Phương thức quản lý hiệu quả trong thế giới đại chuyển đổi

Chịu trách nhiệm xuất bản
GIÁM ĐỐC - TỔNG BIÊN TẬP
PGS.TS. PHẠM MINH TUẤN
Chịu trách nhiệm nội dung
ỦY VIÊN HỘI ĐỒNG BIÊN TẬP – XUẤT BẢN
TS. VÕ VĂN BÉ
Biên tập nội dung:

Trình bày bìa:
Chế bản vi tính:
Đọc sách mẫu:

TS. PHẠM THỊ KIM HUẾ
ThS. ĐÀO DUY NGHĨA
TRẦN P HAN BÍCH LIỄU
ĐẶNG THU CHỈNH
LÊ MINH ĐỨC
NGUYỄN THANH THÚY
VIỆT HÀ

Số đăng ký xuất bản: 2650-2022/CXBIPH/18-106/CTQG.
Quyết định xuất bản số: 1548-QĐ/NXBCTQG, ngày 09/8/2022.
ISBN: 978-604-57-7946-0.
Nộp lưu chiểu tháng 8/2022.



Giáo sư Tiến sĩ Fredmund Malik là một trong những chuyên gia nổi tiếng
nhất của châu Âu về quản lý, lãnh đạo và quản trị. Ông được biết đến với cách
suy nghĩ chính xác, phân tích sắc nét và ngơn ngữ thẳng thắn. Trong hơn

40 năm, ông là nhà khoa học quản lý, doanh nhân và tác giả của một số sách
bán chạy nhất đã từng đạt giải. Đồng thời ông đã và đang làm việc để thiết lập
một tiêu chuẩn phổ quát về quản lý chuyên nghiệp có thể được dạy và học.
Giáo sư Malik là người sáng lập và chủ tịch của một tổ chức mang tên
ông, hiện là một trong những tổ chức hàng đầu về quản lý các hệ thống phức
hợp. Là thành viên, chủ tịch và cố vấn cho các hội đồng quốc tế, Giáo sư Malik
là chuyên gia về nhận thức đối với các hoạt động quản trị doanh nghiệp. Rất
nhiều giải thưởng của ông bao gồm Thập tự danh vọng về Khoa học và Nghệ
thuật của Reisen Áo và Giải thưởng Heinz von Foerster về Điều hành Tổ chức
từ Hiệp hội Điều khiển học Đức. Với bằng tiến sĩ khoa học về Quản trị Doanh
nghiệp tại Đại học St. Gallen, Thụy Sỹ, Malik là Giáo sư đặc biệt về Quản lý tại
Đại học Kinh tế và Kinh doanh Đại học Capital (CUEB), Bắc Kinh, và tại Đại
học Nông nghiệp Nội Mông (IMAU), Hohhot; ông cũng là giáo sư danh dự tại
Đại học Cát Lâm (JLU) ở Trường Xuân, Trung Quốc. Giáo sư Malik đã lập gia
đình và là cha của hai người con, hiện sống tại St. Galle, Thụy Sỹ.



Cuốn sách này là một phiên bản hoàn chỉnh và mở rộng của cuốn sách
với tiêu đề Führen Leisten Leben. Wirksames Management für eine neue Welt,
được xuất bản lần đầu tiên bởi Deutsche Verlags-Anstalt vào năm 2000
và đã được xuất bản trong một phiên bản sửa đổi của Campus năm 2006 và
trong một phiên bản sửa đổi khác vào năm 2014.

ISBN 978-3-593-50263-2
Bản quyền © 2015 bởi Campus Verlag GmbH, Frankfurt am Main. Một số
quyền được bảo lưu.
Thiết kế bìa: Hißmann, Heilmann, Hamburg Thiết kế và sắp xếp: tiff.any
GmbH, Berlin.
In ấn văn phịng và người đóng sách: Beltz Bad Langensalza In ở Đức.

Cuốn sách này cũng có sẵn như là một cuốn sách điện tử. www.campus.de


5

LỜI NHÀ XUẤT BẢN

Thế kỷ XXI đã và đang trải qua một q trình thay đổi vơ cùng to lớn với
sự tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư cùng những cuộc đại
chuyển đổi về kinh tế - xã hội. Ngày càng có nhiều vấn đề phức hợp mới nảy
sinh làm xáo trộn, thay đổi toàn bộ cách thức vận hành trên tồn cầu, địi hỏi
các quốc gia, tổ chức, doanh nghiệp cũng phải có sự thay đổi về phương thức
quản lý. Bên cạnh đó, các phương pháp quản lý truyền thống đã khơng cịn
hiệu quả, do đó để tồn tại và phát triển bền vững, các cá nhân, tổ chức, doanh
nghiệp, đặc biệt là các nhà quản lý cần có những cơng cụ mới, sáng tạo và hệ
thống quản lý để “làm chủ” sự phức hợp này. Cách duy nhất để thành công là
thông qua cách quản lý tốt và đúng đắn.
Nhằm cung cấp thêm tài liệu tham khảo về phương thức quản lý cho các
nhà nghiên cứu, nhà lãnh đạo, nhà quản lý của các tổ chức, doanh nghiệp,
Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách Quản lý hiệu quả
trong một thế giới Đại chuyển đổi: Phương thức đúng đắn để quản lý hiệu
quả, làm việc năng suất và tận hưởng cuộc sống do Giáo sư Fredmund Malik
biên soạn.
Cuốn sách gồm 5 phần, đi từ tổng thể đến chi tiết, đưa ra những nguyên
tắc, nhiệm vụ, công cụ quản lý cùng lời khuyên chuyên nghiệp cho các nhà
lãnh đạo, nhà quản lý để cải thiện kỹ năng tổ chức, ra quyết định, giám sát,
lập ngân sách và nhiều nhiệm vụ liên quan đến quản lý khác. Cuốn sách là tài
liệu vơ cùng hữu ích với các nhà lãnh đạo, nhà quản lý để đáp ứng sự thay đổi
đang diễn ra trong kinh doanh và xã hội mà tác giả gọi là “cuộc Đại chuyển
đổi thế kỷ XXI”.

Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xin cảm ơn Công ty cổ phần Báo
cáo Đánh giá Việt Nam (Vietnam Report JSC) đã tài trợ bản quyền xuất bản


6

QUẢN LÝ HIỆU QUẢ TRONG MỘT THẾ GIỚI ĐẠI CHUYỂN ĐỔI...

cuốn sách này. Trong quá trình biên dịch và biên tập cuốn sách khó tránh khỏi
thiếu sót, Nhà xuất bản rất mong nhận được ý kiến đóng góp của bạn đọc để
hoàn thiện nội dung cuốn sách trong lần xuất bản sau.
Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách với bạn đọc.

Tháng 11 năm 2021
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT


7

MỤC LỤC

Lời tựa cho ấn bản mới năm 2014 ...................................................... 13
Lời giới thiệu........................................................................................... 17
Giới thiệu: Suy nghĩ đúng - quản lý đúng ......................................... 20
Chìa khóa đến thành cơng .................................................................................................... 20
Cuộc Đại chuyển đổi thế kỷ XXI ......................................................................................... 24
Hệ thống quản lý hiệu quả được xây dựng như thế nào ................................... 32
Có thể đạt được quản lý đúng đắn như thế nào? ................................................... 33

PHẦN I

SỰ CHUYÊN NGHIỆP............................................................................. 37
Chương 1. Nhà quản lý lý tưởng - câu hỏi sai lầm ..............................................39
Người giỏi mọi mặt - một trở ngại .................................................................................... 39
Con người hiệu quả .................................................................................................................... 41
Khơng có gì liên quan trong tính cách........................................................................... 42
Điều đáng kể chính là bạn làm gì, chứ khơng phải bạn
là người thế nào ............................................................................................................................ 43
Những bản khảo sát sai lệch................................................................................................. 45

Chương 2. Các giả thuyết và quan điểm sai lầm .................................................48
Cách tiếp cận theo đuổi hạnh phúc ................................................................................ 48
Lãnh đạo và Lý thuyết Vĩ Nhân ............................................................................................ 50
Các quan điểm sai lầm.............................................................................................................. 53

Chương 3. Nghiệp vụ quản lý ...............................................................................59
Tư duy lập hiến .............................................................................................................................. 59
Nghiệp vụ chun mơn có thể học được .................................................................... 62
Nghiệp vụ chuyên môn quan trọng nhất trong một xã hội hiện đại ......... 64
Nghiệp vụ chuyên môn phổ cập quan trọng nhất ................................................ 66
Các yếu tố quản lý hiệu quả .................................................................................................. 70
Có thể đào tạo cơ bản cho tất cả mọi người.............................................................. 73


8

QUẢN LÝ HIỆU QUẢ TRONG MỘT THẾ GIỚI ĐẠI CHUYỂN ĐỔI...

PHẦN II
CÁC NGUYÊN TẮC ĐỂ QUẢN LÝ HIỆU QUẢ ...................................... 75
Giới thiệu................................................................................................. 77

Đơn giản nhưng không dễ dàng ....................................................................................... 77
Hữu ích trong tình huống khó khăn ................................................................................ 78
Khơng tự nhiên sinh ra - phải học ..................................................................................... 79
Lý tưởng và thỏa hiệp ............................................................................................................... 80
Kiểu người nào là hình mẫu? ................................................................................................ 81

Chương 1. Tập trung vào kết quả .........................................................................84
Một thực tế hiển nhiên? .......................................................................................................... 85
Quan niệm sai lầm....................................................................................................................... 86
Nếu mọi người không thể chấp nhận điều này thì sao?..................................... 89
Sự hài lịng hay kết quả? .......................................................................................................... 90

Chương 2. Đóng góp vào tổng thể .......................................................................98
Điều quan trọng là đóng góp vào tổng thể ............................................................... 98
Vị trí hay đóng góp? ................................................................................................................... 99
Chun sâu hay hiểu rộng? .................................................................................................101
Tư duy tổng thể...........................................................................................................................103
Đóng góp và động lực ...........................................................................................................104
Đóng góp thay vì danh vị .....................................................................................................106
Hậu quả của tổ chức ................................................................................................................107

Chương 3. Tập trung vào một vài điểm ............................................................ 110
Chìa khóa cho kết quả ............................................................................................................110
Từ chối khơng lý do ..................................................................................................................112
Ví dụ về ứng dụng .....................................................................................................................115

Chương 4. Tập trung điểm mạnh ...................................................................... 122
Cố định điểm yếu.......................................................................................................................123
Kết hợp nhiệm vụ với điểm mạnh ..................................................................................124
Liệu có nên bỏ qua điểm yếu? ..........................................................................................127

Khơng thay đổi tính cách......................................................................................................128
Vì sao tập trung vào điểm yếu? .........................................................................................130
Học từ những người vĩ đại ...................................................................................................131
Làm thế nào chúng ta có thể nhận ra điểm mạnh? ............................................133
Các loại nhược điểm ................................................................................................................136
Hai nguồn hiệu suất đỉnh cao ............................................................................................138


MỤC LỤC

Chương 5. Lịng tin.............................................................................................. 140
Tạo ra mơi trường quản lý lành mạnh ..........................................................................142
Làm sao chúng ta có thể xây dựng lịng tin? ...........................................................143

Chương 6. Suy nghĩ tích cực ............................................................................... 157
Cơ hội thay vì vấn đề ...............................................................................................................157
Từ động lực tới việc tự tạo động lực cho bản thân ..............................................158
Tư duy tích cực - bẩm sinh hay học được? ................................................................160
Giải phóng chính mình khỏi sự phụ thuộc ...............................................................163
Cố gắng hết sức ..........................................................................................................................166

Chương 7. Tổng quan: Chất lượng Quản lý ...................................................... 169

PHẦN III
CÁC NHIỆM VỤ ĐỂ QUẢN LÝ HIỆU QUẢ .........................................171
Nhận xét sơ bộ .....................................................................................173
Chương 1. Đề ra mục tiêu ................................................................................... 176
Nói không với hệ thống quan liêu ..................................................................................177
Mục tiêu cá nhân hằng năm ...............................................................................................178
Đường lối chung ........................................................................................................................179

Quy định cơ bản đối với quản lý theo mục tiêu.....................................................179

Chương 2. Tổ chức ............................................................................................... 193
Cẩn thận với bệnh “cuồng tổ chức” ................................................................................194
Khơng có cái gì là “tổ chức tốt”..........................................................................................195
Ba vấn đề cơ bản trong việc tổ chức .............................................................................196
Các dấu hiệu của tổ chức kém ..........................................................................................198

Chương 3. Ra Quyết định ................................................................................... 203
Các quan điểm sai lầm và ảo tưởng ...............................................................................203
Quá trình ra quyết định ..........................................................................................................212

Chương 4. Giám sát ............................................................................................. 227
Giám sát là việc không thể thiếu ......................................................................................227
Tin tưởng là nền tảng ..............................................................................................................229
Chúng ta nên giám sát thế nào? ......................................................................................229
Đo lường và đánh giá ..............................................................................................................236

Chương 5. Phát triển và thúc đẩy con người .................................................... 241
Con người thay vì nhân viên ...............................................................................................242

9


10

QUẢN LÝ HIỆU QUẢ TRONG MỘT THẾ GIỚI ĐẠI CHUYỂN ĐỔI...
Cá nhân thay vì trừu tượng ..................................................................................................242
Điều thường bị lãng quên ....................................................................................................252

Chương 6. Tổng quan: Những nhiệm vụ khác thì sao? ................................... 256

PHẦN IV
CÔNG CỤ ĐỂ QUẢN LÝ HIỆU QUẢ ...................................................267
Phương tiện, thiết bị, công cụ ...........................................................269
Chương 1. Các cuộc họp ..................................................................................... 273
Giảm số lượng cuộc họp - tốt nhất là giảm tới không .......................................274
Yếu tố then chốt để thành công: chuẩn bị và theo dõi.....................................276
Làm chủ tọa cuộc họp là một cơng việc khó khăn ..............................................279
Các loại cuộc họp.......................................................................................................................279
Cuộc họp không phải sự kiện giao lưu ........................................................................282
Các loại đề mục trong chương trình họp..................................................................283
Khơng có đề mục nào khơng cần tới hành động.................................................285
Cố gắng đạt được sự đồng thuận ...................................................................................286
Các biên bản cuộc họp có cần thiết khơng?............................................................286
Các cuộc họp bất thường.....................................................................................................287
Điều quan trọng: triển khai thực hiện và liên tục theo dõi..............................289

Chương 2. Các báo cáo ....................................................................................... 291
Bước nhỏ đi đến hiệu quả ....................................................................................................292
Câu chữ rõ ràng, tính logic và sự chính xác ...............................................................293
Các thói quen xấu và sự áp đặt .........................................................................................296

Chương 3. Sắp xếp công việc và kiểm soát nhiệm vụ đã giao........................ 299
Sáu sai lầm khi sắp xếp cơng việc....................................................................................300
Kiểm sốt phần cơng việc đã giao ..................................................................................304

Chương 4. Phương pháp làm việc cá nhân....................................................... 316
Niềm vui khi vận hành ............................................................................................................318
Phương pháp làm việc là của cá nhân và là cá biệt .............................................321

Phương pháp làm việc phụ thuộc vào hoàn cảnh
và điều kiện cơ bản ...................................................................................................................322
Thường xuyên rà soát và điều chỉnh..............................................................................324
Các ứng dụng cơ bản của phương pháp làm việc ...............................................327
Quản lý những điều khó lường .........................................................................................337
Quản lý người quản lý trực tiếp và đồng nghiệp ..................................................341


MỤC LỤC

Chương 5. Ngân sách và lập ngân sách ............................................................ 344
Một trong những công cụ tốt nhất cho quản lý hiệu quả ..............................345
Từ dữ liệu đến thông tin ........................................................................................................347
Một số mẹo đặc biệt ................................................................................................................350
Ghi chép ngân sách rõ ràng ................................................................................................356

Chương 6. Đánh giá hiệu quả làm việc ............................................................. 357
Khơng có tiêu chí tiêu chuẩn .............................................................................................358
Khơng có hồ sơ tiêu chuẩn..................................................................................................360
Phương pháp tốt hơn: tờ giấy trắng ..............................................................................361
Phương pháp tốt nhất: kiểm soát thời gian thực ..................................................362
Ở đâu phương pháp chuẩn hóa thận trọng sẽ thích hợp? .............................363
Người giỏi nhất làm thế nào? .............................................................................................364
Thế còn những người từ chối bị đánh giá? ...............................................................365

Chương 7. “Xử lý chất thải” có hệ thống - làm mới lại hệ thống .................... 367
Điều nhiều người không biết nhưng cần thiết cho chuyển đổi ..................367
Từ khái niệm đến phương pháp .......................................................................................368
Chìa khóa cho hiệu ứng chiến lược................................................................................370
Hướng dẫn nhanh để có hiệu quả cá nhân ..............................................................372

Nếu có thứ khơng thể loại bỏ thì sao? .........................................................................373
Lời khun cuối cùng ..............................................................................................................373

Chương 8. Tổng quan: Phép thử tính chuyên nghiệp ..................................... 375

PHẦN V
HỆ THỐNG QUẢN LÝ: HỆ THỐNG TƯ DUY VÀ HÀNH ĐỘNG ......377
Chương 1. Hiểu và áp dụng cách quản lý đúng đắn........................................ 379
Cách làm đúng và cách làm tốt nhất ............................................................................381
Hệ thống, nội dung và hình thức của hệ thống quản lý ..................................382
Hệ thống điều hành cho các tổ chức - chấm dứt những
hỗn loạn và khó hiểu kiểu babylon ................................................................................382

Chương 2. Mơ hình tiêu chuẩn của tính hiệu quả: Bánh xe quản lý .............. 384
Cơng việc vận hành hồn tồn khác với cơng việc quản lý ...........................385
Công việc quản lý luôn giống nhau, nhưng không phải
lúc nào cũng có những vấn đề giống nhau .............................................................386
Tại sao bánh xe quản lý không cần thanh nan mới..............................................388

11


12

QUẢN LÝ HIỆU QUẢ TRONG MỘT THẾ GIỚI ĐẠI CHUYỂN ĐỔI...

Chương 3. Làm thế nào để tạo được tính kỷ luật và tự giác ........................... 391
Áp dụng mơ hình chuẩn để quản lý nhân sự ..........................................................391

Viễn cảnh: Quản lý tốt và đúng đắn đối với xã hội vận hành ......397

Tính hiệu quả và những trải nghiệm về ý nghĩa ....................................................397
Trách nhiệm và đạo đức ........................................................................................................398

PHẦN KẾT ..............................................................................................401
Chú giải..................................................................................................403
Chú thích ...............................................................................................414
Tài liệu tham khảo ...............................................................................425


13

LỜI TỰA CHO ẤN BẢN MỚI NĂM 2014

“Quản lý hiệu quả trong một thế giới Đại chuyển đổi: Phương thức đúng
đắn để quản lý hiệu quả, làm việc năng suất và tận hưởng cuộc sống” là một
trong những cuốn sách quan trọng nhất mà tơi đã viết. Nó đề cập đến hiệu
quả làm việc của con người trong bối cảnh tổ chức của các tập đoàn đa quốc
gia ngày càng phức tạp. Cuốn sách nói về loại hiệu quả cho phép các cá nhân
tiếp tục mở rộng giới hạn năng lực của họ. Trên hết, nó chứng tỏ rằng biết làm
việc hiệu quả là điều có thể học được - và nó cho bạn thấy bạn sẽ học thế nào.
Cuốn sách này sẽ trả lời cho câu hỏi bạn cần kiến thức và những kỹ năng
nào để thành công - cả ở nơi làm việc và trong cuộc sống riêng tư, với vai trò
nhà quản lý hay trong vai trò chuyên gia trong lĩnh vực của mình. “Quản lý
hiệu quả trong một thế giới Đại chuyển đổi: Phương thức đúng đắn để quản lý
hiệu quả, làm việc năng suất và tận hưởng cuộc sống” cho bạn biết bạn cần quản
lý điều gì ở bản thân mình và những người khác, theo một tổ chức hay với
từng vị trí, và do đó tạo ra một loại hiệu suất phù hợp giúp bạn có cuộc sống ý
nghĩa. Sự mất cân bằng trong cuộc sống và cơng việc sẽ biến mất.
Hiệu quả có nghĩa là làm đúng việc và làm đúng cách. Đây là năng lực cốt
lõi của quản lý tốt và đúng đắn: sự chuyên nghiệp trong cách chuyển đổi các

nguồn lực thành kết quả và từ đó tạo ra giá trị.
Trong thế giới ngày nay, các yếu tố như kiến thức, tài năng, sức mạnh cá
nhân, sự sáng tạo, đổi mới và trí tuệ đã trở nên quan trọng hơn nhiều so với
các thông số kinh tế thông thường; tương tự đối với năng lượng cảm xúc, cam
kết và trách nhiệm xã hội, can đảm để suy nghĩ và hành động theo những cách
mới. Tuy nhiên, trong bản thân mỗi cá nhân, những yếu tố này - kể cả kinh
tế - chỉ là tiềm năng. Cần phải thực hiện hiệu quả - tức là quản lý tốt và đúng
đắn - để biến những tiềm năng này thành những kết quả có ý nghĩa đáp ứng


14

QUẢN LÝ HIỆU QUẢ TRONG MỘT THẾ GIỚI ĐẠI CHUYỂN ĐỔI...

một mục đích cụ thể. Ngồi ra, “sự lãnh đạo” chúng ta thường nói ngày nay
phụ thuộc đặc biệt vào việc quản lý hiệu quả: Khơng có nó ngay cả những nhà
lãnh đạo giỏi nhất cũng sẽ không thành công.
Vậy những gì đã thay đổi kể từ khi cuốn sách “Quản lý hiệu quả trong
một thế giới Đại chuyển đổi: Phương thức đúng đắn để quản lý hiệu quả, làm
việc năng suất và tận hưởng cuộc sống” lần đầu tiên được phát hành vào năm
2000? Tơi có hai câu trả lời: trong kinh doanh và xã hội, gần như mọi thứ
“ngoài kia” đã thay đổi, và những thay đổi này lớn hơn hầu hết mọi người
tưởng tượng. Mặc dù vậy, bản chất của những gì tạo nên cách quản lý đúng
vẫn khơng thay đổi.
Nó thích ứng với thay đổi cơ bản này và với cách quản lý kết quả mà
“Quản lý hiệu quả trong một thế giới Đại chuyển đổi: Phương thức đúng đắn
để quản lý hiệu quả, làm việc năng suất và tận hưởng cuộc sống” đã viết ban
đầu. Trở lại năm 1997, tôi đã miêu tả và phân tích sự chuyển đổi xã hội cơ bản
trong cuốn sách của tôi về quản trị doanh nghiệp trong một chương sách tên
là “Cuộc Đại chuyển đổi thế kỷ XXI”. Không phải ngẫu nhiên mà phụ đề tôi đã

chọn cho ấn bản đầu tiên của cuốn sách hiện tại này là “Quản lý hiệu quả cho
một kỷ nguyên mới”.
Ngay cả khi đó, bối cảnh đã được đặt sẵn để đối phó với cơn giảm phát và
cuộc khủng hoảng tài chính sắp xảy ra; cuộc cách mạng khoa học - công nghệ
(kể cả số hóa) đã bắt đầu; sự thay đổi khơng thể tránh khỏi trong nhân khẩu
học và sinh thái cũng như sự mất ổn định chính trị và xã hội. Đồng thời, rõ
ràng là cách quản lý truyền thống và các tổ chức hiện nay đang thiếu trang bị
để đối phó với sự phức tạp ngày càng tăng của mơi trường.
Cuộc Đại chuyển đổi của thế kỷ XXI đã được tiến hành từ đó. Nó đang
ảnh hưởng đến ngày càng nhiều lĩnh vực trong cuộc sống với tốc độ ngày càng
cao, và chúng ta ngày càng thấy rõ ràng điều mình đang phải đối mặt, khơng
phải là một kỷ ngun mới nữa mà là một thế giới mới đang trỗi dậy.
Trong thế giới mới này, hầu như mọi thứ sẽ khác biệt. Tuy nhiên, cơ sở lý
thuyết của “Quản lý hiệu quả trong một thế giới Đại chuyển đổi: Phương thức
đúng đắn để quản lý hiệu quả, làm việc năng suất và tận hưởng cuộc sống”
không cần phải thay đổi bất kỳ điều gì. Quản lý hiệu quả khơng dựa trên kiến


LỜI TỰA CHO ẤN BẢN MỚI NĂM 2014

thức khoa học kinh tế và xã hội được dạy trong đào tạo quản lý thơng thường.
Mặc dù những điều này vẫn cịn cần thiết, nhưng điều quan trọng hơn nhiều
là ba môn khoa học về lý thuyết hệ thống phức tạp, bao gồm: điều khiển học,
điện toán học, và chế độ sinh học - đã cung cấp nền tảng lý thuyết cho lý thuyết
quản lý của tôi kể từ khi tôi bắt tay vào các dự án nghiên cứu đầu tiên của mình.
Trong những năm qua, ba lĩnh vực khoa học này càng có ý nghĩa quan trọng
hơn khi ấn bản đầu tiên xuất hiện.
Đó là lý do vì sao trong phiên bản mới này, tôi đã đặt trọng tâm nhiều hơn
vào các lĩnh vực ứng dụng mà sự chuyển đổi cơ bản này đã tạo ra. Trước tiên,
chúng bao gồm sự phức tạp của các hệ thống ngày càng kết nối chặt chẽ hơn,

cũng như các động lực ngày càng lớn của tồn cầu hóa và các biến động xã hội,
chính trị và kinh tế. Nói cách khác, đây chính là những thứ được gọi là “sự hủy
diệt sáng tạo” của Thế giới Cũ và sự thoát thai của Thế giới Mới. Để làm chủ
được cuộc Đại chuyển đổi của thế kỷ XXI, tất cả các tổ chức xã hội cần phải có
những cơng cụ thơng minh và các hệ thống quản lý tinh vi.
Ở trung tâm của “cách điều hành mới cho các tổ chức” này - với tính kỷ
luật và tự giác là điều cần thiết - là một cá nhân hiệu quả. Hệ thống quản lý
theo điều khiển học của tôi cung cấp sự hỗ trợ cần thiết để phát triển và khám
phá được hết khả năng hiệu quả của cá nhân. Chúng cung cấp các công cụ
được thiết kế đặc biệt cho việc suy nghĩ và hành động đúng đắn.
Các phương pháp và công cụ mới mà tôi đã phát triển, và được miêu tả
trong các cuốn sách khác của tôi, giúp con người hiệu quả (homo effectivus định nghĩa tôi đặt làm đối trọng với con người kinh tế - homo oeconomicus)
đạt được sự tăng cường về năng lực và trí thơng minh cần thiết để làm chủ
những thách thức mới và hỗn loạn hơn.
Sự hỗn loạn khi khơng kiểm sốt sẽ trở nên phức tạp. Đồng thời, nó
cung cấp ngun liệu cho thơng tin của cả hệ thống. Vận dụng những thông
tin này và sử dụng hiệu quả là chìa khóa để quản lý những sự thay đổi lớn
và đảm bảo tính thích ứng và phát triển của bất kỳ tổ chức nào. Do đó, cuốn
sách này cũng giúp độc giả biết cách khai thác những cơ hội to lớn chứa
trong sự phức tạp của các hệ thống kết nối toàn cầu và trong các cơng nghệ
mang tính cách mạng.

15


16

QUẢN LÝ HIỆU QUẢ TRONG MỘT THẾ GIỚI ĐẠI CHUYỂN ĐỔI...

Trọng tâm của cuốn sách này ban đầu là hiệu quả quản lý. Qua nhiều năm,

nó đã phát triển thành một công nghệ xã hội áp dụng rộng rãi để làm chủ sự
phức tạp: phương pháp xã hội về hiệu quả. Ý của tôi là ý nghĩa xã hội của cơng
nghệ này thậm chí cịn lớn hơn, mang tính cách mạng hơn là bản thân cơng
nghệ số hóa. Nếu khơng có “cơng nghệ hiệu quả” này, ta sẽ khơng thể khiến
“cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư” thực sự hiệu quả. Điều này cũng
đúng đối với các cuộc cách mạng của khoa học sự sống, chắc chắn sẽ xảy ra.
Nó cũng đúng đối với các xu hướng phát triển như nền kinh tế tròn, khả
năng phục hồi kinh tế, kinh tế học chánh niệm, và các luồng tư tưởng ơn hịa.
Phương pháp xã hội về tính hiệu quả hiện thực mục tiêu của các phong trào
này và đảm bảo rằng chúng sẽ có hiệu quả ở tất cả các cấp tổ chức. Do đó, rõ
ràng là những cách suy nghĩ cũ và cách tiếp cận thơng thường khơng cịn đủ
để quản lý hiệu quả trong thế giới ngày nay.
Với những cơ hội để phát triển và thử nghiệm các hệ thống, phương pháp,
công cụ này và đưa chúng vào thực tiễn, tôi xin chân thành cảm ơn các giám
đốc điều hành mà tôi đã làm việc cùng, trong nhiều năm hoặc thậm chí hàng
thập kỷ, hoặc là một thành viên của Ban quản trị doanh nghiệp hoặc các dự án
chung về phát triển doanh nghiệp, lãnh đạo chiến lược và quản trị. Xin cảm
ơn đặc biệt đến tất cả bạn bè, đối tác, đồng nghiệp và nhân viên của tôi, những
người đã dành rất nhiều ý tưởng, sự nhiệt tình, và tâm huyết cho sự ra đời của
các giải pháp quản lý hiện nay.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến đội ngũ của Campus Verlag. Cuối cùng
nhưng không kém phần quan trọng, tôi chân thành cảm ơn Tamara Bechter,
Jutta Scherer và Annaliza Tsakona vì những gợi ý sắc sảo và sự hỗ trợ điều
chỉnh khi biên tập bản thảo này.
Fredmund Malik
St. Gallen, tháng 02 năm 2015


17

LỜI GIỚI THIỆU

1. Giáo sư Fredmund Malik là một nhà khoa học lớn, là chuyên gia hàng
đầu trên thế giới trong lĩnh vực quản lý hệ thống và điều khiển học, quản trị
và lãnh đạo (cả về lý thuyết lẫn thực hành). Cùng người bạn đồng hương lâu
năm đã quá cố của mình là Giáo sư Peter F. Drucker, cả hai được coi là những
nhà tư tưởng và thực hành quản trị nổi tiếng nhất thời đại, “Cha đẻ” của Quản
trị hiện đại thế kỷ XX (Giáo sư Drucker) là người từng nói rằng: “khơng có
các quốc gia kém phát triển, chỉ có quốc gia quản lý kém là nguyên nhân dẫn
đến các quốc gia kém phát triển”; và ở thế kỷ XXI có sự hiện diện của Giáo
sư Malik. Giáo sư Malik là nhà tư tưởng của lý thuyết “Cuộc Đại chuyển đổi
thế kỷ XXI” và đặc biệt ông còn là tác giả của tác phẩm kinh điển Managing
Performing Living (Quản lý hiệu quả trong một thế giới Đại chuyển đổi: Phương
thức đúng đắn để quản lý hiệu quả, làm việc năng suất và tận hưởng cuộc sống) cuốn sách được bình chọn là 1 trong 100 cuốn sách về triết lý quản trị và kinh
doanh có ảnh hưởng nhất mọi thời đại, được hội đồng bình chọn gồm các nhà
phê bình sách và nhà báo nổi tiếng của Mỹ và Đức chọn.
Ông là Người sáng lập và Chủ tịch điều hành Viện Malik (trụ sở chính
tại St. Gallen, Thụy Sỹ), một tổ chức hàng đầu thế giới về quản lý phức hợp,
quản trị và lãnh đạo; với rất nhiều kinh nghiệm, đã và đang tư vấn và đào tạo
rất thành công về quản lý hiệu quả, phát triển chiến lược cho nhiều quốc gia,
thành phố, bộ, ban, ngành, cũng như các công ty lớn trên thế giới.
2. Trong Thế giới Mới, gần như mọi thứ đều sẽ khác biệt và thay đổi. Tuy
nhiên, cơ sở lý thuyết, các nguyên tắc và công cụ của cuốn sách Quản lý hiệu
quả trong một thế giới Đại chuyển đổi: Phương thức đúng đắn để quản lý hiệu
quả, làm việc năng suất và tận hưởng cuộc sống là nền tảng vững chắc cho các
nhà quản lý trong điều kiện thay đổi. Theo Giáo sư Malik, quản lý hiệu quả


18

QUẢN LÝ HIỆU QUẢ TRONG MỘT THẾ GIỚI ĐẠI CHUYỂN ĐỔI...

không thể chỉ dựa trên khoa học kinh tế - xã hội truyền thống, mà cần phải có
sự kết hợp của ba khoa học về sự phức hợp (complexity sciences) - đó là khoa
học hệ thống (systems science) với phương pháp luận tư duy hệ thống là một
giải pháp quan trọng cho cộng đồng quốc tế để có khả năng điều chỉnh áp
dụng cho mọi vấn đề, dù quy mô lớn hay nhỏ; điều khiển học (cybernetics), và
khoa học mô phỏng sinh học (bionics: kết hợp giữa sinh học và điện tử). Để
làm chủ “Cuộc Đại chuyển đổi của thế kỷ XXI”, tất cả các loại hình tổ chức cần
phải có những cơng cụ mới, sáng tạo và hệ thống quản lý sự phức hợp.
Trong tất cả các tổ chức, ngày càng có nhiều người phải tham gia vào các
nhiệm vụ quản lý khác nhau. Điều này càng nhấn mạnh sự cần thiết cho việc
chuẩn bị tốt về lý thuyết và thực hành quản lý hiệu quả. Với cuốn sách này,
Giáo sư Malik giúp cho chúng ta thấy sự khác biệt giữa quản lý đúng, hiệu quả
thích ứng với điều kiện biến đổi và quản lý kém hiệu quả, thậm chí để lại hậu
quả khơng xử lý được do khơng tuân theo quy luật khách quan. Sự khác biệt
này sẽ quyết định hiệu quả của mọi loại hình tổ chức trong xã hội phức hợp
của chúng ta, tính cạnh tranh của các doanh nghiệp, cũng như chất lượng cuộc
sống của hầu hết mọi người.
Đây là cuốn sách về sự lựa chọn các giải pháp tối ưu đáp ứng yêu cầu phát
triển hiện tại không ảnh hưởng đến cuộc sống của các thế hệ mai sau. Giáo
sư Malik đưa ra các yêu cầu và công cụ để các nhà quản lý thực hiện hiệu quả.
Giáo sư nêu ra các nguyên tắc vàng về sự chuyên nghiệp của một nhà
quản lý. Quan điểm về quản lý của Malik là cách mà con người và các tổ chức
có thể thực hiện khả năng của họ một cách tốt nhất với trách nhiệm và hành
động hiệu quả - cái mà được gọi là quản lý tốt và đúng đắn.
3. Tôi rất ấn tượng với cuốn sách này; cuốn sách đã và sẽ có ảnh hưởng lớn
với các nhà lãnh đạo và quản lý nói chung, và đặc biệt là ở Việt Nam, cuốn sách
giúp chúng ta thấy được các động lực, nguyên nhân gây ra sự phức hợp và cách
thức điều chỉnh chúng. Chúng ta thấy được sức mạnh của bối cảnh dẫn đến sự

tốt hơn hay tồi tệ đi. Và chúng ta học được cách rút kinh nghiệm về vai trò của
chúng ta trong việc tạo ra một thế giới và có trách nhiệm về các kết quả mình
tạo ra. Cuốn sách này hướng dẫn chúng ta trên hành trình học tập để đi tới sự
đổi mới mà chúng ta muốn thấy trên thế giới. Nội dung của phần IV đề cập tới