Văn hóa pháp luật trong hoạt động xét xử của tòa án ở việt nam

DIENDAN

VN HOA PHAP LUAT TRONG HOAT BONG MET Wi Glin THA AN TAI VIET NAM
ThS. NGUYEN THANH TUNG*
Tóm tắt: Bài viết phân tích làm rõ quan niệm về văn hóa pháp luật trong hoạt động xét xử của Tòa án, thực trạng xây
dựng và hình thành văn hóa pháp luật trong hoạt động xét xử của Tòa án ở Việt Namhiện nay, những hạn chế, nguyên nhân
và kiến nghị giải pháp hồn thiện.
Từ khóa: văn hóa pháp luật; xét xử; Tịa án.

Ngày nhận bài: 11/4/2023

Ngày hồn thành biên lập: 22/6/2023
Ngày duyệt đăng bài: 27/6/2023
Abstract: The article analyses and clarifies the concept
of legal culture in the Court's trial activities, and the current

situation of building and forming legal culture in the Court's trial activities in Vietnam nowadays. In addition, the article
analyses its limitations and causes, and makes recommendations for improvement.
Keywords: legal culture; trials; the Court.

Dat van dé
Toa án là một thiết chế pháp lý đóng vai trị

quan trọng giúp giải quyết các tranh chấp pháp

chỉnh tự nhiên vào chuẩn mực, trật tự của cộng

đơng, nhờ nó, con người vượt lên trên tự nhiên

để tiến hóa thành người. Xuất phát điểm của

văn hóa là cải biến tự nhiên, đưa tình trạng hỗn
tự và cao.
bằng và bảo vệ quyền lợi của mọi cá nhân và tổ loạn và thấp hèn của tự nhiên vào trật

lý giữa các bên trong xã hội, bảo đảm tính cơng

cả. Huyền thoại, tơn giáo, chính trị đóng vai
giám sát, kiểm sốt và giải quyết các vụ vi phạm trị tiên phong trong sự kiến tạo ấy thông qua
pháp luật để duy trì trật tự, an ninh và nền tang các cấm ky. Cũng chính q trình kiến tạo đó,
pháp lý ổn định cho xã hội, từ đó, bảo đảm sự văn hóa tơn tại như một hệ thống ảo, bao gồm
phát triển bền vững của quốc gia. Trong bối cảnh các biểu trưng và ký hiệu.
Đối với văn hóa pháp luật, các biểu trưng, ký
._ tồn câu hóa, hội nhập quốc tế, sự du nhập các
chức theo pháp luật. Tịa án cũng có nhiệm vụ

| giá trị văn hóa mới từ bên ngồi cùng với những. hiệu đó thể hiện những giá trị, triết lý mà nhân

tàn dư của văn hóa xét xử thời phong kiến tơn
| tại hàng trăm năm... đang là những thách thức
rất lớn đối với hoạt động xét xử của Tòa án ở

loại hướng tới, nhằm xây dựng một xã hội có

trật tự, bảo vệ quyền con người, lề công bằng.

Trong hoạt động xét xử của Tòa án, những biểu

| Việt Nam hiện nay. Theo đó, bối cảnh mới đặt

trưng đó có thể thể hiện qua bài trí khơng gian

nâng cao năng lực của Tịa án, cũng đặt ra nhu

cầu đẩy mạnh xây dựng và hình thành văn hóa

ngữ
sử dụng, những điều cấm ky, những điều
kỳ vọng ở Thẩm phán, niềm tin của người dân

Viet Nam, góp phần nâng cao tính minh bach,

Những năm gần đây, văn hóa pháp luật

ra nhu cầu tăng cường các hoạt động đầu tư,

pháp luật trong hoạt động xét xử của Tịa án ở
cơng khai và tính chính xác của hoạt động xét

xét xử, trang phục những người tham gia, ngôn
vào công lý trong hoạt động xét xử.

trong hoạt động xét xử của Tòa án là chủ đẻ

Xử, tạo niềm tin và sự tin tưởng của người dân đang được quan tâm trong giới học thuật ở Việt

Nam, cũng bởi vai trị quan trọng của hoạt động
vào cơng lý được bảo đảm nơi Tòa án.
xét
xử tại Tòa án với sự phát triển của xã hội.
1. Quan niệm về văn hóa pháp luật trong

Có thể hiểu: văn hóa pháp luật trong hoạt động
Hiện nay trên thế giới có khoảng 400 - 500 Fh* ViệnaNhà nước và Pháp luật -4 Viện Hàn lâm Khoa học xã hội
định nghĩa văn hóa. Điều đó nói lên sự phong
hoạt động xét xử của Tịa án

phú và sự không xác định cụ thể của khái niệm

văn hóa!, Văn hóa, xét đến cùng, là sự điều

` Xem: Bạn Tư tưởng - Văn hóa Trung ương & Bộ Văn hóa

tin, Van hóa và kính doanh, Nxb. Lao
động, Hà Nội,
nan Nồi, 22
ered ne

S6.15 (kỳ Ï tháng 8/2023) “Tòa ẠN NHẬN DÂN


ĐIÊN ĐÀN

¬—

xét xứ của Tịa án là sự điều chính vào chuẩn được thể hiện ham chứa
trong cic quy
tực, trật tự của hoạt động xét xứ tại Tòa án tố tụng của một quốc gia
hoặc chuẩn Tự,
nhằm kiến tạo các giá trị niềm tin công lý, bao tế và trong chính các phán
quYết, bận a

dam tính thượng tơn của pháp luật, lẽ cơng Tịấn.
4

bằng, đáp ứng nhu câu kiểm sốt, cân bằng

quyền lực, góp phân thác đấy xã hội ốn định
và phát triển.
'Văn hóa pháp luật trong hoạt động xét xử
của Tòa án được coi là một lĩnh vực văn hóa

chuyên ngành, có những điểm đặc trưng, phân
biệt với văn hóa pháp luật trong các lĩnh vực
khác thể hiện ở bốn khía cạnh sau:
Thứ nhất, văn hóa pháp luật trong hoạt động

xét xử của Tòa án là tổng hòa những giá trị vật

chất và tỉnh thần được kết tỉnh trong các tác

phẩm, cơng trình, biểu trưng, trtưởng, luận điểm,

ngun tắc trong hoạt động xét xử của Tịa án.

Ví dụ, biểu tượng “cán cơng cơng lý” có thể

được đúc bằng vàng hoặc bằng đồng dé trưng

bày ở nơi cơng đường (hình thức biểu thị giá trị
vật chất); nhưng đông thời, biểu tượng này lại
chứa đựng, truyền tải tính cơng bằng của pháp

Thứ tự, thông qua việc điều chỉnh vạu,
mực, trật tự của hoạt động xét xửc,
Ủa Tử,

Nhà nước thể hiện vai trị quan trọn
hinge
trong việc thúc đấy hình thành của Vính,
pháp luật trong hoạt động xét xứ của Thay
Nói cách khác, việc định ra va bảo đẳm ¿

hành các quy tấc trong hoạt động xét xử¿,

“Tòa án bằng sức mạnh cưỡng chế củaNhàng

là yếu tố then chốt bảo đảm cho sự hinh thag
và duy trì văn hóa pháp luật trong hoạt đục
xét xử của Tịa án.
2. Thực trạng văn hóa pháp luật tru,

hoạt động xét xứ của Tòa án ớ Viet Naw
hién nay

3.1. Thành tựu xây dựng và hình thải
văn hóa pháp
luật trong hoạt động xét xứci
Tòa án ở Việt Nam hiện nay

Trước bối cảnh trong nước và khu vực.
hướng hội nhập kinh tế quốc tế, yeu clu

luật và tỉnh thần thượng tôn pháp luật (giá trị
tinh thân). Hoặc như các cơng trình, học thuyết

dựng Nhà nước pháp qun xã hội chủ n##

hướng tới việc xây dựng các cơ chế bảo đảm sự

ngày càng cao. Vị trí, vai trị của hệ thống k

về đọc lập tư pháp, độc lập của Thẩm phán...

vô tư, khách quan của Thẩm phán trong hoạt
động xé
xử t
cũng là sựtinh
kế
củatvăn hóa pháp

luật qua nhiều thế hệ.
Thứ hai,chủ thể của văn hóa pháp luật trong.

hoạt động xét xử của Tịa án đơng thời là những

chủ thể có sự tham gia vào hoạt động xét xử của

Việt Nam), vị thế của hệ thống Tịấn nhân

án đã được ghí nhận trong Hiến pháp nám 2
và Luật

Tổ chức Tòa án nhân dân năm 20l4 ố

thể, Điều 102 Hiến pháp năm 2013 quy#Ẻ
“Tòa
án nhân dân là cơ quan xét xircia

Cộng hòa xã hội chú nghĩa Việt Nam. thức

tư pháp” (khoản
Toaan si
Tòa án. Bao gồm những người tiến hành tố tụng, cóquyền
nhiệm vụ báo vệ cong1) lý,và báo
về 00000)

đương sự, người có quyền và nghĩa vụ liên quan,

những người có trách nh
giữ
iệ
gìn anm
ninh trật

tự cho phiên tòa... Trong hoạt động xét xử của

người, quyền công dân, báo vệ chế đô anh

chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước:

vàlới ích họp pháp của tổ chúc, cá nhân
“Tòa án, những chú thể này vừa là chủ thể sáng Bên cạnh đó, Luật

Tổ chức Tịa
án nhà"
tạo nên những giá trị văn hóa pháp luật, vừa là nấm 2014 cũng quy định rõ: “7òa á1" ‘a
đối tượng thụ hưởng những giá trị đó,
— kật

Thứ ba, giá trị của văn hóa phluật
trong
áp

hoạt động xét xử của Tịa án là những giá trị

tiến bộ, phù hợp với yêu cầu, đòi hồi củ
xãa
hội,


DIENDAN
là cơquan
xét xử của nước Cộng
hòa xã hội chủ

nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp "*.
Với vị thế và vai trị quan trọng như vậy, nhu

cầu xây dựng, hình thành văn hóa pháp luật trong
hoạt động xét xử của Tòa án với mục tiêu xây

dựng những giá trị bảo vệ cơng lý, thượng tơn

Ỉ

pháp luật, kiểm sốt qun lực, bảo vệ quyền
con người, quyền công dân trở nên cấp thiết hơn

bao giờ hết.

kiến của mình. Trên cơ sở kết quả tranh tung,
Hội đông xét xử đưa ra các phán quyết khách

quan, toàn diện, đúng pháp luật, được dư luận

xã hội ủng hộ.
Thứ hai, cơng tác tổ chức phiên tịa xét xử

luôn đổi mới, bảo đầm sự uy nghỉ thể hiện tính
qun lực nhà nước. Trước mỗi Tịa án đều có

gắn quốc huy, biểu tượng của quốc gia, thể hiện

chế độ, hình ảnh đặc trưng của quốc gia.

Trong những năm qua, việc xây dựng và hình
Ngày 28/7/2017, Tịa án nhân dân tối cao đã
thành văn hóa pháp luật trong hoạt động xét xử ban hành Thơng tư số 01/2017/TT-TANDTC
của Tịa án đã đạt được một số thành tựu quan quy định về phịng xử án và Thơng tư số
trọng như sau:
02/2017/TT-TANDTC về Quy chế tổ chức
Thứ nhất, tiến độ và chất lượng hoạt động phiên tịa. Mục đích của việc ban hành nhằm thể
xét xử của Tòa án ngày càng được hồn thiện, hiện vị trí, vai trị trung tâm của Hội đồng xét xử,

góp phần củng cố niềm tin của người dân vào

cơng lý được bảo đảm nơi Tịa án.

Theo tổng hợp của Tòa án nhân dân tối cao,

bảo đảm qun bình đẳng trước Tịa án; bảo
đảm ngun tắc tranh tụng trong xét xử; bảo

đảm quyên bào chữa của bị cáo, quyền bảo vệ

từ ngày 01/6/2015 đến 30/4/2022, các Tịa án quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự. Đồng
đã giải quyết 3.187.285 vụ việc các loại trong

tổng số 3.334.915 vụ việc đã được thụ lý (đạt tỷ
lệ 95,57%; số vụ việc còn lại hầu hết là mới thụ

thời, việc bố trí phịng xử án phải phù hợp với
yêu cầu xét xử từng loại vụ án nhằm nâng cao
hiệu quả xét xử của Tịa án. Theo đó, việc tổ

lý và còn trong thời hạn giải quyết theo quy định chức phiên tòa phải bảo đảm những yêu cầu nhất

của pháp luật. Trung bình mỗi năm, các Tịa án
định về nội quy phịng xửán, hình thức phịng xử
phải giải quyết khoảng 476.416 vụ việc các loại.
án, tổ chức phòng xử án. Ví dụ: Khi xuất hiện
Số vụ việc mà Tòa án phải giải quyết năm sau
thường tăng so với năm trước. Chất lượng xét xử trong phòng xửán, Thẩm phán, Hội thẩm và Thư

tòa phải mặc trang phục xét xửtheo đúng
tiếp tục được bảo đảm và có những tiến bộ nhất ký phiên
định, tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do quy định. Cùng với đó những người tham gia tố
lỗi chủ quan của Thẩm phán năm sau thường tụng vàtiến hành tố tụng phải ngồi đúng vị trí của
thấp hơn năm trước. Trung bình mỗi năm có

mình; phịng xử án bao gơm phịng xử án giám

khoảng 1,22% các bản án, quyết định bị hủy, đốc thẩm, tái thẩm; phòng xử án sơ thẩm, phúc
sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán, đáp ứng thẩm; trong phịng xử án có hàng rào ngăn cách

u cầu Quốc hội đề ra. Tỷ lệ các bản án, quyết giữa khu vực của những người tiến hành tố tụng,

định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của Tịa án có
xu hướng giảm theo từng năm.

'Việc xét xử các vụ án hình sự cơ bản bảo

người tham gia tố tụng với khu vực của người

tham
dự phiên tòa, phiên họp...

Khoản 1 Điều 2 Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2014.
đảm đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Việc °* Phạm
Minh Tuyên, Tổ chức và hoạt động của Tòa án nhân

tranh tụng tại phiên tòa được chú trọng theo

dân các cấp ở Việt Nam hiện nay, thực trang và những

vấn đề
hướng thực chất, dân chủ, hiệu quả. Các Tòa đặt ra, Kỳ yếu Hội thảo khoa học: "Đây mạnh cải cách tư
pháp

án không
hạn chế thời gian dành cho tranh tụng,

whee

(heo tinh thản Nghị quyết số 27/NO-TW vẻ tiếp tục xây

Wore

tôn trọng và bảo đầm cho các bên tham gia tố
„ Viện Nhà nước
tụng đưa ra chứng cứ và trình bày hết các ý Hà Nội, năm 2023, tr37-38, wv

ar

-Số 1S (ky 1 thang 82023) “Fox ANNnA he ES


TH.
DIÊN ĐÀN
Thực tiễn việc triển khai quy định trên của

3.2. Một số hạn chế trong xây dựng và hình

Tịa án nhân dân tối cao cho thấy, việc giữ bí

mật nhà nước, thuần phong, mỹ tục của dân
tộc, bảo vệ người dưới 18 tuổi hoặc giữ bí mật
nghề nghiệp. bí mật kinh doanh, bí mật cá

thành văn hóa pháp luật trong hoạt động xá,

xứ của Tòa án ở Việt Nam hiện nay

Bên cạnh những thành tựu kể trên, việc Xây

dựng và hình thành văn hóa pháp luật trong hoa
động xét xử của Tòa án ở Việt Nam hiện Tây
vẫn còn một số hạn chế như sau:

nhân, bí mật gia đình theo yêu câu chính đáng
của đương sự, bị cáo ngày càng được bảo đảm,
việc tổ chức phiên tòa cơ bản bảo đảm thân
thiện, phù hợp và bảo đảm lợi ích tốt nhất cho

người dưới 18 tuổi.

Những thành tựu kể trên có được là do những

nguyên nhân sau:
Một là, việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống
pháp luật ngày càng hoàn thiện và là điều kiện

tiên quyết để Tịa án có thể hoạt động hiệu quả.

Trong nhiều năm qua, Việt Nam đã phát triển

một hệ thống pháp luật bao gồm các luật, nghị

định, quy định chuyên ngành, tạo ra cơ sở pháp

Thứ nhất, sự tôn nghiêm trong hoạt động

xét xửtại một số Tòa án vẫn chưa được bảo đảm.

Đương sự, người nhà lớn tiếng gây huyên náo

phiên tòa, luật sư tranh luận xúc phạm đồng
nghiệp, ví von khó nghe... đó là những “hạt sạn”
chốn pháp đình đã và đang được nhìn thấy”. Hav
như hiện nay chưa có một quy chế nào cụ thể để
quy định từ tác phong, cách ăn mặc... cho người
đến chốn pháp đình (cho dù họ đến Tịa án với

bất kỳ tư cách nào). Nhiều khi người đến tham

dự phiên tịa ăn mặc khơng nghiêm túc, phản

cảm... Nhiều Thẩm phán phải cho dừng xét xử
Hai là, việc đào tạo và nâng cao trình độ, kỹ để yêu cầu họ “mượn” áo khốc của ai đó để
năng cho các Thẩm phán được chú trọng, góp mặc vào. Thiết nghĩ, phần do ý thức của mỗi cá
phan quan trong bảo đâm hoạt động của Tịa án nhân và sự thiếu sót các quy định của pháp luật
diễn ra hiệu quả và công bằng. Trong nhiều năm về vấn đẻ này đã làm cho chốn pháp đình mất đi
tính uy nghi, quyền lực của nó. Nhiều phiên tịa

lý vững chắc cho hoạt động của Tòa án.

qua, Việt Nam đã đầu tư nhiều vào đào tạo, huấn
xét xửcó tình trạng người ra vào tùy tiện,
ai muốn
luyện và nâng cao trình độ,

Tham phán, giúp họ có thể
câu của cơng việc.

kỹ năng cho các
vào thì vào, ai muốn
ra thì ra, muốn mặc quân
đáp ứng được yêu áo sao cũng được. Thậm chí, cảnh sát tư pháp
đang làm công tác bảo vệ can phạm ngôi đọc

Ba là, việc áp dụng công nghệ thông tin vào

báo, hút thuốc, chơi game trên điện thoại một
cách vô tư”.
minh bạch, bảo đảm tính chính xác và hiệu quả
Cách ứng xử giữa Hội đồng xét xử, Viện kiểm
trong hoạt động xét xữ. Việc sử dụng hệ thống Sát, luật sư trong một số trường hợp cũng chư:
hoạt động của Tòa án đã giúp tăng cường tính

thơng tin Tịa án đã giúp giảm thiểu thời gian

bảo đảm tính chuẩn mực. Trong cách xưng hơ

xét xử và tăng cường khả năng kiểm sốt, giám của mình, Kiểm sát viên đại diện cho Viện kiểm
sát các hoạt động của Tòa án.

sát nhân dân khi đọc cáo trạng hay phát biểu

Bốn là, tính cơng bằng và độc lập trong hoạt quan điểm của mình chỉ kính thưa Hội đồng Xét
động xét xử được chú trọng, tạo cơ sở để người xử mà quên đi sự hiện diện của luật sư. Khi luât
dân tin tưởng và hưởng ứng với hoạt động của

“Trinh Ninh - Lương Liễu, Văn hóa pháp dinh - su ton nghÉ
Toa 4n. Trong nhiều năm qua, ViNamệt
đã tăng tính
nhân văn của pháp luật Việt Nam,
https:iibaophapluaL*°

tính cơng bằng và đọc lập trong hoại động
cường
xét
xử, bao gồm việc bảo đảm quyên tự do ngôn

luận, quyên tiếp cận công lý và gisát
ám
của dư

luận đối với hoạt động của Tòa án.

E971

065015 S615 ty Láng

ver hoa-phap dinh-su-ton- nghien

luat-viet-nam-post453893 |

html,

om

truy cap ngày

cua

4
° Nguy
Hữu Thếễn
Trạch, Văn hóa nơi pháp đnh, nto!
Wwwu.hemcbarorg/NewsDetail aspx2CatPK=4&NewsPK

101, truy cập ngày 27/12/2022.

van,

—__—

Cl


DIENDAN
sưtrình bày luận cứ bào chữa hay tranh luận với

đại diện Viện kiểm sát, nhiều Thẩm phán đã bảo

luật sư phải ngồi xuống hay cắt ngang khơng

cho luật sư trình bày... Đó đều là những hành vi
khơng tơn trọng luật sư, không dân chủ đã làm

ảnh hưởng nghiêm trọng đến văn hóa pháp đình”.
Thứ hai, hệ thống Tịa án nhân dân được tổ

chức dàn trải, số lượng các vụ việc phải giải quyết
của mỗi Tòa án phụ thuộc vào đặc điểm dân số,

địa lý.mức độ phát triển kinh tế- xahội, số lượng

tội phạm, tranh chấp dân sự... xảy ra trên từng

địa bàn dẫn đến tiến độ và chất lượng hoạt động

xét xử giữa các cấp Tòa án và giữa các địa phương
khơng đồng đều, tình trạng này nếu tiếp tục kéo
dài sẽ ảnh hưởng đến tâm lý, niềm tin của người
đân vào Tòa án. Các Tòa án cấp huyện thuộc

các thành phố lớn như Hà Nội, Thành phố Hỏ

Chí Minh là những đơn vị luôn phải giải quyết,

xét xử số lượng lớn các vụ việc và còn tiếp tục

tăng lên (có đơn vị hàng năm phải giải quyết,

xét xử trên dưới 3.000 vụ việc các loại); trong

khi đó, Tịa án nhân dân cấp huyện ở các khu

vực miễn núi lại có số lượng vụ việc thấp (có

Tịa án cấp huyện hàng năm chỉ giải quyết, xét
xử trên dưới 100 vụ việc các loại)”. Đối với các

Tòa án cấp huyện
tại các thành phố như Hà Nội,

Thành phố Hỏ Chí Minh, việc xây dựng đội
ngũ cán bộ và cơ sở vật chất luôn là gánh nặng

và là vấn đè bức xúc do xuất phát từ yêu cầu
phải giải quyết một khối lượng công việc về

chuyên môn quá lớn và ngày càng tăng theo đà

phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Ngược

lại, đối với những Tịa án cấp huyện có khối

lượng công việc giải quyết không đáng kể nhưng

vẫn phải bố trí đủ cán bộ theo cơ cấu tổ chức bộ

máy của Tòa án theo quy định và yêu cầu phải

©ó trụ sở, phương tiện làm việc như các đơn vị

khác đã gây nên tình trạng thừa, thiếu Thẩm

phán, cơng chức cục bộ tại một số Tòa án, gây

Thứ ba, thực tiễn những năm qua cho thấy,

số vụ án tham nhũng, chức vụ xảy ra trong
hoạt động tư pháp tuy khơng nhiều, nhưng tính
chất, mức độ và hậu quả lại nghiêm trọng. Đây
là các tội phạm xâm phạm đến sự đúng dan

của hoạt động tư pháp, trực tiếp xâm hại đến
quyền con người, dẫn đến nguy cơ bỏ lọt tội
phạm và làm oan người vô tội, gây ảnh hưởng

đến uy tín của các cơ quan bảo vệ pháp luật,

làm suy giảm lòng tin của Nhân dân đối với sự
bảo đảm cơng lý nơi Tịa án, ảnh hưởng đến sự
nghiêm minh của pháp luật.
Thứ tư, những bảo đảm cho sự độc lập, vô

tư của Thẩm phán trong hoạt động xét xử của
Tòa án vẫn còn nhiều hạn chế. Thẩm phán dù
khi ngôi trên công đường xét xử trước hết và
mãi mãi là một con người, nói như Các Mác là
một thực thể tự nhiên và xã hội, là tập hợp của
tất cả các đặc tính tâm, sinh lý và đặc tính đạo

đức xã hội!!. Họ hồn tồn có thể mắc sai lầm,

đôi khi dao động và dễ sa ngã.
3. Kiến nghị giải pháp xây dựng văn hóa
pháp luật trong hoạt động xét xử của Tòa án
ở Việt Nam

Thứ nhất, cần củng cố trật tự, kỷ cương

trong hoạt động xét xử của Tòa án. Việc tăng
cường trật tự, kỷ cương cần được thực hiện tồn

diện qua mọi hoạt động của Tịa án và tập trung
nhất tại phiên tòa xét xử, từ việc ý thức, tác

phong của tổ chức, công dân khi đến Tòa án,

việc tiếp nhận, thụ lý từng vụ kiện, việc tiếp
đương sự, công dân, thái độ, tác phong của

Thẩm phán, Thư ký vừa phải thể hiện mềm

mồng, lịch sự, vừa phải nghiêm túc, đúng đắn,

chuẩn mực.

® Nguyễn
Hữu Thế Trạch, fd.

* Pham Minh Tuyn, ÂM, tr42.

' Lại Việt Quang, Giải pháp nâng cao hiệu quả cơng tác đấiu

lãng phí khơng đáng có vẻ nhân lực vàvật lực tranh phịng, chống lội phạm tham nhũng, chức vụ xây ra
IpagplcniÐ'y kiV Noo Nha sót9.văn đi
trong việc đầu tư cơ sở vật chất và xây dựng, tr.37.
Tồn tập (tap 1), Nxb.
i
nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ, công chức ''C, Mác và Ph. Ăng-ghen,
quốc gia, Hà Nội, năm 1995, tr:569. oot
oe
Tòa án,
$615

[thing

82023) “TH, ANNAN
Daw Ea


ĐIỆN ĐÀN
Thứ hai, tập trung xây dựng đội ngũ Thẩm
phán có đủ trình độ và bản lĩnh để khơng chỉ
“muốn”, “có khả năng” mà cịn “đám” thực

dư luận xã hội'?.

trao cho mình, từ đó củng cố niềm tin của người
dân vào công lý. Độc lập xét xử, chỉ tuân theo

nghiên cứu về luật học kết hợp với trao đổi,

học tập kinh nghiệm xây dựng hình thành van

cực đấu tranh nội bộ khơng để xảy ra tiêu cực

tạo dựng uy tín cân thiết, thường xuyên tryý,

thi quyền độc lập xét xử mà pháp luật và xã hội

Thứ năm, hoạt động giáo dục, đào tao,

pháp luật tưởng như đơn giản nhưng đứng
trước

hóa pháp luật của các nước trên thế giới cận
được đẻ cao hơn nữa, góp phân lan tỏa, nâng
cao ý thức pháp luật của nhân dân nói chung,
những người trực tiếp tham gia hoạt động xét

những vấn đề như có tội hay khơng có tội, chung.
thân hay tử hình... mới thấy trình độ và bản lĩnh

của Thẩm phán cần đến nhưthế nào? Học hành

khơng đến nơi đến chốn, khơng có dũng khí dé

xử của Tịa án nói riêng. Bên cạnh đó, những

bảo vệ chân lý, sợ trách nhiệm, ba phải,
dĩ hòa

thành tựu, giá trị phổ quát về Nhà nước pháp
quyền, quyền con người, độc lập tư pháp, độc

vi quý... lànhững yếu tố chủ quan chỉ phối khơng

nhỏ đến tính độc lập xét xử của Thẩm phán hơn
bất kỳ các yếu tố khách quan nào. Không phải
ngẫu nhiên mà pháp luật nhiều nước địi
hồi

Thẩm phán độc lập xét xử khơng chỉ tn theo

lập xét xử của Thẩm phán cần được mạnh dạn

nghiên cứu, tiếp thu, áp dụng, tạo cơ sở, nền
tảng tạo dựng, củng cố các giá trị nhân văn, vì

pháp luật mà cịn phải xét xử theo đúng
lương

con người, thượng tơn pháp luật trong hoạt động
xét xử của Tòa án.

Thứ ba, các cơ quan bảo vệ pháp luật
cần
tiếp tục đổi mới về tổ chức và nâng cao
chất

thành cho người dân mot nén tâng văn hóa pháp

tâm của mình.

lượng hoạt động, từ đó nâng cao hiệu quả
thực

hiện chức năng, nhiệm vụ, tạo sự chuyển
biến
mang tính đột phá trong đấu tranh phịng, chống

tội phạm tham nhũng, chức Vụ xảy ra trong
hoạt

động tư pháp, bảo vệ cơng lý, bảo đảm Sự minh

bach, liém chính của hoạt độngtư pháp, sự trong
.
sạch của các cơ quan bảo vệ pháp luật, lòng tin

của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, sự
nghiêm mninh của pháp luật trong hoạt động xét
xử của Tịa án.

Thit tw, Nhà nước cần có chính sách quan
tâm đội ngũ Thẩm phán hơn nữcảavẻ đời sống
vật chất và đào tạo nghiệp vụ, pháp luật, có cơ

chế quy định bảo vệ Thẩm phán. Ngoài việc
tổ chức, đào tạo có chiêu sâu nghiệp vụ và kiến
thức pháp luật các mặt, Nhà nước và ngành
quản lý cân quan tâm chăm sóc về đời sống

Cuối càng, Nhà nước cần chú trọng hình

luật vững bên, khơi dậy trong tâm thức người
dân những cảm xúc mãnh liệt và sâu sắc nhất
đối với công lý. Những giá trị đạo đức truyền

thống, yêu thương, quý trọng con người cản

được để cao và củng cố. Từ đó, mới tạo ra nên

tang xây dựng và hình thành văn hóa pháp luật
trong hoạt động xét xử của Tòa án, bảo Vệ các
giá trị quyền con người, niềm tin cơng lý...
nơi

Tịa án. Nói như Montesquieu, muốn có pháp
qun thì cần có dân chủ, muốn có dân chủ
thì

cần có đạo đức, nhưng muốn có đạo đức
thì

người dân cần trước hết tôn trọng hay biết
sợ
thần linh (tức thần quyền) mà khơng phải
sợ

quan tịa. Có lẽ đây mới là gốc rễ của vấn
đẻ

văn hóa pháp luật trong hoạt động
xét xửở

'Việt Nam hiện nay,

vật chất để "đội ngũ Thẩm phán và cá
bộnTịa

án nói chung” sống đủ, để n tâm thực hiện
thiên chức thực thi và bảo vệ cơng lý của mình,

thể hiện được tư thế nghiêm túc và đáng kính

trước xã hội, cơng dân, để có điều kiện tích

Ed tos Annainpin

S615 (ky 1 tháng 8/2023

Kết luận
Xây dựng, phát triển nền văn hóa Viet
Nam
(Xem tiếp trang 64)


VAN DE CHUYEN HO

(Tiếp theo trang 12)

để pháp luật được thực thi nghiêm minh thì vấn

đề này cần thiết phải được quy định, hướng

dẫn cụ thể, tạo sự thống nhất trong áp dụng
kiến của bị hại, thì hành vi đó đã chuyển hóa từ pháp luật.
lừa đảo, cơng nhiên chiếm đoạt tài sản thành

cướp giật tài sản và trường hợp này cần định tội
danh là “cướp giật tài sản”.

Hai la, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân
dân tối cao cần lựa chọn những bản án có quan

điểm khác nhau của các CQTHTT hoặc những

bản án xuất hiện các tình tiết dễ gây nhằm lẫn

trong định tội danh phát triển thành án lệ, để các

CQTHTT nghiên cứu và vận dụng vào thực tiễn

giải quyết.

Kết luận
Chuyển hóa tội phạm trong pháp luật hình

sự nói chung, chuyển hóa từ lừa đảo, cơng nhiên

Tài liệu tham khảo
1. Thông báo số 192/TB-VKSTC ngày 31/8/2021 của Viện

kiểm sát nhân dân tối cao rút kinh
khác tội danh, khung khoản Viện

kiêm

nghiệmviệc Tòa án xét xử
sát đã truy tố.

2. Trường Đại học Luật Thành phố Hỏ Chí Minh, Giáo trình

Luật hình sự Việt Nam - Phản chung. Nxb. Hồng
Đức, năm 2014,
tr114.

3. Tòa án nhân dân tối cao, Bản án số 08/2021/HS-PT
ngày
28/5/2021 của Tòa án nhân dân tinh Ha Giang, https:/)

congbobanan.toaan.gov.vn/2ta7
18025t1 cvn/chi-tiet-ban-an.

4. Tòa án nhân dân tối cao, Bản án số 615/2019/HS-PT
ngày

23/8/2019 của Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội, http:!!
congbobanan.toaan.gov.vn/2ta333125t1cvníchi-tiet-ban-an.

5. Tịa án nhân dân tối cao, Bản án số 19/2018/HSST ngày
09/8/2018 của Tòa án nhân dân huyện Đồng Phú, tỉnh Binh
Phước, http:lIcongbobanan.toaan.gov.vn/2ta176408t1cvníchi-

chiếm đoạt tài sản thành cướp giật tài sản nói

tiet-ban-an.
6. Tịa án nhân dân tối cao, Bản án số 148/2021/HS-ST
ngày

thực định khơng có quy định cụ thể. Vì vậy,

chi-tiet-ban-an.

riêng vẫn cịn nhiều bất cập trong thực tiễn thi
19/7/2021 của Tòa án nhân dân quận Nam Từ Liêm, thành phố
hành pháp luật, nhưng cả lý luận và pháp luật Ha N6i, hitp://congbobanan.toaan.gov.vn/2ta780401t1 cvn/

VAN HOA PHAP LUAT TRON.

thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII vẻ tiếp

tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ

nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới,
tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc là một chủ trương 2. Ban Tư tường - Văn hóa Trung ương & Bộ Văn hóa Thơng
lớn, xun suốt của Đảng, Nhà nước ta trong tín, Văn hóa và kinh doanh, Nxb. Lao động, năm 2001, Hà Nội.
3. C. Mác và Ph. Ăng-ghen, Toàn tập (tap 1), Nxb. Chính tị
tiến trình đổi mới, đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, quốc gia, Hà Nội, năm 1995.
(Tiếp theo trang 26)

hiện đại hóa đất nước, xây dựng Nhà nước pháp 4. Lại Việt Quang, Giải pháp nâng cao hiệu quả công
tác dấu

quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trong dịng
tranh phịng, chống tơi phạm tham những, chức vụ xảy ra tong

hoạt động tư pháp, Tạp chí Kiểm sát, số 08, năm 2022, tr37
trong hoạt động xét xử của Tòa án được xác 5. Ngọ Văn Nhân, Về khái niệm văn hóa pháp luật. Tạp chí
Nhà nước và Pháp luật, số 4, năm 2014, tr29.
chảy văn hóa của dân tộc, văn hóa pháp luật

định là một bộ phận hợp thành của nên văn hóa

6. Nguyễn Đăng Liêm, Một số suy nghĩ về xây dựng văn hóa
kỷ cương pháp định và đội ngũ Thẩm phán chuẩn mực được
tính có tính bản chất, những đặc trưng chung xã hội kính trọng, hilp:ÍNww.hcmcbar.org/NewsDetail-aspx?
truy cập ngày 27/12/2022.
của nền văn hóa dân tộc. Những năm qua, việc language=äCatPK=4&NewsPK=351,
7.
Nguyễn
Hữu
xây dựng và hình thành văn hóa pháp luật trong www.homebar. Thế Trach, Văn hóa nơi pháp đình, htp?/
(=48NewsPK=101,
hoạt động xét xử của Tịa án đã đạt được một số
nói chung, hàm chứa trong mình những thuộc

thành tựu quan trọng, nhưng cũng vẫn còn những

The nh ng Ha

yên,Tổ chức
và hoạt động của Tòa án nhân

hạn chế cần tiếp tục hồn thiện, từ đó tạo dựng. dân ở các cấp ở Việt Nam hiện nạy,N
và khẳng định niềm tin và lòng tin của người để đại ra, Kỳ yếu Hội thảo khoa học: "Đây mạnh cải cách tư

dân vào cơng lý được bảo đảm nơi Tịa án. [1 pháp theo nh thắn Nghị quyết số 27/NQ-TW vẻ tếp tục xây
Gamo va oan hiện Nhà HC pháp quyền xã hội chỉ nga
Việt Nam Ương gõi đoạn mốt, Viện Nhà nước và Phép it
Tài liệu tham khảo
Pe

gaat s6 27-NQTW ngày 09/1/2022 Hộ nh lần

Tap

NN

chi

an \ 86.15 (1 hig 872023)