Sáng kiến kinh nghiệm hay, Đề tài “5 cánh sao nâng cao chất lượng cho trẻ 5 6 tuổi làm quen tác phẩm văn học thông qua hoạt động kể chuyện ở trường mầm non”

THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: “5 cánh sao nâng cao chất lượng cho trẻ 5- 6 tuổi làm quen tác phẩm văn
học thông qua hoạt động kể chuyện ở trường mầm non”
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Phát triển ngôn ngữ
3. Tác giả:
Họ và tên:
Ngày tháng năm sinh:
Chức vụ, đơn vị công tác:
Điện thoại:
4. Đơn vị áp dụng sáng kiến
Tên đơn vị:
Địa chỉ:
Điện thoại:
I. MÔ TẢ TÌNH TRẠNG GIẢI PHÁP ĐÃ BIẾT
Như chúng ta đã biết, phát triển ngôn ngữ là 1 trong 5 mục tiêu cần đạt của giáo dục mầm
non giúp trẻ phát triển kỹ năng nghe, nói, đọc viết. Trong đó, cho trẻ làm quen tác phẩm văn học là
một trong những nhiệm vụ quan trọng và cần thiết trong nhà trường hiện nay.
Đề cập đến vấn đề này đã có nhiều sáng kiến kinh nghiệm, những bài viết trên báo mạng nói
tới, như:
- Sáng kiến: “Phát triển ngơn ngữ mạch lạc cho trẻ thông qua bộ môn làm quen văn học thể loại
truyện kể”. Tác giả: Phan Thị Hồng Thảo – Trường mầm non Hoa Hồng – Hà Nội (Tháng
3/2020)
- Bài viết: “Hoạt động tổ chức cho trẻ làm quen với văn học ở lớp 5 tuổi a3” của cô giáo Nguyễn
Thùy – Trường mầm non 01/6 – Hà Nội (27/04/2022)
Sau khi nghiên cứu các sáng kiến, bài viết trên, tôi nhận thấy:
* Ưu điểm:
- Đưa ra được nhiều giải pháp để giáo viên lựa chọn trong tổ chức cho trẻ làm quen các tác phẩm
văn học như: tạo môi trường kể chuyện, cách làm rối, lồng ghép với các hoạt động khác…
* Hạn chế:
- Chưa chú ý xây dựng tính liên kết giữa các hoạt động cho trẻ làm quen văn học (từ khâu chuẩn bị
kế hoạch đến khâu tổ chức thực hiện và tuyên truyền)

- Tạo môi trường hoạt động văn học mới chỉ dừng lại ở trong lớp, chưa xây dựng mơi trường ngồi
lớp.
- Các hoạt động vẫn cịn chung chung chưa thực sự hấp dẫn và lơi cuốn trẻ, chưa nêu rõ được cách
thức giúp trẻ tiếp cận với tác phẩm văn học như thế nào? Hình thức cô tổ chức các hoạt động thu
hút trẻ ra sao? Chưa tạo được nhiều cơ hội cho trẻ trải nghiệm với các nhân vật trong tác phẩm văn
học.
Tóm lại: Trong các giải pháp đề cập trên, mỗi giải pháp đều có những ưu, nhược điểm nhất
định phù hợp với trẻ ở mỗi địa phương khác nhau. Từ những bài học kinh nghiệm hay những hạn
chế của tác giả đó, cùng với cơ sở thực tiễn tại trường nơi tôi cơng tác và những địi hỏi của sự
1


thay đổi phát triển trong xã hội ngày nay nên tôi chọn đề tài ““5 cánh sao nâng cao chất lượng
cho trẻ 5- 6 tuổi làm quen tác phẩm văn học thông qua hoạt động kể chuyện ở trường mầm
non” để nghiên cứu.
II. NỘI DUNG GIẢI PHÁP ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Nhà giáo dục Makarenco người Nga đã từng nói: “Những gì mà trẻ trước 5 tuổi khơng có
được thì sau này hình thành rất khó…”.
Đúng vậy! Để giúp trẻ phát triển nhân cách tồn diện, đặc biệt có những kỹ năng của con
người trong xã hội mới là hợp tác, giao tiếp, tư duy phản biện và sáng tạo thì việc hình thành cho
trẻ những tố chất nền tảng chuẩn phải thông qua giáo dục, đặc biệt là hoạt động giáo dục cho trẻ
làm quen tác phẩm văn học. Khi trẻ hiểu lời nói, có vốn từ trẻ mới có thể giao tiếp, hợp tác, mới có
thể phản biện và sáng tạo.
Chính vì thế, cho trẻ làm quen văn học là một hoạt động rất quan trọng đối với trẻ ở lứa tuổi
mầm non. Khi trẻ thường xuyên tiếp xúc với các tác phẩm văn học nói chung, truyện kể nói riêng,
vốn từ ngữ của trẻ phong phú và sống động hơn. Từ đó trẻ tự hình thành cho mình khả năng diễn
đạt vấn đề một cách mạch lạc, giàu hình ảnh và biểu cảm. Và thơng qua những câu chuyện, giáo
dục trẻ biết yêu quý người hiền lành, biết ơn và kính u ơng bà, bố mẹ, anh chị, bạn bè, biết
nhường nhịn em nhỏ.
Nhưng trên thực tế, với sự bùng nổ của công nghệ thông tin, kéo theo là hàng loạt những hệ

lụy tiêu cực từ mạng internet ảnh hưởng đến tâm lý và nhân cách của trẻ trong đời sống hàng ngày.
Trẻ chủ yếu xem ti vi, điện thoại một mình, khơng giao tiếp với ai, nên ngôn ngữ của trẻ chậm
phát triển, không mạnh dạn, tự tin, nhiều trẻ bị trầm cảm hoặc tăng động.
Tại trường mầm non nơi tôi công tác, nhà trường đã tổ chức các chuyên đề, các đợt bồi
dưỡng để nâng cao chất lượng giáo dục phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Tuy nhiên, trong cách thức tổ
chức của giáo viên chưa thực sự hiệu quả, chưa thu hút được hứng thú của trẻ. Kỹ năng đọc kể của
giáo viên chưa tốt, đồ dùng đồ chơi đơn điệu, chưa biết lồng ghép ứng dụng công nghệ thông tin,
âm nhạc vào giờ kể chuyện nên chất lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua hoạt
động kể chuyện chưa cao.
Là một giáo viên được nhà trường phân công trực tiếp phụ trách lớp 5 tuổi, đứng trước thực
trạng đó, tơi đã nhận thức được rằng mình cần phải tìm tịi đưa ra những giải pháp hữu hiệu nhất
trong hoạt động kể chuyện nhằm kích thích sự hứng thú, say mê của trẻ vào tiết học; góp phần
phát triển tính chủ động, tích cực, sáng tạo của trẻ, giúp trẻ phát triển ngơn ngữ một cách tốt nhất.
Chính những lý do trên khiến tôi đi sâu nghiên cứu đề tài“5 cánh sao nâng cao chất lượng cho
trẻ 5- 6 tuổi làm quen tác phẩm văn học thông qua hoạt động kể chuyện ở trường mầm non”.
II.0. Nội dung giải pháp mà tác giả đề xuất:
Sáng kiến tôi đưa ra 5 giải pháp tương ứng với 5 cánh sao nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi
làm quen tác phẩm văn học thông qua hoạt động kể chuyện ở trường mầm non, cụ thể:
- Lựa chọn câu chuyện có nội dung phù hợp với chủ đề và khả năng nhận thức của trẻ 5-6 tuổi.
- Nghiên cứu kỹ tác phẩm.
- Linh hoạt sử dụng đồ dùng trực quan và hình thức tổ chức.
- Xây dựng môi trường kể chuyện hấp dẫn trẻ.
2


- Kết hợp với phụ huynh cho trẻ làm quen tác phẩm văn học.
Các giải pháp trên đã được tôi lựa chọn áp dụng có hệ thống trong thực tế tại trường mầm
non và đã được Ban giám hiệu, chị em đồng nghiệp đánh giá rất cao. Nội dung cụ thể các giải
pháp như sau:
3.1. Cánh sao thứ nhất: Lựa chọn câu chuyện có nội dung phù hợp với chủ đề và khả năng

nhận thức của trẻ 5-6 tuổi.
Lựa chọn câu chuyện có nội dung phù hợp với chủ đề và khả năng nhận thức của trẻ 5-6
tuổi là việc giáo viên tìm hiểu, chọn lọc các câu chuyện thơng qua tài liệu (sách, báo, mạng) hoặc
sáng tác những câu chuyện có nội dung gần gũi, phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ và chủ đề
mà lớp đang thực hiện để đưa vào nội dung chủ đề và biên chế vào từng thời điểm theo chế độ
sinh hoạt.
Với cách này giúp tơi có sẵn một “ngân hàng truyện” và dễ dàng lựa chọn đưa các câu
chuyện cụ thể vào bản dự kiến kế hoạch hoạt động học trong kế hoạch năm của lớp.
- Tiêu chí lựa chọn tác phẩm là:
+ Câu chuyện có kết cấu đơn giản theo hai tuyến nhân vật đối lập rõ rệt.
Ví dụ với chủ đề gia đình, tơi chọn truyện “Ba cơ gái”. Câu chuyện này rõ 2 tuyến nhân vật: người
em thì hiền lành, hiếu thảo cịn 2 cơ chị thì bất hiếu, khơng u thương mẹ.
+ Câu chuyện có ngơn ngữ trong sáng, giản dị, dễ hiểu, nhiều từ mang tính tượng hình, tượng
thanh nhằm khơi gợi nhận thức, trí tưởng tượng của trẻ.
Ví dụ truyện “Tích Chu”: Hình ảnh người bà u thương cháu, cịn Tích Chu hồn nhiên. Hình ảnh
bà tiên tạo cho trẻ tưởng tượng về nhân vật thần tiên xinh đẹp , huyền ảo.
+ Câu chuyện có nội dung mang tính giáo dục phù hợp.
Ví dụ với câu chuyện “Qua đường”. Giáo dục cho trẻ biết giúp đỡ mọi người khi gặp khó khăn.
+ Câu chuyện có tính mới, kịch tính, tình huống có vấn đề kích thích trẻ tị mị, suy nghĩ, tìm tịi
đưa ra những phương án giải quyết.
Ví dụ, truyện “Chú dê đen”.
Tóm lại, Việc lựa chọn câu chuyện có nội dung phù hợp với chủ đề và khả năng nhận thức
của trẻ là việc giáo viên dựa vào các tiêu chí để chọn câu chuyện phù hợp với trẻ và tạo thành
“ngân hàng truyện” theo chủ đề.
3.2. Cánh sao thứ hai: Nghiên cứu kỹ tác phẩm.
Sau khi đã lựa chọn được tác phẩm truyện phù hợp với chủ đề và khả năng nhận thức của
trẻ thì việc tiếp theo là phải nghiên cứu kỹ tác phẩm đó trước khi lên lớp. Đó là việc phân tích, xác
định nội dung tư tưởng tác phẩm, nhiệm vụ giáo dục để đặt ra câu hỏi và lựa chọn các hình thức
đọc, kể phù hợp.
Điều này giúp tơi có sự tự tin, tránh được những phút căng thẳng khơng đáng có trên lớp,

góp phần thiết lập mối quan hệ giao cảm chặt chẽ giữa cơ và trị, giúp trẻ thâm nhập sâu vào thế
giới tác phẩm văn học đó.
Nghiên cứu kỹ tác phẩm để hiểu nội dung tư tưởng của tác phẩm, từ đó đặt ra những
câu hỏi phù hợp:
3


Các câu hỏi tôi đưa ra được sắp xếp theo trục phát triển của tác phẩm văn học, có mối quan
hệ logic với nhau, đi từ dễ đến khó, từ cụ thể đến khái quát; dễ hiểu, rõ ràng, phù hợp với khả năng
nhận thức, vốn từ và kinh nghiệm sống của trẻ, qua đó giúp trẻ hiểu được cả giá trị nội dung và giá
trị nghệ thuật của tác phẩm.
Ví dụ: Trong truyện “Dê con nhanh trí” tơi có thể đặt câu hỏi như sau:
+ Truyện kể về ai? Trước khi ra đồng ăn cỏ, dê mẹ dặn dê con điều gì?
+ Dê mẹ vừa đi khỏi, chó sói đã làm gì? Dê con trả lời như thế nào?
+ Chó sói đã nghĩ ra cách gì để lừa dê con? Dê con đã nhanh trí ra sao?
+ Dê mẹ đã khen dê con như thế nào? Con học được điều gì từ bạn dê con?...
Nghiên cứu kỹ tác phẩm để lựa chọn cách đọc, kể, nhập vai phù hợp với từng lời thoại của
nhân vật trong truyện.
- Khi đọc truyện: Tôi luôn trung thành với tác phẩm, không thêm, không bớt dù chỉ một câu của
tác phẩm. Phương tiện để truyền tải trong khi đọc là giọng đọc và ánh mắt. Đôi khi tôi cần rời mắt
khỏi sách để nhìn trẻ ở những đoạn đọc thuận lợi nhất, đồng thời dùng ánh mắt để ngăn chặn trẻ
nào nghịch ngợm, không chú ý lắng nghe.
- Khi kể chuyện: Tôi dùng cách diễn đạt của mình mà khơng phụ thuộc vào tác phẩm, miễn sao
vẫn giữ vững cốt truyện, những tình tiết quan trọng. Phương tiện để hấp dẫn trẻ là: cử chỉ, điệu bộ,
nét mặt, ánh mắt, đồ dùng dạy học… góp phần thể hiện sâu sắc giá trị tác phẩm đó. Tuy nhiên tơi
khơng lạm dụng q nhiều động tác (khua tay, múa chân hay uốn éo cơ thể liên tục) sẽ làm trẻ mất
tập trung, không chú ý đến ngơn ngữ văn học, lời thoại, tình tiết hay nội dung của truyện.
Chẳng hạn, khi kể câu chuyện “Dê con nhanh trí”, với lời dẫn truyện thì tơi sẽ kể với giọng nhẹ
nhàng, trong sáng. Giọng của dê mẹ thì trìu mến, ấm áp. Giọng dê con khi nói chuyện với Sói thì
đanh thép “Anh Sói hung ác ơi, anh cút ngay đi kẻo mẹ tôi về, mẹ tôi lại húc cho anh vỡ bụng đấy!

Sừng mẹ tôi nhọn lắm!”. Giọng Sói thì ồm ồm, dồn dập vì nóng vội…
Tóm lại, khi nghiên cứu kỹ được tác phẩm đó, tơi sẽ có được sự tự tin khi kể và truyền tải
nội dung tới trẻ một cách dễ dàng.
3.3. Cánh sao thứ ba: Linh hoạt sử dụng đồ dùng trực quan và hình thức tổ chức.
Linh hoạt sử dụng đồ dùng trực quan và hình thức tổ chức là việc giáo viên lựa chọn, thiết
kế và sử dụng một cách linh hoạt các đồ dùng minh họa và cách thức tổ chức hoạt động khác nhau
qua giờ kể chuyện nhằm kích thích sự hứng thú của trẻ, giúp trẻ say mê vào tiết học.
*Về đồ dùng trực quan:
- Ứng dụng công nghệ thông tin:
Thông thường, giáo viên thường sử dụng tranh, rối để minh họa cho câu chuyện mà mình
kể. Tuy nhiên tôi nhận thấy việc dùng tranh, rối trẻ thấy q quen thuộc và thường khơng hứng
thú, ít tập trung nên tôi đã suy nghĩ và lựa chọn ứng dụng CNTT để thay đổi đồ dùng minh họa
giúp trẻ hứng thú, chú ý lắng nghe câu chuyện.
Tùy từng nội dung câu chuyện để tôi chọn video phù hợp, hoặc với câu chuyện khơng có
video sẵn thì tơi tạo hình ảnh, thiết kế video cho câu chuyện bằng các phần mềm khác nhau, như
phần mềm Camtasia, Video Editor, Audacity. Đó là những phần mềm đơn giản, dễ sử dụng mà tôi
4


thường dùng hỗ trợ trong các bài học để thiết kế và chắc chắn các cơ giáo chỉ cần có kỹ năng cơng
nghệ một chút là cũng có thể sử dụng được tốt những phần mềm này.
Ví dụ: video câu chuyện “Giấc mơ kỳ lạ” do tôi thiết kế qua phần mềm Camtasia 9. Tôi đã
tạo được chuyển động cho nhân vật và thu âm giọng kể của mình.
- Bên cạnh đó, tơi sử dụng thêm nhạc nền cho câu chuyện khi kể để tăng thêm sự khác biệt và
hào hứng cho trẻ.
Ví dụ, truyện “Dê con nhanh trí” đoạn đầu là 2 mẹ con dê nói chuyện với nhau thì tơi cho 1
đoạn nhạc nền nhẹ nhàng, êm dịu. Nhưng khi đến đoạn có xuất hiện con sói thì tơi cho nhạc nền
với âm thanh có vẻ rùng rợn để trẻ cảm nhận được âm thanh rừng núi và độ hung ác của sói hơn,
trẻ sẽ rất chú ý với những đoạn với âm thanh như vậy.
+ Ngoài ra, tôi đã sáng tạo sử dụng âm nhạc vào giờ kể chuyện.

+ Không phải chỉ sử dụng những bài hát đơn thuần mà thay vào đó tơi đã sáng tác những
lời mới dựa trên những điệu nhạc có sẵn để áp dụng cho từng hoạt động cụ thể:
Ví dụ, để bắt đầu vào truyện “Chiếc áo của thỏ con”, tôi có thể dẫn trẻ đi dạo quanh 1 khu
vườn bách thú, vừa đi vừa hát trên nền nhạc bài “Khúc hát rừng xanh” được biên soạn theo lời như
sau: “Ta đi ta đi vào bách thú nào. Khu vườn nơi đây bao điều thú vị. A ha a ha đằng xa có gì.
Dừng lại nào, hãy lắng nghe…. (bật âm thanh lần lượt tiếng kêu của con sói, hổ, cáo….) và cho trẻ
đốn âm thanh đó là tiếng kêu của những con vật gì? Từ đó gợi trẻ đến câu chuyện muốn kể cho
trẻ nghe.
+ Hoặc tơi cũng có thể chế những điệu vè liên quan đến nội dung câu chuyện.
Ví dụ, mở đầu, để gợi mở đến truyện “Giấc mơ kỳ lạ” ở chủ đề bản thân, tôi cùng trẻ đọc 1 điệu vè
mà tôi sáng tác trên nhạc nền hoặc sử dụng bộ gõ đệm theo tiết tấu đọc vè:
“Ve vẻ vè ve, Nghe vè mệt mỏi, Các bạn thầm hỏi, Mệt mỏi do đâu?, Tay chân hỏi nhau, Mắt
miệng ủ rũ, Suốt ngày nằm ngủ, Tai cũng thấy ù…Ve vẻ vè ve, Nghe vè mệt mỏi”
+ Hay, trong q trình kể qua kịch rối, tơi có thể lồng ghép 1 đoạn nhạc được biên soạn lời.
Chẳng hạn, với truyện “Giấc mơ kỳ lạ” khi đến đoạn các nhân vật rối truyện ra chào tạm
biệt khán giả, có thể cho các nhân vật đó nhảy múa hát ca 1 bài hát dựa trên nhạc bài “Cái mũi”
với nội dung bài hát được biên soạn lại như sau: “Nào bạn ơi - ta ra đây cùng vui ca hát. Nào bạn
ơi - ta ra đây cùng vận động nhé. Nào bạn ơi – chúng ta nên nhớ. Hãy ăn uống đủ chất vào – Thì
tay chân mắt mũi chúng ta mới khỏe mạnh”…
Chỉ cần kết thúc câu truyện bằng 1 bản nhạc có nội dung như thế này chắc chắn trẻ sẽ rất
thích thú và sẽ cảm nhận được giá trị nội dung của toàn bộ câu chuyện mà trẻ vừa được nghe.
- Sử dụng sân khấu chiếu bóng
Ngồi việc ứng dụng công nghệ thông tin như trên, tôi còn sử dụng đồ dùng trực quan là
sân khấu chiếu bóng, đây là sân khấu sáng tạo, hình ảnh nhân vật được chiếu đèn tạo bóng phía
sau màn chiếu. Với sân khấu này kích thích sự tị mị, tập trung chú ý đến nhân vật, tình tiết và lời
thoại trong câu chuyện.
Khơng chỉ có vậy tơi cịn cho trẻ nhập vai, đóng vai nhân vật trong truyện và diễn cho
cho bạn xem qua hình thức chiếu bóng. Với cách này trẻ rất thích thú vì được trải nghiệm trực
5

tiếp đóng vai. Qua đó rèn sự mạnh dạn tự tin khi biểu diễn và diễn đạt ngôn ngữ mạch lạc, diễn
cảm theo ngơn ngữ của nhân vật.
Sử dụng hình thức chiếu bóng này, tơi nhận thấy giờ kể chuyện của lớp tôi trẻ vô cùng
hứng thú và tập trung, hăng hái phát biểu vì hiểu, nhớ trình tự diễn biến cũng như lời thoại của
nhân vật.
*Về hình thức tổ chức:
Để duy trì hứng thú cho trẻ, tránh sự nhàm chán trong giờ kể chuyện tơi ln chú ý đến
hình thức tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động này. Tùy vào mỗi câu chuyện tơi chọn hình thức tổ
chức khác nhau như: tổ chức giờ học theo hình thức hội thi, hình thức trải nghiệm múa rối, đóng
kịch…
Với tiết kể chuyện sáng tạo, tơi sử dụng hình thức tổ chức là Hội thi.
Ví dụ, Hội thi “Bác nơng dân vui tính”. Với hội thi này các đội chơi được tham gia ba phần thi:
+ Phần thi 1: Bác nông thử sức,
+ Phần thi 2: Nông dân thi tài,
+ Phần thi 3: Ai kể chuyện giỏi?
Thông qua các phần thi phát huy được khả năng chủ động, sáng tạo của trẻ, trẻ được thoải mái kể
chuyện sáng tạo với đồ dùng đồ chơi theo cách kể của riêng mình, trẻ thi đua để dành chiến thắng
trong hội thi nên tiết học diễn ra rất sơi nổi.
Hay Với hình thức Hoạt động trải nghiệm múa rối. Trẻ được sử dụng đồ dùng hoặc nhân
vật rối để đóng vai và sáng tạo lời thoại thành câu chuyện theo chủ đề mà giáo viên yêu cầu hoạc
trẻ nghĩ ra. Với hình thức này giúp trẻ phát triển tư duy ngôn ngữ, cách sử dụng từ, câu và ngôn
ngữ mạch lạc.
Hoặc Với truyện “Dê con nhanh trí”, Tơi tổ chức cho trẻ tham gia đóng kịch. Ban đầu tơi
chia lớp thành ba nhóm nhân vật: một nhóm là dê mẹ, một nhóm là dê con, một nhóm là sói. Sau
đó cho ba trẻ lên nhận theo ba nhân vật để đóng vai. Với cách này trẻ nhớ lời thoại của từng nhân
vật, rèn ngữ điệu của nhân vật hiền lành, hung ác, tự tin.
Tóm lại, việc linh hoạt sử dụng đồ dùng trực quan và hình thức tổ chức sẽ giúp trẻ thích
thú, hào hứng khi được làm quen với tác phẩm truyện, qua đó khắc sâu cho trẻ giá trị nội dung và
nghệ thuật có trong tác phẩm.

3.4. Cánh sao thứ tư: Xây dựng môi trường kể chuyện hấp dẫn trẻ.
Xây dựng môi trường kể chuyện hấp dẫn trẻ là mơi trường có đa dạng đồ dùng, đồ chơi,
dụng cụ, thiết bị phục vụ cho trẻ tham gia hoạt động đọc, kể một cách hứng thú, tích cực ở trong
lớp cũng như ngồi trời, giúp trẻ được đắm mình vào thế giới văn học mọi lúc mọi nơi.
Để giúp trẻ được làm quen, thực hành, trải nghiệm thường xuyên với các tác phẩm văn học
và phát huy khả năng ngơn ngữ thì tơi đã quan tâm tạo môi trường trong lớp ngay từ đầu năm
học qua góc sách truyện - thư viện (Góc văn học).
- Tùy vào vị trí của lớp mà tơi bố trí góc Sách truyện - thư viện gần nơi có nhiều ánh sáng, n
tĩnh, ít người qua lại. Ở đó có thảm, đệm sẽ làm cho góc này trở nên ấm cúng và mời gọi hơn với
trẻ. Không chỉ có vậy, tơi cịn quan tâm đến việc thay đổi hình thức trưng bày, bố trí ở các khu vực
khác nhau trong lớp tạo sự mới mẻ cho trẻ khi vào góc chơi.
6


- Hình thành góc đọc hấp dẫn nơi mà có những cuốn sách u thích của trẻ ln có sẵn. Khuyến
khích trẻ mang những cuốn sách truyện hay từ nhà đến lớp để cùng chia sẻ.
- Đặt một cái đài hoặc máy tính để cho trẻ tự mở những câu chuyện trẻ thích để nghe (những câu
chuyện này cơ đã lưu sẵn ở ngồi màn hình với từng hình ảnh biểu tượng riêng giúp trẻ dễ nhận
biết và lựa chọn). Có thêm những chiếc bút chì, bút màu và giấy vẽ cho trẻ tự do viết vẽ để tạo ra
những bức tranh truyện theo ý của trẻ.
- Ngồi ra, tơi và trẻ cùng làm những đồ dùng tự tạo để trang trí góc sách truyện. Những khung rối
làm từ các vỏ thùng catton, những cuốn sách làm từ những bìa lịch cũ; đa dạng rối tay, que… cho
trẻ diễn rối, tập đóng kịch qua rối những câu chuyện mà trẻ đã được học, được nghe, hoặc những
câu chuyện sáng tạo theo cách riêng của trẻ…cũng sẽ góp phần làm cho góc sách truyện trở nên
ngộ nghĩnh và sinh động hơn rất nhiều.
Ngồi mơi trường giáo dục trong lớp, mơi trường ngoài trời cũng là cơ hội rất tốt để giúp
trẻ làm quen với tác phẩm văn học. Ngay từ đầu năm học tôi đã tham mưu với ban giám hiệu tạo
góc văn học ngồi trời có một số nhân vật hay hình ảnh nội dung một số câu chuyện trong chương
trình, phù hợp với trẻ. Ngồi ra, với vai trị là tổ trưởng chun mơn, tơi động viên, khuyến khích
chị em trong tổ cùng làm thêm đồ dùng sáng tạo cho góc văn học ngồi trời như khung rối, sách

tranh, sân khấu… tạo sự đa dạng phong phú nội dung chơi cho trẻ. Với cách này góc văn học
ngồi trời ln được thay đổi và làm mới giúp duy trì hứng thú của trẻ khi tham gia hoạt động
ngồi trời.
Tóm lại, Việc tạo môi trường cho trẻ hoạt động kể chuyện ở trong lớp hay ngoài trời là việc
làm thường xuyên và cần thiết, góp phần tạo hứng thú, hấp dẫn trẻ, là điều kiện tốt để giáo viên tổ
chức các hoạt động kể chuyện hiệu quả cũng như củng cố cho giờ học kể chuyện được sâu sắc
hơn.
3.5. Cánh sao thứ năm: Kết hợp với phụ huynh cho trẻ làm quen tác phẩm văn học.
Kết hợp với phụ huynh cho trẻ làm quen tác phẩm văn học là việc giáo viên trao đổi, chia
sẻ với ba mẹ trẻ hàng ngày về các tác phẩm văn học trong đó có các câu chuyện mà các con được
làm quen ở trên lớp theo từng chủ đề. Biện pháp này giúp sự kết nối hai chiều giữa giáo viên và
phụ huynh tốt hơn; phụ huynh biết và cùng phối hợp với giáo viên trong việc giáo dục con cũng
như ôn luyện kiến thức đã học.
Tơi đã có các hình thức phối kết hợp với phụ huynh như: Thông qua các buổi họp phụ huynh,
qua giờ đón trả trẻ, qua bảng tuyên truyền, qua ngày hội, ngày lễ, qua các kênh zalo, facebook,…
hoặc gọi điện trực tiếp khi cần.
- Ngay từ đầu năm học, thông qua buổi họp phụ huynh, tôi đã thực hiện cơng tác tun truyền về
nội dung chương trình học của trẻ 5-6 tuổi như: với chủ đề này, tháng này, tuần này, các con sẽ
được làm quen với những tác phẩm văn học nào, những câu chuyện nào, để từ đó phụ huynh có
thể đồng hành cùng các con khi ở nhà.
- Tơi đã lập 1 nhóm zalo phụ huynh của lớp và thường xuyên trao đổi tình hình học tập của các
con:
+ Ví dụ, khi có câu chuyện mới, tơi gửi nội dung hoặc video câu chuyện đó qua nhóm zalo để phụ
huynh đọc, mở cho con nghe ở nhà.
7


+ Với câu chuyện đã học tôi gửi hệ thống câu hỏi (có kèm đáp án) để phụ huynh kiểm tra ôn luyện
kiến thức cho con.
+ Hoặc, với câu chuyện có nội dung giáo dục về tình cảm gia đình, tôi trao đổi với phụ huynh để

giúp trẻ thực hành và làm theo nội dung giáo dục đó.
+ Ngồi ra, tơi cịn khuyến khích với phụ huynh có thể tham khảo thêm các cuốn sách để mở rộng
thêm các tác phẩm văn học cho con khi ở nhà, như cuốn “Tuyển chọn trò chơi, thơ truyện, câu đố
cho trẻ 5-6 tuổi của nhà xuất bản giáo dục”, hoặc cuốn “Tuyển tập thơ, vè, ca dao, đồng dao, câu
đố cho trẻ mầm non thuộc các chủ đề trong năm học” mà tôi đã sưu tầm biên soạn và tự xuất bản.
Với cách làm này tơi thấy phụ huynh đã có sự thấu hiểu và kết hợp chặt chẽ cùng cô trong
quá trình chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và ơn luyện củng cố các bài thơ câu chuyện mà lớp thực
hiện nói riêng.
Thực tế cho thấy, khi có sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường thì sẽ tạo được một
mối quan hệ gần gũi, cởi mở và tác động mạnh mẽ lên trẻ, giúp trẻ biết thêm nhiều tác phẩm văn
học, ngôn ngữ của trẻ phát triển hơn và trẻ tự tin hơn trong mọi hoạt động.
II.1. Tính mới, tính sáng tạo
II.1.1 Tính mới
Các giải pháp mà tôi đã lựa chọn để áp dụng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen tác phẩm văn học
trong tổ chức các hoạt động kể chuyện ở trường, cái mới thể hiện:
- Giải pháp đã đưa ra được các tiêu chí để lựa chọn câu chuyện phù hợp với chủ đề và khả năng
nhận thức của trẻ 5-6 tuổi.
- Thiết kế được đa dạng đồ dùng không chỉ là sân khấu rối, chiếu bóng mà cịn là đồ dùng ứng
dụng cơng nghệ thông tin do tôi sử dụng các phần mềm khác nhau để cắt ghép hình ảnh, tạo video
minh họa cho câu chuyện.
- Tạo môi trường cho trẻ kể chuyện hấp dẫn không chỉ dừng lại ở trong lớp học mà cịn tạo được
mơi trường văn học ngồi trời cho trẻ hoạt động một cách đa dạng giúp trẻ thoải mái sáng tạo nghệ
thuật với mơi trường đó.
- Tun truyền với phụ huynh mở rộng thêm các tác phẩm văn học cho con ngay tại nhà qua cuốn
sách “Tuyển tập thơ, vè, ca dao, đồng dao, câu đố” dành cho trẻ lứa tuổi mầm non theo các chủ đề
trong năm học mà tôi đã tự biên soạn và xuất bản.
II.1.2 Tính sáng tạo
Các giải pháp trong sáng kiến tơi đưa ra đều có tính hệ thống, phù hợp, đồng bộ liên hồn và
có tính sáng tạo riêng so với các giải pháp của các sáng kiến và bài viết đã biết, cụ thể:
- Tôi đã cắt ghép, tạo được video, hình ảnh chuyển động để minh họa cho câu chuyện qua sử dụng

một số phần mềm đơn giản khác nhau như: Camtasia 9, video editor, audacity.
- Cho trẻ trực tiếp nhập vai nhân vật và sử dụng ngôn ngữ theo cách riêng của trẻ để kể và đóng
kịch qua sử dụng sân khấu chiếu bóng.
- Thiết kế tổ chức kể chuyện dưới hình thức hội thi, trải nghiệm múa rối… giúp trẻ hào hứng, sôi
nổi tham gia các hoạt động.

8


- Sáng tạo sử dụng âm nhạc trong tiết kể chuyện: Sáng tác những lời mới (dựa trên nền nhạc của
một bài hát) có nội dung liên quan đến câu chuyện để gây hứng thú và giúp trẻ cảm nhận được giá
trị nội dung của toàn bộ câu chuyện.
II.2. Khả năng áp dụng, nhân rộng
- Các giải pháp này đã được áp dụng tại các lớp 5-6 tuổi trong tổ chức giải pháp sáng tạo chuyên
đề phát triển ngôn ngữ của trường và mang lại hiệu quả cao. (Được áp dụng từ tháng 10/2022
nhằm nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ làm quen tác phẩm văn học)
- Các biện pháp có thể áp dụng được ở tất cả các lớp trong nhà trường cũng như trong toàn huyện
và thành phố; là tài liệu cho giáo viên các khối tham khảo, làm cơ sở khoa học để tuyên truyền tới
các bậc phụ huynh phối hợp giáo dục phát triển ngôn ngữ qua việc cho trẻ đọc sách, kể chuyện
mọi lúc, mọi nơi một cách hiệu quả.
II.3. Hiệu quả, lợi ích thu dược do áp dụng giải pháp
a. Hiệu quả kinh tế:
- Giáo viên đã yên tâm thoải mái khi tổ chức các hoạt động kể chuyện cho trẻ, khơng cịn e dè,
ngần ngại khi phải chuẩn bị vị trí, địa điểm, các hình thức tổ chức hoạt động, phát huy được tính
tích cực của trẻ mà lại tận dụng được các điều kiện sẵn có trong thiên nhiên, nguyên liệu tái chế dễ
tìm để giúp trẻ trải nghiệm với sách truyện và sân khấu đóng kịch... tiết kiệm một nguồn kinh phí
lớn cho nhà trường trong việc đầu tư mua sắm phục vụ cho hoạt động cho trẻ làm quen văn học.
- Được sử dụng như một tài liệu “miễn phí” cho các bạn đồng nghiệp tham khảo và áp dụng trong
trường, lớp của mình.
b. Hiệu quả về mặt xã hội:

Khi áp dụng các giải pháp của đề tài 5 cánh sao nâng cao chất lượng cho trẻ 5- 6 tuổi làm
quen tác phẩm văn học thông qua hoạt động kể chuyện ở trường, tôi nhận thấy:
* Với trẻ:
- Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động kể chuyện, từ đó trẻ tiếp cận với các tác phẩm văn học
một cách nhẹ nhàng, hiệu quả.
- Trẻ cởi mở, thích giao tiếp với mọi người xung quanh; ngoan, lễ phép, biết chia sẻ; tích cực, chủ
động mở rộng các mối quan hệ xã hội.
* Với giáo viên:
- Đưa ra các giải pháp phù hợp để giáo viên áp dụng trong hoạt động kể chuyện cho trẻ tại trường
nhằm nâng cao chất lượng phát triển ngơn ngữ nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung.
* Với phụ huynh:
- Phụ huynh thấy có trách nhiệm lớn của mình trong việc giúp con làm quen các tác phẩm văn học
ngay tại nhà, và thấy được rằng giáo dục con phát triển toàn diện không phải chỉ là việc của giáo
viên và nhà trường mà là của cả gia đình và tồn xã hội.
- Cơng tác phối hợp giữa gia đình và nhà trường ngày càng khăng khít hơn góp phần tạo điều kiện
thuận lợi cho nhà trường hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
c. Giá trị làm lợi khác
- Làm thay đổi nhận thức, tư duy của cán bộ, giáo viên trong việc tạo không gian cho trẻ đọc sách,
kể chuyện; nâng cao ý thức trách nhiệm của giáo viên trong quá trình tổ chức các hoạt động phát
9


triển ngơn ngữ cho trẻ góp phần thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện,
học sinh tích cực” và nhiệm vụ giáo dục lấy trẻ làm trung tâm giai đoạn 2020-2025 của nhà
trường.
Qua đề tài này, bản thân tôi sẽ không ngừng phấn đấu, học tập, rèn luyện và sẽ tích cực tìm
tịi, sáng tạo ra những giải pháp hay hơn nữa góp phần nâng cao chất lượng giáo dục phát triển
ngôn ngữ cho trẻ ngay tại trường.
Trên đây là bản mô tả sáng kiến “5 cánh sao - nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm
quen tác phẩm văn học thông qua hoạt động kể chuyện ở trường mầm non”. Rất mong nhận

được sự bổ sung, góp ý của các cấp lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp để sáng kiến của tơi được hồn
thiện đầy đủ hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thủy Nguyên, ngày 10 tháng 3 năm 2023
CƠ QUAN ĐƠN VỊ
TÁC GIẢ SÁNG KIẾN
ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
(Xác nhận)
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………

10


CÁC PHỤ LỤC
PHỤ LỤC 1: (minh chứng cánh sao thứ nhất)
Chọn câu chuyện đưa vào bản dự kiến hoạt động học

PHỤ LỤC 2: (minh chứng cánh sao thứ hai)

11


PHỤ LỤC 3: (minh chứng cánh sao thứ ba)
Thiết kế video qua các phần mềm

Video lồng ghép nhạc vào giờ kể chuyện

Sân khấu chiếu bóng

Tổ chức theo hình thức hội thi

Video tổ chức theo hình thức Hội thi

Video tổ chức theo hướng trải nghiệm múa
rối

12


Tổ chức trẻ đóng kịch

PHỤ LỤC 4: (minh chứng cánh sao thứ tư)
Tạo môi trường kể chuyện trong lớp:

13


Mơi trường văn học ngồi trời:

PHỤ LỤC 5: (minh chứng cánh sao thứ năm)
1. Tuyên truyền qua các buổi họp PH, ngày hội ngày lễ, qua zalo nhóm lớp

14


2. Mở rộng thêm tác phẩm văn học qua cuốn sách

PHỤ LỤC 6: Giáo án minh họa lồng ghép âm nhạc vào giờ kể chuyện

Lĩnh vực phát triển: Ngôn ngữ
Đề tài: Truyện “Giấc mơ kỳ lạ”
Chủ đề: Bản thân
Độ tuổi: 5 - 6 tuổi
1. Mục đích – yêu cầu
- Trẻ nhớ tên truyện, tên các nhân vật trong truyện, hiểu nội dung câu chuyện.
- Trẻ trả lời đủ câu rõ ràng, mạch lạc; bắt chước được 1 số ngữ điệu nhân vật.
- Trẻ hứng thú tham gia vào các hoạt động cùng cơ. Biết giữ gìn sức khỏe bằng cách ăn uống đủ
chất và chăm tập thể dục.
2. Chuẩn bị
- Sân khấu rối que các nhân vật, đèn chiếu bóng.
- Máy tính, nhạc beat “Cái mũi”, “Ồ sao bé khơng lắc”, nhạc nền kể chuyện, nhạc nền đọc vè.
3. Tiến hành
*Hoạt động 1: Vè mệt mỏi
15


- Cô cùng trẻ đọc bài “Vè mệt mỏi” trên nền nhạc:
“Ve vẻ vè ve
Nghe vè mệt mỏi
Các bạn thầm hỏi
Mệt mỏi do đâu?
Tay chân hỏi nhau
Mắt miệng ủ rũ
Suốt ngày nằm ngủ
Tai cũng thấy ù…
Ve vẻ vè ve
Nghe vè mệt mỏi”
- Hỏi trẻ: + Bài vè nhắc đến những bộ phận nào của cơ thể?
+ Con biết vì sao các bộ phận đó lại thấy mệt mỏi khơng?

- Hướng trẻ đến bài học.
*Hoạt động 2: Giấc mơ kỳ lạ
- Cô giới thiệu tên truyện: Giấc mơ kỳ lạ
- Cô kể cho trẻ nghe 2 lần:
+ Lần 1: Cô kể diễn cảm kết hợp cử chỉ, điệu bộ.
- Hỏi trẻ:
+ Cơ vừa kể câu chuyện gì?
+ Trong truyện có những nhân vật nào?
- Cho trẻ hát bài “ Cái mũi” đi đến sân khấu rối bóng.
+ Lần 2: Cơ kể kết hợp sử dụng chiếu bóng rối.
- Đàm thoại:
+ Trong giấc mơ, Mi Mi đã mơ thấy những gì?
+ Anh Tay nói gì với anh Chân?
+ Khi đến nhà bác Tai, anh Tay và anh chân đã gọi như thế nào? (Cho trẻ nhắc lại câu gọi) Vì sao
bác Tai lại không nghe thấy?
+ Họ đã rủ nhau đến nhà ai để hỏi? Mọi người đã gặp ai ở đó? Bạn Miệng trông như thế nào? Bạn
Miệng đã hỏi cô Mắt điều gì?
+ Vì sao mà tất cả các bộ phận cơ thể đều mệt mỏi?
+ Khi choàng tỉnh, Mi Mi đã nghĩ gì?
+ Sau đó, Mi Mi đã trở thành cô bé như thế nào?
+ Vậy để cơ thể ln khỏe mạnh các con cần phải làm gì?
- Giáo dục trẻ: Chịu khó ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, chăm tập thể dục thường xuyên để
có cơ thể khỏe mạnh.
- Cho trẻ vận động các bộ phận cơ thể theo nhạc nền 1 vòng quay lại sân khấu rối.
*Hoạt động 3: Giấc mơ của Mi Mi
- Hoạt cảnh sân khấu rối que.
(Sử dụng theo lối chuyển thể kịch bản theo các nhân vật rối kết hợp sử dụng nhạc nền, nhạc khi
cho các nhân vật ra hát kết thúc: “Nào bạn ơi - ta ra đây cùng vui ca hát. Nào bạn ơi - ta ra đây
cùng vận động nhé. Nào bạn ơi – chúng ta nên nhớ. Hãy ăn uống đủ chất vào – Thì tay chân mắt
mũi chúng ta mới khỏe mạnh”…)

*Kết thúc: Cô cùng trẻ chơi “Ồ sao bé không lắc”
16


PHỤ LỤC 7: Giáo án minh họa tổ chức theo hình thức Hội thi trong giờ kể chuyện sáng tạo
Lĩnh vực phát triển: Ngôn ngữ
Đề tài: Bác nông dân vui tính
Chủ đề: Nghề nghiệp
Độ tuổi: 5 - 6 tuổi
1. Mục đích – yêu cầu
- Trẻ biết đặt tên truyện, tên các nhân vật trong truyện, biết sáng tạo tình huống tiếp theo và kể tiếp
câu chuyện.
- Trẻ trả lời đủ câu rõ ràng, mạch lạc; phán đoán, tưởng tượng diễn biến nội dung tiếp theo của câu
chuyện. Rèn kỹ năng hợp tác làm việc theo nhóm.
- Trẻ hứng thú tham gia vào các hoạt động cùng cô. Giáo dục trẻ nếu gặp nguy hiểm, phải bình
tĩnh để nghĩ cách giải quyết nhanh nhất để bảo vệ an tồn cho chính bản thân mình.
2. Chuẩn bị
- Sân khấu rối tay, rối bóng các nhân vật: bác nơng dân, trâu, hổ
- Các mảnh ghép rời của 3 khung tranh nền, giá đỡ tranh: 3 cá
- Đồ dùng đồ chơi, rối các nhân vật do trẻ làm từ các nguyên vật liệu khác nhau (rối dẹt, rối
que…)
- Nhạc beat: nhạc nền sôi động, nhạc nền kể chuyện.
3. Tiến hành
*Hoạt động 1: Bác nông dân gieo hạt
- Cô cùng trẻ vận động theo nhạc động tác “gieo hạt”
- Cô giới thiệu đến hội thi “Bác nơng dân vui tính” gồm 3 phần thi:
+ Phần thi 1: Bác nông thử sức
+ Phần thi 2: Nông dân thi tài
+ Phần thi 3: Ai kể chuyện giỏi?
*Hoạt động 2: Bác nơng dân vui tính

*Phần thi 1: Bác nông thử sức
- Cô đưa ra 1 sân khấu với các con rối tay nhân vật: Bác nông dân, con trâu, con hổ.
- Hỏi trẻ:
+ Đây là gì? Ai muốn kể chuyện từ những nhân vật này?
- Cô kể lần 1: Cho trẻ lên thử sức nhận vai để kể theo các nhân vật đó (cơ cùng trẻ kể chuyện)
- Đàm thoại:
+ Câu chuyện diễn ra ở đâu?
+ Trong truyện có những nhân vật nào?
+ Khi gặp Trâu con Hổ đã nói gì?
+ Hổ đã nói với bác nơng dân điều gì? Bác nơng dân trả lời ra sao?
+ Theo con, nên đặt tên cho câu chuyện là gì?
- Cơ giới thiệu tên truyện cho trẻ.
+ Các con hãy suy nghĩ tìm ra cách để giúp bạn Trâu thốt khỏi sự nguy hiểm nhé!
*Phần thi 2: Nông dân thi tài
- Cô chia trẻ thành 3 đội chơi ngồi về 3 nhóm, mời đại diện lên lấy bức tranh rời về ghép thành
bức tranh nền khung cảnh đồng quê.
17


- Thời gian 1 bản nhạc, đội nào ghép đúng tranh và nhanh sẽ chiến thắng. (Cho các đội treo tranh
lên giá)
- Hỏi trẻ: Nhóm của con ghép được bức tranh gì? Có những hình ảnh gì?
*Phần thi 3: Ai kể chuyện giỏi
- Cho các nhóm lên chọn đồ dùng đồ chơi, rối các nhân vật về nhóm thảo luận, lựa chọn và tìm ra
tình huống thơng minh nhất giúp chú Trâu thốt khỏi con Hổ gian ác. (Cơ đến từng nhóm đưa ra
những câu hỏi gợi mở để hỗ trợ trẻ, kích thích sự sáng tạo khi kể).
- Trẻ thảo luận xong, từng nhóm lên trình bày tình huống của nhóm mình (1 bạn đại diện trong
nhóm lên kể đoạn chuyện mà nhóm vừa sáng tạo ra để giúp bạn Trâu thoát khỏi con Hổ)
- Sau khi kể xong cô gợi ý cho trẻ đặt tên cho đoạn chuyện của trẻ vừa kể.
*Hoạt động 3: Trí khơn của bác nơng dân

- Cơ cũng có một tình huống khác để giúp bạn Trâu thoát nạn đấy. Các con hãy cùng xem nhé.
+ Cô kể lần 2: Cô kể trọn vẹn truyện “Trí khơn của ta đây” kết hợp với rối bóng và nhạc nền.
=>GD trẻ: Nếu gặp nguy hiểm, các con phải bình tĩnh để nghĩ cách giải quyết nhanh nhất để bảo
vệ an tồn cho chính bản thân mình.
*Kết thúc: Cô cùng trẻ làm bác nông dân thực hiện các động tác nặn bánh theo nhạc nền.

18