Khóa luận thiết kế bài giảng điện tử dạy học phần sóng cơ

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA VẬT LÝ

ĐỖ THỊ THẮM

THIẾT KẾ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
DẠY HỌC PHẦN SÓNG CƠ

Khóa
luận
giáo
dục
học
KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chun ngành: Lí luận và phƣơng pháp dạy học bộ môn Vật lý

HÀ NỘI, 2019


TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA VẬT LÝ

ĐỖ THỊ THẮM

THIẾT KẾ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
DẠY HỌC PHẦN SÓNG CƠ

Khóa luận giáo dục học
KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chun ngành: Lí luận và phƣơng pháp dạy học bộ mơn Vật lý

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học

ThS. Ngô Trọng Tuệ

HÀ NỘI, 2019


LỜI CẢM ƠN
Trƣớc tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành sâu sắc tới ThS. Ngô Trọng
Tuệ - ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ, định hƣớng để tơi có thể hồn thành
khóa luận.
Tơi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới tập thể các thầy, cô giáo trong khoa
Vật lí, các thầy cơ trong trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội 2 - những ngƣời đã giúp
đỡ tơi trong suốt q trình học tập và tạo điều kiện thuận lợi giúp tơi hồn thành
khóa luận này.
Cuối cùng, tơi xin cảm ơn gia đình, bạn bè và ngƣời thân đã luôn cổ vũ, động
viên tôi trong suốt quá trình học tập và hồn thành khóa luận.
Tơi xin chân thành cảm ơn !

i, ngày

tháng

năm 2019

Sinh viên thực hiện

Khóa luận giáo dục học
Đỗ Thị Thắm

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan rằng: Khóa luận này là kết quả nghiên cứu, tìm hiểu của
riêng tơi. Những tƣ liệu đƣợc sử dụng trích dẫn, trong khóa luận là trung thực. Kết
quả nghiên cứu này không hề trùng với bất kỳ cơng trình nghên cứu của tác giả nào
đã đƣợc cơng bố trƣớc đó.
Nếu sai tơi xin hồn toàn chịu trách nhiệm.

i, ngày

tháng

năm 2019

Sinh viên thực hiện

Đỗ Thị Thắm

Khóa luận giáo dục học


BẢNG KÍ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TT Các chữ viết tắt

Ý nghĩa

1

CNTT

Cơng nghệ thơng tin

2

GV

Giáo viên

3

HS

Học sinh

4

SC

Sóng cơ

5

NXB

Nhà xuất bản

6

ThS

Thạc sỹ

7

TS

Tiến sỹ

Khóa luận giáo dục học


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 1
2. Mục đ ch nghi n cứu ............................................................................................... 2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 2
4. Giả thuyết khoa học ................................................................................................ 2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................................. 2
6. Phƣơng ph p nghi n cứu......................................................................................... 3
7. Đóng góp của đề tài................................................................................................. 3
8. Cấu trúc khóa luận .................................................................................................. 3
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ SỬ DỤNG BÀI GIẢNG
ĐIỆN TỬ DẠY HỌC PHẦN SÓNG CƠ ................................................................... 4
1.1. Lí luận về sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học vật lí.................................... 4
1.1.1. Khái niệm về bài giảng điện tử ......................................................................... 4
1.1.2. C c bƣớc xây dựng bài giảng điện tử: .............................................................. 4
1.1.3. Hình thức sử dụng bài giảng điện tử tổ chức dạy học: ..................................... 6
1.1.4. Ti u ch đ nh gi bài giảng điện tử ................................................................... 7
1.2. Công cụ thiết kế bài giảng điện tử ..................................................................... 12

Khóa luận giáo dục học

1.3. Điều tra, khảo sát thực tế về việc sử dụng bài giảng điện tử trong việc dạy học
phần Sóng cơ ............................................................................................................. 17
1.3.1. Mục đ ch điều tra ............................................................................................ 17
1.3.2. Cách thức điều tra ........................................................................................... 17
1.3.3. Kết quả điều tra ............................................................................................... 17
CHƢƠNG 2: TỔ CHỨC DẠY HỌC PHẦN “SÓNG CƠ” VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA
BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ ............................................................................................. 22
2.1. Mục tiêu dạy học phần Sóng cơ ......................................................................... 22
2.1.1. Kiến thức ......................................................................................................... 22
2.1.2. Kỹ năng ........................................................................................................... 22
2.1.3. Tình cảm th i độ.............................................................................................. 22
2.2. Nội dung dạy học phần Sóng cơ ........................................................................ 23
2.2.1. SC .................................................................................................................... 23
2.2.2. C c đại lƣợng đặc trƣng của sóng hình sin ..................................................... 23
2.2.3. Phƣơng trình sóng ........................................................................................... 24
2.2.4. Giao thoa sóng................................................................................................. 25


2.2.5. Hai nguồn dao động cùng pha......................................................................... 26
2.2.6. Hai nguồn dao động ngƣợc pha ...................................................................... 26
2.2.7. Hai nguồn dao động vng pha ...................................................................... 27
2.2.8. Sóng dừng ....................................................................................................... 27
2.2.9. Phƣơng trình sóng dừng trên sợi dây .............................................................. 28
2.3. Kết quả xây dựng bài giảng điện tử hỗ trợ dạy học phần Sóng cơ .................... 29
2.3.1. Bài giảng điện tử dạy học bài SC và sự truyền SC ......................................... 29
2.3.2 Bài giảng điện tử dạy học bài giao thao sóng .................................................. 32
2.3.3 Bài giảng điện tử dạy học bài sóng dừng ......................................................... 35

2.4. Tiến trình tổ chức dạy học phần SC ................................................................... 38
2.4.1. Tiến trình tổ chức dạy học bài SC và sự truyền SC ........................................ 38
2.4.2. Tiến trình tổ chức dạy học bài giao thoa sóng ................................................ 40
2.4.3. Tiến trình tổ chức dạy học bài sóng dừng ....................................................... 41
Kết luận chƣơng 2 ..................................................................................................... 44
CHƢƠNG 3: DỰ KIẾN THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ............................................ 45
3.1. Nội dung của thực nghiệm sƣ phạm .................................................................. 45
3.1.1. Mục đ ch thực nghiệm sƣ phạm ...................................................................... 45
3.1.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sƣ phạm ..................................................................... 45
3.1.3. Đối tƣợng thực nghiệm sƣ phạm ..................................................................... 45

Khóa luận giáo dục học

3.1.4. Phƣơng ph p tiến hành .................................................................................... 45
3.2. Tổ chức thực nghiệm sƣ phạm ........................................................................... 46
3.2.1. Thời gian và địa điểm triển khai thực nghiệm sƣ phạm.................................. 46
3.2.2. C c ti u ch đ nh gi , xây dựng công cụ đo lƣờng định lƣợng kết quả thực
nghiệm sƣ phạm ........................................................................................................ 46
Kết luận chƣơng 3 ..................................................................................................... 47
KẾT LUẬN ............................................................................................................... 48
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 49


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1. Tiêu chí về nội dung ................................................................................... 7
Bảng 1.2. Tiêu chí về hình thức .................................................................................. 9
Bảng 1.3. Tiêu chí về kỹ thuật .................................................................................. 10
Bảng 1.4. Tiêu chí về hiệu quả .................................................................................. 11
Bảng 3.1. Các hoạt động dạy thực nghiệm .............................................................. 46

Khóa luận giáo dục học


DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ, CƠNG THỨC

Hình 1.1. Thanh cơng cụ iSpring suite 8 ................................................................... 12
Hình 1.2. Cửa sổ ghi âm lời giảng ............................................................................ 12
Hình 1.3. Cửa sổ quản lí chỉnh sửa ........................................................................... 12
Hình 1.4. Cửa sổ ghi hình ......................................................................................... 13
Hình 1.5. Cửa sổ chèn âm thanh ............................................................................... 14
Hình 1.6. Cửa sổ chỉnh âm thanh .............................................................................. 14
Hình 1.7. Cửa sổ chèn trang web .............................................................................. 15
Hình 1.8. Cửa sổ tạo bài tập ...................................................................................... 15
Hình 1.9. Cửa sổ tạo bài kiểm tra.............................................................................. 16
Hình 2.1. Cấu trúc bài ............................................................................................... 28
Hình 2.2. Thí nghiệm 1 cần rung .............................................................................. 29
Hình 2.3. Phân loại sóng ........................................................................................... 29
Hình 2.4. Đặc trƣng của sóng hình sin ...................................................................... 29
Hình 2.5. Phƣơng trình sóng ..................................................................................... 30
Hình 2.6. Độ lệch pha dao động ................................................................................ 30
Hình 2.7. Tổng kết .................................................................................................... 30

Khóa luận giáo dục học

Hình 2.8. Vận dụng ................................................................................................... 31
Hình 2.9. Bài tập ....................................................................................................... 31
Hình 2.10. Cấu trúc bài ............................................................................................. 31
Hình 2.11. Thí nghiệm giao thoa sóng nƣớc ............................................................. 32
Hình 2.12. Hiện tƣợng giao thoa ............................................................................... 32

Hình 2.13. Phƣơng trình giao thoa sóng ................................................................... 32
Hình 2.14. Cực đại giao thoa .................................................................................... 33
Hình 2.15. Cực tiểu giao thoa ................................................................................... 33
Hình 2.16. C c trƣờng hợp ........................................................................................ 33
Hình 2.17. Điều kiện giao thoa sóng ......................................................................... 34
Hình 2.18. Tổng kết .................................................................................................. 34
Hình 2.19. Bài tập ..................................................................................................... 34
Hình 2.20. Cấu trúc bài học ...................................................................................... 35
Hình 2.21. Phản xạ của sóng trên vật cản cố định .................................................... 35
Hình 2.22. Phản xạ của sóng trên vật cản tự do ........................................................ 35
Hình 2.23. Sóng dừng trên dây ................................................................................. 36


Hình 2.24. Sóng dừng tr n dây có hai đầu cố định ................................................... 36
Hình 2.25. Sóng dừng trên dây có một đầu cố định, một đầu tự do ......................... 35
Hình 2.26. Tổng kết .................................................................................................. 37
Hình 2.27. Vận dụng ................................................................................................. 37
Hình 2.28. Bài tập ..................................................................................................... 37

Khóa luận giáo dục học


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong văn kiện đại hội lần thứ X của Đảng đã nhấn mạnh “Ƣu ti n hàng đầu
cho việc nâng cao chất lƣợng dạy và học. Đổi mới chƣơng trình, nội dung, phƣơng
pháp dạy và học, nâng cao chất lƣợng, đội ngũ gi o vi n và tăng cƣờng cơ sở vật
chất của nhà trƣờng, phát huy khả năng s ng tạo và độc lập suy nghĩ của học sinh,
sinh viên... ”. Nhằm đổi mới phƣơng ph p gi o dục, định hƣớng tăng cƣờng sử
dụng các phƣơng tiện dạy học, thiết bị dạy học và đặc biệt chú trọng đến việc ứng

dụng công nghệ thông tin. Công nghệ thông tin đƣợc xem nhƣ trợ thủ đắc lực cho
giáo viên, học sinh, hay các nhà quản lí giáo dục nhằm tăng gi trị thơng tin, việc
trao đổi thông tin nhanh hơn, nhiều hơn và hiệu quả hơn trƣớc. Việc ứng dụng công
nghệ thông tin trong dạy học không những không làm hạn chế vai trò của ngƣời
thầy mà ngƣợc lại còn phát huy một cách hiệu quả vị trí, tầm quan trọng hoạt động
của ngƣời thầy trong q trình dạy học. Để có thể ứng dụng cơng nghệ thơng tin
vào một bài giảng địi hỏi giáo viên thành thạo vi tính, thời gian chuẩn bị, các kinh
nghiệm xử lí bài giảng tốt, tốn ít thời gian mà mang lại hiệu quả giảng dạy cao.

Khóa luận giáo dục học

Nhận thức đƣợc t c động quan trọng của công nghệ thông tin đối với giáo dục.
“Đẩy mạnh việc ứng dụng CNTT trong trƣờng phổ thông nhằm đổi mới phƣơng ph p
dạy và học theo hƣớng giáo viên tự tích hợp CNTT vào từng mơn học thay vì học
trong mơn tin học. Giáo viên các bộ mơn chủ động tự soạn và tự chọn tài liệu và phần
mềm(mã nguồn mở) để giảng dạy ứng dụng CNTT” (Theo Quyết định số 698/QĐTTg ngày 01/6/2009 của Thủ tƣớng Chính phủ). Các giáo viên cần tích cực, chủ động
tham khảo và sử dụng các phần mềm ứng dụng tích hợp vào các môn học trên
website để cùng chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi học tập.
Vì vậy việc ứng dụng công nghệ thông tin cho việc đổi mới phƣơng ph p
dạy học mang lại những t c động tích cực tới giáo dục. Trong đó có sử dụng giáo
dục E-learning là một trong c c phƣơng thức học tập mang t nh tƣơng t c cao, hỗ
trợ bổ sung cho c c phƣơng thức đào tạo truyền thống góp phần nâng cao chất
lƣợng giảng dạy. Nhằm nâng cao tinh thần tự học, tính chủ động, tạo ra mơi trƣờng
rất tốt phục vụ cho phƣơng ph p dạy học tƣơng t c giữa giáo viên và học sinh.
Trong môi trƣờng E- learning, sử dụng phầm mềm m y t nh để mơ phỏng hóa bài
giảng, thể hiện trực quan giúp học sinh tiếp thu dễ dàng kiến thức bài học và tăng sự
hào hứng trong học tập. Đây ch nh là phƣơng thức giáo dục của thế kỉ 21 song song
với sự phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ của cơng nghệ thông tin và truyền thông,
1

mạng internet. Cho thấy sự ứng dụng của E- learning đang đƣợc quan tâm Việt
Nam đã gia nhập mạng E- learning châu Á với sự tham gia của Bộ Giáo dục và Đào
tạo, Bộ Khoa học - Công nghệ,… Trong chƣơng trình vật lí THPT, phần Sóng cơ
địi hỏi sự trực quan hóa các sự vật hiện tƣợng để giúp học sinh hình dung, quan sát
sự vật hiện tƣợng. Mà hai phƣơng ph p đặc thù của bộ môn vật l là phƣơng ph p
thực nghiệm và phƣơng ph p mơ hình nhƣng vấn đề gặp phải trong q trình giảng
dạy học phần “Sóng cơ” đó là khả năng trực quan hóa gặp khó khăn: c c đối tƣợng
nghiên cứu q nhỏ, bộ thí nghiệm thực khó thực hiện. Khi đó thì việc sử dụng máy
tính có thể trực quan hóa đƣợc: q trình truyền sóng, c c đại lƣợng đặc trƣng, c c
tính chất của sóng cơ...
Với những lí do trên, tôi lựa chọn đề tài “Thiết kế bài giảng điện tử dạy học
phần Sóng cơ” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình.
2. Mục đ ch nghi n cứu
Thiết kế bài giảng E-learning tổ chức dạy học phần “Sóng cơ” vật lí 12 nhằm
nâng cao chất lƣợng dạy học.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tƣợng nghiên cứu: Quá trình chiếm lĩnh kiến thức của học sinh khi học
Khóa
luận giáo dục học
phần “Sóng cơ” ( vật lí 12).
- Phạm vi nghiên cứu: Tổ chức cho học sinh tự học nhờ sự hỗ trợ của bài
giảng E-learning khi học phần “Sóng cơ” ( vật lí 12).
4. Giả thuyết khoa học
Nếu thiết kế bài giảng điện tử dạy học về học phần “Sóng cơ” theo c c bƣớc
xây dựng bài giảng điện tử sẽ đ p ứng đƣợc các tiêu chí về cơng nghệ, sƣ phạm và
tổ chức dạy học, qua đó nâng cao chất lƣợng dạy học.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu về lí luận về bài giảng điện tử, thiết kế, sử dụng bài giảng điện

tử.
- Nghiên cứu sử dụng một số công cụ thiết kế bài giảng điện tử.
- Nghiên cứu nội dung phần “Sóng cơ”.
- Điều tra việc sử dụng bài giảng điện tử trong việc dạy học phần “Sóng cơ”.

2


. Phƣơng pháp nghi n cứu
6.1. Nghiên cứu lí luận
- Nghiên cứu tài liệu về sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học vật lí.
- Nghiên cứu nội dung kiến thức học phần “Sóng cơ” - Vật lí 12.
6.2. Nghiên cứu thực tiễn
- Nghiên cứu thực tiễn về sử dụng bài giảng điện tử trong học phần “Sóng
cơ”.
- Điều tra, khảo sát việc sử dụng bài giảng điện tử dạy học phần “Sóng cơ”.
6.3. Dự kiến thực nghiệm sư phạm
Dự kiến thực nghiệm sƣ phạm để đ nh gi t nh khả thi, kiểm nghiệm giả
thuyết khoa học của đề tài. Kiểm chứng hiệu quả của việc sử dụng bài giảng điện tử
trong việc dạy học phần “Sóng cơ”.
7. Đóng góp của đề tài
7.1. Đóng góp về mặt lí luận
Góp phần hồn thiện một số cơ sở lí luận và phƣơng ph p dạy học sử dụng
Khóa
luận giáo dục học
bài giảng điện tử trong dạy học vật lí.
7.2. Đóng góp về mặt thực tiễn
Xây dựng đƣợc bài giảng điện tử để dạy học phần “Sóng cơ”.
8. Cấu t

c hóa uận

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ SỬ DỤNG BÀI
GIẢNG ĐIỆN TỬ DẠY HỌC PHẦN “SÓNG CƠ”
CHƢƠNG 2: TỔ CHỨC DẠY HỌC PHẦN “SÓNG CƠ” VỚI SỰ HỖ TRỢ
CỦA BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
CHƢƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM
KẾT LUẬN

3


CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ SỬ DỤNG
BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ DẠY HỌC PHẦN “SÓNG CƠ”
1.1. Lí luận về sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học vật lí
1.1.1. Khái niệm về bài giảng điện tử
“Bài giảng điện tử” là một hình thức tổ chức bài lên lớp mà ở đó tồn bộ kế
hoạch hoạt động dạy học đều đƣợc chƣơng trình ho do gi o vi n điều khiển thông
qua môi trƣờng multimedia do máy vi tính tạo ra. Cũng có thể hiểu bài giảng điện
tử là những tệp tin có chức năng chuyển tải nội dung giáo dục đến học sinh [16].
Hiện nay, E-learning là một thuật ngữ thu hút đƣợc sự quan tâm, chú ý của
rất nhiều ngƣời. E-learning (viết tắt của Electronic Learning) là thuật ngữ mới.
Có nhiều c ch định nghĩa kh c nhau về thuật ngữ này.
Theo nghĩa rộng, E-learning là một thuật ngữ dùng để mô tả việc học tập, đào
tạo dựa trên công nghệ thông tin và truyền thông, đặc biệt là công nghệ thông tin.
Theo quan điểm hiện đại, E-learning là sự phân phát các nội dung học sử

Khóa
luận
giáo

dục
học
Intranet,… trong đó nội dung học có thể thu đƣợc từ c c website, đĩa CD, băng
dụng các cơng cụ điện tử hiện đại nhƣ m y tính, mạng vệ tinh, mang Internet,

video, audio… thông qua một m y t nh hay TV; ngƣời dạy và ngƣời học có thể giao
tiếp với nhau qua mạng dƣới các hình thức nhƣ: e-mail, thảo luận trực tuyến (chat),
diễn đàn (forum), hội thảo video…
1.1.2. Các bước xây dựng bài giảng điện tử:
Quy trình xây dựng bài giảng trực tuyến có thể gồm 5 bƣớc cơ bản:
Bƣớc 1: Xác định mục tiêu và kiến thức cơ bản của bài học:
Ngƣời thực hiện là GV và tổ bộ môn. Tr n cơ sở phải b m s t chƣơng trình
đào tạo của bộ giáo dục, nghiên cứu giáo trình và các tài liệu tham khảo chọn lọc để
x c định nội dung trọng tâm của bài.
Mục tiêu quá trình dạy học hƣớng vào HS , hƣớng vào hoạt động học của HS
chứ không phải hoạt động dạy của GV. Nên mục tiêu học tập ở đây phải chỉ rõ đƣợc
HS học đƣợc gì sau bài học và HS vận dụng bài học nhƣ thế nào tạo ra các sản
phẩm ra sao. Do đó cần x c định rõ các mục tiêu cả về kiến thức, kĩ năng và th i độ
của bài học.
4


Các nội dung đƣợc đƣa vào chƣơng trình, s ch gi o khoa, gi o trình phải
đƣợc chọn lọc từ khối lƣợng tri thức đồ sộ của khoa học bộ mơn và đƣợc sắp xếp
một cách logic, khoa học.
Vì vậy, cần bám sát vào chƣơng trình, s ch gi o khoa, gi o trình bộ mơn
nhằm lựa chọn kiến thức cơ bản sao cho đảm bảo tính thống nhất trong nội dung bài
học. Việc chọn lọc kiến thức cơ bản của bài gắn với việc sắp xếp hệ thống lại các
kiến thức trong bài làm nổi bật lên mối liên hệ , kiến thức trọng tâm của bài học.
Bƣớc 2: Xây dựng ho tƣ iệu phục vụ bài giảng:

Ngƣời thực hiện là GV và nhóm kỹ thuật. Nguồn tƣ liệu này thƣờng đƣợc lấy từ
một phần mềm dạy học nào đó hoặc từ internet,... hoặc đƣợc xây dựng mới bằng đồ
hoạ, bằng ảnh quét, ảnh chụp, quay video, bằng các phần mềm đồ hoạ chuyên dụng
nhƣ Macromedia Flash, Photoshop, c c phần mềm cắt ghép nhạc, chỉnh sửa video...
Trong quá trình tiến hành , cần chọn lựa các phần mềm dạy học sẵn có cần
dung trong bài để đặt liên kết. Đồng thời xử l c c tƣ liệu để nâng cao chất lƣợng
hình ảnh và âm thanh. Mặt khác khi sử dụng các hình ảnh, âm thanh, video phải
đảm bảo các yêu cầu về nội dung, thẩm mỹ và ý đồ sƣ phạm.
Khi đã thu thập đƣợc đầy đủ kho tƣ liệu cần dùng phục vụ cho bài giảng điện
Khóa
luận giáo dục học
tử của mình phải tiến hành sắp xếp, hệ thống lại thƣ viện tƣ liệu đ p ứng bài giảng.
Bƣớc 3: Xây dựng kịch bản bài giảng
Ngƣời thực hiện là giảng viên và nhóm kỹ thuật.Trong bƣớc này cần phải
thực hiện một cách chi tiết và thực hiện dựa tr n cơ sở theo các nguyên tắc sƣ phạm,
nội dung cơ bản và mục tiêu bài học( cả về kiến thức và kỹ năng).
Tiến hành c c bƣớc trong các nhiệm vụ dạy học: Xây dựng c c bƣớc dạy
học, hình thành sự tƣơng t c ngƣời dạy và ngƣời học, xây dựng hệ thống câu hỏi
tƣơng t c, lắp ghép c c bƣớc thành quá trình dạy học.
Bƣớc 4: Lựa chọn cơng cụ và số hóa kịch bản
Ngƣời thực hiện là giảng viên và nhóm kỹ thuật. Cần căn cứ vào nhu cầu của
ngƣời sử dụng, căn cứ vào nguồn tài ch nh, căn cứ vào trình độ của cán bộ kỹ thuật
sử dụng cơng cụ nhƣ thế nào làm tiêu chí lựa chọn cơng cụ.
Các cơng cụ: có nhiều cơng cụ, chẳng hạn Adobe Presenter, Lecture Marker,
iSpring,…mà phần mềm Adobe Presenter có khả năng t ch hợp với Powerpoint nên
tạo điều kiện cho GV trong việc sử dụng và việc học tập của HS.
5


C c bƣớc để số hóa kịch bản: Xây dựng bài giảng bằng MS Powerpoint.

Trong quá trình xây dựng phải đảm bảo c c bƣớc của tiến trình dạy học; Ghi âm,
thu hình (quay video giảng viên giảng bài); Biên tập video, âm thanh; Sử dụng phần
mềm để đồng bộ bài giảng.
Bƣớc 5: Chạy thử chƣơng t ình, sửa chữa và đóng gói sản phẩm
Ngƣời thực hiện là nhóm kỹ thuật. Cơng việc bao gồm: chạy thử chƣơng trình,
kiểm sốt lỗi và chỉnh sửa bài giảng. Sau đó, đóng gói bài giảng dựa theo định dạng
phù hợp với mục đ ch y u cầu. Hồn thành ta có sản phẩm bài giảng trực tuyến.
Trong mỗi bƣớc của quy trình tr n, ngƣời thực hiện có thể là giảng viên hoặc
nhóm kỹ thuật hoặc sự phối hợp của cả hai [13].
1.1.3. Hình thức sử dụng bài giảng điện tử tổ chức dạy học:
E-learning là một hệ thống học tập mềm dẻo và linh hoạt nên có thể tổ chức
dạy học theo nhiều hình thức khác nhau. Dựa tr n hƣớng nhìn về vai trị của hệ
thống e-Learning trong việc hồn thành một khóa học có thể kể ra hai hình thức
học tập (mode of learning) chính là học tập trực tuyến và học tập hỗn hợp.

Khóa
luận
giáo
dục
học
Đây là hình thức
tổ chức khóa
học mà việc
hồn thành
khóa học đƣợc thực

1.1.3.1. Học tập trực tuyến (Online learning)

hiện tồn bộ tr n mơi trƣờng mạng thơng qua một hệ thống quản lý học tập. Tuy
nhiên, việc học tập theo cách này thì e-Learning khơng thể khai th c đƣợc những

thế mạnh của dạy học giáp mặt mà chỉ quan tâm đến những lợi thế của chính nó.
Trong đó có hai c ch thể hiện là dạy học đồng bộ (Synchronous Learning)
khi ngƣời dạy và ngƣời học cùng tham gia vào hệ thống quản lý học tập và dạy học
không đồng bộ (Asynchronous Learning), khi ngƣời dạy và ngƣời học tham gia vào
hệ thống quản lý học tập ở những thời ñiểm khác nhau.
1.1.3.2. Học tập hỗn hợp (Blended learning)
Đây là hình thức tổ chức khóa học với sự kết hợp của hai hình thức học tập trực
tuyến và dạy học giáp mặt. Theo phƣơng ph p này thì e-learning đƣợc thiết kế với mục
đ ch hỗ trợ quá trình dạy học và chỉ quan tâm tới những nội dung, chủ điểm phù hợp
nhất với thế mạnh của loại hình này. Cịn đối với những nội dung khác vẫn đƣợc triển
khai thơng qua hình thức dạy học giáp mặt với việc khai thác tối đa ƣu điểm của nó.
Trong đó sao cho hai hình thức này cần đƣợc thiết kế phù hợp, có mối liên hệ mật thiết,
chặt chẽ với nhau bổ sung lẫn nhau hƣớng tới mục tiêu nâng cao chất lƣợng cho khóa

6


học. Với những ƣu điểm đã kể tr n đây là hình thức đƣợc sử dụng khá phổ biến với
nhiều cơ sở giáo dục trên thế giới, kể cả c c nƣớc có nền giáo dục phát triển [15].
1.1.4. Tiêu chí đánh giá bài giảng điện tử
1.1.4.1. Tiêu chí về n i dung (20 đểm)
Bảng 1.1. Tiêu chí về n i dung
Ti u ch về nội dung (20 đểm)

Tốt

Khá

Đạt

(2 đ)

(1,5 đ)

(1 đ)

Không
đạt
Điểm
(0 đ)

1.1. Bài giảng điện tử hỗ trợ dạy học
phải đảm bảo đúng với chƣơng trình,
chuẩn kiến thức kỹ năng và s ch gi o
khoa của lớp học, bậc học.
1.2. Nội dung bài giảng đảm bảo tính chính
x c, khoa học, phù hợp với đặc trƣng bộ
môn và nội dung, phƣơng ph p bài dạy.
Thể hiện nổi bật đƣợc bài học; khơi gợi
đƣợc t nh t ch cực, chủ động, s ng tạo của
học sinh trong nhận thức, luyện tập.

Khóa luận giáo dục học

- Đảm bảo ch nh x c về nội dung
kiến thức, nội dung tƣ tƣởng; ch nh x c
về ch nh tả, từ ngữ…
- Khoa học trong c ch thiết kế, trình
bày. C c slide khơng qu nhiều (bình
thƣờng ≤ 30 slide /1tiết), đƣợc thiết kế phù

hợp với đặc trƣng bộ mơn, có t c dụng
giúp học sinh suy nghĩ, tìm tịi, kh m ph ,
luyện tập. Nội dung c c slide đƣợc thiết
kế, trình bày sao cho thể hiện nổi bật kiến
thức, có t nh hệ thống, trình tự, logic; hình
thức thẩm mỹ, hấp dẫn, giúp học sinh tập
trung chú ý, không gây phân t n chú ý của
học sinh; phù hợp với PPDH t ch cực - thể
hiện rõ dụng ý dẫn dắt học sinh suy nghĩ,
tìm tịi, kh m ph …

7


1.3. Trình bày cơ đọng khơng đƣa qu
nhiều nội dung lý thuyết từ s ch gi o
khoa vào bài giảng.
Hàm lƣợng lý thuyết, kỹ năng vận dụng,
câu hỏi gợi mở, kiến thức trọng tâm và
bài tập cũng cố cần thiết kế hợp lý.
1.4. Bài giảng phải đƣợc viết dƣới dạng
mở để gi o vi n có thể chủ động bổ sung
hoặc thay đổi cho phù hợp với tiết dạy
thực tế.
1.5. Minh họa sinh động: Bài giảng phải
có hình ảnh minh họa trực quan và sinh
động, ƣu ti n chọn bài giảng có hình ảnh
động s t hợp với nội dung bài giảng, tạo
sự phấn kh ch và ấn tƣợng với học sinh.
1.6. C c phần mềm gi o khoa và c c

slide, c c phim tƣ liệu (nếu có) làm rõ và
thể hiện đƣợc sinh động nội dung bài

Khóa luận giáo dục học

học, đạt hiệu quả cao cho minh hoạ,
kh m ph , hệ thống hóa và làm rõ trọng
tâm kiến thức. Ghép nối giữa phần mềm
gi o khoa và phim tƣ liệu khéo léo, phù
hợp trình tự bố cục, logic bài học. Tùy bài
chọn dùng phần mềm ứng dụng và c c
slide chữ, slide hình (hình động hoặc hình
tĩnh), slide sơ đồ cho phù hợp. Nội dung
và dữ liệu trong c c slide phải đảm bảo
minh họa, hệ thống hóa đƣợc kiến thức
(đặc biệt phần trọng tâm bài), hƣớng dẫn
học sinh tìm tịi, kh m ph bài học. Phần
mềm ứng dụng đạt hiệu quả cao và sinh
động trong thể hiện kiến thức và dẫn dắt
học sinh xây dựng bài học.

8


1.7. Câu hỏi - giải đ p: đảm bảo ch nh
x c, th ch hợp với nội dung
(Có sự tƣơng t c giữa tƣ liệu dạy học với
học sinh, giữa gi o vi n với học sinh,
giữa học sinh với học sinh)
1.8. Câu hỏi - giải đ p: đảm bảo t nh

logic của vấn đế
1.9. Câu hỏi - giải đ p: Phản hồi của
gi o vi n mang t nh sƣ phạm cao
1.10. Trắc nghiệm sinh động, đạt hiệu
quả củng cố, luyện tập, đ nh gi tiết học
Cộng điểm:
1.1.4.2. Tiêu chí về hình thức (10 đ)
Bảng 1.2. Tiêu chí về hình thức
Ti u ch về hình
thức (10 đ)giáo dục học
Khóa
luận
(2 đ) (1,5 đ) (1 đ)
Tốt

2.1. Thiết kế k nh chữ, k nh hình, âm
thanh phù hợp, khoa học
2.2. Giao diện đối thoại tƣơng t c giữa thầy
và trị phải có t nh sƣ phạm, động vi n và
kích th ch học sinh tƣ duy năng động
2.3. Giao diện thân thiện, có t nh thẩm
mỹ, phù hợp với lứa tuổi học sinh, tạo
cảm gi c hứng thú trong học tập
2.4. Trình bày thẩm mỹ, rõ nét, dễ hiểu, dễ
nắm, k ch th ch đƣợc sự hƣng phấn, t ch
cực, chủ động, s ng tạo của học sinh.
2.5. Hình và chữ phải rõ, nét, cỡ chữ đủ lớn
để xem, gọn lời, trình bày đẹp và có t nh

9

Khá

Đạt

Khơng
đạt
Điểm
(0 đ)


trực quan, thể hiện nổi bật đƣợc kiến thức.
C c hiệu ứng hình ảnh, màu sắc, âm
thanh, chuyển động đƣợc sử dụng hợp lý,
không bị lạm dụng, không qu tải đối với
học sinh, không gây nhiễu loạn làm mất
tập trung vào bài học. C c hiệu ứng
không làm học sinh phân tán chú ý,
khơng qu nhiều, sử dụng có cân nhắc
đến ảnh hƣởng bất lợi của nó, các dịng
chữ chuyển động qu cầu kỳ hoặc rời
rạc. Màu sắc sặc sỡ, lòe loẹt; âm thanh
ồn ào chối tai khi chuyển slide hoặc đ nh
dấu trắc nghiệm. Phối màu không khoa
học khiến c c dịng chữ mờ nhạt, khó
nhìn, khó thấy chữ, …
Cộng điểm:

Khóa luận
giáo dục học

Bảng 1.3. Tiêu chí về kỹ thuật

1.1.4.3. Tiêu chí về kỹ thuật (10 đ)

Ti u ch về kỹ thuật (10 đ)
3.1. Sử dụng đa phƣơng tiện
phim (Video), âm thanh (Audio), tranh
ảnh (Image), hoạt hình (Flash), c c file
EXE, nhúng, li n kết…
3.2. Thiết kế khoa học, dễ sử dụng, nâng
cấp, bổ sung, điều chỉnh, có t nh s ng tạo
…
3.3. Gi o vi n làm chủ đƣợc kỹ thuật,
thao t c nhuần nhuyễn, trình chiếu khơng
trục trặc

10

Tốt

Khá

Đạt

(2 đ)

(1,5 đ)

(1 đ)

Không
đạt
Điểm
(0 đ)