Hoàn thiện quy trình kiểm toán khoản mục tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán bctc do chi nhánh công ty tnhh kiểm toán sao việt thực hiện
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.22 MB, 122 trang )
BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
Nguyễn Thu Trang
CQ57/22.01
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI :
HỒN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TỐN KHOẢN MỤC TIỀN LƯƠNG VÀ
CÁC KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG TRONG KIỂM TỐN BCTC DO
CHI NHÁNH CƠNG TY TNHH KIỂM TOÁN SAO VIỆT THỰC HIỆN
Chuyên ngành : Kiểm toán
Mã số : 22
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN : TS. CÙ HOÀNG DIỆU
HÀ NỘI - 2023
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tơi. Các số liệu,
kết quả trong luận văn là trung thực xuất phát từ tình hình thực tế tại
đơn vị thực tập.
Tác giả luận văn tốt nghiệp
Nguyễn Thu Trang
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang i Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN...............................................................................................i
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT............................................................................7
DANH MỤC SƠ ĐỒ........................................................................................8
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU.....................................................................9
LỜI MỞ ĐẦU.................................................................................................10
1. Tính cấp thiết của đề tài...............................................................................10
2. Mục đích nghiên cứu đề tài.........................................................................10
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...............................................................11
4. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................11
5. Nội dung và kết cấu của luận văn................................................................12
CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUY TRÌNH.....14
KIỂM TỐN KHOẢN MỤC TIỀN LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN TRÍCH
THEO LƯƠNG TRONG KIỂM TỐN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DO KIỂM
TỐN ĐỘC LẬP THỰC HIỆN.....................................................................14
1.1 Khái quát chung về khoản mục tiền lương và các khoản trích theo lương
14
1.1.1 Khái niệm về tiền lương và các khoản trích theo lương.........................14
1.1.2. Đặc điểm của tiền lương, khoản trích theo lương và ảnh hưởng của
khoản mục tiền lương tới kiểm tốn BCTC....................................................15
1.1.3 Tổ chức cơng tác kế tốn tiền lương và các khoản trích theo lương.....16
1.1.4 KSNB đối với khoản mục tiền lương....................................................20
1.2 Khái quát về kiểm tốn khoản mục tiền lương và các khoản trích theo
lương trong kiểm tốn báo cáo tài chính do kiểm tốn độc lập thực hiện.......22
1.2.1 Mục tiêu kiểm toán khoản mục tiền lương và các khoản trích theo
lương trong kiểm tốn Báo cáo tài chính do kiểm tốn độc lập thực hiện......22
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang ii Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
1.2.1.1 Mục tiêu chung trong kiểm toán khoản mục tiền lương và các khoản
trích theo lương trong kiểm tốn Báo cáo tài chính do kiểm tốn độc lập thực
hiện .........................................................................................................22
1.2.1.2 Mục tiêu kiểm toán cụ thể trong kiểm tốn khoản mục tiền lương và
các khoản trích theo lương trong kiểm tốn Báo cáo tài chính do kiểm tốn
độc lập thực hiện.............................................................................................22
1.2.2 Căn cứ kiểm toán khoản mục tiền lương và các khoản trích theo lương
.........................................................................................................................24
1.2.3 Các sai phạm thường gặp khi kiểm toán khoản mục tiền lương và các
khoản trích theo lương.....................................................................................24
1.3 Quy trình kiểm tốn khoản mục tiền lương và các khoản trích theo
lương trong kiểm tốn báo cáo tài chính.........................................................25
1.3.1 Lập kế hoạch kiểm tốn..........................................................................26
1.3.1.1. Xem xét chấp nhận khách hàng và đánh giá rủi ro hợp đồng............26
1.3.1.2. Lập hợp đồng kiểm toán và chọn nhóm kiểm tốn...........................28
1.3.1.3 Tìm hiểu về khách hàng và mơi trường hoạt động.............................29
1.3.1.4 Tìm hiểu chính sách kế tốn và khoản mục tiền lương và các khoản
trích theo lương...............................................................................................29
1.3.1.5 Phân tích sơ bộ báo cáo tài chính........................................................30
1.3.1.6 Đánh giá chung về hệ thống kiểm soát nội bộ và rủi ro gian lận đối với
tiền lương và các khoản trích theo lương........................................................30
1.3.1.7. Xác định mức trọng yếu và phương pháp chọn mẫu - cỡ mẫu đối với
tiền lương và các khoản trích theo lương........................................................31
1.3.1.8. Lập chương trình kiểm tốn chi tiết cho tiền lương và các khoản....33
1.3.2. Thực hiện kế hoạch kiểm toán..............................................................35
1.3.2.1. Khảo sát kiểm soát nội bộ đối với tiền lương và các khoản trích theo
lương .........................................................................................................35
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang iii Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
1.3.2.2. Khảo sát cơ bản đối với tiền lương và các khoản trích theo lương. 36
1.3.3. Kết thúc cuộc kiểm toán.......................................................................41
1.3.3.1. Tổng hợp kết quả kiểm toán............................................................42
1.3.3.2. Tổng hợp bút toán điều chỉnh..........................................................42
1.3.3.3. Lên biên bản kiểm toán....................................................................42
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1................................................................................43
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TỐN KHOẢN MỤC
TIỀNLƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN TRICH THEO LƯƠNG TRONG KIỂM
TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DO CHI NHÁNH CƠNG TY TNHH KIỂM
TỐN SAO VIỆT THỰC HIỆN....................................................................44
2.1. Tổng quan chung về chi nhánh cơng ty TNHH kiểm tốn Sao Việt.....44
2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của chi nhánh công ty TNHH kiểm
tốn Sao Việt...................................................................................................44
2.1.1.1. Giới thiệu chung về Cơng ty............................................................44
2.1.1.2. Q trình hình thành và phát triển của Cơng ty...............................44
2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của chi nhánh Cơng ty TNHH kiểm
tốn Sao Việt...................................................................................................48
2.1.3 Đặc điểm tổ chức hoạt động của chi nhánh Cơng ty TNHH kiểm tốn
Sao Việt............................................................................................................50
2.1.3.1 Các dịch vụ của công ty...................................................................50
2.1.3.2 Thị trường hoạt động của chi nhánh cơng ty TNHH kiểm tốn Sao
Việt..................................................................................................................53
2.1.3.3 Một số kết quả hoạt động kinh doanh của công ty thời gian gần đây 53
2.2 Đặc điểm tổ chức kiểm tốn tại chi nhánh Cơng ty TNHH Kiểm tốn Sao
Việt...................................................................................................................54
2.2.1 Quy trình chung kiểm tốn BCTC của chi nhánh Cơng ty TNHH Kiểm
tốn Sao Việt...................................................................................................54
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang iv Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
2.2.2 Đặc điểm của phương pháp tiếp cận kiểm toán.....................................55
2.2.3 Đặc điểm tổ chức đồn kiểm tốn.........................................................56
2.2.4 Đặc điểm tổ chức hồ sơ kiểm toán........................................................58
2.2.5 Đặc điểm kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm tốn tại cơng ty.........59
2.2.5.1 Mơ tả hệ thống kiểm soát chất lượng nội bộ......................................59
2.2.5.2 Thiết kế chính sách và thủ tục để vận hành hệ thống kiểm sốt chất
lượng nội bộ.....................................................................................................60
2.2.5.3 Nội dung, lịch trình và phạm vi thực hiện kiểm tra, soát xét đảm bảo
chất lượng........................................................................................................61
2.3Thực trạng quy trình kiểm tốn khoản mục tiền lương và các khoản trích
theo lương tại khách hàng do chi nhánh cơng ty TNHH Kiểm tốn Sao Việt
thực hiện..........................................................................................................62
2.3.1 Thực trạng giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán........................................62
2.3.2 Thực hiện kiểm tốn khoản mục tiền lương và các khoản trích theo
lương................................................................................................................84
2.3.2.1 Thực hiện các thử nghiệm kiểm soát...................................................84
2.3.2.2 Thực hiện các thử nghiệm cơ bản........................................................87
2.3.2.3 Kết thúc kiểm toán..............................................................................99
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..............................................................................101
CHƯƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN QUY TRÌNH
KIỂM TỐN KHOẢN MỤC TIỀN LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN TRÍCH
THEO LƯƠNG TRONG KIỂM TỐN BCTC DO CHI NHÁNH CƠNG TY
TNHH KIỂM TOÁN SAO VIỆT THỰC HIỆN...........................................102
3.1. Sự cần thiết phải hồn thiện quy trình kiểm tốn khoản mục tiền lương
và các khoản trích theo lương trong kiểm tốn BCTC do chi nhánh cơng ty
TNHH Kiểm tốn SAO VIỆT thực hiện.......................................................102
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang v Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
3.1.1. Định hướng phát triển của chi nhánh cơng ty TNHH Kiểm tốn
SAO VIỆT ....................................................................................................102
3.1.2. Sự cần thiết phải hồn thiện quy trình kiểm tốn khoản mục tiền lương
và các khoản trích theo lương........................................................................103
3.2. Những nguyên tắc và u cầu hồn thiện quy trình kiểm tốn khoản
mục tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm tốn BCTC do chi
nhánh cơng ty TNHH Kiểm tốn Sao Việt thực hiện....................................105
3.2.1. Yêu cầu hoàn thiện..............................................................................105
3.2.2. Nguyên tắc hoàn thiện.........................................................................106
3.3. Một số giải pháp nhằm hồn thiện quy trình kiểm tốn khoản mục tiền
lương và các khoản trích theo lương trong kiểm tốn BCTC do chi nhánh
cơng ty TNHH Kiểm toán Sao Việt thực hiện..............................................107
3.3.1. Trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán..............................................108
3.3.2. Trong giai đoạn thực hiện kiểm toán...................................................108
3.3.3. Trong giai đoạn kết thúc kiểm toán.....................................................109
3.4. Điều kiện thực hiện các giải pháp..........................................................110
3.4.1. Về phía các cơ quan quản lý Nhà nước...............................................110
3.4.2. Về phía Hiệp hội nghề nghiệp.............................................................111
3.4.3. Về phía Cơng ty Kiểm tốn và các Kiểm tốn viên............................112
3.4.4. Về phía các cơ sở đào tạo....................................................................113
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3..............................................................................115
KẾT LUẬN...................................................................................................116
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................117
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang vi Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
Từ viết tắt DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
SVA
BCTC Từ đầy đủ
BCKT Chi nhánh cơng ty TNHH Kiểm tốn Sao Việt
BGD Báo cáo tài chính
HDQT Báo cáo kiểm toán
Ban giám đốc
IFRS Hội đồng quản trị
International Financial Reporting Standard
BHYT
BHXH (Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế)
BHTN Bảo hiểm y tế
KPCD Bảo hiểm xã hội
KTV Bảo hiểm thất nghiệp
HTKSNB Kinh phí cơng đồn
KSNB Kiểm toán viên
TNHH Hệ thống kiểm soát nội bộ
Kiểm soát nội bộ
VSA Trách nhiệm hữu hạn
Vietnamese Standards in Auditing
VACPA
(Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam)
Hiệp hội kiểm toán viên hành nghề Việt Nam
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang vii Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Quy trình hạch tốn tiền lương...........................................................18
Sơ đồ 1.2: Quy trình hạch tốn tổng hợp BHXH, BHYT, KPCĐ, thuế TNCN.
..............................................................................................................................20
Sơ đồ 2.1: Sơ đồ Bộ máy tổ chức của cơng ty.....................................................48
Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tổ chức đồn kiểm toán............................................................57
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang viii Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
BẢNG 2.1 : Danh sách nhân sự chủ chốt cơng ty TNHH kiểm tốn Sao Việt
..............................................................................................................................50
Bảng 2.2: Kết quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh Cơng ty TNHH Kiểm
tốn Sao Việt từ năm 2018 đến năm 2021...........................................................54
Bảng 2.3: Hồ sơ chỉ mục trong phần mềm SVA audit.........................................59
Bảng 2.4: Tìm hiểu chung về khoản mục tiền lương và các khoản trích theo
lương của cơng ty cổ phần ABC..........................................................................63
Bảng 2.5: Tìm hiểu về tiền lương và các khoản trích theo lương của cơng ty
TNHH ABC.........................................................................................................64
Bảng 2.6 A611- Tìm hiểu về quy trình kiểm sốt nội bộ tiền lương...................67
Bảng 2.7 A510 Phân tích sơ bộ BCTC................................................................70
Bảng 2.9: E430 Chương trình kiểm tốn tiền lương và các khoản trích theo
lương....................................................................................................................79
Bảng 2.10 :E430 Chương trình kiểm tốn tiền lương và các khoản trích theo
lương....................................................................................................................80
Bảng 2.11 E440:Hồ sơ kiểm tốn cơng ty ABC năm 2022.................................87
Bảng 2.12 Khảo sát số nhân viên khống..............................................................88
Bảng 2.13 E410 kiểm tra khoản đối ứng bất thường...........................................90
Bảng 2.14 Lương của các tháng...........................................................................91
Bảng 2.15 Lương tháng 12 phòng kĩ thuật.........................................................93
Bảng 2.16 : Bảng đối chiếu BHYT,BHXH,BHTN..............................................95
Bảng 2.17:Kiểm tra chọn mẫu nộp tiền trong năm..............................................96
Bảng 2.18: Một số tháng có biến động tiền lương lớn của một số bộ phận
tương ứng.............................................................................................................96
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang ix Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hịa mình với xu thế hội nhập và phát triển toàn cầu, Việt Nam đang có
những bước chuyển vượt bậc và có những lối đi cho riêng mình. Quy mơ về
nền kinh tế, số lượng các doanh nghiệp, hình thức và lĩnh vực hoạt động ngày
càng được mở rộng và từ đó thách thức về tính minh bạch, lành mạnh của các
thơng tin tài chính được nâng cao rõ rệt. Báo cáo tài chính là một tài liệu tổng
hợp quan trọng chứa đựng những thông tin tài chính của các cơng ty và những
thơng tin này chỉ thực sự có ích khi nó được trình bày một cách trung thực và
hợp lý. Do đó cần có một tổ chức chuyên nghiệp, khách quan và độc lập để
kiếm chứng tính trung thực, hợp lý của các thơng tin tài chính được cung cấp.
Trong tình hình thực tế đó, kiểm toán Việt Nam ra đời để kiểm tra, đánh giá,
xác nhận độ tin cậy của các thông tin tài chính góp phần thu hút các nhà đầu
tư, giúp hỗ trợ quản lý nhà nước và tạo điều kiện phát triển kinh tế đất nước.
Trong kiểm toán BCTC, khoản mục tiền lương và các khoản trích
theo lương là một trong những vấn đề rất được quan tâm, bởi tiền lương là
một khoản chi phí chiếm tỷ trọng lớn trong chi phí sản xuất kinh doanh của
các doanh nghiệp, liên quan đến nhiều chỉ tiêu trọng yếu trên BCTC. Vì
vậy, mỗi doanh nghiệp cần có một cơ cấu nhân sự hợp lý và quy chế lương
phù hợp để mang lại hiệu quả hoạt động cao.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc kiểm toán BCTC nói chung
và kiểm toán khoản mục tiền lương và các khoản trích theo lương nói riêng
nên trong thời gian thực tập tại chi nhánh cơng ty TNHH Kiểm tốn SAO
VIỆT em đã đi sâu vào nghiên cứu đề tài “ Hồn thiện quy trình kiểm tốn
khoản mục tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm tốn
BCTC do chi nhánh Cơng ty TNHH Kiểm tốn Sao Việt thực hiện”
2. Mục đích nghiên cứu đề tài
Thứ nhất, nhằm hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về quy
trình kiểm tốn khoản mục tiền lương và các khoản trích theo lương trong
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang 10 Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
Kiểm toán BCTC.
Thứ hai, Phân tích, đánh giá thực trạng quy trình kiểm tốn khoản
mục tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm tốn BCTC tại chi
nhánh Cơng ty
TNHH kiểm toán Sao Việt. Qua đó làm rõ những ưu điểm và tìm ra những
hạn chế
còn tồn tại.
Thứ ba, Đưa ra các giải pháp khắc phục nhằm hoàn thiện quy trình
kiểm tốn khoản mục tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm
tốn BCTC tại Công ty.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài : Quy trình kiểm tốn khoản mục tiền lương
và các khoản trích theo lương trong Kiểm toán BCTC
Phạm vi nghiên cứu:
- Phạm vi nghiên cứu về khơng gian: Quy trình kiểm tốn khoản mục Tiền
lương và các khoản trích theo lương trong kiểm tốn BCTC do chi nhánh
Cơng ty TNHH kiểm toán Sao Việt thực hiện.
- Phạm vi nghiên cứu về thời gian: Trong thời gian kiểm toán BCTC năm 2021
tại công ty khách hàng ABC từ ngày 27/02/2023 –02/03/2023 do chi nhánh
Công ty TNHH Kiểm toán Sao Việt thực hiện.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận chung: Đề tài được nghiên cứu và thực hiện dựa trên
phép duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, tư duy khoa học.
- Phương pháp nghiên cứu cụ thể: Sử dụng kết hợp nhiều phương pháp
như: đọc và nghiên cứu những văn bản pháp lý có liên quan đến kiểm tốn
BCTC, quan sát thực tiễn quy trình kiểm toán tại đơn vị khách hàng, phỏng
vấn các KTV cơng ty thực hiện kiểm tốn tại công ty khách hàng, sử dụng
nhiều kỹ thuật xử lý số liệu, cụ thể:
+ Nghiên cứu các tài liệu, văn bản pháp lý như: Chuẩn mực kế toán, chuẩn
mực kiểm toán Việt Nam,hồ sơ kiểm toán khách hàng năm trước,sổsách,
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang 11 Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
chứng từ,.. do kế toán khách hàng cung cấp.
+ Đọc nghiên cứu thêm các tài liệu liên quan: giáo trình của học viện, luận
văn, các đề tài nghiên cứu khoa học,…
+ Phương pháp phỏng vấn : phỏng vấn trưởng nhóm kiểm toán, các KTV
khác cũng như là khách hàng về những nội dung và lưu ý trong kiểm toán
khoản mục tiền lương và các khoản trích theo lương, đồng thời để ghi chép lại
để làm tài liệu phục vụ cho bài luận văn này.
+ Phương pháp điều tra: thu thập những dữ liệu sơ cấp như giấy tờ làm việc,
các phiếu điều tra chuyên môn được thiết kế dưới dạng câu hỏi được thực
hiện tại đơn vị khách hàng.
+ Phương pháp quan sát: quá trình khách hàng thực hiện các bước cơng việc
trong quy trình kiểm tốn khoản mục tiền lương và các khoản trích theo
lương, đồng thời quan sát quá trình lưu giữ hồ sơ chứng từ cũng như là cách
ghi nhận các nghiệp vụ, đồng thời quan sát cách thức các KTV thực hiện tại
đơn vị KH.
+ Phương pháp xử lý số liệu: tổng hợp, phân loại, phân tích những dữ liệu
liên quan đến tiền lương và các khoản trích theo lương, đối chiếu, so sánh với
số liệu trong sổ sách.
Bài nghiên cứu kết hợp các phương pháp luận của phép biện chứng duy vật
với các phương pháp toán học, logic…cùng với các kỹ thuật kế toán, kiểm
tốn và những kiến thức mà em đã học, tích lũy.
5. Nội dung và kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, dah mục chữ viết tắt và danh mục bảng
biểu sơ đồ, danh mục tài liệu tham khảo, danh mục phụ lục, đề tài gồm có 3
phần sau:
Chương 1: Lý luận chung về quy trình kiểm tốn khoản mục tiền lương
và các khoản trích theo lương trong kiểm tốn Báo cáo tài chính do kiểm
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang 12 Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
toán độc lập thực hiện
Chương 2: Thực trạng quy trình kiểm tốn khoản mục tiền lương và
các khoản trích theo lương trong kiểm tốn Báo cáo tài chính do chi nhánh
Cơng ty TNHH kiểm toán Sao Việt thực hiện
Chương 3: Một số giải pháp nhằm hồn thiện quy trình kiểm tốn
khoản mục tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm tốn Báo cáo
tài chính do chi nhánh cơng ty TNHH kiểm tốn Sao Việt thực hiện
Em xin chân thành gửi lời cảm ơn tới Ban lãnh đạo chi nhánh Cơng ty
TNHH Kiểm tốn Sao Việt cùng các anh chị kiểm toán viên đã chỉ bảo giúp
đỡ em trong q trình thực tập tại Cơng ty. Đồng thời em cũng chân thành
cảm ơn giảng viên hướng dẫn TS. Cù Hồng Diệu đã nhiệt tình hướng dẫn em
hồn thành Báo cáo này.
Do còn hạn chế về kiến thức, kinh nghiệm nên khóa luận này không
tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong nhận được sự chỉ bảo, góp ý của các
thầy cơ giáo để bài luận của em ngày càng hồn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang 13 Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUY TRÌNH
KIỂM TỐN KHOẢN MỤC TIỀN LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN
TRÍCH THEO LƯƠNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI
CHÍNH DO KIỂM TỐN ĐỘC LẬP THỰC HIỆN
1.1 Khái quát chung về khoản mục tiền lương và các khoản trích theo
lương
1.1.1 Khái niệm về tiền lương và các khoản trích theo lương
Tiền lương chính là phần thù lao lao động được biểu hiện bằng tiền của
hao phí sức lao động sống cần thiết mà doanh nghiệp trả cho người lao động
căn cứ vào thời gian khối lượng, chất lượng công việc mà họ đã đóng góp cho
doanh nghiệp.
Về mặt bản chất, Tiền lương là biểu hiện bằng tiền của giá cả sức lao
động Tiền lương của một DN bao gồm: lương nhân viên hành chính; lương
trả cho người lao động sản xuất theo sản lượng, cơng việc đã hồn thành hay
thời gian lao động thực tế; các khoản tiền thưởng, hoa hồng; các khoản phúc
lợi và các khoản trích theo lương như bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế
(BHYT), kinh phí cơng đồn (KPCĐ)
- Bảo hiểm xã hội: là sự đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu
nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai
sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc
chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội. (Trích khoản 1, điều 3- Luật
bảo hiểm xã hội số 71/2006/QH11)
Bảo hiểm y tế: là hình thức bảo hiểm được áp dụng trong lĩnh vực
chăm sóc sức khỏe, khơng vì mục đích lợi nhuận, do Nhà nước tổ chức thực
hiện và các đối tượng có trách nhiệm tham gia theo quy định của Luật Bảo
hiểm Y tế.
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang 14 Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
(Trích khoản 1, điều 2, Luật Bảo hiểm Y tế số 25/2008/QH12). Các
đối tượng có trách nhiệm tham gia Bảo hiểm y tế được quy định tại điều 12,
Luật Bảo hiểm Y tế số 25/2008/QH12.
- Kinh phí cơng đồn: là kinh phí được sử dụng cho hoạt động thực
hiện quyền, trách nhiệm của Cơng đồn và duy trì hoạt động của hệ thống
cơng đồn được quy định theo Luật Cơng đồn số 12/2012/QH13.
- Bảo hiểm thất nghiệp: là sự bù đắp một phần thu nhập cho người
lao động bị mất việc làm hoặc chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm
việc nhưng chưa tìm được việc làm.
1.1.2. Đặc điểm của tiền lương, khoản trích theo lương và ảnh
hưởng của khoản mục tiền lương tới kiểm toán BCTC
Khoản mục tiền lương và các khoản trích theo lương là khoản mục đặc
biệt vừa mang ý nghĩa về mặt kinh tế, vừa mang ý nghĩa về mặt xã hội.
Khoản mục này có những đặc điểm riêng có ảnh hướng tới q trình kiểm
tốn.
- Mỗi doanh nghiệp có một chính sách tiền lương riêng, mặt khác các
chứng từ liên quan tới tiền lương của nhân viên đều phát sinh trong nội bộ
doanh nghiệp. Do đó, khi kiểm toán khoản mục tiền lương các KTV cần tìm
hiểu chính sách lương của đơn vị, từ đó xây dựng thủ tục kiểm toán phù hợp
đặc điểm kinh doanh và hình thức lương áp dụng trong doanh nghiệp.
- Chi phí tiền lương là cơ sở để trích lập BHXH, BHYT, KPCĐ,
BHTN và thuế TNCN mà doanh nghiệp và người lao động phải nộp cho cơ
quan chức năng nhằm tái phân phối thu nhập, đảm bảo cuộc sống và các
chính sách cho người lao động. Do đó, khi kiểm toán khoản mục tiền lương,
KTV cần phải xem xét việc áp dụng các chính sách bảo hiểm, thuế của doanh
nghiệp, khẳng định việc thực hiện nghĩa vụ với nhà nước tại đơn vị là đầy đủ
hợp lý.
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang 15 Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
- Chi phí tiền lương và các khoản trích theo lương ln được đánh
giá là khoản mục chứa đựng các rủi ro tiền tàng. Tiền lương của đơn vị có
thể bị lãng phí do cơng tác quản lý khơng hiệu quả hay do biển thủ thơng qua
các hình thức gian lận (lập hợp đồng lao động khống, chấm công khống…).
Trong thực tế phần lớn các doanh nghiệp thường vi phạm các quy định về tiền
lương như xác định mức lương, hệ số lương, đơn giá lương, các thời điểm
tăng lương, trích lập dự phịng tiền lương, trích lập các khoản trích theo
lương… Do đó KTV cần thực hiện kết hợp nhiều thủ tục kiểm tốn, đặc biệt
là thủ tục phân tích tỷ suất, ước tính và kiểm tra chi tiết chi phí lương và các
khoản trích theo lương của doanh nghiệp. Kiểm tốn khoản mục tiền lương và
các khoản trích theo lương sẽ giúp KTV phát hiện ra những sai sót trọng yếu
nếu có đối với các chỉ tiêu nói trên. Đồng thời cũng phát hiện ra những lãng
phí hay sai phạm trong quản lý và sử dụng lao động, tiền lương và các khoản
trích theo lương đã gây ảnh hưởng tới lợi ích của doanh nghiệp và người lao
động cũng như tính tốn khơng đúng khoản thuế và các khoản phải nộp khác
của người lao động, không tuân thủ đúng pháp luật…
1.1.3 Tổ chức cơng tác kế tốn tiền lương và các khoản trích theo
lương
* Tổ chức hệ thống chứng từ:
Thông thường tại các doanh nghiệp hiện nay việc tính lương, tính
thưởng và các khoản phải trả cho người lao động được thực hiện tập trung tại
phịng kế tốn. Thời gian để tính lương, tính thưởng và các khoản khác là
hàng tháng. Theo quy định hiện hành, hệ thống chứng từ phát sinh trong việc
hạch toán tiền lương là:
- Chứng từ về số lượng lao động: Các chứng từ tuyển dụng,
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang 16 Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
thuyên chuyển công tác, bổ nhiệm, bãi nhiệm… là căn cứ để ghi vào “Sổ
nhân viên”. Các chứng từ này chủ yếu do phòng nhân sự lập.
- Chứng từ về thời gian và kết quả lao động: Bao gồm các chứng
từ nhằm xác định các công việc đã được người lao động thực hiện như: Bảng
chấm công, Phiếu giao nhận sản phẩm, Biên bản kiểm tra chất lượng.
- Chứng từ tiền lương, các khoản phải trả và các khoản thanh toán
cho người lao động: Bảng thanh toán tiền lương, Bảng phân phối thu nhập
theo lao động, Chứng từ chi tiền thanh toán lương…
Căn cứ vào các chứng từ trên kế toán sẽ lập bảng thanh toán lương cho
từng bộ phận tương ứng với Bảng chấm công, các chứng từ chi tiền thanh
toán lương.
*Tổ chức hệ thống sổ sách kế toán:
- Sổ nhân sự: Là loại sổ sách theo dõi các dữ kiện như: ngày bắt
đầu làm việc, hồ sơ cá nhân, mức lương, các khoản khấu trừ đã phê chuẩn và
ngày kết thúc hợp đồng.
- Các sổ kế tốn các TK chi phí như: TK622, TK627, TK641, TK 642.
- Sổ nhật ký tiền lương: Dùng để chi sổ các phiếu chi tiền lương, trong
đó ghi rõ tổng tiền lương, các khoản trích theo lương và mức lương thực lĩnh.
Các số liệu trên là căn cứ để ghi vào sổ cái TK 334.
- Sổ chi tiết và sổ cái TK338: Theo dõi các khoản trích theo lương
(BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ) và theo dõi việc trích nộp thuế thu nhập cá
nhân.
*Tài khoản kế toán sử dụng để hạch tốn tiền lương và các khoản trích
theo lương
Tài khoản sử dụng để hạch tốn tổng hợp tiền lương, tiền thưởng và
tình hình thanh toán với người lao động là TK334 – Phải trả công nhân viên.
Nội dung của TK này như sau:
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang 17 Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
Bên nợ:
Các khoản tiền lương, tiền thưởng, BHXH và các khoản khác đã trả,
đã ứng trước cho người lao động.
Các khoản khấu trừ vào thu nhập của người
lao động. Kết chuyển tiền lương người lao
động chưa lĩnh.
Bên có:
Các khoản tiền lương, BHXH và các khoản thực tế phải trả cho
người lao động.
Dư có: Các khoản tiền lương, tiền thưởng còn phải trả cho người lao động.
Dư nợ: Trả thừa cho người lao động.
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang 18 Lớp: CQ57/22.01
Học viện Tài chính Luận văn tốt nghiệp
Sơ đồ 1.1: Quy trình hạch tốn tiền lương.
Sinh viên: Nguyễn Thu Trang 19 Lớp: CQ57/22.01
