Cẩm nang an toàn sinh học phòng thí nghiệm part 4 potx

x 48 x
x 49 x
9. Khái niӋm vӅ an ninh sinh hӑc phòng thí
nghiӋm
Cҭm nang an toàn sinh h͕c phòng thí nghi͏m trѭӟc ÿây bao gӗm nhӳng hѭӟng
dүn an toàn sinh hӑc kinh ÿiӇn. Lҫn xuҩt bҧn này nhҩn mҥnh vào mөc ÿích thӵc
hành an toàn các thao tác vi sinh hӑc, trang thiӃt bӏ kiӇm soát thích hӧp, thiӃt kӃ
cѫ sӣ phù hӧp, vұn hành, bҧo duӥng và chú trӑng ÿӃn quҧn lý nhҵm hҥn chӃ tӕi
ÿa nguy cѫ thѭѫng tích hoһc bӋnh tұt cho nhân viên. Thӵc hiӋn nhӳng khuyӃn
cáo này cNJng làm hҥn chӃ nguy cѫ cho cӝng ÿӗng và cho môi trѭӡng xung quanh.
HiӋn nay, viӋc mӣ rӝng nhӳng phѭѫng pháp an toàn sinh hӑc kinh ÿiӇn bҵng các
biӋn pháp an ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm ÿã trӣ nên cҫn thiӃt. Nhӳng sӵ kiӋn
mang tính toàn cҫu xҧy ra trong thӡi gian gҫn ÿây ÿã nêu bұt lên nhu cҫu cҫn phҧi
bҧo vӋ phòng thí nghiӋm và vұt liӋu bên trong khӓi bӏҧnh hѭӣng xҩu nhѭ gây
nguy hiӇm cho con ngѭӡi, gia súc, cây trӗng hoһc môi trѭӡng. Trѭӟc khi xác ÿӏnh
nhu cҫu an ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm cӫa mӝt cѫ sӣ, ÿiӅu quan trӑng là phҧi
hiӇu ÿѭӧc sӵ khác nhau giӳa “an ninh sinh hӑc” và “an toàn sinh hӑc”.
Thuұt ngӳ “An toàn sinh hӑc” dùng ÿӇ mô tҧ nhӳng nguyên tҳc, kӻ thuұt và tiêu
chuҭn thӵc hành vӅ kiӇm soát ÿӇ phòng ngӯa nhӳng phѫi nhiӉm không mong
muӕn vӟi mҫm bӋnh và ÿӝc tӕ hoһc sӵ giҧi phóng ngүu nhiên cӫa chúng. “An
ninh sinh hӑc” là nhӳng biӋn pháp an ninh cho tә chӭc hay cá nhân ÿѭӧc thiӃt lұp
ra ÿӇ ngăn chһn sӵ mҩt mát, ÿánh cҳp, lҥm dөng, ÿánh tráo hoһc cӕ tình phóng
thích mҫm bӋnh và ÿӝc tӕ.
Tiêu chuҭn thӵc hành an toàn sinh hӑc hiӋu quҧ là cѫ sӣ cӫa các hoҥt ÿӝng an
ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm. Thông qua viӋc ÿánh giá các nguy cѫ, ÿѭӧc coi
là mӝt phҫn cӫa chѭѫng trình an toàn sinh hӑc trong cѫ quan, chúng ta sӁ thu thұp
ÿѭӧc nhӳng thông tin vӅ nhӳng loҥi sinh vұt ÿang hiӋn hӳu, nѫi chúng tӗn tҥi,
nhӳng nhân viên phҧi tiӃp cұn và thông tin vӅ nhӳng ngѭӡi có trách nhiӋm vӅ
chúng. Có thӇ dӵa trên nhӳng thông tin này ÿӇ ÿánh giá liӋu mӝt cѫ quan ÿang sӣ
hӳu các vұt liӋu sinh hӑc mà nhӳng ÿӕi tѭӧng muӕn sӱ dөng vӟi mөc ÿích xҩu
muӕn có hay không. Cҫn xây dӵng nhӳng tiêu chuҭn quӕc gia xác ÿӏnh và nhҩn

mҥnh trách nhiӋm liên tөc cӫa các nѭӟc và các tә chӭc ÿӇ bҧo vӋ các mүu vұt,
mҫm bӋnh và ÿӝc tӕ khӓi bӏ lҥm dөng.
Chѭѫng trình an ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm phҧi ÿѭӧc chuҭn bӏ và ӭng dөng
cho tӯng cѫ sӣ theo yêu cҫu, loҥi công viӋc thí nghiӋm thӵc hiӋn và ÿiӅu kiӋn tҥi
chӛ cӫa cѫ sӣÿó. Do ÿó, nhӳng hoҥt ÿӝng an ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm cҫn
thӇ hiӋn các nhu cҫu cҫn thiӃt khác nhau cӫa cѫ quan và ÿѭӧc ÿѭa ra bӣi hӝi ÿӗng
khoa hӑc, ÿiӅu tra viên chính, chuyên viên an toàn sinh hӑc, nhân viên khoa hӑc
phòng thí nghiӋm, nhân viên bҧo trì, quҧn lý hành chính, chuyên viên công nghӋ
thông tin, các cѫ quan hành pháp và nhân viên an ninh khi cҫn thiӃt.
x 50 x
Các biӋn pháp an ninh sinh hӑc cҫn ÿѭӧc dӵa trên mӝt chѭѫng trình tәng thӇ có
trách nhiӋm giҧi trình vӅ mҫm bӋnh và ÿӝc tӕ, bao gӗm nhӳng thông tin cұp nhұt
vӅÿӏa ÿiӇm lѭu giӳ, thông tin vӅ ngѭӡi tiӃp xúc, hѭӟng dүn sӱ dөng, tài liӋu vӅ
viӋc di chuyӇn trong và giӳa các cѫ sӣ cNJng nhѭ bҩt hoҥt hoһc thҧi bӓ chúng.
Tѭѫng tӵ, mӝt quy ÿӏnh an ninh sinh hӑc cҫn ÿѭӧc thiӃt lұp ÿӇ xác ÿӏnh, báo cáo,
ÿiӅu tra và xӱ lý nhӳng vi phҥm vӅ an ninh sinh hӑc trong phòng thí nghiӋm bao
gӗm cҧ sӵ không thӕng nhҩt giӳa các kӃt quҧ kiӇm kê. Sӵ tham gia, vai trò và
trách nhiӋm cӫa cѫ quan chӭc năng vӅ y tӃ công cӝng và an ninh cҫn phҧi ÿѭӧc
xác ÿӏnh rõ ràng trong nhӳng trѭӡng hӧp vi phҥm an ninh sinh hӑc.
Khác vӟi an toàn sinh hӑc, tұp huҩn vӅ an ninh sinh hӑc phҧi triӇn khai cho tҩt cҧ
các nhân viên. Khóa tұp huҩn nhѭ vұy giúp nhân viên hiӇu rõ sӵ cҫn thiӃt phҧi
bҧo vӋ các vұt liӋu và là cѫ sӣ cӫa nhӳng qui ÿӏnh vӅ các biӋn pháp an ninh sinh
hӑc cө thӇ, cNJng nhѭ bao gӗm sӵ xem xét lҥi nhӳng tiêu chuҭn quӕc gia có liên
quan và nhӳng qui ÿӏnh cө thӇ tҥi tӯng cѫ quan. Nhӳng qui ÿӏnh mô tҧ vai trò và
trách nhiӋm vӅ an ninh sinh hӑc cӫa nhân viên trong trѭӡng hӧp có vi phҥm an
ninh sinh hӑc xҧy ra cNJng cҫn ÿѭӧc giӟi thiӋu trong tұp huҩn.
Sӵ phù hӧp vӅ nghӅ nghiӋp và ÿҥo ÿӭc trong làm viӋc vӟi mҫm bӋnh nguy hiӇm
cӫa tҩt cҧ các nhân viên thѭӡng xuyên tiӃp cұn vӟi vi sinh vұt nhҥy cҧm cNJng là
trӑng tâm cӫa các hoҥt ÿӝng hiӋu quҧ vӅ an ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm.
Tóm lҥi, cNJng nhѭ nhӳng kӻ thuұt vô khuҭn và các tiêu chuҭn thӵc hành vӅ an

toàn vi sinh hӑc khác, bҧo vӋ an ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm cҫn ÿѭӧc coi là
mӝt công viӋc thѭӡng kǤ cӫa phòng thí nghiӋm. Các biӋn pháp an ninh sinh hӑc
không nên cҧn trӣ viӋc chia sҿ hiӋu quҧ vұt liӋu, mүu xét nghiӋm lâm sàng và
dӏch tӉ cNJng nhѭ nhӳng thông tin cҫn thiӃt cho giám sát lâm sàng hay y tӃ công
cӝng. Cách quҧn lý an ninh tӕt không nên can thiӋp quá mӭc vào nhӳng hoҥt
ÿӝng hàng ngày cӫa các nhân viên khoa hӑc hoһc gây trӣ ngҥi cho các hoҥt ÿӝng
nghiên cӭu. Sӵ tiӃp cұn hӧp pháp vӟi nhӳng nghiên cӭu quan trӑng và các mүu
xét nghiӋm lâm sàng cҫn phҧi ÿѭӧc duy trì. Ĉánh giá sӵ phù hӧp cӫa nhân viên,
tұp huҩn chuyên biӋt vӅ an ninh sinh hӑc và thӵc hiӋn nghiêm ngһt qui trình bҧo
vӋ mҫm bӋnh là phѭѫng tiӋn hiӋu quҧÿӇ tăng cѭӡng an ninh sinh hӑc phòng thí
nghiӋm. Tҩt cҧ nhӳng nӛ lӵc phҧi ÿѭӧc thiӃt lұp và duy trì thông qua viӋc ÿánh
giá thѭӡng xuyên các nguy cѫ cNJng nhѭ các hiӇm hӑa, xem xét thѭӡng xuyên và
cұp nhұt các quy trình. ViӋc kiӇm tra sӵ chҩp hành nhӳng qui ÿӏnh cùng vӟi
hѭӟng dүn rõ ràng vӅ vai trò, trách nhiӋm và các biӋn pháp xӱ lý cҫn thӕng nhҩt
vӟi các chѭѫng trình và tiêu chuҭn quӕc gia vӅ an ninh sinh hӑc phòng thí
nghiӋm.
x 51 x
PHҪN III
Trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm
x 52 x
x 53 x
10. Tӫ an toàn sinh hӑc
Tӫ an toàn sinh hӑc (BSC) ÿѭӧc thiӃt kӃÿӇ bҧo vӋ ngѭӡi vұn hành, môi trѭӡng
phòng thí nghiӋm cNJng nhѭ nguyên vұt liӋu làm viӋc khӓi bӏ phѫi nhiӉm vӟi khí
dung và hҥt nhiӉm trùng ÿѭӧc tҥo ra khi thao tác các vұt liӋu chӭa các tác nhân dӉ
lây nhiӉm nhѭ nuôi cҩy sѫ bӝ, lѭu giӳ và chҭn ÿoán các mүu xét nghiӋm. Các hҥt
khí dung ÿѭӧc tҥo ra bӣi các thao tác vӟi dung dӏch lӓng hoһc hѫi ÿһc nhѭ lҳc,
rót, khuҩy, nhӓ giӑt dung dӏch lên trên mӝt mһt phҷng, hoһc vào trong mӝt dung
dӏch khác. Các hoҥt ÿӝng thí nghiӋm khác cNJng có thӇ tҥo ra khí dung nhiӉm
trùng nhѭ nuôi cҩy trên thҥch, tiêm vào các bình nuôi cҩy tӃ bào bҵng pi-pét, sӱ

dөng loҥi pi-pét ÿa kênh ÿӇ pha chӃ huyӅn phù các tác nhân nhiӉm trùng vào các
ÿƭa nuôi cҩy, quá trình khuҩy trӝn và ÿӗng nhҩt các vұt liӋu nhiӉm trùng, ly tâm
các dung dӏch nhiӉm trùng hoһc làm viӋc vӟi các ÿӝng vұt. Các hҥt khí dung có
ÿѭӡng kính nhӓ hѫn 5 µm và giӑt nhӓ có ÿѭӡng kính 5 - 100 µm không thӇ nhìn
thҩy bҵng mҳt thѭӡng. Nhân viên phòng thí nghiӋm thѭӡng không ý thӭc ÿѭӧc
rҵng các thành phҫn ÿó ÿѭӧc tҥo ra và có thӇ bӏ hít phҧi hoһc có thӇ gây nhiӉm
khuҭn chéo các vұt liӋu trên bӅ mһt làm viӋc. Khi sӱ dөng thích hӧp, tӫ an toàn
sinh hӑc ÿã chӭng tӓ hiӋu quҧ cao trong viӋc làm giҧm nhiӉm trùng mҳc phҧi tҥi
phòng thí nghiӋm và nhiӉm trùng chéo khi nuôi cҩy vì bӏ phѫi nhiӉm kiӇu khí
dung. Tӫ an toàn sinh hӑc còn bҧo vӋ môi trѭӡng.
Qua nhiӅu năm, mүu thiӃt kӃ cѫ bҧn cӫa tӫ an toàn sinh hӑc ÿã trҧi qua mӝt sӕ
thay ÿәi. Mӝt thay ÿәi lӟn là thêm bӝ lӑc không khí hiӋu năng cao (HEPA) vào
trong hӋ thӕng thҧi khí. Bӝ lӑc giӳ lҥi 99,97% các phҫn tӱ có ÿѭӡng kính 0,3 µm
và 99,99% các phҫn tӱ có ÿѭӡng kính nhӓ hѫn hoһc to hѫn. ĈiӅu này cho phép
bӝ lӑc HEPA giӳ lҥi mӝt cách hiӋu quҧ tҩt cҧ tác nhân nhiӉm trùng ÿã biӃt và
ÿҧm bҧo rҵng chӍ có khí thҧi không còn vi trùng mӟi ÿѭӧc thҧi ra khӓi tӫ. Thay
ÿәi thӭ hai trong mүu thiӃt kӃ là bӝ lӑc HEPA ÿһt trӵc tiӃp trên bӅ mһt làm viӋc,
cho phép bҧo vӋ các vұt liӋu trên bӅ mһt khӓi sӵ nhiӉm bҭn. Nét ÿһc trѭng này
ÿѭӧc coi nhѭ chính là bҧo vӋ sҧn phҭm. Nhӳng khái niӋm thiӃt kӃ cѫ bҧn này ÿã
dүn tӟi sӵ phát triӇn tӯng bѭӟc cӫa ba cҩp ÿӝ tӫ an toàn sinh hӑc. KiӇu bҧo vӋ
cӫa mӛi loҥi tӫÿѭӧc trình bày ӣ bҧng 8.
Ghi chú: Tӫ có dòng khí thәi theo chiӅu ngang và dӑc (“trҥm làm viӋc không khí
sҥch”) không phҧi và không nên sӱ dөng nhѭ tӫ an toàn sinh hӑc.
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I
Hình 6 cho thҩy sѫÿӗ cӫa mӝt tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I. Không khí trong phòng
ÿѭӧc hút vào qua khe hӣ phía trѭӟc ӣ tӕc ÿӝ tӕi thiӇu 0,38 m/s, ÿi qua mһt bàn
làm viӋc và thoát ra ngoài qua ӕng thҧi khí. Dòng khí kéo các phҫn tӱ khí dung
tҥo ra trên mһt bàn làm viӋc ÿi tӯ hѭӟng nhân viên phòng thí nghiӋm vào ӕng thҧi
x 54 x
khí. Khe hӣ phía trѭӟc cho phép tay cӫa ngѭӡi làm viӋc tiӃp xúc vӟi bӅ mһt làm

viӋc bên trong tӫ trong khi quan sát bӅ mһt làm viӋc qua ô cӱa kính. Cӱa sә cNJng
có thӇ nâng lên hoàn toàn, cho phép tiӃp xúc vӟi bӅ mһt làm viӋc ÿӇ làm vӋ sinh
hoһc cho các mөc ÿích khác.
B̫ng 8. Ch͕n tͯ an toàn sinh h͕c theo mͱc ÿ͡ b̫o v͏ c̯n thi͇t
ĈӔI TѬӦNG BҦO Vӊ CHӐN TӪ AN TOÀN SINH HӐC
Bҧo vӋ nhân viên, vi sinh vұt trong nhóm
nguy cѫ 1 - 3
Cҩp I, cҩp II, cҩp III
Bҧo vӋ nhân viên, vi sinh vұt trong nhóm
nguy cѫ 4, phòng thí nghiӋm dùng tӫ
găng tay
Cҩp III
Bҧo vӋ nhân viên, vi sinh vұt trong nhóm
nguy cѫ 4, phòng thí nghiӋm yêu cҫu sӱ
dөng ÿӗ bҧo hӝ
Cҩp I, cҩp II
Bҧo vӋ sҧn phҭm Cҩp II, chӍ chӑn cҩp III khi dòng khí
phân tҫng
Bҧo vӋ chҩt phóng xҥ dӉ bay hѫi/ chҩt
hóa hӑc vӟi sӕ lѭӧng ít
Cҩp IIB1, cҩp IIA2 thông khí ra bên
ngoài
Bҧo vӋ chҩt phóng xҥ dӉ bay hѫi/ hóa
hӑc
Cҩp I, cҩp IIB2, cҩp III
Hình 6. S˯ÿ͛ tͯ an toàn sinh h͕c c̭p I
A: khe hӣ phía trѭӟc. B: khung kính trѭӧt. C: bӝ lӑc khí thҧi HEPA. D: lӕi thoát
gió.
x 55 x
Không khí tӯ trong tӫ an toàn sinh hӑc ÿi qua bӝ lӑc HEPA: (a) thҧi ra phòng thí

nghiӋm rӗi sau ÿó thҧi ra ngoài toà nhà qua ӕng xҧ khí. (b) thҧi ra theo ӕng xҧ khí
cӫa toà nhà hoһc (c) trӵc tiӃp ra bên ngoài. Bӝ lӑc HEPA có thӇÿһt trong hӋ
thӕng thông gió cӫa tӫ an toàn sinh hӑc hoһc trong ӕng thҧi khí cӫa toà nhà. Mӝt
sӕ tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I yêu cҫu trang bӏ quҥt hút, mӝt sӕ khác dӵa vào hӋ
thӕng quҥt hút chung cӫa tòa nhà.
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I là tӫÿѭӧc công nhұn ÿҫu tiên và vӟi thiӃt kӃÿѫn giҧn,
nó vүn ÿѭӧc sӱ dөng mӝt cách phә biӃn trên toàn thӃ giӟi. Nó có ѭu ÿiӇm là bҧo
vӋÿѭӧc môi trѭӡng và cá nhân và cNJng có thӇÿѭӧc dùng ÿӇ làm viӋc vӟi các
chҩt ÿӝc hóa hӑc dӉ bay hѫi và chҩt ÿӝc phóng xҥ. Bӣi vì không khí trong phòng
không ÿѭӧc khӱ trùng thәi qua bӅ mһt làm viӋc qua khe cӱa trѭӟc do vұy nó
không ÿѭӧc coi là bҧo vӋ tӕt cho sҧn phҭm.
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp II
Khi viӋc nuôi cҩy mô và tӃ bào ÿӇ nhân nuôi vi rút và cho các mөc ÿích khác tăng
lên thì không ÿѭӧc ÿӇ không khí chѭa khӱ trùng ÿi qua mһt bàn làm viӋc. ThiӃt
kӃ cӫa tӫ an toàn sinh hӑc cҩp II không chӍ bҧo vӋ cho cá nhân mà còn bҧo vӋ vұt
liӋu trên mһt bàn làm viӋc khӓi không khí nhiӉm bҭn trong phòng. Tӫ an toàn
sinh hӑc cҩp II (Có 4 loҥi A1, A2, B1 và B2) khác vӟi tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I là
chӍ cho phép không khí ÿã ÿi qua bӝ lӑc HEPA (vô trùng) thәi qua mһt bàn làm
viӋc. Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp II ÿѭӧc sӱ dөng ÿӇ làm viӋc vӟi các tác nhân trong
nhóm nguy cѫ 2 và 3. Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp II cNJng có thӇÿѭӧc sӱ dөng ÿӇ
làm viӋc vӟi các tác nhân trong nhóm nguy cѫ 4 khi sӱ dөng ÿӗ bҧo hӝ áp lӵc
dѭѫng.
Tͯ an toàn sinh h͕c c̭p IIA1
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp II loҥi A1 ÿѭӧc giӟi thiӋu ӣ hình 7. Mӝt quҥt hút bên
trong hút không khí trong phòng (không khí vào) tӯ khe hӣ phía trѭӟc qua tӫ và
ÿi vào tҩm lѭӟi lӑc vào ӣ phía trѭӟc. Tӕc ÿӝ dòng không khí này phҧi ÿҥt tӕi
thiӇu 0,38 m/s tҥi bӅ mһt khe hӣ phía trѭӟc. Không khí cҩp sau ÿó ÿi qua bӝ lӑc
HEPA trѭӟc khi thәi thҷng xuӕng bӅ mһt làm viӋc. Khi dòng không khí thәi
xuӕng cách bӅ mһt làm viӋc khoҧng 6 - 18 cm, chúng "chia ra", mӝt nӱa ÿi qua
tҩm lѭӟi thoát khí phía trѭӟc và nӱa còn lҥi ÿi qua tҩm lѭӟi thoát khí phía sau.

Mӑi khí dung ÿѭӧc tҥo ra trên bӅ mһt làm viӋc ngay lұp tӭc bӏ dòng không khí
này giӳ lҥi và ÿѭa qua các tҩm lѭӟi phía trѭӟc hoһc phía sau do ÿó bҧo vӋ sҧn
phҭm ӣ mӭc cao nhҩt. Không khí sau ÿó ÿѭӧc thҧi qua bӝ thông gió phía sau vào
khoҧng trӕng giӳa cái lӑc khí cҩp và cái lӑc khí thҧi ÿһt trên nóc tӫ. Tùy thuӝc
vào kích thѭӟc tѭѫng ÿӕi cӫa các tҩm lӑc này mà khoҧng 70% không khí tuҫn
hoàn trӣ lҥi qua tҩm lӑc khí cҩp HEPA vào khu vӵc làm viӋc, 30% còn lҥi ÿi qua
tҩm lӑc khí thҧi HEPA ra ngoài.
Không khí thҧi ra tӯ tӫ an toàn sinh hӑc cҩp IIA1 có thӇÿѭӧc tái tuҫn hoàn lҥi
trong phòng hoһc có thӇÿѭӧc thҧi ra ngoài qua mӝt ӕng nӕi vӟi mӝt ӕng dүn
chuyên dөng hoһc qua hӋ thӕng thҧi khí cӫa tòa nhà.
x 56 x
Hình 7. S˯ÿ͛ tͯ an toàn sinh h͕c c̭p IIA1
A: khe hӣ phía trѭӟc. B: khung kính trѭӧt. C: bӝ lӑc khí thҧi HEPA. D: lӕi thoát
gió. E: bӝ lӑc cҩp khí HEPA. F: máy thәi gió
ViӋc tuҫn hoàn khí thҧi vào phòng có ѭu ÿiӇm là tiӃt kiӋm chi phí nhiên liӋu cho
tòa nhà bӣi vì không khí ÿã bӏÿӕt nóng hay làm lҥnh không ÿѭӧc ÿѭa ra ngoài
môi trѭӡng. ViӋc nӕi vӟi hӋ thӕng thoát khí theo ÿѭӡng ӕng cNJng cho phép sӱ
dөng mӝt sӕ tӫ an toàn sinh hӑc vӟi các chҩt ÿӝc hóa hӑc dӉ bay hѫi có hoҥt tính
phóng xҥ (bҧng 8).
Tͯ an toàn sinh h͕c c̭p II lo̩i A2 thông khí vͣi bên ngoài, lo̩i B1 và B2
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp IIA2 thông khí vӟi bên ngoài, cҩp IIB1 (hình 8) và cҩp
IIB2 có nhӳng thay ÿәi so vӟi cҩp IIA1. Các ÿһc ÿiӇm cӫa chúng và các loҥi tӫ an
toàn sinh hӑc cҩp I và III ÿѭӧc trình bày trong bҧng 9. Nhӳng thay ÿәi này cho
phép sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc cho các mөc ÿích riêng biӋt (xem bҧng 8). Các
tӫ an toàn sinh hӑc này khác nhau ӣ mӝt sӕÿiӇm: tӕc ÿӝ khí vào qua khe cӱa
trѭӟc; lѭӧng khí ÿѭӧc tuҫn hoàn qua bӅ mһt làm viӋc và thoát ra khӓi tӫ; hӋ thӕng
thoát khí xác ÿӏnh không khí tӯ tӫ thoát ra phòng hay ra ngoài qua hӋ thӕng thoát
khí chuyên dөng hay qua hӋ thӕng thoát khí cӫa tòa nhà; sӵ phân bӕ áp suҩt (tӫ
có ÿѭӡng ӕng bӏ nhiӉm bҭn sinh hӑc và ÿѭӡng khí vào có áp suҩt âm hoһc có
ÿѭӡng ӕng bӏ nhiӉm bҭn sinh hӑc và bӏ bao quanh bӣi ÿѭӡng ӕng và ÿѭӡng khí

vào có áp suҩt âm hay không).
Có thӇ tham khҧo thêm các mô tҧ hoàn chӍnh vӅ tӫ an toàn sinh hӑc cҩp IIA và
IIB trong các tài liӋu sӕ (7) và (8) cNJng nhѭ trong tài liӋu giӟi thiӋu cӫa nhà sҧn
xuҩt.
x 57 x
Hình 8. S˯ÿ͛ trình bày tͯ an toàn sinh h͕c c̭p IIB1
A: khe hӣ phía trѭӟc. B: khung kính trѭӧt. C: bӝ lӑc khí thҧi HEPA. D: bӝ lӑc khí
cҩp HEPA. E: Ĉѭӡng khí thҧi áp suҩt âm. F: máy thәi gió. G: Bӝ lӑc HEPA cung
cҩp khí. Yêu cҫu nӕi ӕng thҧi khí tӯ tӫÿӃn hӋ thӕng thҧi khí cӫa tòa nhà.
B̫ng 9. S͹ khác nhau giͷa các tͯ an toàn sinh h͕c c̭p I, II và III
L˱u l˱ͫng (%)
Tͯ an toàn sinh
h͕c
T͙c ÿ͡
khí
Tái tuҫn hoàn Thҧi
H͏ th͙ng th̫i khí
Cҩp I
a
0,36 0 100 Kín khí
Cҩp IIA1 0,38 –
0,51
70 30 Thҧi vào phòng
hoһc ӕng nӕi
Cҩp IIA2 thông
khí vӟi bên ngoài
0,51 70 30 Thҧi vào phòng
hoһc ӕng nӕi
Cҩp IIB1
a

0,51 30 70 Kín khí
Cҩp IIB2
a
0,51 0 100 Kín khí
Cҩp III
a
NA 0 100 Kín khí
NA: Không áp dөng.
a
Tҩt cҧ các ÿѭӡng ӕng bӏ nhiӉm bҭn sinh hӑc có áp suҩt âm hoһc bao quanh bӣi ÿѭӡng
khí vào và ÿѭӡng ӕng có áp suҩt âm.
x 58 x
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp III
Loҥi này bҧo vӋ tӕi ÿa cho nhân viên và sӱ dөng cho các tác nhân ӣ nhóm nguy
cѫ 4 (hình 9). Mӑi ra vào ÿӅu ÿѭӧc bӏt "kín khí". Không khí cҩp ÿѭӧc lӑc qua bӝ
lӑc HEPA và khí thҧi ÿi qua hai bӝ lӑc HEPA. Dòng khí ÿѭӧc duy trì bӣi hӋ
thӕng thҧi khí chuyên dөng bên ngoài tӫ. HӋ thӕng này duy trì áp suҩt âm bên
trong tӫ (khoҧng 124,5 Pa). TiӃp xúc bӅ mһt làm viӋc bҵng găng tay cao su dày
treo ӣ cӱa tӫ. Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp III cҫn mӝt hӝp hai nҳp có thӇÿѭӧc tiӋt
trùng và có mӝt bӝ lӑc thҧi HEPA. Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp III có thӇÿѭӧc nӕi
vӟi mӝt nӗi hҩp hai cӱa ÿӇ tiӋt trùng tҩt cҧ các vұt liӋu ÿѭa vào hoһc ÿѭa ra khӓi
tӫ. Có thӇ xӃp vài hӝp găng tay vào nhau ÿӇ mӣ rӝng bӅ mһt làm viӋc. Tӫ an toàn
sinh hӑc cҩp III phù hӧp vӟi các phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 3 và 4.
Nӕi khí cӫa tӫ an toàn sinh hӑc
Mӝt “ӕng nӕi ÿӋm” hoһc “mái che” ÿѭӧc thiӃt kӃÿӇ sӱ dөng vӟi các loҥi tӫ an
toàn sinh hӑc cҩp IIA1 và IIA2 thông khí vӟi bên ngoài. Ӕng nӕi lҳp trên ӕng thҧi
khí cӫa tӫ, hút khí tӯ trong tӫ vào ӕng thҧi khí cӫa tòa nhà. Mӝt khe hӣ nhӓ,
thѭӡng có ÿѭӡng kính 2,5 cm, nҵm giӳa ӕng ÿӋm và ӕng thҧi khí cӫa tӫ cho phép
hút khí trong phòng vào hӋ thӕng thoát khí cӫa tòa nhà. Công suҩt thoát khí cӫa
tòa nhà phҧi ÿӫ ÿӇ hút cҧ khí trong phòng và khí thҧi cӫa tӫ. Ӕng nӕi phҧi tháo ra

ÿѭӧc hoһc ÿѭӧc thiӃt kӃÿӇ tiӋn kiӇm tra hoҥt ÿӝng cӫa tӫ. Nói chung, hiӋu suҩt
cӫa tӫ an toàn sinh hӑc có ӕng nӕi không bӏҧnh hѭӣng nhiӅu bӣi sӵ dao ÿӝng cӫa
dòng khí trong tòa nhà.
Hình 9. S˯ÿ͛ trình bày tͯ an toàn sinh h͕c c̭p III (tͯ găng tay)
A: cәng găng tay cho các găng tay dài ÿӃn cánh tay. B: khung kính trѭӧt. C: bӝ
lӑc khí thҧi HEPA kép. D: bӝ lӑc khí cҩp HEPA. E: Nӗi hҩp hai ÿáy hoһc hӝp hai
nҳp. F: Bình chӭa hóa chҩt. Yêu cҫu nӕi ӕng thҧi khí tӯ tӫÿӃn hӋ thӕng thҧi khí
x 59 x
riêng cӫa tòa nhà.
Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp IIB1 và IIB2 ÿѭӧc gҳn ӕng kín, tӭc là ÿѭӧc nӕi chҳc
chҳn vӟi hӋ thӕng thҧi khí cӫa tòa nhà hoһc tӕt nhҩt là vӟi mӝt hӋ thӕng ӕng thoát
khí chuyên dөng. HӋ thӕng thoát khí cӫa tòa nhà phҧi ÿҥt ÿúng yêu cҫu vӅ dòng
khí cӫa nhà sҧn xuҩt cҧ vӅ thӇ tích và áp suҩt tƭnh. ViӋc chӭng nhұn tӫ an toàn
sinh hӑc ÿѭӧc nӕi kín khí mҩt nhiӅu thӡi gian hѫn tӫ tái tuҫn hoàn không khí vào
phòng hay tӫÿѭӧc nӕi bҵng ӕng ÿӋm.
Lӵa chӑn tӫ an toàn sinh hӑc
Tӫ an toàn sinh hӑc nên ÿѭӧc lӵa chӑn trѭӟc hӃt theo mөc ÿích bҧo vӋ: bҧo vӋ
sҧn phҭm, bҧo vӋ cá nhân trѭӟc các vi sinh vұt nhóm nguy cѫ 1-4, bҧo vӋ cá nhân
trѭӟc sӵ phѫi nhiӉm các hóa chҩt ÿӝc dӉ bay hѫi và có hoҥt tính phóng xҥ hoһc cҧ
hai. Bҧng 8 cho biӃt kiӇu tӫ an toàn sinh hӑc nào nên dùng cho mӛi mөc ÿích bҧo
vӋ.
Không nên dùng tӫ an toàn sinh hӑc tái tuҫn hoàn không khí vào phòng, tӭc là tӫ
an toàn sinh hӑc cҩp I không nӕi vӟi hӋ thӕng thҧi khí cӫa tòa nhà, hoһc tӫ an
toàn sinh hӑc cҩp IIA1 hoһc cҩp IIA2 cho các hóa chҩt ÿӝc hoһc dӉ bay hѫi. Tӫ
an toàn sinh hӑc cҩp IIB1 cho phép làm viӋc vӟi lѭӧng rҩt nhӓ hóa chҩt dӉ bay
hѫi và các chҩt phóng xҥ. Khi muӕn làm viӋc vӟi mӝt lѭӧng ÿáng kӇ hóa chҩt dӉ
bay hѫi và các chҩt phóng xҥ thì cҫn dùng tӫ an toàn sinh hӑc cҩp IIB2, còn gӑi là
tӫ thҧi khí hoàn toàn.
Sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc trong phòng thí nghiӋm
Ví trí

Tӕc ÿӝ dòng khí qua khe cӱa trѭӟc vào tӫ an toàn sinh hӑc khoҧng 0,45 m/s. Ӣ
tӕc ÿӝ này tính nguyên vҽn cӫa hѭӟng dòng khí rҩt mong manh và dӉ bӏ phá vӥ
bӣi các dòng khí tҥo ra do ngѭӡi ÿi lҥi gҫn tӫ an toàn sinh hӑc hoһc mӣ cӱa sә,
mӣ van cҩp không khí, ÿóng và mӣ cӱa. Mӝt cách lý tѭӣng là ÿһt tӫ an toàn sinh
hӑc ӣ vӏ trí xa lӕi ÿi lҥi và có khҧ năng làm nhiӉu dòng khí. Khi có thӇ nên ÿӇ mӝt
khoҧng trӕng 30 cm ӣ phía sau và hai bên tӫÿӇ tiӋn bҧo dѭӥng. Cҫn mӝt khoҧng
trӕng 30 - 35 cm trên nóc tӫÿӇÿo ÿҥc chính xác tӕc ÿӝ dòng khí ÿi qua bӝ lӑc
khí thҧi và thay bӝ lӑc khí thҧi.
Ng˱ͥi v̵n hành
Sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc không ÿúng có thӇ làm giҧm ÿáng kӇ tác dөng bҧo vӋ
cӫa chúng. Khi ÿѭa tay vào cNJng nhѭ rút tay ra khӓi tӫ, ngѭӡi vұn hành cҫn cҭn
thұn ÿӇ duy trì tính nguyên vҽn cӫa dòng khí vào qua khe hӣ phía trѭӟc. Cҫn ÿѭa
tay và và rút tay ra chҫm chұm, vuông góc vӟi khe hӣ. Sau khi ÿѭa tay vào tӫ
phҧi chӡ khoҧng 1 phút ÿӇ tӫÿiӅu chӍnh và “quét khí” ӣ bӅ mһt cánh tay và bàn
tay rӗi mӟi thao tác vӟi các vұt liӋu bên trong tӫ. CNJng cҫn giҧm thiӇu sӕ lҫn
chuyӇn ÿӝng qua khe hӣ phía trѭӟc bҵng cách ÿһt tҩt cҧ các vұt dөng cҫn thiӃt
vào trong tӫ
trѭӟc khi bҳt ÿҫu thao tác.
x 60 x
S̷p x͇p v̵t li͏u
Không ÿӇ giҩy tӡ, thiӃt bӏ hoһc các vұt dөng khác chһn lѭӟi vào ӣ phía trѭӟc tӫ.
Vұt liӋu ÿһt vào trong tӫ phҧi ÿѭӧc khӱ nhiӉm bӅ mһt bҵng cӗn 70
0
. Có thӇ thӵc
hiӋn công viӋc trên các tҩm khăn hút nѭӟc ÿã tҭm dung dӏch khӱ trùng ÿӇ hút các
mҧnh rѫi vãi và văng bҳn. Tҩt cҧ các vұt liӋu cҫn ÿһt sâu trong tӫ, vӅ phía mép
sau cӫa bӅ mһt làm viӋc, sao cho thuұn tiӋn mà không chһn tҩm lѭӟi phía sau.
ThiӃt bӏ tҥo khí dung phҧi ÿһt sâu trong tӫ. Các vұt liӋu có kích thѭӟc lӟn nhѭ túi
nguy hiӇm sinh hӑc, khay ÿӵng pi-pét thҧi và bình ÿӵng chҩt thҧi phҧi ÿһt vӅ mӝt
phía trong tӫ. Các thao tác cҫn theo hѭӟng tӯ nѫi sҥch ÿӃn nѫi bӏ nhiӉm bҭn qua

bӅ mһt làm viӋc.
Không nên ÿӇ túi ÿӵng vұt liӋu nguy hiӇm sinh hӑc và khay ÿӵng pi-pét có thӇ
hҩp thanh trùng ngoài tӫ. Nhӳng chuyӇn ÿӝng ra vào thѭӡng xuyên cҫn sӱ dөng
nhӳng vұt chӭa này làm phá vӥ rào cҧn không khí cӫa tӫ và có thӇ gây nguy hҥi
ÿӃn sӵ bҧo vӋ cho cҧ cá nhân và sҧn phҭm.
V̵n hành và b̫o trì
Hҫu hӃt các tӫ an toàn sinh hӑc ÿѭӧc thiӃt kӃ cho phép vұn hành 24 giӡ/ngày và
các nhà ÿiӅu tra ÿã phát hiӋn rҵng vұn hành liên tөc giúp kiӇm soát mӭc ÿӝ bөi và
các vұt liӋu dҥng hҥt trong phòng thí nghiӋm. Tӫ an toàn sinh hӑc IIA1 và IIA2
thҧi khí ra phòng hoһc nӕi vӟi các ӕng thҧi khí chuyên dөng qua ӕng ÿӋm có thӇ
tҳt ÿi khi không sӱ dөng. Các loҥi khác nhѭ tӫ IIB1 và BII2 có lҳp ÿһt ӕng kín
phҧi luôn có dòng khí thәi qua ÿӇ giúp duy trì cân bҵng không khí trong phòng.
Các tӫ cҫn ÿѭӧc khӣi ÿӝng tӕi thiӇu 5 phút trѭӟc khi bҳt ÿҫu làm viӋc và sau khi
hoàn tҩt công viӋc ÿӇ tӫ “làm sҥch” tӭc là ÿӫ thӡi gian ÿӇ thҧi không khí nhiӉm
bҭn ra ngoài.
Sӱa chӳa tӫ an toàn sinh hӑc nên ÿѭӧc thӵc hiӋn bӣi thӧ kӻ thuұt có trình ÿӝ. Bҩt
cӭ sӵ cӕ nào khi vұn hành tӫ cҫn phҧi ÿѭӧc báo cáo và sӱa chӳa trѭӟc khi sӱ
dөng tӫ trӣ lҥi.
Ĉèn c͹c tím
Ĉèn cӵc tím không cҫn thiӃt trong tӫ an toàn sinh hӑc. NӃu sӱ dөng thì phҧi lau
sҥch hàng tuҫn ÿӇ loҥi bӓ bөi bҭn có thӇ làm hҥn chӃ hiӋu lӵc diӋt khuҭn cӫa ÿèn.
Khi chӭng nhұn lҥi tӫ phҧi kiӇm tra cѭӡng ÿӝ ánh sáng tӱ ngoҥi ÿӇ chҳc chҳn là
sӵ phát xҥ ánh sáng còn ÿҥt yêu cҫu. Phҧi tҳt ÿèn cӵc tím khi có ngѭӡi ӣ trong
phòng ÿӇ bҧo vӋ mҳt và da khӓi sӵ phѫi nhiӉm không cҫn thiӃt.
Ng͕n l͵a ÿèn c͛n
Ngӑn lӱa ÿèn cӗn cҫn tránh xa môi trѭӡng không có vi trùng ÿã tҥo ra bên trong
tӫ an toàn sinh hӑc. Chúng phá vӥ dòng khí và có thӇ gây nguy hiӇm khi sӱ dөng
các chҩt bay hѫi, dӉ cháy. TriӋt khuҭn vòng cҩy vi khuҭn bҵng “nung” ÿiӋn hoһc
vi nhiӋt tiӋn lӧi và thích hӧp hѫn bҵng ngӑn lӱa ÿèn cӗn.
x 61 x

S͹ r˯i ÿ͝
Nên dán mӝt bҧn hѭӟng dүn xӱ lý rѫi ÿә trong phòng thí nghiӋm, mӑi ngѭӡi sӱ
dөng phòng thí nghiӋm cҫn ÿӑc và hiӇu nó. Phҧi thu dӑn ngay vұt liӋu nguy hiӇm
sinh hӑc rѫi ÿә trong tӫ, trong khi tӫ tiӃp tөc chҥy. Cҫn sӱ dөng chҩt khӱ nhiӉm
có hiӋu quҧ và theo hѭӟng làm giҧm thiӇu sӵ tҥo khí dung. Tҩt cҧ các vұt liӋu có
tiӃp xúc vӟi chҩt rѫi ÿә phҧi tҭy uӃ và/hoһc hҩp khӱ trùng.
Chͱng nh̵n
Tính nguyên vҽn và hoҥt ÿӝng chӭc năng cӫa mӛi tӫ an toàn sinh hӑc phҧi ÿѭӧc
chӭng nhұn theo tiêu chuҭn quӕc gia hoһc quӕc tӃ tҥi thӡi ÿiӇm bҳt ÿҫu sӱ dөng
và ÿӏnh kǤ sau ÿó bӣi các nhà chuyên môn có ÿӫ năng lӵc, theo hѭӟng dүn cӫa
nhà sҧn xuҩt. Ĉánh giá hiӋu quҧ phòng ngӯa cӫa tӫ bao gӗm kiӇm tra tính nguyên
vҽn cӫa tӫ, sӵ rò rӍ cӫa bӝ lӑc HEPA, mô tҧ sѫ lѭӧc tӕc ÿӝ dòng khí thәi xuӕng,
tӕc ÿӝ bӅ mһt, tӹ lӋ thông gió/áp suҩt âm, dҥng cӫa dòng khí và chuông cNJng nhѭ
khóa liên ÿӝng. Có thӇ kiӇm tra thêm sӵ rò rӍÿiӋn, cѭӡng ÿӝ ánh sáng, cѭӡng ÿӝ
ÿèn cӵc tím, ÿӝ ӗn và ÿӝ rung. Thӵc hiӋn các kiӇm tra này ÿòi hӓi thiӃt bӏ, kӻ
năng, ÿào tҥo ÿһc biӋt và rҩt cҫn các chuyên gia có ÿӫ trình ÿӝ.
Lau chùi và kh͵ khu̱n
Tҩt cҧ các vұt dөng trong tӫ an toàn sinh hӑc cҫn khӱ nhiӉm bӅ mһt và ÿѭa ra
khӓi tӫ khi công viӋc hoàn tҩt vì môi trѭӡng còn lҥi sau khi nuôi cҩy có thӇ là mӝt
cѫ hӝi cho vi trùng phát triӇn.
BӅ mһt phía trong tӫ phҧi khӱ nhiӉm trѭӟc và sau mӛi lҫn sӱ dөng. BӅ mһt làm
viӋc và mһt trong cӫa tӫ phҧi lau sҥch bҵng mӝt chҩt khӱ khuҭn ÿӇ diӋt tҩt cҧ vi
sinh vұt có thӇ có trong tӫ. Cuӕi ngày làm viӋc, khӱ nhiӉm bӅ mһt lҫn cuӕi cùng
phҧi bao gӗm viӋc lau sҥch bӅ mһt làm viӋc, các mһt bên, phía sau và phía trong
tҩm kính. Dung dӏch tҭy hoһc cӗn 70% diӋt sinh vұt ÿích nên dùng ӣ nhӳng nѫi
có hiӋu quҧ. Sau khi sӱ dөng các chҩt tҭy sҥch có tính ăn mòn nhѭ chҩt tҭy trҳng
cҫn lau lҥi bҵng nѭӟc vô trùng.
Nên ÿӇ tӫ tiӃp tөc chҥy. NӃu không, cҫn cho tӫ chҥy trong 5 phút ÿӇ làm sҥch
không khí trong tӫ trѭӟc khi tҳt.
Kh͵ nhi͍m

Tӫ an toàn sinh hӑc phҧi khӱ nhiӉm trѭӟc khi thay bӝ lӑc và trѭӟc khi chuyӇn ÿi.
Phѭѫng pháp khӱ nhiӉm thông dөng nhҩt là phun hѫi formaldehyt. ViӋc khӱ
nhiӉm tӫ an toàn sinh hӑc cҫn do mӝt chuyên gia có ÿӫ năng lӵc thӵc hiӋn.
Trang b͓ b̫o h͡ cá nhân
Cҫn mһc áo quҫn bҧo hӝ cá nhân bҩt cӭ khi nào sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc. Có
thӇ mһc áo choàng phòng thí nghiӋm khi thӵc hiӋn các công viӋc ӣ mӭc an toàn
sinh hӑc cҩp 1 và 2. Áo choàng ÿóng phía sau và kín phía trѭӟc bҧo vӋ tӕ
t hѫn và
cҫn ÿѭӧc sӱ dөng ӣ mӭc an toàn sinh hӑc cҩp 3 và 4 (không kӇ phòng thí nghiӋm
x 62 x
phҧi mang ÿӗ bҧo hӝ). Găng tay cҫn kéo trùm ngoài hѫn là ÿeo vào trong cә tay
áo choàng. Có thӇ mһc áo có tay co dãn ÿӇ bҧo vӋ cә tay ngѭӡi làm viӋc. Mӝt sӕ
thao tác có thӇ bҳt buӝc phҧi ÿeo mһt nҥ và kính bҧo hӝ.
Chuông báo ÿ͡ng
Tӫ an toàn sinh hӑc có thӇ trang bӏ mӝt trong hai loҥi chuông báo ÿӝng. Chuông
báo ÿӝng ӣ kính trѭӧt chӍ có trên các loҥi tӫ có kính trѭӧt. Chuông báo ÿӝng cho
biӃt ngѭӡi vұn hành ÿ
ã di chuyӇn kính trѭӧt ÿӃn vӏ trí không thích hӧp, cҫn
chuyӇn nó vӅÿúng vӏ trí. Chuông báo ÿӝng dòng khí cho biӃt kiӇu dòng khí bình
thѭӡng trong tӫ bӏ phá vӥ và ÿang gây nguy hiӇm cho ngѭӡi vұn hành hoһc sҧn
phҭm. Khi chuông này báo ÿӝng phҧi dӯng công viӋc ngay và thông báo ngay
cho giám sát viên phòng thí nghiӋm. Sә tay hѭӟng dүn cӫa nhà sҧn xuҩt sӁ cung
cҩp thêm các thông tin chi tiӃt. Tұp huҩn cách sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc cҫn ÿӅ
cұp ÿӃn nӝ
i dung này.
Thông tin b͝ sung
Lӵa chӑn ÿúng loҥi, lҳp ÿһt và sӱ dөng ÿúng cách tӫ an toàn sinh hӑc cNJng nhѭ
kiӇm ÿӏnh hoҥt ÿӝng cӫa nó hàng năm là quá trình phӭc tҥp. Quá trình này cҫn
ÿѭӧc tiӃn hành dѭӟi sӵ giám sát cӫa giám sát viên và chuyên gia an toàn sinh hӑc
có kinh nghiӋm và ÿѭӧc ÿào tҥo kӻ lѭӥng. Các chuyên gia này phҧi rҩt quen

thuӝc vӟi các tài liӋu có liên quan liӋt kê trong phҫn tài liӋu tham khҧo và ÿã
ÿѭӧc ÿào tҥo vӅ tҩt cҧ các vҩn ÿӅ cӫa tӫ an toàn sinh hӑc. Nhӳng ngѭӡi vұn hành
phҧi ÿѭӧc ÿào tҥo mӝt cách chính quy vӅ sӱ dөng và vұn hành tӫ an toàn sinh
hӑc.
Thông tin chi tiӃt, xem các tài liӋu tham khҧo sӕ (5) và (7-16) và chѭѫng 11.
x 63 x
11. Trang thiӃt bӏ an toàn
Khí dung là nguӗn truyӅn nhiӉm quan trӑng nên phҧi cҭn thұn ÿӇ giҧm thiӇu sӵ
hình thành và phát tán cӫa chúng. Các khí dung nguy hiӇm có thӇÿѭӧc tҥo ra bӣi
nhiӅu hoҥt ÿӝng thí nghiӋm nhѭ pha trӝn, nghiӅn, lҳc, khuҩy, siêu âm và ly tâm
các vұt liӋu nhiӉm trùng. Thұm chí ngay cҧ khi sӱ dөng thiӃt bӏ an toàn thì tӕt
hѫn hӃt là tiӃn hành các hoҥt ÿӝng này trong tӫ an toàn sinh hӑc ÿҥt chuҭn khi
ÿiӅu kiӋn cho phép. Tӫ an toàn sinh hӑc và viӋc sӱ dөng cNJng nhѭ kiӇm tra ÿã
ÿѭӧc thҧo luұn ӣ chѭѫng 10. Lӧi ích bҧo vӋ cӫa các thiӃt bӏ an toàn không ÿѭӧc
bҧo ÿҧm, trӯ khi ngѭӡi vұn hành ÿѭӧc ÿào tҥo và sӱ dөng ÿúng kӻ thuұt. ThiӃt bӏ
phҧi ÿѭӧc kiӇm tra thѭӡng xuyên ÿӇ bҧo ÿҧm luôn trong tình trҥng an toàn.
Bҧng 10 ÿѭa ra danh mөc các thiӃt bӏ an toàn ÿѭӧc thiӃt kӃÿӇ loҥi trӯ hoһc giҧm
thiӇu mӝt sӕ nguy hiӇm và phác thҧo ngҳn gӑn các ÿһc tính an toàn. Các chi tiӃt
sâu hѫn cӫa thiӃt bӏÿѭӧc giӟi thiӋu trong các trang tiӃp theo. Thông tin thêm vӅ
cách sӱ dөng ÿѭӧc trình bày ӣ chѭѫng 12.
Thông tin vӅ thiӃt bӏ và các hoҥt ÿӝng có thӇ gây nguy hiӇm ÿѭӧc trình bày ӣ phө
lөc 4.
Tҩm cách ly bҵng màng mӅm áp suҩt âm
Tҩm cách ly bҵng màng mӅm áp suҩt âm là mӝt thiӃt bӏ ngăn chһn cѫ bҧn tӵ bҧo
vӋ tӕi ÿa khӓi các vұt liӋu sinh hӑc nguy hiӇm. Nó có thӇÿһt trên mӝt bӋ di ÿӝng.
Khoҧng không gian làm viӋc ÿѭӧc bao kín hoàn toàn trong mӝt màng
polyvinylclorua (PVC) trong suӕt treo trên mӝt khung thép. Áp suҩt bên trong
tҩm cách ly ÿѭӧc duy trì thҩp hѫn áp suҩt khí quyӇn. Không khí ÿi vào qua bӝ lӑc
HEPA và khí thҧi ra qua 2 bӝ lӑc HEPA do ÿó không cҫn lҳp ӕng thҧi khí. ThiӃt
bӏ cách ly này có thӇ lҳp lӗng hҩp, kính hiӇn vi và các thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm

khác nhѭ máy ly tâm, chuӗng ÿӝng vұt, tӫ sҩy bҵng nhiӋt … Vұt liӋu ÿѭa vào
hoһc mang ra ngoài màng cách ly mà không ÿѭӧc làm hҥi ÿӃn an ninh vi sinh
hӑc. Thao tác ÿѭӧc thӵc hiӋn vӟi găng tay dùng mӝt lҫn và dài qua ӕng tay áo.
Mӝt áp suҩt kӃÿѭӧc lҳp ÿһt ÿӇ theo dõi áp suҩt cӫa màng.
Tҩm cách ly bҵng màng mӅm ÿѭӧc sӱ dөng khi thao tác vӟi các sinh vұt có nguy
cѫ cao (Nhóm nguy cѫ 3 và 4) ӣ nhӳng nѫi không thӇ hoһc không thích hӧp ÿӇ
lҳp ÿһt hoһc duy trì các tӫ an toàn sinh hӑc thông thѭӡng.
x 64 x
B̫ng 10. Thi͇t b͓ an toàn sinh h͕c
THIӂT Bӎ MӔI NGUY ĈҺC TÍNH AN TOÀN
Tӫ an toàn sinh hӑc
- Cҩp I Khí dung và sӵ văng
bҳn
y Dòng khí ÿi vào tӕi thiӇu (tӕc
ÿӝ bӅ mһt) tҥi lӕi vào làm viӋc.
Lӑc khí thҧi thích hӧp
y Không bҧo vӋ sҧn phҭm
- Cҩp II Khí dung và sӵ văng
bҳn
y Dòng khí ÿi vào tӕi thiӇu (tӕc
ÿӝ bӅ mһt) tҥi lӕi vào làm viӋc.
Lӑc khí thҧi thích hӧp
y Bҧo vӋ sҧn phҭm.
- Cҩp III Khí dung và sӵ văng
bҳn
y Ngăn chһn tӕi ÿa
y Bҧo vӋ sҧn phҭm nӃu có dòng
khí phân tҫng
Tҩm cách ly bҵng
màng mӅm áp suҩt

âm
Khí dung và sӵ văng
bҳn
y Ngăn chһn tӕi ÿa
Tҩm chҳn văng bҳn Văng bҳn hóa chҩt y Tҥo thành tҩm chҳn giӳa
ngѭӡi vұn hành và công viӋc
Dөng cө hӛ trӧ hút Nguy hiӇm do hút
bҵng miӋng, nhѭ
nuӕt phҧi tác nhân
gây bӋnh, hít phҧi
khí dung tҥo ra do
hút, dung dӏch hoһc
giӑt rӍ ra tӯ pi-pet,
ÿҫu hút cӫa pi-pét
nhiӉm bҭn
y DӉ sӱ dөng
y KiӇm soát ô nhiӉm ӣÿҫu hút
cӫa pi-pét, bҧo vӋ phѭѫng tiӋn
trӧ giúp, ngѭӡi sӱ dөng và
khoҧng chân không pi-pét
y Có thӇ vô khuҭn ÿѭӧc
y Khӕng chӃ rò rӍӣÿҫu pi-pét
Lò vi ÿӕt, thӫy tinh,
que cҩy dùng mӝt
lҫn
Sӵ văng bҳn tӯ que
cҩy chuyӇn
y Thao tác trong ӕng bҵng kính
hoһc bҵng gӕm. Ĉӕt bҵng khí
hoһc ÿiӋn

y Hӫy ÿѭӧc, không cҫn ÿӕt
nóng
Vұt chӭa chӕng rò rӍ
ÿӇ ÿӵng và vұn
chuyӇn vұt liӋu
nhiӉm trùng ÿem ÿi
khӱ trùng trong cѫ
sӣ
Khí dung, rѫi ÿә và
rò rӍ
y ThiӃt kӃ có nҳp hoһc vӓ chӕng
rò rӍ
y BӅn
y Có thӇ hҩp thanh trùng
Bình chӭa vұt sҳc,
nhӑn
Gây thѭѫng tích y Có thӇ hҩp thanh trùng
y Chҳc chҳn, chӕng thӫng
x 65 x
Vұt chӭa ÿӗ chuyӇn
giӳa các phòng thí
nghiӋm, các cѫ quan
Phóng thích vi sinh
vұt
y Chҳc chҳn
y Hӝp không thҩm nѭӟc chӕng
tràn
Nӗi hҩp thanh trùng,
cѫ hoһc tӵÿӝng
Vұt liӋu nhiӉm trùng

(tҥo xӱ lý an toàn
trѭӟc khi thҧi bӓ
hoһc tái sӱ dөng)
y ThiӃt kӃÿѭӧc chҩp nhұn.
y Vô trùng bҵng sӭc nóng hiӋu
quҧ.
Chai lӑ có nҳp vһn Khí dung và sӵ văng
bҳn
y Ngăn chһn hiӋu quҧ
Bҧo vӋӕng chân
không
Ô nhiӉm hӋ thӕng
chân không phòng
thí nghiӋm do khí
dung hoһc dung dӏch
bӏÿә
y Bӝ lӑc kiӇu vӓÿҥn phòng khí
dung lӑt qua (kích thѭӟc hҥt
0,45 µm)
y Bình eo cә chӭa chҩt khӱ
trùng thích hӧp. Có thӇ dùng
nút cao su ÿӇ tӵÿӝng nút lҥi khi
bình ÿҫy
y Có thӇ hҩp toàn bӝ thiӃt bӏ
Dөng cө hӛ trӧ hút
Luôn dùng dөng cө hӛ trӧ pi-pét cho quá trình hút. TuyӋt ÿӕi cҩm hút bҵng
miӋng. Dùng các dөng cө hӛ trӧ hút là rҩt quan trӑng. Các nguy hiӇm thѭӡng gһp
nhҩt khi hút là do viӋc hút bҵng miӋng. ViӋc hít bҵng miӋng và nuӕt vào bөng các
vұt liӋu nguy hiӇm ÿã là nguyên nhân cӫa nhiӅu nhiӉm trùng liên quan ÿӃn phòng
thí nghiӋm.

Mҫm bӋnh cNJng có thӇ vào trong miӋng nӃu ngón tay bӏ nhiӉm bҭn ÿһt lên ÿҫu
hút cӫa pi-pét. Mӝt nguy hiӇm ít gһp hѫn là hít phҧi khí dung sinh ra do hút. Nút
bông không lӑc vi khuҭn hiӋu quҧӣ áp suҩt âm hoһc dѭѫng và các phҫn tӱ có thӇ
bӏ hút xuyên qua nó. Ngѭӡi ta có thӇ hút mҥnh khi cái nút ÿѭӧc nhét chһt, dүn
ÿӃn viӋc hút phҧi cái nút, khí dung và thұm trí cҧ dung dӏch. Dùng các dөng cө hӛ
trӧ hút sӁ ngăn ngӯa ÿѭӧc viӋc nuӕt các mҫm bӋnh vào bөng.
Khí dung cNJng có thӇÿѭӧc tҥo ra khi chҩt lӓng nhӓ giӑt tӯ pi-pét lên bӅ mһt làm
viӋc, khi cҩy là sӵ hòa hӧp hút và thәi luân phiên nhau và khi giӑt cuӕi cùng ÿѭӧc
thәi ra khӓi pi-pét. ViӋc hít phҧi khí dung tҥo ra trong quá trình sӱ dөng pi-pét có
thӇ phòng tránh ÿѭӧc bҵng cách thӵc hiӋn trong tӫ an toàn sinh hӑc.
Dөng cө hӛ trӧ pi-pét phҧi ÿѭӧc lӵa chӑn cҭn thұn. ThiӃt kӃ và sӱ dөng phҧi tiӋn
lau chùi và tiӋt trùng và không ÿӇ tҥo ra thêm nguy cѫ nhiӉm trùng. Phҧi sӱ dөng
các ÿҫu pi-pét ÿѭӧc nút (chӕng khí dung) khi thao tác vӟi các vi sinh vұt và nuôi
cҩy tӃ bào.
Không ÿѭӧc sӱ dөng các pi-pét bӏ gãy hoһc bӏ bӇӣÿҫu hút vì chúng làm hӓng
các ÿҫu cӫa quҧ bóp và gây nguy hiӇm.
x 66 x
Máy trӝn, máy lҳc, máy nghiӅn và máy siêu âm
Máy trӝn dùng trong gia ÿình không kín và phóng thích khí dung. ChӍ nên dùng
nhӳng thiӃt bӏÿѭӧc thiӃt kӃ cho phòng thí nghiӋm. Chúng ÿѭӧc tҥo ra ÿӇ giҧm
thiӇu hoһc phòng nhӳng phóng thích nhѭ vұy. Máy trӝn kiӇu nhu ÿӝng tiêu hóa
hiӋn dùng ÿѭӧc cho cҧ thӇ tích nhӓ và thӇ tích lӟn cNJng có thӇ tҥo ra khí dung.
Máy trӝn sӱ dөng vӟi các vi sinh vұt Nhóm nguy cѫ 3 luôn phҧi ÿә vào và mӣ lҥi
trong tӫ an toàn sinh hӑc.
Máy siêu âm có thӇ phóng thích khí dung. Chúng phҧi vұn hành trong tӫ an toàn
sinh hӑc hoһc phҧi che chҳn xung quanh khi sӱ dөng. Các tҩm chҳn và phía ngoài
cӫa máy siêu âm cҫn khӱ nhiӉm sau khi sӱ dөng.
Que cҩy chuyӇn dùng mӝt lҫn
Ѭu ÿiӇm cӫa que cҩy chuyӇn dùng mӝt lҫn là không phҧi khӱ trùng và do ÿó có
thӇ sӱ dөng trong các tӫ an toàn sinh hӑc nѫi mà ÿèn Bunsen và vi lò ÿӕt sӁ làm

xáo trӝn dòng khí. Que cҩy này phҧi ÿһt vào trong chҩt tҭy uӃ sau khi sӱ dөng và
thҧi bӓ nhѭ chҩt thҧi ÿã nhiӉm bҭn (xem chѭѫng 3).
Lò vi ÿӕt (Microincinerators)
Các lò vi ÿӕt bҵng khí hoһc ÿiӋn có tҩm chҳn bҵng kính borosilicate hoһc bҵng
gӕm làm giҧm thiӇu sӵ văng bҳn và phát tán cӫa vұt liӋu nhiӉm trùng khi khӱ
trùng que cҩy chuyӇn. Tuy nhiên, lò vi ÿӕt có thӇ làm xáo trӝn dòng khí và do ÿó
phҧi ÿһt ӣ phía sau cӫa bӅ mһt làm viӋc trong tӫ an toàn sinh hӑc.
Trang thiӃt bӏ và quҫn áo bҧo hӝ cá nhân
ThiӃt bӏ và quҫn áo bҧo hӝ cá nhân có thӇÿóng vai trò nhѭ mӝt rào chҳn ÿӇ giҧm
thiӇu nguy cѫ phѫi nhiӉm vӟi khí dung, sӵ văng bҳn và các tiêm nhiӉm bҩt
thѭӡng. ViӋc lӵa chӑn quҫn áo và thiӃt bӏ phө thuӝc vào bҧn chҩt công viӋc thӵc
hiӋn. Phҧi mһc quҫn áo bҧo hӝ khi làm viӋc trong phòng thí nghiӋm. Trѭӟc khi ra
khӓi phòng thí nghiӋm phҧi cӣi quҫn áo bҧo hӝ và rӱa tay. Bҧng 11 tóm tҳt mӝt
sӕ thiӃt bӏ bҧo hӝ cá nhân dùng trong phòng thí nghiӋm và nhӳng bҧo vӋ mà
chúng tҥo ra.
T̩p d͉, áo li͉n qu̯n, áo choàng, áo khoác phòng thí nghi͏m
Áo khoác phòng thí nghiӋm tӕt nhҩt là phҧi cài khuy kín. Tuy nhiên áo choàng
dài tay mӣ phía sau, hoһc áo liӅn quҫn bҧo vӋ tӕt hѫn áo khoác phòng thí nghiӋm
và ÿѭӧc ѭu tiên hѫn trong phòng thí nghiӋm vi sinh và khi làm viӋc tҥi tӫ an toàn
sinh hӑc. Tҥp dӅ có thӇ mһc bên ngoài áo khoác hoһc áo choàng ӣ nhӳng nѫi cҫn
thiӃt ÿӇ bҧo vӋ tӕt hѫn chӕng lҥi các hóa chҩt ÿә hoһc các vұt liӋu sinh hӑc nhѭ
máu hay chҩt nuôi cҩy. Nên có dӏch vө giһt là ngay/gҫn cѫ sӣ.
Áo khoác, áo choàng, áo liӅn quҫn, tҥp dӅ phòng thí nghiӋm không ÿѭӧc mһc bên
ngoài khu vӵc phòng thí nghiӋm.