skkn mới nhất skkn sử dụng di tích lịch sử ở thanh hóa để nâng cao chất lượng dạy và học lịch sử địa phương lớp 12 trường thpt đông sơn 1

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (260.09 KB, 22 trang )

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HỐ

TRƯỜNG THPT ĐƠNG SƠN 1

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

SỬ DỤNG DI TÍCH LỊCH SỬ Ở THANH HÓA ĐỂ
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY VÀ HỌC LỊCH SỬ
ĐỊA PHƯƠNG LỚP 12 - TRƯỜNG THPT ĐÔNG SƠN 1

Người thực hiện: Ngô Thị Kim Huê
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc lĩnh vực (mơn): Lịch Sử

THANH HỐ, NĂM 2019

download by :

MỤC LỤC
Trang
1. MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
1.1. Lí do chọn đề tài.........................................................................................1
1.2. Mục đích nghiên cứu..................................................................................2
1.3. Đối tượng nghiên cứu:................................................................................2
1.4. Phương pháp nghiên cứu:...........................................................................2
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM..................................................3
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm....................................................3
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm....................3
2.1.1. Ưu điểm:..............................................................................................3
2.1.2. Hạn chế:...............................................................................................3

2.3. Các giải pháp giải quyết vấn đề..................................................................4
2.3.1. Sử dụng di tích lịch sử ở Thanh Hóa để nâng cao chất lượng dạy và
học lịch sử địa phương lớp 12 - Trường THPT Đơng Sơn 1........................4
2.3.2. Một số hình thức sử dụng các di tích lịch sử tiêu biểu trên để nâng
cao chất lượng dạy học..................................................................................8
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm........................................................15
2.4.1. Đối với học sinh................................................................................15
2.4.2. Đối với giáo viên...............................................................................16
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ............................................................................17
3.1. Kết luận:...................................................................................................17
3.2. Kiến nghị..................................................................................................17

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
Trong các nhà trường trung học phổ thông hiện nay việc dạy học mơn lịch
sử đang bộc lộ nhiều khó khăn, hạn chế: Học sinh chỉ quan tâm học các môn
khối A, khối B để phục vụ cho thi tốt nghiệp và thi tuyển sinh đại học, trong khi
đó lại xem nhẹ việc học môn lịch sử; giáo viên chưa mạnh dạn đổi mới phương
pháp giảng dạy môn lịch sử theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực của
người học, trong đó chưa chú ý khai thác sử dụng các di tích lịch sử văn hóa ở
địa phương vào dạy học lịch sử để nâng cao chất lượng bộ môn, do vậy dễ làm
cho học sinh nhàm chán, khó hiểu, khơng hứng thú với việc học mơn lịch sử.
Nhận thức ró tầm quan trọng của việc sử dụng di sản văn hóa vào dạy học
và giáo dục để nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường phổ thơng trong
đó có bộ mơn lịch sử, thơng qua đó góp phần giáo dục di sản. Bộ Giáo dục và

Đào tạo phối hợp Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch ban hành Công văn liên
ngành số 73/HD - BGD&ĐT-BVHTTDL ngày 16 tháng 01 năm 2013 để chỉ
đạo, hướng dẫn thực hiện việc “Sử dụng di sản văn hóa trong dạy học ở trường
phổ thơng, trung tâm GDTX”.
Thanh Hóa là vùng đất giàu truyền thống yêu nước và cách mạng, có
nhiều danh nhân tiêu biểu, có nhiều di tích lịch sử văn hóa. Đây là lợi thế để
giáo viên sử dụng di tích lịch sử văn hóa trong tỉnh vào dạy học để nâng cao
chất lượng dạy học lịch sử ở trường trung học phổ thông làm cho các bài học
lịch sử trở nên sinh động, hấp dẫn lôi cuốn đối với học sinh. Tuy nhiên các
trường THPT và giáo viên giảng dạy bộ môn lịch sử trong tỉnh lại chưa làm tốt
điều này. Thanh Hóa hiện có hơn 1.535 di tích của tỉnh, có 135 di tích lịch sử
cách mạng, kháng chiến. Trong đó có 101 di tích đã được xếp hạng (32 di tích
quốc gia và 69 di tích cấp tỉnh). Hệ thống di tích lịch sử cách mạng trên địa bàn
tỉnh Thanh Hóa rất đa dạng, phong phú, gồm có đình, đền, chùa, địa điểm, khu
di tích, nhà thờ, nhà lưu niệm, tượng đài,... gắn với các sự kiện lịch sử trong
từng thời kỳ của cách mạng Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Các di tích lịch sử cách mạng, kháng chiến hàm chứa cả di sản văn hóa
vật thể và phi vật thể mang dấu ấn lịch sử của cách mạng Việt Nam trên đất
Thanh Hóa, thể hiện cốt cách, bản lĩnh, ý chí và khát vọng giành tự do độc lập,
chiến thắng ngoại xâm và xây dựng đất nước, quê hương giàu đẹp, hùng cường
của toàn dân tộc và của mỗi người dân nơi đây; đã và đang trở thành nguồn lực
phát triển kinh tế - xã hội và đó chính là nguồn lực quan trọng nhằm giáo dục
truyền thống yêu nước, cách mạng, hình thành và phát triển nhân cách, góp phần
xây dựng đất nước và tỉnh Thanh ngày càng đàng hoàng, tươi đẹp.
Trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước vẻ vang của dân tộc
ta, công tác giáo dục truyền thống lịch sử là điều rất cần thiết. Từ khi có Đảng
skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

1

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

Cộng sản Việt Nam và Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa ra đời, việc tổ chức thành lập
các hội, chi bộ Đảng để lãnh đạo quần chúng và nhân dân đấu tranh giành độc
lập, phong trào cách mạng của nhân dân..., những địa điểm nơi thành lập, tập
kết, trú quân của quân và dân cả nước nói chung và tỉnh Thanh Hóa nói riêng
trong kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ là những di tích lịch sử
cách mạng có ý nghĩa vô cùng quan trọng..... Tất cả các di tích lịch sử trên đều
có thể sử dụng để nâng cao chất lượng dạỵ học môn lịch sử ở trường trung học
phổ thông, các giáo viên giảng dạy môn lịch sử căn cứ điều kiện, đặc điểm tình
hình của trường mình để chọn các di tích lịch sử phù hợp, các hình thức và biện
pháp sử dụng khác nhau để góp phần nâng cao chất lượng dạy học của bộ môn.
Với trách nhiệm của giáo viên giảng dạy môn lịch sử chúng ta phải tích cực đổi
mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực phẩm chất của người
học, tích cực khai thác và sử dụng có hiệu quả các di tích lịch sử trên địa bàn
Thanh Hóa vào trong mỗi giờ dạy của mình, làm cho giờ học lịch sử khơng cịn
khơ khan mà trở nên hấp dẫn, sinh động làm cho học sinh hứng thú mỗi khi học
lịch sử và khi học sinh đã yêu thích học mơn lịch sử thì sẽ học tốt mơn lịch sử.
Từ những trăn trở đó tơi đã nghiên cứu và viết đề tài “Sử dụng di tích lịch sử ở
Thanh Hóa để nâng cao chất lượng dạy và học lịch sử địa phương lớp 12 Trường THPT Đông Sơn 1”.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Đề tài nhằm nêu lên kinh nghiệm sử dụng các di tích lịch sử hiện có trên
địa bàn tỉnh Thanh Hóa để nâng cao chất lượng dạy và học môn Lịch sử lớp 12
ở trường THPT Đông Sơn 1. Qua đó giúp học sinh hiểu nội dung bài học lịch sử
cũng như nắm vững truyền thống yêu nước, truyền thống đấu tranh cách mạng
của quê hương, hiểu rõ sự hình thành và giá trị của các di tích. Từ đó, hình thành
cho học sinh tình u q hương, đất nước, bồi dưỡng những phẩm chất đạo đức

tốt đẹp, ý thức giữ gìn, bảo vệ và phát huy giá trị của di tích lịch sử.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Sử dụng các di tích lịch sử văn hóa trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa nhằm góp
phần nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn lịch sử ở trường trung học phổ
thông Đông Sơn 1.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm của bản thân và các giáo viên trong
tổ Lịch sử của trường; điều tra, khảo sát kết quả học tập, lấy ý kiến của giáo viên
và học sinh.
- Phương pháp thống kê, tổng hợp, phân tích và so sánh.

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

2

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Việc sử dụng di tích lịch sử văn hóa trong dạy học mơn lịch sử ở trường
THPT góp phần hướng dẫn hoạt động nhận thức cho học sinh: Các di tích lịch
sử khi được sử dụng trong dạy học lịch sử đều góp phần nâng cao tính trực quan
giúp học sinh mở rộng khả năng tiếp cận đối tượng, hiện tượng liên quan đến bài học.
- Phát triển kĩ năng tự học, tự chiếm lĩnh kiến thức cho học sinh: Di tích
lịch sử là phương tiện quan trọng giúp học sinh rèn một số kĩ năng như quan sát,
thu thập xử lí thơng tin, thảo luận nhóm, qua đó tự chiếm lĩnh kiến thức cần thiết
trong q trình tiếp cận học tập.

- Kích thích hứng thú của học sinh trong học tập môn lịch sử: Trong q
trình tiếp cận với di tích lịch sử văn hóa theo sự hướng dẫn của giáo viên, các
giá trị của di tích sẽ được học sinh tìm hiểu, khám phá và trải nghiệm. Điều đó
làm cho học sinh có hứng thú và có được động cơ học tập đúng đắn và có thái
độ hành vi thân thiện, giữ gìn, chăm sóc và phát huy giá trị của di tích.
- Góp phần phát triển trí tuệ và giáo dục nhân cách học sinh: Cho học sinh
tiếp cận với di tích lịch sử đúng mục đích, đúng lúc với những phương pháp dạy
học phù hợp sẽ giúp học sinh phát triển khả năng quan sát, khả năng xử lí thơng
tin, khả năng phân tích, tổng hợp và so sánh. Vì ẩn chứa trong di tích là các giá
trị lịch sử, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, của địa phương được lưu truyền từ
đời này qua đời khác, nó sẽ có tác động đến tư tưởng, tình cảm, đạo đức dẫn tới
việc hình thành nhân cách học sinh.
- Góp phần phát triển kĩ năng sống cho học sinh: Khi tổ chức học tập,
tham quan, trải nghiệm tại di tích sẽ góp phần hình thành ở học sinh một số kĩ
năng như: Kĩ năng lắng nghe, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng quản lí thời gian, kĩ
năng tìm kiếm và xử lí thông tin.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.1.1. Ưu điểm:
- Giáo viên giảng dạy môn Lịch sử ở bậc THPT đều ý thức rõ về tầm quan
trọng của việc sử dụng di tích lịch sử văn hóa để góp phần nâng cao chất lượng
giảng dạy của mình, nâng cao nhận thức và góp phần phát triển nhân cách học
sinh.
- Chuyên viên phụ trách bộ mơn Lịch sử Sở GD & ĐT Thanh Hóa và các
tổ chuyên môn Lịch sử ở các trường THPT luôn trăn trở trong việc tìm giải pháp
để sử dụng có hiệu quả các di tích lịch sử trên địa bàn Thanh Hóa nhằm nâng
cao chất lượng dạy học của bộ môn.
2.1.2. Hạn chế:
- Đa số giáo viên lịch sử vẫn cịn chưa mạnh dạn khai thác các di tích lịch
sử để dạy học vì sợ mất thời gian sưu tầm tư liệu về di tích để phục vụ cho bài
dạy của mình, hoặc cịn lúng túng trong xây dựng kế hoạch, nội dung bài giảng.

- Khi tiến hành một bài học lịch sử nội khóa theo phân phối chương trình,
một bài học lịch sử địa phương tại di tích hay một buổi tham quan tại bảo tàng
thì mất nhiều thời gian và phải chuẩn bị rất công phu như: Lựa chọn di tích, xây
skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

3

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

dựng kế hoạch xin ý kiến nhà trường, chuẩn bị nội dung bài dạy, phương án đảm
bảo an toàn cho học sinh trong q trình đi học tại di tích lịch sử, kinh phí thực
hiện nên giáo viên rất e ngại.
2.3. Các giải pháp giải quyết vấn đề
2.3.1. Sử dụng di tích lịch sử ở Thanh Hóa để nâng cao chất lượng dạy
và học lịch sử địa phương lớp 12 - Trường THPT Đông Sơn 1.
a. Một số yêu cầu cần lưu ý khi sử dụng di tích lịch sử văn hóa để dạy học
mơn lịch sử.
Di tích lịch sử văn hóa có ý nghĩa rất quan trọng trong việc nâng cao chất
lượng dạy học môn Lịch sử ở trường THPT. Tuy nhiên, để sử dụng có hiệu quả
giáo viên phải thực hiện tốt các yêu cầu sau:
- Đảm bảo mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thơng của môn Lịch
sử và mục tiêu giáo dục thông qua di tích lịch sử:
+ Đảm bảo chương trình giáo dục phổ thông môn Lịch sử theo quy định
của Bộ Giáo dục và Đào tạo (không thêm, bớt thời lượng làm thay đổi chương
trình).
+ Đảm bảo mục tiêu giáo dục phổ thơng gắn với mục tiêu giáo dục di tích
lịch sử.

Vì vậy, việc lựa chọn di tích lịch sử để dạy học một bài hoặc một nội
dung nào đó thì giáo viên cần xác định mục tiêu bài học và lựa chọn di tích phải
hướng vào thực hiện mục tiêu đã được xác định.
- Xác định nội dung và thực hiện các bước chuẩn bị chu đáo: Khi tiến
hành dạy học tại địa điểm có di tích lịch sử hay dạy học trên lớp có sử dụng di
tích lịch sử, GV cần chuẩn bị kỹ nội dung và các điều kiện thực hiện.
- Phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh, tạo điều kiện cho học sinh trải
nghiệm: Phải luôn đề cao vai trị hoạt động chủ động, tích cực, sáng tạo của học
sinh, luôn tạo điều kiện tối đa để học sinh được tham gia vào các hoạt động với
di tích lịch sử, giao nhiệm vụ và hướng dẫn học sinh làm việc với di tích lịch sử.
Được tự chủ trong cơng việc, tự hồn thành báo cáo sau khi đã tìm hiểu di tích,
có sản phẩm do cá nhân hoặc nhóm tạo ra các em sẽ phấn khởi càng cố gắng
hồn thành nhiệm vụ. Điều đó càng khuyến khích học sinh làm việc tích cực,
nhiệt tình, là lúc các em có cơ hội được thể hiện mình.
- Kết hợp đa dạng các hình thức tổ chức thực hiện: Xung quanh chúng ta
tồn tại rất nhiều di tích lịch sử. Tùy theo mỗi di tích và các giá trị chứa đựng
trong mỗi di tích để giáo viên sử dụng vào mục đích dạy học và giáo dục. Mỗi
loại di tích lại có những đặc điểm riêng về hình thức, giá trị. Vì vậy, ta có thể tổ
chức nhiều hình thức tiếp cận khác nhau: Cho HS trực tiếp quan sát di tích, tiếp
xúc qua phim, ảnh. Nếu khơng có điều kiện đưa học sinh tới nơi có di tích, thì
nhà trường tổ chức các loại hình hoạt động để học sinh tìm hiểu di tích lịch sử
ngay trong khn viên, phịng truyền thống của nhà trường, các buổi ngoại
khóa, tiến hành các buổi sinh hoạt chuyên đề tìm hiểu di tích lịch sử xung quanh
nhà trường…
b. Di tích lịch sử văn hóa tiêu biểu ở Thanh Hóa có thể sử dụng để nâng
cao chất lượng dạy và học lịch sử địa phương lớp 12 - Trường THPT Đông Sơn 1.
skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

4

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

Thanh Hóa hiện có hơn 1.535 di tích của tỉnh, có 135 di tích lịch sử cách
mạng, kháng chiến. Trong đó có 101 di tích đã được xếp hạng (32 di tích quốc
gia và 69 di tích cấp tỉnh). Tất cả các di tích lịch sử trên đều có thể sử dụng để
nâng cao chất lượng dạỵ học môn lịch sử ở trường trung học phổ thông, giáo
viên giảng dạy mơn lịch sử căn cứ điều kiện, đặc điểm tình hình của trường
mình để chọn các di tích lịch sử phù hợp, các hình thức và biện pháp sử dụng
khác nhau để góp phần nâng cao chất lượng dạy học của bộ mơn. Tơi xin nêu ra
một số di tích lịch sử tiêu biểu trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.
▪ Cụm di tích lịch sử cách mạng đình Hàm Hạ
Cách đây 87 năm, ngày 25/6/1930, tại nhà ông Lê Kiều Oanh làng Hàm
Hạ, dưới sự lãnh đạo của Xứ ủy Bắc Kỳ, Chi bộ Hàm Hạ - Chi bộ Đảng đầu tiên
ở Thanh Hóa được thành lập tại làng Hàm Hạ, tổng Kim Khê (nay là khu phố
Đại Đồng thị trấn Rừng Thông). Sự ra đời của Chi bộ Hàm Hạ là một mốc son
chói lọi trong phong trào cách mạng ở Đông Sơn trước Cách mạng Tháng 8,
đồng thời là nền móng cho sự ra đời của Đảng bộ huyện Đơng Sơn nói riêng và
Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa nói chung. Chấm dứt giai đoạn khủng hoảng kéo dài
của phong trào cách mạng do thiếu sự lãnh đạo của một chính Đảng. Từ đây
phong trào cách mạng ở Thanh Hóa bước vào thời kỳ mới, thời kỳ có Đảng
Cộng sản lãnh đạo như con thuyền có người chèo lái vững vàng.
▪ Khu di tích lịch sử chiến khu Ngọc Trạo
Giữa năm 1941, Ngọc Trạo huyện Thạch Thành đã được chọn để xây
dựng chiến khu du kích, làm căn cứ huấn luyện cán bộ cốt cán, đào tạo về quân
sự, chính trị, phát triển nhanh lực lượng cách mạng, tiến tới xây dựng đội quân
vũ trang theo tinh thần Hội nghị Trung ương lần thứ 8. Ngày 19-9-1941, tại
Hang Treo - một địa điểm của căn cứ Ngọc Trạo, Ban lãnh đạo chiến khu thành

lập đội du kích vũ trang thốt ly đầu tiên gồm 21 đồng chí. Đội du kích Ngọc
Trạo được biên chế thành tiểu đội cảm tử, tiểu đội súng, tiểu đội trinh sát cùng
các bộ phận y tế, cứu thương và liên lạc. Dù chỉ có 11 khẩu súng, cịn lại là các
loại vũ khí thơ sơ như dao bầu, mã tấu, cung nỏ, gậy gộc... cùng điều kiện sinh
hoạt khó khăn, thiếu thốn nhưng các chiến sĩ du kích ln lạc quan, tin tưởng
vào con đường mà Đảng, Bác Hồ đã lựa chọn, cùng nhân dân Ngọc Trạo dốc
lòng, chung sức gây dựng chiến khu. Từ chỗ có 21 đội viên khi mới thành lập,
đến cuối tháng 9-1941, số đội viên du kích và cán bộ ở chiến khu Ngọc Trạo đã
tăng lên trên 80 chiến sĩ. Lúc này, thực dân Pháp đánh hơi thấy hoạt động vũ
trang của các chiến khu ở Thanh Hóa, chúng ráo riết tìm cách trấn áp, càn quét.
Trước sự lớn mạnh không ngừng của chiến khu Ngọc Trạo, thực dân Pháp đã
điên cuồng càn quét nhằm triệt phá phong trào, khủng bố tinh thần cách mạng
của nhân dân ta. Mặc dù chỉ có vũ khí thơ sơ như giáo mác, mã tấu nhưng các
chiến sĩ cảm tử Ngọc Trạo vẫn anh dũng chiến đấu, tiêu diệt kẻ thù, bảo vệ
thành quả cách mạng.
Chiến khu Ngọc Trạo là đỉnh cao của phong trào khởi nghĩa vũ trang ở
Bắc Trung Bộ, là tiền thân của lực lượng vũ trang Thanh Hóa sau này. Những
chiến tích hào hùng và sự hy sinh anh dũng của các chiến sĩ du kích Ngọc Trạo
là dấu son đậm nét, tô thắm truyền thống bất khuất, kiên cường của Đảng bộ và
nhân dân các dân tộc tỉnh Thanh Hóa.
skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

5

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

▪ Khu lưu niệm Bác Hồ tại thị trấn Rừng Thơng

Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh ln dành tình cảm và sự quan tâm đặc
biệt đối với Thanh Hóa. Khi lần đầu tiên Bác Hồ về thăm Thanh Hóa
(20/2/1947), trước khi ra về, Người căn dặn “Tỉnh Thanh Hóa phải trở nên một
tỉnh kiểu mẫu”
Bác Hồ đã về thăm Thanh Hóa 4 lần, có thể nói những lần Bác Hồ về
thăm Thanh Hóa là nguồn cổ vũ, động viên kịp thời cho người dân Thanh Hóa
quyết tâm chiến đấu, hết lịng vì lý tưởng độc lập cho dân tộc. Điều này cịn có ý
nghĩa chiến lược vì Thanh Hố là một trong những tỉnh có tiềm lực lớn về nhiều
mặt: đất rộng, người nhiều, nhân dân có truyền thống anh dũng đấu tranh và cần
cù lao động, có địa thế phát triển về kinh tế biển, đồng bằng và rừng núi. Khi cả
nước bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ, cần phải huy động nhân lực, vật lực
tối đa, Thanh Hóa là địa phương có điều kiện để đáp ứng. Mảnh đất này là huyết
mạch của con đường chi viện cho tiền tuyến miền Nam, con người nơi đây luôn
tiếp sức ủng hộ sức người, sức của, góp phần to lớn vào thắng lợi của cách mạng
dân tộc.
72 năm đã qua, kể từ ngày Bác Hồ lần đầu tiên về thăm Thanh Hóa, bằng
sự ngưỡng mộ và lịng kính u Bác vô hạn, Ðảng bộ và nhân dân các dân tộc
trong tỉnh đã đồn kết một lịng, vượt lên mn vàn khó khăn, gian khổ, giành
được những thành tựu hết sức tự hào. Quyết tâm xây dựng quê hương Thanh
Hóa ngày càng giàu đẹp, văn minh, sớm trở thành “Tỉnh kiểu mẫu” như lời Bác
Hồ hằng mong muốn.
▪ Khu di tích lịch sử văn hóa Hàm Rồng
Nhắc đến mảnh đất Thanh Hóa, chắc hẳn nhiều người sẽ nghĩ ngay đến
Hàm Rồng, địa danh đã đi vào lịch sử như những trang vàng chói lọi trong cuộc
kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc. Nơi đây còn được biết đến là
thắng cảnh thiên nhiên kỳ thú với quần thể sông, núi, hang động lơi cuốn du
khách mỗi khi có dịp ghé thăm.
Khu di tích lịch sử văn hóa Hàm Rồng với tổng diện tích 568 ha thuộc
phường Hàm Rồng, thành phố Thanh Hóa, bao gồm các danh lam thắng cảnh, di
tích lịch sử cách mạng và cơng trình văn hóa tâm linh như: cầu Hàm Rồng, núi

Hàm Rồng, núi Ngọc, đồi Quyết Thắng, đền thờ Bà mẹ Việt Nam anh hùng và
các anh hùng liệt sĩ tỉnh Thanh Hóa, làng cổ Đông Sơn, động Tiên Sơn, động
Long Quang, núi Cánh Tiên…
Hình ảnh đầu tiên gợi nhớ về chiến thắng Hàm Rồng lịch sử năm xưa đó
chính là cầu Hàm Rồng bắc qua sông Mã. Cầu được xây dựng năm 1905 theo
kiểu cầu vịm thép có trụ, hiện đại nhất Đơng Dương thời bấy giờ...
Bị thất bại ở chiến trường miền Nam, cuối năm 1964, đầu năm 1965 đế
quốc Mỹ vạch kế hoạch ném bom miền Bắc, xác định từ Hà Nội vào đường mịn
Hồ Chí Minh có 60 điểm tắc, trong đó Hàm Rồng được xem là “điểm tắc lý
tưởng”, là “đầu mút của khu vực cán xoong”. Phá sập cầu Hàm Rồng, Mỹ sẽ cắt
đứt được mạch máu giao thông Bắc - Nam, đồng thời phá hoại nền kinh tế
Thanh Hóa, làm suy yếu vai trị của hậu phương đối với tiền tuyến miền Nam.
Do vậy, việc đánh phá Hàm Rồng được Nhà Trắng và Lầu Năm Góc chọn
là mục tiêu quan trọng nhất trong cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ nhất.
skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

6

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

Với âm mưu cắt đứt sự chi viện Bắc - Nam, cô lập Hàm Rồng và tập trung
đánh dứt điểm Hàm Rồng, vào 8 giờ 45 phút ngày 3/4/1965, 16 chiếc máy bay
đầu tiên của Mỹ ném bom vào địa phận Thanh Hoá với một loạt địa điểm đánh
phá như cầu Đị Lèn (Hà Trung), cầu Cun (Nơng Cống), ga Văn Trai (Tĩnh
Gia)...
13 giờ ngày 3/4, cuộc tấn công của đế quốc Mỹ vào khu vực Hàm Rồng
bắt đầu. Từng tốp máy bay phản lực hiện đại đủ các loại F105, F8, RF101..., tên

lửa, rốc két... đánh phá cầu Hàm Rồng liên tục trong 2 giờ 36 phút.
7 giờ 30 phút ngày 4/4/1965, nhiều tốp máy bay địch tiến vào vùng trời
Thanh Hoá và phát hiện lực lượng pháo của Trung đoàn 234 đang trên đường từ
Nghệ An vào Thanh Hoá, chúng đã tập trung đánh phá khu vực bến phà Ghép
(Tĩnh Gia) nhằm ngăn không cho xe pháo của ta qua sông. Ngay lập tức, các đại
đội 2, 4, 5 và khẩu đội 14 ly 5 cùng quân dân các xã Hải Ninh, Tân Dân, Hải
An, Hải Châu (Tĩnh Gia)... đã bắn rơi 3 chiếc F105 và bắt sống một tên giặc lái.
Chỉ trong 2 ngày 3 và 4/4/1965, quân Mỹ đã sử dụng 174 lần tốp, 454 lần
chiếc máy bay, ném xuống địa bàn tỉnh Thanh Hoá 627 quả bom phá, 58 quả
bom nổ chậm (gồm các loại từ 500 đến 1.000kg), hàng trăm tên lửa, rốc-két vào
các khu vực trọng điểm của Thanh Hoá. Riêng khu vực Hàm Rồng - Nam Ngạn
- Yên Vực, địch bổ nhào 85 lần, cắt bom bắn phá 80 lần, ném 350 quả bom, bắn
149 quả đạn rốc-két.
Đáp trả lại hành động điên cuồng của đế quốc Mỹ, quân, dân Hàm Rồng Nam Ngạn - Yên Vực dũng cảm bám chắc trận địa với ý chí quyết chiến quyết
thắng. Hàng chục khẩu súng cao xạ của bộ đội chủ lực ở các trận địa Đồng Đá,
Yên Vực, Nam Bình, Cồn Đu (bờ Bắc), đồi C4, Đám Cháy, Tàu thuyền, đồi
Không tên (bờ Nam) và hàng trăm khẩu súng trung liên, súng trường của tự vệ
các xí nghiệp Lị cao, Phân lân, Máy xanh, Máy điện..., các tay súng dân quân
các xã Hoằng Long, Hoằng Lý, Hoằng Anh, Nam Ngạn... hợp đồng nổ súng tạo
thành nhiều tầng đạn, lưới lửa bủa vây đội hình máy bay Mỹ. Những chiếc nào
lọt vào gần cầu lập tức bị các trận địa cao xạ trên đồi Không tên, đồi Ba cây
thông, núi Ngọc, núi Rồng nổ súng tan xác. Hoảng hốt trước sự đánh trả mãnh
liệt của quân ta, giặc Mỹ đành bay vút lên cao bỏ chạy. Đến 16 giờ ngày
4/4/1965, trận chiến đấu kết thúc.
Có thể khẳng định đây là lần đầu tiên kể từ khi mở cuộc chiến tranh phá
hoại bằng không quân ra miền Bắc, đế quốc Mỹ tổ chức một trận đánh với quy
mô lớn nhất và mức độ ác liệt nhất. Sau 2 ngày chiến đấu kiên cường, Thanh
Hoá đã bắn rơi 47 máy bay “Thần sấm”, “Con ma” của đế quốc Mỹ, bắt sống
nhiều giặc lái, bảo vệ an toàn cầu Hàm Rồng khiến dư luận nước Mỹ xôn xao,
bạn bè u chuộng cơng lý và hịa bình trên tồn thế giới khâm phục.

Cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ nhất của đế quốc Mỹ kéo dài
4 năm với hơn 1.000 ngày đêm xung trận. Trên mảnh đất Hàm Rồng lịch sử,
mỗi ngọn núi, dịng sơng, cánh đồng, nhà máy, mỗi xóm làng thân yêu đều là
mục tiêu đánh phá của kẻ thù.
Tiếp đó, trong cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ 2 của Mỹ (từ ngày
26/12/1971 đến 15/1/1973), đế quốc Mỹ đã sử dụng những phương tiện chiến
skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

7

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

tranh hiện đại từ máy bay chiến lược B52 đến tên lửa Tà-lốc, bom xuyên, bom
la-de... tập trung rải xuống Hàm Rồng.
Qua 2 cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, riêng quân và dân Hàm
Rồng đã bắn rơi 117 máy bay, tiêu diệt, bắt sống nhiều giặc lái Mỹ, bảo vệ cầu
bảo đảm giao thông thông suốt, đẩy mạnh sản xuất góp phần xứng đáng cùng
quân, dân cả nước đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đến thắng lợi hồn tồn.
2.3.2. Một số hình thức sử dụng các di tích lịch sử tiêu biểu trên để
nâng cao chất lượng dạy học.
Cả 4 di tích lịch sử nêu trên đều có thể sử dụng để nâng cao chất lượng
dạy học mơn lịch sử với các hình thức thực hiện khác nhau: Sử dụng dể dạy bài
học lịch sử trên lớp, sử dụng để dạy bài học lịch sử nội khóa tại thực địa, sử
dụng dể dạy bài học lịch sử địa phương Thanh Hóa, sử dụng để tổ chức cho học
sinh tham quan trải nghiệm.
a. Hình thức thứ nhất: Sử dụng di tích lịch sử để thực hiện bài học lịch
sử (theo phân phối chương trình) dạy học trên lớp .

Đối với bài học lịch sử trên lớp thì tài liệu về di tích lịch sử đóng vai trị là
một nguồn kiến thức góp phần bổ sung, cụ thể hoá, làm phong phú hơn nội dung
bài học mà sách giáo khoa khơng đề cập tới. Nó làm cho những kiến thức trong
bài học sống động hơn, có hồn hơn, hấp dẫn hơn giúp cho HS tái hiện được kiến
thức và hiểu bài nhanh, nhớ lâu hơn.
Ví dụ: Giáo viên lựa chọn di tích lịch sử: Cụm di tích lịch sử cách mạng
đình Hàm Hạ sử dụng để dạy bài 13. Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam
từ năm 1925 đến năm 1930. Mục II, 2: Hội nghị thành lập Đảng CSVN
(Trang 87 - SGK Lịch sử lớp 12 - Chương trình chuẩn - NXB GD năm 2013).
+ Khi dạy đến mục này, giáo viên sử dụng những tư liệu và hình ảnh đã
khai thác được ở Cụm di tích lịch sử cách mạng đình Hàm Hạ để nói về sự ra
đời của Chi bộ Hàm Hạ là một mốc son chói lọi trong phong trào cách mạng ở
Đông Sơn trước Cách mạng Tháng 8, đồng thời là nền móng cho sự ra đời của
Đảng bộ huyện Đơng Sơn nói riêng và Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa nói chung.
Đồng thời từ đây phong trào cách mạng ở Thanh Hóa bước vào thời kỳ mới, thời
kỳ có Đảng Cộng sản lãnh đạo như con thuyền có người chèo lái vững vàng.
+ Khi dạy bài 16. Phong trào giải phóng dân tộc và Tổng khởi nghĩa
tháng Tám (1939 - 1945) nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời. Mục II,
4, a: Xây dựng lực lượng cho cuộc khởi nghĩa vũ trang. (Trang 109 - SGK
Lịch sử lớp 12 - Chương trình chuẩn - NXB GD 2013). Giáo viên sử dụng hình
ảnh, tư liệu Khu di tích lịch sử chiến khu Ngọc Trạo để tái hiện lại quá trình
thành lập Đội du kích Ngọc Trạo, tiền thân của lực lượng vũ trang ở Thanh Hóa.
Qua đó giáo viên giúp học sinh tự rút ra được mối liên hệ giữa phong trào cách
mạng ở Ngọc Trạo, Thanh Hóa cũng như phong trào cách mạng của cả nước
trong những năm 1939 - 1945.
Khí thế sục sơi của Chiến khu Ngọc Trạo là đỉnh cao của phong trào khởi
nghĩa vũ trang ở Thanh Hóa nói riêng và Bắc Trung Bộ nói chung. Những chiến
tích hào hùng và sự hy sinh anh dũng của các chiến sĩ du kích Ngọc Trạo là dấu
son đậm nét, tô thắm truyền thống bất khuất, kiên cường của Đảng bộ và nhân
dân các dân tộc tỉnh Thanh Hóa.

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

8

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

Như vậy với với việc sử dụng những tư liệu của di tích lịch sử vào bài học
trên lớp đã góp phần phát triển kĩ năng quan sát, so sánh, liên hệ về mối quan hệ
giữa lịch sử địa phương với lịch sử dân tộc. Góp phần phát triển năng lực tự học,
tự nghiên cứu cho học sinh, giúp học sinh hiểu được giá trị của di tích đó.
b. Hình thức thứ hai: Sử dụng di tích lịch sử để thực hiện bài học lịch sử
(theo phân phối chương trình) dạy học tại di tích.
Bài học lịch sử nội khóa khơng chỉ được tiến hành ở trên lớp mà có thể
tiến hành ở nơi có di tích lịch sử. Bài học lịch sử tại di tích có ý nghĩa rất lớn đối
với học sinh về cả kiến thức, kỹ năng và thái độ. Bởi vì khi tiến hành bài học tại
di tích những tư liệu, hiện vật, dấu vết của quá khứ lưu giữ tại đây đã giúp các
em phát triển trí tưởng tượng, đa dạng hố hoạt động nhận thức, gây hứng thú
trong học tập môn lịch sử. Tiến hành học tại thực địa là phương thức thực hiện
dạy học gắn với đời sống có tác dụng nâng cao hiểu biết về kiến thức mơn học,
về văn hố – giáo dục, lịng u q hương, đất nước, óc thẩm mĩ cho các em.
Ví dụ: Giáo viên dạy học Bài 18. Những năm đầu của cuộc kháng
chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1946 - 1950). Mục II. Cuộc chiến đấu
ở các đô thị và việc chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu dài. (Trang 131 SGK Lịch sử lớp 12 – Chương trình chuẩn, NXB GD 2013) tại Khu lưu niệm
Bác Hồ tại thị trấn Rừng Thơng, ta có thể tiến hành như sau:
Giáo viên đưa học sinh tập trung trước Đài tưởng niệm Bác Hồ tại thị
trấn Rừng Thông để tiến hành bài học theo các bước và thời lượng như một bài
học lịch sử ở trên lớp. Sau khi thực hiện xong nội dung bài học, giáo viên tổ

chức cho học sinh tham quan Nhà lưu niệm dưới sự hướng dẫn của giáo viên
hoặc hướng dẫn viên. (học sinh chỉ tham quan khai thác những tư liệu trong khu
di tích có liên quan đến nội dung bài học).
Qua bài học thực tế, giúp học sinh hiểu rõ việc Bác Hồ về thăm Thanh
Hóa lần thứ nhất có ý nghĩa vô cùng quan trọng để động viên sức người, sức
của, góp phần to lớn vào thắng lợi của cách mạng cả nước.
Trong quá trình tham quan sau giờ học sẽ hình thành cho học sinh kỹ
năng quan sát, lắng nghe, giao tiếp, trao đổi thông tin, kỹ năng làm việc, thao tác
độc lập và theo nhóm; phát triển năng lực tự học, tự lĩnh hội kiến thức.
Sau khi học xong bài học và thông qua tư liệu đã khai thác được trong q
trình học tập tại di tích, giáo viên yêu cầu học sinh về nhà viết bài thu hoạch:
Là một học sinh của quê hương xứ Thanh, em sẽ làm gì để góp phần xây
dựng Thanh Hóa trở thành tỉnh “kiểu mẫu” như lời Bác Hồ hằng mong muốn?
Như vậy, với hai hình thức trên học sinh đã tiếp thu đầy đủ nội dung kiến
thức được qui định trong chương trình của bài cả về kiến thức, thái độ, kĩ năng
đồng thời qua bài học để giáo dục cho học sinh nội dung và giá trị của khu di
tích lịch sử văn hóa đó. Qua việc nghe giáo viên tường thuật, miêu tả giúp các
em hiểu thêm về lịch sử địa phương và những đóng góp của nhân dân Thanh
Hóa trong cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, cũng như trong công cuộc
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay. Đồng thời rèn luyện cho các em kỹ năng
trao đổi, thảo luận, chia sẻ thông tin, giao tiếp, phát triển năng lực tự học, tự
nghiên cứu, tự lập kế hoạch.
skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

9

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

Trong khuôn khổ đề tài này, tôi thiết kế chi tiết một tiết học lịch sử địa phương
Thanh Hóa cho học sinh khối 12 trường THPT Đông Sơn 1 để dạy tại khu di tích
lịch sử văn hóa Hàm Rồng (phường Hàm Rồng - TP. Thanh Hóa). Nơi có cầu Hàm
Rồng, núi Hàm Rồng, núi Ngọc, đồi Quyết Thắng, đền thờ Bà mẹ Việt Nam anh
hùng, tượng đài TNXP chiến thắng Hàm Rồng, làng cổ Đông Sơn, động Tiên
Sơn, động Long Quang, núi Cánh Tiên…
Tiết 52: Lịch sử địa phương
CHIẾN THẮNG HÀM RỒNG LỊCH SỬ NĂM 1965
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

Sau khi học xong bài học yêu cầu học sinh cần nắm được:
1. Về kiến thức:
- Hiểu được vai trò và ý nghĩa to lớn của cầu Hàm Rồng trên tuyến đường giao
thông huyết mạch của cả nước.
- Hiểu được âm mưu, tội ác của Đế quốc Mĩ trong cuộc chiến tranh phá hoại
miền Bắc lần thứ nhất.
- Những đóng góp to lớn của quân và nhân dân Thanh Hóa trong chiến thắng
Hàm Rồng lịch sử.
2. Về kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng quan sát, nhận xét về vị trí của di tích tại thực địa về hiện
vật lịch sử.
- Rèn luyện kĩ năng phân tích, so sánh, đối chiếu, tổng hợp, liên hệ, đánh giá sự
kiện lịch sử từ đó rút ra bài học kinh nghiệm.
3. Về thái độ:
- Căm thù quân xâm lược Mĩ và những hành động tàn bạo của chúng
- Tự hào với truyền thống chiến đấu anh dũng và sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc
thân yêu của nhân dân Thanh Hóa và truyền thống đấu tranh kiên cường của con
người xứ Thanh.
- Trân trọng biết ơn sự hy sinh của những con người đã ngã xuống bảo vệ cầu

Hàm Rồng, đảm bao cho tuyến đường ln thơng suốt, từ đó góp phần gìn giữ và phát
huy giá trị quý báu của di tích sử đặc biệt này.
4. Định hướng phát triển năng lực:
- Hình thành năng lực tự học, tự lĩnh hội kiến thức, tự lập kế hoạch học
tập và nghiên cứu.
- Biết kết hợp các kỹ năng quan sát, phân tích, so sánh, tổng hợp, đánh giá
các sự kiện lịch sử tại thực địa.
- Vai trò, ý nghĩa to lớn của chiến thắng Hàm Rồng lịch sử năm 1965
trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC:

1. Đối với GV:
- Xây dựng kế hoạch xác định thời gian, địa điểm, kinh phí để tiến hành
bài học lịch sử địa phương tại thực địa.

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

10

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

- Báo cáo kế hoạch thực hiện nội dung bài học với Tổ chuyên môn, Ban
giám hiệu trường để xin ý kiến chỉ đạo, phê duyệt, hỗ trợ kinh phí thuê xe và các
nội dung khác.
- Đại diện nhà trường và giáo viên trực tiếp đến gặp Ban quản lí Khu di
tích lịch sử văn hóa Hàm Rồng để liên hệ về việc dạy học thực địa tại khu di
tích: thời gian, số lượng học sinh tham gia, bố trí nhân viên hướng dẫn thuyết

minh trong quá trình học tập.
- Tìm hiểu về di tích, tài liệu tham khảo để thiết kế giáo án bài học .
2. Đối với HS:
- Tìm hiểu trước về khu di tích lịch sử văn hóa Hàm Rồng.
- Tìm hiểu về cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ nhất của Đế quốc Mĩ
giai đoạn 1965 – 1968.
- Những đóng góp của quân và dân Thanh Hóa trong cuộc chiến đấu bảo vệ
Hàm Rồng.
- Tìm hiểu về những nhân vật tiêu biểu gắn liền với chiến thắng Hàm Rồng lịc
sử năm 1965.
- Sưu tầm tài liệu, tranh ảnh về chiến thắng Hàm Rồng lịch sử và Khu di
tích văn hóa lịch sử Hàm Rồng.
- Chuẩn bị tư trang, phương tiện của cá nhân để phục vụ cho buổi học tại
thực địa.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP.
A. HOẠT ĐỘNG TẠO TÌNH HUỐNG HỌC TẬP/KHỞI ĐỘNG/GIỚI
THIỆU/DẪN DẮT/NÊU VẤN ĐỀ.

1. Mục tiêu:
- Giúp HS tái hiện lại chiến thắng Hàm Rồng lịch sử và âm mưu, hành
động của đế quốc Mỹ trong cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ nhất
(1965 - 1968).
2. Phương thức:
- GV tập trung học sinh, kiểm tra sĩ số, chỉnh đốn trang phục.
- GV cùng với cán bộ hướng dẫn khu di tích đưa học sinh đến tham quan
cầu Hàm Rồng. Từ vị trí cầu ta có thể quan sát núi Ngọc, đồi C4, đồi Quyết
Thắng… Sau đó đưa học sinh về dâng hương tại Tượng đài TNXP chiến thắng
Hàm Rồng Đền thờ các Bà mẹ Việt Nam anh hùng và các anh hùng liệt sỹ Hàm
Rồng.
- Tại đây, sau khi dâng hương tưởng niệm, GV tập trung học sinh trước sân

đền để chuẩn bị nội dung bài học.
- GV nêu vấn đề: Sau khi các em đã được học trong chương trình SGK
chuẩn THPT, quan sát thực tế và nghe cán bộ hướng dẫn thuyết trình. Em hãy
cho biết:
+ Vì sao cầu Hàm Rồng trở thành trọng điểm đánh phá của không quân Mĩ
trong cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ nhất?
+ Em hãy tìm hiểu cuộc chiến đấu của quân và dân Thanh Hóa tại Hàm Rồng Nam Ngạn? Tìm hiểu về những con người dũng cảm góp phần làm nên chiến
thắng đó?
skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

11

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

+ Chiến thắng Hàm Rồng lịch sử có ý nghĩa như thế nào trong cuộc kháng
chiến chống Mĩ cứu nước?
3. Gợi ý sản phẩm
Hôm nay chúng ta được đến tham quan, tìm hiểu Khu di tích lịch sử văn
hóa Hàm Rồng. Điều đó gợi cho các em nhớ lại một thời chiến đấu oanh liệt,
quả cảm và hào hùng của nhân dân Thanh Hóa, đặc biệt là chiến thắng Hàm
Rồng lịch sử. Chiến thắng ấy đã góp phần đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại
miền Bắc của đế quốc Mỹ lần thứ nhất.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Mục tiêu và phương thức hoạt động
* Hoạt động 1: Tìm hiểu vị trí, vai trị
của cầu Hàm Rồng. Âm mưu và

hành động của đế quốc Mỹ.
- Mục tiêu:
+ Nắm được vị trí, vài trị của cầu Hàm
Rồng.
+ Âm mưu và tội ác của đế quốc Mỹ
- Phương thức:
+ GV hướng dẫn học sinh quan sát toàn
cảnh sa bàn để hiểu được vị trí và tầm
quan trọng của cầu Hàm Rồng trên tuyến
đường huyết mạch Bắc - Nam.
+ HS thảo luận nhóm và làm việc cá
nhân quan sát kết hợp với những tư liệu
đã sưu tầm được để trả lời và bổ sung cho
nhau.
+ Giáo viên nhận xét các ý kiến trả lời
của học sinh và bổ sung làm rõ thêm.

+ GV nêu vấn đề: Vì sao Đế quốc Mĩ gây
chiến tranh phá hoại miền Bắc?
+ HS nhớ lại âm mưu ném bom phá hoại
miền Bắc của Mỹ đã học ở Bài 22 - Mục
II để trả lời.

+ GV nêu vấn đề: Qua tư liệu đã thu thập
được và quan sát sa bàn cùng với nghe

Gợi ý sản phẩm
1. Vị trí của, vai trò của cầu Hàm
Rồng và âm mưu đánh phá của
địch.

a. Ví trí chiến lược của cầu Hàm
Rồng
+ Cầu Hàm Rồng bắc qua sơng Mã,
nằm ở phía Bắc của TP. Thanh Hóa,
nối liền tuyến quốc lộ Bắc Nam. Cầu
được xây dựng năm 1905 theo kiểu
cầu vịm thép có trụ, hiện đại nhất
Đơng Dương thời bấy giờ...Đây là vị
trí rất quan trọng trong mạng lưới giao
thông chiến lược Bắc - Nam.
+ Giới quân sự Mỹ từng nhận định:
cầu Hàm Rồng là "điểm tắc lý tưởng"
để đánh phá, bởi nếu khống chế được
tọa độ này, Mỹ sẽ cắt đứt được tuyến
giao thông huyết mạch Bắc - Nam.
b. Âm mưu và hành động của đế
quốc Mỹ
* Âm mưu: Bị thất bại ở chiến trường
miền Nam, cuối năm 1964, đầu năm
1965 đế quốc Mỹ vạch kế hoạch ném
bom miền Bắc, xác định từ Hà Nội
vào đường mịn Hồ Chí Minh có 60
điểm tắc, trong đó Hàm Rồng được
xem là “điểm tắc lý tưởng”, là “đầu
mút của khu vực cán xoong”. Phá sập
cầu Hàm Rồng, Mỹ sẽ cắt đứt được
mạch máu giao thông Bắc - Nam, ngăn
chặn sự chi viện cho chiến trường
miền Nam.
Do vậy, việc đánh phá Hàm Rồng

là hình ảnh, biểu tượng thiêng liêng
cho các thế hệ trẻ noi theo.
* Hoạt động 2: Tìm hiểu về cuộc
chiến đấu của qn và dân Thanh
Hóa.
- Mục tiêu:
+ Giúp HS nắm được chủ trương của
Đảng và cuộc chiến đấu anh dũng của
quân và dân Thanh Hóa.
- Phương thức:
+ GV nêu vấn đề: Để đối phó với âm
mưu và hành động của Đế quốc Mĩ, ta có
chủ trương gì?
+ Học sinh nghe Hướng dẫn viên tường
thuật, kết hợp xem tư liệu về cuộc chiến
đấu của quân và dân Thanh Hóa.
- GV nêu vấn đề:
+ Sau khi nghe hướng dẫn viên tường
thuật và xem tư liệu em có suy nghĩ gì về
cuộc chiến đấu của quân và dân ta ở
đây?
+ Đế quốc Mĩ có thực hiện được âm mưu
và hành động biến cầu Hàm Rồng
thành “điểm tắc lý tưởng” hay không?
+ GV bổ sung: Trong chiến thắng Hàm

được Nhà Trắng và Lầu Năm Góc
chọn là mục tiêu quan trọng nhất trong
cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc lần
thứ nhất.

* Hành động:
+ Với âm mưu cắt đứt sự chi viện Bắc
- Nam, cô lập Hàm Rồng và tập trung
đánh dứt điểm Hàm Rồng. 13 giờ ngày
3/4/1965, cuộc tấn công của đế quốc
Mỹ vào khu vực Hàm Rồng bắt đầu.
+ Chỉ trong 2 ngày 3 và 4/4/1965,
quân Mỹ đã sử dụng 174 lần tốp máy
bay, 454 lần chiếc máy bay, ném
xuống địa bàn tỉnh Thanh Hoá 627 quả
bom phá, 58 quả bom nổ chậm (gồm
các loại từ 500 đến 1.000kg), hàng
trăm tên lửa, rốc-két vào các khu vực
trọng điểm của Thanh Hoá. Riêng khu
vực Hàm Rồng - Nam Ngạn - Yên
Vực, địch bổ nhào 85 lần, cắt bom bắn
phá 80 lần, ném 350 quả bom, bắn 149
quả đạn rốc-két
2. Chủ trương của Đảng và cuộc
chiến đấu của quân và dân Thanh
Hóa
a. Chủ trương:
+ Tập trung lãnh đạo chỉ đạo các
ngành, các địa phương huy động lực
lượng dồn sức cho Ngã ba giải tỏa
điểm chết, giữ vững mạch máu giao
thông.
+ Thành lập các lực lượng chiến đấu:
Pháo cao xạ, công binh, TNXP, dân
quân du kích địa phương…

b. Cuộc chiến đấu của quân và dân
Thanh Hóa
+ 13 giờ ngày 3/4/1965, Mỹ tập kích
cầu Hàm Rồng, quân, dân Hàm Rồng Nam Ngạn - Yên Vực phối hợp với ba
đại đội pháo cao xạ 57 ly của Trung
đoàn 234, Sư đoàn 350 và các đội tự
vệ cùng các tay súng dân quân các xã
Hoằng Long, Hoằng Lý, Hoằng Anh,
Nam Ngạn... đồng loạt nổ súng tạo
thành nhiều tầng đạn, lưới lửa bủa vây

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

13

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

Rồng lịch sử đã xuất hiện nhiều tấm
gương anh dũng chiến đấu. Nổi bật lên là
nữ anh hùng Ngô Thị Tuyển với
dáng người nhỏ bé cao 1,4m,
nặng 42kg mà đã vác cùng
một lúc hai hịm đạn dính vào
nhau nặng 98 kg, góp phần hạ
máy bay Mỹ trong ngày 3/4/1965. Với
những thành tích xuất sắc
trong chiến đấu, dũng cảm

kiên cường, Chị được tặng
thưởng 2 huân chương chiến
công hạng ba, được Bác Hồ
tặng huy hiệu của Người và 6
lần được tặng bằng khen, giấy
khen.
* Hoạt động 3: Kết quả, nguyên nhân
thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của chiến
thắng Hàm Rồng
- Mục tiêu:
+ Kết quả đạt được trong cuộc chiến
đấu bảo vệ cầu Hàm Rồng của quân
dân Thanh Hóa.
+ Nguyên nhân thắng lợi của cuộc
chiến đấu.
+ Ý nghĩa lịch sử của chiến thắng
Hàm Rồng.
- Phương thức:
+ Giáo viên nêu câu hỏi:
? Em hãy cho biết kết quả đạt được
trong cuộc chiến đấu bảo vệ cầu Hàm
Rồng của quân dân Thanh Hóa.
? Theo em những nguyên nhân nào làm
nên chiến thắng đó?
? Chiến thắng Hàm Rồng năm 1965 có ý
nghĩa lịch sử như thế nào.
+ Học sinh thảo luận dưới sự hướng dẫn
của giáo viên để đưa ra câu trả lời.
+ Giáo viên mở rộng, bổ sung và kết
luận:

Qua 2 cuộc chiến tranh phá hoại
miền Bắc của đế quốc Mỹ, riêng quân và
dân Hàm Rồng đã bắn rơi 117 máy bay,
tiêu diệt, bắt sống nhiều giặc lái Mỹ, bảo

đội hình máy bay Mỹ. Những chiếc
nào lọt vào gần cầu lập tức bị các trận
địa cao xạ trên đồi Không tên, đồi Ba
cây thông, núi Ngọc, núi Rồng nổ
súng tan xác.
+ Chiều 4/4, các tốp máy bay Mỹ tiếp
tục đánh phá cầu Hàm Rồng, nhưng
quân, dân Hàm Rồng - Nam Ngạn Yên Vực vẫn tỉnh táo, hiên ngang đáp
trả bằng những đường đạn chính xác,
lưới lửa chăng dày. Đến 16 giờ, trận
chiến đấu kết thúc.
3. Kết quả, nguyên nhân thắng lợi và ý
nghĩa lịch sử
a. Kết quả:
Sau 2 ngày chiến đấu kiên cường, quân
và dân Thanh Hoá đã bắn rơi 47 máy bay
giặc Mỹ, bắt sống nhiều giặc lái, bảo vệ
an toàn cầu Hàm Rồng khiến dư luận
nước Mỹ xôn xao, bạn bè yêu chuộng
cơng lý và hịa bình trên tồn thế giới
khâm phục.
b. Nguyên nhân thắng lợi:
- Sự lãnh đạo đúng đắn kịp thời của tỉnh
ủy Thanh Hóa.
- Tinh thần chiến đấu dũng cảm của các

lực lượng phối hợp cùng quân dân Thanh
Hóa với tinh thần tất cả cho tiền tuyến
miền Nam.
c. Ý nghĩa lịch sử:
- Làm thất bại âm mưu của Mĩ trong
việc biến cầu Hàm Rồng thành “điểm
tắc lý tưởng”, ngăn chặn sự chi viện
của hậu phương miền Bắc cho tiền
tuyến miền Nam.
- Thể hiện truyền thống yêu nước tinh
thần đấu tranh anh dũng của quân và
dân Thanh Hóa.
- Cổ vũ tinh thần chống Mĩ và ý chí
khơng sợ hy sinh gian khổ của nhân
dân ta.

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

14

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

vệ cầu bảo đảm giao thông thông suốt,
đẩy mạnh sản xuất góp phần xứng đáng
cùng quân, dân cả nước đưa cuộc kháng
chiến chống Mỹ cứu nước đến thắng lợi
hoàn toàn.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

1. Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa kiến thức học sinh đã được học
thực địa tại khu di tích.
2. Phương thức:
- Chuyển giao nhiệm vụ: GV nêu câu hỏi
+ Vì sao đế quốc Mỹ tập trung đánh phá cầu Hàm Rồng trong cuộc chiến
tranh phá hoại miền Bắc lần thứ nhất?
+ Với việc được trang bị vũ khí hiện đại, vì sao khơng qn Mỹ lại thất
bại hoàn toàn trong cuộc chiến đấu bảo vệ cầu Hàm Rồng của quân và dân
Thanh Hóa?
- Tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ: HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
- Báo cáo sản phẩm: HS trả lời.
- Nhận xét, đánh giá: GV nhận xét đánh giá câu trả lời của HS.
D. VẬN DỤNG VÀ MỞ RỘNG

1. Mục tiêu: Vận dụng, liên hệ mở rộng kiến thức lịch sử địa phương
Thanh Hóa giai đoạn 1965 đến nay.
2. Phương thức:
- Chuyển giao nhiệm vụ :
+ GV cho học sinh tiếp tục tham quan Khu di tích lịch sử văn hóa Hàm Rồng
dưới sự hướng dẫn của cán bộ khu di tích và xem phim tài liệu về Chiến thắng lịch sử
Hàm Rồng.
+ Tổ chức trồng cây lưu niệm tại khu di tích.
+ Giáo viên hướng dẫn học sinh về nhà viết bài thu hoạch để lấy điểm kiểm tra
15 phút: Qua bài học hơm nay em có suy nghĩ gì về cuộc chiến đấu của qn và dân
Thanh Hóa để bảo vệ cầu Hàm Rồng? Là học sinh em sẽ làm gì để giữ gìn và phát
huy giá trị của di tích?
- Tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện tại nhà.
3. Gợi ý sản phẩm: Dựa vào kiến thức đã được học tại Khu di tích lịch sử

văn hóa Hàm Rồng dưới sự hướng dẫn của cán bộ khu di tích để trả lời câu hỏi.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
2.4.1. Đối với học sinh
Trong q trình dạy học, khi: “Sử dụng di tích lịch sử ở Thanh Hóa để
nâng cao chất lượng dạy và học lịch sử địa phương lớp 12 - Trường THPT
Đông Sơn 1” tôi thấy:
- Tạo sự hấp dẫn cho giờ học, học sinh sẽ cảm thấy thích thú với những
nội dung và kiến thức mà giáo viên đưa ra qua những hình ảnh thực tế, sinh
động.
- Việc dạy học thực địa tại khu di tích đã phát huy tính tích cực, kích thích
tư duy, nâng cao trí tưởng tượng cho học sinh. Các câu hỏi, các phương pháp và
skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

15

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

kĩ thuật dạy học tích cực mà giáo viên đưa ra đã góp phần hình thành các kỹ
năng tư duy, sáng tạo cho học sinh trên con đường khám phá tri thức.
Tôi đã tiến hành thửc nghiệm ở lớp 12A3 và 12A5 năm học 2017 - 2018
kết quả như sau:
Phương pháp
Lớp

Chưa vận 12A3
dụng
12A5

12A3
Vận dung
12A5

Số
HS

40
42
40
42

Giỏi

Trung bình
Yếu
Số
Số
Số
Số
Tỉ lệ
Tỉ lệ
Tỉ lệ
Tỉ lệ
lượng
lượng
lượng
lượng

2

3
6
8

5%
7,1%
15%
19%

Khá

18
19
19
20

45%
45,2%
47,5%
47,6%

20
19
15
14

50%
45,2%
37,5%
33,3%

0
1
0
0

0%
2,4%
0%
0%

Như vậy, theo kết quả bảng trên ta nhận thấy trước và sau khi tiến hành
“Sử dụng di tích lịch sử ở Thanh Hóa để nâng cao chất lượng dạy và học lịch sử
địa phương lớp 12 - Trường THPT Đông Sơn 1” vào dạy học, đã thu được kết
quả rất khả quan.
2.4.2. Đối với giáo viên.
Ngồi thăm dị ý kiến học sinh, tơi cịn tham khảo sự góp ý của đồng
nghiệp thông qua dự giờ, nhận xét, đánh giá giờ dạy của đồng nghiệp. Tất cả các
giáo viên dự giờ đều đánh giá cao việc: “Sử dụng di tích lịch sử ở Thanh Hóa để
nâng cao chất lượng dạy và học lịch sử địa phương lớp 12 - Trường THPT
Đông Sơn 1” kết hợp với phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực vào dạy học,
giờ học trở nên sơi nổi, nhẹ nhàng và đem lại hiệu quả cao. Với việc làm này
góp phần đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra đánh giá theo
hướng phát huy năng lực người học.
Kết quả đó là niềm khích lệ bản thân tiếp tục cố gắng, nỗ lực hơn nữa
trong giảng dạy, xây dựng tình yêu, niềm say mê đối với môn Lịch sử.
Kết quả khảo sát này là một kênh thông tin quan trọng để giáo viên rút
kinh nghiệm trong việc vận dụng kiến thức, sử dụng phương pháp, kĩ thuật dạy
học tích cực vào bài dạy tạo khí thế sôi nổi, hào hứng cho người học.
Với đề tài này tơi hi vọng mình sẽ góp một chút tư liệu nhỏ bé cho đồng

nghiệp trong quá trình giảng dạy.

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

16

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận:
Qua quá trình nghiên cứu, giảng dạy và thực nghiệm các giải pháp nhằm
nâng cao hiệu quả việc “Sử dụng di tích lịch sử ở Thanh Hóa để nâng cao chất
lượng dạy và học lịch sử địa phương lớp 12 - Trường THPT Đông Sơn 1” tôi đã
rút ra được những kinh nghiệm và bài học như sau:
Giáo viên cần thấy được việc sử dụng các di tích lịch sử văn hóa trên địa
bàn Thanh Hóa trong dạy học mơn lịch sử là rất quan trọng và phù hợp với tinh
thần Nghị quyết số 29 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khóa XI) “về đổi
mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo”.
Đối với học sinh, khi được học một bài học có sử dụng di tích lịch sử văn
hóa dù ở trên lớp hay ở tại di tích thì đều cảm thấy bổ ích, qua dạy học tơi nhận
thấy hầu hết học sinh đều hứng thú học bài, khơng khí buổi học trở nên sinh
động, chú ý phát huy tối đa tư duy độc lập sáng tạo khi làm việc.
Việc sử dụng di tích lịch sử văn hóa trong dạy học lịch sử có tác dụng to
lớn trong việc giáo dưỡng nhân cách và phát triển tư duy học sinh, làm cho học
sinh thích học mơn lịch sử, khi học sinh thích học mơn lịch sử thì sẽ học tốt mơn
lịch sử. Chính sự u thích và học tốt mơn sử của học sinh sẽ tạo ra động lực
cho giáo viên trong q trình giảng dạy và từ đó giáo viên sẽ khơng ngừng học

tập để nâng cao trình độ, ln chú trọng nghiên cứu nội dung bài học và lựa
chọn những di tích lịch sử trong tỉnh và xung quanh chúng ta để dạy học. Nói
cách khác, giáo viên từ chỗ coi việc sử dụng các di tích lịch sử văn hóa trong
dạy học mơn lịch sử là “gánh nặng”, là một yêu cầu dạy học bắt buộc đối với
mình trong giảng dạy trở thành một niềm vui sáng tạo, một nhu cầu thiết thực
của giáo viên trong quá trình giảng dạy từ đó góp phần quan trọng trong việc
nâng cao chất lượng dạy học lịch sử ở trường phổ thông.
Trong xu thế như hiện nay thực hiện sử dụng di tích lịch sử văn hóa để dạy học
là rất cần thiêt, nó vừa góp phần nâng cao trình độ chuyên môn và khả năng sáng
tạo của giáo viên, đồng thời kích thích được hoạt động tích cực học tập của học
sinh, góp phần tạo sự hứng thú, say mê của học sinh đối với bộ môn lịch sử và
từ đó nâng cao chất lượng học tập mơn sử cũng như ý thức giữ gìn, phát huy
những giá trị các di tích lịch sử của địa phương và của dân tộc.
3.2. Kiến nghị
- Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch
ban hành công văn chỉ đạo hướng dẫn các nhà trường tổ chức thực hiện việc sử
dụng di tích lịch sử trong tỉnh vào hoạt động dạy học và giáo dục. Ban quản lí
skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

17

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

các di tích lịch sử tạo điều kiện cho giáo viên và học sinh khai thác tư liệu sử
dụng dạy học và tiến hành bài học tại di tích.
- Các nhà trường quan tâm hỗ trợ, tạo điều kiện cho tổ lịch sử về nhân lực,
thời gian, kinh phí khi sử dụng di tích lịch sử vào dạy học và giáo dục.

- Tổ Lịch sử và giáo viên Lịch sử thường xuyên nghiên cứu, khai thác có
hiệu quả các di tích lịch sử ngay xung quanh chúng ta để nâng cao chất lượng
giảng dạy bộ mơn của mình.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Đông Sơn, ngày 20 tháng 5 năm 2019
Tơi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, khơng sao chép của người khác.
Người viết đề tài

Ngô Thị Kim Huê

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

18

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Thiết kế bài giảng lịch sử ở trường trung học phổ thông (GS Phan Ngọc
Liên chủ biên, NXB Đại học quốc gia Hà Nội - 1999).
2. Phương pháp dạy học lịch sử ở trường phổ thông (Giáo sư Phan Ngọc
Liên chủ biên, nxb giáo dục 1998).
3. Tài liệu tập huấn sử dụng di sản trong dạy học ở trường phổ thơng (Bộ
GD&ĐT và Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch, xuất bản năm 2013)
4. Sách giáo khoa lịch sử 12 (Giáo sư Phan Ngọc Liên chủ biên, NXB

Giáo dục 2013).
5. Ban Nghiên cứu lịch sử Thanh Hóa: Đất và người xứ Thanh, xuất bản
năm 2002.
6. Tỉnh ủy Thanh Hóa: Bác Hồ với Thanh Hóa - Thanh Hóa làm theo lời
Bác, Nxb Thanh Hóa, 2017.
7. Tham khảo tài liệu qua mạng Internet.

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

19

download by :

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1skkn.moi.nhat.skkn.su.dung.di.tich.lich.su.o.thanh.hoa.de.nang.cao.chat.luong.day.va.hoc.lich.su.dia.phuong.lop.12.truong.thpt.dong.son.1

skkn mới nhất skkn sử dụng di tích lịch sử ở thanh hóa để nâng cao chất lượng dạy và học lịch sử địa phương lớp 12 trường thpt đông sơn 1

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về