Tiểu luận chủ nghĩa xã hội khoa học nội dung của liên minh giai cấp trong cách mạng xã hội chủ nghĩa ở việt nam hiện nay

TIỂU LUẬN

MÔN: CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC

Đề tài:

CÂU 11. NỘI DUNG CỦA LIÊN MINH GIAI CẤP
TRONG CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT

CMXHCN Cách mạng xã hội chủ nghĩa
CNTB Chủ nghĩa tư bản
CNXH Chủ nghĩa xã hội
ĐQCN Độc quyền chủ nghĩa
CNH, HĐH Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN.........................................................................3
1.1. Một số khái niệm liên quan......................................................................3
1.2. Đặc trưng cơ bản của liên minh giai cấp trong cách mạng xã hội chủ
nghĩa..................................................................................................................9
Chương 2: LIÊN MINH GIAI CẤP TRONG CÁCH MẠNG XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM HIỆN NAY...................................................12
2.1. Nội dung liên minh của giai cấp trong cách mạng xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam.........................................................................................................12
2.2. Phương hướng củng cố liên minh giai cấp công nhân với giai cấp
nơng dân và tầng lớp trí thức ở Việt Nam hiện nay...................................15

KẾT LUẬN....................................................................................................21
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................23

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Thực tế cách mạng Việt Nam suốt thế kỷ XX đã chứng tỏ vấn đề liên
minh công nhân, nơng dân và trí thức ln sơi động trong chương trình nghị
sự của cách mạng, trong các văn kiện của Đảng Cộng sản Việt Nam, tư tưởng
liên minh công - nơng - trí thức
Hồ Chí Minh khẳng định: "Trong sự nghiệp cách mạng, trong sự
nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, lao động trí óc có một vai trị quan trọng
và vẻ vang, và cơng, nơng, trí cần phải đồn kết chặt chẽ thành một khối" . Tư
tưởng liên minh cơng nơng, trí thức của Hồ Chí Minh được thể hiện, đặc biệt
rõ ràng trong quan điểm trên đây. Đã nhiều lần Người nói rõ thái độ của mình
và của Đảng Cộng sản Việt Nam với trí thức. Người khẳng định "Cách mạng
rất cần trí thức và chính ra chỉ có cách mạng mới biết trong trí thức 6 và "lao
động trí óc cần được khuyến khích giúp đỡ, phát triển tài năng"
Lý luận về liên minh giai cấp là một trong những nội dung cơ bản của
chủ nghĩa Mác-Lênin đã được Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam vận
dụng đúng đắn, sáng tạo vào Việt Nam, đã góp phần to lớn tạo nên thắng lợi
hoàn toàn của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và những thành quả rất
quan trọng trong bước đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Hiện nay, Việt Nam đang tiến hành cơng cuộc đổi mới, đẩy mạnh sự
nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hoá đất nước theo định hướng xã hội chủ
nghĩa.
Đương nhiên, việc nhận thức và tổ chức thực hiện liên minh không thể
không dựa trên những vấn đề lý luận và thực tiễn về cơ cấu xã hội giai cấp
trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. V.I. Lênin đã chỉ rõ: Kết cấu xã hội
và chính quyền có nhiều biến đổi, nếu khơng tìm hiểu những biến đổi này thì

khơng thể tiến được một bước trong bất kỳ lĩnh vực hoạt động nào.

1

Vì vậy, người viết lựa chọn đề tài “Nội dung của liên minh giai cấp
trong cách mạng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay” làm đề tài tiểu
luận kết thúc học phần Chủ nghĩa xã hội khoa học”.

2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở khái quát thực trạng, nội dung của liên minh giai cấp trong
CMXHCN ở Việt Nam hiện nay, đề tài sẽ góp phần chỉ ra những vấn đề đang
tồn tại và đưa ra những đề xuất phương hướng nằm nâng cao hơn nữa vai trò
liên minh giai cấp trong CMXHCN ở Việt Nam hiện nay những năm tiếp
theo.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu, làm rõ khái niệm; vị trí, vai trị; mục đích, kinh nghiệm
của liên minh giai cấp trong CMXHCN ở Việt Nam hiện nay
- Đi sâu nghiên cứu nội dung liên minh giai cấp trong CMXHCN ở
Việt Nam hiện nay
- Đưa ra một số vấn đề, đề xuất, góp phần nâng cao chất lượng liên
minh giai cấp trong CMXHCN ở Việt Nam hiện nay những năm tiếp theo
4. Kết cấu:
Tiều luận này gồm 2 chương, 5 tiết, kết luận, và danh mục tài liệu tham
khảo.
Chương 1: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn
Chương 2: Liên minh giai cấp trong cách mạng xã hội chủ nghĩa ở Việt
Nam hiện nay

2

Chương 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN

1.1. Một số khái niệm liên quan

1.1.1 Khái niệm liên minh giai cấp

Liên minh là một khối liên kết các lực lượng vì mục đích chung. Liên
minh giai cấp theo đó là khối liên kết giữa các giai cấp vì mục đích chung.
Chính vì vậy, cơ sở để hình thành liên minh chính là lợi ích và mục đích. Tùy
vào từng lợi ích và mục đích mà có những liên minh giữa các giai cấp khác
nhau. Lịch sử đã từng cho thấy liên minh giữa giai cấp tư sản với giai cấp
công nhân và nông dân trong cuộc cách mạng tư sản chống phong kiến. Tuy
nhiên đó là một liên minh lỏng lẻo hàon toàn bị chi phối bởi lợi ích của giai
cấp tư sản và khi đạt được mục đích thì giai cấp tư sản sẵn sang quay lại đàn
áp chính những người từng là đồng minh của mình trong cuộc cách mạng đó.
Vấn đề căn bản nằm ở chỗ giai cấp tư sản với giai cấp công nhân và nơng dân
có những lợi ích đối lập nhau, thậm chí là đlói kháng nhất là đặt trong bối
cảnh của chế độ tư bản chủ nghĩa.

Liên minh giai cấp được chủ nghĩa Mác đề cập và luận giải chính là
liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức.
Đó là một liên minh kết hợp đúng đắn các lợi ích về kinh tế, chính trị, văn hóa
xã hội tạo nên sức mạnh tổng hợp tạo nên sức mạnh chiến đấu và chiến thắng
kẻ thù, đem lại lợi ích cho tuyệt đại đa số nhân dân lao động trong đấu tranh
cách mạng cũng như trong xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Khái niệm liên minh giai cấp trong cách mạng xã hội chủ nghĩa

Trong mỗi thời đại cách mạng xã hội đều xuất hiện những hình thức

liên minh giữa giai cấp tiên phong, có sứ mệnh lịch sử thủ tiêu chế độ xã hội

3

cũ, xây dựng chế độ xã hội mới. Tính quy luật này xuất phát từ bản chất sứ
mệnh lịch sử của giai cấp tiên phong của mỗi cuộc cách mạng xã hội, đồng
thời còn do yêu cầu cơ bản của mọi cuộc cách mạng là muốn đấu tranh giành
chính quyền, cần thiết phải tập hợp lực lượng. Liên minh giai cấp trong các
cuộc cách mạng xã hội là một hình thức liên kết giữa một bên là giai cấp cách
mạng, có sứ mệnh lịch sử... với một bên là các giai cấp, tầng lớp bị áp bức, bị
thống trị trong xã hội, nhằm mục tiêu chung đấu tranh thủ tiêu bộ máy của
giai cấp thống trị, thiết lập quyền thống trị của chế độ xã hội mới phù hợp với
lợi ích của giai cấp là trung tâm, hạt nhân của khối liên kết đó.

Liên minh giai cấp được thiết lập trên cơ sở các giai cấp, tầng lớp có
chung mục tiêu đấu tranh xóa bỏ một chế độ xã hội cũ, xác lập một chế độ xã
hội mới phù hợp với các quy luật phát triển của lịch sử. Các giai cấp có sứ
mệnh lịch sử trong mỗi cuộc cách mạng xã hội đều có nhu cầu và lợi ích liên
kết với các giai cấp, tầng lớp bị thống trị khác, hợp thành động lực xã hội căn
bản của cách mạng.

Liên minh của giai cấp công nhân trong cách mạng xã hội chu nghĩa là
một hình thức liên kết, hợp tác giữa giai cấp cơng nhân với các giai cấp và
tầng lớp nhân dân lao động trong cơ cấu xã hội - giai cấp của một quốc gia
dân tộc cụ thể, trong những giai đoạn cụ thể của tiến trình cách mạng xã hội
chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội

Do địa vị kinh tế - xã hội và địa vị chính trị - xã hội của mình, giai cấp
cơng nhân là giai cấp có sứ mệnh lịch sử đi tiên phong trong cuộc đấu tranh
thủ tiêu chủ nghĩa tư bản, xây dựng chủ nghĩa cộng sản. Nhưng để thực hiện

thắng lợi sứ mệnh lịch sử ấy, giai cấp cơng nhân cần phải và có thể thực hiện
liên minh với các giai cấp và tầng lớp nhân dân lao động trong xã hội... Liên
minh của giai cấp công nhân trong cách mạng xã hội chủ nghĩa với các giai

4

cấp, các tầng lớp nhân dân... là một quy luật chính trị - xã hội của cách mạng
xã hội chủ nghĩa.

1.1.2. Tính tất yếu của liên minh giai cấp trong cách mạng XHCN

Vấn đề liên minh giai cấp cơng nhân vì giai cấp nơng dân và các tầng
lớp lao động xã hội khác trong cuộc cách mạng của giai cấp công nhân đấu
tranh chống giai cấp tư sản, do Mác, Ăng - ghen phát hiện, xây dựng,được Lê
- nin vận dụng phát triển trong quá trình cách mạng XHCN và bước đầu xây
dựng CNXH ở nước Nga, là một nguyên lý căn bản trong lý luận CNXH
KHTB và xây dựng thành công xã hội mới, XH XHCN, tiến lên CNCS thì
giai cấp cơng nhân phải coi việc xây dựng liên minh cơng – nơng - trí thức là
vấn đề có tính chiến lược; nhất là trong thời kỳ quá độ đi lên CNXH và đặc
biệt hơn đối với các nước tiền tư bản, bỏ qua chế độ TBCN đi lên CNXH.

Qua phân tích cơ cấu xã hội TBCN và kinh nghiệm lịch sử đấu tranh
của giai cấp công nhân, từ những tổn thất, thất bại trong cuộc đấu tranh đó,
các nhà kinh điển đã chỉ ra rằng, vì đã không tổ chức liên minh với “người
bạn tự nhiên” của mình đó là nơng dân Lê - nin đã vận dụng và phát triển lý
luận về liên minh công nông và các tầng lớp lao động khác của Mác trong giai
đoạn CNTB phát triển cao - giai đoạn ĐQCN, đã tổ chức liên minh và nhờ đó
giành thắng lợi trong Cách mạng tháng Mười vĩ đại. Trong hoàn cảnh lịch sử
mới, giai cấp cơng nhân đã xố bỏ được chế độ xã hội cũ, bước đầu xây dựng
xã hội mới, Lê nin lãnh đạo Đảng cộng sản tiếp tục mở rộng liên minh, không

chỉ chủ yếu công - nông trước đây mà các tầng lớp lao động, đặc biệt nhấn
mạnh hơn vai trò của tầng lớp tri thúc

Trung thành với Chủ nghĩa Mác - Lênin, Đảng Cộng sản Việt Nam, do
Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và lãnh đạo, đã vận dụng một cách sáng tạo
nguyên lý đó, từng bước xây dựng được khối liên minh cơng - nơng - trí thức
ngày càng vững chắc và góp phần to lớn vào thắng lợi trong trong suốt quá

5

trình cách mạng Việt Nam từ khi có Đảng. Từ Đại hội lần thứ II năm 1951,
Đảng ta đã xác định rõ vị trí, vai trị của “liên minh cơng nhân với nơng dân
và lao động trí thức”.

Tính tất yếu khách quan về sự liên minh của giai cấp công nhân với
giai cấp nơng dân và tầng lớp trí thức trong thời kỳ q độ lên CNXH, khơng
phải xuất phát từ ý chí chủ quan của các nhà kinh điển hay của các ĐCS mà
nó đặt trên cơ sở chín muồi của những yếu tố, điều kiện khách quan.

Khi phân tích cơ cấu xã hội - giai cấp trong CNTB, C.Mác chỉ ra,
ngồi giai cấp cơng nhân là giai cấp đang phát triển mạnh mẽ cùng với nền
cơng nghiệp hiện đại thì cịn các giai cấp và tầng lớp lao động xã hội khác
thống nhất với lợi ích cơ bản của giai cấp cơng nhân và cùng đối lập với lợi
ích cơ bản với giai cấp tư sản. Từ những cuộc đấu tranh mang tính đối đầu
đầu tiên của giai cấp công nhân với giai cấp tư sản bịthất bại, theo Mác là do
công nhân chiến đấu đơn độc, chưa liên hệ được với nông dân nên trở thành
“bài ca ai điếu”. Trong Cách mạng tháng Mười và sau khi giai cấp cơng
nhân đập tan chính quyền của giai cấp thống trị bóc lột, Lênin khẳng định
“Chun chính vơ sản là một hình thức đặc biệt của liên minh giai cấp giữa
giai cấp vô sản, đội tiền phong của những người lao động với đông đảo

những tầng lớp lao động không phải vô sản (tiểu tư sản, tiểu chủ,nơng dân,
trí thức)” Cơng cuộc xây dựng xã hội mới trong thời kỳ quá độ lên CNXH là
công việc hồn tồn mới, đầy khó khăn gian khổ, phức tạp, lâu dài, diễn ra
trên mọi giải phóng khỏi chế độ áp bức bóc lột, nhưng đa số nơng dân vẫn
có đời sống cịn thấp kém hơn các giai tầng xã hội khác. Mặt khác nơng dân
lại có vai trị to lớn trong cuộc cách mạng xây dựng và phát triển kinh tế xã
hội. Họ là lực lượng sản xuất đông đảo đầy tiềm năng, là nguồn cung cấp
nhân lực cho cơng nghiệp hóa, là nơi cung cấp lương thực, thực phẩm chủ
yếu cho xã hội, thị trường đầy tiềm năng trong nền kinh tế thị trường của
thời kỳ quá độ. Giai cấp nông dân đã được giai cấp công nhân giải phóng

6

khỏi chế độ áp bức bóc lột, nhu cầu tìm đến với giai cấp công nhân cũng là
nhu cầu tự thân của họ, nên là người bạn tự nhiên, gần gũi nhất của giai cấp
cơng nhân. Đây chính là mối quan hệ đồng hành, gắn bó khách quan tạo ra
sự cố kết chặt chẽ công – nông.

Tầng lớp trí thức, ta thường gọi là đội ngũ trí thức, là một tập đồn
những người lao động xã hội đặc biệt bằng trí óc, phương thức lao động chủ
yếu là lao động trí tuệ cá nhân, tạo ra những sản phẩm khoa học, trí tuệ, tinh
thần. Nói chung họ là những người có trình độ học vấn và chuyên môn cao,
am hiểu sâu rộng lĩnh vực chun mơn của mình. Họ khơng phải là giai cấp
mặc dù số lượng ngày càng đông, mà chỉ là một tầng lớp vì họ khơng trực tiếp
sở hữu tư liệu sản xuất, họ chỉ sở hữu trí tuệ, lại xuất thân từ nhiều giai tầng
khác nhau trong xã hội, khơng có hệ tư tưởng độc lập. Dưới các chế độ thống
trị trước đây, trí thức bao giờ cũng bị các giai cấp thống trị nắm lấy, làm công
cụ trong tay mình. Họ cũng là người bị bóc lột về cơ bản, và cũng ln có
nguyện vọng được giải phóng. Cũng như giai cấp nông dân, họ chưa bao giờ
tự làm nổi cuộc cách mạng giải phóng mình thành cơng. Trong thời kỳ quá độ

lên CNXH, trí thức cũng đã được giải phống, cảng có điều kiện để phát huy
vai trị của mình. Ở mọi quốc gia, trí thức là bộ phận tiêu biểu cho trí tuệ, văn
hố của đất nước. Họ có vai trị nghiên cứu khoa học, phát minh sang chế, vận
dụng, ứng dụng, chuyển giao các thành tựu khoa học - công nghệ tiên tiến
phù hợp để xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Họ có nhiều ý
kiến đóng góp vào việc hoạch định đường lối, chủ trương chính sách của
Đảng, của Nhà nước để phát triển kinh tế, văn hoá, giáo dục, trực tiếp đào tạo,
bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực cho sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Trí
thức nói chung rất nhạy cảm về mặt chính trị xã hội, nên khi đã thấy được vị
trí vai trị tiên phong, lãnh đạo của giai cấp cơng nhân thì họ sẵn sàng tự giác
đứng về phía cơng nhân và dân tộc để thực hiện sự nghiệp giải phóng xã hội
chung, trong đó có bản thân mình.

7

Như vậy, cả giai cấp công nhân, giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức
đều là những lực lượng lao động sản xuất, lực lượng chính trị - xã hội với
những đặc điểm, vai trò xác định. Họ là những giai cấp, tầng lớp đông đảo nhất
trong thời kỳ quá độ lên CNXH. Đặc biệt đối với các nước tiền tư bản, nông
nghiệp lạc hậu quá độ bỏ qua chế độ TBCN đi lên CNXH đây là lực lượng
cách mạng chủ yếu. Với tư cách là giai cấp lãnh đạo, giai cấp công nhân mà
đứng đầu là Đảng cộng sản phải nắm bắt được những yếu tố khách quan từ các
giai cấp tầng lớp, để tổ chức thành liên minh vững chắc, khi đó khơng chỉ
giành được sự thắng lợi mà cũng “khơng có thế lực nào phá vỡ nổi”.

Chủ nghĩa Mác - Lênin bàn về tính tất yếu của liên minh cơng - nơng -
trí thức, khơng chi trong giai đoạn giành chính quyền, mà còn đặc biệt lưu ý
trong giai đoạn xây dựng CNXH “trong thời đại chun chính vơ sản”.
Trong cuộc cách mạng giành chính quyền, cần phải liên minh thì trong sự
nghiệp xây dựng xã hội mới liên minh càng phải được tiếp tục duy trì và

củng cố. “Nguyên tắc cao nhất của CCVS là duy trì khối liên minh...để giai
cấp vơ sản có thể giữ được vai trị lãnh đạo và chính quyền nhà nước”. Trên
cơ sở đó để giai cấp công nhân thực hiện nhiệm vụ xây dựng xã hội mới,
như mục tiêu Đảng ta đã đề ra là dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng,
dân chủ, văn minh. Vai trị đó chỉ được giữ vững và thực hiện có kết quả tốt
khi tổ chức tốt liên minh cơng, nơng và trí thức. Xét về lợi ích cơ bản và
mục tiêu của Nhà nước XHCN là xây dựng thành cơng CNXH, vì lợi ích của
tồn thể nhân dân, nhưng nhân dân lại tập trung chủ yếu trong công nhân,
nơng dân, trí thức. Đó là tất yếu về chính trị - xã hội. Vì mục têu chung cũng
như lợi ích chính trị của từng giai cấp, tầng lớp là bảo vệ vững chắc độc lập
dân tộc và những thành quả của cách mạng XHCN, các giai cấp tâng lớp
không được tách rời nhau hoặc hoạt động tự phát mà phải gắn bó hữu cơ với
nhau thành một khối liên minh vững mạnh. Liên minh phải được Đảng cộng
sản - đội tiền phong của gia cấp công nhân lãnh đạo và tổ chức hoạt động,

8

thống nhất cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức thì mới làm cơ sở cho Nhà
nước XHCN và nịng cốt của khối Đại đồn kết tồn dân tộc. Cơ sở gắn kết
của các giai cấp tầng lớp công - nơng - trí thức ở nước ta cịn tất yếu chính
trị từ trong cuộc cách mạng dân tộc dân chủ. Nhờ sự lãnh đạo của Đảng, họ
đã đoàn kết lại trong mặt trận dân tộc thống nhất, trong đó liên minh cơng
nơng là nịng cốt. Lợi ích, niềm tin của cơng nhân, nơng dân, trí thức đối với
Đảng đã được thiết lập vững chắc. Bước vào thời kỳ quá độ, mối liên kết
chính trị đó tiếp tục được phát huy cao độ hơn. Sự phân tích trên cho thấy cơ
sở khách quan, là diều kiện chính trị- xã hội để liên minh công - nông - tri
thức ngày càng bền chặt hơn.

Lê - nin đặc biệt nhấn mạnh khi chuyển từ giai đoạn giành quyền sang
giai đoạn “ chun chính vơ sản”, chính trị đã chuyển sang chính trị trong lĩnh

vực kinh tế, liên minh muốn được phát huy và củng cố hơn phải lấy kinh tế
làm cơ sở. Phải xuất phát từ yêu cầu khách quan về kinh tế - kỹ thuật của một
nước nông nghiệp lạc hậu đi lên CNXH, mà nhiệm vụ trung tâm là CNH,
HĐH. Do đó phải gắn công nghiệp với nông nghiệp và khoa học công nghệ
hiện đại. Về tất yếu kinh tế - kỹ thuật, Lênin chỉ rõ: nếu khơng có kinh tế
nơng nghiệp làm cơ sở thì một nước nơng nghiệp khơng thể xây dựng được
nền cơng nghiệp. Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ về tính tất yếu này: biến nền kinh
tế lạc hậu thành một nền kinh tế XHCN với công nghiệp và nông nghiệp hiện
đại, khoa học kỹ thuật tiên tiến. Tư tưởng đó tiếp tục được thể hiện trong hội
nghị trung ương bảy( Khóa IX), trung ương bảy (KhóaX).

Tóm lại, khi liên minh cơng - nơng - trí - thức được thiết lập, củng cố
trên cơ sở các điều kiện khách quan đó thì liên minh trở thành nền tảng chính
trị - xã hội vững chắc cho sự lãnh đạo của ĐCS, cho Nhà nước. Để tập hợp
lực lượng rộng rãi quần chúng nhân dân trong khối Đại đoàn kết toàn dân
cũng phải lấy liên minh cơng - nơng - trí làm nịng cốt. Có liên minh cũng là

9

điều kiện bảo đảm ổn định chính trị cho cơng cuộc đổi mới, cải cách của
CNXH.

1.2. Đặc trưng cơ bản của liên minh giai cấp trong cách mạng xã
hội chủ nghĩa

- Liên minh của giai cấp công nhân trong cách mạng xã hội chủ nghĩa
là liên minh giữa các giai cấp và tầng lớp xã hội cơ lợi ích chính trị thống nhất
về cơ bản và lâu dài. Cũng như các hình thức liên minh giai cấp trong các
cuộc cách mạng xã hội khác, liên minh của giai cấp công nhân trong cách
mạng xã hội chủ nghĩa được thiết lập trên cơ sở giai cấp cơng nhân - giai cấp

có sứ mệnh lịch sử trong thời đại và các giai cấp và tầng lớp lao động khác
đều có chung mục tiêu đấu tranh xóa bỏ ách thống trị của giai cấp tư sản.
Nhưng, liên minh của giai cấp công nhân trong cách mạng xã hội chủ nghĩa
lại cịn có mục tiêu lâu dài cuối cùng là xóa bỏ mọi sự thống trị, áp bức giai
cấp nói chung. Trong khi đó. liên minh của giai cấp quý tộc, chúa đất với nô
lệ trong thời đại cách mạng xã hội lần thứ nhất, cũng như liên minh của giai
cấp tư san với nông dân... trong thời đại cách mạng lần thứ hai chỉ là những
liên minh tạm thời, khơng cơ bản, bởi sự thống nhất lợi ích giữa các giai cấp
ấy chỉ là sự thống nhất tạm thời và không cơ bản.

Các giai cấp và tầng lớp lao động tham gia vào liên minh của giai cấp
công nhân trong cách mạng xã hội chủ nghĩa có lợi ích. hơn thế có lợi ích cơ
bản thống nhất. Vì vậy, liên minh của giai cấp công nhân trong cách mạng xã
hội chủ nghĩa là vấn đề chiến lược lâu dài. Trong khi đó, liên minh giai cấp
trong các cuộc cách mạng xã hội khác chỉ mang tính chất tạm thời. trước mắt:
sau khi chế độ cũ bị thủ tiêu, chế độ mới được xác lập, liên minh ấy về cơ bản
không thể tồn tại.

10

- Liên minh của giai cấp công nhân trong cách mạng xã hội chủ nghĩa
là liên minh trên lập trường của giai cấp công nhân, do đảng cộng sản – đội
tiên phong của giai cấp công nhân lãnh đạo

Trong mọi cuộc cách mạng xã hội, để đảm bảo thực hiện thắng lợi sứ
mệnh lịch sử của mình, giai cấp lãnh đạo, đi tiên phong trong cuộc cách mạng
ấy luôn phải thực hiện liên minh với các giai cấp và tầng lớp bị áp bức, bị
thống trị khác trong xã hội. Khối liên minh đó ln được thực hiện trên cơ sở
lập trường chính trị của giai cấp lãnh đạo cách mạng.

Liên minh của giai cấp công nhân trong cách mạng xã hội chủ nghĩa là
liên minh giữa một bên là giai cấp công nhân - giai cấp lãnh đạo mà lợi ích cơ
bản của nó đóng vai trò chi phối các quan hệ, nội dung cơ bản của toàn bộ
khối liên minh ấy, với một bên là toàn thể các giai cấp, tầng lớp nhân dân lao
động, có lợi ích chính trị phù hợp một cách cơ bản, lâu dài với lợi ích chính trị
của giai cấp công nhân.

- Liên minh của giai cấp công nhân trong cách mạng xã hội chủ nghĩa
là hình thức liên minh rộng rãi nhất và là liên minh giai cấp cuối cùng trong
lịch sử

Liên minh của giai cấp công nhân trong cách mạng xã hội chu nghĩa là
hình thức liên minh giai cấp rộng rãi nhất trong lịch sử và ngày càng được mở
rộng. Đối tượng các giai cấp và tầng lớp xã hội có thể và cần phải tham gia
vào liên minh của giai cấp công nhân trong cách mạng xã hội chủ nghĩa là tùy
thuộc vào đặc điểm tình hình lịch sử cụ thể trong cơ cấu xã hội - giai cấp của
mỗi quốc gia, mỗi giai đoạn cụ thể của cách mạng xã hội chủ nghĩa.

11

Chương 2:
LIÊN MINH GIAI CẤP TRONG CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA

Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

2.1. Nội dung liên minh của giai cấp trong cách mạng xã hội chủ
nghĩa ở Việt Nam

-Nội dung chính trị của liên minh giai cấp cơng nhân với giai cấp
nơng dân và tầng lớp trí thức trong cách mạng xã hội chủ nghĩa

Trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, mục tiêu, lợi ích cao nhất
của giai cấp cơng nhân, nơng dân và tầng lớp trí thức là xây dựng thành công
chủ nghĩa xã hội, thực hiện sự giải phóng triệt để con người. Đây là nội dung
chính trị cơ bản của liên minh. Trong mỗi giai đoạn, mỗi thời kỳ, nội dung
chính trị của liên minh được thể hiện cụ thể như sau:

+ Liên minh giữa công nhân với giai cấp nơng dân và tầng lớp trí thức
nhằm xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân, xây dựng chế
độ dân chủ xã hội chủ nghĩa.

+ Xây dựng, củng cố khối liên minh giữa công nhân với giai cấp nơng
dân và tầng lớp trí nhằm bảo đảm và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng. Sức
mạnh của Đảng chính là ở mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân.
Liên minh giai cấp được củng cố cũng chính là tạo cơ sở cho đường lối chính
sách của Đảng được thực hiện, góp phần tăng cường cơng tác xây dựng Đảng
từ phía nhân dân.

+ Xây dựng, củng cố khối liên minh giữa công nhân với giai cấp nông
dân và tầng lớp trí thức trên cơ sở của hệ tư tưởng của chủ nghĩa Mác-Lênin.

Ở nước ta hiện nay, nội dung chính trị cơ bản, xuyên suốt của liên
minh giai cấp công nhân với giai cấp nơng dân và tầng lớp trí thức là giữ

12

vững định hướng xã hội chủ nghĩa cho công cuộc đổi mới, là việc xác lập hệ
tư tưởng Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong đời sống tinh thần của xã
hội, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì
dân, từng bước thực hiện đổi mới hệ thống chính trị, xây dựng chế độ dân chủ

xã hội chủ nghĩa, bảo đảm toàn bộ quyền lực thuộc về nhân dân.

- Nội dung kinh tế của liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông
dân và tầng lớp trí thức trong cách mạng xã hội chủ nghĩa

Nội dung kinh tế của liên minh là nội dung cơ bản nhất, có ý nghĩa
quyết định đối với việc thực hiện các nội dung chính trị, xã hội. Đây chính là
việc thực hiện sự kết hợp hài hịa lợi ích kinh tế giữa ba chủ thể: cơng nhân,
nơng dân, trí thức.

Vi phạm nguyên tắc sự kết hợp hài hịa về lợi ích kinh tế, nghĩa là sự
phá vỡ cơ sở kinh tế của việc xây dựng, củng cố liên minh giữa giai cấp cơng
nhân với giai cấp nơng dân và tầng lớp trí thức. V.I.Lênin đã từng cảnh báo:
đừng để nông dân, qua kiểm nghiệm lợi ích thiết thân mà mất lịng tin ở giai
cấp công nhân ở chủ nghĩa xã hội... họ sẽ đi theo những mạch kinh tế ngầm
của tư thương và của giai cấp tư sản... và kết quả là chúng ta mất một cơ sở
kinh tế.

Nội dung kinh tế của liên minh giữa giai cấp cơng nhân với nơng dân
và trí thức thể hiện ở việc gắn công nghiệp với nông nghiệp và khoa học cơng
nghệ, từng bước cải tạo, hồn thiện quan hệ sản xuất, xây dựng cơ cấu kinh tế
và cơ chế quản lý kinh tế theo ngành, lãnh thổ và trên toàn xã hội, xây dựng
chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và các chính sách kinh tế cụ thể bảo đảm
sự phát triển nhịp nhàng của các thành phần kinh tế trong nền kinh tế thống
nhất.

13

Đối với nước ta hiện nay, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội là tăng
trưởng cao, bền vững và có hiệu quả; ổn định vững chắc kinh tế vĩ mô, chuẩn

bị các tiền đề cho bước phát triển cao hơn. chủ yếu là phát triển nguồn nhân
lực, khoa học và cơng nghệ, cơ sở hạ tầng và hồn thiện thể chế, điều tra nắm
bắt các nhu cầu, xây dựng cơ cấu kinh tế, tạo dựng cơ chế thực hiện nhằm xác
lập mối liên minh về kinh tế giữa các giai cấp và tầng lớp trong xã hội đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đây chính là phương thức thực
hiện sự liên minh về kinh tế trên cơ sở thực hiện sự kết hợp với lợi ích kinh tế
giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức.

-Nội dung xã hội của liên minh giai cấp công nhân trong cách mạng
xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay

Xây dựng chủ nghĩa xã hội vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng, dân chủ văn minh, gắn tăng trưởng kinh tế với tiến bộ và cơng
bằng xã hội, xóa bỏ dần sự đối lập giữa thành thị và nông thôn, giữa miền
xuôi và miền ngược là nội dung xã hội chủ yếu của liên minh giai cấp công
nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức. Nội dung xã hội của liên minh
giai cấp được tiến hành từng bước và trong suốt quá trình phát triển, thể hiện
ở cả khâu phân phối hợp lý tư liệu sản xuất lẫn khâu phân phối kết quá sản
xuất, ở việc tạo ra cho mọi người có cơ hội bình đẳng trong sản xuất kinh
doanh và sử dụng tốt năng lực của mình.

Thực hiện công bằng trong phân phối địi hỏi phải đa dạng hóa các
hình thức phân phối, trong đó lấy phân phối theo kết quả lao động và hiệu quả
kinh tế là chủ yếu, đi đôi với chính sách điều tiết hợp lý, bảo hộ quyền lợi của
người lao động. Thực hiện khuyến khích làm giàu một cách hợp pháp đi đơi
với chăm lo xóa đói giảm nghèo, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc
“Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”, nhân hậu, thủy chung.

14

Trong giai đoạn hiện nay của cách mạng Việt Nam, nội dung xã hội
của liên minh giai cấp công nhân với nông dân và trí thức thể hiện ở việc giải
quyết những vấn đề xã hội sau:

+ Giải quyết việc làm và tạo việc làm có thu nhập cao cho người lao
động nhằm giảm tình trạng thất nghiệp ở thành thị, thiếu việc làm ở nông
thôn.

+ Thực hiện xóa đói giảm nghèo, đền ơn đáp nghĩa, bảo trợ xã hội và
các hoạt động nhân đạo, từ thiện.

+ Chăm sóc và bảo vệ sức khỏe, nâng cao thể chất cho nhân dân.

+ Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, thực hiện
bình đẳng giữa nam và nữ và sự giải phóng về mặt xã hội giữa lao động trí óc
và lao động chân tay, thu hẹp khoảng cách giữa các miền dân cư, trên cơ sở
phát triển mạnh khoa học - công nghệ.

+ Đẩy mạnh công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình, thực hiện gia
đình hạnh phúc, bình đẳng và xây dựng gia đình văn hóa, thực hiện bình đẳng
giới trong nhân dân lao động và trong xã hội.

+ Đẩy lùi tệ nạn xã hội, thực hiện đồng bộ các biện pháp giáo dục,
kinh tế, hành chính và pháp luật, đề phịng, chống có hiệu quả các tệ nạn xã
hội, nhất là tệ trộm cướp, cờ bạc, ma tủy, mại dâm.

Những nội dung chính trị, kinh tế, xã hội các liên minh giai cấp có
quan hệ mật thiết với nhau, tác động và quy định lẫn nhau. tạo tiền đề, điều
kiện cho nhau, chỉ trên cơ sở thực hiện tốt các nội dung này thì khối liên minh
giai cấp cơng nhân, nơng dân và tầng lớp trí thức mới được củng cố, tăng

cường, nhà nước xã hội chủ nghĩa và tồn bộ hệ thống chính trị mới được

15

kiện toàn, nền dân chủ xã hội chủ nghĩa mới được hoàn thiện, quyền lực mới
thuộc về nhân dân lao động.

2.2. Phương hướng củng cố liên minh giai cấp công nhân với giai
cấp nơng dân và tầng lớp trí thức ở Việt Nam hiện nay

a. Thực trạng việc thực hiện liên minh giai cấp công nhân với giai
cấp nơng dân và tầng lớp trí thức ở Việt Nam thời gian qua

- Về chính trị, với mục tiêu đổi mới tồn diện vì chủ nghĩa xã hội, sự
kết hợp lợi ích chính trị của các giai tầng trong xã hội đã được thực hiện từng
bước. Quá trình giải quyết nhiệm vụ chiến lược gắn độc lập dân tộc với chủ
nghĩa xã hội đã đáp ứng được nguyện vọng, lý tưởng của các giai tầng trong
xã hội. Bởi vậy, trước sự khủng hoảng dẫn đến sự sụp đổ của chế độ xã hội
chu nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu, làm cho chủ nghĩa xã hội tạm thời lâm vào
thối trào, song khơng làm ảnh hưởng đến con đường đi lên chủ nghĩa xã hội
ở nước ta; trái lại, thông qua việc thực hiện nghị quyết các kỳ từ Đại hội VI
đến Đại hội XI của Đảng, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta ngày
càng sáng tỏ. Điều đó khẳng định sự trưởng thành của Đảng ta, vai trò quản lý
xã hội của Nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân được phát huy,
quyền làm chủ của nhân dân được đảm bảo. Sự thống nhất về chính trị và tinh
thần ngày càng tăng, hệ tư tưởng Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh ngày
càng được xác lập vững chắc trong đời sống xã hội. Tuy nhiên, ở một số địa
phương, do việc thực hiện chính sách của Nhà nước, nhất là chính sách về
ruộng đất, chính sách khuyến nơng khơng nghiêm đã làm nảy sinh một số
“điểm nóng”, gây ảnh hưởng đến quan hệ nhà nước và nông dân.

- Về kinh tế, thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ VI với việc
đẩy mạnh sự nghiệp cơng nghiệp hóa trên cơ sở thực hiện ba chương trình:
lương thực, thực phẩm, hàng tiêu dùng và hàng xuất khẩu, và thực hiện chính
sách kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trường có sự

16

quản lý của Nhà nước, nội dung kinh tế của liên minh giai cấp đã từng bước
được thực hiện. Tiếp theo, trên cơ sở thực hiện Nghị quyết Đại hội VII, VIII
về lĩnh vực kinh tế, nền kinh tế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước theo
định hướng xã hội chủ nghĩa tiếp tục được khẳng định và cùng với việc thực
hiện chính sách mở cửa, quốc tế hóa đời sống kinh tế, sự kết hợp lợi ích kinh
tế giữa các giai cấp và tầng lớp xã hội bảo đảm cho khối liên minh giai cấp
được tăng cường. Song, cũng do nhận thức chưa đầy đủ về đường lối phát
triển kinh tế của Đảng, nên việc chăm lo hồn thiện quan hệ sản xuất cịn
chưa tốt, chuyển dịch cơ cấu kinh tế còn chưa thật sự đúng định hướng... quan
hệ cơng - nơng nghiệp chưa gắn bó; việc ứng dụng tiến bộ khoa học - cơng
nghệ cịn chậm.

- Về mặt xã hội, từ Đại hội VI đến nay, với việc thực hiện chính sách
xã hội đúng đắn vì hạnh phúc con người đã tạo nên động lực to lớn phát huy
mọi tiềm năng sáng tạo của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã
hội. Với phương châm gắn tăng trưởng kinh tế với tiến bộ và công bằng xã
hội, từng bước chúng ta đã giải quyết tốt vấn đề việc làm, chăm lo đời sống
vật chất, tinh thần cho nhân dân, thực hiện xóa đói giảm nghèo, đấu tranh
chống các tệ nạn xã hội một cách có hiệu quả. Đó chính là việc giải quyết
đúng đắn sự kết hợp giữa lợi ích xã hội của các giai cấp và tầng lớp trong xã
hội, góp phần củng cố khối liên minh giai cấp thêm vững chắc. Bên cạnh
những thành tựu to lớn, trên lĩnh vực xã hội vẫn còn tồn tại một số hạn chế

như sự phân hóa giàu nghèo, khoảng cách giữa nông thôn và thành thị ngày
càng có xu hướng mở rộng; mặt trái của cơ chế thị trường có xu hướng phát
triển, chưa bị ngăn chặn; việc thực hiện chế độ dân chủ, công khai, công
bằng cịn nhiều thiếu sót, lịng tin của nhân dân nói chung, nơng dân nói
riêng vào đường lối cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng nghiệp, nơng thơn
bị giảm sút.

17