Chương iii pháp luật hợp đồng

CHƯƠNG III: PHÁP LUẬT HỢP ĐỒNG

I, Khái quát về hợp đồng

1, Khái niệm, đặc điểm của hợp đồng

- Là sự thoả thuận của các bên chủ thể

Thoả thuận: các bên chủ thể bày tỏ ý chí với nhau và đi đến thống nhất ý chí

- Sự thoả thuận của các bên chủ thể làm phát sinh quyền và nghĩa vụ pháp
lý cho các bên

2, Phân loại hợp đồng

Căn cứ vào yếu tố nước ngoài

- HĐ có yếu tố nước ngồi: thoả mãn 1 trong 3 dấu hiệu của yếu tố
nước ngoài

- HĐ khơng có yếu tố nước ngồi

II, Những vấn đề chung về pháp luật hợp đồng

Bộ luật dân sự năm 2015

1. Pháp luật về giao kết hợp đồng

Giao kết là quá trình mà các bên chủ thể bày tỏ ý chí với nhau rồi đi đến thống
nhất ý chí. Kết quả cuối cùng của q trình này là hợp đồng được hình thành.

a. Nguyên tắc giao kết hợp đồng (Tự học GT)
b. Thủ tục giao kết hợp đồng (Tự học GT)
c. Chủ thể giao kết hợp đồng (Tự học GT)

Tình huống:

Ơng Bình là Chủ tịch HĐTV của CTTNHH 2 thành viên trở lên Hải Hà nhân
danh công ty Hải Hà ký hợp đồng mua 100 bộ bàn ghế của Tập đồn Hịa Phát.
Biết rằng CTTNHH 2 thành viên trở lên Hải Hà chỉ có một người đại diện theo
pháp luật. → Hợp pháp

Thêm tình tiết: Theo điều lệ cơng ty thì người đại diện theo PL là Giám đốc →
Không hợp pháp.

d. Nội dung của hợp đồng

Dựa vào vai trò của các điều khoản trong hợp đồng mà nội dung của HĐ chia

thành 03 nhóm điều khoản sau:

*Điều khoản chủ yếu (cơ bản): bắt buộc phải có trong HĐ bởi vì nếu khơng có
điều khoản này thì hợp đồng khơng thể hình thành

VD: Điều khoản về đối tượng của HĐ

*Điều khoản thường lệ: là loại điều khoản đã được pháp luật quy định cho nên
các bên không cần thỏa thuận trong HĐ. Điều khoản này không cần xuất hiện
trong hợp đồng mà khơng ảnh hưởng đến việc hình thành của hợp đồng.

VD: Điều khoản về bồi thường thiệt hại

CTCP Bình Minh ký kết hợp đồng mua 10 tấn cà phê của DNTN Sao Sáng với
giá 10 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến ngày giao hàng theo thỏa thuận trong HĐ,
DNTN Sao Sáng chỉ giao được 5 tấn cà phê, số còn lại bị giao muộn hơn thỏa
thuận 3 tháng và điều này đã gây ra thiệt hại cho CTCP Bình Minh. Biết rằng,
trong HĐ, hai bên chủ thể không ghi nhận điều khoản về bồi thường thiệt hại.

DNTN Sao Sáng có phải bồi thường thiệt hại cho CTCP Bình Minh khơng?

→ Có

*Điều khoản tùy nghi: là loại điều khoản mà PL đã quy định nhưng các bên
thỏa thuận thêm trong hợp đồng trên cơ sở quy định của PL.

VD: Điều khoản về phạt vi phạm hợp đồng.

PL quy định: Không quá 8% giá trị phần hợp đồng vi phạm.

VD: HĐ: Nếu giá trị phần hợp đồng bị vi phạm có giá trị dưới 1 tỷ đồng thì mức
phạt là 3% giá trị phần hợp đồng bị vi phạm. Nếu giá trị phần hợp đồng bị vi
phạm có giá trị từ 1 tỷ đồng trở lên thì mức phạt là 2% giá trị phần hợp đồng bị
vi phạm.

e. Hình thức của hợp đồng

Các bên chủ thể được tự quyết về hình thức của hợp đồng mà mình giao kết.
Hình thức của HĐ được thể hiện thơng qua 03 hình thức sau:

*Lời nói: được lựa chọn cho các loại hợp đồng có giá trị vật chất nhỏ hoặc các
bên chủ thể của hợp đồng có sự tin tưởng nhau hoặc hợp đồng được giao kết và

thực hiện xong ngay sau đó (thời gian tồn tại của HĐ rất ngắn).

→ Dùng cho các loại hợp đồng có mức độ rủi ro thấp, rất thấp

*Văn bản (và các hình thức khác tương đương VB như: email, telex, fax,...):

Được lựa chọn cho các loại hợp đồng có giá trị vật chất lớn hoặc các bên chủ
thể của hợp đồng chưa có sự tin tưởng nhau, hoặc việc giao kết và thực hiện
hợp đồng kéo dài.

*Hành vi: hình thức đơn giản nhất và áp dụng với các loại HĐ có giá trị vật chất
nhỏ, hợp đồng được giao kết và thực hiện xong ngay sau đó.

Lưu ý: Mặc dù việc lựa chọn hình thức hợp đồng là quyền của các bên nhưng
để bảo đảm sự an toàn cho các chủ thể cũng như bảo đảm trật tự an toàn xã hội
thì có một số loại hợp đồng pháp luật bắt buộc phải tuân theo hình thức nhất
định (là hình thức văn bản hoặc văn bản có chứng nhận, chứng thực). Những
loại hợp đồng này phải tuân theo hình thức nhất định do PL quy định thì mới có
giá trị pháp lý.

f. Các điều kiện có hiệu lực của hợp đồng (Khơng học theo GT)

HĐ chỉ có hiệu lực khi thỏa mãn đầy đủ các điều kiện sau (03 ĐK):

*Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với
hợp đồng được giao kết.

VD: Anh A, 14 tuổi giao kết hợp đồng lao động với CTCP Bình Minh để trở
thành công nhân của công ty này. → HĐ vô hiệu vì anh A chưa đủ tuổi để tham
gia quan hệ lao động → Chưa có NLHVDS để tham gia HĐLĐ

*Mục đích và nội dung của hợp đồng khơng vi phạm điều cấm của luật, khơng
trái đạo đức xã hội.

VD: Ơng Hải và Ơng Bình có đầy đủ NLHVDS giao kết hợp đồng mua bán trái
phép ma túy. → HĐ vô hiệu.

*Chủ thể của hợp đồng phải hoàn toàn tự nguyện

VD: Ơng Hải và ơng Bình có đầy đủ NLHVDS giao kết hợp đồng mua bán một
chậu cây cảnh quý với giá 1,5 tỷ đồng. Tuy nhiên trước khi giao kết HĐ này thì
ơng Hải bị bên mua là ơng Bình dùng vũ lực để đe dọa. Do đó, để bảo đảm an
tồn tính mạng cho mình nên ơng Hải khơng cịn cách nào khác buộc phải bán
chậu cảnh đó cho ông Bình. → HĐ vô hiệu.

*Hợp đồng phải tuân thủ quy định của PL về hình thức của hợp đồng (nếu PL
quy định HĐ phải tuân theo hình thức nhất định).

ĐK này chỉ áp dụng cho 1 số loại hợp đồng chứ không áp dụng cho tất cả các
HĐ.

ĐK này chỉ áp dụng cho HSS mà PL bắt buộc phải tuân theo hình thức nhất

định (VB hoặc VB có chứng nhận, chứng thực)

2. Pháp luật về thực hiện hợp đồng

a. Nguyên tắc thực hiện hợp đồng (tự học GT)
b. Các biện pháp bảo đảm thực hiện hợp đồng

Mục tiêu: Phòng ngừa vi phạm HĐ xảy ra trong tương lai, giảm thiểu rủi ro cho
bên có quyền và lợi ích hợp pháp.

PL không bắt buộc các bên phải áp dụng các BPBĐTHHĐ. Các biện pháp này
chỉ mang tính khuyến nghị, các bên có thể lựa chọn áp dụng hoặc khơng.

Các BPBĐTHHĐ có thể là một điều khoản trong HĐ chính hoặc có thể nằm
riêng trong 1 HĐ khác (HĐ phụ, HĐ bảo đảm)

*Cầm cố tài sản

*Thế chấp tài sản

Nội dung Cầm cố tài sản Thế chấp tài sản
Chuyển
giao tài Bên cầm cố (bên có nghĩa Bên thế chấp (bên có nghĩa vụ)
sản bảo vụ) phải chuyển giao tài không phải chuyển giao tài sản thế
đảm sản cầm cố cho bên nhận chấp cho bên nhận thế chấp giữ
cầm cố giữ (bên có quyền) (bên có quyền) mà chỉ cần chuyển
Tài sản và khơng có quyền sử dụng giao những giấy tờ liên quan đến tài
bảo đảm tài sản cầm cố trong thời sản thế chấp. Bên thế chấp vẫn tiếp
Hình thức gian cầm cố. tục được sử dụng tài sản thế chấp
trong thời gian thế chấp.
VD: Thông thường tài sản cầm
cố là động sản. Thông thường tài sản thế chấp là
BĐS.
Cầm cố phải lập thành văn
bản và thường ít khi phải Thế chấp phải được lập thành văn
có chứng nhận hoặc chứng bản và phần lớn phải có chứng
thực nhận, chứng thực.

Ông A cho ông B vay 500 Ông A cho ông B vay 500 triệu
triệu đồng. Để bảo đảm đồng. Để bảo đảm thực hiện hợp
thực hiện hợp đồng này, đồng này, ông B đã giao toàn bộ
ông B đã giao chiếc ô tô trị giấy tờ liên quan đến quyền sử dụng
giá 1 tỷ đồng cùng toàn bộ đất của lơ đất mà gia đình ông B
giấy tờ liên quan đến chiếc đang sinh sống ở ngôi nhà xây dựng

ô tô đó. Trong suốt thời hạn trên lô đất đó. Trong suốt thời hạn
vay tiền, ơng B khơng được vay tiền, ông A chỉ giữ giấy tờ nhà
quản lý và sử dụng chiếc ô của ơng B, cịn ơng B và gia đình
tơ đó. vẫn sinh sống trên lô đất đó.

Giống nhau:

- CCTS và TCTS đều là những BPBĐTHHĐ bằng tài sản
- Tài sản dùng để cầm cố và thế chấp đều có thể là động sản hay bất động

sản

*Đặt cọc

VD1: Bạn Bình muốn mua chiếc điện thoại Iphone 14 nên đã đến cửa hàng của
CTCP Thế giới di động. Nhưng ở cửa hàng chưa nhập về điện thoại Iphone 14
và cửa hàng thông báo đến bạn Bình là 10 ngày nữa điện thoại này sẽ về cửa
hàng với số lượng hạn chế. Để chắc chắn 10 ngày sau mua được đt nên bạn
Bình đã đặt cọc 5 triệu đồng tại cửa hàng và hai bên hẹn 10 ngày sau bạn Bình
đến cửa hàng thanh tốn số tiền còn lại và nhận Ip 14 về.

→ Đặt cọc nhằm mục đích bảo đảm giao kết hợp đồng trong tương lai.

VD2: Bạn An ký kết hợp đồng thuê nhà với bà Bình, giá thuê là 3tr đồng/tháng,
thời hạn thuê là 1 năm. Để bảo đảm cho HĐ này bà Bình yêu cầu bạn An đặt
cọc 5 triệu đồng để bảo đảm trong suốt thời hạn thuê. Kết thúc thời hạn thuê
nhà, bà Bình sẽ trả lại bạn An 5tr đồng đặt cọc trên.

→ Đặt cọc nhằm mục đích bảo đảm thực hiện hợp đồng (HĐ đã được giao kết)

Kết luận: Đặt cọc là biện pháp duy nhất hướng tới 02 mục đích: bảo đảm giao
kết hợp đồng và bảo đảm thực hiện HĐ. Còn các biện pháp khác chỉ có 01 mục
đích, đó là bảo đảm thực hiện hợp đồng.

*Ký cược

VD: Bạn sv Dũng giao kết hợp đồng thuê chiếc xe máy Wave S của cửa hàng
cho thuê xe máy Bình Minh. Để bảo đảm Dũng sẽ quay trở trả cửa hàng chiếc
xe máy đó sau khi hết thời hạn thuê nên chủ cửa hàng Bình Minh yêu cầu bạn
Dũng đặt lại một khoản tiền là 2 triệu đồng. Hết thời hạn thuê xe, bạn Dũng trả
lại xe nguyên trạng cho cửa hàng Bình Minh, cửa hàng Bình Minh trả lại số tiền
2 triệu đồng cho bạn Dũng, sau khi đã thu đủ tiền thuê. → Ký cược

→ Ký cược chỉ áp dụng cho 01 loại HĐ, đó là HĐ thuê tài sản là động sản.

*Ký quỹ (Tự học GT)

Bên có nghĩa vụ trong HĐ phải mở 01 tài khoản phong tỏa tại ngân hàng để bảo
đảm thực hiện hợp đồng trước bên có quyền.

*Bảo lãnh (Tự học GT)

- Bên có nghĩa vụ (bên được bảo lãnh)
- Bên có quyền (Bên nhận bảo lãnh)
- Bên thứ ba (Bên bảo lãnh)

VD: Ơng Hà là bạn thân của ơng Hải. Ông Hải cần vay số tiền là 500tr đồng
nhưng ông Hà khơng có tiền mặt cho bạn vay. Do đó ông Hà (bên bảo lãnh) sử
dụng chiếc ô tô trị giá 1 tỷ của mình để bảo lãnh cho ơng Hải (bên được bảo
lãnh) vay 500tr của ông Sơn (bên nhận bảo lãnh).

Hết thời hạn vay nếu ông Hải không thanh tốn được khoản nợ thì ơng Sơn có
quyền xử lý tài sản bảo đảm (chiếc ô tô của ông Hà) để thu hồi khoản tiền đã
cho vay và lãi nếu có. Lúc này ơng Hà là chủ nợ mới của ơng Hải → Bảo lãnh

*Tín chấp: Khơng sử dụng tài sản để bảo đảm hợp đồng mà sử dụng uy tín.

VD: Bà Mão là một phụ nữ nghèo ở xã Bình Minh, huyện Bình Giang, tỉnh Hải
Dương. Bà Mão có nhu cầu vay 20 tr đồng để mua giống cây trồng và giống vật
nuôi về làm kinh tế gia đình để xóa đói giảm nghèo. Vì vậy, Hội liên hiệp phụ
nữ xã Bình Minh, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương đã đứng ra bằng uy tín
của mình bảo đảm cho bà Mão vay khoản tiền này tại 1 ngân hàng. → Tín chấp.

Tín = uy tín. Uy tín của một tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở. Mục đích xóa đói
giảm nghèo.

*Bảo lưu quyền sở hữu

VD: anh Hải có đầy đủ NLHVDS mua 1 chiếc xe máy trị giá 20 tr đồng tại đại
lý Honda Phương Hà. Vì chưa đủ tiền thanh tốn ngay nên anh Hải lựa chọn
phương án trả góp trong vịng 01 năm. Đại lý Honda Phương Hà bảo lưu quyền
sở hữu bằng cách chưa giao cho anh Hải các giấy tờ liên quan đến chiếc xe đó.

Vì vậy, trong thời gian trả góp anh Hải chưa thể đến cơ quan cơng an để đăng
ký quyền sở hữu chiếc xe.

+ Chỉ áp dụng cho HĐ mua bán tài sản.
+ Bản chất: Bên bán chưa chuyển giao quyền sở hữu tài sản cho bên mua

cho đến khi bên mua thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thanh toán.

*Cầm giữ tài sản

VD: anh Hà mua của anh Bình chiếc máy tính xách tay với giá thỏa thuận là
20tr đồng. Theo thỏa thuận thì anh Hà sẽ thanh tốn trước cho anh Bình 15tr
đồng và anh Bình giao chiếc máy tính xách tay cho anh Hà. Số tiền cịn lại, theo
thỏa thuận thì anh Hà sẽ thanh tốn cho anh Bình trong thời hạn 01 tháng kể từ
ngày thanh toán số tiền 15tr đồng đầu tiên. Tuy nhiên đã quá 02 tháng kể từ
ngày thanh toán 15tr đồng đầu tiên mà anh Hà vẫn chưa trả nốt cho anh Bình số
tiền 5tr đồng cịn lại nên anh Bình u cầu anh Hà giao lại chiếc máy tính xách
tay cho anh Bình giữ cho đến khi anh Hà thanh tốn nốt số tiền cịn lại thì anh
Bình mới trả lại chiếc Laptop cho anh Hà.

+ Bản chất: bên có quyền nắm giữ tài sản của bên có nghĩa vụ cho đến khi
bên có nghĩa vụ thực hiện đầy đủ, đúng nghĩa vụ của mình.

+ Được áp dụng cho nhiều loại hợp đồng.

3. Pháp luật về sửa đổi, hủy bỏ, chấm dứt hợp đồng (tự học GT)

4. Trách nhiệm pháp lý do vi phạm hợp đồng

VD: CTCP Bình Minh ký hợp đồng tín dụng với Ngân hàng TMCP Á Châu

(ACB). Theo đó, CTCP Bình Minh vay ACB số tiền 3 tỷ đồng, thời hạn vay là
2 năm kể từ ngày 15/2/2020. Trong hợp đồng tín dụng này, các bên thỏa thuận
CTCP Bình Minh thế chấp cho khoản vay bằng hệ thống dây chuyền sản xuất
của xưởng sản xuất số 01, được định giá là 5 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến ngày
15/12/2022, đã quá hạn thanh toán tới 10 tháng mà CTCP Bình Minh vẫn chưa
thanh tốn tiền gốc và lãi cho ACB dẫn tới thiệt hại cho ACB theo tính tốn là
20 triệu đồng.

- ACB có quyền xử lý tài sản bảo đảm theo quy định của PL (bán ts bảo
đảm: hệ thống dây chuyền sx của xưởng sx số 01) để thu hồi số tiền mà
CTCP Bình Minh đã vay → Biện pháp bđ thực hiện HĐ

- CTCP Bình Minh phải bồi thường thiệt hại cho ACB số tiền là 20tr đồng.

→ TNPL do vi phạm hợp đồng.

a. Khái niệm, đặc điểm của TNPL do VPHĐ

VD1: Anh Bình và anh Hùng đều tham gia giao thơng trên đoạn đường Phạm
Văn Đồng, BTL, HN. Do đi ngược chiều khơng đúng quy định nên anh Bình
tơng xe vào anh Hùng gây thương tích 5% cho anh Hùng. Anh Bình đề nghị
được bồi thường thiệt hại cho anh Hùng với số tiền 100tr đồng và anh Hùng
nhất trí. Do đó, anh Bình đã bồi thường cho anh Hùng số tiền là 100tr đồng. →
TNPL ngoài hợp đồng.

Có hợp đồng được giao kết giữa các chủ thể → Một trong các bên chủ thể vi
phạm hợp đồng → Áp dụng trách nhiệm pháp lý.

VD2: CTCP Bình Minh ký hợp đồng tín dụng với Ngân hàng TMCP Á Châu
(ACB). Theo đó, CTCP Bình Minh vay ACB số tiền 3 tỷ đồng, thời hạn vay là

2 năm kể từ ngày 15/2/2020. Tuy nhiên, mới đến ngày 15/2/2021 thì CTCP
Bình Minh đã thu xếp đủ số tiền để trả cho ACB nên cơng ty đã thanh tốn
trước hạn cho ACB toàn bộ tiền gốc và lãi của khoản vay. Điều này đã gây thiệt
hại cho ACB được tính tốn là 5 triệu đồng nên CTCP Bình Minh đã bồi thường
thiệt hại cho ACB số tiền 5 triệu đồng.

Vi phạm hợp đồng: các chủ thể của hợp đồng không thực hiện đúng những gì
các bên đã thỏa thuận trong HĐ.

b. Các hình thức TNPL do VPHĐ

*Các hình thức TNPL liên quan đến việc thực hiện hợp đồng

- Buộc thực hiện ĐÚNG hợp đồng

Bên bị vi phạm có quyền yêu cầu bên vi phạm thực hiện đúng những gì các bên
đã thỏa thuận trong HĐ như: đúng đối tượng, đúng giá cả, đúng phương thức
thanh toán,...

VD: A bán cho B chiếc xe máy Wave S nhưng đến khi giao xe thì A lại giao
cho B chiếc xe máy SH mode. B có quyền yêu cầu A giao đúng cho mình chiếc
xe máy Wave S như đã thỏa thuận trong HSS → Buộc thực hiện đúng HĐ
(đúng đối tượng HĐ)

- Buộc TIẾP TỤC thực hiện hợp đồng

Bên bị vi phạm có quyền yêu cầu bên vi phạm tiếp tục thực hiện hợp đồng nếu
bên vi phạm vi phạm điều khoản về thời hạn trong HĐ. Hình thức này chỉ áp
dụng cho các vi phạm HĐ liên quan đến thời hạn.

VD: A bán cho B chiếc xe máy SH mode. Hai bên thỏa thuận trong HĐ là ngày
15/2/2021 thì bên bán phải giao xe cho bên mua. Nhưng đã đến ngày 16/2/2021
mà bên bán vẫn chưa giao xe cho bên mua. Vì vậy bên mua yêu cầu bên bán
tiếp tục giao xe cho mình vào những ngày tiếp theo với hạn cuối cùng phải giao
xe là ngày 20/2/2021. → Bên mua áp dụng hình thức buộc tiếp tục thực hiện
HĐ với bên bán.

*Các hình thức TNPL liên quan đến tài sản

- Phạt vi phạm hợp đồng
- Bồi thường thiệt hại


Nội dung Phạt vi phạm hợp đồng Bồi thường thiệt hại
Về căn cứ áp -Có vi phạm HĐ xảy ra.
dụng -Có sự thỏa thuận của các -Có vi phạm HĐ xảy ra.
bên về việc áp dụng hình -Có thiệt hại xảy ra trên thực
Về mức thức phạt vi phạm HĐ nếu có tế
trách nhiệm vi phạm HD xảy ra -Có mối quan hệ nhân-quả giữa
hành vi vi phạm hợp đồng và
Mục đích Mức phạt do các bên thỏa thiệt hại thực tế xảy ra. (chỉ
thuận nhưng không quá 8% dùng để xác nhận đối tượng bồi
giá trị phần hợp đồng bị vi thường)
phạm
Mức bồi thường dựa trên cơ sở
Trừng phạt bên VPHĐ thiệt hại xảy ra. Về nguyên tắc
phải bồi thường toàn bộ thiệt
hại nhưng các bên có thể thỏa
thuận mức bồi thường

Khôi phục thiệt hại

Công ty TNHH 1 thành viên Hải Dương ký hợp đồng bán cho DNTN Hà Nội
10 tấn rau củ mùa đông với giá thỏa thuận là 2 tỷ đồng. Đến khi giao hàng và
thanh tốn thì bên mua đã nhận đủ số hàng như thỏa thuận trong hợp đồng
nhưng bên mua chỉ thanh toán 25% số tiền phải thanh tốn. Trong khi đó, HĐ
quy định bên mua phải thanh toán đầy đủ ngay sau khi bên bán giao hàng. Biết
rằng trong HĐ này, các bên có điều khoản về phạt vi phạm hợp đồng, cụ thể là
“Bên vi phạm phải nộp phạt vi phạm HĐ cho bên bị vi phạm với tỉ lệ 5% giá trị
hợp đồng”. Ngoài ra, hành vi thanh tốn của DNTN Hà Nội cịn gây thiệt hại
cho CTTNHH 1 thành viên Hải Dương.

1. Hãy xác định các hình thức TNPL do VPHĐ mà DNTN Hà Nội phải
gánh chịu?
- Buộc tiếp tục thực hiện hợp đồng. DNTN Hà Nội tiếp tục phải
thanh toán cho CTTNHH 1 thành viên Hải Dương số tiền còn lại
(75%)
- Bồi thường thiệt hại (vì đã có đủ các căn cứ áp dụng-nhớ ghi đủ
các lí do)
- Phạt vi phạm hợp đồng: Không được áp dụng hình thức này trong
tình huống vì thỏa thuận PVPHĐ của các bên không đúng pháp
luật nên không có giá trị pháp lý

2. Hãy xác định các hình thức TNPL tài sản do VPHĐ mà DNTN phải gánh
chịu?
- Bồi thường thiệt hại (vì đã có đủ các căn cứ áp dụng-nhớ ghi đủ
các lí do)

5. Các trường hợp miễn trách nhiệm pháp lý do vi phạm hợp đồng

*Miễn TNPL do các bên thỏa thuận

Anh A vay anh B 100tr đồng, thỏa thuận sẽ trả lại gốc và lãi vào ngày
15/5/2022 nhưng hôm nay là 4/11/2022 mà anh A vẫn chưa trả cho anh B gốc
và lãi. Tuy nhiên anh B miễn trách nhiệm pháp lý cho anh A.

*Miễn TNPL do gặp sự kiện bất khả kháng

Bên vi phạm HĐ không phải do lỗi của họ mà do gặp SKBKK (Sự kiện bất khả
kháng), SKBKK là nguyên nhân gây ra vi phạm HĐ.

SKBKK: Sự kiện xảy ra khơng phụ thuộc vào ý chí của các bên chủ thể trong
HĐ (hiện tượng tự nhiên).

VD: Vì mưa bão lớn, gây sạt lở đường nên tồn bộ giao thơng bị tê liệt. Vì vậy
dẫn đến tình trạng CTCP Bình Minh giao hàng cho HTX (hợp tác xã) Hồng
Hơn khơng đúng thời hạn thỏa thuận trong hợp đồng (muộn hơn 2 ngày). →
CTCP Bình Minh VPHĐ do gặp SKBKK (mưa bão lớn, sạt lở đường gây tê liệt
giao thơng).

*Miễn TNPL vì VPHĐ của bên này là do lỗi của bên kia

VD: CTCP Bình Minh ký hợp đồng vận chuyển hàng hóa với HTX Hồng Hơn.
Theo thỏa thuận trong HĐ thì ngày 15/11/2022, CTCP Bình Minh phải vận
chuyển số hàng hóa đã thỏa thuận đến kho của HTX Hồng Hơn. Đúng ngày
15/11/2022, CTCP Bình Minh đã vận chuyển hàng hóa đến kho của HTX
Hồng Hơn nhưng về phía HTX Hồng Hơn khơng ra tiếp nhận số hàng hóa đó.
Vì vậy, đến hơm sau, ngày 16/11/2022 thì CTCP Bình Minh mới giao được
hàng cho HTX Hồng Hơn → CTCP Bình Minh đã vi phạm HĐ (giao hàng
không đúng thời hạn) nhưng không phải do lỗi của cơng ty mà do lỗi của HTX

Hồng Hơn. CTCP Bình Minh được miễn TNPL.

*Miễn TNPL vì vi phạm HĐ của 1 bên do việc phải thực hiện quyết định của cơ
quan nhà nước có thẩm quyền mà các bên không thể biết được vào thời điểm
giao kết hợp đồng.

VD: CTCP Bình Minh ký hợp đồng vận chuyển hàng hóa với HTX Hồng Hơn.
Theo thỏa thuận trong HĐ thì ngày 15/11/2022, CTCP Bình Minh phải vận
chuyển số hàng hóa đã thỏa thuận đến kho của HTX Hồng Hơn. Đúng ngày

15/11/2022, CTCP Bình Minh đã vận chuyển hàng hóa đến kho của HTX
Hồng Hơn nhưng đang trên đường đi chỉ cách kho của HTX Hồng Hơn
khoảng 5km thì chiếc xe chở hàng của CTCP Bình Minh được trưng dụng bởi
cơ quan nhà nước có thẩm quyền để tham gia vào việc đưa người bị tai nạn giao
thông đi cấp cứu ở bệnh viện. Điều này dẫn tới việc ngày 16/11/2022 thì CTCP
Bình Minh mới giao được hàng cho HTX Hồng Hơn → CTCP Bình Minh đã
vi phạm HĐ (giao hàng không đúng thời hạn) nhưng không phải do lỗi của công
ty mà do phải thực hiện quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

6. Hợp đồng vơ hiệu và xử lý hợp đồng vô hiệu

- Các ĐK có hiệu lực của HĐ: 4ĐK
- Các trường hợp HĐ vô hiệu: cụ thể hơn để xác định trách nhiệm của các

bên đúng hơn.
+ HĐ vơ hiệu tồn bộ
+ HĐ vơ hiệu từng phần (Không học)

Cho VD về HĐ vô hiệu

a. Các trường hợp HĐ vơ hiệu tồn bộ

*Nội dung, mục đích của HĐ vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội.

*HĐ vô hiệu do giả tạo

-HĐ được giao kết thật (1)

-HĐ được giao kết giả tạo để nhằm che giấu HĐ thật (2)

VD: Ông Hải bán cho ơng Bình một căn hộ chung cư với giá thỏa thuận là 5 tỷ
đồng (HĐ thật, các bên thực hiện theo HĐ này). Tuy nhiên, để giảm bớt số tiền
thuế thu nhập cá nhân phải nộp cho nhà nước nên ơng Hải và ơng Bình giao kết
thêm một HĐ khác. Tại HĐ này, hai bên thỏa thuận giá mua bán căn hộ đó là 3
tỷ đồng (HĐ giả) → HĐ giả (HĐ với giá mua bán là 3 tỷ đồng) là HĐ vô hiệu
do giả tạo.

*HĐ vô hiệu do được xác lập, thực hiện bởi người chưa thành niên, người mất
NLHVDS, người bị hạn chế NLHVDS, người có khó khăn trong nhận thức và
làm chủ hành vi của mình.

*HĐ vơ hiệu do bị đe dọa, bị lừa dối, bị cưỡng ép.

*HĐ vô hiệu do bị nhầm lẫn

*HĐ vô hiệu do không tuân thủ quy định của pháp luật về hình thức của HĐ đối
với những HĐ mà PL bắt buộc phải tuân theo hình thức nhất định.

b. Hậu quả pháp lý và cách xử lý HĐ vơ hiệu tồn bộ

-Hậu quả pháp lý: HĐ vơ hiệu tồn bộ là HĐ khơng có hiệu lực, khơng có giá trị
pháp lý kể từ thời điểm giao kết. → Coi như khơng có HĐ.

VD: HĐ được giao kết ngày 15/2/2022. Tòa án nhân dân tuyên bố HĐ này vô
hiệu, ngày tuyên bố là 15/6/2022. Tuy nhiên, trước đó, vào ngày 15/4/2022 các
bên đã thực hiện xong HĐ.

-Cách xử lý:

+Nếu HĐ chưa được thực hiện thì các bên không được thực hiện nữa.

+Nếu HĐ đã được thực hiện thì các bên phải hồn trả cho nhau những gì đã
nhận. Bên có lỗi thì phải bồi thường.

III, Một số loại hợp đồng cụ thể

1, Hợp đồng mua bán hàng hoá

a. Khái niệm, đặc điểm của HĐMBHH

*Về chủ thể:

Chủ thể của HĐMBHH là bên mua và bên bán ít nhất phải có 1 bên chủ thể là
THƯƠNG NHÂN.

DNTN Phương Hà làm đại lý xe máy cho hãng Honda ký hợp đồng bán cho anh
Bình một chiếc xe máy → HĐMBHH

*Về đối tượng:

Đối tượng của HĐMBHH là hàng hóa, bao gồm:

-Các tài sản là động sản

-Những vật gắn liền với đất đai: cây cối, nhà ở (căn hộ tập thể, căn hộ chung
cư).

Lưu ý: trừ đất đai. Đất đai là đối tượng của HĐ chuyển nhượng quyền sử dụng
đất.

VD: Anh Hải mua lô đất biệt thự 500m2 trong dự án của CTCP Đất Xanh. Tuy
nhiên hợp đồng này các bên thiết lập bằng lời nói → HĐ vơ hiệu chứ khơng
phải HĐMBHH vơ hiệu.

VD: Anh Hải mua 1 căn hộ chung cư dạng penthouse với diện tích 500m2 trong

tòa chung cư của CTCP Đất Xanh là chủ đầu tư. Tuy nhiên hợp đồng này các
bên thiết lập bằng lời nói. → HĐMBHH vơ hiệu.

*Về hình thức: HĐMBHH có thể thể hiện dưới dạng lời nói, văn hóa hoặc hành
vi.

b. Các nội dung khác về HĐMBHH (giáo trình)

Tuân thủ quy định chung của pháp luật về HĐ (mục II).