Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn việt nam chi nhánh bắc quảng bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN

NGUYỄN ĐÌNH SƠN

QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY
KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM

- CHI NHÁNH BẮC QUẢNG BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG

ĐÀ NẴNG, 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN

NGUYỄN ĐÌNH SƠN

QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY
KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM

- CHI NHÁNH BẮC QUẢNG BÌNH

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 8340201

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. PHAN THANH HẢI

ĐÀ NẴNG, 2021

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn này là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi và được
sự hướng dẫn khoa học của Phó Giáo Sư, Tiến Sỹ: Phan Thanh Hải - Trường Đại
học Duy Tân. Tất cả số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn
trung thực, chưa hề được cơng bố trong bất cử một cơng trình nghiên cứu nào.

Mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận văn đều đã được cảm ơn. Các thơng
tin, tài liệu trình bày trong luận văn này đã được chỉ rõ nguồn gốc.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Đình Sơn

LỜI CẢM ƠN

Đầu tiên, tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu Trường Đại học Duy Tân đã
tổ chức khóa đào tạo này để tơi có thể nâng cao trình độ chun mơn của mình đáp
ứng u cầu vị trí việc làm hiện tại của tôi.

Đặc biệt, tơi xin trân trọng cảm ơn Phó Giáo Sư, Tiến Sỹ: Phan Thanh Hải
người đã tận tình hướng dẫn tơi để tơi hồn thành luận văn thạc sỹ của mình.

Tơi xin trân trọng cảm ơn các Thầy cô, những nhà nghiên cứu đang công tác
tại Trường Đại học Duy Tân đã trang bị cho tơi những kiến thức q báu để tơi có
thể hồn thành chương trình thạc sĩ và áp dụng vào thực tiễn công việc.

Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các anh/chị đồng nghiệp đã
cung cấp các số liệu cần thiết, cũng như hỗ trợ tôi trong việc thu thập dữ liệu cho
việc thực hiện luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!
Họ và tên Học viên

Nguyễn Đình Sơn

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài.........................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu..............................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.........................................................................3
4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................3
5. Bố cục luận văn.....................................................................................................4
6. Tổng quan vấn đề nghiên cứu................................................................................4
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN CỦA NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI.....................................................................................................9
1.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ
RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN
CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.................................................................9
1.1.1. Khái niệm rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân................................9
1.1.2. Khái niệm và ý nghĩa của quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá
nhân......................................................................................................................... 10
1.1.3. Phân loại rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân...............................11
1.2. NỘI DUNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY

KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN...............................................................................12
1.2.1. Nhận dạng rủi ro..............................................................................................12
1.2.2. Đo lường và đánh giá rủi ro..............................................................................14
1.2.3. Kiểm soát rủi ro...............................................................................................17
1.2.4. Tài trợ rủi ro....................................................................................................18
1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN TRỊ RỦI RO CHO VAY
KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI. 21
1.3.1. Các nhân tố thuộc về ngân hàng thương mại.....................................................21
1.3.2. Các nhân tố thuộc về khách hàng cá nhân.........................................................22
1.3.3. Các nhân tố khác thuộc về môi trường..............................................................23

1.4. KINH NGHIỆM QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY
KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN CỦA MỘT SỐ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ
BÀI HỌC CHO NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG
THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC QUẢNG BÌNH.....................................23
1.4.1. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân của một số
ngân hàng thương mại...............................................................................................23
1.4.2. Bài học kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân rút
ra cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Bắc
Quảng Bình..............................................................................................................26
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1......................................................................................27
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO
VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ
PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH BẮC QUẢNG
BÌNH...................................................................................................................... 28
2.1. KHÁI QT CHUNG VỀ NGÂN HÀNG NƠNG NGHIỆP VÀ
PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH BẮC
QUẢNG BÌNH VÀ TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG GIAI ĐOẠN 2018 -
2020 28
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển.....................................................................28

2.1.2. Cơ cấu tổ chức.................................................................................................29
2.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh giai đoạn 2018-2020.......................................30
2.2. THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY
KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT
TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC QUẢNG BÌNH...........37
2.2.1. Thực trạng nhận dạng rủi ro tại Chi nhánh.........................................................37
2.2.2. Thực trạng đo lường và đánh giá rủi ro tại Chi nhánh........................................43
2.2.3. Thực trạng kiểm soát rủi ro tại Chi nhánh..........................................................47
2.2.4. Thực trạng tài trợ rủi ro tại Chi nhánh...............................................................54
2.3. ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY KHÁCH
HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN

NƠNG THƠN VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC QUẢNG BÌNH........................58
2.3.1. Những kết quả đạt được...................................................................................58
2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân..................................................................................60
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2......................................................................................66
CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO
TÍN DỤNG TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN
HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM -
CHI NHÁNH BẮC QUẢNG BÌNH................................................................67
3.1. ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỤC TIÊU QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NƠNG THƠN VIỆT NAM – CHI
NHÁNH BẮC QUẢNG BÌNH.........................................................................67
3.1.1. Mục tiêu quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân tại Chi nhánh
................................................................................................................................. 67
3.1.2. Phương hướng quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Bắc Quảng Bình....68
3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HỒN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN
DỤNG TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG

NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH
BẮC QUẢNG BÌNH...............................................................................................69
3.2.1. Giải pháp về nhận dạng rủi ro...........................................................................69
3.2.2. Giải pháp về đo lường rủi ro.............................................................................75
3.2.3. Giải pháp về kiểm soát rủi ro............................................................................78
3.2.4. Giải pháp về tài trợ rủi ro..................................................................................83
3.2.5. Các giải pháp khác.........................................................................................87
3.3. CÁC KIẾN NGHỊ............................................................................................90
3.3.1. Kiến nghị đối với Agribank Việt Nam..............................................................90
3.3.2. Kiến nghị đối với Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình...................................90
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3......................................................................................92
KẾT LUẬN............................................................................................................93

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Chữ viết tắt Nguyên nghĩa
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
1 Agribank Việt Nam
Cán bộ tín dụng
2 CBTD Dịch vụ khách hàng
3 DVKH Hợp đồng tín dụng
4 HĐTD Hộ sản xuất
5 HSX Giao dịch viên
6 GDV Khách hàng cá nhân
7 KHCN Khách hàng doanh nghiệp
8 KHDN Kiểm soát nội bộ
9 KSNB Ngân hàng Nhà nước

10 NHNN Ngân hàng thương mại
11 NHTM Phòng giao dịch
12 PGD Rủi ro tín dụng
13 RRTD Tổ chức tín dụng
14 TCTD Thương mại cổ phần
15 TMCP Tài sản đảm bảo
16 TSĐB Xếp hạng tín dụng nội bộ
17 XHTDNB Xử lý rủi ro
18 XLRR

DANH MỤC BẢNG, BIỂU
BẢNG:
Bảng 2.1: Nguồn vốn huy động tại Agribank CN Bắc Quảng Bình giai đoạn

2018 - 2020............................................................................................31
Bảng 2.2: Dư nợ tại Agribank CN Bắc Quảng Bình giai đoạn 2018 - 2020.......34
Bảng 2.3: Kết quả hoạt động kinh doanh của Agribank CN Bắc Quảng Bình

giai đoạn 2018 - 2020............................................................................36
Bảng 2.4: Những dấu hiệu rủi ro do tác động của môi trường trong cho vay

KHCN của Agribank CN Bắc Quảng Bình giai đoạn 2018 – 2020...39
Bảng 2.5: Những dấu hiệu rủi ro từ ý thức, khả năng của khách hàng trong

cho vay KHCN của Agribank CN Bắc Quảng Bình giai đoạn 2018 –
2020........................................................................................................ 40
Bảng 2.6: Bảng chẩm điểm thông tin cá nhân cơ bản.........................................44
Bảng 2.7: Điểm tiêu chí quan hệ với ngân hàng..................................................45
Bảng 2.8: Tổng hợp điểm và xếp hạng tín dụng..................................................46
Bảng 2.9: Số hồ sơ cho vay KHCN bị rủi ro của Agribank CN Bắc Quảng Bình

............................................................................................................... 48
Bảng 2.10: Nợ quá hạn cho vay KHCN của Agribank CN Bắc Quảng Bình giai
đoạn 2018 - 2020...................................................................................52
Bảng 2.11: Nợ xấu cho vay KHCN của Agribank CN Bắc Quảng Bình giai
đoạn 2018 - 2020...................................................................................53
Bảng 2.12: Bảng trích lập dự phịng rủi ro cho vay KHCN của Agribank CN
Bắc Quảng Bình giai đoạn 2018 - 2020...............................................55
Bảng 2.13: Bảng trích lập dự phịng rủi ro cho vay KHCN của Agribank CN Bắc
Quảng Bình giai đoạn 2018 - 2020.........................................................57

HÌNH:
Hình 2.1. Cơ cấu tổ chức của Agribank CN Bắc Quảng Bình...........................30

1

LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngân hàng thương mại (NHTM) là trung gian tài chính của nền kinh tế, thực

hiện huy động các nguồn vốn trong nền kinh tế và sử dụng các nguồn vốn huy động
này để thực hiện cung ứng vốn tín dụng cho nền kinh tế và các dịch vụ ngân hàng
nhằm tạo ra lợi nhuận. Trong các hoạt động kinh doanh của ngân hàng, hoạt động
cho vay là hoạt động tạo ra lợi nhuận cao nhất cho NHTM. Tuy nhiên đây cũng là
hoạt động tiềm ẩn rủi ro nhất. Để ngăn ngừa rủi ro nhất là trong giai đoạn hiện nay
với sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường toàn cầu, áp lực suy thối và những khó
khăn nhiều chiều từ nền kinh tế, các NHTM cần phải quan tâm nhiều hơn nữa đến
hoạt động cho vay. Đứng trước tình hình đó, ngân hàng phải đẩy mạnh sang mảng
cho vay cá nhân, nhiều NHTM đã tập trung chiến lược vào cho vay khách hàng cá
nhân. Do đó, để đảm bảo chiến lược kinh doanh đi đúng hướng, hoạt động kinh

doanh của ngân hàng tốt, hạn chế rủi ro đến mức thấp nhất thì việc quản trị rủi ro
cho vay khách hàng cá nhân có ý nghĩa rất lớn với các NHTM. Chính từ ý nghĩa và
tầm quan trọng đó, trong thời gian qua các ngân hàng trên địa bàn tỉnh Quảng Bình
nói chung và Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi
nhánh Bắc Quảng Bình nói riêng đã quan tâm đến quản trị rủi ro trong cho vay
khách hàng cá nhân.

Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) được
xếp vào nhóm ngân hàng có hoạt động lành mạnh. Agribank đã có những tiến bộ
vượt bậc trong cơng tác quản trị rủi ro tín dụng, chủ động áp dụng mọi biện pháp
nhằm kiểm soát và xử lý nợ có vấn đề. Ngân hàng Nơng nghiệp và Phát triển Nơng
thơn Việt Nam - Chi nhánh Bắc Quảng Bình (Agribank CN Bắc Quảng Bình) là
một trong những chi nhánh của Agribank. Trong giai đoạn tiếp theo, Chi nhánh tiếp
tục tập trung mảng cho vay khách hàng cá nhân. Đây là mảng kinh doanh mà rủi ro
tín dụng có khả năng xảy ra bất cứ lúc nào, gây thất thoát vốn ảnh hưởng đến kết
quả hoạt động kinh doanh cung của toàn ngân hàng.

Trong thời gian qua, Chi nhánh đã đạt được mục tiêu quản trị rủi ro tín dụng

2

nói chung và quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân nói riêng,
đảm bảo an tồn trong kinh doanh, góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội ở địa
phương. Các cấp lãnh đạo ý thức được tầm quan trọng của hoạt động tín dụng đối
với sự sống còn của ngân hàng và sự cần thiết phải quản lý, kiểm sốt rủi ro tín
dụng. Cơng tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay KHCN tại Chi nhánh đã đạt
được những kết quả đáng khích lệ như: Tỷ lệ nợ xấu của chi nhánh trong những
năm gần đây luôn đạt ở mức thấp (dưới 1,5%), thấp xa so với mức giới hạn có thể
cho phép theo thông lệ quốc tế cũng như ở Việt Nam là 5% và thấp hơn mức cho
phép của Agribank là 3%. Tuy nhiên, trên thực tế việc quản trị rủi ro trong cho vay

khách hàng cá nhân tại Chi nhánh vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế cần được nghiên
cứu và giải quyết kịp thời như việc đo lường và đánh giá mức độ rủi ro thực hiện
chưa đầy đủ và hiệu quả; vẫn cịn tình trạng khoản vay khơng được thực hiện theo
đúng quy trình; cơng tác nhận diện rủi ro được thực hiện nhưng vẫn còn nhiều bất
cập, việc cảnh báo, phòng ngừa rủi ro từ xa còn thụ động và chưa hiệu quả; tỷ lệ nợ
quá hạn có xu hướng tăng...

Vì vậy, với những kiến thức đã được học, kinh nghiệm đã được tích lũy trong
q trình công tác tôi đã quyết định chọn đề tài: “Quản trị rủi ro tín dụng trong cho
vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thơn Việt
Nam - Chi nhánh Bắc Quảng Bình” làm để đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung

Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong cho
vay khách hàng cá nhân tại Agribank CN Bắc Quảng Bình, tác giả đề xuất các giải
pháp nhằm hoàn thiện rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân tại
Agribank CN Bắc Quảng Bình trong thời gian tới.
2.2. Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách
hàng cá nhân của ngân hàng thương mại;

- Phân tích, đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách
hàng cá nhân tại Agribank CN Bắc Quảng Bình giai đoạn 2018 - 2020;

3

- Đề xuất một số giải pháp hồn thiện quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay

khách hàng cá nhân tại Agribank CN Bắc Quảng Bình trong thời gian tới.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá

nhân của ngân hàng thương mại.

- Phạm vi nghiên cứu:

+ Về nội dung: Đề tài nghiên cứu các vấn đề liên quan đến quản trị rủi ro tín

dụng trong cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thương mại như: Nhận dạng

rủi ro, đo lường và đánh giá rủi ro, kiểm sốt rủi ro, tài trợ rủi ro.

+ Về khơng gian: Luận văn nghiên cứu tại Agribank CN Bắc Quảng Bình;

+ Về thời gian: Số liệu nghiên cứu trong luận văn được nghiên cứu trong giai

đoạn 2017-2019, giải pháp cho giai đoạn 2020-2025.

4. Phương pháp nghiên cứu

4.1. Khung nghiên cứuu

Yếu tố ảnh hưởng tới QTRR cho vay Mục tiêu QTRR cho

QTRR cho vay KHCN KHCN tại NHTM vay KHCN tại NHTM

tại NHTM - Nhận dạng rủi ro. - Giảm thiểu rủi ro cho
- Yếu tố thuộc NHTM

- Yếu tố thuộc khách - Đo lường và đánh vay KHCN.

hàng cá nhân. giá rủi ro. - Cải thiện kết quả hoạt

- Yếu tố thuộc môi - Kiểm soát rủi ro. động kinh doanh từ

trường. - Tài trợ rủi ro. hoạt động cho vay

khách hàng cá nhân.

Giải pháp hồn thiện quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá
nhân tại Agribank CN Bắc Quảng Bình

4.2. Phương pháp thu thập thơng tin
Để đạt được mục tiêu nghiên cứu đã đề ra, tác giả chủ yếu sử dụng nguồn dữ

4

liệu thứ cấp. Nguồn dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo thường niên, báo
cáo tổng kết hoạt động kinh doanh của Agribank CN Bắc Quảng Bình từ năm 2018
- 2019; thông tin nội bộ ngân hàng, cẩm nang tín dụng tại Agribank CN Bắc Quảng
Bình; Tổng hợp các thông tin và số liệu liên quan đến quản trị rủi ro tín dụng trong
cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thương mại từ giáo trình, sách báo, tạp
chí chun ngành kinh tế, internet, cơng trình nghiên cứu khoa học.
4.3. Phương pháp xử lý số liệu

Từ các số liệu thu thập được, thông qua việc thống kê và tổng hợp thành các

bảng biểu cụ thể, kết hợp sử dụng phương pháp so sánh để phân tích, đánh giá dữ
liệu, từ đó phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá
nhân tại Agribank CN Bắc Quảng Bình. Các phương pháp được sử dụng để phân
tích là phương pháp thống kê so sánh, phương pháp thống kê mô tả. Số liệu được xử
lý bằng phần mềm Excel.
5. Bố cục luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, các bảng biểu, danh mục tài liệu tham
khảo, luận văn được trình bày gồm 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng
cá nhân của ngân hàng thương mại;

Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá
nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nơng thơn Việt Nam - Chi nhánh
Bắc Quảng Bình;

Chương 3: Giải pháp nhằm hồn thiện quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay
khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam -
Chi nhánh Bắc Quảng Bình.
6. Tổng quan vấn đề nghiên cứu

Quản trị rủi ro tín dụng là một trong những bộ phận thiết yếu của NHTM, do
đó có rất nhiều cơng trình nghiên cứu về vấn đề này. Các cơng trình nghiên cứu đã
phản ánh được cơ sở lý luận chung và nghiên cứu tại trừng đơn vị cụ thể, cho thấy
những khía cạnh của tín dụng, rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng nói chung

5

cũng như quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân nói riêng. Một

số cơng trình nghiên cứu gồm:

Phan Thành Duy (2019), “Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng
cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam – Chi nhánh
Nam Thăng Long”, luận văn thạc sĩ kinh tế, Trường Đại học Thương mại. Trên nền
tảng phương pháp luận chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử,
tác giả luận văn sử dung các giải pháp điều tra, thu thập, xử lý dữ liệu, so sánh, tổng
hợp, thống kê để phân tích, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu trong cơng tác quản trị
rủi ro tín dụng đối với cho vay khách hàng cá nhân tại Vietinbank Chi nhánh Nam
Thăng Long. Tác giả đề xuất các giải pháp hồn thiện quản trị rủi ro tín dụng trong
cho vay khách hàng cá nhân tại Vietinbank Chi nhánh Nam Thăng Long như Chú
trọng chính sách cho vay khách hàng cá nhân; đa dạng hóa và nâng cao tính cạnh
tranh của các hình thức cho vay khách hàng cá nhân; nâng cấp cơ sở vật chất và mở
rộng mạng lưới hoạt động của chi nhánh; đẩy mạnh hoạt động marketing của Chi
nhánh; nâng cao trình độ nghiệp vụ của cán bộ tín dụng; nâng cao chât slwowngj
cho vay khách hàng cá nhân của chi nhánh. Tuy nhiên, luận văn của tác giả chưa đề
cập sâu vê lý luận cũng như những cơ sở thực hiện giải pháp.

Nguyễn Thị Thu Hiền (2018), “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nơng
nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ”,
Luận vặc thạc sỹ Kinh tế, Trường Đại học Thương mại. Luận văn đã hệ thống hóa lý
thuyết về các hoạt động kinh doanh của NHTM và các rủi ro mà ngân hàng thương
mại gặp phải trong hoạt động. Từ đó, tác giả đưa ra khái niệm về rủi ro tín dụng của
hệ thống ngân hàng và đưa ra hệ thống lý thuyết tiếp cận quản trị rủi ro tín dụng theo
4 nội dung: nhận dạng rủi ro, đo lường rủi ro, kiểm soát rủi ro và tài trợ rủi ro tín
dụng. Luận văn cũng đã phân tích được thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Yên Lập,
tỉnh Phú Thọ dựa trên 4 nội dung đã nêu. Đồng thời, luận văn đã đưa ra 09 giải pháp
nhằn hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Chi nhánh trong thời gian tới.

Lê Thị Lan Phương (2018), “Hồn thiện cơng tác quản trị rủi ro tín dụng đối

6

với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển
Việt Nam – Chi nhánh Quảng Bình”, luận văn thạc sĩ Quản lý kinh tế, Trường Đại
học Kinh tế Huế. Luận văn đã nghiên cứu cơ sở lý luận, phân tích, đánh giá thực
trạng cơng tác quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng
thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Quảng Bình giai đoạn
2014 – 2018. Từ những hạn chế, tồn tại trên nhiều nội dung từ việc phân tích các
nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân
tại Chi nhánh, luận văn đã đề xuất 3 nhóm giải pháp: (1) Nhóm giải pháp trước mắt
để xử lý nợ quá hạn, nợ xấu của khách hàng cá nhân; (2) Nhóm giải pháp điều tiết
và giám sát rủi ro tín dụng; (3) Các giải pháp lâu dài. Đồng thời, luận văn cũng chỉ
ra những khuyến nghị đối với các cơ quan hữu quan tạo điều kiện để thực hiện các
giải pháp tốt hơn.

Phạm Chí Vinh (2018), “Quản trị rủi ro tín dụng cá nhân tại Ngân hàng
Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Ninh Thuận”, Luận
văn thạc sỹ kinh tế, Trường Đại học Nha Trang. Tác giả đã chỉ rõ các nội dung: Cơ
sở lý luận và thực tiễn quản trị rủi ro tín dụng cá nhân của ngân hàng thương mại;
Bộ máy tổ chức cấp tín dụng cá nhân; mục tiêu quản trị rủi ro tín dụng cá nhân; quy
trình quản trị và cơng tác quản trị rủi ro tín dụng cá nhân tại ngân hàng thương mại.
Tuy nhiên, nghiên cứu chưa đề cập đến nội dung quản lý tài sản đảm bảo; hiện tại
trong hoạt động của các ngân hàng thương mại vấn đề tài sản đảm bảo nợ vay là
một yếu tố quan trọng để nhằm đồi hỏi khách hàng vay vốn phải sử dụng có hiệu
quả vốn vay và trách nhiệm trong việc trả nợ đầy đủ, kịp thời cho ngân hàng. Về các
giải pháp chưa đề cập giải pháp vai trò quản lý của Nhà nước và NHNN trong việc
xây dựng các cơ chế, chính sách để tăng cường sự quản lý của Nhà nước, Ngân
hàng Nhà nước đối với các hoạt động của các NHTM nói chung và hoạt động cho

vay của Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh
Ninh Thuận nói riêng.

Đỗ Thị Hà (2018), “Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá
nhân tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Hoàn

7

Kiếm”, Luận văn thạc sĩ Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Thương mại. Tác
giả đã chỉ rõ cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá
nhân. Từ việc phân tích thực tiễn hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay
khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi
nhánh Ninh Thuận, tác giả đã làm rõ được nguyên nhân chính trong quản trị rủi ro
tín dụng KHCN tại Chi nhánh là do chi nhánh chưa tuân thủ đúng quy trình nghiệp
vụ tín dụng và kỹ năng kiểm sốt rủi ro của cán bộ tín dụng cịn hạn chế. Trong các
giải pháp tác giả đưa ra nhằm hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay
khách hàng cá nhân, Chi nhánh ln hướng tới mục tiêu an tồn, hiệu quả. Tuy
nhiên, tác giả chưa đề cập tới bộ máy thực hiện quản trị rủi ro tín dụng khách hàng
cá nhân tại Chi nhánh; chưa đề cập tới xử lý nợ xấu còn tồn đọng trong cho vay
khách hàng cá nhân.

Nguyễn Đức Tú (2012), “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại
cổ phần Công Thương Việt Nam”, Luận án tiến sỹ kinh tế, Trường Đại học Kinh tế
Quốc dân. Luận án đã đề xuất khái niệm mới về rủi ro tín dụng, khác biệt với quan
điểm của nhiều chuyên gia kinh tế và nhà quản lý thực tiễn ở Việt Nam, trong đó
nhấn mạnh là khả năng xảy ra sự khác biệt không mong muốn giữa thu nhập thực tế
và thu nhập kỳ vọng đúng hạn, nhận được đầy đủ gốc và lãi. Rủi ro tín dụng sẽ dẫn
đến tổn thất tài chính tức là giảm thu nhập rịng và giảm giá trị thị trường của vốn.
Khái niệm này là cơ sở lý luận quan trọng để xác định nội dung cụ thể của hoạt
động quản lý rủi ro tín dụng. Bên cạnh đó, luận án đã phát triển hệ thống lý luận về

quản lý rủi ro tín dụng áp dụng cho ngân hàng với các nội dung là: Xây dựng mơ
hình quản lý rủi ro tín dụng theo hướng tiếp cận những phương pháp quản lý rủi ro
tín dụng hiện đại; Áp dụng các mơ hình đánh giá rủi ro tín dụng; Nâng cao hiệu quả
và tính minh bạch của quản lý rủi ro tín dụng, ngân hàng nên xây dựng các chính
sách tín dụng mới từ khâu hậu kiểm, tư vấn đến ra quyết định và quản lý khoản vay
dựa trên hệ thống phân tích và rà sốt tín dụng.

Như vậy có thể thấy, đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về quản trị rủi ro tín
dụng trong cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thương mại. Tuy nhiên mỗi

8

nghiên cứu ở một khía cạnh khác nhau, đã phản ánh cơ bản được ngành, lĩnh vực
của từng đơn vị nghiên cứu. Các cơng trình nghiên cứu vẫn mang tính định tính,
chưa đi sâu phản ảnh rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân trong giai
đoạn hiện nay, giai đoạn có nhiều thay đổi với ngành ngân hàng nói chung và của
Agribank CN Bắc Quảng Bình nói riêng (Chẳng hạn như do ảnh hưởng của dịch
Covid 19). Những “khoảng trống” này đã gợi cho tác giả hướng nghiên cứu nhằm
thực hiện quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Bắc Quảng Bình. Mặt
khác, theo nghiên cứu của tác giả, cho đến nay chưa có đề tài nghiên cứu nào đi sâu
vào vấn đề quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Bắc Quảng Bình. Do
vậy việc nghiên cứu và hồn thiện rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân
tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nơng thơn Việt Nam - Chi nhánh Bắc
Quảng Bình có tính khả thi và ứng dụng cao.

9

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY

KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

1.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ
RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN
CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1.1. Khái niệm rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân

Cho vay là hoạt động truyền thống và quan trọng nhất của NHTM nói chung
và các chi nhánh NHTM nói riêng. Cho vay chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng tài
sản, tạo thu nhập từ lãi lớn nhất và cũng là hoạt động mang lại rủi ro nhất. Theo tác
giả có thể hiểu Cho vay là một quan hệ giao dịch giữa hai chủ thể (NHTM và người
vay), trong đó một bên là chi nhánh NHTM chuyển giao tiền hoặc tài sản cho bên
kia (người vay) sử dụng trong một thời gian nhất định, đồng thời bên nhận tiền hoặc
tài sản cam kết hoàn trả vốn (gốc và lãi) cho bên cho vay vô điều kiện theo thời gian
đã thỏa thuận.

Cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết
giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một
thời gian nhất định theo thỏa thuận với ngun tắc có hồn trả cả gốc và lãi [20.tr4].

Cho vay KHCN là hình thức cấp tín dụng mà trong chi nhánh NHTM giao
cho khách hàng là cá nhân, hộ gia đình một khoản tiền để sử dụng trong một thời
hạn nhất định theo nguyên tắc hoàn trả cả gốc và lãi với mục đích đáp ứng nhu cầu
vay vốn để tiêu dùng và phục vụ sản xuất, kinh doanh.

Rủi ro: Theo định nghĩa truyền thống thì rủi ro là những sự kiện xảy ra có thể
làm cho mất mát tài sản hay làm phát sinh một khoản nợ.

Theo Thông tư 02/2013/TT-NHNN ngày 22/01/2013 và Thông tư 09/ 2014/
TT-NHNN ngày 18/03/2014, rủi ro tín dụng (RRTD) là khả năng xảy ra tổn thất
trong hoạt động ngân hàng của TCTD do khách hàng khơng thực hiện hoặc khơng
có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết. Tuy nhiên, trong phạm vi
nghiên cứu này chỉ xem xét rủi ro tín dụng khi ngân hàng không thu hồi được nợ

10

hay cịn gọi là nợ q hạn, nợ khó địi đối với những khoản cho vay KHCN [7], [8].
Tại Điểm a Khoản 2 Điều 8 Thông tư 08/2017/TT-NHNN, RRTD là rủi ro

do khách hàng khơng thực hiện hoặc khơng có khả năng thực hiện một phần hoặc
toàn bộ nghĩa vụ trả nợ theo hợp đồng hoặc thỏa thuận với ngân hàng, chi nhánh
ngân hàng nước ngoài.

Như vậy, theo tác giả có thể hiểu, rủi ro tín dụng trong cho vay KHCN của
NHTM là khả năng xảy ra những tổn thất ngoài dự kiến cho NHTM do KHCN vay
không trả đúng hạn hoặc không trả hoặc không trả đầy đủ vốn và lãi khi đến hạn.
1.1.2. Khái niệm và ý nghĩa của quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay khách
hàng cá nhân
1.1.2.1. Khái niệm

Quản trị rủi ro trong kinh doanh ngân hàng là việc theo dõi quá trình sử dụng
vốn của ngân hàng với nhiệm vụ chủ yếu là hạn chế và kiểm soát các loại rủi ro phát
sinh cũng như đưa ra các giải pháp xử lý rủi ro hiệu quả nhất, đồng thời xác định
tương quan hợp lý giữa vốn tự có của ngân hàng với mức độ mạo hiểm trong sử
dụng vốn của ngân hàng.

Quản trị rủi ro tín dụng là q trình xây dựng và thực thi các chiến lược, các
chính sách quản lý và kinh doanh tín dụng nhằm đạt được các mục tiêu an toàn, hiệu

quả và phát triển bền vững; tăng cường các biện pháp phòng ngừa, hạn chế và giảm
thiểu nợ quá hạn, nợ xấu trong kinh doanh tín dụng, từ đó tăng doanh thu, giảm chi
phí, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động kinh doanh cả trong ngắn hạn và dài
hạn của NHTM.

Quản trị rủi ro tín dụng là một trong những hoạt động chủ đạo của NHTM.
Quản trị rủi ro tín dụng phải hướng vào việc đảm bảo hiệu quả của hoạt động tín
dụng và khơng ngừng nâng cao chất lượng tín dụng của NHTM ngay cả trong
những điều kiện thị trường đầy biến động, nguy cơ rủi ro không ngừng gia tăng

Như vậy, theo tác giả quản trị RRTD trong cho vay KHCN là: quá trình tiếp
cận rủi ro tín dụng trong cho vay KHCN một cách khoa học, tồn diện và có hệ
thống nhằm nhận dạng, kiểm sốt, phòng ngừa và giảm thiểu những tổn thất, mất