Những nội dung kiến thức cần có sự phối hợp làm việc giữa thầy và trò ppt

Những nội dung kiến thức cần có sự phối
hợp làm việc giữa thầy và trò


Những hoạt động phối hợp giữa thầy và trò để khám phá kiến
thức chủ yếu tập trung vào các nội dung liên quan trực tiếp đến
các kiến thức cốt lõi của bài, điều này có tác dụng quan trọng
đối với việc làm cho giờ dạy tinh giản, vững chắc. Một điều
đáng lưu ý là, nhiều khi các nội dung không phải trọng tâm lại
dễ đưa ra các ví dụ minh hoạ, các câu hỏi để dẫn dắt học sinh
tìm hiểu kiến thức đã làm cho người dạy dễ sa đà vào đó gây tốn
phí thời gian một cách không cần thiết, từ đó dẫn tới thời gian
dành cho nội dung trọng tâm eo hẹp, việc khắc hoạ kiến thức ở
khu vực này trở nên khó khăn, không vững chắc, giờ giảng ôm
đồm, nặng nề và được thực hiện một cách vội vã
Sự phối hợp hoạt động giữa thầy và trò chủ yếu thực hiện
thông qua các câu hỏi. Dưới sự dẫn dắt của thầy, học sinh dần
dần tìm hiểu, khám phá kiến thức. Điều này vừa phát huy tính
tích cực của học sinh vừa làm cho giờ dạy trở nên hào hứng và
sinh động. Điểm cốt lõi là xây dựng được nội dung kiến thức
thành hệ thống các tình huống có vấn đề để kích thích tư duy và
định hướng quá trình nhận thức. Mức độ thành công của yêu cầu
được quyết định bởi chất lượng câu hỏi và nghệ thuật của người
thầy dẫn dắt học sinh giải quyết vấn đề. Việc xây dựng các câu
hỏi có giá trị phát huy tính tích cực của học sinh mặc dù được
đặt ra từ rất lâu nhưng đến nay vẫn còn là một câu chuyện dài.
Có nhiều cách sử dụng câu hỏi cần tránh và hạn chế:
- Câu hỏi không định hướng, đó là những câu hỏi mập mờ,
không thể hiện rõ ràng những điều cần hỏi, làm cho học sinh
lúng túng mất nhiều thời gian suy nghĩ không hiểu thầy định hỏi
điều gì, kết quả là không trả lời được hoặc đoán mò. Loại câu

hỏi này cũng gây khó khăn không kém cho người thầy, bởi lẽ sự
trả lời một cách vô hướng của học trò làm cho thầy giáo loay
hoay tìm cách để giải tỏa, và thường dẫn đến kết cục là thầy giáo
phải tự trả lời. Sự phối hợp hoạt động giữa thầy và trò trong bối
cảnh như vậy thật là nhọc nhằn, mất thời gian, không những thế
còn làm phức tạp hóa quá trình dạy học
- Câu hỏi lớn, nội dung trả lời gồm nhiều ý song không có hệ
thống câu hỏi gợi mở, dẫn dắt đi kèm cũng gây khó khăn cho
học trò. Học trò khó có thể hình dung được, để trả lời câu hỏi đó
cần phải nêu được những ý nào, vì thế thường trả lời không đạt
yêu cầu hoặc không trả lời được
- Câu hỏi vụn vặt, đơn giản không có giá trị phát huy hoạt
động tư duy hoặc chỉ cần trả lời như, có ạ, không ạ sẽ làm cho
sự phối hợp hoạt động giữa thầy và trò được thực hiện một cách
nhạt nhẽo, hình thức, không tạo được dấu ấn, và làm tầm thường
hóa quá trình dạy học – đó là một cảm giác có thật trong tâm
khảm học trò
- Câu hỏi mà nội dung trả lời có sẵn trong sách giáo khoa,
học sinh không cần tư duy, chỉ tìm kiếm xem nội dung mà thầy
hỏi có ở vị trí nào rồi đọc đúng là đạt yêu cầu. Kiểu dạng câu hỏi
này mang lại những hậu quả tai hại, rèn cho học sinh cách học
lười nhác, hời hợt và dần dần rời xa những hoạt động có tính
chất tích cực, độc lập. Từ đó hình thành thói quen, cứ mỗi lần
thầy giáo đưa ra câu hỏi học sinh không động não gì mà nhanh
chóng giở sách giáo khoa tìm xem câu trả lời có ở đâu. Đáng lưu
ý là hình như nhiều giáo viên và học sinh ưa dùng loại câu hỏi
này vì thấy sự phối hợp hoạt động giữa thầy và trò thật nhịp
nhàng, đơn giản, khoẻ khoắn, mất ít thời gian soạn bài, thậm chí
không soạn bài, đến giờ lên lớp thầy và trò giở sách ra cùng
xem, thầy nhìn vào sách nêu câu hỏi, trò nhìn vào sách để tìm

nội dung trả lời và đọc cho đúng là ổn. Thật là tai hại, cung cách
này sẽ tạo ra những mẫu người ít có khả năng hoạt động độc lập,
ngại động não, lười tư duy, luôn trông chờ vào những thứ có
trong sách giáo khoa, những câu trả lời, những bài tập giải sẵn
của thầy. Thời gian nghe giảng thật nhiều nhưng vốn tri thức có
được của người học vẫn ít, vì đó là kết quả của những quá trình
nghe nhìn và ghi nhớ chứ chủ yếu không phải là kết quả của quá
trình tư duy
- Một xu hướng cũng nên tránh trong giảng dạy là đưa ra quá
nhiều câu hỏi. Điều này dễ tạo ra các câu hỏi ít có giá trị và làm
cho bài giảng nát vụn ra, mất tính hệ thống, làm học sinh mệt
mỏi, mất nhiều thời gian không cần thiết. Thực tế cho thấy, một
bộ phận giáo viên khi soạn bài, cố gắng đưa thật nhiều câu hỏi
và vui mừng khi làm được điều đó. Nhưng bình tĩnh suy xét lại
xem, đâu trong số đó là những câu hỏi thật sự có tác dụng phát
huy trí lực học sinh chúng ta mới thực sự giật mình, nhiều khi
không tìm thấy hoặc rất hiếm thấy những câu hỏi có giá trị.
Mỗi tiết dạy đưa ra nhiều hay ít câu hỏi, còn tùy thuộc vào
từng bài và đối tượng học sinh. Điều quan trọng là đưa ra được
các câu hỏi cần thiết, vừa đủ, chất lượng, có tác dụng thiết thực
tạo được các tình huống có vấn đề, kích thích tư duy của học
sinh khám phá kiến thức.