định. Do đó, nếu hiểu được

6


rủi ro thì người ta có thể tìm được những biện pháp phòng ngừa, hạn chế những rủi ro
tiêu cực cũng như có thể đón nhận những cơ hội, lợi ích tích cực mà nó đem lại.
2.1.3. Khái niệm về tổn thất
“Tổn thất là những thiệt hại, mất mát về tài sản, cơ hội mất hưởng về con người, tinh
thần, sức khỏe và sự nghiệp của họ do những nguyên nhân từ các rủi ro gây ra”
(PGS.TS Dỗn Kế Bơn, 2009, Giáo trình quản trị tác nghiệp thương mại quốc tế).
Tổn thất có thể là hữu hình (tổn thất tài sản, con người, sức khỏe) và cũng có thể là vơ
hình (tinh thần, đe dọa sự nghiệp,..). Tổn thất vơ hình hồn tồn có thể đo lường và quy
đổi ra thành tiền, và trong khơng ít các trường hợp tổn thất vơ hình cịn lớn hơn cả tổn
thất hữu hình. Trong hoạt động thương mại quốc tế, thường người ta chỉ đề cập đến
những tổn thất hữu hình.
Rủi ro và tổn thất là hai phạm trù khác nhau cùng phản ánh một sự kiện khơng may xảy
ra, nhưng có mối quan hệ nhân quả, theo đó rủi ro là nguyên nhân còn tổn thất là hậu
quả. Rủi ro phản ánh về mặt chất của sự kiện, bao gồm nguyên nhân, mức độ tính chất
nguy hiểm cịn tổn thất phản ánh về mặt lượng của sự kiện bao gồm mức độ thiệt hại,
mất mát về vật chất và tinh thần có nguyên nhân từ rủi ro gây ra, qua đó thấy được mức
độ nghiêm trọng của sự kiện.
2.1.4 Hạn chế rủi ro
Trong thực tế chưa có nhà nghiên cứu rủi ro nào đề cập đến khái niệm về hạn chế rủi
ro. Tuy nhiên, ta có thể hiểu hạn chế rủi ro là việc thực hiện các hoạt động kiểm soát và
tài trợ rủi ro của doanh nghiệp nhằm giảm thiểu tối đa những tổn thất mà doanh nghiệp
có thể gặp phải trong q trình sản xuất kinh doanh.
2.1.5 Phịng ngừa rủi ro
Theo IDB phòng ngừa rủi ro là ’’Các biện pháp và hành động được thực hiện trước
để ngăn chặn những rủi ro mới hoặc cản trở sự phát triển và tăng cường của chúng.’’
2.1.6 Phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập
khẩu bằng đường hàng khơng

Phịng ngừa rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa nhập khẩu bằng đường hàng
khơng là sử dụng các biện pháp mang tính kỹ thuật tổ chức nhằm ngăn chặn, né tránh
rủi ro tổn thất xảy ra trong q trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường
hàng không.

7


Tuy chưa có khái niệm về hạn chế rủi ro, nhưng ta có thể hiểu hạn chế rủi ro trong
quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu là việc thực hiện các hoạt động kiểm soát
và tài trợ rủi ro của doanh nghiệp nhằm giảm thiểu tối đa những tổn thất mà doanh
nghiệp có thể gặp phải trong quá trình giao nhận hàng hóa nhập khẩu bằng đường hàng
khơng.
2.2 Một số lý thuyết của phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình giao nhận
hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng khơng
2.2.1 Quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng khơng tại
doanh nghiệp logistics
2.2.1.1 Tiếp nhận yêu cầu của khách hàng
Khách hàng có thể là các nhà xuất nhập khẩu trong nước uỷ thác cho công ty giao
nhận tiến hành nhận lô hàng xuất nhập khẩu. Hoặc khách hàng là những công ty giao
nhận, hàng tàu ở nước ngoài làm hợp đồng đại lý với công ty giao nhận trong nước,
yêu cầu theo dõi lô hàng xuất nhập khẩu và tiến hành các thủ tục cho người giao nhận
hàng thực tế.
Nhân viên kinh doanh sẽ tiếp nhận các thông tin chi tiết hàng hóa, sau đó tiến hành
báo giá cho lơ hàng xuất nhập của khách hàng.
2.2.1.2 Nhận và kiểm tra bộ chứng từ
- Kiểm tra kỹ thông tin trên từng chứng từ
+ Hợp đồng mua bán thì cần kiểm tra số, ngày ký hợp đồng, thơng tin hàng hóa, điều
kiện giao hàng, phương thức thanh tốn...
+ Hóa đơn thương mại: kiểm tra số, ngày lập, đơn giá, giá trị lô hàng, điều kiện giao

hàng
+ Chi tiết đóng gói (Packing list): Kiểm tra trọng lượng, thể tích, số lượng, cách
đóng gói
+ Vận đơn (Air Waybill): Kiểm tra số, ngày và nơi phát hành, số
chuyến bay, trọng lượng, thể tích.
+ Giấy chứng nhận xuất xứ (nếu có) thì cần kiểm tra kỹ nếu có CO có ưu đãi đặc
biệt thuộc form D, E thì được hưởng ưu đãi về thuế.
- Kiểm tra chéo số liệu giữa các chứng từ trên với nhau chẳng hạn đơn giá trong hợp
đồng và hóa đơn thương mại hay tên hàng, số lượng, đơn giá, giá trị lô hàng giữa hợp

8


đồng, packing list, vận đơn. Nếu các số liệu khớp nhau thì bộ chứng từ được coi là
hồn chỉnh, cịn nếu các số liệu khơng khớp nhau thì cần liên lạc với khách hàng để bổ
sung chỉnh sửa.
- Ngoài ra cần kiểm tra mã HS xem có chính xác với hàng hóa trong hợp đồng đã ký
hay khơng. Nếu là khách hàng mới thì cần tìm hiểu đầy đủ các thơng tin về tên hàng,
tính chất, chất lượng, loại hàng, cơng dụng của hàng hóa để xác định được mã HS và
mơ tả hàng hóa chính xác. Cịn nếu là khách hàng cũ thì nên kiểm tra lại mã HS xem
cịn phù hợp hay khơng.
2.2.1.3. Tổ chức giao nhận hàng xuất nhập khẩu
Cho dù khách hàng là nhà xuất nhập khẩu trong nước hay là các công ty giao nhận
quốc tế thì cơng ty giao nhận vẫn phải thực hiện một số cơng việc sau:
- Hồn thành bộ chứng từ để giao nhận hàng xuất nhập khẩu;
- Khai thủ tục hải quan, tiến hành thông quan cho lô hàng xuất nhập khẩu;
- Với hàng nhập khẩu, lấy hàng tại địa điểm quy định trong hợp đồng, rồi sau đó vận
chuyển đến kho.
- Giao nhận hàng tại kho
- Với hàng nhập khẩu lấy hàng tại kho và vận chuyển đến địa điểm quy định trong

hợp đồng.
● Giao hàng xuất khẩu
+Tiến hành nhận hàng
Nhân viên của cơng ty giao nhận có thể nhận hàng và kiểm hàng tại kho của khách
hàng hoặc của công ty, tùy theo khả năng đáp ứng các kho của công ty giao nhận và
điều kiện của khách hàng.
Tùy theo số lượng và kiểu cách hàng hóa mà công ty giao nhận đã lên phương án vận
chuyển bằng các phương tiện thích hợp.
Nhân viên giao nhận hoặc vận tải sau đó điều xe về kho của khách hàng hoặc kho của
công ty giao nhận để xếp hàng.
+Tiến hành giao hàng
Nhân viên giao nhận sẽ vận chuyển hàng đến kho và làm thủ tục để kéo hàng vào kho.
● Nhận hàng nhập khẩu

9


Đối với trường hợp khách hàng yêu cầu công ty giao nhận tiếp vận thay mặt mình
nhận hàng thì cơng ty giao nhận tiếp vận sẽ nhận giấy giới thiệu từ khách hàng, sau đó
đến kho để nhận hàng và giao lại cho khách hàng.
Khi hàng hóa đi qua chuyển phát nhanh, thông thường công ty giao nhận sau khi làm
thủ tục Hải Quan chỉ phải báo phát hàng cho khách hàng
2.2.1.4. Giao hàng cho khách hàng
Sau khi tổ chức nhận hàng nhập khẩu xong, công ty giao nhận tiến hành vận chuyển
hàng hóa đến địa điểm quy định trong hợp đồng để giao hàng cho khách hàng.
2.2.1.5. Quyết toán chi phí
- Cơng ty giao nhận thanh tốn với người chuyên chở cũng như các nhà cung ứng
các dịch vụ liên quan trong quá trình giao nhận, lập phiếu thu (Debit Note ) và gửi cho
khách hàng.
- Đối với nhận hàng nhập khẩu, theo dõi kết quả nhận hàng của người nhận, giải

quyết khiếu nại về hàng hoá.
- Đối với giao hàng xuất khẩu, nhân viên giao nhận phải giám sát q trình vận
chuyển hàng hóa trên đường đưa tới người nhận thông qua mối liên hệ với người chở
hàng hoặc đại lý của cơng ty ở nước ngồi.
- Đối với các trường hợp có thơng tin về tổn thất hàng hóa, cơng ty giao nhận phải
báo cho khách hàng hoặc thay mặt khách hàng báo cho bên bảo hiểm. Căn cứ vào hợp
đồng bảo hiểm để thay mặt khách hàng mời cơ quan giám định xác nhận tổn thất thực
tế để làm cơ sở giải quyết khiếu nại và địi bồi thường.
- Cơng ty giao nhận tiến hành tập hợp các chi phí để lập chứng từ thanh tốn với
khách hàng
2.2.2 Nhận dạng và phân tích rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất
nhập khẩu bằng đường hàng không
2.2.2.1. Nhận dạng rủi ro
Kinh doanh trong nước đã tiềm ẩn khá nhiều rủi ro nhưng kinh doanh quốc tế cịn
nhiều rủi ro gấp bội phần. Do đó cần phải nhận dạng được các rủi ro để có các biện
pháp khắc phục, đối phó với rủi ro với chi phí thấp nhất. Để nhận dạng rủi ro có nhiều
phương pháp được áp dụng. Các phương pháp này giúp cho doanh nghiệp khoanh vùng
và xác định dấu hiệu xuất hiện rủi ro, vừa giúp tránh bỏ sót các dấu hiệu, vừa làm tăng

10


kết quả và độ tin cậy của việc nhận dạng rủi ro. Các phương pháp chủ yếu thường được
sử dụng trong nhận dạng rủi ro bao gồm:
-

Phương pháp báo cáo tài chính

-

Phương pháp sơ đồ

-

Phương pháp thanh tra hiện trường

-

Phương pháp phối hợp với các bộ phận khác trong tổ chức

-

Phương pháp thơng qua tư vấn

-

Phương pháp phân tích hợp đồng

-

Phương pháp nghiên cứu các số liệu thống kê

Khi nhận dạng rủi ro không chỉ sử dụng một phương pháp mà kết hợp các phương
pháp nhận dạng để thu được kết quả chính xác nhất. Một số rủi ro mà doanh nghiệp
gặp phải trong quá trình giao nhận hàng nhập khẩu bằng đường hàng không là:
- Rủi ro từ chuyên môn nhân lực yếu: cán bộ nhân viên chưa trang bị đầy đủ các
kiến thức về chuyên ngành thương mại quốc tế và kinh nghiệm chưa nhiều.
- Rủi ro từ ngơn ngữ: Dùng từ tối nghĩa hay có nhiều nghĩa, hiểu khơng chính ý
nghĩa của các từ ngữ nước ngồi, hiểu sai nghĩa của từ, sai sót khi giao tiếp và đánh
máy văn bản,..

- Rủi ro từ việc không hiểu biết đầy đủ về hàng hóa: khơng hiểu biết đầy đủ và chính
xác về đặc tính của hàng hóa mà sai sót trong áp mã HS, các điều khoản về chất lượng,
bao bì, quy cách đóng gói, bảo hành,..
- Rủi ro từ nội dung ký kết: Các điều khoản quy định không chi tiết cụ thể, biến
động giá cả tỉ giá, thời hạn thực hiện hợp đồng, vi phạm hợp đồng,..
- Rủi ro về pháp lý: các quy định về danh mục hàng hóa xuất nhập khẩu thay đổi,
thuế suất thay đổi, quy định về kiểm tra chất lượng hàng hóa thay đổi.
- Rủi ro về thời hạn giao hàng: giao hàng chậm trễ, kéo dài thời gian giao hàng, máy
móc thiết bị trục trặc,..
- Rủi ro trong vận chuyển, bốc dỡ, tồn trữ: hàng hóa hư hỏng, mất mát, lừa đảo hàng
hải, cướp biển,..
- Rủi ro trong khâu giao nhận hàng hóa: sai sót, nhầm lẫn các thơng tin trong hợp
đồng giữa hai bên và hãng bay khiến quá trình giao nhận gặp khó khăn hơn.

11


- Rủi ro trong khâu nhận bộ chứng từ: sự chậm trễ khi giao bộ chứng từ cho nhà xuất
nhập khẩu hoặc đại lý giao nhận, bộ chứng từ thiếu,..
- Rủi ro trong khâu mua bảo hiểm hàng hóa: mỗi hàng hóa tùy vào giá trị lớn nhỏ
mà nhà nhập khẩu nên mua các mức bảo hiểm khác nhau, và nếu khơng mua bảo hiểm
mà trong q trình giao hàng gặp trục trặc thì gây ra tổn thất lớn.
- Rủi ro trong khi kiểm tra, giám định hàng hóa: một sự lơ là khi kiểm tra giám định
hàng hóa sẽ bỏ qua những lỗi khơng đáng có, gây ra tổn thất cho cả hai bên.
- Rủi ro trong quá trình thanh toán: tỷ giá biến động, điều khoản thanh toán khơng rõ
ràng, khơng khớp về đồng tiền thanh tốn,..
2.2.2.2. Phân tích rủi ro
Sau khi đã tìm ra được chính xác rủi ro, tổn thất gây ra sẽ tiến hành phân tích rủi ro
đó. Mục đích của việc phân tích rủi ro là tìm hiểu rõ nguyên nhân xảy ra rủi ro, nguồn
gốc phát sinh vấn đề và sau đó đưa ra các biện pháp phòng ngừa, xử lý kịp thời, hiệu

quả.
- Nguyên nhân dẫn đến rủi ro:
+ Rủi ro từ chuyên môn nhân lực: bên cạnh đội ngũ nhân viên có kiến thức kĩ năng tốt,
kinh nghiệm dồi dào thì cịn một số nhân viên chưa có kiến thức, kĩ năng, kinh nghiệm
làm việc còn hạn chế. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro này là bởi vì một số nhân viên chưa
tích lũy đủ cả kiến thức kinh nghiệm làm việc khi học trên giảng đường và khi làm việc
thực tế tại các doanh nghiệp. Ngoài ra doanh nghiệp chưa đầu tư để bồi dưỡng nhân
viên đi học thêm các khóa huấn luyện nghiệp vụ, ít tổ chức sắp xếp các cơng việc
nhóm để mọi người phối hợp hỗ trợ học hỏi nhau,..
+ Rủi ro từ ngôn ngữ: Ngôn ngữ là rào cản lớn đối với các doanh nghiệp có hoạt động
thương mại quốc tế. Mỗi một quốc gia sử dụng ngôn ngữ, phong tục tập quán, ngữ
điệu, văn phong riêng biệt nên nếu khơng có sự hiểu biết sâu sắc về đối tác thì sẽ gây ra
rủi ro trong quá trình đàm phán ký kết hợp đồng.
+ Rủi ro về hàng hóa: có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc hàng hóa kém chất lượng
như việc áp dụng các yếu tố kỹ thuật trong quá trình sản xuất, bảo quản trong khâu vận
chuyển khơng phù hợp với đặc tính của hàng hóa,....
+ Rủi ro từ nội dung ký kết: các bên chủ quan, không kiểm tra kỹ các điều khoản về
hàng hóa, thời gian giao hàng, thanh tốn,.. dẫn đến những rủi ro khơng đáng có.

12


+ Rủi ro về pháp lý: nguyên nhân từ việc nhà nước thay đổi các chính sách, thuế suất,
quy định về kiểm tra chất lượng nhanh chóng khiến doanh nghiệp chưa cập nhật kịp
thời cũng gây ra một số rủi ro trong q trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng
đường hàng không.
+ Rủi ro về thời hạn giao hàng: bao gồm các nguyên nhân chủ quan từ phía nhà xuất
khẩu không giao hàng cho đại lý vận chuyển đúng hạn, phía nhà cung ứng nguyên liệu
đầu vào thiếu dẫn đến tình hình sản xuất chậm trễ và giao hàng chậm. Và nguyên nhân
khách quan từ yếu tố thiên nhiên như bão, lũ lụt, động đất, sóng thần,..

+ Rủi ro trong quá trình vận chuyển, bốc dỡ, tồn trữ: nguyên nhân do các yếu tố kỹ
thuật lạc hậu, khả năng bảo quản kém và các thiết bị máy móc hỗ trợ bốc dỡ kém chất
lượng, công nghệ chưa hiện đại tân tiến ảnh hưởng xấu đến chất lượng hàng hóa.
+ Rủi ro trong khâu giao nhận hàng hóa: khi các bên khơng có sự đồng nhất trong các
điều khoản trong hợp đồng, đại lý giao nhận cũng sơ suất khi giao hàng mà không
kiểm tra kỹ các chứng từ liên quan sẽ dẫn đến rủi ro khi giao nhận hàng hóa cho nhà
xuất nhập khẩu, khó khăn khi làm thủ tục hải quan.
+ Rủi ro trong khâu nhận bộ chứng từ: nhân viên giao nhận không kiểm tra kỹ thông
tin, địa chỉ của người nhận dẫn đến sai địa chỉ người nhận, sơ suất để thiếu một số
chứng từ trong bộ chứng từ,..
+ Rủi ro trong khâu mua bảo hiểm hàng hóa: nguyên nhân dẫn đến rủi ro này là các
nhà xuất nhập khẩu chủ quan không mua bảo hiểm hàng hóa trước khi giao hàng, cách
xếp đặt hàng hóa trên máy bay quá tải hoặc sai quy cách đặc tính hàng hóa dẫn đến hư
hỏng hàng và khơng được đền bù bằng bảo hiểm, phương tiện vận chuyển khơng đủ
khả năng lưu hành, hàng hóa bị tổn thất trước khi cấp đơn bảo hiểm cũng không được
đền bù bằng bảo hiểm.
+ Rủi ro trong khi kiểm tra, giám định hàng hóa: do nhân viên khơng kiểm tra kỹ tất cả
hàng hóa, thiếu hàng, thiếu giấy tờ vẫn cho nhập kho, kết quả giám định chưa chính
xác mà đã niêm phong hàng hóa, máy móc thiết bị hỗ trợ giám định cịn lạc hậu và độ
chính xác khơng cao.
+ Rủi ro trong q trình thanh tốn: ngun nhân dẫn đến sai sót trong q trình thanh
tốn từ việc khơng đồng nhất đồng tiền thanh toán, tỷ giá biến động khơng kiểm sốt

13


được, các vấn đề về khủng hoảng kinh tế lạm phát khiến đồng tiền mất giá, ngân hàng
hai phía chậm trễ trong q trình thanh tốn,..
2.2.3 Đo lường rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng
đường hàng khơng

Đo lường rủi ro trong quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường
hàng khơng là vô cùng quan trọng. Để đo lường rủi ro trong quy trình giao nhận hàng
hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng không phải xác định được mối quan hệ giữa tần
số xuất hiện của rủi ro với mức độ nghiêm trọng (hậu quả) của từng loại rủi ro.
Đo lường có vai trị quan trọng vì nó ảnh hưởng tới việc phân bổ các nguồn lực cho
quản lý và kiểm soát rủi ro. Đo lường giúp doanh nghiệp biết được rủi ro đó xảy ra
nhiều hay ít, mức độ và tác hại của rủi ro và ảnh hưởng của nó ảnh hưởng đến khả
năng tài chính của doanh nghiệp.
Bảng 2.1. Đo lường rủi ro dựa trên mức độ tổn thất và tần suất xuất hiện.
Tần suất xuất hiện
Mức độ tổn thất

Cao

Thấp

Cao

(I)

(III)

Thấp

(II)

(IV)

(Nguồn: PGS.TS Trần Hùng, 2017, Giáo trình quản trị rủi ro)
Cụ thể như sau:

-

Nhóm (I): Rủi ro nhiều, mức độ tổn thất nghiêm trọng cao. Nhà quản trị rủi ro
bắt buộc phải quan tâm đến nhóm này.

-

Nhóm (II): Tần suất xuất hiện cao, mức độ tổn thất không cao. Nhà quản trị cần
tập trung quản trị rủi ro ở nhóm này nhưng ở mức độ thấp hơn nhóm I.

-

Nhóm (III): Rủi ro ít ở mức độ tổn thất cao. Tập trung quản trị rủi ro nhưng ở
mức độ tập trung nhiều lần.

-

Nhóm (IV): Mức độ tổn thất khơng lớn và xác suất xảy ra rủi ro không nhiều.
Quản trị rủi ro ở nhóm này địi hỏi ở mức độ thấp nhất.

14


2.2.4 Các biện pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong quy trình giao nhận hàng
hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng khơng
Phịng ngừa và hạn chế rủi ro trong q trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu là
việc làm hết sức cần thiết đối với an toàn trong kinh doanh của công ty. Các biện pháp
hạn chế rủi ro không những đảm bảo hiệu quả kinh doanh của một thương vụ mà còn
đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp.
Tùy vào từng trường hợp rủi ro cụ thể để xây dựng các phương án kiểm soát hoặc tài

trợ rủi ro phù hợp.
2.2.4.1 Kiểm sốt rủi ro
Theo giáo trình quản trị rủi ro cua PGS.TS Trần Hùng (2017): Kiểm soát rủi ro là
hoạt động liên quan đến việc đưa ra và sử dụng các biện pháp, kỹ thuật, cơng cụ khác
nhau nhằm phịng ngừa và giảm thiểu các rủi ro có thể xảy ra trong q trình hoạt động
của tổ chức
Thực hiện kiểm sốt rủi ro bao gồm:
- Né tránh rủi ro: là việc thực hiện các biện pháp loại bỏ các nguy cơ rủi ro trong
hoạt động kinh doanh. Chủ động né tránh bằng cách thực hiện giám sát và điều hành
các hoạt động kinh doanh để tránh được chậm trễ hoặc sai sót, hạn chế được rủi ro.
- Ngăn ngừa rủi ro: là việc sử dụng các biện pháp nhằm giảm thiểu số lần xuất hiện
các rủi ro.
- Giảm thiểu tổn thất: là việc sử dụng các biện pháp để giảm thiểu những thiệt hại,
mất mát mà rủi ro mang lại.
- Chuyển giao rủi ro: là việc sử dụng các biện pháp tìm các chủ thể cùng gánh chịu
rủi ro như mua bảo hiểm cho công ty.
- Chấp nhận rủi ro: là việc doanh nghiệp sẵn sàng đương đầu với rủi ro đó nhưng
với một hy vọng hay niềm tin rằng rủi ro khơng hoặc khó xảy ra. Về ngun tắc, tổ
chức chỉ chấp nhận các rủi ro suy đoán.
2.2.4.2 Tài trợ rủi ro
“Tài trợ rủi ro được định nghĩa như là tập hợp các hoạt động nhằm tạo ra và cung cấp
những phương tiện (hay nguồn lực) để khắc phục hậu quả hay bù đắp tổn thất khi rủi ro
xảy ra, gây quỹ dự phịng cho những chương trình để giảm bớt bất trắc và rủi ro hay để
gia tăng những kết quả tích cực” (PGS.TS Trần Hùng, 2017, Giáo trình quản trị rủi ro)

15