luận văn thạc sĩ bước đầu đánh giá hiệu quả sử dụng ống hút đờm kín trong chăm sóc người bệnh thở máy có xâm nhập tại bệnh viện đa khoa tỉnh vĩnh phúc

BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH

NGÔ THỊ THANH THỦY

BƯỚC ĐẦU ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ỐNG HÚT
ĐỜM KÍN TRONG CHĂM SĨC NGƯỜI BỆNH THỞ MÁY CĨ XÂM NHẬP
TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH VĨNH PHÚC

BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP

NAM ĐỊNH - 2018

download by :


BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH

NGÔ THỊ THANH THỦY

BƯỚC ĐẦU ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ỐNG HÚT
ĐỜM KÍN TRONG CHĂM SĨC NGƯỜI BỆNH THỞ MÁY CĨ XÂM NHẬP
TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH VĨNH PHÚC

Chuyên ngành: Điều dưỡng Nội người lớn

BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP
GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: TS. TRẦN VĂN LONG

NAM ĐỊNH - 2018

LỜI CẢM ƠN

download by :


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

Lời đầu tiên, em xin được bày tỏ lòng biết ơn đến Ban Giám hiệu, Phòng Đào
tạo sau Đại học trường Đại học Điều dưỡng Nam Định đã tạo điều kiện cho em được
học tập, nâng cao sự hiểu biết và phấn đấu trong thời gian học tập tại trường.
Em xin được cảm ơn chân thành tới Ban Giám đốc, các phịng chức năng cùng
tập thể khoa Hồi sức tích cực – Chống độc Bệnh viện đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc đã tạo
điều kiện thuận lợi và giúp đỡ em trong suốt thời gian nghiên cứu.
Em xin chân thành cảm ơn thầy Trần Văn Long, Tiến sĩ – Trưởng phòng Đào
tạo sau Đại học trường Đại học Điều dưỡng Nam Định. Người thầy đã dành rất nhiều
tâm huyết và sự tận tình hướng dẫn chỉ bảo cho em hồn thành chuyên đề này.
Cuối cùng, em xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè, người
thân, đồng nghiệp… đã quan tâm, giúp đỡ, động viên em trong suốt quá trình em thực
hiện chuyên đề này.

Vĩnh Phúc, ngày 25 tháng 8 năm 2018
HỌC VIÊN

Ngô Thị Thanh Thủy

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

DANH MỤC VIẾT TẮT

BiPAP

(Bilevel Positive Airway Pressure) áp lực
đường thở dương tính ở hai mức độ

COPD

Chronic Obstructive Pulmonary Disease
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

CPAP

(Continuous Positive Airway Pressure)
áp lực dương tính liên tục

HĐK

Hút đờm kín

MKQ

Mở khí quản

NB

Người bệnh

NKQ

Nội khí quản

NIV

(Noninvasive Ventilation) Thở máy khơn
xâm nhập

TKNT

Thơng khí nhân tạo

SpO2

Saturation pluse oxygen

PEEP

Positive End Expiratory Pressure

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

MỤC LỤC

Trang phụ bìa
Lời cảm ơn
Lời cam đoan
Mục lục
1.Đặt vấn đề ............................................................................................................. 1
2. Cơ sở lý luận và thực tiễn .................................................................................... 3
2.1. Cơ sở lý luận…………………………………………………………………..3
2.2. Cơ sở thực tiễn .................................................................................................. 13
3. Liên hệ thực tiễn ................................................................................................... 14
3.1. Thực trạng ......................................................................................................... 15
3.2. Các ưu điểm, hạn chế của hút đờm kín ............................................................. 17
3.3. Nguyên nhân………………………………………………………………… 18
4. Giải pháp .............................................................................................................. 19
5. Kết luận ................................................................................................................ 20
Tài liệu tham khảo .................................................................................................... 21

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 2.1: Sơ đồ và cấu tạo máy thở…………………………………………………4
Hình 2.2: Sonde hút hở khơng có cửa sổ bên………………………………………..7
Hình 2.3: Sonde hút hở có cửa sổ bên……………………………………………….8
Hình 2.4: Sonde hút kín……………………………………………………………...8
Hình 3.1: Quyết định áp dụng quy trình kỹ thuật tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Vĩnh
Phúc……………………………………………………………………….………16

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

1

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Công việc hàng ngày không thể thiếu của Điều dưỡng chăm sóc người bệnh
(NB) thở máy có xâm nhập trong đó có kỹ thuật hút đờm. Hút đờm là một kỹ thuật
cơ bản rất quan trọng ởNB có can thiệp nội khí quản (NKQ), mở khí quản (MKQ)
trong hồi sức cấp cứu nhằm khai thông và kiểm sốt đường thở cho NB. Hút đờm
khơng đúng kỹ thuật có thể dẫn đến nhiều biến chứng nặng nề (tổn thương đường
hô hấp, nhiễm trùng, tăng áp lực nội sọ…). Đặc biệt đối với các trường hợp NB có
tổn thương phổi nặng, liệt cơ hô hấp, việc làm gián đoạn đường thở còn làm tăng
nguy cơ tử vong cho người bệnh{Quy trình kỹ thuật hút đờm đường hơ hấp dưới
bằng hệ thống hútkín T77 – Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên ngành Hồi sứcCấp cứu và Chống độc}. Hút đờm nhằm giải phóng các chất tiết đường hơ hấp, làm
thơng thống đường dẫn khí và hạn chế nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp do ứ
đọng đờm dãi. Việc hút đờm trên những người NB đang thở máy ảnh hưởng trực
tiếp đến sự thay đổi oxy hóa máu từ đó có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị cũng
như đe dọa tính mạng của NB, đặc biệt là NB nặng như: người bệnh bị mắc các
bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp như SARS, các loại cúm A, B… NB viêm phổi
ARDS, viêm phổi virus, uốn ván thở máy, suy đa tạng, giảm bạch cầu…
Trước đây chỉ có sonde hút đờm hở nên mỗi lần hút đờm phải bỏ máy thở ra
khỏi NB, do vậy làm ngắt quãng quá trình thở máy và làm mất PEEP (Positive End
Expiratory Pressure) gây ảnh hưởng đến nồng độ oxy trong máu của NB, do vậy
việc hút đờm phải được được áp dụng theo quy trình hút đờm. Thường thời gian

một lần hút đờm không quá 15 giây để tránh việc ngắt máy thở khỏi NB quá lâu.
Tuy vậy NB vẫn phải chịu gián đoạn thở máy và mất PEEP làm xẹp lại các phế
nang có xu thế đóng. Điều này khá nguy hiểm đối với các NB có tổn thương phổi
nặng hoặc ARDS đòi hỏi thở máy với PEEP cao (PEEP > 10cm). Hơn nữa do sonde
hở nên việc cầm thao tác trực tiếp trên sonde có thể làm nhiễm khuẩn sonde và làm
gia tăng tỷ lệ nhiễm trùng bệnh viện. Ngày nay, với sự ra đời của sonde hút kín đã
mang lại nhiều tiện ích và khắc phục được những nhược điểm của sonde hút đờm
hở, góp phần hạn chế nhiễm trùng bệnh viện, góp phần mang lại hiệu quả trong điều
trị. Trong suốt quá trình hút đờmNB vẫn được nối với máy thở nên không bị gián

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

2

đoạn thời gian thở máy và không mất PEEP nên ít ảnh hưởng đến oxy hóa máu NB
hơn.
Kỹ thuật hút kín liên quan đến việc sử dụng ống hút đa năng được đựng
trong một cái túi bằng nhựa mỏng trong suốt, thiết kế liền thân, thao tác tiện dụng
đạt độ kín cao khi đóng nắp. Mặc dù ống hút này được thiết kế để sử dụng trong 24
- 72 giờ nhưng có nhiều cơng trình nghiên cứu cho thấy rằng ống hút này an toàn
khi sử dụng trong khoảng thời gian dài hơn. Hút kín được áp dụng cho NB cần có
sự thơng khí cơ học để hỗ trợ cho hệ thống hơ hấp của họ bởi vì nó cho phép cung
cấp oxy liên tục trong khi hút dịch, và giảm nguy cơ bão hòa oxy thấp. Mặc dù thủ
thuật này khơng địi hỏi phải dùng găng tay vơ khuẩn, xong nên dùng găng tay
thường để tránh lây nhiễm bệnh từ dịch cơ thể.
Đã có một số đề tài, chuyên đề trong nước về ống hút đờm kín, lợi ích khi sử

dụng ống hút đờm kín hay so sánh ngẫu nhiên về sử dụng ống hút đờm hở và ống
hút đờm kín trên NB thở máy… Và chứng minh được ống HĐK có hiệu quả hơn
hút đờm hở cho NB thở máy trong phòng chống nhiễm khuẩn bệnh viện.
Tại khoa Hồi sức tích cực - Chống độc Bệnh viện đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc đã
và đang áp dụng sử dụng ống HĐK cho NB thở máy có xâm nhập, tuy nhiên vẫn
chưa được tồn bộ. Vì vậy em viết chun đề này với mục tiêu:
Đánh giá hiệu quả sử dụng ống hút đờm kín trong chăm sóc người bệnh
thở máy có xâm nhập tại khoa Hồi sức tích cực - Chống độc Bệnh viện đa khoa
tỉnh Vĩnh Phúc.

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

3

2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
2.1.

Cơ sở lý luận

2.1.1. Tổng quan
2.1.1.1.

Khái niệm thở máy

Thở máy (hay còn gọi là thơng khí nhân tạo cơ học) là biện pháp thơng khí
bằng máy khi NB khơng thể thở tự nhiên hoặc thở tự nhiên không đảm bảo nổi nhu

cầu về cung cấp oxy và thải khí CO2 [7]. Thơng khí nhân tạo áp dụng quy luật lưu
chuyển khí nhờ chênh lệch về áp lực. Có hai phương thức thơng khí nhân tạo:
Thơng khí nhân tạo áp lực âm: Máy thở tạo một áp lực âm ngồi lồng ngực,
nhờ đó dẫn truyền tạo ra áp lực âm ở khoang màng phổi, phế nang và tạo chênh lệch
áp lực với môi trường ngồi. Nhờ đó khơng khí đi từ ngồi vào phổi NB trong thì
hít vào. Đến thì thở ra, máy thở để áp lực ngoài lồng ngực NB bằng áp lực ở môi
trường. Nhờ sức đàn hồi của phổi và lồng ngực NB, tạo áp lực dương trong phế
nang đẩy khí từ phổi ra ngoài. Phương thức này áp dụng cho các loại “phổi thép”
trước đây, hiện khơng cịn áp dụng trong thực hành lâm sàng [5].
Thơng khí nhân tạo áp lực dương: là dùng máy đẩy vào phổi làm tăng áp lực
đường thở trung tâm. Áp lực trong đường thở trung tâm tăng sẽ giúp đẩy khí đi vào
phế nang nhờ đó phổi sẽ nở ra. Khi phổi nở ra máy sẽ dừng bơm khí vào đường thở,
khi đó áp lực trong đường thở trung tâm giảm xuống. Thì thở ra xảy ra áp lực trong
đường thở trung tâm giảm xuống thấp hơn so với áp lực trong phế nang. Thơng khí
nhân tạo có thể thay thế một phần hoặc thay hoàn toàn nhịp tự thở của NB. Phương
thức này áp dụng cho hầu hết các loại máy thở hiện nay [2].

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

4

Hình 2.1. Sơ đồ và cấu tạo máy thở

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

5

2.1.1.2. Các phương thức thở máy
* Thở máy không xâm nhập – Noninvasive Ventilation (NIV) là phương
thức hỗ trợ hô hấp khơng cần can thiệp đặt nội khí quản hay mở khí quản. Thơng
khí nhân tạo được thực hiện thơng qua mặt nạ mũi hoặc mặt nạ mũi – miệng, là một
bước tiến mới trong hồi sức cấp cứu, đặc biệt trong đợt cấp COPD. Giảm nhiễm
khuẩn bệnh viện, đặc biệt là viêm phổi. Với các ưu điểm như NB dễ chịu, giao tiếp
được, ăn đường miệng, duy trì các sinh hoạt cá nhân, có thể thở tại nhà.
Các kiểu (mode) thở không xâm nhập áp lực dương:
CPAP (Continuous Positive Airway Pressure, áp lực dương tính liên tục):
NB tự thở trên nền áp lực đường thở dương tính liên tục.
BiPAP (Bilevel Positive Airway Pressure, áp lực đường thở dương tính ở hai
mức độ): IPAP là áp lực đường thở thì thở vào, EPAP là áp lực đường thở thì thở ra,
chênh lệch giữa hai áp lực là áp lực hỗ trợ, PS.
TKNT xâm nhập còn được gọi là TKNT truyền thống. Nghĩa là thơng khí
được thực hiện qua một ống nội khí quản (NKQ) hoặc thơng qua một canuyn mở
khí quản (MKQ). Ngược lại TKNT không xâm nhập áp lực dương (NPPV) là thơng
khí được thực hiện qua mặt nạ.
* Thở máy xâm nhập: thơng khí nhân tạo xâm nhập được thực hiện qua một
ống nội khí quản (NKQ) hoặc thơng qua một canuyn mở khí quản (MKQ).
Các kiểu (mode) thở xâm nhập áp lực dương:
Thơng khí kiểm sốt (control, controlled mechanical ventilation, continuous.
mandatory ventilation [CMV]).
Thơng khí trợ giúp/kiểm sốt (assist/control [A/C] ventilation, intermittent
mandatory ventilation [IMV]). Là mode thở chính hoặc là mode thở khởi đầu cho
đa số NB thở máy.

Thơng khí bắt buộc ngắt qng đồng bộ (synchronized intermittent
mandatory ventilation = SIMV).
Thơng khí hỗ trợ áp lực (PSV = pressure supported ventilation).
Thở áp lực đường thở dương liên tục (CPAP = continuous positive airway
pressure).
Thở máy áp lực đường thở 2 mức dương (BiPAP = bilevel positive airway
pressure).

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

6

2.1.1.3.Khái niệm PEEP và vai trò của PEEP:
Khái niệm PEEP: Bình thường khi thở máy, áp lực trong thì thở vào là
dương để tạo chênh lệch áp lực đẩy khí vào phổi NB, thì thở ra áp lực bằng khơng.
dưới tác động của lực đàn hồi của phổi và lồng ngực NB tạo một áp lực dương nhỏ
để khí từ phổi NB đi ra ngồi. Đến cuối thì thở ra thì áp lực trong phế nang cân
bằng với áp lực bên ngồi (bằng 0) thì dịng khí thở ra dừng lại.
Vai trị của PEEP: Trong trường hợp NB có tổn thương phổi nặng (ARDS).
Có nhiều phế nang mất lớp surfactant nên thường xun có xu thế đóng lại. Vì vậy
các thầy thuốc phải duy trì một áp lực dương liên tục ngay cả trong thì thở ra của
NB để giúp các phế nang này khơng đóng lại, thậm chí cịn giúp mở những phế
nang đã đóng rồi. Áp lực dương ở này gọi là PEEP (Positive End Expiratory
Pressure). PEEP giúp tăng số lượng phế nang mở, tăng diện tích trao đổi oxy và
tăng áp lực riêng phần của oxy trong phế nang nên giúp làn tăng khả năng trao đổi
oxy của phổi NB. Do vai trị đó của PEEP, trong thở máy trên các NB nặng, có

ARDS, cần hạn chế tối đa sự rị rỉ trên đường dẫn khí hoặc trong q trình hút đờm,
khí dung gây mất PEEP.
2.1.1.4. Theo dõi SpO2 ở người bệnh thở máy:
Ở người bình thường, giá trị SpO2 thường trong khoảng 93-98%. Trên thực
tế, SpO2 và PaO2 có sự tương quan tương đối ở một khoảng nhất định và trong
ngưỡng đo SpO2 từ 90% đến 98% thì giá trị SpO2 có tương quan gần tuyến tính với
mức PaO2 từ 60-90mmHg [6]. Chính vì thế việc đo SpO2 trong ngưỡng này có thể
đánh giá một cách tương đối áp lực riêng phần của oxy trong máu NB.
2.1.2. Hút đờm trên người bệnh thở máy:
2.1.2.1. Các vấn đề khi hút đờm trên người bệnh thở máy:
Thở máy là một q trình đi ngược lại với hơ hấp sinh lí của NB. Trong khi ở
người bình thường, thì hít vào áp lực trong phế nang là âm thì ở người thở máy, áp
lực lại là dương. Hơn nữa đối với NB thở máy thường có tình trạng suy hơ hấp nặng
nên có nhiều rối loạn trong điều khiển nhịp thở: Tần số thở tăng lên, nhu cầu về thời
gian thở vào, thời gian thở ra và thể tích mỗi chu kỳ thở thay đổi, trong khi tần số
thở, Vt và Ti của máy thở do thầy thuốc điều khiển, chính vì vậy có thể tạo ra sự
khơng đồng bộ giữa máy thở và NB đòi hỏi thầy thuốc phải dùng an thần, giảm đau
liều cao, thậm chí thuốc giãn cơ với NB. Vì thế phản xạ ho khạc của NB bị ức chế

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

7

dẫn đến tình trạng khơng thải được các chất tiết đường hơ hấp. Nhiều NB do tình
trạng bệnh lí có hơn mê sâu cũng mất các phản xạ này. Tình trạng đó địi hỏi phải
hút đờm dãi thường xun. Trước đây do sử dụng sonde hút đờm hở, mỗi lần hút

đờm phải tháo máy thở ra khỏi NB. Do vậy trong suốt q trình hút đờm, NB khơng
được thở máy. Hơn nữa mỗi lần bỏ máy như vậy lại làm mất đi áp lực dương trong
phổi NB (mất PEEP) gây tình trạng đóng các phế nang ảnh hưởng rất lớn đến khả
năng trao đổi oxy của NB. Chính vì thế trong các quy trình hút đờm cho NB địi hỏi
phải tuân thủ nghiêm ngặt về thời gian thực hiện một lần hút. Hiện nay, nhiều bệnh
viện đã áp dụng rộng rãi sonde hút đờm kín. Với loại sonde này, khơng cần ngắt NB
khỏi máy thở. NB vẫn được tiếp tục thở máy trong suốt quá trình hút đờm và khả
năng mất PEEP thấp hơn nên thời gian hút đờm tình trạng NB khơng cịn q trầm
trọng như trong trường hợp dùng sonde hút đờm hở.
2.1.2.2. Tổng quan về các loại sonde hút đờm:
Sonde hút đờm là loại ống thơng, có nhiều lỗ bên, kích thước nhỏ để có thể
luồn quan ống nội khí quản (NKQ) hoặc canun mở khí quản (MKQ) vào các tiểu
phế quản để hút các chất tiết đường hơ hấp. Có nhiều loại ống sonde hút đờm khác
nhau được áp dụng trên lâm sàng.

Hình 2.2. Sonde hút hở khơng có cửa sổ bên

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

8

Hình 2.3. Sonde hút hở, có cửa sổ bên

Hình 2.4. Sonde hút kín
2.3.Mục đích, chỉ định, chống chỉ định của việc hút đờm:
Mục đích:

Làm sạch dịch tiết để khai thơng đường thở. Duy trì sự thơng thống đường
hơ hấp.
Lấy dịch tiết phục vụ cho các mục đích chẩn đốn đem lại độ chính xác cao.
Phịng chống nhiễm khuẩn cho NB, giảm tỷ lệ viêm phổi liên quan đến thở
máy.
Phòng lây nhiễm một số bệnh đường hô hấp cho nhân viên, người tiếp xúc và
NB xung quanh.
Luôn đảm bảo oxy cho NB.
Phòng xẹp phổi do ứ đọng.
Làm giảm sự mất áp lực của đường thở.

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

9

Chỉ định:
* NB thở máy qua NKQ/MKQ, đặc biệt dùng hệ thống hút kín cho các nhóm NB
sau:
NB bị mắc các bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp như SARS, các loại cúm
A,B..
NB thở máy có PEEP cao > 10cm như ARDS, viêm phổi vi rút.
NB giảm bạch cầu.
Chống chỉ định:
Người bệnh thở oxy hoặc tự thở qua ống NKQ/MKQ.
2.4.

Các quy trình hút đờm ở người bệnh thở máy

Hút đờm ở các NB thở máy là thao tác loại bỏ chất tiết đường hơ hấp ở trong
khí, phế quản NB đang thở máy. Nó giúp duy trì sự thơng thơng thống đường dẫn
khí, giúp đảm bảo sự trao đổi oxy và thải carbonic của NB tốt hơn. Nó giải phóng
các đờm dãi ứ đọng làm giảm nguy cơ viêm phổi do ứ đọng đờm dãi. Ngồi ra nó
cịn kích thích phản xạ ho giúp thải đờm từ những nhánh phế quản nhỏ hơn ra khí
quản hoặc phế quản lớn hơn. Tuy nhiên việc đưa một ống thơng từ ngồi vào phổi
NB có thể làm gia tăng nguy cơ đưa vi trùng vào phổi NB, do đó nó địi hỏi phải
đảm bảo vơ trùng nghiêm ngặt. Hiện nay có rất nhiều tài liệu đề cập các quy trình
hút đờm khác nhau trên NB thở máy.
1.4.1. Quy trình hút đờm dãi đường hơ hấp dưới bằng hệ thống kín của Bệnh viện
Bạch Mai được áp dụng từ năm 2015 [1]
+ Kiểm tra hồ sơ.
+ Kiểm tra người bệnh: Đối chiếu với hồ sơ bệnh án.
- Nhận định người bệnh: Nghe phổi, kiểm tra nhịp thở, kiểu thở, SpO2.
+ Thực hiện kỹ thuật:
- Kiểm tra các dụng cụ cấp cứu trước khi tiến hành để đề phòng những diễn
biến bất thường.
- Điều dưỡng rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn dưới vòi nước, đội mũ, đeo
khẩu trang.
- Đặt NB nằm tư thế thích hợp, trải khăn trước ngực NB.
- Bật máy hút điều chỉnh áp lực. Tăng oxy 100% cho NB trước hút 2-3 phút.

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

10

- Sát khuẩn tay nhanh, đi găng sạch, nối ống hút đờm kín với hệ thống hút.
Mở khóa hệ thống hút, nhẹ nhàng đưa ống hút vào cho tới khi có sức cản thì rút ra
khoảng 1 cm và ấn van hút.
- Kéo nhẹ ống hút từ từ ra ngoài đồng thời xoay nhẹ ống hút.
- Lắp bơm tiêm 20 ml có dung dịch Natriclorua nước muối sinh lý 0,9% hoặc
Natribicacbonnat 0,14% vào hệ thống hút kín, đợi NB hít vào hoặc máy đẩy vào thì
bơm 2- 5 ml nước vào .
- Lặp lại động tác hút đến khi sạch đờm. Hút 3 tư thế: ngửa thẳng, nghiêng
phải, nghiêng trái.
- Bơm 10 ml dung dịch Natriclorua 0,9% hoặc Natribicacbonnat 0,14% tráng
sạch ống hút kín.
- Khóa hệ thống hút kín, tháo dây hút, đậy nắp ống hút kín.
- Dùng ống hút đờm nối với hệ thống máy hút, hút sạch mũi miệng cho NB.
- Tháo bỏ ống hút, tráng sạch dây máy hút, tắt máy, ngâm ống hút vào xô
đựng dung dịch khử khuẩn, ngâm đầu dây vào chai nước muối rửa.
- Tháo bỏ găng, đặt NB tư thế thoải mái, nằm đầu cao 300 .
- Nghe phổi, đánh giá tình trạng hô hấp sau hút đờm.
- Thu dọn dụng cụ, rửa tay.
- Ghi phiếu theo dõi chăm sóc NB:
Thời gian hút, tính chất, màu sắc, số lượng dịch hút ra
Tình trạng NB trong và sau khi hút.
Tên người làm thủ thuật.
THEO DÕI – NHỮNG LƯU Ý TRONG KHI HÚT:
+ Theo dõi trước, trong và sau khi hút:
+ Tình trạng ứ đọng, tiếng thở, nhịp thở, SpO2, sắc mặt, ý thức, nhịp tim,
mạch, huyết áp, tình trạng máy thở, khí máu (nếu có chỉ định).
+ Lưu ý trong khi hút:
- Vừa hút vừa động viên NB.

- Chỉ bơm rửa trong trường hợp NB có đờm đặc.
- Đảm bảo tồn bộ ống hút được kéo hết khi hút xong.
- Số lần hút tuỳ theo lượng đờm, 1 lần hút không quá 20”, bịt van hút không
quá 15”, giữa các lần hút cho NB thở máy lại 30”- 1phút, 1 đợt hút ≤ 5 phút.

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

11

- Theo dõi và phát hiện các tai biến và biến chứng.
- Thực hiện kỹ thuật phải đảm bảo đúng quy trình.
- Theo dõi sát dấu hiệu sinh tồn trong khi hút, nếu mạch chậm < 40 l/phút
phải ngừng hút tăng oxy 100%.
1.4.2. Quy trình kỹ thuật hút đờm đường hơ hấp dưới bằng hệ thống kín của Bộ Y
Tế theo Số: 1904 /QĐ-BYTVề việc ban hành tài liệu “Hướng dẫn quy trình kỹ thuật
chuyên ngành Hồi sức- Cấp cứu và Chống độc ”năm 2014: [1]
* CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH:
- 01 điều dưỡng vỗ rung cho NB, nghiêng NB.
- 01 điều dưỡng tiến hành hút đờm.
1. Điều dưỡng rửa tay, đội mũ, đeo khẩu trang.
- Điều dưỡng 1:
2. Bật máy hút điều chỉnh áp lực.
3. Đi găng sạch, nối ống hút đờm kín với hệ thống hút.
4. Mở khóa hệ thống hút, nhẹ nhàng đưa ống hút vào cho tới khi có sức cản
thì rút ra khoảng 1 cm và ấn van hút.
5. Kéo nhẹ ống hút từ từ ra ngoài đồng thời xoay nhẹ ống hút.

6. Lắp bơm tiêm 20 ml có nước muối sinh lý 0,9% hoặc Natribicacbonat
0,14% vào hệ thống hút kín, đợi người bệnh hít vào hoặc máy đẩy vào thì bơm 2- 5
ml nước vào. - Điều dưỡng 2:
7. Vỗ rung cho NB.
8. Đặt NB ngửa thẳng, nghiêng phải, nghiêng trái.
- Điều dưỡng 1:
9. Hút lặp lại 3 tư thế cho đến khi sạch đờm.
10. Bơm 10 ml nước muối sinh lý hoặc Natribicacbonat 0,14% tráng sạch
ống hút kín.
11. Khóa hệ thống hút kín, tháo dây hút, đậy nắp ống hút kín.
12. Dùng ống hút đòm nối với hệ thống máy hút, hút sạch mũi miệng cho
NB.
13. Tháo bỏ ống hút, tráng sạch dây máy hút, tắt máy, ngâm ống hút vào xô
đựng dung dịch khử khuẩn, ngâm đầu dây vào chai nước muối rửa.
14. Tháo bỏ găng, đặt người bệnh tư thế thoải mái, nằm đầu cao 300.

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

12

15.Thu dọn dụng cụ, rửa tay.
16. Ghi phiếu theo dõi chăm sóc NB.
* THEO DÕI:
- Tình trạng người bệnh:
+ Khi hút đờm khơng xảy ra tai biến gì.
+ Sau khi hút đờm mạch, nhịp thở, SpO2 ổn định.

- Ngày, giờ hút đờm.
- Số lượng, tính chất đờm.
* XỬ TRÍ TAI BIẾN:
- Tụt SpO2: trước khi hút cần tăng FiO2 lên 100% trong 2-3 phút.
- Tổn thương đường hô hấp: chú ý tiến hành hút nhẹ nhàng, kiểm tra áp lực
máy hút đảm bảo từ - 80 mmHg đến – 120 m mHg.
- Nhiễm khuẩn: đảm bảo quy trình hút đờm đúng kỹ thuật.
1.4.3. .Quy trình kỹ thuật hút đờm đường hơ hấp dưới bằng hệ thống kín của khoa
Hồi sức tích cực – Chống độc Bệnh viện đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc[2]:
* Chuẩn bị dụng cụ:
- Dụng cụ vô khuẩn: 01ống hút đờm kín được nối với hệ thống máy thở, 01
ống hút dịch cỡ thích hợp, gạc miếng, bơm tiêm 10 ml, kim nhựa.
- Dụng cụ khác: Găng sạch, máy hút, chai nước muối rửa có pha PVP
iotdine 10%, NaCl 0.9% hoặc NaHCO3 1.4%, xô đựng dung dịch khử khuẩn, khăn
bông nhỏ.
* Chuẩn bị người bệnh (NB):
- Thông báo, hướng dẫn, giải thích cho NB (nếu tỉnh) và người nhà NB.
- Hướng dẫn NB ho, thở sâu, vỗ rung cho NB (nếu tình trạng bệnh cho
phép).
- Để NB ở tư thế thích hợp.
* Chuẩn bị Điều dưỡng: Rửa tay, đội mũ đeo khẩu trang.
- Hút 10ml NaCl 0.9% hoặc NaHCO3 1.4% vào bơm tiêm.
- Bật máy kiểm tra hệ thống hút, điều chỉnh áp lực 16-20 kPa ( kilopascal ),
1kPa = 7,5mmHg, tương đương (âm 80 - âm 120 mmHg).
- Tăng ơxy 100% cho NB trong vịng 2 phút.

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

13

- Đi găng sạch, nối ống hút kín với hệ thống hút, mở van của hệ thống hút
kín.
- Đưa ống hút nhẹ nhàng vào ống nội khí quản (NKQ) hoặc mở khí quản
(MKQ).
- Ấn van ống hút, kéo nhẹ ống hút từ từ ra ngoài đồng thời xoay nhẹ ống hút.
- Lặp lại động tác hút đến khi sạch.
- Hút 3 tư thế ngửa thẳng, nghiêng trái, nghiêng phải (NB có đặt NKQ).
- Chỉ bơm rửa làm lỗng đờm khi thực sự cần thiết và mỗi lần bơm không
quá 2ml.
- Tráng sạch ống hút kín, tháo, đậy nắp và khóa van hút.
- Lấy ống hút dịch, nối ống hút với hệ thống hút. Đưa ống hút vào mũi,
miệng hút đến khi sạch.
- Tháo bỏ ống hút, tráng sạch dây máy hút, tắt máy, ngâm đầu dây vào chai
nước muối rửa có pha PVP iotdine 10%.
- Tháo bỏ găng, để NB về tư thế thoải mái.
- Thu dọn dụng cụ, rửa tay.
- Nhận định, đánh giá các chỉ số sinh tồn của NB. Ghi phiếu hoặc bảng theo
dõi chăm sóc NB.

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

14

2.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN
Có một số nghiên cứu nước ngoài về tác động của việc hút đờm đến sức cản
đường thở và PEEP nội sinh như nghiên cứu của Jean Guglielminotti và cộng sự,
nghiên cứu của Maria-del-Mar Fernández chứng minh việc dùng sonde hút kín giúp
giảm sự thất thốt thể tích, khơng gây sụt giảm SpO2 đáng kể và không gây biến
chứng đối với các bệnh nhân dung phương thức thở máy thể tích. Nghiên cứu của
Maurizio Cereda và cộng sự cũng cho kết quả tương tự. Còn đa số các nghiên cứu
khác chủ yếu đánh giá vai trò của sonde hút đờm kín đến việc hạn chế tỷ lệ nhiễm
trùng bệnh viện, tỷ lệ tử vong chung.
Những năm gần đây Việt Nam cũng đã có những nghiên cứu, đề tài hay
chuyên đề về hiệu quả của phương pháp hút đờm kín trong chăm sóc NB thở máy
của cử nhân Đinh Ngọc Toàn Bệnh viện đa khoa tỉnh Ninh Bình năm 2013. Đề tài
đánh giá ảnh hưởng của việc hút đờm qua sonde hút đờm kín đến một số chỉ số hô
hấp năm 2011 của Bệnh viện Nhiệt đới Trung Ương…..

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

15

3.

3.1.

LIÊN HỆ THỰC TIỄN

Thực trạng
Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc Bệnh viện đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc được

tách ra từ tiền thân khoa Hồi sức cấp cứu tháng 8 năm 2008. Tháng 9 năm 2016,
Bệnh viện đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc đã di chuyển địa điểm khác để phục vụ cho dự
án xây dựng Bệnh viện đa khoa tỉnh mới. Tại địa điểm mới, mặc dù đã được sự
quan tâm của các cấp lãnh đạo nhưng do điều kiện chung, diện tích mặt bằng hạ
tầng cơ sở gặp nhiều khó khăn, buồng bệnh chật hẹp, các buồng kỹ thuật cũng rất
hạn chế. Do đó phần nào ảnh hưởng đến cơng tác phục vụ chăm sóc NB và thu
dung điều trị.
Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc là khoa trọng điểm, chuyên điều trị các
mặt bệnh nặng trong Bệnh viện và hầu hết của tuyến tỉnh. Số giường bệnh theo kế
hoạch được giao và thực kê là 25 giường, tổng số cán bộ khoa là 46 (Thạc sỹ bác sĩ:
03, Bác sĩ: 11, Điều dưỡng đại học: 07, Điều dưỡng cao đẳng: 02, Điều dưỡng trung
cấp: 23). Nhân viên khoa hầu hết tuổi đời còn rất trẻ, lứa tuổi từ 40 – 45 chỉ có
6,5%; tuổi từ 35 – 40 và 20 – 25 chiếm 10,8%; tuổi từ 30 – 35 chiếm 53,4%; và tuổi
từ 25 – 30 chiếm 17,4 %. Tuổi trẻ đi liền với sự năng động và nhiệt huyết, tập thể
khoa ln đồn kết, thống nhất, trong cơng việc hàng ngày ln có sự phối hợp, trao
đổi, giúp đỡ nhau để hồn thành cơng việc được giao. Khoa liên tục cử cán bộ đi
học những lớp ngắn hạn hay dài hạn theo chương trình 1816, Bệnh viện vệ tinh,
JICA, và những lớp chuyên khoa sâu theo đúng chuyên ngành Hồi sức, những lớp
sau Đại học…tham gia các câu lạc bộ như Hội thầy thuốc trẻ của tỉnh, Hội Hồi sức
cấp cứu và Chống độc Việt Nam, tham gia hiến máu Nhân đạo và các đợt khám từ
thiện của Hội Chữ thập đỏ, Đoàn Thanh niên…
Khoa được trang bị 12 máy thở, 01 máy nội soi phế quản, 01 máy siêu âm,
01 máy đo áp lực nội sọ liên tục, 01 máy khí máu, 01 máy siêu lọc máu… một số
máy khác như Moritoring, máy truyền dịch, máy bơm tiêm điện, máy sốc điện,
giường hồi sức. Và NB được hỗ trợ thở oxy bằng oxy trung tâm và hút đờm trung
tâm. Khoa đã áp dụng và phát triển thành công các kỹ thuật điều trị như: siêu lọc
máu, lọc máu hấp phụ, thay huyết tương, nội soi phế quản, dẫn lưu não thất, đo áp

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

16

lực sọ não liên tục trong điều trị chấn thương sọ não nặng, đặt Catheter động mạch
đo huyết áp liên tục, thở máy trong ARDS…
Với các kỹ thuật và liên quan tới thở máy có xâm nhập, thì việc hút đờm là
một khâu rất quan trọng để làm thơng thống đường hô hấp, giảm sự mất áp lực của
đường thở và ngăn chặn dịch tiết ứ đọng gây cản trở và làm nhiễm khuẩn. Khi NB
thơng khí nhân tạo có xâm nhập, khả năng phản xạ ho khạc để tống dị vật (đờm,
dãi) ra ngoài rất kém hoặc hầu như khơng có. NB hơn mê hoặc liệt hầu họng có
nguy cơ cao hít phải chất tiết hầu họng có vi khuẩn, một phần khi NB thở máy có
thể sử dụng thuốc an thần, giảm đau, điều này giúp cho quá trình thở máy được
đồng bộ và thuận chiều. Nhưng sẽ làm cho NB hầu như hoặc khơng cịn phản xạ ho
khạc, ở NB có đặt ống NKQ, nắp thanh mơn luôn mở và khoang dưới thanh môn
thông trực tiếp với phía ngồi, dịch tiết từ khoang miệng tự nhiên tiết ra nhưng NB
không nuốt hay khạc ra được nên sẽ ứ đọng ở vị trí bóng chèn và qua đó phần nào
sẽ rò rỉ xuống phế quản gây nhiễm khuẩn và viêm phổi. Cho nên khi NB có can
thiệp xâm nhập NKQ, MKQ có thở máy nên phải hút đờm thường xuyên theo định
kỳ và theo tình trạng của NB. Thơng thường NB thở máy có xâm nhập hút đờm dãi
theo chỉ định của Bác sĩ là 3 giờ/lần, còn khi tình trạng của NB xuất tiết liên tục thì
sẽ phải hút thường xuyên hơn.
Khoa Hồi sức tích cực –Chống độc đã sử dụng ống HĐK cho NB thở máy có
xâm nhập, tuy chưa được đồng bộ nhưng thấy được hiệu quả rõ rệt về mức độ hạn
chế nhiễm khuẩn, hạn chế viêm phổi liên quan đến thở máy, ngày giường điều trị tại

khoa cũng giảm. Những năm trước, khi khoa chưa sử dụng ống HĐK cho NB thở
máy có xâm nhập, thì ngày điều trị trung bình tại khoa là 8,6. Sau khi sử dụng ống
HĐK thì ngày điều trị trung bình giảm xuống 7,8. Năm 2017 tại khoa có 129/669
NB mắc viêm phổi chiếm 19,3% cao nhất trong các mặt bệnh; trong đó viêm phổi
liên quan tới thở máy là chủ yếu. Tỉ lệ nhiễm trùng các loại vi khuẩn gram (-),
gram(+), tụ cầu vàng, liên cầu trực khuẩn mủ xanh (Klbsiela), E.Coli, nấm Candida
cũng giảm được phần nào. Trước đây chưa có quy trình HĐK nên vẫn áp dụng quy
trình hút đờm hở cho HĐK, sau đó dùng quy trình HĐK của Bệnh viện Bạch Mai.
Đến tháng 11 năm 2017 Bệnh viện đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc có quyết định số
318/QĐ-BV về việc áp dụng hướng dẫn Quy trình kỹ thuật của Bộ y tế số
1904/QĐ-BYT.

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

17

Hình 3.1. Quyết định áp dụng quy trình kỹ thuật
tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc.

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

18

3.2.

Các ưu điểm và hạn chế của hút đờm kín:

3.2.1. Ưu điểm
Thay đổi tình trạng huyết động của NB ít hơn. Khi thực hiện hút đờm dãi cho
NB, máy thở không phải tháo ra nên NB vừa được hút vừa được thở máy. Trong
suốt quá trình hút NB vẫn được thở hỗ trợ bằng máy không bị gián đoạn, nhịp thở,
nhịp tim, mạch… thay đổi không đáng kể. NB cũng ít bị kích thích, ho sặc sụa khi
hút như khi hút bằng ống hút dùng một lần.
Quy trình khép kín hoàn toàn: Bộ HĐK được thiết kế liền thân, đạt độ kín
cao khi đóng nắp, thao tác tiện dụng. Thân ống bằng nhựa trong suốt, có vạch định
mức để đo độ chính xác khi đưa ống vào khí quản của NB.
Hệ thống đảm bảo vô trùng tuyệt đối: Khi sử dụng hệ thống hút đờm kín, sẽ
làm giảm tiếp xúc trực tiếp giữa đường hô hấp dưới với môi trường trung gian cũng
làm giảm tỉ lệ viêm phổi liên quan tới thở máy.
Hạn chế làm giảm oxy trong quá trình hút, đặc biệt trong những trường hợp
thở máy cần sử dụng PEEP cao, thở máy tần số cao (HFO),… Thời gian lưu ống
HĐK hiện nay trung bình từ 24 – 72 giờ, đảm bảo được sự vô khuẩn và an toàn cho
NB cũng như cho người Điều dưỡng.
Giảm sự thay đổi nhịp thở, khí máu động mạch, giảm giá thành BN nằm ICU
> 2 ngày. Khi dùng ống HĐK, Điều dưỡng chỉ cần sử dụng một đôi găng tay sạch (
cịn gọi là găng tay chăm sóc) để thao tác hút, giá hiện nay một đôi găng tay sạch
là:1.100 đồng, rẻ hơn găng tay vô khuẩn khi dùng ống hút một lần (3.650 đồng/
đơi). Trung bình, một ngày hút cho NB 6-8 lần, chưa kể đến hút những lúc NB có
tăng tiết đờm dãi hay diễn biến. Nếu dùng ống HĐK hút đờm cho NB khoảng 8
lần/ngày thì chi phí găng tay sạch hết khoảng 8.800 đồng, còn dùng ống hút hở
dùng một lần cho NB 8 lần/ngày sẽ hết 29.200 đồng. Tiết kiệm chi phí 20.400
đồng/NB/ngày. Một tháng, trung bình tại khoa có 34 NB thở máy có xâm nhập, nếu

sử dụng đồng bộ ống HĐK sẽ tiết kiệm được 693.600 đồng; đây mới chỉ là phép
tính cho vật tự tiêu hao riêng về găng tay phải sử dụng khi làm thủ thuật hút đờm.
Vì cho đến hiện nay, theo thông tư số 27/2013/TT-BYT của Bộ Y tế về việc ban
hành Danh mục vật tư y tế thuộc phạm vi thanh tốn của Quỹ bảo hiểm y tế thì
những vật tư y tế như găng tay, sonde hút… không được thanh toán riêng. Như vậy,
khi dùng ống HĐK sẽ làm giảm bớt đi chi phí hao phí khoa phịng.

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc


luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc

19

Về tên gọi theo danh mục được quỹ Bảo hiểm y tế thanh tốn, thì quy trình
HĐK thuộc thủ thuật loại 3, được thanh toán 295.000 đồng/lần hút, trong khi đó quy
trình hút đờm hở dùng ống sonde một lần được thanh toán 10.00 đồng….
3.2.2. Hạn chế
Về kỹ thuật thực hiện quy trình hút: vì ống được bọc trong bao bằng nhựa
nên thao tác vê sonde, xoay ống hút khi hút sẽ khó hơn khi dùng ống hút hở dùng
một lần.
Về chi phí, kinh tế: ống HĐK tuy có nhiều ưu điểm nhưng giá thành hầu hết
là cao và hiện tại NB vẫn đang tự túc chi trả nếu có nhu cầu sử dụng. Hiện trên thị
trường chưa có giá chung cho bộ HĐK và phải qua nhiều khâu trung gian mới đến
NB được dùng. Chính vì thế, NB sử dụng tự nguyện nếu có nhu cầu và có điều kiện
về kinh tế. Nên tại khoa Hồi sức tích cực – Chống độc Bệnh viện đa khoa tỉnh Vĩnh
Phúc, khi NB thở máy có xâm nhập vẫn chưa sử dụng toàn bộ ống HĐK, vẫn phải
phụ thuộc vào sự giải thích của nhân viên y tế và được sự đồng ý của NB, gia đình
NB, kinh tế gia đình của NB…

3.3.

Nguyên nhân
Giá thành một bộ ống HĐK tương đối cao được bán tự do ở các quầy thuốc

và vật tư y tế, chưa có trong danh mục vật tư của Bệnh viện. Nhưng trong Danh
mục các dịch vụ kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh tương đương giữa thông tư số
43/2013/TT-BYT; thông tư 50/2014/TT-BYT; thông tư 37/2015/TTLT-BYT và
thông tư 15/2018/TT-BYT lại có được thanh tốn thủ thuật hút đờm qua ống
NKQ/MKQ bằng ống thơng kín(có thở máy) (một lần hút): 295.000 đồng. Cịn hút
đờm qua ống NKQ/MKQ bằng ống thơng một lần có thở máy (một lần hút) là:
10.00 đồng.
Mặc dù có tên thủ thuật trong danh mục được thanh tốn Bảo hiểm y tế,
nhưng khơng có vật tư (bộ HĐK), nên hiện tại khoa thanh toán thủ thuật hút đờm
hở cho hút đờm kín.

download by :
luan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phucluan.van.thac.si.buoc.dau.danh.gia.hieu.qua.su.dung.ong.hut.dom.kin.trong.cham.soc.nguoi.benh.tho.may.co.xam.nhap.tai.benh.vien.da.khoa.tinh.vinh.phuc