Luận văn thạc sĩ Luật học: Hủy bỏ hợp đồng theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (7.94 MB, 98 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO. BỘ TƯ PHÁP

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỌI

TRAN DANH

HUY BO HỢP ĐỒNG THEO QUY ĐỊNH CUA BQ LUAT DÂN SỰ NĂM 2015

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC. Chuyên ngành — Luật dan sr va té tung din ar

Mã số 9380103

[Nguiri huớng dẫn khoa học: PGS.TS Pham Vin Tuyết

HÀ NỘI, NĂM 202L

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NOL

TRAN DANH

HỦY BÒ HỢP ĐỒNG THEO QUY ĐỊNH CỦA BO LUẬT DÂN SỰ NĂM 2015

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẠT HỌC. (Định hướng ng]cứu)

HANOI, NĂM 2021

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

LỜI CAM DOAN

"Tôi xin cam đoan luận văn dé tài. “2gp bổ hợp đồng theo quy định của

B6 lật dan sự năm 2015. là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi dưới s hướngdấn của PGS TS Phạm Văn Tuyết

Các số liêu va kết quả nghiên cửu trong để tải là kết quả nghiên cứu của ‘ban thân tơi qua quả trình học tập, nghiền cửu, khơng có bat kì sự sao chép hay

sử dung kết qua của cơng trình nao khác.

Nếu phat hiền có sử dụng kết quả nghiên cửu của dé tai tương tự, tơi xinchịu hồn tốn trách nhiệm.

TÁC GIÁ LUẬN VĂN.

Trin Danh

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

Ngb "Nhà xuất bản

3 TAND Tòa án nhân dân.

4 UBND Uy ban nhân dân.

5 UNIDROIT :UmigeitPdndglssofintsmaiomalComansrddl

Contracts (Nguyên tắc hop đồng thương mại quốc tô,

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

MỤC LỤC

MỞĐÀU 1

Chương 1 6

141. Khái niệm, đặc điểm của hop đồng và hủy bỏ hợp đẳng. 6

111. Khéi nigmvé hợp đồng. 6 112 Ähái niệm Iniy bo hợp đồng. 1

1.2. Đặc điểm của hủy bỏ hợp đồng. 14

1.21. Hữy bỏ hợp đông là trường hợp chấm dit hợp đẳng theo ý chi

13. Phân biệt hủy bỏ hợp đông với đơn phương chấm ditt hợp đồng

131. Phân biệt niy bỏ hợp đẳng với don phương chấm dit hop đồng

21.1. Viphamnghiém trong nghia vụ hop đồng B

2.12. Vipham khong nghiêm trong nung có sự thỏa thuận giữa cácben 25

213. Theo quy định của pháp lật 30

2.2. Trình tự lưặy bỏ hợp đơng. 43 2.2.1. Vé hình thức thơng báo. 4 2.2.2. Vé théi diém thơng báo 47 23. Hậu quả pháp lý của luậy bỏ hợp đồng 48

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

phạm 55

3.3.4... Phát sinh các hậu qué liên quan đến quyên nhân thân: 56

Chương 3 3

THUC TIEN ÁP DỤNG PHÁP LUAT VÀ BÁT CẬP TRONG QUY. ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT DÂN SỰ NĂM 2015 VE HUY BO HỢP ĐỒNG

VAKIEN NGHỊ HOÀN THIỆN. 57

3.1. Thực tiễn áp dung pháp luật về hủy bỏ hợp đồng: 5

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

MỞĐÀU 1. Tính cấp thiết của dé tài

Trong tình hình đất nước phát triển như hiện nay, kèm theo đó là su gia. tăng chóng mặt vé nhu câu giao thương hang hóa, dich vụ để tha mãn tốc độ phat triển kinh tế vượt bậc cũng như phục vu viếc hội nhập quốc tế sâu rộng,

tồn điện. Theo đó, hợp đồng sẽ được sử dụng rông rấi hon thông qua các giaođịch mua ban hàng hóa, dich vu. Lúc này, vai tro của hợp đồng trỡ nên rất quantrong, đóng vai trị la một bản cam kết ghi nhân quyển va ngiĩa vu của các bêntham gia, dm bão việc thực hiện nghĩa vụ của các bên. Tuy nhiên, trên thực tế

có rất nhiéu van dé phát sinh, có thé lả chủ quan hoặc khách quan dẫn đến việc. cham đút hợp đồng, Sự kiện lam chấm đứt hợp đồng có ti

thưa thuận giữa các bên hoặc theo ý chỉ đơn phương của một bên.

t nguồn từ sự

Hủy bô hợp đồng lẫn đơn phương chim dứt hợp đẳng đâu là trường hop chấm đứt hợp đồng theo ¥ chi đơn phương của một bên, tuy nhiên vì mang tính

“hồi tổ" nên hũy bd hợp đơng là trường hop phức tap hon và cũng chính vì vậy,"ủy bd hợp đồng được pháp luật quy định một cách chất chế hơn.

Vi la hành vi chấm đứt hop đẳng theo ý chi của một bên, bên hủy bé hopđẳng cần phải thực hiện hủy bö hop đẳng theo đúng căn cứ, thủ tục mà pháp

uất quy định béi vì néu khơng thực hiện đúng theo đúng pháp luật, rất có thé chính bên hủy bé hợp đồng sẽ phải ganh các hậu quả bat lợi

Có thể thấy, chế định vẻ huỷ bö hợp đồng trong BLDS 2015 đã có sự

tiến bơ rõ rệt hơn so với BLDS 2005 va Luật thương mại 2005. Tuy nhiên, qua

thực tiễn thi hanh, BLDS 2015 vẫn còn một số hạn chế nhất định Trong đó, có

một số han chế từ BLDS 2005 đã được các bai nghiên cứu trước đây đề cập

nhưng vẫn chưa được khắc phục.

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

hợp đồng Đông thời đưa ra kiến nghị với những bất cập cịn tơn tại. Chính vì vây, tơi lua chon để tai “Elly Bố hop đông theo quy định của Bộ luật dan sie nit 2015” é làm luận văn Thạc Luật Dân sự

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

‘Van để huỷ bö hợp đồng là một van dé được rất nhiễu nhà nghiên cứu

quan têm, vẫn dé nay đã được trình bay tai các bài nghiên cứu sau đây.

~ Nguyễn Thị Ngọc Oanh (2010), “Don pitương chẳm đứt thực hiện hợp đồng dân sư theo pháp luật dân sự Việt Nam”, Luân văn thạc sĩ luật học,

Trường Đại học Luật Ha Nội, Hà Nội. Tại Luận văn, tác giả đã so sảnh, phân.

tích về điểm giống vả khác nhau giữa trường hợp đơn phương chấm đứt hợp đẳng va huỷ bé hop ding trên phương điện lý luận va theo quy định của B6

luật dân sự 2005

~ Võ Yến Thanh (2012), “Huh bổ hop đẳng theo quy định của pháp luậtdin sự hiện hành “, Khoa luân tốt nghiệp, Trường Đại học Luật Ha Nội, Ha"Nội. Tại Khố luận, tác gia đã phân tích được các quy định pháp luật vé huỷ bỏhợp đồng theo B6 luật dân sự 2005 và Luật thương mai 2005. Tuy nhiên, tác

giả van chưa giải quyết sâu được các van dé lý luận vả thực tiễn của van dé huỷ.

‘bd hợp đồng

~ Trần Thị Nhường (2013), “Huy bó hợp đồng — Một số vẫn đề

và thee tin’, Luận văn thạc ¢ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội, Hà Nội

Luận văn đã giải quyết tương đối day đủ về mặt lý luận của van dé huỷ bö hop

đẳng Luận văn cũng hệ thống hoá được các quy định pháp luật liên quan đến

vấn dé huỷ bỏ hợp đông Theo đó, luận văn chi ra được những bat cập va dé

xuất hướng hoán thiện quy định pháp luật về huỷ bö hợp đồng

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

- Dương Văn Đức (2017), “Huy hợp đẳng theo pháp luật Việt Nam”, Luân văn thac sĩ luật học, Trường Dai học Kinh tế - Luật, TP. Hé Chi Minh.

Tai luận văn, tác giả đã phân tích cơ ban vé cơ sở lý luận cũng như cơ sỡ pháplý của uy bd hop đồng. Ngồi ra tác giã cịn phân tích, bình ln một số các

‘ban án của Tòa án về giải quyết các tranh chap hợp đơng Dân sự, từ đó, nêu lên. những điểm còn bap cập trong quy định của pháp luật và những vẫn để nay sinh trên thực tế mã pháp luật chưa thé dự liệu hoặc điều chỉnh chưa hiệu quả

Ngồi các cơng trình nghiên cứu nói trên, còn rat nhiễu nghiên cứu liên.quan đến huỷ bỏ hợp đồng dân sự. Tuy nhiên, tác giã nhân thay, các cơng trình.nghiên cửu này phan lớn được thực hiện trong giai đoạn BLDS 2005 đang cóhiệu lực. Vì vay, tai luận văn này, tác giả kế thừa các kết quả nghiên cứu củacác cơng trình nói trên vẻ cơ sở lý luân của huỷ bé hợp đồng, các phân tích,

kiến nghị hồn thiện vé vấn để huỷ bư hợp đồng theo Bộ luật dân sự 2005

Đảng thời, tác gia sẽ tiếp tục nghiên cứu vẻ van dé huỷ bd hop đẳng một cách.

sâu, rông hơn về phương dién lý luận va thực tiễn. Theo đó, tai luân văn nay, tác giả sé chỉ ra các điểm mới về van để huỷ bỏ hợp đồng theo bộ luật dân sự

2015, tập trung lam rổ các căn cứ hu bỏ, hậu quả pháp lý, vả thủ tục huỹ bốhợp đồng... theo quy đính tại BLDS 2015 va các văn bn pháp luật hiện hànhBên cạnh đó, luận văn sé nêu ra một số bắt cập trong quy đính pháp luật hiện."hành ma các cơng trình nghiên cửu trước đó chưa dé cập tới. Tử đó, đưa ra kiến.

nghị hồn thiện các quy định pháp luật hiện hành về huỷ bỗ hợp đồng

3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu.

Luận văn tập trung vào việc đảo sêu nghiên cửu những quy định hiệnhành của pháp luật vé hủy bỏ hop đồng Đồng thời đánh giá thực trang áp dung

pháp luật vé hủy bỏ hợp đồng trong thực tế. Từ đó có thé rút ra được những kiến nghị sửa đổi để phù hợp hơn với thực tế, quy định chặt chế hon về mặt

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

Để thực hiện mục đích như đã nêu trên, nhiệm vụ luận văn cần để ra để nghiên cứu, lam rõ bao gồm:

- Nghiên cứ một số vấn dé lý luận vé hợp đồng, hủy bö hợp đồng và chấm, đứt hợp đồng,

~ Phân tích các quy định pháp luật hiện hành vé căn cứ, trình từ và thủ tục

hủy bỏ hop đồng cũng như hau quả pháp lý của việc hủy bỏ hợp đẳngBanh giá thực tế việc áp dung các quy định pháp luật vé hủy bỏ hopđồng,

- _ Chỉ ra những hạn chế, bắt cập của những quy định hiện hành trong việchủy bé hợp đồng,

- Kiến nghị hướng sửa đổi, bỗ sung nhằm nâng cao hiệu quả trong thực tế.

4. Đối trong, phạm vi nghiên cứu

Đối tương nghiên cứu của luân văn la các vẫn dé buy bỏ hợp đẳng như:

căn cứ huỷ bỏ, trình tự, thủ tục huỷ bé hop dng và hậu quả pháp lý của huỷ bỗ hop đồng,

Pham vi nghiên cứu của luận văn lé các quy định pháp luật hiện bảnhđược áp dung trong việc hủy bé hop đồng tại các văn ban như BLDS 2015,

Luật Thương mại 2005... trong đó chủ yêu tập trung vào các quy đính vé căn

cử, thi tục hủy b hop đồng được quy định tại BLDS 2015. Ngoài ra, luận văn

cũng nghiên cửu về thực tiễn hủy bé hợp đồng quy thực tiễn áp dung pháp luật của Toa án trong việc giải quyết tranh chấp vé hủy bỏ hợp đông để có được

những góc nhìn thực té về việc ap dung trong thực tế

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

5. Phương pháp nghiên cứu của dé tài

Tác giả vân dụng các phương pháp nghiên cửu như. phương pháp so

sảnh, phương pháp phân tích, phương pháp quy nạp, phương pháp tổng hop, phương pháp logic... dé làm sáng tô các vấn để trong phạm vi nghiên cửu của

luận văn.

6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của dé tài

LA một trong những cơng tình đầu tiên nghiên cửu về huỷ bỏ hợp đồng

sau khi BLDS 2015 có hiệu lực ở cắp độ luân văn thạc dĩ, luận văn có nhữngđóng góp mới ở phương diên sau:

- _ Tác gid phân tích cụ thể các căn cử huỷ bỏ hợp đồng mới theo quy định

của BLDS 2015 mà BLDS 2005 chưa để cập tới như căn cứ huỷ bỏ hợpđẳng do vi pham nghiêm trọng,

-_ Luân văn chi ra được những bat cập trong BLDS 2015 mà các cơng trìnhnghiên cửa trước đó chưa dé cập.

~ Tim hiểu thực tiễn tư vấn pháp luật tại các tổ chức hanh nghề luật sư. Từ đó, đưa ra những kiến nghị nâng cao hiệu quả tư van.

1. Bố cục của luận văn:

Ngoài các phân mỡ đâu, kết luân và danh mục tai liêu tham khảo, nội dungchính ofa luận văn được chia thành 3 chương

Chương 1. Một số vẫn để lý luận về huỷ bé hop ding.

Chương 2. Quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về huỷ bỏ hợp đồng

va thực tiễn thực hiện.

'Chương 3. Bắt cập trong quy định của BLDS 2015 về hủy bỏ hợp đồng vả kiến

nghị hoàn thiện.

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

111. Äháimiệmyề hợp đồng 1111 Khải niệm hợp đồng

Ngày nay, lánh tế thị trường ngay một phát triển, trao đổi hang hóa trong ‘va ngồi nước diễn ra ngày một nhộn nhịp, dé đáp ứng nhu cầu trong nhiêu lĩnh. vực của nhiều chủ thể khác nhau, thuật ngữ “hop dong” cũng được phỏ biển. ‘hon bao gid hết. Nhắc đến hợp đơng chính la nhắc đến sự thưa thuận, nhằm đạt được một su đồng thuận vé ý chí giữa các bên, khi đã xác lập được su ding

thuận đỏ thì hai bên có nghĩa vụ phải thực hiện đây dit những nghĩa vụ đã cam.

kết. Trong ding chay lich sử của minh, hợp đồng từ rất lâu đã nhân được nhiều sự quan tâm và để ofp tử những nhà kinh tế, những nha chính tn lớn, được coi như một “ban khé ước” trong giao dịch Trong Bộ Tư bản của mình Các Mác (Karl Mars) đã viết. “Tư chúng, hang hóa khơng thé đi tới thị trường và trao đổi với nhau được. Muốn cho những vật đó quan hệ với nhau như những hang

hóa thì những người giữ hàng hóa phai đối xử với nhau như những người ma ýchí nằm trong các vat đó ... mối quan hệ ý chỉ đó, mà hình thức của nó lả bangiao kèo dù có được cũng cổ thêm bằng pháp luật hay không cũng vậy —1a mỗi

quan hệ ý chí phân ánh mối quan hệ kinh té” Tuy nhiên, giữa các quốc gia khác nhau tôn tại những cách hiểu, cách định nghĩa “hợp đồng” vẫn tổn tại nhiều điểm Khác biết

‘Theo Điệu 1-201 Bộ luật thương mai thống nhất của Hoa Ky (Uniform

Commercial Code - UCC) định nghĩa: “Hop ding để phân biệt với “thod thận”, có nghĩa là tơng nghĩa vu pháp lí mà Rết quả từ thoả tind cũa các bên

Các Mic 1973), Ten Quodn ZN. Sethi, Ht Nội, 163, 164

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

được quy dint bối [UCC] efing như bỗ sung bởi

một cách tổng quát, pháp luật Hoa Ki nhìn nhân hợp đông như l một sự théa thuận giữa hai hoặc nhiều bên, dựa trên những lời hứa lẫn nhau, để thực hiện.

i luật áp dung Khác”. Nói

hoặc khơng thực hiện một công việc cụ thể, hợp pháp

G Trung Quốc, Luật Hop đồng nước Cơng hịa nhân dân Trung Hoa năm 1999 quy định ở Điều 2: “Dinh ngiữa hợp đồng; Các quan hệ không fluộc đối Tượng điều chinh

Trong Luật này, một Hop đẳng được hiễu là một théa thud giữa các thé nhân pháp nhân hoặc các tổ chức khác có dia vị bình đẳng, nhằm thiết lập, thay đối hoặc chẩm dit một quan hệ về các quyền và nghĩa vụ dân sự.

‘Theo khoản 1 điều 420 Bộ luật dân sư Nga. “Hop đẳng là swethéaa thuận

giữa hai hay nhiễu bên về việc xác lập, thay di, chấm cit quyằn, nghĩa vụ dân

6 Việt Nam, trai dai qua các thời kí lịch sử dân tộc, khái niêm “hop đẳng" từng suất hiện nhiéu đưới nhiễu thuật ngữ khác nhau kể đến như khé tước, tờ ưng thuận, giao kèo... Trong đó, phổ biển nhất là "Khế ước”, là thuật

ngữ được sử dụng nhiêu nhất trong dân luật Việt Nam trước những năm 2000

Theo Điều 644 Bô Dân luật Bắc Ky năm 1931 quy định: “Enế ước là một hiệp ude của một người hay nhiều người cam đoan với một hay nhiễu người khác đỗ tăng cho, dé lầm hay khơng làm cái gì”. Theo Điều 680 Dân luật Trung Kỹ năm 1936 quy định: “K"ế ước ià một liệp wie của một người hay nhiều người cam doan với một hay nhiều người khác để chuyễn giao, để làm hay khơng làm cái gì”. Theo Điều 653 B ơ Dân luật Việt Nam Cơng hịa (miễn nam Việt Nam)

năm 1972 quy định: “Khế ước hay h

thuận giữa hai người hay nhiền người để tạo Ic nhân hay đối vật

ap ước là một hành vipháp Ip do swt

», at cinuyễn, biến cải hay tiêu

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

thuật ngữ “tang cho”, điều nay đã lam hạn ché, loại trừ di các giao dịch chuyển. giao quyển có tính đến bu phd biển như mua ban, thé chap.

"Từ những năm 1905 tré đi, Việt Nam bước vào thời kẻ hội nhập cũng làúc "hợp đồng” được quy định một cách khai quát, cht chế va đẩy đủ hơn. TạiĐiều 394 Bộ luật Dân sư(BLDS) năm 1995 vả Điêu 388 BLDS năm 2005 củanước Cơng hịa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam đều quy dinh: “Hop đồng dân sie

là sự thoả thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đối hoặc chấm đứt quyên,

rghit vụ dân sự

Nhìn chung, trước đây do sự tương đông vẻ thể chế giữa Việt Nam va

các nước “dan anh Xã hội chủ nghĩa” như Liên Bang Nga, Trung Quốc, quy

định pháp luật về hợp đẳng ở Việt Nam cũng có nhiên điểm tương đẳng với hai

nước này. Tuy nhiên việc đất hai chữ "dân sự" sau từ "hợp đồng” như ở BLDS1995 và BL.DS 2005 đã làm thiếu sự bao quát trong khái niệm hợp đồng. Trong

khoa học pháp Lý, quan hệ pháp luật dân sự được hiểu theo ngiãa rng, bao gồm.

cả những quan hệ pháp luật vẻ lao động, đầu tư, thương mại,... Việc thêm haichữ "đân sự" đẳng sau từ “hợp đồng" sé làm hạn chế khả năng điểu chỉnh củaBộ luật Dân sự (BLDS) đổi với tat cả các loại hop đẳng trong thực tế, bao gồm.những loại hop đồng như Hop đồng lao đông, Hop đồng Thương mai hay Hopđẳng Kinh doanh.

Bộ luật Dân sự 2015 đã khắc phục bắt cập nêu trên, tại Điều 385 BLDS

2015 đưa ra khái niệm vẻ hợp đồng nói chung “Hop đẳng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lap, thay đốt hoặc chém đứt quyén, nghĩa vụ đân sự”

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

Theo đó, hợp đồng có những đặc điểm chủ yếu sau:

"Thứ nhất, hop đồng được sác lập dựa trên sự đồng thuận vẻ ý chi giữa

các bên

'Thứ hai, hợp đồng làm thay đổi, phát sinh hoặc châm đứt quyển và nghĩa.

‘vu giữa các biên tham gia giao kết.

> Như vậy, đủ là pháp luật của quốc gia nào, ta vẫn có thé định nghĩa một cách khải quát và đây đủ rằng. “Hop đồng là sự théa thuận của hea hay

nhiều bên nhằm xác iập, thay đỗi hoặc chấm ditt các quyén và ngiữa vụ

1112 - Khái niêm chấm cit hop đồng

G các quốc gia trên thể giới có nhiễu thuật ngữ khác nhau được sử dung

với cùng ý nghĩa chấm đứt hop dng như "hết hiệu lực hop

hợp đơng”... Tuy nhiên mỗi quốc gia lại có một cách hiểu, cách giải thích đồng.

thời là các quy định khác nhau vẻ các trường hợp chim đút hop đồng

Khi tim hiểu về châm đứt hợp dong trong pháp luật Anh quốc, các hoc

giã thưởng đưa ra có bổn trường hợp chấm đứt hop ding: 1) Hợp đông không

thể thực hiện được (frustration) Hop đồng đã được hoàn thanh(performance),

3)Hợp đồng đã được hoàn thành (performance), 3) Vi phạm hợp đẳng (breach),

4) Theo sự thöa thuân của các bên (agreement) 2

Theo pháp luật Mỹ, théa thuận trong hợp đồng có thể chẩm dứt trong

nhiều trường hợp khác nhau. 1) Cham đút hợp đồng theo thöa thuận (dischargety agreement), 2) Chấm đứt do hoàn thành hop đồng (discharge by

performance), 3) Chấm đứt do thay thế nghĩa vu (discharge by substitute contract), 4) Cham dứt hop đồng theo bản kê ng (discharge by account stated) 3

“Nin Tụ nh Vin ii) 0014), Nn chs sánh các ay đụ ung mong te lợp đồn của

smd sd abc trên giới, Đồ tàtnghiện ca Yoo hac Trưởng Date Tut Hi Nội 386 lˆNggyỄn Thị Anh Vin (Gỗ xu) (2014), Ngan chu vo scr các ạt đt chung trong tt hợp đồng ca.

sndtsd rahe ảnh gớnĐĨ tàngoôn cto lọc Tường Desc Lat Ha Nội 0378,

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

Có thể thấy rằng, c& hai nước Anh va Mỹ déu liệt kê các trường hop tới chấm đứt hợp đẳng để quy định vẻ cham đứt hợp déng Trong đó, có hai

trường hợp cả hai nước déu cơng nhân, đó là hợp đẳng chim ditt theo thưa

thuận và hợp đồng chấm đứt do các điều khoản đã được hồn thành,

‘Theo Từ điển gidi thích thuật ngữ luật học thi “cham đút hop đồng dân

sự' là “Ngừng iại (Rết thúc ) quan hệ hợp đồng dân sự đã được các chi thé thỏa. timận xác iập “ Từ điễn cũng giải thích thêm “Khi chấm ditt hợp đồng đân suc quyén và nghĩa vụ của các bên trong hợp đẳng cĩing chấm đứt. Hợp đồng dân su chẩm dit trong các trường hop san: Hợp đẳng đã được hoàn thành; Theo théa thuận của các bên; Cú nhân giao kết hợp đồng chất, pháp nhân hoặc các chủ thé khác chẩm đút mà hợp đồng phải do chính cá nhân, pháp nhân hoặc chit thé dé thực hiện; Hop đồng bi iniy bỏ, đình chi; Hợp đẳng khơng thé thực. Tiện được do đối tương khơng cịn; các trường hop khác do pháp luật up aah“

‘Theo Tử điển luật học thi “cham đứt hợp đồng” là “Kết tivic việc thực

Tiện các théa thuận mà các bên đã đạt được khi tham gia vào quan hệ hop

đẳng, làm cho việc tực hiện quyền và ngiữa vụ của các bên tham gia hợp đông ngừng hia lại, bên cô ngiữa vụ Riơng có trách nhiêm tiếp tục thuec hiện ngiữa vụ và bên có quyền Rhơng thé buộc bên có nghĩa vụ tiếp tục thực hiện nghĩa vụ. được nữa "5

Cũng như các nước Anh, Mỹ, xét vé mặt pháp lý Bộ luật Dân sự 2015

‘hién hành của Việt Nam cũng không định nghĩa cụ thể “chám dứt hợp đẳng” là gả mã cũng chỉ liệt ké các trường hợp dẫn đền chấm dứt hop đồng tại Điều 422

BLDS 2015, bao gầm các trường hop: “Hop đồng đã được hoàn thành; Theo

thôa thuận của các bền; Cá nhân giao kết hợp đồng chất, pháp nhân giao kết

“văng học bậ Bì Nộ:Q889, an gi en Peng tee, rng asin din, 37

“Bp up Viton học pip 006) dm hộchọc nề Tự By, TIỆ

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

hop đông chẩm dứt tôn tại mà hop đẳng phải do chính cá nhân, pháp nhân đơ. tiực hiện; Hop đồng bị iniy bỏ, bị đơn phương chẩm duit thực hiện: Hợp đồng không thé thực hién được do đối tương của hợp đồng khơng cịn; Hop đồng chẳm dut theo quy định tại Điều 420 của Bộ iuật này; Trường hợp khác đo iuật'

ny aint

‘Tw những nội dung như trên, có thé rút ra một số đặc điểm về cham dứt ‘hop đồng như sau:

- Thứ nhất, cham dứt hợp đồng làm châm đứt các quyền vả nghĩa vụ của các bên tham gia. Tuy nhiên các trưởng hợp chấm đút hợp đồng khác nhau sẽ dẫn đến các thời điểm chấm đứt hiệu lực hợp đồng khác nhau, hop đồng có thể hết hiệu lực kể từ thời điểm cham đứt hoặc khơng có hiệu lực ngay tir thời điểm giao kết.

- Tinthai, việc châm đứt hợp đơng có thé do ý chí xuất phát từ một bên hoặc.

do théa thuén của tắt cả các bên tham gia hop đồng

"Như vậy, dù sét theo khía cạnh ngữ ngiấa hay khía cạnh pháp lý thi có

thể định nghĩa vẻ khái niêm chấm đút hợp đồng như sau: chém đứt hop đẳng

là việc làm ngừng hin các quyền và nghĩ vụ của cácin tham gia. Các bênham gia hop đông sẽ không tiếp tuc thực hiện các thôa thuận na, trừ một sốquyễn và ng)ữa vụ mà pháp luật quy din

112 hái niệm Iniy bo hợp đồng

'Ở Việt Nam, hai khái niệm “chấm ditt hợp dong” và “hủy bỏ hop đông”

được phân định khả rõ rằng, tuy nhién ở các nước trên thé giới, hai thuật ngữinay có nhiêu cách định nghĩa vả sử dung khác nhau.

Pháp luật Pháp có sự phân định rổ rằng giữa hai khái niệm, theo đó “hủybư hợp đồng” là một trong bay trường hợp của "chấm dứt hợp đồng". Theo

Điều 1234 va quy định cụ thể tại chương V Thiên III Quyên thứ ba Bộ luật Dân

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

sự Pháp. Theo d6, hợp đồng chấm ditt trong các trường hợp sau: 1) Do nghĩa

vụ đã được thực hiên, 2) Do nghĩa vu được thay thé bằng hop ding khác, 3)Do bên có quyển miễn thực hiện nghĩa vụ của bén kia; 4) Do bi trừ nghĩa vu;

5) Do người có quyển vả người có nghĩa vụ hịa nhập lam một, 6) Do vật la đối tượng của nghĩa vụ không côn, 7) Do bi hủy bố ế

Theo điểu 1183, BLDS Pháp quy định: “Diéu hiên imy bỏ ià điều kiện

mà kha vậy ra thi nghĩa vụ bt iniy bd và các bên phải khôi pime lại tinh trang

ban đẫm nine chưa từng có cam kết. Điều iên hủy bỗ khơng có hiệu lực hỗn

lại việc thực hiện ngiữa vụ, mà chi buộc người có quy én phải hồn trả những,gì đã nhận trong trường hop sự kiên guy dink trong điều xảy ra”. Như vậy,việc hủy bé hop đông theo pháp luật Pháp sẽ làm chém đứt hiệu lực hợp đồngtrở vẻ trước. Theo đó, hủy bé hop đẳng có hai trường hợp: hủy bé hop đồng do

vĩ phạm hop đồng và hủy bỏ hep đồng do hợp đồng vô hiệu ”. Như vậy, phép

luật Pháp không đưa ra định ngiĩa "hủy bư hợp đẳng” là gì mà cũng chỉ nêu ra

các trường hop dẫn đền "hủy bé hợp đồng”

Ngược lai, theo pháp luật Anh, Mỹ hai khải niệm "hủy bỏ hợp ding”(rescission of contract) và “cham ditt hợp đồng" (termination of contract)

khơng có sự phân định rõ ràng. Để miêu tà việc hop đồng bi triệt tiêu, không

con hiệu lực, các luật gia thường sử dụng thuật ngữ “discharge of contract”

‘Tham chí, đơi khi các Tịa án sử dụng không phân biết hai thuật ngữ này, dẫn đến việc gây nhằm lẫn vé việc lựa chon loại giải pháp khắc phục thiết hại ®

Chính vi vay, pháp luật Anh, Mỹ cũng không dua ra được định nghĩa hủy bỗ

hợp đồng (rescission of contract) là gi. Tuy nhiên, pháp luật của Anh, Mỹ cũng

ˆNgsyễn Thụ Ánh Vận (Gẻ nhện) 0014), Npaén citzo sốt gp dnt chung mong ute hợp đẳng ca

age sd nuức gn Để gửi, Đã tà nghện cu họa học Trưng Đạ học Lott Hà Nội 351

ˆNggyễn Du Anh Vin (G Nưện) C019),Ngöeễn cso sởttcác a dh lung mong lute hợp đồng cia

aadt sd ube én Để gửi, Đồ tàinghễn căn ho bọc Trường Đạt học Thật Hà Nội 38t

NgyỄn Thị Ảnh Vận (Tả nhm) C014), Np to sô các guy dn chung rong he hợp đồng cia

dt cd ube én Để gửi, Đã tànghễn cửa Whoa học Tường Đạ học Luật Hà Nội 6304

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

có đưa ra được trường hợp châm dút, hủy bư hợp đơng (discharge of contract) do có vi phạm hợp đồng như ở trường hợp hủy bé hợp đồng do có vi phạm hop

đẳng như trong pháp luất của Pháp. Đắc biệt, với pháp luật của Mỹ,

hợp đồng” được xem là chế tài cơng bình (remedies in equity), chế tài nay gồm.

‘bude thực hiện hợp đẳng, lệnh ngăn chăn, hoàn trả, sửa đổi hop đỏng và hủy, "bỏ hop đồng”. Theo đó, hủy bư hop đồng (rescission): Hủy bé hop đồng lá biện pháp chế tải dành cho bên bi vi phạm thực hiện khi có hảnh vi vi phạm nghiêm. trong”

Nhìn chung, dit có những điểm khác nhau nhưng cả ba hệ thông pháp tuật của Pháp, Anh, Mỹ déu coi hủy bé hop đồng (rescission of contract) như một chế tai dành cho bên vi pham hợp đồng.

“Xét về mặt ngữ nghĩa, khải niếm, thuật ngữ “hủy bd hop đồng" được cầu.thánh bởi hai đơn từ là "hủy ba” và “hop đông”. Đôi với từ "hơp đồng", nhưtủy bỗ

đã phân tích ở tiểu mục trên thi “Hop đông là sự théa thuận của hai hay nhiễu: bên nhằm xác lập, thay đỗi hoặc chẩm đút các quyền và ngiữa vụ”. Theo Từ điển tiếng Việt online Soha thì hủy bỏ là “&hơng thực hiện nữa”! Theo Từ điển Tiếng Việt online Vietnamese Dictionnary thì hủy bơ là “Bồ ai, Không coi là côn giá trị"12

‘Theo Từ điễn gid thích thuật ngữ luật học thi hop đồng bi hủy bỏ 1a “Hop đồng dai được giao kết nhưng bị coi i ơng có hiệu lực thực hiện nữa”. Từ

điển cũng giải thích thêm ring “Hợp đồng có thé bị iniy bỗ theo thỏa thuận của

các bên hoặc theo quyét định của cơ quan nhà nước có thẩm quyé

‘Gyan Khi ứ của Qube Hội C016), Thể ch pháp luật khu mand ốc gan Để gứt Nhà Tk

genes an eget: .

“Uytun Rt ca Quốc Hội 2016), Tổ ch phíp ut Rnd md quế: pia én gi, No Tak

ah, 19,

ep Pra covet morgan in/he-vieV-Vibe DWH #OWEINLON AL oat

‘up 13 ed suVEdoxplp MerehfkEIOVBBSA7yeEl%B8%8780 t2

"tưởng Đụilọc hit Ha Nội (1999), Te in ga uch et ne eho, eo Công nhân dn, 68

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

Theo PGS.TS Đỗ Văn Dai, “Hu b6 hợp đồng là triệt tiêu quá kint cing nine tương lai của hợp đồng đã được giao két hop pháp và ip do triệt tiêu hop đẳng 6 day không tồn tại vào thời điểm giao kết mà vào thời điễm thực hiện hop đông "15.

Pháp luật dân sự của Việt Nam hiện hành có sự phân biệt rõ rang giữa kháitiêm "hủy bé hợp đồng” với khái niêm "chấm dứt hợp đồng”. Điều 422 BLDS

2015 có quy định các trường hợp làm chấm đút hợp đông, bao gồm: “Hop đồng. dai được hoàn thành; Theo théa thudn của các bên; Cá nhân giao két hợp đồng chết pháp nhân giao kết hợp đông chẩm cet tôn tại mà hợp đồng phải do chính cá nhân, pháp nhân đồ thực hiện: Hợp đồng bi hủy bỏ, bị đơn phương chẩm htt thực liện: Hop đẳng không thé thực hiện được do đối tượng của hợp đồng khơng cịn; Hợp đồng chém đứt theo quy dinh tại Điều 420 của Bộ luật này;

Trường hop khác do luật quy định ” Theo đó "hủy bé hợp đồng" chỉ là một

trong số các trường hợp châm duit hợp đồng.

‘Nhu vậy, dù xét về ngữ nghĩa hay vẻ mat pháp ly thi cũng có thể định nghĩa hủy bỏ hop đẳng như saw: Hiiy bổ hop đồng la chỉ đơn phương của một Sân trong hop đằng về việc triệt tiêu hiệu lực của một hop đồng đang có giá trị thi hàmh để dua các bên về trang thái nine chưa có hop đồng xây ra.

12. Đặc điểm của hủy bỏ hợp đồng

1.2.1. Hãy bo hợp đông là trường hop châm dict hợp đồng theo ý chí của

một bên

'V mặt ban chất, hợp đồng được dựa trên thỏa thuận va thông nhất về ýchi giữa các bên tham gia giao kết hợp đẳng Tuy nhiên, trong q trình thựchiên hợp đồng, có nhiễu van để phat sinh làm ảnh hưởng đến quyên và lợi ichcủa một bên, đặc biết là hành vi vi pham hợp đồng của bên kia. Trường hop

“BB Vin De C006), Trật hợp đồng Vit Num — Bin và Bệnh hận bên dn, Chi tị gut ga, 1129

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

nay, bên có quyền lợi bi anh hưởng được pháp luật trao quyền được đơn phương,hủy bé hop đồng, Theo đó, khi đã có căn cứ dé hủy bé hop đảng thì hợp đẳng

sẽ được hủy bư theo tun bổ của mét bên ma không cần sự đồng ý của bên con lại hay bat cứ cơ quan tổ chức nào khác. Đây cũng lả điểm khác biệt rõ rệt

của hủy bö hợp đẳng đối với các trưởng hợp chim diit hợp đồng như. hợp đồngđã được hoàn thành; hợp đồng cham dứt theo su thöa thuân của các bên Cactrường hợp nay chỉ được chim dứt theo sự đẳng thuận của các bén tham gia.

1.2.2. Chí được Iniy bỏ hợp đồng trong những trường hợp nhất dink Ké từ thời điểm có hiệu lực, hợp đơng làm phát sinh sư rang buộc pháp lý giữa quyền và nghĩa vụ của các tiên do đó nêu hợp đồng bị hủy ba sẽ ảnh. hưởng rất lớn đến các bên tham gia hợp đồng, vì vay BLDS 2015 quy định chat chế về những trường hợp được hủy bỏ hop đồng, để tránh ảnh hưởng đền quyền.

lợi của các bên

-__ Điều 423 BLDS 2015 quy định vẻ những trường hợp một bên có quyền

hủy bơ hợp đồng mà khơng phải bai thường

Khi một bên vi pham hợp đồng và la diéu kiện hủy bé mã các bên đã

thöa thuận. Sự vi phạm hợp đồng của một bên có thé la một phân hoặc tồn bộ

ngiữa vụ, nghiêm trong hoặc khơng nghiêm trọng, tuy nhiên khi sự vi pham đó

trở thành điều kiện để hủy bỏ hợp đông thi hợp đồng sẽ chấm đứt. Đổi với

trường hợp một bên vi phạm hợp đồng chi được coi là điều kiện hủy bé hợpđẳng nếu các bên đã thỏa thuân từ trước, do vay, trong trường hop, hợp đồng,khơng có thỏa thuận về điều kiện hủy bé hợp đồng thì các bên khơng được tự¥ thực hiện qun hủy bd hợp đồng của mình

Khi một bên vi phạm nghiêm trong nghĩa vụ hop đổng Đây là trường hop, hợp đẳng bị hủy bé không cần dựa trên sự thöa thuận cũa các bên chi thể

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

Sự vi phạm nghĩa vụ sẽ lâm ảnh hưỡng hoặc giảm sút quyển va loi ích của chữ

thể còn lai trong hợp đồng, nhưng vi phạm nghiêm trong đến mức mục đích. giao kết hợp đồng của bên kia khơng thé đạt được thì hợp đồng buộc phải hủy

bỏ. Theo khoản 2 Điều 423 Bộ luật dân sự 2015 thi "Vi phạm nghiêm trọng lảviệc không thực hiện đúng nghĩa vụ của một bến đến mức làm cho bên kia

không đạt được mục dich của việc giao kết hop đồng"

-_ Điều 424 BLDS 2015 quy đính về hủy bö hop đồng do châm thực hiệnnghĩa vụ

“Trường hợp bên có nghita vụ khơng thực hiện ding nghĩa vụ mà bên có quyên you cầu thực hiện ngiữa vụ trong một thời han hop If nhưng bén có nghĩa vụ

khơng the hiện thi bên có quyằn cơ thé hy bỗ hop đồng "

Đối với trường hợp ở Khoản 1 Điễu luật nay, bên có nghĩa vụ khơng thực

hiện đúng nghĩa vụ ma bên có quyển yêu câu thực hiện trong một thời hạn hợp lý được hiểu là do ý chi chủ quan của bên có ngiĩa vụ, không phải do sự kiện ‘bat khả kháng, trở ngại khách quan hoặc do lỗi của bên có quyên, do vậy, khi có sự vị phạm về hoi hạn thực hiện thì bên có quyển có thé hủy bé hợp đơng,

Ja trường hop vi pham nghiém trong nghĩa vu, vì vậy bến có quyền có tỉchon hủy bơ hoặc khơng hủy bd hợp đẳng

G khoăn 2 của Điều luất, có sự vi pham nghĩa vụ do bên có nghĩa vụ.

khơng thực hiện đúng nghĩa vụ trong thời han nhất định, tuy nhiên, mite độ của

survi pham la nghiém trong hơn, cụ thé la hop đồng khơng đạt được mục đích

do thực hiền nghĩa vụ không đúng thoi hạn. Trong trường hợp nảy, bên kia cóquyên hủy ba hop đồng va bên cd nghĩa vụ phải chịu những hâu quả do hợpđẳng bi hủy bơ. Tuy nhién, bên có quyền phải chứng minh được do tính chấtcủa hợp ding hoặc do y chi của các bên, hợp đẳng sẽ không dat được mục dich,

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

nến không được thực hiện trong thời han nhất định, dé tránh tỉnh trang tự ý hủy.

bỏ hop đồng của bên có quyền.

- Điều 425 BLDS 2015 quy định về hiy bé hop đồng do khơng có khảnăng thực hiện:

“Trường hợp bên có nghĩa vụ khơng thé thực hiện được một phần hoặc tồn bội ghia vụ của minh làm cho muc đích cia bên có qun Khơng thé đạt được thi bên cơ quyén có thé iniy b6 hợp đồng và yêu cầu bơi thường thiệt hại.”

Bên có nghĩa vụ khơng có khả năng thực hiện nghĩa vụ được hiểu là bêncó nghĩa vụ khơng có đủ các diéu kiện cân thiết cho việc thực hiện ngiấa vụ(kha năng tải chính, khả năng tay nghề, khả năng vẻ trình độ..) hoặc cũng cóthể do nguyên nhân khách quan khiển cho bên có nghĩa vụ không thé thực hiệnđược nghĩa vụ.

- Đi 426 BLDS 2015 quy định về hủy bé hợp đồng trong trường hợp tải

sản bị mắt, hư hông.

“Tracing hợp một bôn làm mắt, lắm ine hông tài sẵn là đối tượng của hop đẳng,

mà khơng thé hồm rã. đồn bù bằng tài sản khác hoặc không thé sữa chữa thay thé bằng tài sẵn cùng loat thi bên kia cô quyên hay bỏ hop ding”

Theo quy định của Điều luật, một bên có thể có quyền hủy bư hop đẳng niểu bên kia lam mắt, hư hỏng tải sản lả đối tượng của hợp đồng ma không thé ‘hoan trả, đền bủ bang tải sản khác hoặc không thể sửa chữa, thay thé bang tải sản cùng loại. Đây lé trường hợp hủy bỗ hop đẳng thuộc điểm c khoản 1 Điều

423 Bộ luật dân sự 2015

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

123. Hữy bo hop đồng nhằm đảm bảo quyên lo

‘cho bênbivipham hop

Trong quan hệ hop đồng, quyén và lợi ich của một bên phụ thuộc rất lớn

vào ý thức thực hiện hợp đồng của các bên giao kết còn lại. Do vay, bat buộc

phải có những chế tải, biện pháp để khắc phục hậu quả cho bên bi vi pham hợp đông, tức bên khơng có lỗi trong việc dẫn đến việc hủy bỏ hợp đơng. Ngồi ra, đó cịn lả biện pháp đề ngăn chặn tôi đa các trường hợp vi phạm hợp đồng, tạo

điều kiện thoải mái, tâm lý tự tin va chủ động hơn cho các bên khi tham giagiao kết hợp đồng. Biên pháp Hủy bd hợp đồng đã được đất ra nhằm giãi quyếtcác vấn để nói trên.

Khi hợp đồng bi hủy bé, lợi ích của các bên không thé đạt được như ‘mong muôn ban đầu khí giao kết, tuy nhiên các biên pháp sẽ giúp khắc phục

phân nào hau quả do hủy bỏ hop đồng Ngoai ra, bên vi phạm hop đồng sẽ cótrách nhiệm béi thường cho bên bị vi phạm, diéu nay làm các bên phải dé chừng,do hậu quả của việc vi pham hợp đồng la rất lớn, không chỉ trách nhiệm bồi

thường ma còn mắt đi những quyên lợi trong hợp đồng. Vi vậy các bên sẽ coy,

thức thực hiện hợp đồng tốt hơn, do lo so về những hau quả phải gánh chíu nếuviphạm.

Ta có thể thay rằng, BLDS 2015 đưa ra các trường hợp hủy bé hop ding đêu có phân hướng đến dam bão quyên lợi hoặc khắc phục một phan nao đó

thiệt hai ma bên bi vi phạm phải chiu do sự vì phạm của các bên còn lại. Đẳng,thời, quy định nay cũng nhằm rén đe, nâng cao ý thức thực hiện hợp đồng củacác bên tham gia giao kết hợp ding

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

143. Phân biệt hay bỏ hợp đông với đơnp hương chấm đứt hợp đồng và tuyên bố hợp đẳng vô hiệu

13.1. Phân biệt Iniy bỏ hợp đông với đơn phương châm ditt hợp đông 18.11 Va đều kiện

Theo quy định tại BLDS 2015 thì việc hủy bỏ hợp đồng có thể được thực:

hiện trong rat nhiêu trường hợp khác nhau nh. Một bên vi phạm hợp đồng macác bên đã thöa thuận, B én kia vi phạm nghiêm trong nghĩa vụ hop đồng, Bên.kia vi phạm nghiêm trong ngiãa vụ hợp đồng, Hủy hợp đông do chậm thực hiện.nghĩa vu: trong trường hợp bên có quyển yêu câu thực hiện nghĩa vụ trong mộtkhoảng thời gian hợp lý nhưng bên có ngiĩa vu khơng thực hiện thì bên cóquyển có quyển hủy bỏ hợp đơng, Hủy hop đồng do khơng có khả năng thực

hiện trường hợp bên có ngiĩa vụ khơng thể thực hiện được một phân hoặc toan "bộ nghĩa vụ khiển cho bên có quyền khơng dat được mục đích thi bên có quyền.

có quyền hủy bỏ hợp đồng hoặc Một bên lam mắt tai sản là đối tượng của hợp

đồng ma không thể hoan tra, dén bù bang tải sẵn khác hoặc không thể sửa chữa,

thay thé bằng tai sản cùng loại

"Trong khi đó, đơn phương chấm đứt hợp đơng mà khơng phải béi thường.

thiệt hai chỉ có thể được thực hiện trong 2 trường hợp. Thứ nhất đó là khi một

bên vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ hợp đồng, còn thứ hai la trong trường hopcác bên có thỏa thuận.

13.12. Về chủ thé tryên bê

Vẻ hủy bé hợp dong, trong tat cả các trường hợp dẫn đến hủy bỏ hợp đẳng, bên tuyến bé déu là bên bị vĩ pham, tức lả bên có quyền lợi bị xâm phạm.

trong qua trình thực hiện hợp đồng

'Vẻ đơn phương chấm dứt hợp đồng,

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

Trong mọi trường hợp co vi phạm hợp déng xảy ra, có thé 1a vi phạm.

nghiêm trọng nghĩa vụ hợp đồng hoặc vi pham không nghiêm trọng nhưng làđiều kiện phát sinh hủy b má các bén đã thỏa thuận thì bên tuyên bổ là bên bị

vi phạm hợp đồng.

'Ngoài ra, nếu một bên đơn phương chấm đút hop đẳng trong trường hợp

không có thưa thuận cũng khơng có bên nào vi phạm nghiêm trong nghĩa vụ

hop đồng thi bên đó được xác định 1a bên vi pham hợp déng, và phải thực hiện trách nhiệm dân sự. Trong trường hợp nảy, chủ thể tuyên bo là bên vi phạm hop đồng,

1.3.1.3. Về hận quả pháp if

hi hủy bd hop đồng, hop đồng sẽ khơng có hiệu lực từ thời điểm giao

kết, các bên cũng không phải thực hiện những nghĩa vụ đã thỏa thuận khi giaokết hợp đồng, ngoài ra các bên phải hồn trả cho nhau những gì đã nhân saukhi để trừ đi các chi phí một cách hợp lý.

Trong khi đó, khi đơn phương châm đút hop ding, hop đồng sé chấm

đứt từ thời điểm bên kia nhân được thơng báo châm dứt hop đồng, sau đó các

‘bén khơng cén phải tiếp tục thực hiện các nghĩa vụ hợp đồng nữa.13.2. Phan t Inty bỏ hop đồng với tryên bô hợp đồng vô 13.2.1. Về đều lận

Theo quy định tại BLDS 2015 thi việc hủy bé hợp đẳng có thể được thực:

hiện trong rat nhiêu trường hợp khác nhau như. Một bên vi phạm hợp đồng macác bên đã théa thuận, B én kia vi phạm nghiêm trong nghĩa vụ hop đồng, Bến.kia vi phạm nghiêm trong ngiãa vụ hợp đồng, Hủy hợp đẳng do châm thực hiện.

giữa vụ: trong trường hợp bên có quyền yêu cầu thực hiên nghĩa vụ trong một

khoảng thời gian hợp lý nhưng bên có nghĩa vụ khơng thực hiện thì bên có

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

quyển cỏ quyển hủy bö hợp déng, Hủy hop đồng do khơng có kha năng thực

hiện: trường hợp bên có nghĩa vu khơng thể thực hiện được một phản hoặc tồnbộ nghĩa vụ khiển cho bên có quyền khơng dat được mục đích thi bén có quyền.

có quyền hủy bỏ hợp đồng hoặc Một bên lâm mắt tai sin la đối tượng của hợp đông ma không thể hoản trả, dén bù bằng tai sản khác hoặc không thể sửa chữa,

thay thé bằng tai sản cùng loại

Với trường hợp tun bổ hợp đồng vơ hiệu, cn có một trong các trường,hop như Hop đồng vô hiệu khi vi phạm diéu cắm của luật, trai đạo đức xã hội,

Hop đông vô hiệu do gia tạo, Hợp đẳng do người chưa thành niên, người mat

năng lực hảnh vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, lam chủ hành vi,người bị hạn ché năng lực hành vi xác lập, thực hiện, Hợp đồng vô hiệu doHop đồng vô hiệu do người xäc lập không nhận thức và làm chủ

được hảnh vi của minh, Hợp đồng vô hiệu do bị lừa dối, de doa, cưỡng ép, Hop

đẳng vô hiệu do không tuân thủ quy định về hinh thức.

13.22. Chai thể hyên bế

‘Vé hủy bỏ hop đồng, trong tat cã các trường hợp dẫn đến hủy bỏ hợp đẳng, bén tuyên bé déu là bên bị vi pham, tức 1a bên có quyển lợi bi sêm phạm

trong qua trình thực hiện hợp đồng.

'Vẻ tun bổ hợp đẳng vơ hiệu: Tịa án bên có quyển tuyên bồ một hợpđẳng la hop đồng vô hiệu. Các bên tham gia giao kết hop đồng chỉ có quyền.'yêu câu Téa án hay trong tài tuyên bé hop đồng võ hiệu trong thời hiệu được.BLDS quy định, trừ hai trường hop là “hop đỏng võ hiệu do gia tao” va “hiêu do có nội dung vi pham điều cắm của pháp luật, trái dao đức 28 hội” thìthời hiệu u cầu Tịa an tun bổ vơ hiệu la không hạn chế

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

13.2.3. Hận quả pháp i

Khi hủy bé hop déng, hop đồng sẽ khơng có hiêu lực từ thời điểm giao

kết, các bén cũng không phải thực hiện những nghĩa vụ đã thỏa thuận khi giaokết hop đồng, ngoài ra các bên phải hồn trả cho nhau những gì đã nhân sau.khi đã trừ đi các chỉ phí một cách hợp lý.

"Trong khi đó, khi tun bơ hợp đơng vơ hiệu, các hấu quả pháp lý sảy rafa các bên khôi phục lại tinh trang ban déu vả hoàn trả cho nhau những gì đãnhân Ngồi ra, bén nào có lỗi thì phải bổi thường thiết hại.

Kết luận chương 1

LỞ chương nay, tác giã tập trung vào phan tích vả làm rổ các van để lý luận liên quan dén hợp đồng vá huỷ bỏ hợp đồng, Từ việc kể thửa các công trình nghiên cửu khoa học trong nước, tác giã khái qt, phân tích vé khái niệm chấm dứt

hợp đồng nói chung và huỷ b hợp đồng nói riêng. Ngồi ra, tắc giã có nêu rahướng quy định về chấm đứt hợp đỏng, huỷ bô hợp đẳng trong hệ thống pháp

luật của các nước phát triển như Anh, Mỹ, Pháp, Đức để so sánh, đổi chiều với

các quy định pháp luật hiện hanh tại Việt Nam. Việc nghiên cứu lý luân về uy

bö hợp đồng ở chương nay la tién dé để phân tích các quy định pháp luật hiện hành về huỷ bé hợp đông, thực tiễn thực hiện tại các chương sau.

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

2.11. Viphạmnghiêm trong nghĩa vụ hợp đông

Trường hợp nay được quy định tại điểm b, Khoản 1 Điều 423 Bộ luật

dân sự 2015 quy định về hủy bỗ hợp đơng. “1. Một bên có quyễn hy b6 hop

đồng và khong phải bôi thường tiiệt hat trong trường hợp san đây:... b, Bên

da vi pham nghiêm trong nghĩa vu hop đẳng,

'Ở Bộ luật dân sự 2005, chi có hai căn cử chủ yếu để hủy bỏ hop đồng đó

1ã "có sự vi pham hop đồng mã các bên đã thod thuận la điều kiện huỷ bổ” và“trường hop khác do luật quy định”. Theo tác gia, viếc quy định như trên lả

chưa đây đủ, làm bó hẹp phạm vi của những hảnh vi vi pham có thể xy ra, do

dù là các bên đã thỏa thuận hay pháp luật đã quy định cũng chưa thé dự liệu

được hết tat cA các tinh huồng vi phạm diễn ra trên thực tế. Do đó, vơ tinh lam mất đi quyền lợi của bên bi vi pham Quy định vẻ tiêu chi “vi pham nghiêm trong" là một căn cử dé hủy bé hợp đẳng là một bước tiên bô đáng kể của Bộ

luật dân sự 2015, 1hiên một sự khái quất rồng hơn, bao hàm được nhiễu.trường hop diễn ra trong thực tế hơn

‘Theo đó, khải niệm về vi phạm nghiêm trọng được định nghĩa tại khoản. 3,Điền 423BLDS 2015 như sau: “2. Vi phạm nghiêm trong là việc Riông tực iện ding ng)ữa vụ của một bên dén mite làm cho bên ta không đạt được mu dich của việc giao kết hợp đông:

"Trên thực tế, việc quy định một sự vĩ phạm làm bên kia khơng đạt được

mục đích lä căn cứ dé huỷ bỏ hop đồng đã được thể hiện trong Luật thương mai

2005, căn cứ nay được quy định với tên gọi khác lả “vi phạm cơ bản” theo đó

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

“vi phạm cơ bẩn là sự vi phạm hop đằng cũa một bên gậy thiệt hat cho bên kia

đến mức làm cho bên kia khong đạt được mục dich của việc giao kết hợp đồng:

Khai niệm vé vi phạm cơ bản cũng đã được định nghĩa tại Điều 25 Côngtước Viên 1980 như sau: “Mới st vi phaon hop đồng do một bên gậy ra là vi

_pham cơ bản nu ste vi phạm đô làm cho bên kia bị thiệt hat mà người bt thiệt hại, trong một chừng mực aang kễ bị mắt cái mà họ có quyền chờ đợi trên cơ

sở hop đồng triepht bên vi pham không tiên liêu được hậu quả đó và một người

sơ If tri ninh mẫn cũng sẽ Rhông tiên liệu được nễu họ cũng 6 vào hoàn cảnh

ương te

Co thé thay rằng “vi phạm nghiêm trọng nghĩa vu hợp đông” trong BLDS

2015 hay “vi phạm cơ ban" trong Luật Thương mai 2005 hay Công ước Viên1980 đêu là những vi phạm được quy định dựa trên quyền lợi bi xêm phạm của"bên bị vi phạm, là những vi phạm mang tính chất nghiêm trong, anh hưởng lớn.tới mục đích khi giao kết hợp đồng,

Một điểm khác biệt giữa “vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ hợp đồng” va

“vi pham cơ bên” đó chính là yếu tổ "gây thiệt hại cho bến kia" được quy định

trong định ngiãa về vi phạm cơ bản tại Khoản 13 Điều 4 Luật thương mai 2005. Tại BLDS 2015 đã bé đi yêu tổ "gây thiết hại cho bên kia”, đây được coi la việc kế thừa linh hoạt, khơng máy móc của BLDS 2015. Tác giã đẳng tỉnh với quan điểm của PGS.TS Đỗ Văn Đại “chúng ta không nên git tat ngit "Biệt hai” trong khái niệm này để tránh sự phiên phức khu giải quyết các vẫn đề tạm ngừng, đình chi hay iui} bố hợp đồng “5B ưi lẽ, trong quả trình thực hiện hop đồng, một bên nhận thay không thé đạt được mục dich của hợp đồng do sự vi pham của bên kia thì họ phải được quyển huỷ bé hợp đồng ngay dé tránh bị thiệt hai, chứ không thé đợi đến khi bên kia gây thiệt hai thi mới có thể huỷ bỏ

‘BB Vin Đạt 2017, Lait Hep đồng Việt Nha bản én vi bàn hận bin in, tip 2, hủ mất bin Hing Đức

— Hội hật ga Viton, 695

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

hop đồng, điều nay la bat hợp lý va có thể khơng bao đảm quyền lợi cho bên bi

vi pham Vi vậy, "gây thiệt hai cho bên kia" không nên được quy định thêm.trong định nghĩa về vi pham nghiêm trọng ngiãa vụ hợp đẳng,

"Như vậy, trong những hợp đẳng cụ thể, ta cin phải xem xét mục đích của

các bên khi tham gia hợp đồng là gi. Tiếp sau do là han vi vi phạm là gi, cóảnh hưởng đến mục dich khi giao kết hợp đồng của bên kia hay không. Nêuhành vi vi phạm đó ảnh hướng trực tiếp và làm cho bên kia không đạt được

mục dich của minh khi tham gia hợp đồng thi đó la vi pham nghiêm trong

Vi du: A bn cho B một chiếc xe oto với giá 500 triệu. Khi đó, B là bên

cho thuê tham gia giao kết hợp đồng với mục đích có được quyền sử dụng chiếc

xe, cịn A tham gia với mục đích có được tiễn ban xe. Trong trường hop nay,

niếu B khơng thanh tốn tién mua xe cho A, A có thể hủy bé hợp đồng mua bán. nay do đây có thé coi là hành vi vi phạm nghiêm trong nghĩa vụ hợp đồng vì

nó làm cho A khơng đạt được mục đích của mình khí tham gia giao kết hopđẳng la có được tiễn bán xe

21.2. Vĩ phạm khong nghiêm trọng nhưng có sự théa thuận giữa cácben:

Theo điểm a, khoản 1, Điều 423 BLDS 2015 quy đính vẻ hủy bư hop đơng: “1. Một bên có qun iniy bỏ hợp đồng và không phải bôi thường thiệt ai trong trường hop sau đậy: a, Bền kia vi phạm hop đằng là điều Kiện ily bố

mà các bên đã thơa than’

‘Theo đó khi một bên vi phạm hop đỏng thì bên kia có thể tun bồ hủy bố

hợp đồng, tuy nhiên trừ khí đó 1a vi pham nghiêm trong thì những vi phạm khác

khơng phải lúc nào cũng là căn cử để hủy bỏ hợp đồng, mà chỉ khi vi phạm đó

1a điều kiện hủy bơ hợp đồng mà các bên để thỏa thuận. Quy đính nay nhằm.

‘bao vé quyền lợi cho bên bi hủy bé hợp đồng bõi néu khơng có điều kiện nay, việc hủy bư hợp đơng rất dé bị bên có quyển hủy bỏ hợp đồng lợi dung để gay

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

‘vat lợi cho bên vi pham hợp đồng . Tuy nhiên, không phải bat cử sự thoả thuận. nao cũng có thể la điều kiện hủy bỏ, những sự kiện đã được thoả thuận phải la sự ví phạm hop đồng thi mới là điều kiên hủy bỏ. Như vậy, căn cứ hủy bé hop đồng trong trưởng hợp nảy phải đáp ứng đây đủ các yêu cầu sau: Các bên có. thoả thuận vé điêu kiên huỹ bô, cỏ sư vi pham hop déng của mốt bên; thời điểm. các bên théa thuận về điều kiện hủy bé hop đồng diễn ra trước khi sư kiện đó

xây ra

"Thứ nhất, Các bên có thoả thuận vé điều kiến huỷ bố

Điều 1184 Bồ luật dân sự Pháp quy dinh về điều kiến hủy bö như sau:

“Điễu Riên ily bd là loại đều kiện Rồi chủng xây ra sẽ làm hay bô nghĩa vu đã cam két và các bên phat khôi phuc lại tình trang ban đầu nine chưa từng cam ‘kt. Khi các bên thỏa thuận về điều kiện hủy bô, điều đõ khơng làm hỗn lat Việc thực hiền nghĩa vụ. Cúc bên vẫn thực hiên ngiấa vụ của mình nfue bình thường. Nhung khi điều kiện đ xay ra. thi nghữa vụ sẽ bị hy bỏ, bên tiếp nhân

Tợi ích phải hoàn trả cho bên kia

Theo khoản 1 Điểu 120 BLDS 2015: “J. Trưởng hop các ban có thỏatind về điều én phát sinh hoặc hp b6 giao dich dân sự thì ki điều kiện đó

Xây ra, giao dich dân se phat sinh hoặc ly 66.” Như vậy, có thé hiển điềnkiện hủy bé là điều kiện m khi chúng zảy ra thi hop đẳng được hủy bỏ.

Khi giao kết hợp đồng, hai bên được tự do théa thuận những điều khoăn.trong hợp đồng, và điều kiện vé hủy bé cũng nắm trong quyển tự do hợp đẳngđó. Điễu kiên hợp đồng la điều kiện bat buộc phải théa thuận vi néu khơng cóđiều kiên hủy bư đã được thưa thuận thì sẽ khơng có hủy bỏ hợp đồng theo căn

cứ này. Điều kiên hủy bõ có thé được théa thuận trong hợp dong, phụ lục kèm.

theo hoặc théa thuận bằng các hình thức khác mà pháp luật cơng nhận miễn latrước khi có vi phạm sảy ra. Trong thực té, các diéu khoăn nảy thường xuất

"hiên trong hợp đông, được théa thuận ngay thời điểm giao kết

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

Vi đụ: “Nếu ông X không thuc hiện ngiữa vụ thanh tốn tiễn th nhà cho ơng. heo ding thời hạn đã thơa thân thi ơng Y có qun hy bỗ hợp đẳng:

“Nếu bên P không giao hàng đăng thời gian và ching loại, bên Q có quyén hy b6 hợp đồng và đồi bằi thường thiệt hat

Thứ hai, có vi phạm hợp đồng:

Khi đã giao kết hợp đồng, có nghĩa là các bên phai có trách nhiệm thựchiện đúng các ngiữa vụ đã théa thuận trong hop đồng, Tuy nhiên, trên thực tếkhông phải lúc nào hai bên cũng thực hiện đúng và day di các ngiĩa vụ củaminh như đã cam kết. Trong bat kỉ hoàn cảnh nảo, với bat ki nguyên nhân haymức độ thé nào thi vi phạm hợp đồng luôn được xem la hanh vi không đúngđắn, việc không thực hiện đúng nghĩa vụ cỏ thể gây ra các thiết hại nhất địnhcho cắc bên cịn lại, thêm chi có thé lam cho bên kia khơng thé dat được mục.

đích ban dau khi giao kết hợp đơng. Vì vậy, đây la một quy định rất được quan tâm va được quy định rat chi tiết bởi pháp luật Việt Nam cũng như pháp luật

của các nước khác

"Trong hệ thông pháp luật Anh, một hợp đảng bị vi phạm khi có một bênthực hiện khơng đúng theo các théa thuận trong hợp đồng Việc thực hiện khơng

đúng ở đây có thể hiểu là thực tế ho đã thực hiện khơng đúng các thưa thuận. (actual breach) hoặc có sự biểu lộ trước rằng ho sẽ khơng thực hiện đúng theo thưa thuận — vi phạm trước thời hạn thực biện hợp đồng (anticipatory breach)"#

‘Theo pháp luật Mỹ, vi pham hợp déng là hảnh vi của một bên không thực

hiện hoặc thực hiện không đúng ngiấa vụ theo hop ding”

"Ryda Du Aah Vin hả hưện) G014), Ngơn cinco sónh các gợi đnh hưng rong hit họp đồn cũgtd ước nên giới, Da tảinghưện cán khoa học Trường Dathoe Luật Hi Nột 343

`Nggễn T Anh Vin (chủ hiện) Q19), Np cử ro sô các ary cue rong hte hep đồng cũc

amatad mức bên Để gi, Đ tàinghên cá Viet hoe Trường Đạitọc Laat Ha Nội 361

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

‘Theo bộ luật dân sự Pháp, vi pham hợp đồng được hiểu la tất cả các hành.

vi không thực hiên nghĩa vu hoặc châm thực hiên nghĩa vụ đã cam kết theo hop

đồng ®

‘Theo pháp luật cia Đức, vi pham hop đồng bao gém các trường hợp như

sau: Thực hiện mn (Khơng thực hiên tồn bộ hop đồng), thực hiên không,

đúng, không thực hiên một phan hợp đẳng, vi pham trước id han thực hiện hop

đẳng (anticipatory breach)”

Nhìn chung, các nên pháp luật tiến tiến trên thé giới déu nhìn nhân vi

pham hợp đẳng là hành vi của bên có nghĩa vụ trong quan hệ hợp ding đãkhơng thực hiên hoặc không thực hiện đúng vả đẩy đủ tồn bộ hoặc mét phẩn.nghĩa vụ của mình.

'Khoăn 12 Điều 3 Luật Thương mại 2005 có định nghĩa vẻ vi phạm hop

đẳng như sau: “Vi pha hợp đồng là việc một bên không thực

không đây dit hoặc thực hiện không ding ngiữa vụ theo thöa thuận giữa cácbên hoặc theo quy định của luật này” BLDS 2015 không quy định trực tiépkhái niềm vi pham hợp déng, mà khái niém vi pham hợp déng được biết đền.thông qua mốt khái niêm rông hơn la khải niém “vi pham nghĩa vụ". Theo quy.

định tại khoăn 1 Điều 351 BLDS 2015 vẻ khái niêm vi pham nghĩa vụ: “Vi

vide bên có nghia vu không thực hiên ngiữa vụ đúng thời hen,phan nghĩa vi

thnec hiền Rhông đây ai ng]ữa vụ hoặc thực hiện không đúng nôi dung của nghĩa

vụ". Vi phạm ngiĩa vụ theo quy định của pháp luật Việt Nam có thé là vi phạm. các nghĩa vu phat sinh từ hợp đồng hoặc nghĩa vụ ngoài hop ding Theo đỏ, vi

pham nghĩa vu phát sinh từ hợp đẳng sẽ là vi phạm hop đông

‘tn Tụ Ảnh Văn atin G019, Nghôn củ sónh các gợi đnh chung Pong hte họp đồn cũ"ốt số nước nên giới, Di tảinghuện cán khoa học Trường Dathoc Luật Hi Nột từ 355 l

“Nguyễn Thị Ảnh Vin (chủ nhiệm) C014), Nginền thu so sênh các ona anh Tung rong bit họp đẳng cir

x3 thuc bốn td gis ĐỂ túng sôncứt thon học Tường Đụ học Lost Hs Nội 340,360

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

Ta có thể nhận thay rằng, quy định vẻ vi phạm nghĩa vụ hợp đồng của

"Việt Nam khơng có nhiễu sự khác biệt so với pháp luật của các nước như Mỹ,

Anh, Đức. Đêu la các hanh vi không thực hiện đúng nghĩa vu đã cam kết trong ‘hop đồng. Do có thể la việc khơng thực hiện một phan hoặc tồn bộ nghĩa vụ, hoặc vi phạm về thời han, đối tượng thực hiện hoặc địa điểm thực hiện nghĩa

"Tác giả đồng tinh với cách định ngiấa vé vi phạm hợp đông như su: “7?

phạm hợp đông là hàmh vĩ Rhông thực hiện ding hợp đơng của bên có nghĩa vu bao gồm hành vi khơng thực hiện một phẫn, khơng tuec hiện tồn bộ, châm thực hién hay có khiêm kinyét trong việc thực hiện hợp đơng “2® Trong đó,

“thực hiên đúng hợp đông" ở đây là hành vi thực hiện đúng các nội dung đã

giao kết hoặc các nghĩa vụ ma pháp luật quy định. Đổi với một số loại hap đồng

thông dung, pháp luật quy định các bên tham gia hợp đồng phải thực hiện những

nghữa vu nhất định, bat kể ho có cam kết thực hiện nghĩa vụ đó trong hợp đơng.

hay khơng Vi đụ: Điều 443 BLDS 2015 có quy định: "Bến bán có ngiữa vụ

cing cắp cho bên mua thông tin cần thiết về tài sản mua bản và hướng dẫn cách sử dong tài sẵn đó; néu bên bắn Rhông thuec hiện nghĩa vụ này thi bên mma cô quyén yêu cầu bên bản phải thực hiện trong một thời hạn hop It; nếu bên bán vẫn không thực liên làm cho bên mua không đạt được mục đích giao kết hop đồng thi bên mua có quyền iniy bỗ hợp đồng và yêu cầu bôi thường thiệt

ai “ Như vay, đây chính là một quy định bắt buộc về nghĩa vu của bên bán.

trong hợp đồng mua bán tai sin. Trong trường hợp này, ngay kể cả khí các khơng khơng có thỏa thuận vẻ cung cấp thông tin và hướng dẫn sử dung thi bên.

‘ban vấn bất buộc phải thực hiện nghĩa vụ nảy.

“Bùi Thị The Hing 2018), Bồi dường trại do viphumhop ding, Lun tấn kậthọc, Đườngaioe Lait Ha Nônh 20

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

`Ngồi việc đính ngiãa “vi pham hợp đẳng” thơng qua khái niệm "vi pham.nghĩa vu", một số các trường hợp vi pham hop đổng khác như Giao téa sn

không đúng số iượng (Khoản 2 Điều 436), giao vật không đẳng bộ (Điều 438), giao tài sẵn không ding chủng loại (Điền 436), kiông đãm bão chất lương sản phẩm gia công (khoăn 3 Điều 545)... cũng được pháp luật quy định tại BLDS

213. Theo quy định của pháp lit

Theo điểm c, khoăn 1, Điểu 423 BLDS 2015 quy đính về hủy bé hop ly bỏ hợp đồng và không phải bôi thường thiệt

"ai trong trường hợp san ãây-... c) Trường hop Rhác do luật quy địnhđẳng: “1. Một bên có quyéi

Trong trường hợp các bên tham gia hợp déng không có thưa thuận vẻ điểu kiện hủy ba hợp đẳng va trong thời gian thực hiện hop đồng cũng không. có bên no vi phạm nghiềm trong nghĩa vu hợp đẳng thi hop đồng vẫn có khả

năng bi hủy bơ, đó là trường hop khi phát sinh sư kiến mà pháp luật quy định.

đó là trường hợp thuộc căn cử để hủy bỏ hợp dng Các trường hop này là các trường hop đã được đưa ra sẵn một cách “cứng”, được pháp luật dự liêu trước

và được quy định trong các văn bản pháp luật khác nhau như B6 luật dân sự,Luật thương mai hay Luât lao động,

Trong BLDS 2015, các điều kiên huỷ bỏ hợp ding mà pháp lut đã dự.

liêu sẵn như a, Huy bỏ hợp đồng do lỗi của bên có quyển (Điễu 413 BLDS);

Ð, Huy ba hop đơng do chêm thực hiện nghĩa vụ ®Điểu 424); c, Huy bd hop

đơng do khơng có khả năng thực hiên (Điều 425), d, Huy bé hợp đồng trong trường hop tai sin bị mắt mat hư hỏng (Điều 426); e, Huy bỏ hop đồng trong

các hợp đông thông dung như. Hợp đồng mua ban tai sản (các Điển 436,437,

438, 439, 443, 444), Hợp đồng trao dai tải sẵn (Điều 455), Hợp đồng thuê tai sản Điều 476), Hop đông gia công (Điều 545).

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

213.1. Hy bơ hop đồng do lỗi của bên có ny

Theo quy định tại Điển 413 Bộ luật Dân sự 2015: “Trong hop đồng song vu, iat một bên Nông thực hiện được ngiữa vụ của minh do lỗi cũa bên faa thì có quyền... nly bư hợp đồng và u câu bơi thường thiệt hai”. Theo do, dé có thể phát sinh hủy bö hợp đồng trong trường hop này cân có những điều kiên

sau đây.

Đầu tiên, hợp đồng đang được xem xét hủy bỏ phải là hợp đồng song vụ,theo đính nghĩa được quy định ở Khoản 1 Điều 420 BLDS 2015 thì “I. Hop

đẳng song vụ là hợp đồng mà mỗi bên đều có ngiữa vụ đối với nhan”. Theo đó, các bên tham gia hợp đồng song vu đều có quyển, déu có nghĩa vu, quyền dân

sử của bên này đổi lập tương ứng với nghĩa vụ của bên kia và ngược lại. Vĩ đụ,trong hợp đồng cho thuê tai sản, bến cho thuê có nghĩa vu giao tải sẵn và nhân.

tiên, bên thuê có nghĩa vụ giao tién va nhận tải sản thuê.

'TThử hai, một bên không thực hiện được nghia vụ của mình do lỗi của

‘én kia. Theo hop đồng nay, bên có quyển đã có lỗi làm cho bên có nghĩa vu

khơng thực hiện được nghĩa vụ của mình. Trên thực tế việc xác định lỗi của 'bên có qun thưởng thơng qua các hành vi cụ thé 77 du, trong việc thực hiện. hợp đồng thí cơng xây dựng, bên nhân thí cơng khơng thể thực hiện việc thi cơng cơng trình vi bên kia do chưa giải ta xong mất bằng nên chưa thé bản

giao. Trong trường hợp này, bên nhận thi công la bên có nghĩa vụ phải thi cơngcơng trình và khơng thực hiện được nghĩa vụ thỉ cơng đó nhưng lại khơng có

lỗi bởi vì họ khơng thé thi cơng cơng trình khi chưa được ban giao mat bằng. Việc không thực hiện được nghia vụ thi công rõ rang là do lỗi của bên kia.

Chính vi vay, áp dụng điều 413 BLDS 2015 thì bên có nghĩa vu thi cơng hồntốn có quyền chấm dứt hop đồng

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

2.13.2. Hy b6 hop đồng do châm thực hiện nghia vụ

Điêu 424 là zác định các trường hợp vi phạm nhưng khơng nghiêm trong‘va khơng có sự thỏa thuận của các bên về việc có vi pham của một bên thi bên.kia có quyền hủy hợp đẳng,

Theo khoản 1 Điều 424 BLDS 2015. “1. Trưởng hợp bên có nghia vụ

khơng thực liện dimg nghĩa vụ mà bên có quyển yêu cẩu thực hiện ngiữa vụ

rong một thời han hop If nhưng bên có nghĩa vụ Khơng thực hiên thi bên có

“myễn có thé jniy bỏ hợp đẳng ”. Theo đó, khi giao kết hợp đơng, nghĩa vụ được. thỏa thuận khơng thể kéo dai mãi mãi ma phải có thời gian thực hiện nhất định, được thỏa thuận dua trên tính chất hop đồng và nhằm đạt được lợi ích tối da

cho các bên tham gia giao kết. Khi bên có nghĩa vu ban đầu khơng thực hiênđúng nghĩa vụ nhưng việc không thực hiên đúng nghĩa vụ nảy không phải làhành vi vi pham nghiêm trọng ngiĩa vụ hợp đồng (khiến bên kia khơng đạt

được mục đích khi giao kết hợp đồng) thì bên có quyển có thể yêu cầu bến có

nghĩa vụ thực hiên đúng nghĩa vụ của minh trong một khoản thời gian nhất định

ma bên có quyền cho rằng đó 1a thời gian hợp lý để bảo dam được quyền lợi của mình. Tuy nhiên, nêu đã hết thời hạn được gia hạn ma bên có nghĩa vụ vẫn khơng thực hiện được nghĩa vụ của mảnh thì bên có quyển có quyển tuyến bổ hủy bỏ hop đồng do bên có nghĩa vụ đã vi phạm vào trường hợp "châm thực

1a căn cứ phát sinh hủy bỏ hop đồngTiện nghĩa vi

đồng hoặc do ý chí của các bên, hợp đồng sẽ khơng đạt được mục dich nếu dt định mà hắt thời hạn đó bên có nghia vụ khơng thực liền đúng ngiữa vụ thi bên kta có quyền

khơng được thực hiện trong thời han ni

b6 hợp đẳng ma không phải tuân theo quy định tại khoản 1 Điều này

'Ở Khoăn 2 nảy, tuy cũng là quy đính vé hủy bỏ hợp đồng do châm thực hiện nghĩa vụ tuy nhiên có những điểm khác biết so với quy định tại Khoản 1

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

OKhodn | quy đính trường hợp khi bên có nghĩa vu châm thực hiện một nghĩa vu do bên có quyển yêu cầu, nhưng trước đó, bên nghĩa vụ cũng đã có một hành. ‘vi vi phạm hợp đơng thì bên có qun mới có được huỷ bỏ hợp đồng nhưng, ở Khoản 2 Điều 424 thi chi can đó là vi phạm về châm thực hiện nghĩa vụ, tùy. tính chất va mục đích hướng dén của bên có quyên khi giao kết hợp ding ma ‘bén có quyển có thể tun bồ hủy bỏ hợp đơng Néu hành wi vi phạm thời han.

thực hiện nghĩa vụ của bên có nghĩa vụ ảnh hưởng lớn dén bên kia, làm cho

‘bén cịn lại khơng thể đạt được mục đích khi giao kết hợp đồng thi bên có quyền

có quyền tuyên bé hủy bỏ hop đồng ngay sau khi phát hiện hành vi vi phạm makhông cần gia hạn thêm thời hạn thực hiện như tại Khoản 1

Vi du anh X ky hop đồng thuê cia anh Y chiếc xe 6 tô Toyota Camry 2.0 để làm xe rước dầu trong ngày cưới của anh Xva chi Z lã ngày 5/5/2020. Theo

hợp đồng, anh B phải giao xe cho anh A muộn nhất lả ngày 4/5/2020 dé gia

dinh anh A kịp trang trí xe chuẩn bi cho ngày cưới. Tuy nhiên, cho đền tận ngày. cưới, là ngày 5/5/2020, anh Y vẫn chưa thực hiện nghĩa vụ giao xe cho anh X

nên anh X đã tuyên bổ huỷ b hợp đồng thuê xe với anh Y. Trong ví du nay,việc huỷ bé hợp đẳng của anh X14 hoàn toàn hop lý, phủ hợp với quy định tạikhoản 2 Điền 424 BLDS 2015. Bai vi, đối với hop đồng thuê xe đám cưới, bênthuê chỉ có thể dat được mac đích khi bên cho thuê giao xe trước hoặc tai thời

điểm đám cưới. Nếu sau đâm cưới mới giao xe thi khơng có ý nghĩa gi với bên

th nữa. Như vay, pháp luật cho phép huỷ bỗ hop déng trong trường hop nay

là hoàn toan phù hợp với thực tiễn.

2.13.3. Huj bỏ hợp đồng do khơng có khả năng thực hiện

Theo Biéu 425 BLDS 2015: “Trường hop bân có ngiữa vu Khơng thé thực

được một phần hoặc tod bộ ngÌĩữa vụ của minh lâm cho muc dich của bên có quyền khơng thé dat được thì bên có quyền có thé iniy bỏ hợp đồng và yên câu bôi thường thiệt hat”. Việc bên có nghĩa vụ khơng thể thực hiện được nghĩa.

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

uất phát từ nhiều nguyên nhân như. xảy ra sự kiện bat khả kháng hoặc trở ngại khách quan, không đủ tiém lực về tai chính, khơng đủ kiến.

thức, kỹ năng chun mơn, bị khỏi tó, bắt giam... Đặc biết, trường hợp bắt khảkháng thuộc trường hợp được loại trữ trách nhiệm dân su theo diéu 351 BLDS:

“Trường hợp bên có ngÌữa vụ khơng thực hiên ding nghĩa vụ do sự kiên bat

‘vu của mình cỏ t

Thả kháng thi khơng phải chíu trách nhiệm dân sự..." Trường hợp bat khảkháng thuộc trường hợp được loại trừ trách nhiệm dân sự theo điều 351 BLDS,

theo đó, nêu bên có ngiĩa vu khơng thực hiện được nghĩa vụ do bat kha khang

thì khơng phải chịu trách nhiệm dân sự. Tuy nhiên, với hướng quy định nhưtrên thi mọi trường hop không thực hiện được nghĩa vu mã lam cho mục đích

của bên có quyển khơng dat được thi bên có quyển đâu có thể huỷ bé hợp đồng, như vậy là chưa hop lý. Tác giả đồng ÿ với quan điểm của PGS. TS. Nguy Van Cừ và PGS. TS. Tran Thị Huệ rằng, quy định nay không phù hợp với

nguyên tắc chung của pháp luật dân sự tại Điều BLDS 2015 cũng như quy định.vẻ loại trừ trách nhiệm dân sự tại khoản 2 Điều 351 BLDS 2015. Do đó, quy

định nay cân được sửa đỗi theo hướng bên có quyền chỉ được huỷ bd hợp đồng và yên cầu bôi thường thiệt hại nếu bên có ngiĩa vụ khơng thé thực hiện được

một phân hoặc tồn bộ ngiãa vụ của minh ma khơng thuộc các trường hợp loạitrừ trách nhiệm được quy định tại điều 351 BLDS 2015 và luật khác có liên

Vi du: anh A có ký hop đồng dich vu pháp lý với Luật sư B, yêu câu Luật

sư B bao vệ quyển va lợi ích trước tịa cho anh A trong vu án tranh chấp hop đẳng với anh C tại phiên toa phúc thẩm ngày 21/7/2021. Tuy nhiên, đến ngày

20/7/2021, luật sử B bị Cơ quan điều tra khối tổ và bất tam giữ vẻ hành vi lừa

đão chiếm đoạt tai sản nên khơng thé có mất tai toa án vào ngày 21/7/2021 để

Ngan Vin Gề- Trần Thị Had G016), Bh hận ho hạc Bộ tắt din sự 2015, Ne Công anain din,

HAN, 6

</div>