Chủ nghĩa mác lênin, tư tưởng hồ chí minh về xây dựng đảng thường thức về xây dựng đảng

HỘI ĐỒNG CHỈ ĐẠO XUẤT BẢN
SÁCH XÃ, PHƯỜNG, THỊ TRẤN

NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT
Số 6/86 Duy Tân, Cầu Giấy, Hà Nội, ĐT: 080 49221, Fax: 080 49222, Email:
Website: www.nxbctqg.org.vn, Sách điện tử: www.stbook.vn, www.thuviencoso.vn

Tủ sách

THƯỜNG THỨC CHÍNH TRỊ

* Thường thức về triết học Mác - Lênin
* Thường thức về kinh tế chính trị Mác - Lênin
* Thường thức về chủ nghĩa xã hội khoa học
* Thường thức về tư tưởng Hồ Chí Minh
* Thường thức về lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam
* Thường thức về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam
* Thường thức về hệ thống chính trị Việt Nam
* Thường thức về nhà nước và pháp luật
* Thường thức về văn hóa
* Thường thức về dân tộc, tôn giáo

THƯỜNG THỨC VỀ XÂY DỰNG ĐẢNG Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng

TÌM ĐỌC SÁCH CỦA NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT

THƯỜNG THỨC VỀ

XÂY DỰNG ĐẢNG

Chủ nghĩa Mác - Lênin,

tư tưởng Hồ Chí Minh
về xây dựng Đảng

NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT



THƯỜNG THỨC VỀ

XÂY DỰNG ĐẢNG

Chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh
về xây dựng Đảng


HỘI ĐỒNG CHỈ ĐẠO XUẤT BẢN
Chủ tịch Hội đồng
Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương
TRẦN THANH LÂM
Phó Chủ tịch Hội đồng
Giám đốc - Tổng Biên tập
Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật
PHẠM MINH TUẤN
Thành viên
NGUYỄN HOÀI ANH
PHẠM THỊ THINH
NGUYỄN ĐỨC TÀI
TỐNG VĂN THANH

2


HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

THƯỜNG THỨC VỀ

XÂY DỰNG ĐẢNG

Chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh
về xây dựng Đảng

NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT


BAN CHỈ ĐẠO BIÊN SOẠN
BỘ SÁCH LÝ LUẬN PHỔ THÔNG TUYÊN TRUYỀN,
PHỔ BIẾN RỘNG RÃI CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN,
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH, ĐƯỜNG LỐI ĐỔI MỚI
ĐẤT NƯỚC
TRƯỞNG BAN
GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng
Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện
Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh,
Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương
CÁC THÀNH VIÊN
PGS.TS. Nguyễn Duy Bắc

Phó Trưởng ban

PGS.TS. Lê Văn Lợi

Thành viên

PGS.TS. Dương Trung Ý

Thành viên

GS.TS. Trần Văn Phòng

Thành viên

PGS.TS. Trần Minh Trưởng Thành viên
BAN BIÊN SOẠN
PGS.TS. Nguyễn Minh Tuấn (Chủ biên)
PGS.TS. Trần Khắc Việt
PGS.TS. Ngô Huy Tiếp

4


LỜI GIỚI THIỆU

Đ

ại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII (6/1991) khẳng
định “Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng

Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho

hành động”. Từ đó đến nay, Đảng ln luôn nhấn
mạnh “Đảng và nhân dân ta quyết tâm xây dựng đất
nước Việt Nam theo con đường xã hội chủ nghĩa trên
nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh”. Đại hội XIII của Đảng tiếp tục khẳng định “kiên
định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh”.
Cùng với khẳng định vai trò, giá trị to lớn của chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với tư cách là
học thuyết cách mạng và khoa học, là vũ khí tinh thần
của giai cấp cơng nhân, nhân dân lao động và cả dân
tộc, Đảng ta thường xuyên quan tâm, coi trọng tuyên
truyền, giáo dục, phổ biến chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng và
chính sách, pháp luật của Nhà nước. Nghị quyết số
37-NQ/TW, ngày 09/10/2014 của Bộ Chính trị về “Cơng
tác lý luận và định hướng nghiên cứu đến năm 2030”
đã xác định một trong những hướng nghiên cứu

5


chủ yếu là “Tiếp tục khẳng định và cụ thể hóa những
nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, các giá trị bền vững phù hợp với thực tiễn
Việt Nam; chỉ rõ vấn đề cần bổ sung, phát triển. Tiếp
tục nghiên cứu có hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, làm
rõ sự bổ sung, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin
của Hồ Chí Minh”.
Thực hiện Nghị quyết của Đảng, trong thời gian qua
công tác lý luận đã đạt được những kết quả quan trọng.

Tư duy lý luận tiếp tục có bước phát triển. Công tác tổng
kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, tuyên truyền, phổ biến
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường
lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước được đổi mới cả về nội dung và hình thức, đã góp
phần quan trọng vào những thành tựu to lớn, có ý nghĩa
lịch sử của cơng cuộc đổi mới đất nước.
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc giáo dục,
tuyên truyền, phổ biến chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nước vẫn cịn những hạn chế,
bất cập nhất định. Nội dung, phương pháp tuyên
truyền còn đơn giản; tài liệu tuyên truyền chưa đa
dạng; thiếu những bộ tài liệu mang tính cẩm nang,
thường thức chính trị, ngắn gọn, súc tích, dễ đọc, dễ
hiểu, dễ nhớ, phù hợp với trình độ và đáp ứng nhu cầu
tìm hiểu, học tập của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp
nhân dân. Hiệu quả tuyên truyền, phổ biến chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh chưa cao. Một bộ
phận cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận thức

6


chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh chưa thật
sâu sắc, tồn diện, hệ thống.
Chính vì vậy, Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh phải
tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức, nâng
cao chất lượng tuyên truyền, giáo dục, học tập chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Quán triệt và thực hiện các nghị quyết của Đảng, với
vai trò là trung tâm quốc gia về đào tạo, bồi dưỡng lý
luận chính trị cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý
trung, cao cấp của hệ thống chính trị, trung tâm quốc
gia nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách,
pháp luật của Nhà nước, từ năm 2020, dưới sự chỉ đạo
của GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị,
Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh,
Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, nhóm tác giả,
các nhà khoa học ở các viện chuyên ngành thuộc Học
viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã biên soạn bộ
sách lý luận phổ thơng về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh và đường lối đổi mới đất nước. Bộ
sách gồm nhiều quyển, tập trung nghiên cứu 10 nhóm
vấn đề:
1. Thường thức về triết học Mác - Lênin.
2. Thường thức về kinh tế chính trị Mác - Lênin.
3. Thường thức về chủ nghĩa xã hội khoa học.
4. Thường thức về tư tưởng Hồ Chí Minh.
5. Thường thức về lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam.
6. Thường thức về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam.

7


7. Thường thức về hệ thống chính trị Việt Nam.
8. Thường thức về nhà nước và pháp luật.
9. Thường thức về văn hóa.
10. Thường thức về dân tộc, tơn giáo.

Bộ sách được biên soạn công phu, khoa học, nội
dung súc tích, bảo đảm tính cơ bản, hệ thống, cập nhật
về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và
đường lối đổi mới đất nước nhằm đáp ứng yêu cầu
công tác giáo dục, tuyên truyền, phổ biến lý luận
rộng rãi cho cán bộ, đảng viên và nhân dân trong bối
cảnh mới.
Mặc dù đã rất cố gắng trong công tác biên soạn, biên
tập, nhưng đây là những cuốn sách thường thức, phổ
thơng địi hỏi phải có cách thức tiếp cận và thể hiện phù
hợp, nên chắc chắn khó tránh khỏi hạn chế, thiếu sót.
Ban Biên soạn và Nhà xuất bản mong nhận được ý kiến
đóng góp của bạn đọc để bộ sách được hoàn thiện hơn
về nội dung trong những lần xuất bản sau.
Xin trân trọng giới thiệu bộ sách quý với bạn đọc.
Tháng 9 năm 2022
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT

8


LỜI NÓI ĐẦU

T

ư tưởng về Đảng và xây dựng Đảng là một trong

những nội dung căn bản, quan trọng nhất trong toàn

bộ di sản lý luận của học thuyết Mác - Lênin.
Đảng Cộng sản Việt Nam, đứng đầu là Chủ tịch
Hồ Chí Minh ln trung thành và vận dụng sáng tạo
nguyên lý về xây dựng Đảng của học thuyết Mác - Lênin,
xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, lãnh đạo cách
mạng Việt Nam giành được những thắng lợi vĩ đại.
Trong công cuộc đổi mới hiện nay, Đảng ta luôn
nhất quán quan điểm chỉ đạo về công tác xây dựng
Đảng là phải kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Tăng
cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, tăng cường bản chất
giai cấp công nhân của Đảng, nâng cao năng lực lãnh
đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng;
xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững
mạnh tồn diện; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên,
nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, đủ phẩm chất,
năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, gắn bó mật
thiết với nhân dân là những nhân tố có ý nghĩa

9


quyết định thành công của sự nghiệp xây dựng, phát
triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.
Nhằm cung cấp những kiến thức cơ bản về chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng
Đảng, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, góp
phần đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù
địch, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản
cuốn sách Thường thức về xây dựng Đảng: Chủ nghĩa

Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng.
Cuốn sách gồm 3 chương:
Chương I: Tư tưởng của C. Mác và Ph. Ăngghen về
Đảng Cộng sản và xây dựng Đảng Cộng sản
Chương II: Tư tưởng của V.I. Lênin về Đảng kiểu mới
của giai cấp cơng nhân
Chương III: Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng và xây
dựng Đảng.
Mặc dù đã cố gắng trình bày giản dị, ngắn gọn, dễ hiểu
để có thể đến gần nhất với đông đảo bạn đọc, nhưng nội
dung cuốn sách khó tránh khỏi những hạn chế, rất mong
bạn đọc cảm thơng, chia sẻ, góp ý để lần sau cuốn sách tái
bản được tốt hơn.
BAN BIÊN SOẠN

10


Chương I

TƯ TƯỞNG CỦA
C. MÁC VÀ PH. ĂNGGHEN
VỀ ĐẢNG CỘNG SẢN VÀ XÂY DỰNG
ĐẢNG CỘNG SẢN

1. Vì sao phải thành lập đảng cộng sản?
Đến giữa thế kỷ XIX, chủ nghĩa tư bản ở các
nước châu Âu phát triển mạnh mẽ. Giai cấp tư sản
ở các nước này tiến hành nhiều phương thức, biện
pháp bóc lột thậm tệ giai cấp cơng nhân. Giai cấp

cơng nhân ở các nước rơi vào tình cảnh hết sức
khốn khổ. Không cam chịu sự áp bức, bóc lột bất
cơng, cơng nhân ở nhiều nhà máy, xí nghiệp đứng
lên đấu tranh bằng các hình thức bãi cơng, đình
cơng, biểu tình, đập phá máy móc..., tiêu biểu
nhất là cuộc khởi nghĩa của công nhân Liông ở
Pháp (năm 1831), phong trào Hiến chương ở Anh
(1836 - 1848) và cuộc khởi nghĩa của thợ dệt Xilêdi
ở Đức (năm 1844). Công nhân đã hình thành các tổ
chức đầu tiên để phối hợp hành động, như tổ chức
“Liên minh những người xấu số” vào năm 1834,
11


đến năm 1836 được đổi tên thành “Liên minh
những người chính nghĩa”. Tuy nhiên, các phong
trào đấu tranh của cơng nhân không thu được kết
quả, không làm thay đổi được tình cảnh của mình.
Cơng đồn và các tổ chức khác của công nhân mới
chỉ giới hạn cuộc đấu tranh của cơng nhân trong
lĩnh vực kinh tế, vì những mục tiêu kinh tế: đòi
tăng lương, giảm giờ làm, cải thiện các điều kiện
làm việc... Về thực chất, các phong trào đấu tranh
của công nhân ở các nước vẫn mới chỉ là đấu tranh
với giới chủ tư bản, chưa đặt vấn đề đấu tranh
chống chính quyền của giai cấp tư sản, nên chính
quyền tư sản có thể sử dụng luật pháp, bộ máy cai
trị, cảnh sát, nhà tù... để đàn áp phong trào. Thậm
chí, giới chủ tư bản có thể có những nhượng bộ
nhất định (tăng tiền công, giảm giờ làm xuống cịn

8 giờ/ngày, cải tiến máy móc...) để mua chuộc một
bộ phận công nhân, xoa dịu phong trào đấu tranh.
Thực tiễn đó địi hỏi phải có một tổ chức chính trị
để định hướng, dẫn dắt và tổ chức phong trào công
nhân trong cuộc đấu tranh bảo vệ quyền và lợi ích
của mình.
Sau q trình nghiên cứu triết học, kinh tế
chính trị học và các trào lưu tư tưởng xã hội chủ
nghĩa đã hình thành, C. Mác và Ph. Ăngghen đã
hình thành hệ thống quan điểm lý luận tương đối
hoàn chỉnh, với ba bộ phận cấu thành là: chủ nghĩa
duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử;
12


kinh tế chính trị học mácxít; chủ nghĩa xã hội khoa
học. Hệ thống lý luận khoa học đó là cơ sở để
C. Mác và Ph. Ăngghen nghiên cứu, phân tích đời
sống chính trị và phong trào đấu tranh của giai cấp
công nhân ở các nước tư bản lúc bấy giờ. Chủ nghĩa
duy vật lịch sử do C. Mác và Ph. Ăngghen xây
dựng nên đã chỉ ra quá trình phát triển tự nhiên,
khách quan của các hình thái kinh tế - xã hội trong
lịch sử tồn tại và phát triển của xã hội loài người.
Sau xã hội cộng sản nguyên thủy khơng có giai
cấp, từ chế độ chiếm hữu nơ lệ xã hội đã hình thành
các giai cấp, sự phân chia thành các giai cấp có địa
vị xã hội và lợi ích khác nhau. Trong quá trình cùng
tồn tại, giữa các giai cấp không tránh khỏi nảy sinh
các mâu thuẫn giai cấp và nổ ra các cuộc đấu tranh

giai cấp. Trong xã hội tư bản chủ nghĩa tồn tại mâu
thuẫn giữa các giai cấp, tiêu biểu là mâu thuẫn giữa
giai cấp vô sản và giai cấp tư sản. Mặc dù hai giai
cấp này phải nương tựa vào nhau, giai cấp tư sản
tồn tại nhờ bóc lột giai cấp vơ sản và giai cấp vô
sản chỉ tồn tại khi bán được sức lao động cho nhà
tư bản, nhưng đây là hai giai cấp có địa vị xã hội
và lợi ích đối lập nhau. Cùng với sự phát triển của
chủ nghĩa tư bản, mâu thuẫn giữa giai cấp vô sản
và giai cấp tư sản ngày càng trở nên gay gắt, nên
tất yếu đã nổ ra cuộc đấu tranh giữa hai giai cấp.
Cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản chống giai cấp
tư sản phát triển dần từ thấp đến cao; từ phạm vi nhỏ
13


đến phạm vi lớn; từ đấu tranh thuần túy về kinh
tế, vì các mục tiêu kinh tế và đời sống đến đấu
tranh về chính trị; từ đấu tranh chống giới chủ tư
bản đến đấu tranh với cả chính quyền nhà nước tư
sản. Khi cuộc đấu tranh giai cấp phát triển đến
đỉnh cao sẽ nổ ra cách mạng xã hội, giai cấp cách
mạng tiến hành cuộc cách mạng xã hội lật đổ sự
thống trị, chính quyền nhà nước của giai cấp thống
trị. Theo C. Mác và Ph. Ăngghen, phong trào đấu
tranh của giai cấp vô sản ở các nước tư bản tất yếu
dẫn đến cuộc cách mạng vô sản, giai cấp vô sản sẽ
tiến hành cách mạng vô sản nhằm lật đổ chính
quyền tư sản và cả chế độ tư bản chủ nghĩa, thay
thế phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa bằng

phương thức sản xuất mới tiến bộ hơn, thay thế chế
độ chính trị tư bản chủ nghĩa bằng chế độ chính trị,
trong đó quyền thống trị về chính trị thuộc về giai
cấp vơ sản, tức nền chun chính vơ sản. Khi cuộc
đấu tranh giai cấp đã tiến tới cuộc cách mạng xã
hội, không chỉ đấu tranh về kinh tế mà trở thành
đấu tranh chính trị, vấn đề quyết định là phải có
sự dẫn dắt của một đảng chính trị; theo đó, lực
lượng dẫn dắt giai cấp vơ sản trong q trình đấu
tranh tiến tới cách mạng vơ sản chính là đảng cộng
sản. Điều này là tất yếu khách quan, cũng giống
như trong xã hội phong kiến, giai cấp tư sản muốn
tiến hành đấu tranh chống giai cấp phong kiến,
thực hiện cuộc cách mạng tư sản để lật đổ chế độ
14


phong kiến nhất thiết phải thành lập các đảng
chính trị tư sản để dẫn dắt. Theo C. Mác và Ph. Ăngghen,
trong cuộc đấu tranh của mình chống quyền lực
liên hợp của các giai cấp hữu sản, chỉ khi giai cấp
công nhân được tổ chức thành một chính đảng
độc lập với tất cả các chính đảng cũ do các
giai cấp hữu sản lập nên, thì mới có thể hành
động với tư cách là một giai cấp; việc tổ chức giai
cấp công nhân thành một chính đảng là cần thiết
để bảo đảm thắng lợi của cách mạng xã hội và
giành được mục đích cuối cùng là thủ tiêu các
giai cấp.
Sự luận giải của C. Mác và Ph. Ăngghen về tính

tất yếu khách quan của sự ra đời đảng cộng sản
không chỉ đơn thuần từ sự phân tích lý luận, mà
cịn xuất phát từ trải nghiệm thực tế của hai ông
trong phong trào công nhân. Trước nhu cầu cuộc
đấu tranh của giai cấp cơng nhân, vào năm 1836,
tại Pari (Pháp) “Liên đồn những người chính
nghĩa” đã được thành lập. Vào mùa xuân năm
1847, các lãnh tụ của tổ chức này mời C. Mác và
Ph. Ăngghen tham gia. Lúc đầu, các ông không
tham gia, vì thấy tổ chức này chưa có lý luận khoa
học soi đường và mục tiêu của tổ chức này vẫn chỉ
là chia sẻ tình cảm giai cấp giữa những người cùng
bị áp bức, bóc lột. Khi nhận thấy lý luận về chủ
nghĩa xã hội khoa học đã chín muồi và cần được
truyền bá vào phong trào công nhân, hai ông đã
15


nhận lời tham gia tổ chức này với điều kiện tổ chức
này phải được cải tổ. Với sự tham gia của C. Mác
và Ph. Ăngghen, Đại hội lần thứ I Liên đồn những
người chính nghĩa được tổ chức vào tháng 6/1847
tại Luân Đôn đã quyết định đổi tên tổ chức này
thành “Liên đồn những người cộng sản”. Đây
chính là đảng cộng sản đầu tiên trên thế giới.
2. Đảng cộng sản ra đời trên cơ sở nào?
Trên cơ sở kết quả nghiên cứu lý luận và từ thực
tiễn thành lập đảng cộng sản đầu tiên, C. Mác và
Ph. Ăngghen đã khái quát: Đảng cộng sản ra đời là
kết quả của sự kết hợp giữa chủ nghĩa xã hội khoa học

với phong trào công nhân. Đây là hai yếu tố cần thiết
bắt buộc để ra đời đảng cộng sản, thiếu một trong
hai yếu tố này thì khơng thể ra đời đảng cộng sản
hoặc tổ chức của công nhân không đúng là đảng
cộng sản.
Chủ nghĩa xã hội khoa học là sự kế thừa những
nhân tố hợp lý trong các tư tưởng xã hội chủ nghĩa
đã được hình thành, bổ sung và phát triển, làm cho
nó trở thành khoa học. Chủ nghĩa xã hội khoa học
do C. Mác và Ph. Ăngghen sáng lập nên là hệ
thống các quan điểm khoa học về lịch sử tồn tại và
phát triển của xã hội loài người, về đời sống kinh
tế và đời sống chính trị của xã hội, hệ thống lý luận
về cách mạng vô sản, mô hình xã hội cộng sản
trong tương lai và con đường đi tới xã hội cộng sản.
16


Chủ nghĩa xã hội khoa học thâm nhập vào phong
trào công nhân sẽ đem lại cho giai cấp công nhân
những nhận thức mới, căn bản: Một là, giúp giai
cấp công nhân giác ngộ về địa vị và sứ mệnh lịch
sử tồn thế giới của mình là người đào huyệt chơn
chủ nghĩa tư bản và là giai cấp xây dựng xã hội
tương lai sau xã hội tư bản; Hai là, ý thức được cuộc
đấu tranh của giai cấp công nhân không chỉ là cuộc
đấu tranh kinh tế, mà là cuộc đấu tranh chính trị
nhằm lật đổ chế độ chính trị và chính quyền của
giai cấp tư sản, giành lấy chính quyền, giải phóng
giai cấp cơng nhân và các tầng lớp lao động khác,

thiết lập nên chế độ xã hội mới, chính quyền mới,
trong đó giai cấp vơ sản giữ địa vị thống trị; Ba là,
hiểu được tính tất yếu phải lập ra chính đảng độc
lập của giai cấp mình để lãnh đạo cuộc đấu tranh
thủ tiêu nền chuyên chính tư sản, thiết lập nền
chun chính vơ sản. Vì thế, chủ nghĩa xã hội khoa
học là yếu tố không thể thiếu cho sự ra đời đảng
cộng sản.
Tuy nhiên, nếu chủ nghĩa xã hội khoa học
không kết hợp với phong trào công nhân thì lý
luận chủ nghĩa xã hội khoa học vẫn chỉ là lý luận,
khơng có lực lượng vật chất để thực hiện; về mặt
tổ chức, nhiều lắm cũng chỉ hình thành nên các câu
lạc bộ bàn cãi, tranh luận về lý luận, cao nhất là các
hội truyền bá chủ nghĩa xã hội khoa học. Chính
phong trào đấu tranh của cơng nhân là lực lượng
17


hiện thực hóa những tư tưởng của chủ nghĩa xã hội
khoa học thành phong trào đấu tranh trên thực tế;
là hiện thân của lý tưởng, ý chí, nguyện vọng của
giai cấp công nhân trong cuộc đấu tranh lật đổ chủ
nghĩa tư bản, xây dựng xã hội cộng sản; từ thực
tiễn của phong trào công nhân, nhất là qua các thất
bại, giai cấp công nhân hiểu rõ sự cần thiết phải có
chủ nghĩa xã hội khoa học soi sáng, dẫn đường.
Đặc biệt, phong trào công nhân là nơi phát hiện,
đào luyện nên những cơng nhân ưu tú, có tinh thần
hăng hái cách mạng, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh

vì mục tiêu, lý tưởng của giai cấp công nhân, trở
thành các đảng viên cộng sản. Nếu khơng có
những con người này, đảng sẽ không thật sự trở
thành một tổ chức chiến đấu, một tổ chức hành
động, một tổ chức cách mạng.
Mặc dù phong trào đấu tranh của công nhân đã
nổ ra từ nhiều năm trước, ở nhiều nước và có thu
được một số kết quả nhất định, nhưng về cơ bản
vẫn trong khuôn khổ của chế độ tư bản chủ nghĩa,
trong giới hạn luật pháp tư sản, chưa làm lung lay
tận gốc cơ sở kinh tế và chính trị của chủ nghĩa tư
bản, thậm chí chưa phải chống kẻ thù của mình mà
đi chống kẻ thù của kẻ thù mình. Có một số cơng
nhân vì các mục đích thực dụng, được giới chủ tư
bản ban phát cho một số quyền lợi, mua chuộc,
dụ dỗ đã quay sang cản trở cuộc đấu tranh của
cơng nhân, biến một số tổ chức cơng đồn thành
18