VĂN NGHỊ LUẬN pdf

VĂN NGHỊ LUẬN:
I. Đặc điểm và yêu cầu của văn nghị luận:
Trong đời sống, người ta luôn luôn phải bày tỏ ý kiến của mình về những
hiện tượng tự nhiên, xã hội xảy ra xung quanh. Một cuộc thảo luận, một cuộc họp,
một vấn đề trong cuộc sống, một tác phẩm nghệ thuật. . đều đòi hỏi mọi người
bày tỏ thái độ của mình. Khác với lối bày tỏ cảm xúc trong văn biểu cảm, việc bày
tỏ ý kiến trong văn nghị luận nhằm giải thích, chứng minh, thuyết phục người đọc,
người nghe một tư tưởng, quan niệm nào đó.
Muốn cho người nghe hiểu, đồng tình và ủng hộ quan điểm của mình, người
viết văn nghị luận cần có những luận điểm rõ ràng, có lý lẽ đúng đắn, chặt chẽ từ
sách vở, từ đời sống; có những dẫn chứng đáng tin cậy, thuyết phục.
Mỗi bài văn nghị luận đều phải có luận điểm, luận cứ và lập luận để dẫn đến
luận điểm. Luận điểm là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm của bài văn được nêu
ra dưới hình thức khẳng định (hay phủ định), được diễn đạt sáng tỏ, dễ hiểu, nhất
quán. Luận điểm là linh hồn của bài viết. Luận điểm đúng đắn, chân thật đáp ứng
nhu cầu thực tế thì mới có sức thuyết phục.
Luận điểm mà người viết nêu ra muốn có tính thuyết phục phải có 2 yếu tố
quan trọng. Đó là được đảm bảo bằng luận cứ chắc chắn và lập luận chặt chẽ.
Luận cứ là lý lẽ, dẫn chứng đưa ra làm cơ sở cho luận điểm.
Ví dụ: Trong bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” Chủ tịch Hồ Chí
Minh nêu luận điểm: Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Luận điểm này được
đảm bảo bằng luận cứ rút ra từ sự thực lịch sử các thời Bà Trưng, Bà Triệu, Trần
Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung . . .được đảm bảo bởi luận cứ lấy từ cuộc kháng
chiến chống Pháp ở mọi miền, mọi lứa tuổi, mọi tầng lớp.
Lập luận là cách đưa ra lý lẽ, cách sắp xếp các luận cứ để dẫn đến kết luận
nêu trong luận điểm.
Ví dụ: Trong bài “Phong cách Hồ Chí Minh” của Lê Anh Trà đã nêu lên
luận điểm “Vẻ đẹp trong lối sống giản dị mà thanh cao của Hồ Chí Minh”. Để
chứng minh cho luận điểm này, tác giả đã nêu ra các luận cứ và trình bày theo trình
tự:
- Nơi ở, nơi làm việc đơn sơ.

- Trang phục hết sức giản dị.
- Ăn uống đạm bạc.
- Đây không phải là lối sống khắc khổ của những người tự vui trong cảnh
nghèo.
- Đây không phải là cách tự thần thánh hóa, tự làm cho khác đời hơn người.
- Đây là cách sống có văn hóa đã trở thành một quan điểm thẩm mĩ: cái đẹp
là sự giản dị tự nhiên.
- Phong cách Hồ Chí Minh mang nét đẹp của lối sống rất dân tộc, rất Việt
Nam, gợi đến cách sống của các vị hiển triết trong lịch sử như Nguyễn Trãi,
Nguyễn Bỉnh Khiêm.
- Mỗi luận cứ đều có các dẫn chứng cụ thể có thể kiểm chứng được dễ dàng.
II. Cách làm bài văn nghị luận:
1. Quy trình làm bài văn nghị luận: gồm 4 bước.
Bước 1: Tìm hiểu đề, tìm ý.
Bước 2: Lập dàn ý.
Bước 3: Viết bài văn.
Bước 4: Đọc và sửa chữa.
Muốn viết bài văn nghị luận thành công thì phải tìm hiểu đề, tìm ý cho đề
bài đó. Sau khi tìm ý sẽ lập dàn ý và viết bài. Trong khi viết có thể bổ sung, thêm
bớt ý cho dàn bài hoàn chỉnh. Bước cuối cùng sửa chữa bài viết, nhất là sửa các lỗi
chính tả, dùng từ , ngữ pháp . . .
2. Cách lập dàn ý cho bài văn nghị luận:
Muốn lập dàn ý cho bài văn nghị luận cần phải đọc kĩ đề để xác định luận
điểm. Người viết cần xác định đúng vấn đề, phạm vi, tính chất của nó. Luận điểm
chính cần bàn bạc, cho ý kiến là gì? Tùy theo để bài thuộc loại nào (giải thích, ca
ngợi, khuyên bảo, nhắn nhủ, suy nghĩ, bàn luận, tranh luận, phản bác . . . ) mà xác
định luận điểm chính cho phù hợp.
Tiếp theo là tìm luận cứ cho luận điểm. Thông thường muốn tìm luận cứ
phải đưa ra câu hỏi: Vấn đề cần bàn bạc là gì? Định nghĩa như thế nào? Vì sao có
nhận xét như vậy? Điều đó có lợi hay có hại cụ thể như thế nào? Các lý lẽ và dẫn

chứng nào có thể phục vụ cho việc thuyết phục mọi người.
Sau khi tìm các luận cứ, phải xây dựng lập luận, tức là tổ chức, sắp xếp các lý
lẽ, dẫn chứng theo một trình tự nhất định để luận điểm của người viết có sức
thuyết phục.