BÁO CÁO GIẢI PHÁP SÁNG TẠO đề tài “5 cánh sao nâng cao chất lượng cho trẻ 5 6 tuổi làm quen tác phẩm văn học thông qua hoạt động kể chuyện”

I. MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết
Nhà giáo dục Makarenco người Nga đã từng nói: “Những gì mà trẻ trước 5 tuổi
khơng có được thì sau này hình thành rất khó…”.
Đúng vậy! Để giúp trẻ phát triển nhân cách toàn diện, đặc biệt có những kỹ năng
của con người trong xã hội mới là hợp tác, giao tiếp, tư duy phản biện và sáng tạo thì việc
hình thành cho trẻ những tố chất nền tảng chuẩn phải thông qua giáo dục và bằng con
đường giáo dục. Trong đó giáo dục mầm non đóng vai trị nền móng.
Như chúng ta đã biết, phát triển ngôn ngữ là 1 trong 5 mục tiêu cần đạt của giáo
dục mầm non, giúp trẻ phát triển kỹ năng nghe, nói, đọc viết. Đây là một trong những
nhiệm vụ quan trọng và cần thiết trong nhà trường hiện nay.
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là nội dung quan trọng giúp trẻ phát triển
ngôn ngữ hiệu quả. Thơng qua đó giúp trẻ phát triển vốn từ, kỹ năng giao tiếp, đồng thời
giáo dục trẻ biết yêu quý người hiền lành, biết ơn và kính yêu ông bà, bố mẹ, anh chị, bạn
bè, biết nhường nhịn em nhỏ.
Nhưng trên thực tế, với sự bùng nổ của công nghệ thông tin, kéo theo là hàng loạt
những hệ lụy tiêu cực từ mạng internet ảnh hưởng đến tâm lý và nhân cách của trẻ trong
đời sống hàng ngày. Trẻ chủ yếu xem ti vi, điện thoại một mình, không giao tiếp với ai,
nên ngôn ngữ của trẻ chậm phát triển, không mạnh dạn, tự tin, nhiều trẻ bị trầm cảm hoặc
tăng động.
Đứng trước thực trạng này, nhiều năm qua các nhà giáo dục đã không ngừng đưa
ra các giải pháp để khắc phục tình trạng đó, giúp trẻ được hòa nhập, được phát triển, giao
tiếp tốt. Tuy nhiên vấn đề nâng cao chất lượng giáo dục ngôn ngữ cho trẻ còn nhiều bất
cập hạn chế.
Tại trường mầm non Phù Ninh nơi tôi công tác, nhà trường đã tổ chức các chuyên
đề, các đợt bồi dưỡng để nâng cao chất lượng giáo dục phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Tuy
nhiên, trong cách thức tổ chức của giáo viên chưa thực sự hiệu quả, chưa thu hút được
hứng thú của trẻ. Kỹ năng đọc kể của giáo viên chưa tốt, đồ dùng đồ chơi đơn điệu, chưa
biết lồng ghép ứng dụng công nghệ thông tin, âm nhạc vào giờ kể chuyện nên chất lượng
cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua hoạt động kể chuyện chưa cao. Là một
giáo viên được nhà trường phân công trực tiếp phụ trách lớp 5 tuổi B, đứng trước thực

trạng đó, tơi đã nhận thức được rằng mình cần phải tìm tòi đưa ra những biện pháp để
nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen tác phẩm văn học thông qua hoạt động kể chuyện.
Với những lý do trên khiến tôi đi sâu nghiên cứu đề tài “5 cánh sao nâng cao
chất lượng cho trẻ 5- 6 tuổi làm quen tác phẩm văn học thông qua hoạt động kể
chuyện” tại lớp 5 tuổi B trường mầm non Phù Ninh. Với đề tài này, tôi mong muốn đưa
ra những giải pháp giúp giáo viên nâng cao kỹ năng đọc kể diễn cảm, kỹ năng tổ chức
hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học tốt hơn, trẻ hứng thú, tích cực, chủ
động hơn. Giúp cho chất lượng giáo dục phát triển ngơn ngữ nói riêng và chất lượng giáo
dục của nhà trường ngày càng nâng cao.
2. Mục tiêu
Đưa ra một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen tác phẩm
văn học thông qua hoạt động kể chuyện ở trường mầm non:
- Giúp giáo viên có thể:
+ Lựa chọn được những câu chuyện có nội dung phù hợp với chủ đề và khả năng nhận
thức của trẻ 5-6 tuổi.
+ Nghiên cứu kỹ tác phẩm để đặt ra những câu hỏi phù hợp với năng lực của trẻ và từ đó
lựa chọn cách đọc, kể, nhập vai phù hợp với từng lời thoại của nhân vật trong truyện.
+ Linh hoạt sử dụng đồ dùng trực quan và hình thức tổ chức.
+ Xây dựng mơi trường kể chuyện hấp dẫn.
1


+ Phát huy tính tích cực của phụ huynh trong việc phối hợp với giáo viên nâng cao chất
lượng cho trẻ làm quen các tác phẩm văn học.
- Giúp trẻ: Dễ dàng hiểu nội dung, trình tự diễn biến câu chuyện; hiểu và biết cách sử
dụng các từ ngữ văn học trong đời sống, từ đó trẻ tự rút ra được những bài học kinh
nghiệm cho bản thân. Hứng thú, say mê vào hoạt động.
3. Đối tượng và phương pháp thực hiện
3.1. Đối tượng:
- Lớp 5TB, trường mầm non Phù Ninh, Thủy Nguyên, Hải Phòng

- Thời gian: Năm học 2022-2023
3.2. Phương pháp thực hiện:
- Phương pháp điều tra, khảo sát
- Phương pháp quan sát, dùng lời nói.
- Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan.
- Phương pháp trao đổi, tuyên truyền.
- Phương pháp đánh giá.
II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Văn học là môn rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện phát triển ngôn
ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu lốt, diễn đạt gãy gọn, biết sử dụng từ đúng lúc
đúng chỗ. Không những thế mà việc dạy trẻ làm quen với những từ ngữ nghệ thuật như từ
tượng hình, tượng thanh giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát, khả năng tư duy
độc lập trong suy nghĩ.
Làm quen với tác phẩm văn học là quá trình cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học
qua nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ
cảm nhận những giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự
rung động, hứng thú đối với văn học. Và thơng qua nội dung các tác phẩm đó giáo dục trẻ
biết u q, tơn trọng và có những hành vi đúng mực với những người xung quanh, qua
đó phát triển tình cảm đạo đức, những cảm xúc thẩm mĩ, đặc biệt là phát triển ngơn ngữ,
góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ.
Nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen tác phẩm văn học thông qua hoạt động kể
chuyện là việc giáo viên lựa chọn nội dung, hình thức tổ chức phù hợp với lứa tuổi giúp
trẻ hứng thú, tích cực tham gia vào các hoạt động nhằm năng cao hiệu quả phát triển ngôn
ngữ cho trẻ.
Trong q trình dạy trẻ tơi nhận thấy, trẻ rất có hứng thú với cái mới, thích sự vui
nhộn, những câu nói ngắn gọn, những tình huống bất ngờ trong mỗi câu chuyện. Trẻ có
khả năng nắm bắt được trình tự diễn biến của truyện, các sự kiện, tình tiết quan trọng và
các mối quan hệ đa dạng, cảm nhận u, ghét rõ ràng.
Chính vì vậy hoạt động cho trẻ làm quen với văn học thông qua hoạt động kể

chuyện khơng thể thiếu trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ, là nội dung quan trọng
trong đổi mới hình thức tổ chức giáo dục mầm non.
Xuất phát từ những cơ sở đó nên tơi chọn đưa ra biện pháp “5 cánh sao nâng cao
chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen tác phẩm văn học thông qua hoạt động kể chuyện ở
trường mầm non” để nâng cao chất lượng chăm giáo giáo dục nói chung, nâng cao chất
lượng phát triển ngơn ngữ nói riêng cho trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Phù Ninh, huyện
Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng năm học 2022-2023.
2. Thực trạng
* Thuận lợi:
- Được nhà trường đầu tư mua sắm trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động
làm quen với văn học tương đối đầy đủ như: Băng đĩa, sách, tạp chí, tranh truyện các chủ
đề, ti vi có kết nối máy tính và mạng internet thuận lợi cho việc ứng dụng công nghệ
thông tin trong giảng dạy.
2


- Bản thân tôi là một giáo viên trẻ, năng động, nhiệt tình, ham học hỏi và có chút năng
khiếu về ca hát.
- Trẻ lớp tơi đều có sức khỏe tốt, có nề nếp trong các hoạt động.
* Khó khăn:
Trong những ngày đầu của năm học 2022-2023, qua nhận lớp và khảo sát, tơi nhận thấy:
- Trình độ nhận thức của trẻ lớp tôi không đồng đều; vốn từ của một số trẻ cịn hạn chế;
nhiều trẻ khơng chủ động nói.
- Đơi khi tơi cũng chưa dành được thời gian hợp lý để nghiên cứu kỹ những tác phẩm văn
học.
- Môi trường kể chuyện chưa phong phú, mới dừng lại ở trong lớp học.
- Đa số trẻ có ba mẹ đi làm cơng nhân, khơng có điều kiện về thời gian, ít trị chuyện tâm
sự, ít đọc truyện cùng con nên ảnh hưởng rất lớn đến việc giúp con làm quen tác phẩm
văn học cũng như phát triển ngơn ngữ.
Vì thế mà khi khảo sát chất lượng đầu năm cho trẻ ở lớp tôi kết quả đạt như sau:

Bảng kết quả khảo sát đầu năm: Tổng số trẻ được khảo sát: 37 cháu
TT

Nội dung khảo sát

Phân loại
Đạt

Chưa đạt

1

Trẻ hứng thú nghe kể chuyện

23/37 cháu = 62%

14/37 cháu = 38%

2

Trẻ hiểu nội dung truyện

21/37 cháu = 56%

16/37 cháu = 44%

3

Trẻ diễn đạt ngôn ngữ tốt

22/37 cháu = 59%

15/37 cháu = 41%

4 Trẻ biết đóng kịch, kể diễn cảm
12/37 cháu = 32% 25/37 cháu = 68%
3. Các biện pháp thực hiện
3.1. Cánh sao thứ nhất: Lựa chọn câu chuyện có nội dung phù hợp với chủ đề và khả
năng nhận thức của trẻ 5-6 tuổi.
Lựa chọn câu chuyện có nội dung phù hợp với chủ đề và khả năng nhận thức của
trẻ 5-6 tuổi là việc giáo viên tìm hiểu, chọn lọc các câu chuyện thông qua tài liệu (sách,
báo, mạng) hoặc sáng tác những câu chuyện có nội dung gần gũi, phù hợp với đặc điểm
nhận thức của trẻ và chủ đề mà lớp đang thực hiện để đưa vào nội dung chủ đề và biên
chế vào từng thời điểm theo chế độ sinh hoạt.
Với cách này giúp tơi có sẵn một “ngân hàng truyện” và dễ dàng lựa chọn đưa các
câu chuyện cụ thể vào bản dự kiến kế hoạch hoạt động học trong kế hoạch năm của lớp.
- Tiêu chí lựa chọn tác phẩm là:
+ Câu chuyện có kết cấu đơn giản theo hai tuyến nhân vật đối lập rõ rệt.
Ví dụ với chủ đề gia đình, tơi chọn truyện “Ba cô gái”. Câu chuyện này rõ 2 tuyến nhân
vật: người em thì hiền lành, hiếu thảo cịn 2 cơ chị thì bất hiếu, khơng u thương mẹ.
+ Câu chuyện có ngơn ngữ trong sáng, giản dị, dễ hiểu, nhiều từ mang tính tượng hình,
tượng thanh nhằm khơi gợi nhận thức, trí tưởng tượng của trẻ.
Ví dụ truyện “Tích Chu”: Hình ảnh người bà u thương cháu, cịn Tích Chu hồn nhiên.
Hình ảnh bà tiên tạo cho trẻ tưởng tượng về nhân vật thần tiên xinh đẹp , huyền ảo.
+ Câu chuyện có nội dung mang tính giáo dục phù hợp.
Ví dụ với câu chuyện “Qua đường”. Giáo dục cho trẻ biết giúp đỡ mọi người khi gặp khó
khăn.
+ Câu chuyện có tính mới, kịch tính, tình huống có vấn đề kích thích trẻ tị mị, suy nghĩ,
tìm tịi đưa ra những phương án giải quyết.

Tóm lại, Việc lựa chọn câu chuyện có nội dung phù hợp với chủ đề và khả năng
nhận thức của trẻ là việc giáo viên dựa vào các tiêu chí để chọn câu chuyện phù hợp với
trẻ và tạo thành “ngân hàng truyện” theo chủ đề .

3


3.2. Cánh sao thứ hai: Nghiên cứu kỹ tác phẩm.
Sau khi đã lựa chọn được tác phẩm truyện phù hợp với chủ đề và lứa tuổi của trẻ
thì việc tiếp theo là phải nghiên cứu kỹ tác phẩm đó trước khi lên lớp. Đó là việc phân
tích, xác định nội dung tư tưởng tác phẩm, nhiệm vụ giáo dục để đặt ra câu hỏi; xác định
tính cách các nhân vật để tìm ra các hình thức đọc, kể diễn cảm.
Điều này giúp tơi có sự tự tin, tránh được những phút căng thẳng khơng đáng có
trên lớp, góp phần thiết lập mối quan hệ giao cảm chặt chẽ giữa cô và trò, giúp trẻ thâm
nhập sâu vào thế giới tác phẩm văn học đó.
Nghiên cứu kỹ tác phẩm để hiểu nội dung tư tưởng của tác phẩm, từ đó đặt ra
những câu hỏi phù hợp:
Các câu hỏi tôi đưa ra được sắp xếp theo trục phát triển của tác phẩm văn học, có
mối quan hệ logic với nhau, đi từ dễ đến khó, từ cụ thể đến khái quát; dễ hiểu, rõ ràng,
phù hợp với khả năng nhận thức, vốn từ và kinh nghiệm sống của trẻ, qua đó giúp trẻ hiểu
được cả giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
Ví dụ: Trong truyện “Dê con nhanh trí” tơi có thể đặt câu hỏi như sau:
+ Truyện kể về ai? Trước khi ra đồng ăn cỏ, dê mẹ dặn dê con điều gì?
+ Dê mẹ vừa đi khỏi, chó sói đã làm gì? Dê con trả lời như thế nào?
+ Chó sói đã nghĩ ra cách gì để lừa dê con? Dê con đã nhanh trí ra sao?
+ Dê mẹ đã khen dê con như thế nào? Con học được điều gì từ bạn dê con?...
Nghiên cứu kỹ tác phẩm để lựa chọn cách đọc, kể, nhập vai phù hợp với từng lời
thoại của nhân vật trong truyện.
- Khi đọc truyện: Tôi luôn trung thành với tác phẩm, không thêm, không bớt dù chỉ một
câu của tác phẩm. Phương tiện để truyền tải trong khi đọc là giọng đọc và ánh mắt. Đôi

khi tôi cần rời mắt khỏi sách để nhìn trẻ ở những đoạn đọc thuận lợi nhất, đồng thời dùng
ánh mắt để ngăn chặn trẻ nào nghịch ngợm, không chú ý lắng nghe.
- Khi kể chuyện: Tơi dùng cách diễn đạt của mình mà không phụ thuộc vào tác phẩm,
miễn sao vẫn giữ vững cốt truyện, những tình tiết quan trọng. Phương tiện để hấp dẫn trẻ
là: cử chỉ, điệu bộ, nét mặt, ánh mắt, đồ dùng dạy học… góp phần thể hiện sâu sắc giá trị
tác phẩm đó. Tuy nhiên tơi khơng lạm dụng quá nhiều động tác (khua tay, múa chân hay
uốn éo cơ thể liên tục) sẽ làm trẻ mất tập trung, không chú ý đến ngôn ngữ văn học, lời
thoại, tình tiết hay nội dung của truyện.
Chẳng hạn, khi kể câu chuyện “Dê con nhanh trí”, với lời dẫn truyện thì tơi sẽ kể với
giọng nhẹ nhàng, trong sáng. Giọng của dê mẹ thì trìu mến, ấm áp. Giọng dê con khi nói
chuyện với Sói thì đanh thép “Anh Sói hung ác ơi, anh cút ngay đi kẻo mẹ tôi về, mẹ tôi
lại húc cho anh vỡ bụng đấy! Sừng mẹ tơi nhọn lắm!”. Giọng Sói thì ồm ồm, dồn dập vì
nóng vội…
Tóm lại, khi nghiên cứu kỹ được tác phẩm đó, tơi sẽ có được sự tự tin khi kể và
truyền tải nội dung tới trẻ một cách dễ dàng.
3.3. Cánh sao thứ ba: Linh hoạt sử dụng đồ dùng trực quan và hình thức tổ chức.
Linh hoạt sử dụng đồ dùng trực quan và hình thức tổ chức là việc giáo viên lựa
chọn, thiết kế và sử dụng một cách linh hoạt các đồ dùng minh họa và cách thức tổ chức
hoạt động khác nhau qua giờ kể chuyện nhằm kích thích sự hứng thú của trẻ, giúp trẻ say
mê vào tiết học.
*Về đồ dùng trực quan:
- Ứng dụng công nghệ thông tin:
Thông thường, giáo viên thường sử dụng tranh, rối để minh họa cho câu chuyện
mà mình kể. Tuy nhiên tôi nhận thấy việc dùng tranh và rối trẻ thường khơng hứng thú, ít
tập trung nên tơi đã suy nghĩ và lựa chọn ứng dụng CNTT để thay đổi đồ dùng minh
họa giúp trẻ hứng thú, chú ý lắng nghe câu chuyện.
Tùy từng nội dung câu chuyện để tôi chọn video phù hợp, hoặc với câu chuyện
không có video có sẵn thì tơi tạo hình ảnh, thiết kế video cho câu chuyện bằng các phần
4

mềm khác nhau, như phần mềm Camtasia, Video Editor, Audacity. Đó là những phần
mềm đơn giản, dễ sử dụng mà tôi thường dùng hỗ trợ trong các bài học để dạy trẻ và chắc
chắn các cơ giáo chỉ cần có kỹ năng cơng nghệ một chút là cũng có thể sử dụng được tốt
những phần mềm này.
Ví dụ: video câu chuyện “Giấc mơ kỳ lạ” do tôi thiết kế qua phần mềm Camtasia
9. Tôi đã tạo được chuyển động cho nhân vật và thu âm giọng kể của mình.
- Bên cạnh đó, tơi sử dụng thêm nhạc nền cho câu chuyện khi kể để tăng thêm sự khác
biệt và hào hứng cho trẻ.
Ví dụ, truyện “Dê con nhanh trí” đoạn đầu là 2 mẹ con dê nói chuyện với nhau thì
tơi cho 1 đoạn nhạc nền nhẹ nhàng, êm dịu. Nhưng khi đến đoạn có xuất hiện con sói thì
tơi cho nhạc nền với âm thanh có vẻ rùng rợn để trẻ cảm nhận được âm thanh rừng núi và
độ hung ác của sói hơn, trẻ sẽ rất chú ý với những đoạn với âm thanh như vậy.
+ Ngoài ra, tôi đã sáng tạo sử dụng âm nhạc vào giờ kể chuyện.
Không phải chỉ sử dụng những bài hát đơn thuần mà thay vào đó tơi đã sáng tác
những lời mới dựa trên những điệu nhạc có sẵn để áp dụng cho từng hoạt động cụ thể:
Ví dụ, để bắt đầu vào truyện “Chiếc áo của thỏ con”, tơi có thể dẫn trẻ đi dạo
quanh 1 khu vườn bách thú, vừa đi vừa hát trên nền nhạc bài “Khúc hát rừng xanh” được
biên soạn theo lời như sau: “Ta đi ta đi vào bách thú nào. Khu vườn nơi đây bao điều thú
vị. A ha a ha đằng xa có gì. Dừng lại nào, hãy lắng nghe…. (bật âm thanh lần lượt tiếng
kêu của con sói, hổ, cáo….) và cho trẻ đốn âm thanh đó là tiếng kêu của những con vật
gì? Từ đó gợi trẻ đến câu chuyện muốn kể cho trẻ nghe.
- Sử dụng sân khấu chiếu bóng
Ngồi sân khấu rối thơng thường tơi cịn sử dụng sân khấu chiếu bóng, đây là sân
khấu sáng tạo, hình ảnh nhân vật được chiếu đèn tạo bóng phía sau màn chiếu. Với sân
khấu này kích thích sự tị mị, tập trung chú ý đến nhân vật, tình tiết và lời thoại trong câu
chuyện.
Khơng chỉ có vậy tơi cịn cho trẻ nhập vai, đóng vai nhân vật trong truyện và
diễn cho cho bạn xem qua hình thức thức chiếu bóng. Với cách này trẻ rất thích thú vì
được trải nghiệm trực tiếp đóng vai. Qua đó rèn sự mạnh dạn tự tin khi biểu diễn và diễn

đạt ngôn ngữ mạch lạc, diễn cảm theo ngơn ngữ của nhân vật.
Sử dụng hình thức chiếu bóng này, tơi nhận thấy giờ kể chuyện của lớp tôi trẻ vô
cùng hứng thú và tập trung, hăng hái phát biểu vì hiểu, nhớ trình tự diễn biến cũng như
lời thoại của nhân vật.
*Về hình thức tổ chức:
Để duy trì hứng thú cho trẻ, tránh sự nhàm chán trong giờ kể chuyện tơi ln chú
ý đến hình thức tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động này. Tùy vào mỗi câu chuyện tơi chọn
hình thức tổ chức khác nhau như: tổ chức giờ học theo hình thức hội thi, hình thức trải
nghiệm múa rối, đóng kịch…
Với tiết kể chuyện sáng tạo, tơi sử dụng hình thức tổ chức là Hội thi. Ví dụ Hội thi
“Bác nơng dân vui tính”. Với hội thi này các đội chơi được tham gia ba phần thi + Phần
thi 1: Bác nông thử sức, Phần thi 2: Nông dân thi tài, Phần thi 3: Ai kể chuyện giỏi?
Thông qua các phần thi phát huy được khả năng chủ động, sáng tạo của trẻ, trẻ được
thoải mái kể chuyện sáng tạo với đồ dùng đồ chơi theo cách kể của riêng mình, trẻ thi
đua để dành chiến thắng trong hội thi nên tiết học diễn ra rất sơi nổi.
Hay Với hình thức Hoạt động trải nghiệm múa rối. Trẻ được sử dụng đồ dùng
hoặc nhân vật rối để đóng vai và sáng tạo lời thoại thành câu chuyện theo chủ đề mà giáo
viên yêu cầu hoạc trẻ nghĩ ra. Với hình thức này giúp trẻ phát triển tư duy ngôn ngữ, cách
sử dụng từ, câu và ngôn ngữ mạch lạc.
Hoặc Với truyện “Dê con nhanh trí”, Tơi tổ chức cho trẻ tham gia đóng kịch. Ban
đầu tơi chia lớp thành ba nhóm nhân vật: một nhóm là dê mẹ, một nhóm là dê con, một
5


nhóm là sói. Sau đó cho ba trẻ lên nhận theo ba nhân vật để đóng vai. Với cách này trẻ
nhớ lời thoại của từng nhân vật, rèn ngữ điệu của nhân vật hiền lành, hung ác, tự tin.
Tóm lại, việc linh hoạt sử dụng đồ dùng trực quan và hình thức tổ chức sẽ giúp trẻ
thích thú, hào hứng khi được làm quen với tác phẩm truyện, qua đó khắc sâu cho trẻ giá
trị nội dung và nghệ thuật có trong tác phẩm.
3.4. Cánh sao thứ tư: Xây dựng môi trường kể chuyện hấp dẫn trẻ.

Xây dựng môi trường kể chuyện hấp dẫn trẻ là mơi trường có đa dạng đồ dùng, đồ
chơi, dụng cụ, thiết bị phục vụ cho trẻ tham gia hoạt động đọc, kể một cách hứng thú, tích
cực ở trong lớp cũng như ngồi trời.
Tạo được mơi trường đó giúp trẻ được đắm mình vào thế giới văn học mọi lúc mọi
nơi.
Để giúp trẻ được làm quen, thực hành, trải nghiệm thường xuyên với các tác phẩm
văn học và phát huy khả năng ngôn ngữ thì tơi đã quan tâm tạo mơi trường trong lớp
ngay từ đầu năm học qua góc sách truyện - thư viện (Góc văn học). Trong góc này tơi
sưu tầm đa dạng sách, tranh truyện theo chủ đề, đa dạng rối tay, que,…. Khơng chỉ có
vậy tơi thường xun quan tâm đến việc thay đổi hình thức trưng bày, bố trí ở các khu
vực góc khác nhau trong lớp tạo sự mới mẻ cho trẻ khi vào góc chơi.
Ngồi mơi trường giáo dục trong lớp, mơi trường ngồi trời cũng là cơ hội rất tốt
để giúp trẻ làm quen với tác phẩm văn học. Ngay từ đầu năm học tôi đã tham mưu với
ban giám hiệu tạo góc văn học ngồi trời có một số nhân vật hay hình ảnh nội dung một
số câu chuyện trong chương trình, phù hợp với trẻ. Ngồi ra, với vai trị là tổ trưởng
chun mơn, tơi động viên, khuyến khích chị em trong tổ cùng làm thêm đồ dùng sáng
tạo cho góc văn học ngồi trời như khung rối, sách tranh, sân khấu… tạo sự đa dạng
phong phú nội dung chơi cho trẻ. Với cách này góc văn học ngồi trời ln được thay đổi
và làm mới giúp duy trì hứng thú của trẻ khi tham gia hoạt động ngồi trời.
Tóm lại, Việc tạo mơi trường cho trẻ hoạt động kể chuyện ở trong lớp hay ngoài
trời là việc làm thường xuyên và cần thiết, góp phần tạo hứng thú, hấp dẫn trẻ, là điều
kiện tốt để giáo viên tổ chức các hoạt động kể chuyện hiệu quả cũng như củng cố cho giờ
học kể chuyện được sâu sắc hơn.
3.5. Cánh sao thứ năm: Kết hợp với phụ huynh cho trẻ làm quen tác phẩm văn học.
Kết hợp với phụ huynh cho trẻ làm quen tác phẩm văn học là việc giáo viên trao
đổi, chia sẻ với ba mẹ trẻ hàng ngày về các tác phẩm văn học trong đó có các câu chuyện
mà các con được làm quen ở trên lớp theo từng chủ đề. Biện pháp này giúp sự kết nối hai
chiều giữa giáo viên và phụ huynh tốt hơn; phụ huynh biết và cùng phối hợp với giáo
viên trong việc giáo dục con cũng như ôn luyện kiến thức đã học.
Tôi đã có các hình thức phối kết hợp với phụ huynh như: Thơng qua các buổi họp

phụ huynh, qua giờ đón trả trẻ, qua bảng tuyên truyền, qua ngày hội, ngày lễ, qua các
kênh zalo, facebook,… hoặc gọi điện trực tiếp khi cần.
Ví dụ khi có câu chuyện mới, tơi gửi nội dung câu chuyện qua nhóm zalo của lớp để
phụ huynh đọc cho con nghe ở nhà.
Với câu chuyện đã học tơi gửi phụ huynh hệ thống câu hỏi (có kèm đáp án) để phụ
huynh kiểm tra ôn luyện kiến thức cho con về câu chuyện đã học ở lớp.
Hoặc với câu chuyện có nội dung giáo dục về tình cảm gia đình, tơi trao đổi với phụ
huynh để giúp trẻ thực hành và làm theo nội dung giáo dục đó.
Ngồi ra, tơi cịn khuyến khích với phụ huynh có thể tham khảo thêm các cuốn sách
để mở rộng thêm các tác phẩm văn học cho con khi ở nhà, Ví dụ cuốn “Tuyển chọn trị
chơi, thơ truyện, câu đố cho trẻ 5-6 tuổi của nhà xuất bản giáo dục”, hoặc cuốn “Tuyển
tập thơ, vè, ca dao, đồng dao, câu đố cho trẻ mầm non thuộc các chủ đề trong năm học”
mà tôi đã sưu tầm biên soạn và tự xuất bản.

6


Với cách làm này tơi thấy phụ huynh đã có sự thấu hiểu và kết hợp chặt chẽ cùng cô
trong q trình chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và ôn luyện củng cố các bài thơ câu
chuyện mà lớp thực hiện nói riêng.
Tóm lại việc kết hợp với phụ huynh cho trẻ làm quen tác phẩm văn học là việc
làm vô cùng cần thiết và hiệu quả, giúp cho sự gắn kết giữa gia đình và nhà trường ngày
càng gần gũi hơn.
4. Thực nghiệm sư phạm
4.1. Khi tiến hành thực nghiệm sư phạm, tôi đã thực hiện các công việc sau:
- Địa bàn, đối tượng thực nghiệm: Trẻ lớp 5TB, trường mầm non Phù Ninh
- Nội dung thực nghiệm:
+ Lựa chọn và nghiên cứu kỹ nội dung truyện “Giấc mơ kỳ lạ” theo chủ đề bản thân.
Cùng trẻ làm một số rối tay, rối dẹt, rối que của truyện đó ở góc văn học của lớp.
+ Tuyên truyền câu chuyện qua các kênh: In nội dung truyện cánh cửa, gửi qua zalo

nhóm lớp cho phụ huynh để có thể cùng con tìm hiểu truyện khi ở nhà.
+ Chuẩn bị giáo án thực nghiệm.
4.2. Đánh giá kết quả đạt được sau khi áp dụng thực nghiệm.
Qua việc thực hiện biện pháp “5 cánh sao – nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi
làm quen tác phẩm văn học thông qua hoạt động kể chuyện” tại lớp tôi đã thu được một
số kết quả sau:
- Bản thân tơi đã được tích lũy và nâng cao trình độ chun mơn, kinh nghiệm trong tổ
chức hoạt động cho trẻ làm quen các tác phẩm văn học, đặc biệt loại tiết kể chuyện cho
trẻ một cách linh hoạt và sáng tạo hơn.
- 100 % trẻ hứng thú nghe kể chuyện và yêu thích các tác phẩm văn học. Đa số trẻ đều
hiểu nội dung truyện, có khả năng diễn đạt tốt và biết đóng kịch theo khả năng của trẻ.
Dưới đây là bảng đánh giá kết quả đạt được sau khi áp dụng:
Khi chưa áp
Qua thực hiện
dụng biện
biện pháp
pháp
TT
Nội dung
So sánh
Chưa
Chưa
Đạt
Đạt
đạt
đạt
1 Hứng thú nghe kể chuyện
62% 38% 100%
0%
Tăng 38%

2

Hiểu nội dung truyện

56%

44%

92%

8%

Tăng 36%

3

Khả năng diễn đạt tốt

59%

41%

85%

15%

Tăng 26%

4

Biết đóng kịch, kể diễn cảm

32%

68%

65%

35%

Tăng 33%

III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. Đánh giá ưu điểm và hạn chế của biện pháp
Qua nghiên cứu nội dung và triển khai áp dụng các biện pháp theo 5 cánh sao trên
tại lớp tơi phụ trách. Tơi nhận thấy có một số ưu điểm và hạn chế như sau:
* Ưu điểm:
- Các biện pháp đều dễ thực hiện.
- Giáo viên chủ động lựa chọn câu chuyện, hình thức tổ chức các hoạt động phù hợp với
đặc điểm của trẻ ở lớp cũng như khả năng/năng lực của bản thân mỗi giáo viên.
- Biện pháp tạo uy tín với phụ huynh. Phụ huynh thấy có trách nhiệm lớn của mình trong
việc giúp con làm quen các tác phẩm văn học ngay tại nhà, và thấy được rằng giáo dục
con phát triển tồn diện khơng phải chỉ là việc của giáo viên và nhà trường mà là của cả
gia đình và tồn xã hội.
* Hạn chế:
- Đòi hỏi khả năng ứng dụng công nghệ thông tin tốt
2. Phương hướng khắc phục các hạn chế
7

- Dành thời gian tự học, tự rèn luyện nâng cao kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin tốt
hơn.
3. Khả năng triển khai rộng rãi của biện pháp.
- Các biện pháp có thể áp dụng được ở tất cả các lớp trong nhà trường, cũng như trong
toàn huyện và thành phố; là tài liệu cho giáo viên các khối tham khảo, làm cơ sở khoa
học để tuyên truyền tới các bậc phụ huynh phối hợp giáo dục phát triển ngôn ngữ qua
việc cho trẻ đọc sách, kể chuyện mọi lúc, mọi nơi một cách hiệu quả.
4. Đề xuất kiến nghị
*Với Phòng giáo dục:
- Tăng cường các lớp bồi dưỡng ứng dụng phương pháp giáo dục mới để nâng cao năng
lực chuyên môn giáo viên.
*Với nhà trường:
- Tổ chức sinh hoạt tập thể ngoại khóa tồn trường, sân chơi “Vườn cổ tích” hay “Diễn
viên nhí”...
Trên đây là Biện pháp “5 cánh sao - nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm
quen tác phẩm văn học thông qua hoạt động kể chuyện ở trường mầm non” mà tôi đã
nghiên cứu và đúc rút được. Rất mong nhận được sự bổ sung, góp ý của các cấp lãnh đạo,
các bạn đồng nghiệp để báo cáo biện pháp của tơi được hồn thiện đầy đủ hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Phù Ninh, ngày 02 tháng 3 năm 2023
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG
Tác giả
Biện pháp trên đây đã được đồng chí
(Ký và ghi rõ họ tên)
………………………………………..
áp dụng tại nhà trường và đạt hiệu quả .......
Kết quả này chưa từng được dùng để xét duyệt
thành tích khen thưởng cá nhân đồng
Nguyễn Thị Hân

chí………………………………………………….

IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non mẫu giáo lớn (5-6
tuổi)
2. Sách tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non của nhà xuất bản ĐH Sư Phạm.
3. Giáo trình văn học trẻ em. Nhà xuất bản ĐH Sư Phạm.
4. Giáo trình: Phương pháp phát triển ngơn ngữ cho trẻ mầm non. Nhà xuất bản Đại Học
Sư Phạm TP.HCM.
5. Tuyển tập thơ ca, truyện kể theo chủ đề (5-6 tuổi). Nhà xuất bản giáo dục.

8


V. PHỤ LỤC
PHỤ LỤC 1: (minh chứng cánh sao thứ nhất)
Chọn câu chuyện đưa vào bản dự kiến hoạt động học

PHỤ LỤC 2: (minh chứng cánh sao thứ hai)

PHỤ LỤC 3: (minh chứng cánh sao thứ ba)
Thiết kế video qua các phần mềm
Video lồng ghép nhạc vào giờ kể chuyện

Sân khấu chiếu bóng
9


Tổ chức theo hình thức hội thi

Video tổ chức theo hình thức Hội thi

Video tổ chức theo hướng trải nghiệm
múa rối

Tổ chức trẻ đóng kịch

PHỤ LỤC 4: (minh chứng cánh sao thứ tư)
Tạo môi trường kể chuyện trong lớp:

10


Mơi trường văn học ngồi trời:

PHỤ LỤC 5: (minh chứng cánh sao thứ năm)
1. Tuyên truyền qua các buổi họp PH, ngày hội ngày lễ, qua zalo nhóm lớp

2. Mở rộng thêm tác phẩm văn học qua cuốn sách
11


PHỤ LỤC 6: Giáo án minh họa lồng ghép âm nhạc vào giờ kể chuyện
Lĩnh vực phát triển: Ngôn ngữ
Đề tài: Truyện “Giấc mơ kỳ lạ”
Chủ đề: Bản thân
Độ tuổi: 5 - 6 tuổi
1. Mục đích – yêu cầu
- Trẻ nhớ tên truyện, tên các nhân vật trong truyện, hiểu nội dung câu chuyện.
- Trẻ trả lời đủ câu rõ ràng, mạch lạc; bắt chước được 1 số ngữ điệu nhân vật.

- Trẻ hứng thú tham gia vào các hoạt động cùng cơ. Biết giữ gìn sức khỏe bằng cách ăn
uống đủ chất và chăm tập thể dục.
2. Chuẩn bị
- Sân khấu rối que các nhân vật, đèn chiếu bóng.
- Máy tính, nhạc beat “Cái mũi”, “Ồ sao bé khơng lắc”, nhạc nền kể chuyện, nhạc nền
đọc vè.
3. Tiến hành
*Hoạt động 1: Vè mệt mỏi
- Cô cùng trẻ đọc bài “Vè mệt mỏi” trên nền nhạc:
“Ve vẻ vè ve
Nghe vè mệt mỏi
Các bạn thầm hỏi
Mệt mỏi do đâu?
Tay chân hỏi nhau
Mắt miệng ủ rũ
Suốt ngày nằm ngủ
Tai cũng thấy ù…
Ve vẻ vè ve
Nghe vè mệt mỏi”
- Hỏi trẻ: + Bài vè nhắc đến những bộ phận nào của cơ thể?
+ Con biết vì sao các bộ phận đó lại thấy mệt mỏi không?
- Hướng trẻ đến bài học.
*Hoạt động 2: Giấc mơ kỳ lạ
- Cô giới thiệu tên truyện: Giấc mơ kỳ lạ
- Cô kể cho trẻ nghe 2 lần:
+ Lần 1: Cô kể diễn cảm kết hợp cử chỉ, điệu bộ.
- Hỏi trẻ:
+ Cơ vừa kể câu chuyện gì?
+ Trong truyện có những nhân vật nào?
- Cho trẻ hát bài “ Cái mũi” đi đến sân khấu rối bóng.

+ Lần 2: Cơ kể kết hợp sử dụng chiếu bóng rối.
- Đàm thoại:
12


+ Trong giấc mơ, Mi Mi đã mơ thấy những gì?
+ Anh Tay nói gì với anh Chân?
+ Khi đến nhà bác Tai, anh Tay và anh chân đã gọi như thế nào? (Cho trẻ nhắc lại câu
gọi) Vì sao bác Tai lại không nghe thấy?
+ Họ đã rủ nhau đến nhà ai để hỏi? Mọi người đã gặp ai ở đó? Bạn Miệng trơng như thế
nào? Bạn Miệng đã hỏi cơ Mắt điều gì?
+ Vì sao mà tất cả các bộ phận cơ thể đều mệt mỏi?
+ Khi choàng tỉnh, Mi Mi đã nghĩ gì?
+ Sau đó, Mi Mi đã trở thành cô bé như thế nào?
+ Vậy để cơ thể luôn khỏe mạnh các con cần phải làm gì?
- Giáo dục trẻ: Chịu khó ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, chăm tập thể dục thường
xuyên để có cơ thể khỏe mạnh.
- Cho trẻ vận động các bộ phận cơ thể theo nhạc nền 1 vòng quay lại sân khấu rối.
*Hoạt động 3: Giấc mơ của Mi Mi
- Hoạt cảnh sân khấu rối que.
(Sử dụng theo lối chuyển thể kịch bản theo các nhân vật rối kết hợp sử dụng nhạc nền,
nhạc khi cho các nhân vật ra hát kết thúc: “Nào bạn ơi - ta ra đây cùng vui ca hát. Nào
bạn ơi - ta ra đây cùng vận động nhé. Nào bạn ơi – chúng ta nên nhớ. Hãy ăn uống đủ
chất vào – Thì tay chân mắt mũi chúng ta mới khỏe mạnh”…)
*Kết thúc: Cô cùng trẻ chơi “Ồ sao bé không lắc”
PHỤ LỤC 7: Giáo án minh họa tổ chức theo hình thức Hội thi trong giờ kể chuyện
sáng tạo
Lĩnh vực phát triển: Ngơn ngữ
Đề tài: Bác nơng dân vui tính
Chủ đề: Nghề nghiệp

Độ tuổi: 5 - 6 tuổi
1. Mục đích – yêu cầu
- Trẻ biết đặt tên truyện, tên các nhân vật trong truyện, biết sáng tạo tình huống tiếp theo
và kể tiếp câu chuyện.
- Trẻ trả lời đủ câu rõ ràng, mạch lạc; phán đoán, tưởng tượng diễn biến nội dung tiếp
theo của câu chuyện. Rèn kỹ năng hợp tác làm việc theo nhóm.
- Trẻ hứng thú tham gia vào các hoạt động cùng cô. Giáo dục trẻ nếu gặp nguy hiểm, phải
bình tĩnh để nghĩ cách giải quyết nhanh nhất để bảo vệ an tồn cho chính bản thân mình.
2. Chuẩn bị
- Sân khấu rối tay, rối bóng các nhân vật: bác nông dân, trâu, hổ
- Các mảnh ghép rời của 3 khung tranh nền, giá đỡ tranh: 3 cá
- Đồ dùng đồ chơi, rối các nhân vật do trẻ làm từ các nguyên vật liệu khác nhau (rối dẹt,
rối que…)
- Nhạc beat: nhạc nền sôi động, nhạc nền kể chuyện.
3. Tiến hành
*Hoạt động 1: Bác nông dân gieo hạt
- Cô cùng trẻ vận động theo nhạc động tác “gieo hạt”
- Cô giới thiệu đến hội thi “Bác nông dân vui tính” gồm 3 phần thi:
+ Phần thi 1: Bác nông thử sức
+ Phần thi 2: Nông dân thi tài
+ Phần thi 3: Ai kể chuyện giỏi?
*Hoạt động 2: Bác nơng dân vui tính
*Phần thi 1: Bác nơng thử sức
- Cô đưa ra 1 sân khấu với các con rối tay nhân vật: Bác nông dân, con trâu, con hổ.
- Hỏi trẻ:
13


+ Đây là gì? Ai muốn kể chuyện từ những nhân vật này?
- Cô kể lần 1: Cho trẻ lên thử sức nhận vai để kể theo các nhân vật đó (cơ cùng trẻ kể

chuyện)
- Đàm thoại:
+ Câu chuyện diễn ra ở đâu?
+ Trong truyện có những nhân vật nào?
+ Khi gặp Trâu con Hổ đã nói gì?
+ Hổ đã nói với bác nơng dân điều gì? Bác nơng dân trả lời ra sao?
+ Theo con, nên đặt tên cho câu chuyện là gì?
- Cơ giới thiệu tên truyện cho trẻ.
+ Các con hãy suy nghĩ tìm ra cách để giúp bạn Trâu thoát khỏi sự nguy hiểm nhé!
*Phần thi 2: Nông dân thi tài
- Cô chia trẻ thành 3 đội chơi ngồi về 3 nhóm, mời đại diện lên lấy bức tranh rời về ghép
thành bức tranh nền khung cảnh đồng quê.
- Thời gian 1 bản nhạc, đội nào ghép đúng tranh và nhanh sẽ chiến thắng. (Cho các đội
treo tranh lên giá)
- Hỏi trẻ: Nhóm của con ghép được bức tranh gì? Có những hình ảnh gì?
*Phần thi 3: Ai kể chuyện giỏi
- Cho các nhóm lên chọn đồ dùng đồ chơi, rối các nhân vật về nhóm thảo luận, lựa chọn
và tìm ra tình huống thơng minh nhất giúp chú Trâu thoát khỏi con Hổ gian ác. (Cơ đến
từng nhóm đưa ra những câu hỏi gợi mở để hỗ trợ trẻ, kích thích sự sáng tạo khi kể).
- Trẻ thảo luận xong, từng nhóm lên trình bày tình huống của nhóm mình (1 bạn đại diện
trong nhóm lên kể đoạn chuyện mà nhóm vừa sáng tạo ra để giúp bạn Trâu thoát khỏi con
Hổ)
- Sau khi kể xong cô gợi ý cho trẻ đặt tên cho đoạn chuyện của trẻ vừa kể.
*Hoạt động 3: Trí khơn của bác nơng dân
- Cơ cũng có một tình huống khác để giúp bạn Trâu thoát nạn đấy. Các con hãy cùng xem
nhé.
+ Cô kể lần 2: Cô kể trọn vẹn truyện “Trí khơn của ta đây” kết hợp với rối bóng và nhạc
nền.
=>GD trẻ: Nếu gặp nguy hiểm, các con phải bình tĩnh để nghĩ cách giải quyết nhanh nhất
để bảo vệ an tồn cho chính bản thân mình.

*Kết thúc: Cô cùng trẻ làm bác nông dân thực hiện các động tác nặn bánh theo nhạc nền.

14