Pháp luật việt nam về đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử tại đăk lăk

TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN
KHOA LUẬT

CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
KHOÁ 25

PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ ĐĂNG KÝ KINH
DOANH TRONG LĨNH VỰC THƯƠNG MẠI

ĐIỆN TỬ TẠI ĐĂK LĂK

LÊ THỊ KHÁNH LINH

Đà Nẵng – tháng 3/2023

TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN
KHOA LUẬT

CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ ĐĂNG KÝ

KINH DOANH TRONG LĨNH VỰC
THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI ĐĂK LĂK

Thời gian thực tập : 20/02/2023 – 17/03/2023

Địa điểm thực tâp : Văn phòng Luật sư Phúc An Phát

thành phố Buôn Ma Thuột

Giáo viên hướng dẫn : ThS. Mai Thị Mai Hương

Sinh viên thực hiện : Lê Thị Khánh Linh

Lớp : K25 - LKT 2

Mã số sinh viên : 25202203507

Đà Nẵng - tháng 3/2023

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành báo cáo thực tập này em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất
đến Công ty Luật TNHH Phúc An Phát đã tạo điều kiện hỗ trợ, giúp đỡ em trong
suốt quá trình học tập và nghiên cứu đề tài.

Và đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến cô Mai Thị Mai Hương
là người đã trực tiếp tận tình hướng dẫn chỉ bảo truyền đạt những kiến thức quý báu
cho em trong suốt thời gian thực tập để em hoàn thành báo cáo thực tập này.

Em cũng gửi lời cảm ơn đến những thầy cô trong Khoa Luật đã tạo điều kiện
tốt nhất để em có thể thực hiện được kì thực tập đúng thời hạn. Cuối cùng em xin
cảm ơn các anh, chị của Công ty Luật TNHH Phúc An Phát đã giúp đỡ, cung cấp
những số liệu thực tế để em hoàn thành tốt chuyên đề thực tập tốt nghiệp.

Bài báo cáo thực tập của em được thực hiện trong khoảng thời gian khá hạn
chế nên cịn nhiều bỡ ngỡ và khơng tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong nhận
được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô và các anh, chị trong Công ty Luật TNHH
Phúc An Phát để em rút kinh nghiệm hoàn thành tốt hơn.

Cuối cùng em kính chúc q thầy, cơ dồi dào sức khỏe và thành công trong sự

nghiệp cao quý. Đồng thời kính chúc các anh, chị trong Cơng ty Luật TNHH Phúc
An Phát luôn dồi dào sức khỏe, đạt được nhiều thành công tốt đẹp trong công
việc.

Em xin chân thành cảm ơn!

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
MỞ ĐẦU..................................................................................................................4
Chương 1. LÝ LUẬN VÀ QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ ĐĂNG KÝ KINH
DOANH TRONG LĨNH VỰC THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ..................................7
1.1. Khái quát về đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử.................7

1.1.1. Khái niệm đăng ký kinh doanh ngành nghề có điều kiện.................................7
1.1.2. Khái niệm, đặc điểm của đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện
tử…………………....................................................................................................... 8
1.1.3. Ý nghĩa của đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử..............12
1.2. Pháp luật Việt Nam về đăng ký kinh doanh thương mại điện tử.......................14

1.2.1. Điều kiện đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử.................14
1.2.2. Hồ sơ đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử.......................16
1.2.3. Trình tự, thủ tục đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử.......17
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1......................................................................................19
Chương 2. THỰC TRẠNG ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ ĐĂNG KÝ
KINH DOANH TRONG LĨNH VỰC THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI
TỈNH ĐẮK LẮK..................................................................................................20
2.1. Tình hình đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử tại tỉnh Đắk Lắk.20

2.2. Thực trạng áp dụng pháp luật về đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại

điện tử tại Tỉnh Đăk Lăk........................................................................................................................22

2.2.1. Về điều kiện đăng ký kinh doanh...................................................................22
2.2.2. Về trình tự thủ tục đăng ký kinh doanh..........................................................24
2.3. Đánh giá chung về thực trạng áp dụng pháp luật về đăng ký kinh doanh trong
lĩnh vực thương mại điện tử tại Tỉnh Đăk Lăk.........................................................25

2.3.1. Những bấp cập còn tồi tại..............................................................................25
2.3.2. Nguyên nhân..................................................................................................27
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2......................................................................................30

1

Chương 3. KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ GIẢI PHÁP NÂNG
CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ ĐĂNG KÝ KINH DOANH
TRONG LĨNH VỰC THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI TỈNH ĐĂK LĂK.........31
3.1. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại
điện tử tại tỉnh Đăk Lăk...........................................................................................31
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về đăng ký kinh doanh trong
lĩnh vực thương mại điện tử tại Tỉnh Đăk Lăk.........................................................32
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3......................................................................................34
KẾT LUẬN............................................................................................................35
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................36

2

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT Từ viết tắt Nội dung từ viết tắt

1 GDP Tổng sản phẩm quốc nội

2 VPLS Văn phòng luật sư
Thương mại điện tử
3 TMĐT Hợp đồng
Giải quyết tranh chấp trực tuyến
4 HĐ (Online dispute resolution)

5 ODR

3

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay, với tốc độ phát triển nhanh chóng của khoa học – kỹ thuật nói

chung và cơng nghệ thơng tin nói riêng, thì thương mại điện tử đang nắm giữ một
vai trị hết sức quan trọng trong đời sống kinh tế - xã hội, chính nó là động lực
giúp thúc đẩy tỷ trọng GDP của các quốc gia có nền kinh tế phát triển nhất thế
giới. Thương mại điện tử đóng một vai trò cốt lõi trong sự phát triển của các nền
kinh tế trên thế giới, nó là sự phát triển của thương mại truyền thống và được cấu
thành bởi nhiều yếu tố trong đó có sự áp dụng của thành quả khoa học – kỹ thuật
phục vụ cho đời sống cũng như nhu cầu của con người ở thời đại cơng nghệ 4.0
hiện nay. Vì thế để điều chỉnh các mối quan hệ xã hội vận hành dựa trên nền tảng
của cơng nghệ điện tử địi hỏi phải có cơ chế điều chỉnh pháp luật phù hợp, đảm
bảo để bảo vệ các quan hệ về thương mại điện tử phát triển một cách hiệu quả, an
tồn, có tính định hướng đúng đắn và bền vững.

Với tốc độ phát triển thần tốc như hiện nay thì việc xây dựng và hồn thiện

khn khổ pháp lý được coi là một nhiệm vụ hết sức quan trọng. Hơn nữa, thương
mại điện tử còn là một lĩnh vực mới mẻ, cho nên việc tạo ra niềm tin cho chủ thể
tham gia vào hoạt động trong các quan hệ thương mại điện tử là một việc làm hết
sức cần thiết, phải tạo ra được một thị trường minh bạch, an toàn cho cả chủ thể
tham gia cũng như thị trường lành mạnh. Tuy nhiên cho đến thời điểm hiện tại, có
cả lý do về chủ quan lẫn khách quan, q trình xây dựng cũng như hồn thiện
pháp luật về thương mại điện tử còn hạn chế, chưa quan tâm đúng mức cũng như
chưa phù hợp với thực trạng hiện tại. Luật giao dịch điện tử được Quốc hội khóa
XI ban hành ngày 29/11/2015, có hiệu lực thi hành ngày 01/03/2006 và các văn
bản hướng dẫn còn đơn giản, chưa có tính pháp lý đầy đủ và chưa dự liệu được
các tình huống phát sinh trong thực tiễn sẽ gặp. Cho đến nay, khi Bộ luật Dân sự
năm 2015 và Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 cũng có những thay đổi về hình
thức hợp đồng cũng như cơng nhận chứng cứ điện tử, tuy nhiên vẫn chưa đáp ứng
được yêu cầu về tính đồng bộ, thống nhất giữa các nghị định ban hành hướng dẫn.

Từ những phân tích nêu trên thì thương mại điện tử là một phần không thể
thiếu trong hoạt động kinh doanh nó đã và đang tham gia vào hầu hết các lĩnh vực
sản xuất, kinh doanh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế. Nhận thấy rằng việc

4

đặt vấn đề nghiên cứu toàn diện về pháp luật thương mại điện tử ở Việt Nam hiện
nay là rất quan trọng và cần thiết đặc biệt là trong bối cảnh dịch Covid-19, khó
khăn đặt ra đối với các hoạt động mua bán truyền thống càng làm rõ hơn vai trò
của thương mại điện tử. Đây cũng là lý do để em nghiên cứu đề tài “Pháp luật
Việt Nam về đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử tại Đăk Lăk”.
2. Tình hình nghiên cứu

Một số cơng trình tiêu biểu dưới góc độ pháp lý như Luận văn thạc sĩ: “Pháp
luật về hợp đồng thương mại điện tử ở Việt Nam”, năm 2020 của tác giả Lê Viết

Công thực hiện tại Đại học Luật Hà Nội; “Pháp luật về thương mại điện tử ở Việt
Nam trong xu thế hội nhập quốc tế”, năm 2019 của tác giả Đào Thị Thùy Linh
thực hiện tại Đại học Luật Hà Nội; “Giao kết hợp đồng thương mại thông qua
Internet trong bối cảnh hội nhập quốc tế”, năm 2019 do tác giả Lê Thùy Trang
thực hiện tại Đại học Luật Hà Nội.

Những cơng trình khoa học, tác phẩm trên cho thấy sự thu hút của đề tài đối
với các tác giả nghiên cứu. Đặc biệt là trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0
vấn đề này ngày càng được nghiên cứu phổ biến.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài.

Đề tài nghiên cứu về những lý luận, đặc điểm đăng ký kinh doanh trong lĩnh
vực thương mại điện tử, pháp luật của Việt Nam quy định việc đăng ký kinh
doanh thương mại điện tử. Để từ đó nêu ra một số thực trạng và kiến nghị việc áp
dụng pháp luật về đăng ký kinh doanh thương mại điện tử nhằm đề xuất hoàn
thiện pháp luật thương mại điện tử tại Việt Nam nói chung và Đăk Lăk nói riêng.
4. Phạm vi, đối tượng nghiên cứu của đề tài.

Phạm vi nghiên cứu của đề tài là tập chung nghiên cứu làm rõ các vấn đề
liên quan đến quy định của pháp luật về đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương
mại điện tử điều kiện đăng ký, hồ sơ quy trình thủ tục đăng ký. Đề tài chú trọng
đến việc phân tích làm rõ và đề xuất các giải pháp về pháp luật thương mại điện
tử.

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là pháp luật thương mại điện tử ở Việt Nam,
thực trạng và kiến nghị hoàn thiên pháp luật về đăng ký kinh doanh thương mại
điện tử tại Đăk Lăk.

5

5. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài tập chung vào phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa thu thập

lý thuyết làm rõ các vấn đề cần nghiên cứu, thống kê mơ tả đóng vai trị chủ đạo
trong nghiên cứu và đánh giá tình hình tổng quan nghiên cứu đề tài. Thu thập số
liệu từ các cơng trình nghiên cứu khoa học và các đề tài khoa học khác để làm rõ
hơn các vấn đề liên quan trong đề tài.
6. Kết cấu của đề tài

Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, đề tài được kết
cấu làm hai chương (có kết luận cho từng chương) với những nội dung cơ bản như
sau:

Chương 1: Lý Luận và quy định pháp luật về đăng ký kinh doanh trong lĩnh
vực thương mại điện tử

Chương 2: Thực trạng và áp dụng pháp luật về đăng ký kinh doanh trong lĩnh
vực thương mại điện tử tại tỉnh Đắk Lắk

Chương 3: Kiến nghị hoàn thiện pháp luật và giải pháp nâng cao hiệu quả áp
dụng pháp luật về đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử tại tỉnh
Đắk Lắk

6

Chương 1. LÝ LUẬN VÀ QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ ĐĂNG KÝ KINH
DOANH TRONG LĨNH VỰC THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ

1.1. Khái quát về đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử
1.1.1. Khái niệm đăng ký kinh doanh ngành nghề có điều kiện

Hiện nay, việc mở rộng hợp tác kinh tế và giao lưu quan hệ giữa các nước trên
thế giới ngày càng phổ biến. Do đó, với mỗi chủ thể có ý định tham gia vào thị
trường kinh doanh, tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh đòi hỏi phải thỏa mãn
rất nhiều điều kiện như: chủ thể, vốn, trụ sở, ngành nghề kinh doanh, điều kiện kinh
doanh… và một trong các điều kiện tiên quyết và quan trọng nhất là chủ thể phải
tiến hành làm thủ tục đăng ký thành lập với cơ quan có thẩm quyền nhằm mục đích
ghi nhận sự ra đời của các chủ thể kinh doanh ở trên thị trường.

“Đăng ký” được hiểu như là hoạt động của một cá nhân hay tổ chức nào đó
được ủy quyền để thực hiện việc ghi nhận, xác nhận về một sự việc hay một tài sản
đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của người đăng ký cũng như tổ chức, cá nhân đứng
ra thực hiện việc đăng ký. Hiến pháp năm 2013 có quy định “Mọi người có quyền
tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật khơng cấm”. Có nghĩa là
pháp luật đã ghi nhận quyền tự do kinh doanh của công dân khi thực hiện hoạt
động kinh doanh trong các lĩnh vực mà pháp luật cho phép, đồng thời các nội dung
của quyền tự do kinh doanh thì các chủ thể khi tham gia phải tuân thủ các điều kiện
mà pháp luật quy định, phải thực hiện một số nghĩa vụ mà pháp luật quy định.

Theo khoản 1 điều 7 Luật đầu tư năm 2020 quy định Ngành nghề kinh doanh
có điều kiện là:

“Ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện là ngành, nghề mà việc thực
hiện hoạt động đầu tư kinh doanh trong ngành, nghề đó phải đáp ứng điều kiện cần
thiết vì lý do quốc phịng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội,
sức khỏe của cộng đồng”.

Vậy hiểu một cách nôm na ngành nghề kinh doanh có điều kiện là ngành, nghề
mà việc thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh trong ngành, nghề đó phải đáp ứng
điều kiện. Vì lý do quốc phịng, an ninh quốc gia, trật tự, an tồn xã hội, đạo đức xã

hội, sức khỏe của cộng đồng.

7

1.1.2. Khái niệm, đặc điểm của đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại
điện tử

1.1.2.1. Khái niệm về đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử
Thương mại điện tử được xem như là hoạt động kinh doanh bằng các phương

tiện điện tử, ví dụ như hoạt động kinh doanh online trên các nền tảng mạng xã hội,
trang web điện tử… Nói một cách dễ hiểu hơn thì thương mại điện tử chính là việc
mua bán sản phẩm hay dịch vụ thông qua internet và các phương tiện điện tử khác.
Các giao dịch này bao gồm tất cả các hoạt động như: giao dịch, mua bán, thanh
toán, đặt hàng, quảng cáo và giao hàng.

Thế giới ngày càng bùng nổ hơn về mạng máy tính, con người có thể dễ dàng
kết nối với nhau thơng qua loại hình dịch vụ Internet. Đây chính là điều kiện hết sức
thuận lợi cho lĩnh vực Thương mại điện tử ngày càng phát triển và bùng nổ hơn.
Hiện nay, thương mại điện tử đã trở thành một phương tiện giao dịch quen thuộc
của các công ty thương mại lớn trên thế giới. Thương mại điện tử có khả năng giúp
ích rất nhiều cho những doanh nghiệp cả lớn lẫn nhỏ và người hưởng lợi nhất
thường là khách hàng. Khách hàng sẽ mua được sản phẩm rẻ hơn, nhanh hơn, hiệu
quả hơn và thuận lợi hơn, cịn doanh nghiệp có thể đưa sản phẩm của mình đến với
thị trường một cách nhanh nhất, bán hàng thuận lợi hơn. Nhưng từ đó cũng sẽ phát
sinh ra nhiều rủi ro khi mà người bán hàng cũng như người mua gặp phải trên sàn
thương mại điện tử. Chính vì thế, đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại
điện tử như là một biện pháp hữu hiệu, an tồn để bảo vệ cũng như kiểm sốt người
tham gia vào hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử một cách
nhanh chóng, hiệu quả đáp ứng với yêu cầu thực tiễn hiện nay trong thời kì cách

mạng 4.0 ra đời.

Tại Nghị định 52/2013/NĐ-CP có quy định “Hoạt động thương mại điện tử
là việc tiến hành một hoặc toàn bộ quy trình của hoạt động thương mại bằng
phương tiện điện tử có kết nối với mạng Internet, mạng viễn thơng di động hoặc các
mạng mở khác”. Hoạt động thương mại điện tử là hoạt động thương mại được thực
hiện thông qua phương tiện điện tử, các phương tiện điện tử này bao gồm: điện
thoại, fax, truyền hình, điện thoại khơng dây, các mạng máy tính có kết nối với
nhau… và mạng Internet. Các phương tiện điện tử này dùng để giao dịch và lưu trữ
thông tin, giao dịch điện tử là giao dịch được thực hiện bằng các phương tiện điện

8

tử. Thương mại điện tử thực chất là việc ứng dụng các phương tiện điện tử vào hoạt
động kinh doanh thương mại vì vậy để đảm bảo an tồn pháp lý cho những hoạt
động này thì những nhà làm luật sẽ phải tập chung điều chỉnh những quan hệ pháp
luật phát sinh trong lĩnh vực này. Nhà nước phải xây dựng ban hành các quy định
chứa đựng trong các văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh các quan hệ xã
hội phát sinh trong hoạt động thương mại điện tử.

Rộng hơn nữa thì thương mại điện tử không chỉ dừng lại ở việc mua bán hàng
hóa và dịch vụ mà nó cịn là cầu nối trung gian cho các doanh nghiệp giao dịch
hàng hóa. Dưới góc độ doanh nghiệp thì “Thương mại điện tử là việc thực hiện
toàn bộ hoạt động kinh doanh bao gồm marketing, bán hàng, phân phối và thanh
tốn thơng qua các phương tiện điện tử”.

Từ những phân tích như trên thì có thể hiểu khái niệm về pháp luật thương
mại điện tử như sau: “Pháp luật thương mại điện tử là tổng hợp các nguyên tắc,
quy phạm pháp luật do Nhà nước ban hành điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh
trong quá trình các chủ thể là các cá nhân, tổ chức thực hiện các hoạt động thương

mại được thực hiện một phần hay tồn bộ quy trình thương mại bằng các phương
tiện điện tử có kết nối với mạng internet, mạng viễn thông di động hay các mạng
mở khác”. Các quan hệ phát sinh trong hoạt động thương mại điện tử đều được
pháp luật điều chỉnh và bảo vệ lợi ích của nhà nước quyền và lợi ích hợp pháp của
các chủ thể tham gia hoạt động thương mại điện tử.
1.1.2.2. Đặc điểm về đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử

Đặc điểm của hoạt động thương mại điện tử gồm có những đặc điểm như hình
thức, phạm vi hoạt động, chủ thể tham gia và về thời gian thực hiện giao dịch.

Thứ nhất, về hình thức thực hiện: Hình thức hoạt động của thương mại điện
tử rất đa dạng ngoài việc gặp nhau trực tiếp giống như thương mại điện tử truyền
thống thì người bán và người mua cũng có thể khơng cần gặp nhau mà vẫn giao
dịch thành cơng. Chỉ cần có mạng viễn thơng và thiết bị di động thì các hoạt động
thương mại điện tử được thực hiện. Hiện nay, có một số hình thức hoạt động thương
mại điện tử phổ biến như:

“Website thương mại điện tử bán hàng chẳng hạn như Meta, Alibaba,
Amazon, Tiktok, Lazada, Shoppe… do các thương nhân, cá nhân, tổ chức thiết lập
Website thương mại điện tử cung cấp môi trường điện tử để các cá nhân có thể tự

9

do tiến hành các hoạt động thương mại điện tử như: Sàn giao dịch điện tử, Website
đấu giá trực tuyến, Website cung cấp các dịch vụ xúc tiến thương mại…”

Mặc dù phạm vi hoạt động của hoạt động thương mại điện tử rất rộng nhưng
sẽ có cơ chế quản lý phù hợp của từng quốc gia để điều chỉnh các hoạt động này
một cách bền vững, trong sạch và đúng theo quy định của pháp luật.

Thứ hai, về phạm vi hoạt động: Việc pháp luật quy định về phạm vi hoạt
động trong lĩnh vực thương mại điện tử nhằm mục đích xác lập các quyền và nghĩa
vụ của các chủ thể khi tham gia vào quan hệ pháp luật thương mại điện tử. Phạm vi
hoạt động của quan hệ này khơng phụ thuộc vào vị trí địa lý cũng như thời gian
thực hiện. Các chủ thể khi tham gia vào quan hệ pháp luật thương mại điện tử ở
trong phạm vi rất tộng, chỉ cần có sự thỏa thuận tự nguyện không trái với quy định
của pháp luật thì ở bất kì chỗ nào cũng có thể thực hiện giao kết hợp đồng mà
không phụ thuộc vào vị trí địa lý mình đang ở.

Thứ ba, về chủ thể tham gia: Pháp luật về thương mại điện tử là một bộ phận
của pháp luật thương mại và bởi vậy việc quy định các chủ thể khi tham gia vào
giao dịch trong thương mại điện tử một cách cụ thể, rõ ràng sẽ xác lập được địa vị
pháp lý của chủ thể đó. Ở trong pháp luật thượng mại điện tử, các chủ thể được quy
định bao gồm:

“Các thương nhân, tổ chức, cá nhân thiết lập website thương mại điện tử để
phục vụ hoạt động xúc tiến thương mại, bán hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ của
mình (người sở hữu website thương mại điện tử bán hàng).

Các thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ thương mại điện tử.
Các thương nhân, tổ chức cung cấp hạ tầng kỹ thuật cho người sở hữu
website thương mại điện tử bán hàng và cho thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ
thương mại điện tử (thương nhân, tổ chức cung cấp hạ tầng).
Các thương nhân, tổ chức, cá nhân sử dụng website của thương nhân, tổ chức
cung cấp dịch vụ thương mại điện tử để phục vụ hoạt động xúc tiến thương mại,
bán hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ của mình (người bán).
Các thương nhân, tổ chức, cung cấp hạ tầng kỹ thuật, dịch vụ logistics và các
dịch vụ hỗ trợ khác cho hoạt động thương mại điện tử.
Các thương nhân, tổ chức, cá nhân sử dụng thiết bị điện tử có nối mạng khác
để tiến hành hoạt động thương mại”.

10

Như vậy, chủ thể chịu sự điều chỉnh của pháp luật thương mại điện tử đa dạng,
các quan hệ pháp luật hình thành dưới bất kỳ hình thức nào cũng làm phát sinh
quyền và nghĩa vụ pháp lý trên cơ sở quy định của pháp luật thương mại điện tử.

Thứ tư, về thời gian thực hiện giao dịch: Nhờ công nghệ hiện đại và các
phương tiện điện tử tân tiến thì việc sử dụng các giao dịch thương mại điện tử được
thực hiện khơng cịn phụ thuộc vào thời gian. Điều này giúp ích rất nhiều là một lợi
thế quan trọng của hoạt động thương mại điện tử. Lợi thế này giúp người tham gia
giao dịch tiết kiệm thời gian, chi phí và tự chủ một số bước trong giao dịch thương
mại điện tử như mua hàng trực tuyến; xóa bỏ sự chênh lệch về múi giờ thời gian
giữa các quốc gia trên thế giới. Do đó, chúng ta có thể sống ở bất cứ nơi nào, vào
bất kì thời điểm nào các cá nhân, doanh nghiệp vẫn tiến hành được các hoạt động
giao dịch thương mại điện tử một cách bình thường.

Thương mại điện tử được thực hiện thông qua các sàn giao dịch thương mại
điện tử vì thế mang những đặc điểm của sàn giao dịch thương mại điện tử như:

Một là, thương mại điện tử giúp mở rộng phạm vi kinh doanh thực hiện được
các hoạt trao đổi hàng hóa, dịch vụ thơng qua mạng internet toàn cầu hoặc các
phương tiện điện tử khác có kết nối mạng internet.

Hai là, thương mại điện tử cho phép chúng ta thực hiện quảng cáo trên các
ứng dụng như facebook, zalo… điều này giúp tiết kiệm chi phí rất nhiều khơng phải
tốn tiền th nhân viên, trên đó chúng ta có thể so sánh lựa chọn sản một cách dễ
dàng cũng như góp phần nâng cao hiệu quả q trình sản xuất kinh doanh của các
doanh nghiệp hiện nay.

Ba là, thương mại điện tử có thể kết hợp với các ngành nghề dịch vụ khác như
chính phủ điện tử giúp truyền đạt thơng tin pháp luật nhanh nhất giữa chính phủ với
nhân dân, có thể kết hợp học trực tuyến từ xa, áp dụng vào ngành du lịch rất thuận
tiện. Khi công nghệ thông tin và khoa học kỹ thuật phát triển, thì thơng tin giữa các
doanh nghiệp muốn quảng cáo cung cấp đến khách hàng nhanh hơn nâng cao hiệu
quả kinh doanh bán hàng của các doanh nghiệp.

Bốn là, có sự phân biệt tuyệt đối giữa thương mại điện tử và kinh doanh điện
tử. Thương mại điện tử tập trung vào mua bán và trao đổi hàng hóa thơng tin qua
các phương tiện điện tử. Kinh doanh điện tử tập trung vào sự phối hợp giúp liên lạc
giữa các doanh nghiệp và tổ chức các hoạt động trong nội bộ doanh nghiệp với các

11

đối tác khách hàng.
Năm là, nhờ có sự phát triển của cơng nghệ thơng tin mới cho ra đời sự phát

triển của thương mại điện tử nên chúng có quan hệ tác động qua lại lẫn nhau. Sự
phát triển của thương mại điện tử lại thúc đẩy các lĩnh vực của công nghệ thông tin
như thanh tốn điện tử. Vì vậy, sự ra đời của công nghệ thông tin làm tiền đề cho
thương mại điện tử, sự thúc đẩy của thương mại điện tử là cơ hội mở ra nhiều lĩnh
vực của công nghệ thông tin.

Thứ năm, về xử lý vi phạm trong hoạt động thương mại điện tử: Những
tranh chấp trong thương mại điện tử diễn ra ngày càng nhiều và phổ biến cho đến
thời điểm hiện tại, điều này khiến cho cơ quan quản lý phải đặt ra các cơ chế để giải
quyết các tranh chấp trong thương mại điện tử. Cơ chế giải quyết có thể thực hiện
thông qua thương lượng giữa các bên, sử dụng phương thức giải quyết tranh chấp
thay thế như hòa giải, trọng tài hoặc bằng thủ tục tư pháp thông qua Tòa án. Tuy
nhiên, do đặc thù về mặt địa lý qua việc giải quyết tranh chấp các quan hệ thương

mại điện tử. Do vậy, cần phải có các cơ chế phù hợp để giải quyết tranh chấp trong
thương mại điện tử đảm bảo tính hiệu quả trong q trình giải quyết, tránh làm mất
thời gian mà không đạt được mục đích cũng như yêu cầu của các bên trong quá
trình giải quyết vấn đề.
1.1.3. Ý nghĩa của đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử

Việc đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử là sự ghi nhận của
cơ quan nhà nước có thẩm quyền về mặt pháp lý với sự ra đời của chủ thể kinh doanh.
Việc đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử nói riêng hay đăng ký
kinh doanh nói chung sẽ mang lại ý nghĩa cho nhiều nhóm chủ thể khác nhau:

Thứ nhất, đối với cơ quan nhà nước, việc đăng ký kinh doanh qua thương mại
điện tử giúp nhà nước nắm bắt được số lượng cũng như phương thức hoạt động của các
chủ thể kinh doanh, từ đó thuận lợi hơn trong cơng tác quản lý cũng như kiểm soát các
chủ thể đang hoạt động nhằm đảm bảo cho môi trường kinh doanh trên sàn thương mại
được trong sạch, bền vững, tránh những tác động tiêu cực khơng đáng có mà mơi trường
thương mại điện tử này mang lại khiến cho các nhà đầu tư trong nước cũng như ngoài
nước e dè trong việc đầu tư vào môi trường kinh doanh. Việc đăng ký kinh doanh trong
lĩnh vực thương mại điện tử còn là một tiền đề, một chất xúc tác cho nền kinh tế của Việt
Nam hiện tại, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp ra đời phục vụ cho công cuộc

12

cách mạng 4.0 hiện nay. Không thể phủ nhận những lợi ích mà sàn thương mại điện tử
đem lại hiện nay cho các quốc gia nghèo và đang phát triển, họ có thể dễ dàng tiếp cận
được các sản phẩm công nghệ cũng như nhu cầu thiết yếu của người dân thơng qua sàn
thương mại điện tử. Từ đó giúp các quốc gia nghèo và các nước đang phát triển có thể
học hỏi các nước tiên tiến, phát triển góp phần nâng cao đời sống và phát triển kinh tế.
Ngoài ra thì đăng ký thương mại điện tử cịn giúp các chủ thể đang có nhu cầu tham gia
vào thị trường kinh doanh đơn giản hóa các thủ tục hành chính cần thiết nhằm nâng cao

hiệu quả giao dịch thương mại.

Thứ hai, đối với chủ thể kinh doanh, việc đăng ký kinh doanh đồng nghĩa với
việc công khai với công chúng về sự tồn tại của chủ thể kinh doanh. Nghĩa là các
chủ thể tham gia vào hoạt động kinh doanh thương mại sẽ được tồn tại hợp pháp
trên mặt giấy tờ được pháp luật bảo hộ hoạt động kinh doanh hợp pháp của mình.
Đây cũng là cơ hội để tìm kiếm đối tác, các khách hàng tiềm năng đang có nhu cầu
muốn hợp tác, tiêu thụ sản phẩm của mình. Thương mại điện tử còn là cầu nối giúp
người bán hàng cũng như người mua hàng tiết kiệm được thời gian mua sắm, tạo
điều kiện thuận lợi cho các bên cung cấp cũng như bên tiêu thụ sản phẩm. Là cơ hội
giúp các doanh nghiệp của Việt Nam tăng thêm lợi thế để cạnh tranh với các doanh
nghiệp khác trong khu vực cũng như ở trên thế giới.

Thứ ba, đối với khách hàng, việc đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương
mại điện tử sẽ giúp cơ quan quản lý nhà nước kiểm soát, áp dụng các chế tài phù
hợp khi có những hành vi xâm phạm tới quyền lợi của khách hàng. Khi mà có dấu
hiệu xâm phạm tới quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng, cơ quan có thẩm
quyền sẽ dễ dàng hơn trong việc truy ra người hành vi phạm tội thông qua các chủ
thể đăng ký kinh doanh. Điều đó chứng tỏ quyền lợi của khách hàng sẽ được bảo
đảm hơn trong quá trình giao dịch, mua sắm trên các trang thương mại điện tử.

Ngoài ra, thì các sàn thương mại điện tử cũng có ý nghĩa đối với các hoạt động
kinh doanh trên nền tảng kinh doanh trực tiếp hiện nay, nó có khả năng tiếp cận xử
lý thông tin trực tiếp một cách nhanh chóng, hiệu quả giữa khách hàng – doanh
nghiệp, giữa doanh nghiệp – nhà cung cấp… Gần đây thì sàn giao dịch thương mại
điện tử cũng đang rất bùng nổ tại các nước đang phát triển và các nước phát triển,
nó có vai trị như một kênh trung gian giúp trung chuyển hàng hóa một cách nhanh
gọn, hiệu quả và ít xảy ra sai số. Không những thế, hiện nay để có thể cạnh tranh

13

lấy được nguồn khách hàng thì khơng ít những cơng ty tung ra những ưu đãi về
quyền lợi cho khách hàng như là giảm giá phí vận chuyển, hợp tác với các nhà sản
xuất chiết khấu giá… Nó làm cho thị trường trở nên sôi động và cạnh tranh khốc
liệt hơn, từ đó khách hàng sẽ thoải mái và tự do hơn trong lựa chọn mặt hàng cũng
như nhu cầu của bản thân khi đi mua hàng hóa. Và giá trị của các loại hàng hóa sẽ
bình ổn, cạnh tranh hơn so với những năm trước đây. Phương thức thanh tốn cũng
sẽ là một điểm cộng đối với loại hình kinh doanh trực tuyến trên sàn thương mại
điện tử hiện nay, khách hàng sẽ dễ dàng trong việc lựa chọn phương thức thanh toán
trực tuyến khi mua hàng hoặc nhận hàng rồi mới thanh tốn sản phẩm. Từ đó có thể
nói rằng, các sàn thương mại điện tử như một bước tiến lớn trong việc cung cấp
cũng như trao đổi hàng hóa hiện nay, đi kèm với sự phát triển đó cũng sẽ xảy ra
những trường hợp phạm tội mới một cách lọc lõi, tinh vi nên việc đăng ký kinh
doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử với cơ quan có thẩm quyền sẽ đảm bảo an
hơn về quyền lợi giữa các chủ thể tham gia vào hoạt động trong lĩnh vực thương
mại điện tử.
1.2. Pháp luật Việt Nam về đăng ký kinh doanh thương mại điện tử
1.2.1. Điều kiện đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử

Theo đó thì muốn đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử thì
phải thực hiện theo trình tự, thủ tục để có thể đăng ký, nhưng trong q trình thực
hiện đăng ký thì khá là phức tạp, tốn kém thời gian cũng như cơng sức. Nên khi
đăng ký địi hỏi chủ thể phải am hiểu, nắm được các quy định pháp luật về thương
mại điện tử cũng như các quy định khác có liên quan.

Căn cứ theo khoản 1 Điều 3 Nghị định 52/2013/NĐ-CP thì “Hoạt động
thương mại điện tử là việc tiến hành một phần hoặc tồn bộ quy trình của hoạt
động thương mại bằng phương tiện điện tử có kết nối với mạng Internet, mạng viễn
thông di động hoặc các mạng mở khác.”

Căn cứ điều 25 Nghị định 52/2013/NĐ-CP thì các hình thức tổ chức hoạt động
thương mại điện tử bao gồm:

“Website thương mại điện tử bán hàng là website thương mại điện tử do các
thương nhân, tổ chức, cá nhân tự thiết lập để phục vụ hoạt động xúc tiến thương
mại, bán hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ của mình.

Website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử là website thương mại điện tử

14

do thương nhân, tổ chức thiết lập để cung cấp môi trường cho các thương nhân, tổ
chức, cá nhân khác tiến hành hoạt động thương mại. Website cung cấp dịch vụ
thương mại điện tử bao gồm các loại sau:

a) Sàn giao dịch thương mại điện tử;
b) Website đấu giá trực tuyến;
c) Website khuyến mại trực tuyến;
d) Các loại website khác do Bộ Công Thương quy định.”
Vậy căn cứ vào tính tham gia của chủ thể vào hoạt động thương mại điện tử, ta
có thể chia thành các điều kiện như sau:
Một là, chủ thể phải là thương nhân, tổ chức có chức năng, nhiệm vụ phù hợp
hoặc cá nhân đã cấp mã số thuế cá nhân. Các chủ thể đăng ký phải đáp ứng đầy đủ
các điều kiện về vốn, chứng chỉ hành nghề cũng như các điều kiện khác để được
cấp mã số thuế cá nhân. Khi tham gia vào hoạt động thương mại thì các chủ thể là
thương nhân, tổ chức phải thiết lập website thương mại điện tử. Mà website thương
mại điện tử bán hàng là website thương mại điện tử do các thương nhân, tổ chức, cá
nhân thiết lập để phục vụ hoạt động giao dịch thương mại bán hàng, cung cấp sản
phẩm hay là dịch vụ của mình. Ở trên website thì chủ thể đăng ký phải cơng bố rõ
ràng về các nội dung bắt buộc mà pháp luật có quy định như là thơng tin về nơi xuất

xứ hàng hóa, nhãn mác, ngày sản sản và hạn sử dụng đầy đủ để khách hàng có thể
yên tâm trong quá trình sử dụng sản phẩm. Thương nhân, cá nhân hay là tổ chức
phải có đáp ứng đầy đủ về các điều kiện kinh doanh trong danh mục ngành nghề
kinh doanh có điều kiện hoặc là các hình thức khác mà pháp luật yêu cầu về ngành
nghề kinh doanh khác.

Hai là, các thương nhân, tổ chức, cá nhân phải có website với tên miền hợp
lệ và tuân thủ các quy định về quản lý thông tin trên internet. Website mà chủ thể
đăng ký phải cung cấp đầy đủ các thông tin hợp lệ như sau:

Thứ nhất, Phải có tên người sở hữu website cũng như cơng bố công khai về
các thông tin bao gồm tên, địa chỉ, mã số thuế, phương thức liên hệ để tránh các đối
tượng lợi dụng website thực hiện các hành vi phi pháp.

Thứ hai, thông tin về hàng hóa, dịch vụ. Ở trên những sản phẩm mà chủ thể
đang kinh doanh phải thể hiện đầy đủ những thông tin liên quan đến sản phẩm để
khách hàng có thể nhận biết được đặc tính của hàng hóa và dịch vụ đó.

15

Thứ ba, thông tin giá cả ở trên sản phẩm. Ở trên mỗi sản phẩm phải có thơng
tin cụ thể về giá sản phẩm hoặc các sản phẩm đã tính thuế hay chưa bao gồm các
loại thuế, phí, phí vận chuyển để có thể dễ dàng xác định tính chính xác, minh bạch
của các loại hàng hóa.

Thứ tư, thông tin về các điều kiện chung. Tất cả các doanh nghiệp phải công
khai các điều kiện trong việc cung cấp hàng hóa cho khách hàng. Thơng tin đó có
thể gồm các điều kiện về chính sách bảo hành, đổi trả với những mặt hàng hết hạn
hay bị hỏng, điều kiện và nghĩa vụ của bên bán cũng như bên mua

Ba là, Thông báo với Bộ Công Thương về việc thiết lập website thương mại
điện tử bán hàng theo quy định tại Điều 53 Nghị định 52/2013/NĐ-CP.

Thương nhân, tổ chức, các nhân phải tự mình tiến hành thơng báo trực tuyến
với Bộ Công Thương về việc thiết lập website thương mại điện tử bán hàng.
Thương nhân, tổ chức, các nhân thông qua Cổng thông tin Quản lý hoạt động
thương mại điện tử trước khi chính thức bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ đến khách
hàng. Thơng tin thơng báo gồm có các thơng tin như sau22:

+ Tên miền của website thương mại điện tử
+ Loại hàng hóa, dịch vụ giới thiệu trên website
+ Tên đăng ký của thương nhân, tổ chức hoặc tên của cá nhân sở hữu website
+ Địa chỉ trụ sở của thương nhân, tổ chức hoặc địa chỉ thường trú của cá nhân
+ Số, ngày cấp và nơi cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của thương nhân.
+ Tên, chức danh, số chứng minh nhân dân, số điện thoại và địa chỉ thư điện
tử của người đại diện thương nhân, người chịu trách nhiệm đối với website thương
mại điện tử
+ Các thông tin khác theo quy định của Bộ Công Thương.
1.2.2. Hồ sơ đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử

Căn cứ khoản 2 điều 55 Nghị định 52/2013/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại
khoản 20 điều 1 Nghị định 85/2021/NĐ-CP thì hồ sơ đăng ký giấy phép kinh doanh
thương mại điện tử bao gồm có những loại giấy tờ sau:

Thứ nhất, là Đơn đăng ký website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử (theo
Mẫu TMĐT-1 tại Phụ lục ban hành kèm theo Thông tư 47/2014/TT-BCT).

Thứ hai, là Bản sao từ sổ gốc hoặc bản sao có chứng thực hoặc bản sao xuất
trình kèm bản chính để đối chiếu Quyết định thành lập (đối với tổ chức), giấy chứng

16

nhận đăng ký kinh doanh, giấy chứng nhận đầu tư hoặc giấy phép đầu tư (đối với
thương nhân).

Thứ ba, Đề án cung cấp dịch vụ thương mại điện tử theo quy định tại điểm a và
điểm c khoản 3 Điều 54 Nghị định số 52/2013/NĐ-CP.

Thứ tư, là Quy chế quản lý hoạt động của website cung cấp dịch vụ thương
mại điện tử theo quy định tại điểm d khoản 2 Điều 55 Nghị định số 52/2013/NĐ-
CP.

Thứ năm, là Mẫu hợp đồng dịch vụ hoặc thỏa thuận hợp tác giữa thương
nhân, tổ chức sở hữu website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử với thương nhân,
tổ chức, cá nhân tham gia mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ trên website đó.

Thứ sáu, Các điều kiện giao dịch chung áp dụng cho hoạt động mua bán hàng
hóa, cung ứng dịch vụ trên website (nếu có).
1.2.3. Trình tự, thủ tục đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử

Trình tự đăng ký kinh doanh thương mại điện tử gồm các bước sau:
Các thương nhân, tổ chức tiến hành nộp trực tuyến hoặc nộp trực tiếp thông
qua đường bưu điện cho Cổng thông tin quản lý hoạt động thương mại điện tử tại
địa chỉ online.gov.vn.
Trình tự, thủ tục đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử được
tiến hành như sau:
Bước 1: Đăng ký tài khoản đăng nhập với những thông tin đăng nhập như sau:
+ Tên thương nhân, tổ chức, cá nhân
+ Số đăng ký kinh doanh của thương nhân hoặc số quyết định thành lập của tổ
chức hoặc mã số thuế cá nhân của cá nhân

+ Lĩnh vực kinh doanh mà chủ thể xác định để hoạt động
+ Địa chỉ trụ sở của thương nhân, tổ chức hoặc địa chỉ thường trú của cá nhân
+ Các thông tin liên hệ
Bước 2: Trong vịng 03 ngày làm việc, nếu thơng tin đầy đủ thì thương nhân,
tổ chức, cá nhân được cấp tài khoản đăng nhập. Nếu việc đăng ký tài khoản bị từ
chối hoặc có u cầu bổ sung thì thương nhân, tổ chức, cá nhân phải đăng ký lại
hoặc bổ sung theo yêu cầu của cơ quan quản lý
Bước 3: Sau khi được cấp tài khoản, thương nhân, tổ chức, cá nhân tiến hành
đăng nhập và thực hiện chức năng thông báo

17