Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh bạc liêu lơp 3

Th

áng

23

3

13 – 2

0


UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH BẠC LIÊU
SỞ GIÁO DỤC, KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
LÂM THỊ SANG – TRẦN THỊ KIM NHUNG (đồng Tổng Chủ biên)
NGUYỄN BÁ LONG – TRẦN MINH HƯỜNG (đồng Chủ biên)
HỨA XƯỚNG TÍN – HỒ PHAN MINH TÚ

TỈNH

3

1


LỜI NÓI ĐẦU
Các em học sinh thân mến!
Nhằm đáp ứng nội dung giáo dục địa phương của Chương trình
Giáo dục phổ thông 2018, Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Bạc Liêu –
Lớp 3 được biên soạn gồm 5 chủ đề:

Chủ đề 1: Những địa danh nơi em sống
Chủ đề 2: Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt – Khu căn cứ Cái Chanh
Chủ đề 3: Nghệ thuật Đờn ca tài tử ở tỉnh Bạc Liêu
Chủ đề 4: Vườn chim và Vườn nhãn cổ ở tỉnh Bạc Liêu
Chủ đề 5: Món ngon quê em
Mỗi chủ đề được tổ chức thành các hoạt động: Khởi động,
Khám phá, Luyện tập, Vận dụng nhằm góp phần hình thành những
phẩm chất, năng lực cần thiết cho các em trong hành trình khám phá
tri thức mới.
Chúc các em có được những trải nghiệm thú vị và nhiều kiến thức
bổ ích khi đồng hành cùng Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Bạc Liêu –
Lớp 3.

Nhóm tác giả

2


CÁC KÍ HIỆU SỬ DỤNG TRONG TÀI LIỆU
Khởi động

Học sinh huy động kiến thức, kinh nghiệm cá nhân
để tham
Khởi
động gia hoạt động tạo hứng thú, tò mò vào
Khám
phá
chủ đề
mới.
Khởi động

Khám phá
Luyện tập

Học sinh thực hiện các hoạt động quan sát,

Khởi động
thảophá
luận, tìm kiếm thơng tin nhằm phát hiện và
Khám
Luyện
tập
chiếm
lĩnh những điều mới, chưa biết của chủ đề.
Vận dụng

Khám phá
Luyện tập
Vận dụng

Học sinh sử dụng kiến thức, kĩ năng được trang
bị để giải quyết các vấn đề, tình huống, chủ đề
Luyện tập
tương tự hay biến đổi,… nhằm khắc sâu kiến thức
Vận dụng
hình thành kĩ năng, kĩ xảo một cách chắc chắn.
Vận dụng

Học sinh giải quyết các vấn đề của thực tế hoặc
vấn đề có liên quan đến tri thức của chủ đề, từ đó
phát huy tính mềm dẻo của tư duy, khả năng

sáng tạo.

3


MỤC LỤC
Lời nói đầu ............................................................................................................. 2
Các kí hiệu sử dụng trong tài liệu..................................................................... 3
CHỦ ĐỀ 1:
NHỮNG ĐỊA DANH NƠI EM SỐNG ............................................................... 5
CHỦ ĐỀ 2:
DI TÍCH LỊCH SỬ QUỐC GIA ĐẶC BIỆT –
KHU CĂN CỨ CÁI CHANH .............................................................................. 14
CHỦ ĐỀ 3:
NGHỆ THUẬT ĐỜN CA TÀI TỬ Ở TỈNH BẠC LIÊU .................................. 24
CHỦ ĐỀ 4:
VƯỜN CHIM VÀ VƯỜN NHÃN CỔ Ở TỈNH BẠC LIÊU .......................... 29
CHỦ ĐỀ 5:
MÓN NGON QUÊ EM ....................................................................................... 38
Bảng tra cứu thuật ngữ, khái niệm .............................................................. 44
Danh sách hình ảnh sử dụng trong tài liệu ............................................... 45

4


CHỦ ĐỀ

1

NHỮNG ĐỊA DANH NƠI EM SỐNG

Biểu tượng ba dân tộc Kinh, Khmer, Hoa ở tỉnh Bạc Liêu
tại Quảng trường Hùng Vương, thành phố Bạc Liêu

5
5


Khởi động

CùngKhởi
hát động
(hoặc nghe) bài hát Bạc Liêu đất trời yêu thương (sáng tác:
Đình Văn) để ca ngợi vẻ đẹp của quê hương Bạc Liêu.
Khám phá
Khám phá

Hoạt động 1: Tìm hiểu về sự hình thành của vùng đất và tên gọi Bạc Liêu
Luyện tập

Đọc thông tin và trả lời câu hỏi.
1 Sự hình
Luyệnthành
tập của vùng đất Bạc Liêu

Vùng đất Bạc Liêu do Mạc Cửu quy tụ dân lập nên. Về mặt lịch sử,
vùng đất
này mới hình thành trên 200 năm. Do điều kiện đất đai và
Vận dụng
cấu tạo dân cư buổi đầu, Bạc Liêu không giống các tỉnh miền Trung,

miền Bắc
– dụng
dân cư khơng hình thành từ “luỹ tre làng”, “cha truyền con
Vận
nối”. Dân cư Bạc Liêu đa số là dân “xiêu tán”, nghèo khổ “tha phương
cầu thực”. Họ định cư rải rác trên các gò đất cao, trên các bờ sông,
các kinh xáng. Người Kinh, người Khmer, người Hoa sống đan xen
nhau; ln tương trợ, đồn kết khi hoạn nạn; chân thành, cởi mở.
(Nguồn: Vài nét về tính cách và văn hố của người Bạc Liêu, Cổng
thơng tin điện tử tỉnh Bạc Liêu)

1
Lễ kỉ niệm 20 năm tái lập tỉnh Bạc Liêu (01/01/1997 – 01/01/2017)
6


Tỉnh Bạc Liêu được định danh vào ngày 20/12/1899. Ngày
22/10/1956, tỉnh Bạc Liêu bị giải thể, nhập vào tỉnh Ba Xuyên. Ngày
08/9/1964, tỉnh Bạc Liêu được tái lập. Tháng 02/1976, Hội đồng
Chính phủ cách mạng lâm thời miền Nam Việt Nam hợp nhất hai
tỉnh Bạc Liêu – Cà Mau thành tỉnh Minh Hải. Ngày 01/01/1997, tỉnh
Bạc Liêu được tái lập lần thứ hai và giữ nguyên tên gọi cho đến
ngày nay.

?

1. Ai là người có cơng khai phá vùng đất Bạc Liêu?
2. Em có suy nghĩ gì về sự đồn kết, tương trợ của ba dân tộc
Kinh, Khmer, Hoa trong quá trình khai phá, xây dựng vùng đất
Bạc Liêu?

3. Tỉnh Bạc Liêu được hợp nhất với tỉnh Cà Mau vào năm nào?
4. Tỉnh Bạc Liêu được tái lập lần thứ hai vào năm nào?

2 Ý nghĩa tên gọi Bạc Liêu

Tên gọi Bạc Liêu có nhiều ý nghĩa khác nhau. Bạc Liêu đọc theo
giọng Triều Châu là Pơ Léo, có nghĩa là xóm nghèo, làm nghề hạ bạc
(tức nghề chài lưới, đánh cá, đi biển). Pô phát âm theo tiếng Hán Việt
là Bạc và Léo phát âm là Liêu. Một giả thuyết khác cho rằng: theo
cách phát âm của người Khmer, Pơ là bót, đồn; Liêu là Lào (tức
Ai Lao). Vì trước khi người Hoa đến sinh sống, nơi đây từng có một
đồn binh của người Lào. Cịn người Pháp căn cứ vào tên Pô Léo
theo tiếng Triều Châu nên gọi vùng đất này là Phêcheri – chaume
(đánh cá và cỏ tranh).
(Nguồn: Cổng thông tin điện tử tỉnh Bạc Liêu)

7


2
Chợ Bạc Liêu thời Pháp thuộc

?

Tên gọi Bạc Liêu có những ý nghĩa nào?

Em cần nhớ!
Tỉnh Bạc Liêu chính thức được định danh vào năm 1899,
dưới thời Pháp thuộc. Năm 1964, tên gọi Bạc Liêu được tái lập
lần thứ nhất. Năm 1997, tên gọi Bạc Liêu được tái lập lần thứ hai

và giữ nguyên cho đến ngày nay.
Trải qua bao biến cố, thăng trầm của lịch sử, vùng đất Bạc Liêu
ngày càng trù phú do phù sa bồi lấn ra biển và hơn hết là nhờ
sự “chung sức, đồng lòng” dựng xây quê hương của ba dân tộc
Kinh, Khmer, Hoa.

8


Hoạt động 2: Khám phá các địa danh huyện, thị xã, thành phố thuộc

tỉnh Bạc Liêu
Quan sát hình ảnh và thực hiện yêu cầu.

3
Một góc đường Trần Phú, thành phố Bạc Liêu

4
Trung tâm Khu hành chính thị xã Giá Rai
9


5
Bờ kè trung tâm thị trấn Phước Long, huyện Phước Long

6
Đường vào trung tâm hành chính huyện Vĩnh Lợi

7
Quốc lộ 1A đoạn đi qua huyện Hồ Bình

10


8
Đường vào trung tâm thị trấn Gành Hào, huyện Đông Hải

9
Trung tâm Văn hoá – Thể thao huyện Hồng Dân

?

1. Kể tên và nêu một số thông tin (nếu em biết) về các địa danh
thuộc tỉnh Bạc Liêu trong những hình ảnh trên.
2. Em đã được tham quan, trải nghiệm địa danh nào? Hãy chia sẻ
trải nghiệm của em về nơi đó.
11


Em có biết?
Tỉnh Bạc Liêu gồm có thành phố Bạc Liêu, thị xã Giá Rai và
5 huyện là: Vĩnh Lợi, Hồ Bình, Phước Long, Hồng Dân, Đơng Hải.

Khởi
độnglà tỉnh có nhiều cộng đồng dân tộc cùng chung sống
Bạc Liêu

hồ bình, đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau trong xây dựng và phát
triển quê hương.
Phong cách ứng xử của người dân Bạc Liêu mang tính cách
Khám

dân
dã, phá
chất phác, bộc trực, dám phản kháng mạnh mẽ trước
bất công xã hội.

Luyện tập

Hoạt động 1: Hồn thành phiếu học tập vào vở theo mẫu sau:
Thơng tin

Điều em biết

Vận dụng

Người có cơng khai phá vùng đất Bạc Liêu là …

Mạc Cửu

Tỉnh Bạc Liêu được định danh vào năm …

…

Năm 1976, tỉnh Bạc Liêu hợp nhất với tỉnh Cà Mau
và được gọi là tỉnh…

…

Tỉnh Bạc Liêu được tái lập lần thứ hai vào năm …

…

Tỉnh Bạc Liêu gồm có … huyện, thị xã, thành phố.

…

Hoạt động 2: Liệt kê vào vở một số địa điểm tiêu biểu của huyện, thị xã,
thành phố nơi em đang sinh sống theo mẫu sau:
Tên huyện, thị xã, thành phố
(nơi em đang sinh sống)

Địa điểm nổi bật
– Khu du lịch Nhà Mát
– Nhà Công tử Bạc Liêu
– Vườn chim Bạc Liêu
–…
…

Thành phố Bạc Liêu
…
12


Khởi động

Hoạt động 3: Giới thiệu một địa điểm ở nơi em đang sinh sống.
Khám phá

Chọn một trong các địa điểm em vừa liệt kê ở Hoạt động 2 để giới
thiệu với các bạn theo gợi ý sau:
– Tên địa điểm? Địa điểm này thuộc địa phương nào của tỉnh Bạc Liêu?

tập
– ĐịaLuyện
điểm đó
có gì nổi bật?

– Tình cảm, ấn tượng của em với địa điểm đó như thế nào?
Vận dụng

Hoạt động 1: Cùng thầy cô và bạn bè hoặc người thân tham quan,
trải nghiệm một địa danh ở tỉnh Bạc Liêu hoặc địa
phương nơi em đang sinh sống.
Hoạt động 2: Chia sẻ với bạn hoặc người thân điều em ấn tượng nhất
về quê hương Bạc Liêu hoặc địa phương nơi em đang
sinh sống bằng một trong các hình thức sau: sưu tầm
tranh ảnh, video clip (âm nhạc, đoạn phim,…), thiết kế
thiệp, viết đoạn văn ngắn,…
Hoạt động 3: Thảo luận và chia sẻ.
Xác định những việc em có thể làm để góp phần xây dựng quê hương
Bạc Liêu ngày càng tươi đẹp.
Ví dụ:
– Em sẽ cố gắng học tập thật giỏi để góp phần xây dựng quê hương.
– Em cùng các bạn luôn giữ vệ sinh trường, lớp, bảo vệ môi trường để
quê hương Bạc Liêu ngày càng tươi đẹp.
– …

13


CHỦ ĐỀ

2

DI TÍCH LỊCH SỬ QUỐC GIA ĐẶC BIỆT –
KHU CĂN CỨ CÁI CHANH

Căn cứ Cái Chanh – Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt

14


Khởi động

Quan sát và cho biết các hình ảnh dưới đây thuộc những địa điểm
nào của tỉnh Bạc Liêu. Em biết gì về những địa điểm này?
Khám phá

Luyện tập

1

2

Vận dụng

3

4
15

Khởi động

Khám phá

Hoạt động 1: Tìm hiểu Khu căn cứ Cái Chanh
Đọc thơng tin, quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi.
Luyện tập

Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt – Căn cứ Cái Chanh (còn được gọi
là Khu căn cứ Tỉnh uỷ Bạc Liêu) toạ lạc trên địa bàn ấp Cây Cui, xã
Ninh Thạnh Lợi, huyện Hồng Dân. Khu căn cứ Cái Chanh được khánh
thành vào
Vậnnăm
dụng2015. Khu di tích được phục hồi, tơn tạo trên diện tích
khoảng 37 000 m2. Các hạng mục tiêu biểu của khu căn cứ là: cổng,
sân khánh tiết, sân khấu ngoài trời, nhà trưng bày, nhà bia kỉ niệm,
nhà ở và làm việc của Bí thư Tỉnh uỷ, Văn phịng Tỉnh uỷ, nhà hội
trường Tỉnh uỷ, kho lúa, hầm bí mật, hầm tránh pháo,…

5
Cổng Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt – Căn cứ Cái Chanh

16


Toàn cảnh
Khu căn cứ Cái Chanh

6

Nhà bia kỉ niệm

7

Nhà trưng bày

8
17


Một số hình ảnh
trong nhà trưng bày

9

Nhà hội trường

10

Nhà ở và nơi làm việc của
đồng chí Lê Duẩn, Bí thư
Xứ uỷ Nam Bộ năm 1949

11
18


(Em có thể tham khảo thêm thơng tin về Khu căn cứ Cái Chanh qua
đoạn video clip của Đài Truyền hình tỉnh Bạc Liêu: Căn cứ Cái Chanh
– Tự hào truyền thống cách mạng vẻ vang, link: />watch?v=tWG9mTbbKCU).

?

1. Khu căn cứ Cái Chanh thuộc địa phương nào của tỉnh Bạc Liêu?
2. Khu căn cứ Cái Chanh gồm những hạng mục tiêu biểu nào?

Em có biết?
Trong thời gian trú đóng và hoạt động tại Khu căn cứ Cái Chanh,
Xứ uỷ Nam Bộ và Tỉnh uỷ Bạc Liêu đã kịp thời đưa ra những
chủ trương, quyết định đúng đắn, chỉ đạo phong trào cách mạng
miền Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, góp phần to
lớn vào thắng lợi vẻ vang của qn và dân cả nước, giải phóng
hồn tồn miền Nam, thống nhất đất nước.
Ngày 31/12/2020, Khu căn cứ Cái Chanh, huyện Hồng Dân
vinh dự được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là Di tích lịch sử
quốc gia đặc biệt đầu tiên ở tỉnh Bạc Liêu và vùng Đồng bằng
sơng Cửu Long.
Hoạt động 2: Tìm hiểu ý nghĩa lịch sử, giáo dục và du lịch của
Khu căn cứ Cái Chanh
Quan sát hình ảnh, đọc thơng tin và trả lời câu hỏi.

Nhân dân Nam Bộ
đấu tranh chống Pháp

12
19


Trong những năm kháng chiến chống Pháp, Cái Chanh là căn cứ,
hậu phương vững chắc của Xứ ủy Nam Bộ, Trung ương Cục miền Nam,

Uỷ ban Kháng chiến hành chính Nam Bộ, Tỉnh uỷ Bạc Liêu,... Trong
kháng chiến chống Mỹ, Cái Chanh một lần nữa trở thành căn cứ địa
cách mạng vững chắc cho Khu uỷ khu Tây Nam Bộ, Tỉnh uỷ Bạc Liêu.

Mơ hình: Người dân
đưa chiến sĩ làm
nhiệm vụ trong Khu
căn cứ Cái Chanh

13

Từ khi được chọn làm khu căn cứ cho đến khi kháng chiến thắng
lợi hoàn tồn, Căn cứ Cái Chanh đã làm trịn vai trị, sứ mệnh lịch sử;
chở che, nuôi dưỡng và phát triển lực lượng cách mạng; là niềm
tự hào to lớn của nhân dân tỉnh Bạc Liêu.

Học sinh tham quan
Khu căn cứ Cái Chanh

14
20


Khu căn cứ Cái Chanh là địa chỉ đỏ, điểm tham quan về nguồn,
giáo dục truyền thống cách mạng và tinh thần yêu nước đối với
thế hệ trẻ.

Đoàn viên thanh niên
nghe thuyết minh về
các hình ảnh trong

nhà trưng bày
15

Khu di tích cũng là một điểm du lịch tiêu biểu của tỉnh Bạc Liêu.
Mỗi năm, nơi đây đón hàng ngàn lượt đảng viên, đoàn viên, hội viên
và nhân dân các nơi về thăm viếng, học tập.

Lãnh đạo tỉnh Bạc Liêu
tham quan Nhà trưng
bày tại Khu căn cứ
Cái Chanh

16

Với những ý nghĩa to lớn đó, tỉnh Bạc Liêu tiến hành triển khai lập
quy hoạch tổng thể nhằm bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị của
di tích gắn với phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh.

?

1. Cho biết ý nghĩa lịch sử của Khu căn cứ Cái Chanh.
2. Khu di tích trên có ý nghĩa giáo dục như thế nào đối với thế hệ trẻ?

21


Khám phá

Luyện tập

Hoạt động 1: Hoàn thành phiếu học tập về Khu căn cứ Cái Chanh
theo mẫu.
Vận dụng

Địa chỉ

Các hạng mục
tiêu biểu

Ý nghĩa

………………………………

………………………………

………………………………

………………………………

………………………………

………………………………

Khu căn cứ Cái Chanh
Địa chỉ: ấp Cây Cui,
xã Ninh Thạnh Lợi,
huyện Hồng Dân, tỉnh
Bạc Liêu

22

Khởi động

Hoạt động 2: Giới thiệu về Khu căn cứ Cái Chanh.
Khámthông
phá tin ở Hoạt động 1 phần Luyện tập, cùng các bạn
Từ những
giới thiệu về Khu căn cứ Cái Chanh theo những gợi ý sau:

– Địa chỉ khu di tích:…
– Các hạng mục tiêu biểu của khu di tích:…
Luyện tập

– Giá trị, ý nghĩa của khu di tích:…
– Tình cảm, ấn tượng của em với khu di tích:…
Vận dụng

Hoạt động 1: Cùng thầy cô và bạn bè hoặc người thân tham quan,
trải nghiệm Khu căn cứ Cái Chanh.
Hoạt động 2:Khi đến thăm khu di tích, em và các bạn cần có thái độ
như thế nào?
Gợi ý:
– Tuân thủ nội quy khu di tích;
– Tuyệt đối thực hiện theo hướng dẫn của thầy cơ và người
quản lý khu di tích;
– Có ý thức bảo vệ mơi trường, cảnh quan của khu di tích.
Hoạt động 3:Nêu những việc cần làm khi tham quan Khu di tích.

23

CHỦ ĐỀ

3

NGHỆ THUẬT ĐỜN CA TÀI TỬ
Ở TỈNH BẠC LIÊU

Khu lưu niệm Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ và nhạc sĩ Cao Văn Lầu

24
24