ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN ppt

TIẾT 57: ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
A.Mục đích yêu cầu
Giúp học sinh cảm nhận:
- Phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hóa của một thứ quà giản dị mà độc đáo trong cảm
nhận của một nhà văn.
- Tình cảm trân trọng của nhà văn đối với một thứ quà mang hương vị đồng quê.
- Nét nhẹ nhàng tinh tế, sự kết hợp hài hoà các phương thức miêu tả, biểu cảm,
nghị luận trong thể tùy bút trữ tình.
B Chuẩn bị.
- Thầy soạn bài và có một số tình huống có vấn đề.
- Trò soạn bài và trả lời theo yêu cầu SGK
C.Các hoạt động dạy và học:
1.Ổn định
2. Kiểm tra : Đọc thuộc lòng một đoạn thơ em thích trong bài "Tiếng gà trưa”.
Tình cảm bà cháu thể hiện như thế nào qua bài thơ.
3. Bài mới
Hoạt động 1

I- Đọc, chú thích.
Gọi HS đọc văn bản

HS đọc văn bản

1.Đọc

? Nêu hiểu biết của em
về tác giả?
Thạch Lam trước cách mạng nổi tiếng là
nhà văn lãng mạng chuyên viết truyện
ngắn, tuỳ bút.
- Văn của Thạch Lam nhẹ nhàng tinh tế,

giàu chất thơ, nhân ái.
G- Trình bày về thể loại
tùy bút.

2. Tác phẩm
- Tuỳ bút thường không
có cốt truyện, giàu tính
biểu cảm, gần với thơ thể
hiện trực tiếp cái tôi trữ
tình của người viết.
-Tuỳ bút là 1 thể loại văn xuôi thuộc loại
ký, thường ghi chép những hình ảnh, số
việc, câu chuyện có thật mà nhà văn quan
sát.
- Tuỳ bút thiên về, biểu cảm, chú trọng thể
hiện tính chất, chính xác.
+ Thể loại
- Một số nhà văn nổi
tiếng.
Nguyễn Tuân, Vũ Bằng
* Xuất xứ
H- Xem ảnh Thạch Lam
-
Rút từ tập " Hà Nội phố
phường, viết về cảnh sắc

và phong vị Hà Nội.

H- Đọc - Nhận xét
? Kiểm tra vài từ HV Giải nghĩa

? Tìm hiểu bố cục:
- Bố cục theo mạch cảm
xúc.
- Đ1: Từ đầu…thuyền rồng cảm nghĩ về
nguồn gốc của cốm.
- Đ2: Tiếp…Nhũn nhăn cảm nghĩ về giá
trị văn hóa của cốm.
- Đ3: Còn lại
Cảm nghĩ về sự thưởng thức cốm.

Hoạt động 2 II- Tìm hiểu văn
bản
H- Đọc đoạn 1
1. Cảm nghĩ về
nguồn gốc cốm.
? Cảm nghĩ về nguồn
gốc của cốm được trình
bày trong mấy đoạn văn
ngắn? ý mỗi đoạn?
1- Từ đầu: - Của trời: Cội nguồn của cốm.
2- Tiếp …thuyền rồng :Nơi cốm nổi tiếng
.

? Cội nguồn của cốm là
lúa đồng quê. Điều đó

được gợi tả bằng những
câu văn nào?
? Tác giả đã lập ý bằng
cách nào để miêu tả cội

nguồn của cốm? Tác
dụng?
- Dùng cảm giác và tưởng tượng.
đ Gợi chính xác và tưởng tượng nói người đọc.
- Thể hiện sự tinh tế…

? Em có nhận xét gì về
lời văn ở đoạn này?
- Giàu hình ảnh, trang trọng, nhẹ nhàng
với những động từ thích hợp thanh nhã,
tinh khiết, phảng phất.

đ Giàu chất thơ đ Tuy sâu nặng đối với cảnh sắc và hương
vị của một vùng nông thôn Hà Nội.

? Viết về cốm nhà văn
nhắc tới địa danh nào?
- Làng Vòng nơi nổi tiếng nghề cốm.
- Cốm làng Vòng: dẻo, thơm, ngon.

? Hình ảnh "Cô làng bán
cốm xinh xinh áo quần
gọn ghẽ với cái dấu hiệu
đặc biệt là cái đòn gánh 2
đầu cong vút lên như
chiếc thuyền rồng" có ý
- Cốm gắn liền với vẻ đẹp của người làm
cốm.
- Cái cách cốm đến với mọi người duyên
dáng , lịch thiệp.

- Vẻ đẹp của người tôn là vẻ đẹp của cốm

nghĩa gì?
? Phần văn bản trình bày
giá trị của cốm theo
phương thức nào?
- Nghị luận, bình luận
2. Cảm nghĩ về giá
trị văn hoá của
cốm.
? Lời bình luận 1" Cốm
là thứ quà riêng biệt của
Đất nước giản dị và
thanh khiết của đồng quê
cỏ nội Việt Nam gợi cho
em cách hiểu mới mẻ
nào về cốm?

Chính xác ở đây là gì?
-
Cốm là quà tặng của đồng quê

- Cốm là đặc sản của dân tộc vì nó kết tinh
hương vị thanh khiết của đồng quê.
- Cốm là quà quê, thức quà thiêng liêng.
- Ca ngợi rất sâu sắc, thấm thía.

H- Theo dõi lời bình luận 2.
"Hồng cốm tết đôi…líp lâu bền"

? Tác giả bình luận về
vấn đề gì?
- Dùng cốm làm biếu tết.
? Sự hoà hợp tương xứng
hồng - Cốm được phân
- Hoà hợp màu sắc: xanh tươi - đỏ
thắm

tích trên những phương
diện nào?
- Hoà hợp hương vị: thanh đạm ngọt
sắc đ
nâng đỡ nhau đ hương vị lâu bền -
hạnh phúc bền lâu.
đ Sự hoà hợp của tiết lý âm dương.
- Cốm góp phần cho nhân duyên tốt đẹp
của con người.
? Giá trị của cốm được
phát hiện trên phương
diện nào?
? Qua đó tác giả muốn
truyền tới bạn đọc tính
chất và thái độ nào trong
ứng xử với thứ quà dân
tộc?


- Trân trọng và giữ gìn cốm như 1
vẻ đẹp văn hoá dân tộc.
- Giá trị tinh thần

- Giá trị văn hoá
dân tộc
H- Theo dõi phần cuối VB
3- Cảm nghĩ về sự
thưởng thức cốm.
? Phần cuối tác giả bàn
về sự thưởng thức cốm
trên những phương diện
- Ăn và mua
nào?
? Khi viết về cách ăn
cốm, Thạch Lam đã viết
như thế nào?
- Tỉ mỉ, chi li, cặn kẽ ăn từng chút ít,
thong thả, (cặn kẽ) ngầm nghĩ.

? Tác giả đã thể hiện
cách cảm thụ cốm bằng
ấn tượng từ nhiều giác
quan. Chỉ ra?
- Khứu giác: Mùi thơm, phức của
lúa.
- Xúc giác: Chất ngọt.
- Thị giác: Trong màu xanh.

? Chứng tỏ điều gì về tác
giả?
đ Tinh tế sâu sắc" Sành cốm"
? Sau cùng tác giả đề
nghị điều gì?

- Hãy nhẹ nhàng mà nâng đỡ, chút
chiu mà vuốt ve.

? Lý lẽ mà tác giả đưa ra
về cốm: - Cốm là lộc của
trời.
- Cốm là cái khéo léo của
người.
- Cốm là sự cố gắng tiềm
tàng và nhẫn nại của thần

lúa.
Cho thấy thái độ gì của
tác giả đối với thứ quà
quê này?
- Xem cốm như 1 giá trị tinh thần
thiêng liêng đang đang được trân
trọng giữ gìn.

Hoạt động 3 III- Luyện tập .
? Cảm nghĩ của nhà văn
về 1 thứ quà của lúa non
đã mang lại cho em
những hiểu biết mới mẻ
sâu sắc nào về cốm?
- Cốm là thứ quà đặc sắc.
- Cốm là sản vật quý của dân tộc
cần được nâng niu và gìn giữ.

? Em nhận thấy tuỳ bút

Thạch Lam có những nét
đẹp riêng nào từ VB?
- Một lối văn giàu ấn tượng, có sức gợi
cảm cao.
- Sự kết hợp của nhiều phương thức
biểu đạt.
- Lời văn giàu chất thơ, nhẹ nhàng,
êm ái, mà sâu sắc.

? Em hiểu gì nhà văn? - Một người có tấm lòng, 1 trái tim
người Hà Nội luôn luôn tha thiết và
gìn giữ những phong tục tập quán

tốt đẹp của cha ông đ
Tính chất dân
tộc tinh tế và sâu sắc.
*D. Về nhà:
- Chọn học thuộc một đoạn văn mà em thích.
- Sưu tầm một số câu thơ, ca dao có nói đến cốm.
- Chuẩn bị bài tập tiếp theo.