Quản lý thuế thu nhập cá nhân đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn quận thanh khê, thành phố đà nẵng

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

LA HOÀNG MỸ LINH

QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN ĐỐI VỚI
CÁC DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH
TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THANH KHÊ,
THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

Đà Nẵng - Năm 2022

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

LA HOÀNG MỸ LINH

QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN ĐỐI VỚI
CÁC DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TRÊN

ĐỊA BÀN QUẬN THANH KHÊ,
THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ THU HÀ

Đà Nẵng - Năm 2022

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là cơng trình nghiên cứu của cá nhân tôi
được thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Thị Thu Hà.

Các số liệu, kết quả trình bày trong luận văn là trung thực, tuân thủ theo
đúng quy định về sở hữu trí tuệ và liêm chính học thuật.

Tác giả luận văn

La Hoàng Mỹ Linh

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ......................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................. 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................... 3
4. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 3
5. Bố cục của đề tài .................................................................................... 4
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu ............................................................... 5

CHƯƠNG 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ
THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN.................................................................... 11
1.1. KHÁI QUÁT VỀ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN VÀ QUẢN LÝ THUẾ
THU NHẬP CÁ NHÂN.................................................................................. 11

1.1.1. Thuế TNCN ................................................................................... 11

1.1.2. Quản lý thuế TNCN ....................................................................... 20
1.1.3. Ý nghĩa của quản lý thuế TNCN đối với các doanh nghiệp ngoài
quốc doanh ............................................................................................... 21
1.2. NỘI DUNG CỦA QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN ............. 22
1.2.1. Dự báo nguồn thu và lập dự toán thu thuế..................................... 22
1.2.2. Tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế ............................................. 24
1.2.3. Tổ chức thu thuế ............................................................................ 25
1.2.4. Cơng tác hồn thuế......................................................................... 28
1.2.5. Kiểm tra thuế và xử lý vi phạm pháp luật về thuế......................... 28
1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ
THU NHẬP CÁ NHÂN.................................................................................. 33
1.3.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội............................................................... 33
1.3.2. Các nhân tố thuộc về đối tượng nộp thuế ...................................... 33

1.3.3. Tổ chức bộ máy quản lý thuế......................................................... 34
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN
ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TRÊN ĐỊA
BÀN QUẬN THANH KHÊ, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ............................ 37
2.1. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CỦA QUẬN THANH KHÊ ẢNH HƯỞNG ĐẾN
CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ TNCN ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP
NGOÀI QUỐC DOANH ................................................................................ 37

2.1.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội............................................................... 37
2.1.2 Đặc điểm của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn quận
Thanh Khê................................................................................................ 42
2.1.3. Tổ chức bộ máy quản lý thuế......................................................... 46
2.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN ĐỐI VỚI
CÁC DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN
THANH KHÊ, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ..................................................... 53
2.2.1. Công tác lập dự toán thu thuế ........................................................ 53

2.2.2. Công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế ............................... 56
2.2.3. Công tác tổ chức thu thuế .............................................................. 61
2.2.4. Cơng tác hồn thuế......................................................................... 71
2.2.5. Công tác kiểm tra thuế và xử lý vi phạm pháp luật về thuế .......... 74
2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ TNCN ĐỐI
VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TRÊN ĐỊA BÀN
QUẬN THANH KHÊ ..................................................................................... 84
2.3.1. Những kết quả đạt được................................................................. 84
2.3.2. Những hạn chế ............................................................................... 86
2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ................................................... 88
CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ
TNCN ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH

TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THANH KHÊ, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ...... 92
3.1. CƠ SỞ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ............................................................... 92

3.1.1. Chiến lược phát triển hệ thống thuế giai đoạn 2021 - 2030 .......... 92
3.1.2. Phương hướng quản lý thuế TNCN đối với các doanh nghiệp ngoài
quốc doanh trên địa bàn quận Thanh Khê ............................................... 93
3.1.3. Quan điểm, mục tiêu quản lý thuế TNCN của Chi cục Thuế khu
vực Thanh Khê - Liên Chiểu ................................................................... 94
3.2. GIẢI PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ TNCN ĐỐI
VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TRÊN ĐỊA BÀN
QUẬN THANH KHÊ ..................................................................................... 95
3.2.1. Hoàn thiện cơng tác lập dự tốn thu thuế ...................................... 95
3.2.2. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách thuế ......... 96
3.2.3. Đẩy mạnh công tác tổ chức thu thuế.............................................. 96
3.2.4. Nâng cao chất lượng cơng tác hồn thuế ..................................... 101
3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật về thuế ......102
3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ .................................................................... 106

3.3.1. Kiến nghị đối với Tổng cục Thuế ................................................ 106
3.3.2. Kiến nghị đối với các cơ quan chức năng đóng trên địa bàn....... 107
KẾT LUẬN .................................................................................................. 109
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC 01
PHỤ LỤC 02
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN THẠC SĨ
BIÊN BẢN HỌP HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ LUẬN VĂN THẠC SĨ
NHẬN XÉT CỦA PHẢN BIỆN 1
NHẬN XÉT CỦA PHẢN BIỆN 2
BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN

CQT DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DNNQD
ĐKT Cơ quan thuế
HSKT Doanh nghiệp ngoài quốc doanh
KK&KTT Đăng ký thuế
MST Hồ sơ khai thuế
NNT Kê khai và kế toán thuế
NPT Mã số thuế
NSNN Người nộp thuế
QLN&CCNT Người phụ thuộc
TNCN Ngân sách nhà nước
TNDN Quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế
UBND Thu nhập cá nhân
Thu nhập doanh nghiệp
Ủy ban nhân dân

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số Tên bảng Trang
hiệu

1.1 Biểu thuế suất lũy tiến từng phần 17

2.1 Tình hình tăng trưởng kinh tế quận Thanh Khê giai đoạn 37
2016 - 2020

2.2 Cơ cấu kinh tế theo ngành quận Thanh Khê giai đoạn 2016- 37
2020

2.3 Kết quả thu NSNN quận Thanh Khê giai đoạn 2016-2020 39

2.4 Tình hình dân số và lao động quận Thanh Khê giai đoạn 40
2016-2020

2.5 Số doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất kinh doanh đến 41
thời điểm 31/12 hàng năm phân theo loại hình doanh nghiệp

2.6 Số doanh nghiệp đang hoạt động tại thời điểm 31/12 hàng 42
năm phân theo ngành kinh tế giai đoạn 2016 - 2020

2.7 Số lao động trong các doanh nghiệp tại thời điểm 31/12 hàng 43
năm phân theo loại hình doanh nghiệp giai đoạn 2016 - 2020

2.8 Số lao động tại thời điểm 31/12 hàng năm phân theo ngành 44
kinh tế giai đoạn 2016 - 2020

2.9 Phân bổ nguồn nhân lực tại Chi cục Thuế khu vực Thanh Khê 50
- Liên Chiểu

2.10 Dự toán thu thuế TNCN đối với các doanh nghiệp ngoài quốc 54
doanh trên địa bàn quận Thanh Khê giai đoạn 2016-2020

2.11 Kết quả công tác tuyên truyền đối với các doanh nghiệp ngoài 56
quốc doanh giai đoạn 2016 – 2020

2.12 Kết quả công tác hỗ trợ NNT đối với các doanh nghiệp ngoài 59
quốc doanh giai đoạn 2016 – 2020

2.13 Tình hình đăng ký mã số thuế của NNT làm việc tại các 63
doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn quận Thanh Khê

2.14 Tình hình nộp tờ khai thuế TNCN của các doanh nghiệp 66
ngoài quốc doanh giai đoạn 2016-2020

2.15 Tình hình nộp hồ sơ quyết toán thuế TNCN của các doanh 68
nghiệp ngoài quốc doanh giai đoạn 2016-2020

2.16 Tình hình nộp thuế TNCN của các DNNQD giai đoạn 2016- 69
2020
Kết quả giải quyết hồ sơ đề nghị hoàn thuế TNCN thông qua

2.17 tổ chức chi trả là các DNNQD trên địa bàn quận Thanh Khê 71
giai đoạn 2016-2020

2.18 Kết quả giải quyết số tiền thuế đề nghị hoàn thuế TNCN đối 72
với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh giai đoạn 2016-2020

Kết quả xử lý thuế TNDN đối với doanh nghiệp kê khai chi

2.19 tiền lương cho người lao động không đúng do Chi cục Thuế 74
khu vực Thanh Khê – Liên Chiểu rà soát trên địa bàn quận

Thanh Khê giai đoạn 2016-2020

2.20 Kết quả công tác xử lý truy thu thuế TNCN đối với các 75
DNNQD trên địa bàn quận Thanh Khê giai đoạn 2019-2020

Kết quả xử lý vi phạm tờ khai thuế TNCN nộp chậm đối với

2.21 các DNNQD trên địa bàn quận Thanh Khê giai đoạn 2016- 79

2020

2.22 Kết quả xư lý nợ thuế TNCN của các DNNQD trên địa bàn 81
quận Thanh Khê giai đoạn 2016-2020

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ

Số Tên sơ đồ Trang
hiệu
sơ đồ Quy trình lập dự toán thu thuế TNCN 22
1.1 Cơ cấu tổ chức của Chi cục Thuế khu vực Thanh Khê – Liên 46
Chiểu 61
2.1 Sơ đồ mối quan hệ công việc của quy trình quản lý thu thuê 70
Quy trình hồn thuế TNCN tại Chi cục Thuế khu vực Thanh
2.2 Khê - Liên Chiểu

2.3

1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là“một loại thuế trực thu tính trên phần
thu nhập thực tế mà các cá nhân nhận được trong từng năm, từng tháng, từng
lần phát sinh thu nhập. Thuế TNCN có kỹ thuật tính thuế khá phức tạp bởi
diện đánh thuế rộng, liên quan chặt chẽ với hồn cảnh cá nhân chính sách xã
hội cụ thể, có áp dụng phương pháp luỹ tiến nhằm đảm bảo công bằng xã hội.
Thuế TNCN chỉ mới được áp dụng rộng rãi từ năm 2009 đến nay nên có rất
nhiều vấn đề cần sự quan tâm của các nhà quản lý.”
Thuộc vị trí trung tâm thành phố, với kinh tế phát triển mạnh và đa
dạng về ngành nghề, với hơn 3.000 doanh nghiệp ngoài quốc doanh, hàng
năm quận Thanh Khê đóng góp khoảng 650 tỷ đồng vào ngân sách nhà nước,
trong đó thuế TNCN chiếm gần 10% tổng thu ngân sách toàn quận. Tuy số
thu về thuế TNCN có xu hướng tăng qua từng năm, nhưng có thể nhận thấy tỷ
lệ này là chưa cao đối với một địa bàn có tiềm năng về thuế TNCN như quận
Thanh Khê.
“Tình hình kê khai và nộp thuế thu nhập cá nhân theo cơ chế “tự khai,
tự nộp thuế” dưới sự kiểm soát của cơ quan thuế theo quy định tại Luật Quản
lý thuế số 78/2006/QH11 ngày 29/11/2006 chưa thật sự sát với thực tế và kỳ
vọng đóng góp thuế vào NSNN đối với địa bàn có kinh tế phát triển mạnh
như địa bàn quận Thanh Khê. Tình trạng gian lận thuế, trốn thuế dưới nhiều
hình thức tinh vi, khó phát hiện dẫn đến con số thất thoát về thuế thu nhập cá
nhân ngày càng lớn đã gây khó khăn cho công tác quản lý và làm thất thu
ngân sách nhà nước.”
“Với hơn 3.000 doanh nghiệp ngoài quốc doanh đang hoạt động trên địa
bàn, các doanh nghiệp này chủ yếu có quy mơ khơng lớn, dễ dễ dàng thay đổi
ngành nghề, thường xuyên biến động về số lượng lao động. Thêm vào đó, ý

2

thức chấp hành pháp luật của DN NQD thường khơng cao. Do đó, cơng tác
quản lý thuế nói chung và quản lý thuế thu nhập cá nhân nói riêng đối với các
doanh nghiệp ngồi quốc doanh là một trong những vấn đề đáng được quan
tâm hàng đầu.”

Xuất phát từ chức năng, vai trò của thuế TNCN cũng như tính cấp thiết
của việc tăng cường cơng tác kiểm sốt thuế TNCN đối với các doanh nghiệp
ngoài quốc doanh trên địa bàn, tác giả đã chọn đề tài “Quản lý thuế thu nhập
cá nhân đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn quận
Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng” làm đề tài nghiên cứu để viết luận văn tốt
nghiệp cao học.

2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu tổng quát:
Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng quản lý thuế TNCN đối với các

doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn quận Thanh Khê, thành phố Đà
Nẵng để“đề xuất các giải pháp hồn thiện cơng tác quản lý thuế TNCN đối
với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại địa bàn quận Thanh Khê, thành
phố Đà Nẵng góp phần tăng thu ngân sách nhà nước, đảm bảo nguồn thu phục
vụ phát triển kinh tế xã hội của quận Thanh Khê.”

Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hoá và làm rõ các vấn đề lý luận cơ bản về thuế TNCN, nội
dung công tác quản lý thuế TNCN.
- Phân tích thực trạng cơng tác quản lý thu thuế thu nhập cá nhân đối
với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn quận Thanh Khê, thành

phố Đà Nẵng giai đoạn 2016 - 2020.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác quản lý thuế
TNCN đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn quận Thanh
Khê, thành phố Đà Nẵng trong thời gian tới.

3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
a. Đối tượng nghiên cứu
Là các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến hoạt động quản lý thuế
thu nhập cá nhân đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn
quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng.
b. Phạm vi nghiên cứu
- Về mặt nội dung: Đề tài nghiên cứu những vấn đề cơ bản về công tác
quản lý thuế TNCN đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại quận
Thanh Khê, TP Đà Nẵng.
- Về mặt không gian: Các nội dung trên được nghiên cứu trên địa bàn
quận Thanh Khê, TP Đà Nẵng.
- Về mặt thời gian: Thực trạng công tác quản lý thuế TNCN đối với các
doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại quận Thanh Khê, TP Đà Nẵng được
nghiên cứu trong giai đoạn 2016 -2020. Các giải pháp được đề xuất trong luận
văn có ý nghĩa trong 5 năm tới.
4. Phương pháp nghiên cứu
4.1 Phương pháp thu thập số liệu
Thu thập số liệu thứ cấp
-“Số liệu thu thập từ các bộ phận chức năng trực thuộc Chi cục Thuế
khu vực Thanh Khê - Liên Chiểu liên quan đến công tác quản lý thuế TNCN
như: Đội Kê khai - Kế toán Thuế - Tin học, Đội Trước bạ - Thu khác, Đội
Quản lý nợ và Cưỡng chế nợ thuế, Đội Tổng hợp - Nghiệp vụ - Dự toán -
Pháp chế”

-“Các báo cáo tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện thu NSNN của Chi
cục Thuế quận Thanh Khê (cũ) và Chi cục Thuế khu vực Thanh Khê - Liên
Chiểu giai đoạn 2016 - 2020: dự toán thu NSNN qua các năm, báo cáo đánh

4

giá kết quả thực hiện dự toán thu NSNN hàng năm, báo cáo thực hiện nhiệm
vụ thu NSNN qua các năm.”

-“Thu thập các thông tin khác từ các tài liệu, các cơng trình nghiên cứu
khoa học có liên quan, thông tin từ website Tổng cục Thuế, website Cục thuế
thành phố Đà Nẵng và các báo cáo khoa học đã được công bố.”

4.2. Phương pháp phân tích
- Phương pháp thống kê mô tả:“Tiến hành thu thập, phân tích, tổng hợp
các số liệu dựa trên các báo cáo hàng năm của Chi cục thuế quận Thanh Khê
(cũ) giai đoạn 2016 - 2018 và Chi cục Thuế khu vực Thanh Khê - Liên Chiểu
giai đoạn 2019 - 2020. Xây dựng, phân tích, nghiên cứu sự biến động của các
chỉ tiêu định tính, định lượng ở các thời kì khác nhau thơng qua việc xử lý số
liệu bằng phần mềm excel.”
- Phương pháp chuyên gia“Tham khảo ý kiến của các cán bộ trực tiếp
thực tham gia công tác quản lý thuế TNCN tại cơ quan thuế, tham gia công
tác xây dựng chính sách thuế từ đó đưa ra đề xuất, giải pháp phù hợp với thực
tiễn trên cơ sở tuân thủ chính sách pháp luật.”
- Phương pháp kế thừa:“Tổng hợp và kế thừa có chọn lọc những kết quả
nghiên cứu của một số tác giả có cơng trình nghiên cứu liên quan đến cơng
tác quản lý thuế nói chung và quản lý thuế TNCN nói riêng.”
5. Bố cục của đề tài
Chương 1: Môt số vấn đề lý luận cơ bản về quản lý thuế Thu nhập cá
nhân.

Chương 2: Thực trạng quản lý thuế Thu nhập cá nhân đối với các
doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn quận Thanh Khê, thành phố Đà
Nẵng.

5

Chương 3: Phương hướng và giải pháp hồn thiện cơng tác quản lý
thuế Thu nhập cá nhân đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa
bàn quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng.

6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
- Lê Bảo (2020), Bài giảng quản lý nhà nước về kinh tế, Trường Đại

học Kinh tế - Đại học Đà Nẵng. Giáo trình đã cung cấp những kiến thức lý
luận chung về quản lý nhà nước về kinh tế, sự cần thiết khách quan, chức
năng nhiệm vụ của nhà nước trong quản lý nhà nước về kinh tế; đối tượng,
phạm vi nội dung; các phương thức, công cụ, công cụ chiến lược trong quản
lý nhà nước về kinh tế. Bên cạnh đó, tác giả cịn đề cập đến sự cần thiết khách
quan và nội dung đổi mới quản lý nhà nước về kinh tế ở nước ta, các nội dung
quản lý nhà nước về kinh tế đối ngoại, hạ tầng kinh tế - xã hội, giáo dục đào
tạo, y tế, quản lý nhà nước đối với các dịch vụ tư vấn và cơng ích, về trật tự trị
an, an toàn xã hội trong nền kinh tế thị trường.

- Học viện Tài chính (2016), Giáo trình Quản lý thuế, Nhà xuất bản Tài
chính, Hà Nội. Giáo trình giới thiệu những nội dung lý luận cơ bản về quản lý
thuế như: Tổng quan về thuế, tổ chức bộ máy và quy trình quản lý thuế. Giáo
trình cũng giới thiệu những vấn đề lý luận và quy trình nghiệp vụ thực hiện
các chức năng quản lý thuế như: Quản lý kê khai thuế, kế toán thuế, thống kê
thuế; tuyên truyền thuế; dịch vụ hỗ trợ người nộp thuế; thanh tra, kiểm tra
thuế; quản lý nợ và cưỡng chế thuế; dự toán thu thuế. Giáo trình cũng giới

thiệu một nội dung quan trọng là ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý
thuế.”

- Tổng cục Thuế (2018), Tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ ngạch kiểm tra
viên thuế, Nhà xuất bản Tài chính, Hà Nội. Tài liệu được biên soạn theo mục
tiêu, yêu cầu của Chương trình bồi dưỡng ban hành kèm theo Quyết định số
417/QĐ-BTC ngày 03/3/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài chính, trang bị những

6

kiến thức cơ bản về quản lý hành chính nhà nước, về chính sách thuế và quản
lý thuế để công chức giữ ngạch kiểm tra viên thuế có đủ kiến thức, kỹ năng
trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm được giao. Tài liệu
gồm 2 phần: Kiến thức chung và kiến thức quản lý nhà nước trong lĩnh vực
thuế. Phần kiến thức chung gồm các nội dung về: Nhà nước trong hệ thống
chính trị; Tổ chức bộ máy hành chính nhà nước; Công vụ, công chức; Đạo
đức công vụ; Thủ tục hành chính Nhà nước; Hệ thống thơng tin trong quản lý
hành chính Nhà nước; Cải cách hành chính Nhà nước. Phần kiến thức quản lý
nhà nước trong lĩnh vực thuế gồm các nội dung: Hệ thống chính sách thuế
hiện hành; Tổng quan về quản lý thuế; Tổng quan hệ thống công nghệ thông
tin ngành thuế.

- Thùy Linh - Việt Trinh biên soạn và hệ thống hóa (2014), Chế độ kế
tốn thuế 2014 hướng dẫn thi hành luật thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá
trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân & 100 câu hỏi đáp về nghiệp vụ quản lý
thuế, Nhà xuất bản Tài chính, Hà Nội. Cuốn sách đã cung cấp những kiến
thức mới cập nhật về Luật thuế, các văn bản hướng dẫn thi hành, gồm các nội
dung chính như sau: Luật thuế TNDN - Quy định chi tiết và hướng dẫn thi
hành; Luật thuế TNCN -Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành; Luật thuế
TNCN - Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành; Xử phạt vi phạm hành

chính và cưỡng chế thi hành quyết định hành chính thuế; Những lưu ý về
chính sách thuế mới dành cho người nộp thuế và 100 câu hỏi đáp về quản lý
thuế (theo Thông tư 156/2013/TT-BTC).

- Nguyễn Văn Hiệu, Nguyễn Việt Cường (2007), Cơ chế tự kê khai, tự
nộp thuế và những vấn đề đặt ra ở Việt Nam, Nhà xuất bản Tài chính, Hà Nội.
Sách nói về Cơ chế tự kê khai, tự nộp thuế và chương trình cải cách, hiện đại
hóa ngành thuế của nước ta đến năm 2010. Kết quả thí điểm cơ chế tự khai, tự
nộp thuế của Việt Nam và những vấn đề phát sinh trong q trình thí điểm.

7

Một số kết quả khảo sát về cơ chế tự khai, tự nộp thuế. Lộ trình chi tiết và
hướng giải quyết một số vấn đề phát sinh khi triển khai cơ chế tự kê khai, tự
nộp thuế ở nước ta.

- Sơn Hà (2012), Tình huống pháp luật về thuế thu nhập cá nhân, Nhà
xuất bản Tư pháp, Hà Nội. Sách đề cấp đến những quy định chung về thuế
TNCN, căn cứ tính thuế TNCN, chính sách về quản lý thuế TNCN, xử lý vi
phạm trong lĩnh vực thuế TNCN dưới dạng các tình huống cụ thể, gần với
thực tế đời sống.

- Tạp chí thuế nhà nước (2021), Hệ thống văn bản pháp luật hiện hành
về quản lý thuế, Nhà xuất bản Tài chính, Hà Nội. Sách nêu những điểm mới
về quản lý thuế tại các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành đồng thời hệ
thống văn bản quy phạm pháp luật về quản lý thuế gồm: Luật Quản lý thuế số
38/2019/QH14, 05 Nghị định hướng dẫn Luật Quản lý thuế; 09 Thông tư
hướng dẫn chi tiết thi hành Luật Quản lý thuế.

- Quốc hội (2021), Luật thuế thu nhập cá nhân (hiện hành)(sửa đổi, bổ

sung năm 2012, 2014, 2020), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, Hà
Nội. Sách là văn bản hợp nhất từ Luật Thuế thu nhập cá nhân năm 2007; Luật
sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân năm 2021; Luật
sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật về thuế năm 2014; Nghị quyết số
54/2020/UBTVQH14 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về điều chỉnh mức
giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân.

- Nguyễn Quang Tiến (2021), Cải cách, hiện đại hóa ngành thuế tạo
thuận lợi cho người nộp thuế, Tạp chí Tài chính điện tử. Bài viết đã nêu ra kết
quả cải cách, hiện đại hóa ngành thuế giai đoạn 2011-2020 về chính sách thuế
và cơng tác quản lý thuế; rà soát, sửa đổi, bổ sung, cập nhật và tự động hóa
các quy trình nghiệp vụ thuế. Bên cạnh đó, bài viết cũng chỉ ra những khó

8

khăn, thách thức trong công tác quản lý thuế hiện nay cũng như trong cải
cách, hiện đại hóa ngành thuế.

- Nguyễn Thị Mai Dung (2018), Hoàn thiện pháp luật về quản lý thuế
thu nhập cá nhân ở Việt Nam hiện nay - Luận án Tiến sĩ Luật kinh tế, Học
viện Khoa học xã hội - Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Luận án
nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn của quản lý thuế thu nhập cá
nhân và pháp luật quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam hiện nay. Trong
đó tác giả đã chỉ ra các kết luận rằng hồn thiện pháp luật quản lý thuế TNCN
ln phức tạp, luôn đặt trong mối quan hệ với các yếu tố hội nhập kinh tế
quốc tế đến yếu tố khả năng kiểm soát thu nhập của người nộp thuế và việc
điều chỉnh quan hệ thu nộp thuế TNCN với cơ chế tự khai tự nộp và biện
pháp quản lý thuế hiện đại là phù hợp với xu hướng chung của thế giới.

- Đào Thái Hường (2015), Phân tích và đề xuất giải pháp nhằm hồn

thiện cơng tác quản lý thuế thu nhập cá nhân tại Cục Thuế tỉnh Thái Bình ,
Luận văn Thạc sỹ Quản trị kinh doanh, Đại học Bách khoa Hà Nội. Trên cơ
sở hệ thống những vấn đề lý luận về thuế TNCN luận văn đã làm rõ nội dung
quản lý thuế TNCN ở cấp tỉnh và đánh giá được thực trạng hiện nay trong
công tác quản lý thuế TNCN tại Cục Thuế tỉnh Thái Bình. Từ đó, bước đầu
xây dựng những giải pháp mang tính tích cực, khả thi nhằm hồn thiện cơng
tác quản lý thuế TNCN tại Cục Thuế tỉnh Thái Bình.

- Đỗ Thị Thủy (2017), Quản lý thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương,
tiền công tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên, Luận văn Thạc sỹ Quản lý kinh tế,
Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh – Đại học Thái Nguyên. Đề tài đã hệ
thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý thuế TNCN nói chung và
thuế TNCN đối với các đơn vị có vốn đầu tư nước ngoài do Cục Thuế Thái
Nguyên quản lý. Tác giả đã chỉ ra những yếu tố ảnh hưởng và thực trạng công
tác quản lý thuế TNCN từ tiền lương tiền cơng đơí với các doanh nghiệp có

9

vốn đầu tư nước ngồi trên địa bàn tỉnh Thái Ngun qua các cơng tác: tuyên
truyền – hỗ trợ người nộp thuế, quản lý đăng ký thuế, cấp mã số thuế các
nhân; quản lý nộp thuế và xử lý chứng từ nộp thuế; quản lý quyết tốn hồn
thuế TNCN; thanh tra, kiểm tra thuế TNCN. Qua đó tác giả đã nêu ra những
đánh giá chung và đưa ra những giải pháp về quản lý thuế TNCN từ tiền
lương, tiền công đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi tại Cục
Thuế tỉnh Thái Nguyên.

-“Nguyễn Thị Hoàng Phương (2018), Quản lý thuế thu nhập cá nhân
trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, Luận văn Thạc sỹ Quản lý kinh tế, Đại học
Kinh tế - Đại học Đà Nẵng. Qua việc sử dụng phương pháp phân tích định
tính, tác giả đã làm rõ được thực trạng cơng tác quản lý thuế TNCN trên địa

bàn thành phố Đà Nẵng trong giai đoạn 2012-2016 qua các nội dung: công tác
lập dự toán thu NSNN; tổ chức bộ máy thu thuế TNCN; cơng tác tun
truyền, phổ biến chính sách thuế TNCN; quản lý đối tượng nộp thuế TNCN;
công tác tổ chức thu thuế TNCN; công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát và xử
lý các vi phạm về thuế TNCN. Từ đó, tác giả đã đề xuất được nhiều giải pháp
nhằm hồn thiện cơng tác quản lý thuế TNCN tại thành phố Đà Nẵng.

-“Phan Thị Nhàn (2019), Hồn thiện cơng tác quản lý thuế thu nhập cá
nhân tại Cục Thuế tỉnh Quảng Bình, Luận văn Thạc sỹ Tài chính – ngân
hàng, Đại học Kinh tế - Đại học Đà Nẵng. Đề tài đã nêu rõ thực trạng công
tác quản lý thuế ở Cục Thuế tỉnh Quảng Bình qua việc lập dự tốn thu NSNN;
tuyên truyền hướng dẫn nghiệp vụ; tổ chức đăng ký, cấp MST; quản lý kê
khai và nộp thuế; quản lý quyết tốn, hồn thuế; thanh tra, kiểm tra; quản lý
nợ và cưỡng chế nợ thuế; xử lý vi phạm hành chính. Qua đó, tác giả đã nêu ra
một số khuyến nghị đối với Cục Thuế tỉnh Quảng Bình, Tổng cục Thuế,
UBND tỉnh Quảng Bình và các cơ quan, tổ chức có liên quan.

“Các đề tài nghiên cứu đã chỉ ra những thành công và những hạn chế

10

trong công tác quản lý thuế TNCN, đồng thời cũng chỉ ra nhiều giải pháp
nhằm hoàn thiện hoạt động quản lý thuế và các kiến nghị với cơ quan cấp nhà
nước để hoạt động quản lý thuế ngày càng được hoàn thiện hơn. Tuy nhiên
cho đến nay, vẫn chưa có một cơng trình nào tập trung nghiên cứu chun
sâu, phân tích thực trạng cơng tác quản lý thuế TNCN đối với các doanh
nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng
giai đoạn 2016 đến nay. Vì vậy đề tài luận văn tác giả đang nghiên cứu mang
tính cấp thiết và có ý nghĩa cả về lý luận lẫn thực tiễn. Luận văn sẽ kế thừa và
vận dụng linh hoạt những kết quả của các cơng trình đã nghiên cứu có liên

quan đến chủ đề nghiên cứu của luận văn nhằm hoàn thành mục tiêu nghiên
cứu đã đề ra.”

11

CHƯƠNG 1.
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ THUẾ THU

NHẬP CÁ NHÂN
1.1. KHÁI QUÁT VỀ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN VÀ QUẢN LÝ
THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN

1.1.1. Thuế TNCN
Khái niệm về thuế TNCN
Theo Tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ ngạch kiểm tra viên thuế năm 2018
của Tổng cục Thuế có định nghĩa: “Thuế TNCN là loại thuế trực thu đánh
vào thu nhập nhận được của cá nhân trong một kỳ tính thuế nhất định”.[20,
tr. 108]
Đặc điểm của thuế TNCN
- Một là, thuế TNCN là loại thuế trực thu, người chịu thuế cũng là
người nộp thuế và khó có thể chuyển dịch gánh nặng thuế sang cho chủ thể
khác.
- Hai là, thuế TNCN là sắc thuế có độ nhạy cảm cao, là loại thuế có liên
quan trực tiếp đến lợi ích của người nộp thuế và liên quan đến hầu hết các cá
nhân trong xã hội.
- Ba là, thuế TNCN đánh thuế theo nguyên tắc có xem xét đến khả
năng trả thuế hay hoàn cảnh cá nhân của người nộp thuế bằng việc quy định
một số khoản được khấu trừ có tính chất xã hội trước khi tính thuế.
- Bốn là, thuế TNCN thường mang tính lũy tiến cao, thuế suất được
thiết kế theo biểu lũy tiến từng phần nhằm đảm bảo tính cơng bằng giữa các

cá nhân phải nộp thuế.
- Năm là, thuế TNCN khơng bóp méo giá cả hồng hóa, dịch vụ bởi
thuế TNCN không phải là yếu tố cấu thành trong giá bán hàng hóa, dịch vụ.
Vai trò của thuế TNCN