Những hình thức tổ chức dạy học ở trường
THCS.
Hình thức lên lớp ( lớp – bài )
- Khái niệm: là hình thức dạy học mà với hình thức đó trong
suốt thời gian học tập được quy định một cách chính xác và ở
một địa điểm riêng biệt, giáo viên chỉ đạo hoạt động nhận
thức có tính chất tập thể ổn định, có thành phần không đổi,
đồng thời chú ý đến đặc điểm của từng học sinh để sử dụng
các phương pháp và phương tiện dạy học nhất định nhằm tạo
điều kiện thuận lợi cho học sinh nắm vững tài liệu học tập
một cách trực tiếp cũng như phát triển năng lực nhận thức và
giáo dục tại lớp.
Lớp học có thành phần không đổi trong mỗi giai
đoạn
Dấu hiệu GV chỉ đạo hoạt động nhận thức cả lớp và đặc
điểm
không từng HS
thể thiếu Học sinh nắm tài liệu một cách trực tiếp tại lớp.
Còn những dấu hiệu khác như dạng tổ chức, phương pháp,
phương tiện, địa điểm, thời gian không phải là đặc trưng riêng
biệt của hình thức lớp bài.
- Các loại bài học:
+ Bài lĩnh hội tri thức mới
+ Bài hình thành kỹ năng, kỹ xảo.
+ Bài vận dụng tri thức, kỹ năng, kỹ xảo.
+ Bài khái quát hóa và hệ thống hóa tri thức, kỹ năng, kỹ xảo.
+ Bài kiểm tra và đánh giá tri thức, kỹ năng, kỹ xảo.
+ Bài hỗn hợp.
- Việc chuẩn bị lên lớp.
+ Chuẩn bị dài hạn: trên cơ sở nắm được các yếu tố của quá
trình dạy học cụ thể: mục tiêu, yêu cầu, nội dung, học sinh,
phương tiện dạy học… giáo viên xây dựng kế hoạch dạy học
cho năm học.
+ Chuẩn bị cho từng tiết cụ thể:
Biết vị trí của bài trong toàn bộ nội dung dạy học, biết
mối quan hệ của bài với bài trước và sau.
Xác định mục tiêu (tri thức, kỹ năng, kỹ xảo) cần cung
cấp cho học sinh.
Xác định nội dung, phương pháp, phương tiện, hình thức
tổ chức phù hợp với mục tiêu đề ra.
Suy nghĩ và dự kiến trước những tình huống có thể xảy
ra để dự kiến phương án giải quyết.
từ đó có thể thiết kế mẫu giáo án như sau:
Ngày ….tháng… năm….
Số thứ tự bài học….lớp….
Đề bài:…………………
Mục tiêu
Tri thức……………
Kỹ năng……………
Kỹ xảo……………
Nội dung, phương pháp, phương tiện,tài liệu…
Tiến trình công việc.
Thời gian
và cấu
trúc vĩ mô
Mục tiêu
dạy học
Nội dung Hoạt động
của giáo
viên
Hoạt động
của học
sinh
1 2 3 4 5
- Lên lớp và sau khi lên lớp
+ Lên lớp: đây là hình thức phối hợp hoạt động giữa giáo viên
và học sinh nhằm thực hiện hoạt động dạy học, đây là khâu khó
khăn, phức tạp, quyết định đến chất lượng QTDH. Vì vậy cần
chú ý:
Vào bài sinh động, tạo tình huống có vấn đề, lý thú hấp dẫn
để thu hút sự tập trung chú ý của học sinh vào bài học.
Huy động tư duy đào sâu suy nghĩ của học sinh toàn lớp
giải quyết nhiệm vụ học tập, chú ý cá thể hóa việc học của
học sinh.
Đảm bảo kế hoạch như dự kiến, giáo viên luôn thể hiện vai
trò chủ đạo nhằm phát huy tối đa vai trò chủ động của học
sinh.
Duy trì bầu không khí làm việc tích cực, có hiệu quả trong
suốt quá trình dạy học, thực hiện tốt nội quy giờ học.
Bao quát lớp, nhạy cảm, linh hoạt, kịp thời giải quyết các
tình huống sư phạm xảy ra.
Chú ý bố trí thời gian hợp lý, nhất là chú trọng những tri
thức, kỹ năng, kỹ xảo quan trọng cần hình thành ở học sinh.
Tư thế, tác phong chuẩn mực, thái độ nghiêm túc, thân mật,
dân chủ, giọng nói, cử chỉ, điệu bộ phù hợp.
Kết thúc giờ học đúng giờ trong bầu không khí phấn khởi,
tin tưởng, mãn nguyện.
+ Sau khi lên lớp giáo viên cần:
Phân tích kết quả của quá trình dạy học tìm ra ưu điểm, hạn
chế và những nguyên nhân chính.
Mức độ tích cực của học sinh trong việc lĩnh hội tri thức,
kỹ năng, kỹ xảo… như thế nào?
Việc sử dụng thời gian, ngôn ngữ, tác phong sư phạm thế
nào.
Người giáo viên ghi lại nhũng thành công, thất bại và
hướng khắc phục ở phía dưới bài dạy để lần sau dạy lại
được tốt hơn.
- Tổ chức thực hiện bài học ở trên lớp ( bài lĩnh hội tri thức
mới) theo các khâu sau:
+ Tổ chức lớp
+ Tích cực hóa những kinh nghiệm cảm tính, những tri thức đã
có để làm chỗ dựa cho việc nắm tri thức mới
+ Thông báo đề bài, mục tiêu, nhiệm vụ của bài học.
+ Học sinh tri giác tài liệu học tập
+ Học sinh tích cực tư duy đào sâu suy nghĩ để lĩnh hội tri thức
mới.
+ Khái quát hóa, hệ thống hóa sơ bộ tri thức
+ Tổng kết tiết học.
+ Ra bài về nhà và hướng dẫn tự học.