Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân việt nam hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP HỒ CHÍ MINH
ĐẠI HỌC BÁCH KHOA


BÀI TẬP LỚN
MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC

ĐỀ TÀI
SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN. SỨ MỆNH LỊCH SỬ GIAI

CẤP CÔNG NHÂN VIỆT NAM HIỆN NAY
LỚP L11 --- NHÓM 20 --- HK 221

Giảng viên hướng dẫn: ThS. Đặng Kiều Diễm

Sinh viên thực hiện Mã số sinh viên Điểm số
Khưu Trần Thanh Ngân 2010434
Trương Tố Như 2011783
Nguyễn Anh Ni 2014064
Nguyễn Văn Liêm 2013610
Nguyễn Đăng Khoa 2013503

Thành phố Hồ Chí Minh – 2022
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA

KHOA KHOA HỌC ỨNG DỤNG
BỢ MƠN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

BÁO CÁO KẾT QUẢ LÀM VIỆC NHÓM VÀ BẢNG ĐIỂM BTL

Mơn: CHỦ NGHĨA XÃ HỢI KHOA HỌC (MSMH: SP1035)

Nhóm/Lớp: L11 Tên nhóm: 20 HK 221 Năm học 2022

Đề tài:

SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN. SỨ MỆNH LỊCH SỬ GIAI
CẤP CÔNG NHÂN VIỆT NAM HIỆN NAY

Mã số Nhiệm vụ được % Điểm

STT SV Họ Tên phân công Điểm BTL Ký tên

BTL

Khưu Trần Ngân Mục 1.1. 100%
1 2010434

Thanh

2 2011783 Trương Tố Như Mục 2.2.2. và 100%
Ni 2.3. 100%
3 2014064 Nguyễn Anh Liêm Mục 1.2. và 100%
Khoa phần mở đầu 100%
4 2013610 Nguyễn Văn Mục 2.2.1. và
tổng hợp nội
5 2013503 Nguyễn Đăng dung
Mục 2.1. và kết
luận

Họ và tên nhóm trưởng: Nguyễn Đăng Khoa, Số ĐT: 0795780195, Email:

Nhận xét của GV:
.....................................................................................................................................................
....................................................................

GIẢNG VIÊN NHÓM TRƯỞNG
(Ký và ghi rõ họ, tên) (Ký và ghi rõ họ, tên)

Nguyễn Đăng Khoa

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU...............................................................................................................1
PHẦN NỘI DUNG............................................................................................................3

CHƯƠNG 1. GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP
CÔNG NHÂN................................................................................................................3

1.1. Quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lenin về giai cấp công nhân và sứ
mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân............................................................3
1.2. Giai cấp công nhân và việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
hiện nay.......................................................................................................................8
CHƯƠNG 2. SỨ MỆNH LỊCH SỬ GIAI CẤP CÔNG NHÂN VIỆT NAM HIỆN
NAY.............................................................................................................................. 12
2.1.Khái niệm, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam.........................12
2.2. Thực trạng thực hiện sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay
................................................................................................................................... 14
2.3.Giải pháp tiếp tục nâng cao việc thực hiện sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân
Việt Nam hiện nay.....................................................................................................20
KẾT LUẬN..................................................................................................................... 23

TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................................24

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Ngày nay công nghiệp hóa, hiện đại hóa làm phát triển lực lượng sản xuất, tăng
năng suất lao động, tăng sức chế ngự của con người đối với tự nhiên, tăng trưởng kinh tế,
từ đó góp phần ổn định và nâng cao đời sống nhân dân. Cơng nhân lao động nước ta hiện
nay có hơn 10 triệu người, chiếm khoảng 13,5% dân số, và chiếm 25% lực lượng lao
động xã hội. Giai cấp công nhân lao động Việt Nam ngày càng đa dạng về cơ cấu ngành
nghề, trình độ học vấn, chun mơn, kỹ năng nghề nghiệp. Đã hình thành ngày càng đơng
đảo bộ phận cơng nhân trí thức làm cơng tác quản lý, nghiên cứu và quản lý khoa học kỹ
thuật gắn với sản xuất kinh doanh. Giai cấp công nhân Việt Nam chiếm tỷ lệ không lớn so
với dân số cả nước nhưng hằng năm lại đóng góp rất lớn các sản phẩm xã hội từ đó bảo
đảm hơn 60% ngân sách nhà nước.

Công cuộc xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện tại đã đạt đươc nhiều thành
tựu to lớn thúc đẩy cho cơng nghiệp hóa hiện đại hóa phát triển nhưng vẫn cịn nhiều
thiếu sót nên vẫn chưa thể đáp ứng được hồn tồn các u cầu thực tiễn mà cơng nghiệp
hóa hiện đại hóa yêu cầu.

Trong giai đoạn mới hiện nay, công nghiệp hố, hiện đại hố đang diễn ra trên tồn
thế giới, đang ở trong thời kì quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi
tồn thế giới. Xã hội lồi người cịn đang có nhiều biến động, tiêu cực… thì vấn đề làm
sáng tỏ sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân được đặt ra trở nên bức thiết hơn bao giờ
hết, cả trên hai phương diện lý luận và thực tiễn. Việc nghiên cứu về giai cấp công nhân
và sứ mệnh lịch sử vĩ đại của giai cấp này góp phần nâng cao nhận thức của bản thân sinh
viên về đời sống chính trị - xã hội hiện tại, từ đó củng cố niềm tin vào xã hội chủ nghĩa,
cũng như niềm tin vào Đảng và Nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân.

Xuất phát từ tình hình thực tế trên, nhóm chọn đề tài: “Giai cấp công nhân và sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Thực trạng và giải pháp xây dựng giai cấp công
nhan Việt Nam trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” để nghiên cứu.

1

2

2. Nhiệm vụ của đề tài
Nhiệm vụ của đề tài là làm rõ sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và những
quan điểm chỉ đạo của Đảng về cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước hiện nay. Nêu lên
và đánh giá những ưu điểm, hạn chế của thực trạng hiện nay của thế giới nói chung và
Việt Nam nói riêng từ đó đưa ra giải pháp xây dựng giai cấp cơng nhân Việt Nam trong
sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Cuối cùng từ những lập luận và luận
điểm đã nêu đưa ra đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao việc xây dựng giai cấp
cơng nhân Việt Nam trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Hơn thế nữa, việc hiểu rõ về sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân cịn khơi gợi
lên lòng yêu nước và tự hào dân tộc, đồng thời thắp lên ngọn lửa nhiệt huyết và đam mê
được học hỏi, được tiến bộ, được cống hiến hết mình cho đất nước, quốc gia, dân tộc.

3

PHẦN NỘI DUNG

CHƯƠNG 1. GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI
CẤP CÔNG NHÂN

1.1. Quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lenin về giai cấp công nhân và sứ
mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân

Nhiều thuật ngữ đã được C. Mác và Ph. Ăngghen sử dụng để đại diện cho giai cấp
công nhân như giai cấp vô sản; giai cấp vô sản hiện đại; giai cấp công nhân hiện đại; giai
cấp cơng nhân đại cơng nghiệp… Nói cách khác, giai cấp cơng nhân có thể gọi khác bằng
những cụm từ đồng nghĩa này. Ngoài ra, theo C. Mác và Ph. Ăngghen giai cấp công nhân
là con đẻ của nền đại cơng nghiệp tư bản chủ nghĩa, nó đại diện cho lực lượng sản xuất
tiên tiến, cho phương thức sản xuất hiện đại. Cơng nhân khống sản, cơng nhân cơng
trường thủ công, công nhân công xưởng hay công nhân nông nghiệp cũng là những cụm
từ thay thế được họ sử dụng với mục đích đề cập giai cấp cơng nhân trong những giai
đoạn phát triển khác nhau của nền đại công nghiệp.

Tóm lại, dù tồn tại nhiều thuật ngữ khác nhau nhưng để xác định giai cấp cơng
nhân thì cần dựa trên hai phương diện cơ bản là:

Thứ nhất, về phưong diện kinh tế - xã hội: giai cấp công nhân là những người lao
động trực tiếp hay gián tiếp vận hành các công cụ sản xuất có tính chất cơng nghiệp ngày
càng hiện đại, tính xã hội hố cao. Giai cấp cơng nhân có một lịch sử phát triển lâu đời,
bắt đầu là những người thợ thủ công trong thời kỳ trung cổ cho đến những người thợ lành
nghề trong những công trường thủ công và cuối cùng là trở thành những người công nhân
trong những khu công nghiệp hiện đại ngày nay. Phương thức lao động của họ ngày càng
hiện đại theo thời gian và tạo nên những đặc trưng riêng như: sản xuất nhiều bằng máy
móc, lao động có tính chất xã hội hoá, năng suất lao động ngày càng cao nhờ vào trình độ,
máy móc và cơng nghệ ngày càng phát triển, từ đó tạo ra những của cải vật chất cho xã
hội. “Trong công trường thủ công và trong nghề thủ công, người công nhân sử dụng công

4

cụ của mình, cịn trong cơng xưởng thì người cơng nhân phải phục vụ máy móc.”1 Theo

C. Mác và Ph. Ăngghen, công nhân công nghiệp công xưởng là bộ phận tiêu biểu cho giai
cấp công nhân hiện đại.

Thứ hai, về phương diện chính trị - xã hội: giai cấp cơng nhân là những người
khơng có hoặc về cơ bản khơng có tư liệu sản xuất, do đó họ phải bán sức lao động của
mình, phải làm thuê cho các nhà tư bản và bị nhà tư bản bóc lột giá trị thặng dư. Nói cách
khác, theo C. Mác và Ph. Ăngghen “giai cấp vô sản là giai cấp những công nhân làm thuê
hiện đại, vì mất tư liệu sản xuất của bản thân, nên buộc phải bán sức lao động của mình
để sống.” 2

Đối với giai cấp công nhân, họ phải bán sức lao động để kiếm sống thì đối với các
nhà tư bản, họ phải tìm cách tạo ra nhiều lợi nhuận nhất có thể dựa trên giá trị thặng dư
mà giai cấp cơng nhân tạo ra. Do đó lợi ích cơ bản của giai cấp cơng nhân đối lập hồn
tồn lợi ích cơ bản của giai cấp tư sản. Trong tác phẩm “Những nguyên lý của chủ nghĩa
cộng sản” Ph. Ăngghen định nghĩa giai cấp công nhân như sau: “Giai cấp vô sản là một
giai cấp xã hội hoàn toàn chỉ kiếm sống bằng việc bán lao động của mình, chứ khơng phải
sống bằng lợi nhuận của bất cứ tư bản nào, đó là một giai cấp mà hạnh phúc và đau khổ,
sống và chết, tồn bộ sự sống cịn của họ đều phụ thuộc vào nhu cầu về lao động, tức là
vào tình hình chuyển biến tốt hay xấu của cơng ăn việc làm, vào những biến động trong
thị trường.” Tóm lại, giai cấp công nhân là lực lượng đối kháng với giai cấp tư sản thì lợi
ích của họ xung đột với lợi ích của giai cấp tư sản.

Ngoài đưa ra những quan niệm khoa học về giai cấp công nhân, C. Mác và Ph.
Ăngghen còn đưa ra những đặc trưng cơ bản của giai cấp cơng nhân. Trong đó đặc điểm
nổi bật nhất là giai cấp công nhân lao động bằng những cơng cụ đặc trưng như máy móc,
cho ra năng suất lao động cao và q trình mang tính chất xã hội hoá. Đặc điểm tiếp theo
là sản phẩm của nền đại cơng nghiệp, là chủ thể của q trình sản xuất vật chất hiện đại,
là lực lượng sản xuất tiên tiến có vai trị quyết định sự tồn tại và phát triển của xã hội.
Tổng hợp các yếu tố tạo nên giai cấp cơng nhân ta có được đây là giai cấp có tính tổ chức,

1 C. Mác và Ph. Ăngghen: Toàn tập, Sđd. t.23, tr605.
2 C. Mác và Ph. Ăngghen: Toàn tập, Sđd, t.4, tr596, 605.

5

kỷ luật cao, tinh thần hợp tác và quan trọng hơn hết là lợi ích của giai cấp cơng nhân là lợi
ích của cộng đồng và nó mâu thuẫn với giai cấp tư sản. Do đó giai cấp cơng nhân là giai
cấp cách mạng và có tinh thần cách mạng triệt để nhất.

1.1.2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Sứ mệnh lịch sử tổng quát của giai cấp công nhân là thơng qua chính đảng tiền
phong, giai cấp cơng nhân tổ chức, lãnh đạo nhân dân lao động đấu tranh xố bỏ các chế
độ người bóc lột người, xố bỏ chủ nghĩan tư bản, giải phóng giải cấp cơng nhân, nhân
dân lao động khỏi mọi sự áp bức bóc lột, nghèo nàn, lạc hậu, xây dựng xã hội cộng sản
chủ nghĩa văn minh. Tóm lại, về bản chất nội dung của sứ mệnh lịch sử giai cấp công
nhân bao gồm ba nội dung cơ bản:

Thứ nhất là nội dung kinh tế: giai cấp cơng nhân tiến hành xố bó chế độ tư hữu tư
nhân về tư liệu sản xuất, xây dựng chế độ cơng hữu về tư liệu sản xuất. Lí do giai cấp
cơng nhân có thể thực hiện được nội dung này là giai cấp cơng nhân vì mất đi tư liệu sản
xuất nên phải bán sức lao động để kiếm sống, do đó giai cấp vơ sản sẽ có thể xoá bỏ việc
tư hữu tư liệu sản xuất.

Thứ hai là nội dung chính trị - xã hội: giai cấp cơng nhân trở thành giai cấp thống
trị do lợi ích của giai cấp này mang tính cộng đồng nên khi giai cấp này thống trị xã hội
thì xã hội sẽ thốt được sự áp bức, bóc lột của các nhà tư bản, xã hội được vận hành dựa
trên dân chủ, cơng bằng, bình đẳng.

Thứ ba là nội dung văn hoá, tư tưởng: cải tạo cái cũ lỗi thời, xây dựng cái mới tiến

bộ. Nói cách khác, cải tạo cái cũ và xây dựng cái mới là thay đổi về tư tưởng, tâm lý, lối
sống và đời sống tinh thần của xã hội.

Vậy tại sao chỉ có thể là giai cấp cơng nhân mới có thể thực hiện được sứ mệnh
lịch sử ấy mà không phải là giai cấp khác? Đó là vì giai cấp cơng nhân có những cái riêng
như tinh thần trách nhiệm, tính kỷ luật cao, tính xã hội hố cao và có những lợi ịch xung
đột với lợi ích của các nhà tư bản, đây là yếu tố quan trọng quyết định giai cấp cơng nhân
là giai cấp có tinh thần cách mạng triệt để nhất. Cũng như V.I.Lênin đã khẳng định chỉ có

6

duy nhất giai cấp cơng nhân có sứ mệnh xố bỏ chủ nghĩa tư bản, từng bước xây dựng
chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản trên phạm vi toàn thế giới.

1.1.3. Những điều kiện quy định và thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân

Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Thứ nhất, do địa vị kinh tế của giai cấp công nhân.

Giai cấp công nhân là sản phẩm của nền đại cơng nghiệp, có tính xã hội hố cao, là
chủ thể của q trình sản xuất vật chất hiện đại. Những đặc trưng này cùng với việc giai
cấp công nhân là người sản xuất của cải vật chất chủ yếu cho xã hội, làm giàu cho xã hội,
đóng vai trị quan trọng trong sự phát triển của xã hội thì giai cấp cơng nhân đại diện cho
phương thức sản xuất tiên tiến và lực lượng sản xuất hiện đại. Đây đều là những điều kiện
khách, là nhân tố kinh tế quy định giai cấp công nhân là lực lượng phá vỡ quan hệ sản
xuất tư bản chủ nghĩa, giành chính quyền về tay mình, chuyển từ giai cấp “tự nó” thành
giai cấp “vì nó”. Chỉ có giai cấp cơng nhân đáp ứng đủ điều kiện như có tính thần cách
mạng triệt để, xung đột lợi ích với giai cấp tư sản, để có thể trở thành đại biểu cho sự tiến

hoá tất yếu của lịch sử. Từ đó họ có thể tổ chức, và lãnh đạo xã hội, xây dựng và phát
triển lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa, tạo nền tảng vững chắc cho
việc xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Thứ hai, do địa vị chính trị - xã hội của giai cấp công nhân quy định.

Hầu hết những của cải vật chất được sản xuất bởi giai cấp công nhân nhưng trong
chủ nghĩa tư bản, họ không sở hữu tư liệu sản xuất dẫn đến phải bán sức lao động để kiếm
sống. Xét về lợi ích thì lợi ích cơ bản của giai cấp cơng nhân đối lập với lợi ích của giai
cấp tư sản nhưng lại thống nhất với lợi ích cơ bản của đa số nhân dân lao động.

Giai cấp cơng nhân có những phẩm chất của một giai cấp tiên tiến, giai cấp cách
mạng như: tính tổ chức và kỷ luật, tự giác và đồn kết trong cuộc đất tranh tự giải phóng
mình và giải phóng xã hội. Những phẩm chất này của giai cấp cơng nhân được hình thành
một cách khách quan do giai cấp tư sản và chủ nghĩa tư bản vô thức tạo. Những phẩm

7

chất đó cùng với lý luận tiên tiến là chủ nghĩa Mác – Lênin và được dẫn dắt bởi Đảng
Cộng sản, giai cấp công nhân sẽ là tiên phong trong cơng cuộc đấu tranh giải phóng xã
hội. Họ là giai cấp đại biểu cho tương lai, cho xu thế đi lên của tiến trình phát triển lịch sử
- đây là đặc tính quan trọng quyết định bản chất cách mạng của giai cấp công nhân.
Nghèo không phải là yếu tố quyết định giai cấp công nhân là giai cấp cách mạng mà
nghèo khổ là hậu quả của sự áp bức, bóc lột mà chủ nghĩa tư bản gây ra cho giai cấp vơ
sản. Do đó cách mạng là cần thiết để xố bỏ cái nghèo, giải phóng giai cấp cơng nhân,
giai cấp xã hội.

Điều kiện chủ quan để giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử

Theo thời gian, cùng với sự phát triển của nền sản xuất vật chất hiện đại trên nền

tảng của công nghiệp, của kỹ thuật và công nghệ, giai cấp công nhân cũng phát triển về cả
số lượng và chất lượng. Chất lượng của giai cấp công nhân thể hiện ở trình độ trưởng
thành về ý thức chính trị, tự giác nhận thức được vai trò và trọng trách của mình đối với
lịch sử, có sự giác ngộ đối với lý luận khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênin.
Theo chủ nghĩa Mác – Lênin, để phát triển về cả số lượng và chất lượng của giai cấp cơng
nhân, chúng ta cịn hai yếu tố, thứ nhất là sự phát triển công nghiệp – “tiền đề thực tiễn
tuyệt đối cần thiết”, thứ hai là sự trưởng thành của Đảng Cộng sản – hạt nhân chính trị
quan trọng của giai cấp công nhân. Đảng Cộng sản là nhân quan trọng trong việc cải thiện
chất lượng của giai cấp cơng nhân, và đóng vai trị quan trọng giúp giai cấp công nhân
thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình. Đảng Cộng sản là đại biểu trung thành cho lợi ích
của giai cấp cơng nhân của tồn dân tộc và xã hội. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, giai cấp
công nhân sẽ dễ dàng thực hiện được sứ mệnh lịch sử của mình, từng bước giải phóng
nhân dân lao động, giải phóng xã hội.

1.2. Giai cấp công nhân và việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân hiện nay

1.2.1.Giai cấp công nhân hiện nay

So với thế kỷ XIX thì giai cấp cơng nhân hiện nay có những điểm giống, nhưng
cũng có những điểm khác biệt, có những biến đổi mới trong điều kiện lịch sử mới.

8

Về những điểm tương đối ổn định so với thế kỷ XIX

Giai cấp công nhân hiện nay vẫn đang là lực lượng sản xuất hàng đầu của xã hội
hiện đại. Họ là chủ thể của q trình sản xuất cơng nghiệp hiện đại mang tính xã hội hóa
ngày càng cao. Ở các nước phát triển, sự phát triển của giai cấp công nhân tỷ lệ thuận với
sự phát triển kinh tế. Lực lượng lao động bằng phương thức công nghiệp chiếm tỷ lệ cao

ở mức tuyệt đối ở những nước có trình độ phát triển cao về kinh tế, đó là những nước
cơng nghiệp phát triển. Cũng vì thế, đa số các nước đang phát triển hiện nay đều thực hiện
chiến lược công nghiệp hóa nhằm đẩy mạnh tốc độ, chất lượng và quy mơ phát triển.
Cơng nghiệp hóa vẫn là cơ sở khách quan để giai cấp công nhận hiện đại phát triển mạnh
mà cả về số lượng và chất lượng. Phong trào cộng sản và công nhân ở nhiều nước luôn là
lực lượng đi đầu trong các cuộc đấu tranh vì hịa kính hiệp tác và phát triển, vì dân tình,
dân chủ, tiến bộ xã hội và cần nhiều xã hội

Những biến đổi và khác biệt của giai cấp công nhân hiện đại

Có 2 xu hướng chinh khiến cho giai cấp công nhân hiện đại khác biệt với trước
đây. Nguyên nhân đầu tiên chính là xu hướng tăng nhanh “trí tuệ hóa”. Gắn liền với cách
mạng khoa học và công nghệ hiện đại với sự phát triển kinh tế trí thực, cơng nhân hiện đại
có xu hướng trị tuệ hóa. Trên thực tế đã có thêm nhiều khái niệm mà để chỉ công nhân
theo xu hướng này, đó là "cơng nhân tri thức".Cơng nhân tri thức, cơng nhân áo trắng,
tạo động trình độ cao. Nến sản xuất và dịch vụ hiện đại đến hỏi người lao động phải có
hiểu biết sâu rộng tri thức và kỹ năng nghề nghiệp.Ngày nay, công nhận được đào tạo
chuẩn mực và thường xuyên được đào tạo lại, đáp ứng sự thay đổi nhanh chóng của cơng
nghệ trong nên sản xuất. Hao phí lao động huần đại chủ yếu là hao phí về trí lực chủ
khơng cịn thuần tây là hao phí sức lực cơ bắp. Cùng với nhu cầu về vật chất, nhu cầu về
tinh thần và văn hóa tinh thần của công nhân ngày càng tăng, phong phú, đa dạng hơn và
đòi hỏi chất lượng hưởng thu tinh thần cho hiện.

Từ khi chủ nghĩa tư bản đã có một số điều chỉnh nhất định về phương thức quản lý,
các biện pháp điều hòa mâu thuẫn xã hội. Một bộ phận công nhân đã sở hữu một lượng tư

9

liệu sản xuất của xã hội thông qua chế độ cổ phần hóa. Về mặt hình thức, họ khơng cịn là
"vơ sản" nữa và có thể được "trung bình hóa" về mức sống, nhưng việc làm và lao động

vẫn là nhân sự quyết định mức thu nhập, đời sống của cơng nhân hiện đại. Quyền định
đoạt q trình sản xuất quyền quyết định cơ chế phân phối lợi nhuận vẫn thuộc về giải cấp
tư sản. Nhưng khi sở hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất vẫn tồn tại thì
những thành q khoa học và cơng nghệ, kinh tế tri thức và những điều chỉnh về thể chế
quản lý kinh tế và xã hội vẫn là cơng cụ để bóc lột giá trị thặng dư. Giai cấp cơng nhân
vẫn bị bóc lột nặng nề.

1.2.2.Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên thế giới hiện nay

Thứ nhất, về nội dung kinh tế, trong quá trình sản xuất với cơng nghệ hiện đại,
chất lượng cao, góp phần phát triển bền vững, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân đối
với sự phát triển xã hội ngày càng thể hiện rõ.

Sự phát triển sản xuất ngày nay là sự tham gia trực tiếp của giai cấp công nhân và
các lực lượng lao động - dịch vụ trình độ cao đây chính là nhân tố kinh tế xã hội thúc đẩy
sự chín muồi các tiên đề của chủ nghĩa xã hội trong lịng chủ nghĩa tư bản. Bên cạnh đó,
mâu thuẫn lợi ích cơ bản giữa giai cấp cơng nhân với giai cấp tư sản ngày càng sâu sắc ở
mỗi quốc gia và trên tồn cầu. việc tồn cầu hóa hiện nay vẫn mang đậm tính chất tư bản
chủ nghĩa với nhiều bất bình đẳng xã hội. Điều này thúc đẩy cuộc đấu tranh chống chế độ
bóc lột giá trị tháng dư trên phạm vi thế giới, từ đó xác lập một trật tự xã hội mới cơng
bằng và bình đẳng.

Thứ hai, về nội dung chính trị – xã hội, ở các nước tư bản chủ nghĩa, mục tiêu đấu
tranh trực tiếp của giai cấp công nhân và nhân dân lao động là chống bất cơng và bất bình
đẳng xã hội; mục tiêu lâu dài là giành chính quyền về tay giai cấp công nhân và nhân dân
lao động. Đối với các nước xã hội chủ nghĩa, nơi các Đảng Cộng sản đã trở thành đảng
cầm quyền, sử mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là lãnh đạo thành công sự nghiệp đổi
mới giải quyết thành công các nhiệm vụ trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, đặc
biệt là xây dựng Đảng cầm quyền trong sạch, vững mạnh thực hiện thành cơng sự nghiệp
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững.

10

Thứ ba, về nội dung văn hóa, tư tưởng, thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân ngày nay đối với lĩnh vực văn hóa, tư tưởng đầu tiên là cuộc đấu tranh ý thức
hệ. Đây là cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa xã hội với chủ nghĩa tư bản. Cuộc đấu tranh này
đang diễn ra vô cùng phức tạp và quyết liệt, nhất là khi nền kinh tế thị trưởng phát triển
với những tác động mặt trái của nó. Mặt khác, khi hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới tan
rã, phong trào cách mạng thế giới đang phải vượt qua những thối trào thì niềm tin vào lý
tưởng xã hội chủ nghĩa cũng đứng trước những thử thách càng làm cho cuộc đấu tranh tư
tưởng lý luận giữa chủ nghĩa tư bản với chủ nghĩa xã hội trở nên phức tạp và gay mất
hơn.

Tuy nhiên, các giá trị đặc trưng cho bản chất khoa học và cách mạng của giai cấp
công nhân của chủ nghĩa xã hỏi vẫn mang ý nghĩa chỉ đạo, định hướng trong cuộc đấu
tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động chống chủ nghĩa tư bản và lựa chọn
con đường xã hội chủ nghĩa của sự phát triển xã hội. Các giá trị như lao động, sáng tạo,
cơng bằng, dân chủ, bình đẳng, tự do vẫn là những giá trị được nhân loại phấn đấu thực
hiện. Trên thực tế, các giá trị mà nhân loại hướng tới đều tương đồng với các giá trị lý
tưởng, mục tiêu của giai cấp công nhân. Không chỉ ở các nước xã hội chủ nghĩa mà ở
nhiều nước tư bản chủ nghĩa.

Đấu tranh để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản, giáo dục nhận thức và
củng cố niềm tin khoa học đối với lý tưởng, mục tiêu của chủ nghĩa xã hội cho giai cấp
công nhân và nhân dân lao động, giáo dục và thực hiện chủ nghĩa quốc tế chân chính của
giai cấp cơng nhân trên cơ sở phát huy chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc chính là
nội dung sử mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện nay về văn hóa tư tưởng.

11

CHƯƠNG 2. SỨ MỆNH LỊCH SỬ GIAI CẤP CÔNG NHÂN VIỆT NAM
HIỆN NAY

2.1.Khái niệm, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam

2.1.1.Khái niệm giai cấp công nhân Việt Nam

Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời và phát triển gắn liền với chính sách khai thác
thuộc địa của thực dân Pháp ở Việt Nam. Bên cạnh những đặc điểm của giai cấp cơng
nhân nói chung, giai cấp cơng nhân Việt Nam có những đặc điểm riêng. Giai cấp công
nhân Việt Nam ra đời trước giai cấp tư sản, phần lớn xuất thân từ nông dân và các tầng
lớp nhân dân lao động khác, nên có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với đơng đảo quần
chúng nhân dân lao động, là giai cấp đối kháng trực tiếp với tư bản thực dân Pháp và bè lũ
tay sai nên nhanh chóng trưởng thành về ý thức chính trị, sớm giác ngộ lý tưởng, mục tiêu
cách mạng, tinh thần cách mạng kiên cường, triệt để, sớm nhận thức được sự thống nhất
giữa sự nghiệp giải phóng giai cấp và giải phóng dân tộc; có mối quan hệ gắn bó mật thiết
với giai cấp nơng dân và các tầng lớp nhân dân lao động, cùng với giai cấp nông dân làm
chủ tư liệu sản xuất.

Để khẳng định hơn nữa về vai trị và vị trí của giai cấp cơng nhân Việt Nam trong
giai đoạn cách mạng hiện nay, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6, Ban chấp hành Trung ương
khóa X của Đảng Cộng Sản Việt Nam đã khẳng định: “Giai cấp công nhân Việt Nam là
một lực lượng xã hội to lớn, đang phát triển, bao gồm những người lao động chân tay và
trí óc, làm cơng hưởng lương trong các loại hình sản xuất kinh doanh và dịch vụ công
nghiệp, hoặc sản xuất kinh doanh và dịch vụ có tính chất cơng nghiệp”3. Dưới tác động
của q trình cơng nghiệp hóa - hiện đại hóa, của nền kinh tế thị trường, xu hướng quốc tế
hóa nền kinh tế đã làm biến đổi cơ cấu giai cấp trong xã hội, đặc biệt là giai cấp công
nhân. Giai cấp công nhân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay có nhiều biến đổi sâu sắc.
Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng
nhân trong giai đoạn hiện nay.

3 NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, (2008). Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành
Trung ương khóa X, tr.43.

12

2.1.2.Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam

Giai cấp công nhân nước ta có sứ mệnh lịch sử to lớn: “Là giai cấp lãnh đạo cách
mạng thơng qua chính đảng của nó, giai cấp đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến;
giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, lực lượng đi đầu trong sự
nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội
dân chủ, công bằng, văn minh; lực lượng nòng cốt trong liên minh giai cấp công nhân với
giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng”4 .

Quan niệm trên đã phản ánh được những nội dung chủ yếu của giai cấp công nhân
Việt Nam. Đây là cơ sở để nhận biết, phân biệt giai cấp công nhân Việt Nam với các giai
tầng khác trong cơ cấu xã hội, đồng thời cũng để phân biệt giai cấp công nhân Việt Nam
với giai cấp công nhân trên thế giới.

Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, giai cấp công nhân Việt Nam tiếp tục đảm
đương sứ mệnh lịch sử lớn lao, là lực lượng kiên định bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ xã hội
chủ nghĩa.

Giai cấp công nhân tham gia đông đảo vào các thành phần kinh tế, lấy mục tiêu
dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh để phấn đấu.

Tại hội nghị lần thứ Bảy Ban chấp hành Trung ương khóa VII, Đảng ta đã khẳng
định: "Cùng với q trình phát triển cơng nghiệp và cơng nghệ theo xu hướng cơng
nghiệp hố, hiện đại hố đất nước, cần xây dựng giai cấp cơng nhân phát triển về số

lượng, giác ngộ về giai cấp, vững vàng về chính trị, tư tưởng, có trình độ học vấn và tay
nghề cao, có năng lực tiếp thu và sáng tạo công nghệ mới, lao động đạt năng suất, chất
lượng, hiệu quả cao, vươn lên làm tròn sứ mệnh lịch sử của mình"5.

Đến hội nghị lần thứ Sáu, Ban chấp hành Trung ương khóa X, Đảng ta một lần nữa
đã xác định vai trị của giai cấp cơng nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

4 NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, (2008). Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành
Trung ương khóa X, tr.44.
5 NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, (2008). Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành
Trung ương khóa X, tr.98.

13

trong thời kỳ đổi mới: thông qua đội tiên phong là Đảng cộng sản Việt Nam; giai cấp
công nhân Việt Nam đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến là giai cấp tiên phong
trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Giai câp công nhân là lực lượng đi đầu trong
sự nghiệp cơng nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước vì mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội
cơng bằng, dân chủ, văn minh, lực lượng nịng cốt trong liên minh giai cấp công nhân với
giai cấp nông dân đội ngũ trí thức.

Để thực hiện sứ mệnh lịch sử to lớn này, giai cấp công nhân Việt Nam cần phát
triển không ngừng về số lượng, nâng cao chất lượng, phát huy vai trò là một giai cấp tiên
phong, phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc dưới sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của
Đảng.

Tóm lại, giai cấp cơng nhân Việt Nam có sứ mệnh lịch sử như sau:

Một là, xóa bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa, xóa bỏ chế độ bóc lột, tự giải phóng, giải
phóng nhân dân lao động và tồn thể nhân loại khỏi sự áp bức, bóc lột, xây dựng thành

công xã hội cộng sản chủ nghĩa.

Hai là, phát triển về số lượng và chất lượng, nâng cao giác ngộ và bản lĩnh chính
trị, trình độ học vấn và nghề nghiệp thực hiện “tri thức hóa cơng nhân”, nâng cao năng lực
ứng dụng công nghệ vào sản xuấ nhằm tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả làm việc,
xứng đáng với vai trò lãnh đạo cách mạng trong thời kỳ mới.

2.2. Thực trạng thực hiện sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân Việt Nam hiện
nay

2.2.1.Những mặt đạt được và nguyên nhân

Giai cấp công nhân nước ta là lực lượng đặc biệt quan trọng duy trì và phát triển
hoạt động sản xuất, tạo ra khối lượng lớn sản phẩm cơng nghiệp, đóng góp chủ yếu vào
ngân sách Nhà nước, góp phần quan trọng tạo nên thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử
trong 36 năm đổi mới. Cụ thể, bước vào thời kỳ đổi mới, các ngành kinh tế nước ta, nhất
là lĩnh vực cơng nghiệp gặp nhiều khó khăn. Giai cấp cơng nhân đã kiên trì khắc phục khó
khăn, duy trì và phát triển hoạt động sản xuất, dần thích ứng với cơ chế quản lý mới, nâng
cao năng suất lao động, tạo ra khối lượng sản phẩm cơng nghiệp, đóng góp chủ yếu vào

14

ngân sách Nhà nước.Công nhân là lực lượng lao động trực tiếp thúc đẩy sản xuất công
nghiệp từng bước phục hồi, giá trị gia tăng ngành công nghiệp, xây dựng tăng bình qn
6,9%/năm; tỷ trọng cơng nghiệp chế biến, chế tạo trong cơ cấu công nghiệp tăng…Hiện
nay, theo thống kê, tổng số lao động làm công hưởng lương trong các loại hình doanh
nghiệp ở nước ta có khoảng 24,5 triệu người, trong đó cơng nhân, lao động trong các
doanh nghiệp chiếm khoảng 60%, chiếm tỉ lệ khoảng 14% số dân số và 27% lực lượng
lao động xã hội, song hằng năm giai cấp công nhân Việt Nam đã tạo ra trên 65% giá trị
tổng sản phẩm xã hội và hơn 70% giá trị thu ngân sách nhà nước. Trình độ chuyên môn,

nghiệp vụ, tay nghề của giai cấp công nhân ngày càng được cải thiện. Từng bước hình
thành lớp cơng nhân trẻ có trình độ học vấn, văn hóa, được đào tạo nghề theo chuẩn nghề
nghiệp, nắm vững khoa học - công nghệ, được rèn luyện trong thực tiễn sản xuất hiện đại,
phương pháp làm việc ngày càng tiên tiến.Giá trị ngành cơng nghiệp hàng năm tăng cao,
trong đó có cơng sức, trí tuệ của giai cấp cơng nhân, đóng góp chủ yếu vào giá trị tổng
sản phẩm trong nước (GDP), góp phần quan trọng vào thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử
của hơn 36 năm thực hiện đường lối đổi mới của Đảng. Phát huy truyền thống cách mạng,
kiên cường, bất khuất và tiên phong, giai cấp công nhân vẫn luôn giữ vững và thể hiện là
giai cấp lãnh đạo cách mạng nước ta trong điều kiện mới.

Theo thông tin từ Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, giai cấp cơng nhân đóng
vai trị quan trọng trong đổi mới mơ hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, thúc đẩy
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa; từng bước nâng cao năng suất lao động, chất lượng, sức
cạnh tranh của nền kinh tế, của doanh nghiệp và sản phẩm; đóng góp to lớn vào việc nâng
cao tiềm lực kinh tế đất nước. Tuy chỉ chiếm tỷ lệ hơn 14% dân số, 27% lực lượng lao
động xã hội, song hằng năm, giai cấp công nhân Việt Nam đã tạo ra hơn 65% giá trị tổng
sản phẩm xã hội và hơn 70% ngân sách nhà nước.Giai cấp công nhân nước ta đại diện cho
phương thức sản xuất tiên tiến. Sự lớn mạnh của giai cấp công nhân là nhân tố quan trọng
để đưa công cuộc đổi mới đi vào chiều sâu, đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước. Trong tiến trình lịch sử, giai cấp cơng nhân ln là lực lượng tiên phong của cách
mạng Việt Nam, góp phần làm rạng rỡ thêm truyền thống vẻ vang của dân tộc. Trong
công cuộc đổi mới, nhất là từ khi bước vào thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước, giai cấp cơng nhân có vai trị đặc biệt quan trọng. Giai cấp công nhân trực

15

tiếp làm việc trong các công xưởng, nhà máy, doanh nghiệp, trong các lĩnh vực của ngành
kinh tế công nghiệp, trực tiếp tiếp nhận công nghệ tiên tiến đưa vào sản xuất, cải tiến
cơng cụ, quy trình, quản lý... Đó là những người chủ trong ngành công nghiệp, người đi
tiên phong trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở

nước ta hiện nay.Các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao thúc đẩy các mối
quan hệ hợp tác, liên minh, liên kết giữa các giai tầng xã hội. Thơng qua đó, đẩy mạnh
chuyển dịch cơ cấu, số lượng, chất lượng lao động, để tạo nên nguồn nhân lực có chất
lượng cao cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội

Giai cấp công nhân nước ta đã xây dựng và tự phấn đấu vươn lên để nâng cao trình
độ học vấn, chun mơn, kỹ năng nghề nghiệp, trau dồi bản lĩnh chính trị vững vàng và
nghị lực lớn, để có thể thực hiện được sứ mệnh lịch sử trong thời kỳ mới, đóng góp xứng
đáng vào thực hiện mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam: “Dân giàu, nước
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; do nhân dân làm chủ; có nền kinh tế phát triển cao
dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp...”. Theo đó,
cùng với việc xây dựng những phẩm chất kinh tế - kỹ thuật thì xây dựng những phẩm chất
chính trị - xã hội của cơng nhân như “ý thức công dân, yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội,
tiêu biểu cho tinh hoa văn hóa của dân tộc” cũng đã được xây dựng và phát huy rất tốt vai
trị của mình trong sứ mệnh lịch sử trong thời kỳ mới.Những biến đổi tích cực trong cơ
cấu của giai cấp công nhân ở nước ta hiện nay đã phản ánh giai cấp công nhân Việt Nam
đang phát triển lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, đóng góp sức lực vào phát triển
kinh tế-xã hội, xứng đáng là giai cấp đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước.

Giai cấp cơng nhân nước ta đã đóng vai trò “là lực lượng nòng cốt trong liên minh
giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng”.
Quan hệ giữa cơng nhân với nơng dân và trí thức đã hình thành nên khối liên minh giữa
giai cấp cơng nhân với giai cấp nơng dân và đội ngũ trí thức. Sự phát triển kinh tế theo
hướng cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với kinh tế tri thức đã và đang thúc đẩy sự hợp
tác, liên minh, liên kết của cơng nhân với trí thức và nơng dân, từ đó hình thành và phát
triển các nhóm xã hội giáp ranh, đan xen giữa cơng nhân và trí thức, giữa cơng nhân và
nơng dân. Từ đó, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu, số lượng, chất lượng lao động, để tạo nên

16