Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học theo hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh ở các trường trung học cơ sở thị xã hoài nhơn, tỉnh bình định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

NGUYỄN TUẤN HẢI

QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG
DẠY HỌC THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC

CHO HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
THỊ XÃ HỒI NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH

Ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 8140114

Người hướng dẫn: 1. PGS.TS. TRẦN QUỐC TUẤN
2. TS. NGUYỄN LÊ HÀ

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan cơng trình này là kết quả nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong Đề án là trung thực và chưa được công bố trong
bất cứ một cơng trình nghiên cứu nào.

Tác giả đề án

Nguyễn Tuấn Hải

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm chân thành tơi xin bày tỏ lịng cảm ơn đến lãnh đạo Nhà
trường, Phòng Sau đại học, quý thầy cô giáo Trường Đại học Quy Nhơn đã

tạo điều kiện thuận lợi cho tôi được học tập, nghiên cứu nâng cao trình độ,
hồn thiện bản thân nhằm đáp ứng yêu cầu đòi hỏi ngày càng cao của ngành
giáo dục nói riêng cũng như của đất nước nói chung.

Xin chân thành cảm ơn các nhà giáo, các nhà khoa học đã tận tình
giảng dạy. Xin cảm ơn lãnh đạo Phịng Giáo dục và Đào tạo thị xã Hoài
Nhơn, cán bộ quản lý, quý thầy cô là đồng nghiệp ở các trường THCS trên địa
bàn thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định đã động viên, tạo mọi điều kiện giúp đỡ
tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và cho đến khi hồn thành đề án.

Đặc biệt tôi xin chân thành cảm ơn nhà giáo PGS.TS. Trần Quốc Tuấn,
TS. Nguyễn Lê Hà, hai thầy đã hết sức quan tâm, tận tình hướng dẫn, giúp đỡ
tơi hồn thành Đề án tốt nghiệp Thạc sỹ này.

Những nội dung học tập được ở trường, kiến thức có được từ sự truyền
đạt của các nhà giáo, thông qua tài liệu và được thầy giáo hướng dẫn nghiên
cứu đã giúp tôi nâng cao nhận thức để hồn thiện đề tài “Quản lý ứng dụng
cơng nghệ thông tin trong dạy học theo hướng phát triển năng lực tự học
cho học sinh ở các trường THCS thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định”.

Dù đã có rất nhiều cố gắng, song Đề án chắc chắn không thể tránh khỏi
những thiếu sót và hạn chế. Kính mong nhận được sự chia sẻ và những ý kiến
đóng góp quý báu của quý thầy, cô và các anh, chị đồng nghiệp.

Xin trân trọng cảm ơn!
Bình Định, tháng 8 năm 2023
Người viết

Nguyễn Tuấn Hải

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài........................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 3
5. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 4
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ...................................................... 5
7. Cấu trúc đề án................................................................................................ 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG
NGHỆTHÔNG TIN TRONG DẠY HỌC THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ.................... 6
1.1. Khái lược lịch sử nghiên cứu vấn đề.......................................................... 6
1.2. Các khái niệm chính của đề tài .................................................................. 9

1.2.1. Khái niệm năng lực, tự học, năng lực tự học................................ 9
1.2.2. Khái niệm ứng dụng công nghệ thông tin................................... 10
1.2.3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ............................ 11
1.2.4 Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ................ 13
1.3. Lý luận về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học theo hướng phát
triển năng lực tự học cho học sinh trung học cơ sở ........................................ 13
1.3.1. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực............................. 13
1.3.2. Phát triển năng lực tự học cho học sinh trung học cơ sở ............ 14
1.3.3. Mục tiêu và nội dung ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy

học theo hướng phát triển năng lực tự học ........................................... 17
1.4. Lý luận về quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học theo
hướng phát triển năng lực cho học sinh trung học cơ sở ................................ 22

1.4.1. Mục tiêu quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học
theo hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh ............................. 22
1.4.2. Nội dung quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học
theo hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh ............................. 22
1.4.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình quản lý ứng dụng công
nghệ thông tin trong dạy học theo hướng phát triển năng lực tự học cho
học sinh trung học cơ sở ....................................................................... 31
Tiểu kết chương 1............................................................................................ 33
Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG
TIN TRONG DẠY HỌC THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ
HỌC CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THỊ XÃ
HỒI NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH................................................................. 34
2.1. Khái quát quá trình khảo sát thực trạng ................................................... 34
2.1.1. Mục đích khảo sát ....................................................................... 34
2.1.2. Địa bàn và đối tượng khảo sát .................................................... 34
2.1.3. Nội dung khảo sát ....................................................................... 34
2.1.4. Công cụ khảo sát ......................................................................... 35
2.2. Khái quát về đặc điểm kinh tế - xã hội và tình hình giáo dục trung học cơ
sở thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định .............................................................. 39
2.2.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội ............................................................ 39
2.2.2. Tình hình giáo dục và giáo dục trung học cơ sở......................... 40
2.3. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học theo hướng phát
triển năng lực tự học cho học sinh các trường trung học cơ sở thị xã Hồi
Nhơn, tỉnh Bình Định...................................................................................... 42
2.3.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng các hình thức ứng dụng

công nghệ thông tin trong dạy học............................................................ 42
2.3.2. Thực trạng về khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
học của giáo viên để phát triển năng lực tự học ....................................... 43
2.3.3. Thực trạng về mức độ ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học
của giáo viên để hướng dẫn học sinh tự học............................................. 44
2.3.4. Thực trạng trình độ cơng nghệ thơng tin cán bộ quản lý và giáo viên
các trường trung học cơ sở thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định................. 45
2.3.5. Thực trạng về năng lực tự học của học sinh ở các trường trung học
cơ sở thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định ................................................... 46
2.3.6. Thực trạng mục đích sử dụng máy tính, khai thác mạng máy tính và
thái độ tham gia học tập đối với các hình thức giảng dạy của học sinh ... 47
2.3.7. Thực trạng cơ sở vật chất để ứng dụng công nghệ thông tin ở các
trường trung học cơ sở thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định ....................... 48
2.4. Thực trạng quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học theo
hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh các trường trung học cơ sở ở
thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định ................................................................... 51
2.4.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch quản lý ứng dụng công nghệ thông
tin trong dạy học theo hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh..... 51
2.4.2. Thực trạng tổ chức quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
học theo hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh .......................... 53
2.4.3. Thực trạng chỉ đạo quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
học theo hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh .......................... 54
2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá quản lý ứng dụng công nghệ thông tin
trong dạy học theo hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh.......... 55
2.4.5. Thực trạng thực hiện các biện pháp quản lý ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học theo hướng phát triển năng lực tự học cho học
sinh ở các trường trung học cơ sở thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định ...... 57

2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý ứng dụng công nghệ thông tin

trong dạy học theo hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh các trường
trung học cơ sở thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định ......................................... 60

2.5.1. Thuận lợi và khó khăn..................................................................... 60
2.5.2. Thành tựu và hạn chế ...................................................................... 61
2.5.3. Nguyên nhân của hạn chế ............................................................... 64
Tiểu kết chương 2............................................................................................ 66
Chương 3 ......................................................................................................... 67
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG
DẠY HỌC THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO
HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THỊ XÃ HỒI NHƠN,
TỈNH BÌNH ĐỊNH ......................................................................................... 67
3.1. Ngun tắc xác lập các biện pháp ............................................................ 67
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ................................................... 67
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ................................................. 67
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ................................................. 68
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi và hiệu quả................................. 68
3.2. Các biện pháp quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học theo
hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh ở các trường trung học cơ sở
thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định ................................................................... 69
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về
tầm quan trọng của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học theo
hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh......................................... 69
3.2.2. Kế hoạch hóa hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
học theo hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh .......................... 71
3.2.3. Tăng cường quản lý cơ sở vật chất, đầu tư phương tiện dạy học hiện
đại phục vụ cho việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học theo
hướng phát triển NLTH cho HS................................................................ 73

3.2.4. Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho cán bộ quản lý và giáo viên về

ứng dụng công nghệ thông tin theo hướng phát triển năng lực tự học cho
học sinh. .................................................................................................... 77
3.2.5. Kiểm tra và đánh giá việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
học theo hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh .......................... 80
3.2.6. Xây dựng cơ chế, tạo động lực kích thích việc ứng dụng cơng nghệ
thông tin trong dạy học theo hướng phát triển năng lực tự học cho học
sinh của giáo viên...................................................................................... 83
3.3. Khảo nghiệm sự cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất ............. 85
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................... 90
1. Kết luận ....................................................................................................... 90
2. Kiến nghị ..................................................................................................... 92
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 92
PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBQL : Cán bộ quản lý
CNH,HĐH : Cơng nghiệp hố, Hiện đại hố
CNTT : Cơng nghệ thông tin
CNTT&TT : Công nghệ thông tin và truyền thông
CSVC : Cơ sở vật chất
GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo
GV : Giáo viên
HĐTH : Hoạt động tự học
HS : Học sinh
HT : Hiệu trưởng
ICT : Công nghệ thông tin và Truyền thông
KHCN : Khoa học công nghệ
NXB : Nhà xuất bản
NLTH : Năng lực tự học

PHT : Phó hiệu trưởng
PPDH : Phương pháp dạy học
QLGD : Quản lý giáo dục
SGK : Sách giáo khoa
TBDH : Thiết bị dạy học
THCS : Trung học cơ sở
TPCM : Tổ phó chun mơn
TT : Tổ trưởng
XHCN : Xã hội chủ nghĩa

DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang
Bảng 2.1: Số liệu trường, lớp, HS trên địa bàn thị xã Hoài Nhơn năm học

2022-2023 ....................................................................................... 40
Bảng 2.2: Nhận thức của CBQL về tầm quan trọng của các hình thức ứng

dụng CNTT trong dạy học theo hướng phát triển NLTH cho HS.. 42
Bảng 2.3: Nhận thức của GV về tầm quan trọng của các hình thức ứng dụng

CNTT trong dạy học theo hướng phát triển NLTH cho HS........... 43
Bảng 2.4: Khả năng ứng dụng CNTT của giáo viên để phát triển NLTH...... 43
Bảng 2.5: Mức độ ứng dụng CNTT trong dạy học của GV để hướng dẫn HS

tự học............................................................................................... 44
Bảng 2.6. Trình độ tin học của CBQL các trường THCS thị xã Hồi Nhơn.. 45
Bảng 2.7. Trình độ tin học của GV các trường THCS thị xã Hoài Nhơn....... 46
Bảng 2.8: Năng lực ứng dụng CNTT trong hoạt động tự học của HS các

trường THCS thị xã Hoài Nhơn...................................................... 46
Bảng 2.9: Kết quả khảo sát mục đích sử dụng máy tính, khai thác mạng máy

tính của học sinh các trường THCS thị xã Hồi Nhơn ................... 47
Bảng 2.10: Tình hình CSVC phục vụ ứng dụng CNTT trong dạy học theo

hướng phát triển NLTH cho HS các trường THCS ở thị xã
Hoài Nhơn ....................................................................................... 51
Bảng 2.11: Đánh giá thực trạng xây dựng kế hoạch ứng dụng CNTT trong
dạy học theo hướng phát triển NLTH cho HS ở các trường THCS
thuộc thị xã Hoài Nhơn ................................................................... 52
Bảng 2.12: Đánh giá thực trạng tổ chức quản lý ứng dụng CNTT trong dạy
học theo hướng phát triển NLTH cho HS ở các trường THCS thị xã
Hoài Nhơn ....................................................................................... 53
Bảng 2.13: Đánh giá thực trạng chỉ đạo ứng dụng CNTT trong dạy học theo
hướng phát triển NLTH cho học sinh ở các trường THCS thị xã

Hoài Nhơn ....................................................................................... 54
Bảng 2.14: Đánh giá thực trạng kiểm tra, đánh giá ứng dụng CNTT trong dạy

học theo hướng phát triển NLTH cho HS ở các trường THCS thị xã
Hoài Nhơn ....................................................................................... 55
Bảng 2.15: Kết quả khảo sát thực trạng thực hiện các biện pháp quản lý ứng
dụng CNTT trong dạy học theo hướng phát triển NLTH cho H S
của CBQL ....................................................................................... 57
Bảng 2.16: Kết quả khảo sát thực trạng thực hiện các biện pháp quản lý ứng
dụng CNTT trong dạy học theo hướng phát triển NLTH cho HS
của GV ............................................................................................ 59
Bảng 3.1: Kết quả khảo sát mức độ cần thiết của các biện pháp.................... 85
Bảng 3.2: Kết quả khảo sát mức độ khả thi của các biện pháp ...................... 86

Bảng 3.3: Tương quan giữa mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ..88

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Bước vào thế kỷ XXI là bước vào kỷ nguyên của công nghệ thông tin

(CNTT) cùng với nền kinh tế tri thức, mỗi quốc gia đều đứng trước những
thời cơ và thách thức to lớn, đó là sự bùng nổ thông tin, sự phát triển như vũ
bão của cách mạng khoa học và công nghệ (KH&CN). Nó có ảnh hưởng rất
sâu sắc đến mọi hoạt động của đời sống xã hội và trở thành một trong những
nhân tố quyết định sức mạnh và vị thế của mỗi quốc gia trên thế giới. Do đó,
việc tập trung đầu tư cho sự nghiệp Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) là chiến
lược quan trọng hàng đầu của mỗi quốc gia.

Nhận thức được vai trò to lớn của CNTT, Đảng ta đã sớm có chủ
trương đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong thời kỳ cơng nghiệp hố, hiện đại
hố và hội nhập quốc tế bằng Chỉ thị số 58-CT/TW ngày 17 tháng 10 năm
2000 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chỉ thị nêu rõ: “Đẩy mạnh ứng
dụng công nghệ thông tin trong công tác giáo dục và đào tạo ở các cấp học,
bậc học, ngành học. Phát triển các hình thức đào tạo từ xa phục vụ cho nhu
cầu học tập toàn xã hội. Đặc biệt tập trung phát triển mạng máy tính phục vụ
cho GD&ĐT, kết nối Internet tới tất cả các cơ sở GD&ĐT”.

Vấn đề này cũng đã được đưa vào Luật Giáo dục ban hành năm 2005.
Chương I, Điều 5 về phương pháp giáo dục nêu rõ: “Phương pháp giáo dục
phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học;
bồi dưỡng cho người học NLTH, khả năng thực hành, lịng say mê học tập và

ý chí vươn lên” [2, tr.25].

Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI
(Nghị quyết số 29-NQ/TW) về đổi mới căn bản, tồn diện GD&ĐT, đáp ứng
u cầu cơng nghệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) trong điều kiện kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, nêu rõ: “Tiếp tục đổi

2

mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính
tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học;
khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy
cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật
và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên
lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại
khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và
truyền thông (CNTT&TT) trong dạy và học”.

Hiện nay CNTT được xem là cơng cụ hỗ trợ đắc lực nhất góp phần cải
tiến, đổi mới phương pháp giảng dạy. Đội ngũ GV các trường trung học cơ sở
(THCS) đã có nhiều cố gắng trong việc ứng dụng CNTT trong dạy học. Tuy
nhiên công tác quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học theo hướng phát triển
năng lực tự học (NLTH) cho học sinh (HS) ở trường THCS còn nhiều hạn
chế. Các trường THCS ở thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định thuộc loại hình
trường cơng lập với nhiệm vụ giáo dục tồn diện cho HS. Trong những năm
qua, việc nâng cao chất lượng học tập của HS luôn được các trường quan tâm.
Thực tế, chất lượng và hiệu quả trong dạy học của giáo viên (GV) và HS chưa
đạt được như mong muốn. Một trong những nguyên nhân chính là do NLTH
của đa số HS còn yếu. Thực tế trên đây đòi hỏi phải có biện pháp quản lý phù
hợp để nâng cao hiệu quả NLTH cho HS.

Với những lý do trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý ứng
dụng công nghệ thông tin trong dạy học theo hướng phát triển năng lực tự học
cho học sinh ở các trường trung học cơ sở thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định” .
2. Mục tiêu nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý ứng dụng CNTT trong dạy
học theo hướng phát triển NLTH cho HS ở các trường trung học cơ sở thị xã
Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định và khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý ứng dụng
CNTT trong dạy học theo hướng phát triển NLTH cho HS, đề án đề xuất các
biện pháp quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học theo hướng phát triển NLTH

3

cho HS ở các trường trung học cơ sở thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu:
- Khách thể nghiên cứu: Hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học theo
hướng phát triển NLTH cho HS ở các trường THCS.
- Đối tượng nghiên cứu: Quá trình quản lý ứng dụng CNTT trong dạy
học theo hướng phát triển NLTH cho HS ở các trường THCS thị xã Hồi
Nhơn, tỉnh Bình Định.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nội dung:
CNTT được ứng dụng rộng rãi trong nhà trường, đề tài giới hạn nội
dung nghiên cứu tập trung về quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học theo
hướng phát triển NLTH cho HS ở trường THCS.
- Phạm vi không gian:
Đề tài nghiên cứu, khảo sát thực trạng ứng dụng CNTT và quản lý ứng

dụng CNTT trong dạy học theo hướng phát triển NLTH cho HS của hiệu
trưởng ở 8 trường THCS thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định như: Trường
THCS Hồi Đức; Trường THCS Bồng Sơn; Trường THCS số 2 Bồng Sơn;
Trường THCS Hoài Tân; Trường THCS Hoài Xuân; Trường THCS Hoài
Hương; Trường THCS Hoài Mỹ và Trường THCS Hoài Hải.
- Phạm vi thời gian:
Thời gian nghiên cứu trong 02 năm học 2021 - 2022 và 2022 - 2023.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ cơ sở lý luận hoạt động về ứng dụng CNTT và quản lý ứng
dụng CNTT trong dạy học theo hướng phát triển NLTH cho HS THCS.
- Khảo sát thực trạng ứng dụng CNTT và quản lý ứng dụng CNTT
trong dạy học theo hướng phát triển NLTH cho HS ở các trường THCS thị xã
Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định và lý giải nguyên nhân của thực trạng.
- Đề xuất và khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp

4

quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học theo hướng phát triển NLTH cho HS
ở các trường THCS thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định.
5. Phương pháp nghiên cứu

5.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
- Phân tích và tổng hợp các vấn đề lý luận có liên quan đến đề tài như
quản lý, quản lý việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy.
- Phân tích và tổng hợp các vấn đề lý luận có liên quan đến NLTH của
HS và nâng cao hiệu quả công tác quản lý trường học.
- Phân loại và hệ thống hóa các lý thuyết có liên quan.
5.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
5.2.1. Phương pháp điều tra
Sử dụng phiếu hỏi nhằm thu thập số liệu, tư liệu về thực trạng quản lý

việc ứng dụng CNTT vào dạy học ở các trường THCS thị xã Hoài Nhơn theo
hướng phát triển NLTH cho HS và các biện pháp quản lý việc ứng dụng
CNTT vào dạy học ở các trường THCS theo hướng phát triển NLTH cho HS
nhằm chứng minh cho giả thuyết khoa học của đề tài.
5.2.2. Phương pháp quan sát
Phương pháp này được sử dụng để quan sát những hoạt động quản lý
ứng dụng CNTT vào dạy học theo hướng phát triển NLTH cho HS ở các
trường THCS thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định.
5.2.3. Phương pháp phỏng vấn
- Đối tượng phỏng vấn là Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng (PHT), Tổ
trưởng chun mơn và các GV có kinh nghiệm.
- Nội dung phỏng vấn liên quan đến thực trạng quản lý việc ứng dụng
CNTT vào dạy học theo hướng phát triển NLTH cho HS ở các trường THCS
thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định.
5.3. Phương pháp toán thống kê
Phương pháp này được sử dụng để xử lý các số liệu điều tra. Các phép
toán thống kê được sử dụng trong đề tài là trung bình, tỉ lệ phần trăm và một

5

số phép kiểm nghiệm thống kê thông dụng.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

Nếu đánh giá đúng thực trạng và xác định được cơ sở lý luận phù hợp
thì sẽ xây dựng được biện pháp quản lý việc ứng dụng CNTT trong dạy học ở
các trường THCS theo hướng phát triển NLTH cho HS một cách hợp lý và
khả thi, góp phần đẩy mạnh được hiệu quả ứng dụng CNTT vào dạy học theo
hướng phát triển NLTH cho HS ở các trường THCS thị xã Hồi Nhơn, tỉnh
Bình Định.
7. Cấu trúc đề án

Ngoài phần phần mở đầu; kết luận; kiến nghị; tài liệu tham khảo và phụ
lục, đề án gồm 3 chương sau:

Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý ứng dụng công nghệ thông tin
trong dạy học theo hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh trung học
cơ sở.

Chương 2: Thực trạng quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
học theo hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh các trường trung học
cơ sở thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định.

- Chương 3: Biện pháp quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
học theo hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh các trường trung học
cơ sở thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định.

6

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ỨNG DỤNG
CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC THEO
HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO

HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ

1.1. Khái lược lịch sử nghiên cứu vấn đề
Một thành tựu lớn của cuộc cách mạng KHCN hiện nay là CNTT. Nó

thâm nhập và chi phối hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong
GD&ĐT, CNTT được sử dụng vào tất cả các môn học tự nhiên, kỹ thuật, xã

hội và nhân văn. Việc áp dụng những công nghệ mới vào giáo dục trong đó có
CNTT chính là một trong những giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục.
Điều này đặt ra vấn đề cho các nhà quản lý giáo dục là làm thế nào để thúc
đẩy việc ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học có hiệu quả? Chính vì vậy
vấn đề nghiên cứu các biện pháp quản lý để thúc đẩy ứng dụng CNTT trong
giáo dục đã thực sự sự phát triển rộng khắp trên thế giới nói chung và Việt
Nam nói riêng.

Ở các nước phát triển như Cộng hòa Pháp, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc,
Singapore…đều sớm chú trọng đến việc ứng dụng CNTT trong mọi lĩnh vực
của cuộc sống. Từ những năm 1972, ở Nhật Bản có xây dựng chương trình
Quốc gia có tên: “Kế hoạch một xã hội thơng tin - mục tiêu quốc gia đến năm
2000”. Năm 1981, Singapore thơng qua một đạo luật về Tin học hóa Quốc gia
quy định ba nhiệm vụ: Một là, thực hiện việc tin học hóa mọi cơng việc hành
chính và hoạt động của Chính phủ. Hai là, phối hợp GD&ĐT tin học. Ba là,
phát triển và thúc đẩy công nghiệp dịch vụ tin học ở Singapore. Ở Hàn Quốc,
các hoạt động về chính phủ điện tử và ứng dụng CNTT được phân biệt: Các
dự án có liên quan đến nhiều Bộ, Ngành, địa phương được xem như là dự án
chính phủ điện tử được sử dụng ngân sách tập trung. Các dự án ứng dụng

7

CNTT được tiến hành bởi từng Bộ, Ngành, địa phương sử dụng ngân sách chi
thường xuyên hoặc “Quỹ Thúc Đẩy” CNTT do Bộ Thông tin và Truyền thông
quản lý.

Các nước này đã xây dựng rất nhiều chương trình quốc gia về tin học
hóa. Họ coi đây là vấn đề then chốt của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật, là
chìa khóa để xây dựng và phát triển CNH, HĐH đất nước, tăng trưởng nền
kinh tế để xây dựng và phát triển nền kinh tế tri thức, hội nhập với các nước

trong khu vực trên toàn thế giới.

Ở Việt Nam, từ năm 1994 Bộ GD&ĐT đã chủ trương đưa máy tính vào
các nhà trường với mục đích dạy học Tin học và làm phương tiện dạy học các
môn học khác. Phê duyệt Chương trình quốc gia về ứng dụng CNTT trong
hoạt động của cơ quan nhà nước giai đoạn 2016 - 2020 theo Quyết định
153/QĐ-TTg năm 2018 của Thủ trướng Chính phủ.

Các hội nghị, hội thảo về các đề tài nghiên cứu khoa học về CNTT và
giáo dục đều có đề cập đến vấn đề quản lý ứng dụng CNTT trong giáo dục và
khả năng áp dụng vào môi trường đào tạo ở Việt Nam như:

- Hội thảo khoa học “Nghiên cứu và triển khai E-learning” do viện
CNTT - Đại học Quốc gia Hà Nội và khoa CNTT - Đại học Bách khoa Hà
Nội phối hợp tổ chức đầu tháng 3/2005 là hội thảo khoa học về ứng dụng
trong hệ thống giáo dục đầu tiên được tổ chức tại Việt Nam.

- Ngày 3/2/2018, Trường Đại học Đông Á cùng Hiệp hội cơ sở dữ liệu
Hàn Quốc (KDBS), Hiệp hội Công nghệ thông tin và Quản lý quốc tế
(IITAMS) đã đồng tổ chức Hội thảo quốc tế lần thứ 19 về “Ứng dụng CNTT
và Quản lý”.

- Ngày 22/12/2018, tại Đà Nẵng, Cục CNTT (Bộ GD&ĐT) tổ chức Hội
thảo - tập huấn về “Tăng cường ứng dụng CNTT đáp ứng yêu cầu đổi mới
căn bản, toàn diện GD&ĐT”.

Ngày 25/01/2017 Chính phủ đã ký Quyết định số 117/QĐ-TTg Phê
duyệt Đề án “Tăng cường ứng dụng CNTT trong quản lý và hỗ trợ các hoạt

8

động dạy - học, nghiên cứu khoa học góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
và đào tạo giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến năm 2025” với mục tiêu
chung: “Tăng cường ứng dụng CNTT nhằm đẩy mạnh triển khai chính phủ
điện tử, cung cấp dịch vụ công trực tuyến trong hoạt động quản lý điều hành
của cơ quan quản lý nhà nước về GD&ĐT ở Trung ương và các địa phương;
đổi mới nội dung, phương pháp dạy - học, kiểm tra, đánh giá và nghiên cứu
khoa học và công tác quản lý tại các cơ sở giáo dục đào tạo trong hệ thống giáo
dục quốc dân góp phần hiện đại hóa và nâng cao chất lượng GD&ĐT” [22].

Về lĩnh vực quản lý giáo dục (QLGD), đã có một số luận văn thạc sĩ
nghiên cứu về ứng dụng CNTT trong dạy học, tiêu biểu như: “Biện pháp quản
lý hoạt động tự học của HS THPT huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quãng Ngãi” của
Phạm Văn Liên, Đại học Đà Nẵng, 2012; “Quản lý ứng dụng CNTT trong dạy
học ở trường THCS Ngô Tất Tố, quận Phú Nhuận thành phố Hồ Chí Minh”
của Nguyễn Anh Tuấn, Đại học quốc gia Hà Nội, 2015; “Biện pháp quản lý
ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học ở các trường THCS huyện Vĩnh
Linh, tỉnh Quảng Trị” của Nguyễn Hải Dũng, Đại học Huế, năm 2016; “Ứng
dụng CNTT trong quản lý hoạt động dạy học ở các trường THCS trên địa bàn
thành phố Thái Nguyên” của Bế Nhật Minh, Đại học Thái Nguyên, 2018....

Như vậy, ứng dụng CNTT trong QLGD là một xu thế mới của nền giáo
dục Việt Nam hiện tại và tương lai. Gần đây, đã có một số cơng trình nghiên
cứu về ứng dụng CNTT trong giáo dục nói chung, trong QLGD nói riêng. Các
tác giả đều khẳng định ý nghĩa của việc ứng dụng CNTT trong dạy học và vai
trò quan trọng trong cơng tác quản lí mà người Hiệu trưởng áp dụng trong nhà
trường. Tuy nhiên, chưa có cơng trình nào đề cập đến biện pháp quản lí ứng
dụng CNTT trong dạy học theo hướng phát triển NLTH cho HS. Đặc biệt,
đến nay, trên địa bàn thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định đã áp dụng rất nhiều
biện pháp quản lý hoạt động dạy học nhưng chưa có cơng trình nghiên cứu

nào đề cập đến vấn đề quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học theo hướng
phát triển NLTH cho HS. Việc nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý ứng

9

dụng CNTT trong dạy học ở các trường THCS theo hướng phát triển NLTH
cho HS để nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông lúc này đang rất cần thiết.
1.2. Các khái niệm chính của đề tài
1.2.1. Khái niệm năng lực, tự học, năng lực tự học

a) Khái niệm năng lực (competency) có nguồn gốc tiếng La tinh
“competentia”. Ngày nay khái niệm năng lực được hiểu nhiều nghĩa khác nhau.

Theo Barnett (1992): “Năng lực là một tập hợp các kiến thức, kĩ năng và
thái độ phù hợp với một hoạt động thực tiễn”. Theo Từ điển tiếng Việt “Năng lực
là khả năng, điều kiện chủ quan hoặc tự nhiên sẵn có để thực hiện một hành động
nào đó. Năng lực là phẩm chất tâm lý và sinh lý tạo cho con người khả năng hoàn
thành một loại hoạt động nào đó với chất lượng cao” [9].

Tóm lại, dựa trên quan niệm của nhiều tác giả đưa ra ở trên có thể định
nghĩa như sau: Năng lực là khả năng thực hiện thành công hoạt động trong
một bối cảnh nhất định nhờ sự huy động tổng hợp các kiến thức, kĩ năng và
các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm tin, ý chí… năng lực của cá
nhân được đánh giá qua phương thức và khả năng hoạt động của cá nhân đó
khi giải quyết các vấn đề của cuộc sống.

b) Khái niệm tự học
Theo tác giả Lê Khánh Bằng: “Tự học là tự mình suy nghĩ, sử dụng các
năng lực trí tuệ và phẩm chất tâm lý để chiếm lĩnh 1 số lĩnh vực khoa học
nhất định” [1, tr.3]. Nguyễn Cảnh Toàn nghiên cứu sâu về vấn đề tự học.

Theo ơng: “Tự học là tự mình động não, suy nghĩ, sử dụng các năng lực trí
tuệ (so sánh, quan sát, phân tích, tổng hợp,…) và có khi cả cơ bắp (khi phải
dùng công cụ) cùng các phẩm chất của mình, cả động cơ, tình cảm, nhân sinh
quan, thế giới quan (như trung thực, khách quan, có chí tiến thủ, khơng ngại
khó,…) để chiếm lĩnh một lĩnh vực hiểu biết nào đó của nhân loại, biến lĩnh
vực đó thành sở hữu của mình” [18, tr.80].
Như vậy, các tác giả trên đều khẳng định hoạt động tự học địi hỏi
người học phải có tính tự giác, tính độc lập, thái độ học tập tích cực và có kỹ