Chương vi pháp luật tài chính

CHƯƠNG VI: PHÁP LUẬT TÀI CHÍNH

I, Khái quát về pháp luật tài chính

1, Sự cần thiết phải quản lý nhà nước các quan hệ tài chính/ quan hệ
NSNN/ quan hệ thuế bằng pháp luật

PLTC gồm nhiều chế định pháp luật

- PL ngân sách nhà nước: Sự cần thiết phải quản lý nhà nước đối với NSNN
bằng pháp luật

- PL thuế: Sự cần thiết phải quản lý nhà nước đối với hoạt động thu, nộp thuế
bằng pháp luật

Nội dung PL Kinh tế PL Tài chính PL NSNN PL thuế
Câu 1
Tại sao NN phải Tại sao NN phải Tại sao NN phải Tại sao NN phải
Câu 2 quản lý nền kinh tế quản lý tài chính quản lý NSNN quản lý thuế bằng
bằng PL bằng PL bằng PL PL
Câu 3 04 lý do 04 lý do 04 lý do 04 lý do

Câu 4 Tại sao NN phải Tại sao NN phải Tại sao NN phải Tại sao NN phải
Câu 5 tăng cường quản tăng cường quản tăng cường tăng cường quản
Câu 6 lý nền kinh tế bằng lý tài chính bằng quản lý NSNN lý thuế bằng PL
PL PL bằng PL 02 lý do
02 lý do 02 lý do 02 lý do

Tại sao NN phải Tại sao NN phải Tại sao NN phải Tại sao NN phải
tăng cường xây tăng cường xây tăng cường xây tăng cường xây
dựng và hoàn thiện dựng và hoàn dựng và hoàn dựng và hoàn

hệ thống PLKT thiện hệ thống thiện hệ thống thiện hệ thống
02 lý do PLTC PLNSNN PLthuế
02 lý do 02 lý do 02 lý do

2, Đối tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉnh PLTC/ PL NSNN/ PL
thuế

Dạng câu hỏi: Cho VD về 1 quan hệ xã hội thuộc ĐTDC của PLTC/ PL
NSNN/ PL thuế

“PLTC/ PL NSNN/ PL thuế” sử dụng duy nhất phương pháp điều chỉnh là PP
mệnh lệnh” Câu nói trên đúng hay sai

Nội dung PL Tài chính PL NSNN PL thuế

1, Đối Là các quan hệ tài chính, quan hệ tài Là các quan hệ Là các quan hệ
tượng chính là các QHXH phát sinh trong quá xã hội phát sinh xã hội phát
điều trình tạo lập, quản lý và sử dụng quỹ tiền trong quá trình sinh trong q
chính tệ của các chủ thể trong xã hội. Dựa vào tạo lập, quản lý trình thu và nộp
tính chất của quan hệ tài chính thì đối và sử dụng quỹ các loại thuế
tượng điều chỉnh của PLTC gồm NSNN - Phát sinh
* QH TC cơng có đặc điểm Đặc điểm trong quá trình
- Phát sinh trong quá trình tạo lập, quản - Phát sinh trong thu và nộp các
lý, sử dụng các quỹ tiền tệ của các chủ thể quá trình tạo lập, loại thuế
đại diện cho nhà nước gắn với việc thực quản lý, sử dụng - Ln có ít
hiện chức năng, nhiệm vụ của nhà nước quỹ NSNN nhất 1 bên chủ
- Ln có ít nhất 1 bên chủ thể đại diện - Ln có ít nhất thể đại diện cho
cho quyền lực nhà nước (Cơ quan NN, 1 bên chủ thể đại quyền lực nhà
người được quyền lực NN trao quyền diện cho quyền nước (Cơ quan
- Địa vị pháp lý giữa các bên chủ thể lực nhà nước NN, người

khơng bình đẳng với nhau (Cơ quan NN, được quyền lực
VD: quan hệ NSNN, quan hệ thuế… người được NN trao quyền
(tr343 - 344) quyền lực NN - Địa vị pháp lý
* QH TC tư: trao quyền giữa các bên
- Phát sinh trong quá trình tạo lập, quản - Địa vị pháp lý chủ thể không
lý, sử dụng các quỹ tiền tệ của các chủ thể giữa các bên chủ bình đẳng với
không đại diện cho nhà nước không gắn thể không bình nhau
với việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ đẳng với nhau
của nhà nước
- Khơng có bất kì chủ thể đại diện cho
quyền lực nhà nước (Cơ quan NN, người
được quyền lực NN trao quyền
- Địa vị pháp lý giữa các bên chủ thể bình
đẳng với nhau
VD: quan hệ TC doanh nghiệp, quan hệ
TC hợp tác xã, quan hệ TC của các tổ
chức trung gian tài chính….

2, 2 phương pháp Phương pháp Phương pháp
Phương - Phương pháp mệnh lệnh: điều chỉnh mệnh lệnh mệnh lệnh
pháp QHTC công
điều - Phương pháp thoả thuận: điều chỉnh
chỉnh QHTC tư

VD1: Để được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp cho CTCP Hoàng
Mai, những người đại diện đã nộp hồ sơ đăng kí CTCP lên phịng ĐKKD của
sở KH và ĐT (quản lý lĩnh vực đầu tư) tỉnh Bắc Ninh. Khi nộp hồ sơ, người
đại diện đồng thời nộp lệ phí (NSNN) theo quy định của PL. => QHTC công

VD2: Để duy trì hoạt động giảng dạy và công tác của nhà trường trên mảnh

đất số 69 phường Đức Thắng, thầy Nguyễn Trọng Cơ thay mặt cho HVTC đã
nộp thuế sử dụng đất tại Chi cục thuế quận BTL. Quan hệ giữa HVTC và Chi
cục thuế quận BTL là QHTC công, đồng thời cũng là quan hệ NSNN, đồng
thời là quan hệ thuế.

VD3: Bộ Tài chính chi NSNN cho HVTC => Quan hệ giữa BTC và HVTC là
QHTC công, đồng thời cũng là quan hệ NSNN

VD4: Chi cục thuế quận BTL tiến hành thu thuế thu nhập doanh nghiệp của
CTCP Bình Minh là 1 doanh nghiệp có trụ sở tại quận BTL, thành phố HN
=> quan hệ giữa chi cục thuế quận BTL và CTCP Bình Minh là quan hệ thuế,
được điều chỉnh bởi PL thuế

VD5: Ngày 5/2/2022, ơng An đại diện cho CTCP Hồng Mai thanh tốn tiền
về cung cấp dịch vụ cho CTTNHH 1 thành viên Bình Minh => quan hệ giữa
CTCP Hồng Mai và CTTNHH 1 thành viên Bình Minh là quan hệ tài chính
tư

VD6: Ơng Bình có đầy đủ năng lực hành vi dân sự quyết định đầu tư 5 tỷ
đồng trong sổ tiết kiệm của mình để góp vốn cùng với bạn mình là ông Hải để
thành lập CTTNHH 2 thành viên trở lên Hải Bình - kinh doanh trong lĩnh vực
thực phẩm nhập khẩu. => Quan hệ góp vốn giữa ơng Bình và ơng Hải để tạo
lập vốn điều lệ của CTTNHH 2 thành viên trở lên Hải Bình là quan hệ tài
chính tư (tạo lập)

VD7: Ngân hàng thương mại cổ phần quân đội cho CTCP Bình Minh vay 5 tỷ
đồng thông qua hợp đồng tín dụng được giao kết ngày 21/11/2022 để CTCP
Bình Minh mở rộng vốn đầu tư kinh doanh => Quan hệ giữa MB và CTCP
Bình Minh là quan hệ tài chính tư (sử dụng quỹ tiền tệ)

II, Quan hệ pháp luật tài chính/ quan hệ pháp luật NSNN/ quan hệ pháp
luật thuế (thêm phần được điều chỉnh bởi QPPL)

QHTC => QH pháp luật tài chính
luật TCC
QH TCC => QH pháp luật TC tư
luật NSNN
QHTC tư => QH pháp

QH NSNN => QL pháp

QH thuế => QH pháp luật thuế

Quan hệ pháp luật là Quan hệ xã hội được điều chỉnh bởi Quy phạm pháp luật

QHPL = QHXH + QPPL

QHHPL tài chính = QHTC + QPPL tài chính

QHPL tài chính cơng = QHTCC + QPPL TC công

VD1: Quan hệ PL TCC/ quan hệ pháp luật thuế/ quan hệ pháp luật NSNN

Chi cục thuế quận BTL tiến hành thu thuế thu nhập doanh nghiệp của CTCP
Bình Minh là 1 doanh nghiệp có trụ sở tại quận BTL, thành phố HN. Quan hệ
giữa chi cục thuế quận BTL và CTCP Bình Minh là quan hệ thuế, được điều
chỉnh bởi QPPL TCC, cụ thể là các QPPL trong luật thuế TNDN. => Quan hệ
giữa Chi cục thuế BTL và CTCP Bình Minh là quan hệ pháp luật TCC, đồng
thời là quan hệ pháp luật thuế, cũng đồng thời là quan hệ pháp luật NSNN

VD2: Quan hệ PL TC tư

Ơng Bình có đầy đủ năng lực hành vi dân sự quyết định đầu tư 5 tỷ đồng
trong sổ tiết kiệm của mình để góp vốn cùng với bạn mình là ơng Hải để
thành lập CTTNHH 2 thành viên trở lên Hải Bình - kinh doanh trong lĩnh vực
thực phẩm nhập khẩu. Quan hệ góp vốn giữa ơng Bình và ơng Hải để tạo lập
vốn điều lệ của CTTNHH 2 thành viên trở lên Hải Bình là quan hệ tài chính
tư. Quan hệ này được điều chỉnh QPPL TC tư, cụ thể là luật doanh nghiệp
năm 2020. => Quan hệ này là quan hệ pháp luật TC tư.

Dạng câu hỏi

1, Cho ví dụ về quan hệ tài chính cơng/ quan hệ xã hội được điều chỉnh phải
pháp luật tài chính cơng? Giải thích (Phần I)

2, Cho ví dụ về quan hệ pháp luật tài chính cơng? Giải thích (Phần II)

3, Cho ví dụ về quan hệ pháp luật tài chính cơng và phân tích các yếu tố cấu
thành của quan hệ pháp luật tài chính cơng (Phần II)

Chi cục thuế quận BTL tiến hành thu thuế thu nhập doanh nghiệp của CTCP
Bình Minh là 1 doanh nghiệp có trụ sở tại quận BTL, thành phố HN. Quan hệ
giữa chi cục thuế quận BTL và CTCP Bình Minh là quan hệ thuế, được điều

chỉnh bởi QPPL TCC, cụ thể là các QPPL trong luật thuế TNDN. => Quan hệ
giữa Chi cục thuế BTL và CTCP Bình Minh là quan hệ pháp luật TCC.

* Chủ thể của QHPL: chủ thể của QHPL TCC trong ví dụ trên là Chi cục thuế
quận BTL và CTCP Bình Minh. Trong đó Chi cục thuế quận BTL là một cơ
quan nhà nước, là chủ thể nhân danh quyền lực nhà nước cịn CTCP Bình

Minh là 1 doanh nghiệp do đó địa vị pháp lý của các bên chủ thể này khơng
bình đẳng với nhau.

* Khách thể của QHPL: khách thể của QHPL TCC trong ví dụ trên là số tiền
thuế mà CTCP Bình Minh nộp cho nhà nước. Đó là lợi ích vật chất

* Nội dung của QHPL: nội dung của QHPL TCC trong ví dụ trên là

- Đối với chi cục thuế quận BTL thì có quyền thu thuế
- Đối với CTCP Bình Minh thì có nghĩa vụ nộp thuế

-> Quyền thu thuế của Chi cục thuế quận BTC và nghĩa vụ nộp thuế
của CTCP Bình Minh chính là nội dung của QHPL TCC trong ví dụ
trên