Chuyền đề thực tập tốt nghiệp: Ảnh hưởng của một số yếu tố kinh tế vĩ mô đến chỉ số giá chứng khoán tại Việt Nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (8.5 MB, 31 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

TRUONG DAI HỌC KINH TE QUOC DÂN KHOA KINH TE HOC

CHUYEN DE THUC TAP

ANH HUONG CUA CAC YEU TO KINH TE Vi MO DEN THI TRUONG CHUNG KHOAN VIET NAM

SV thuc tap: Tran Thi Phuong Thao

Ma SV: 11184642

Lớp: Kinh tế học 60

Chuyên ngành: Kinh tế học

Hệ : Chính quy

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

LMG au AnsgáỘỪỪủa44... 4 IL. Cơ sở lý thuyết và tổng quan nghiên COU ...cceccssessessessessecsessessessessessssseeseeseeseesees 6 1.Cơ sở lý thUYẾT...--¿-52- 5s St E21 211211211211011211 71 1111111111111 211110111111 1 xe 6 a. Chỉ số giá chứng khố n...---¿- 2 2-52 ©E+SE£EE£EE£EEEEEE2EE2E12E12E12212121 21k crk. 8

b. Quan hệ giữa các yếu tổ kinh tế vĩ mô va thị trường chứng khoán ... 9

Lam phát và thi trường chứng khoán... -..-- -- -s + ++sk*sE+skEsessreeeeseeee 9

Cung tiền và thị trường chứng khoán...----¿- ¿+22+++++2x++tz++zxszzzed 9

Tỷ giá hối đoái và thị trường chứng khoán...- 2-2-5 s++s+sz+zzzzzce2 10 Lãi SUẤT,... St SE E1 EE1111111111111111111111711111111E 11111111111 TEEEEEkrkee 11 2. Tổng quan nghiên CU ...cccccscsessssesssesssesssecssecssecssecsssssssssssecssecssecssecssecssecssecesess 11

a. Nguyễn Minh Kiều, Nguyễn Văn Điệp ( 2013) “ Quan hệ giữa các yếu tố

kinh tế vĩ mơ và biến động thị trường chứng khốn : bằng chứng nghiên cứu từ

thi trong Vidt Nam” TT... ... 12

b. Nguyễn Thị Nhu Quỳnh, Võ Thị Hương Linh (2019) “ Tac động của một số

yêu tố kinh tế vĩ mơ đến chỉ số giá chứng khốn tại Việt Nam ““... 12

c. Phan Thị Bích Nguyệt & Phạm Dương Phương Thảo ( 2013 ) “ Phân tích tác

động của các nhân tố kinh tế vi mô đến thị trường chứng khoán Việt Nam”... 13

d.Hoang Tuan DAO, Le Hang VU, Thanh Lam PHAM, Kim Trang NGUYEN(2022 ) Macro-Economic Factors Affecting the Vietnam Stock Price Index : AnApplication of the ARDL Model ...- - --- <6 + + kE*E+kEikEkseikrerkre 14e. Matadeen, S.J. (2017). The Macroeconomic Determinants of Stock Market

Development from an African Perspective. 0.0... ceeieseseesceeeeeeseeeeeseeseeseeseeseees 14

TIL. Số liệu và phương pháp nghiên cứu... 2-2-2 ¿+ £+x£+E++Exz+Exvrxeerxerreee 15

1. Phương pháp nghién CỨU... .- --- G2223 3911311891181 E91 8118911811 1111 1 kg re 15PjĐìg¡ ¡8u 8120)15i CUU 0n... ... 16

IV. Kết quả và thảo luận...---:- 2-55 £+E2E£2EE2EE2E12EEEE1E712717171 7171.21.21. 1 re. 17 1.Kiểm định tính dừng của chuỗi SỐ TIỆU...- St EEEEEEEEEEEErrkerkerkerrred 17 2.Kiểm định Johansen...--¿- -- cSxSt*kEEkEEEEEEEEEKEEEEEEEEEEEEEETEEEEEELSEEEEEEkrrkerrrkd 18

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

3.Ước lượng mô hình VIECM...- 2 + 2++t+E+E+E+E+E+E+EeEetetetetexexrxrxrsrxrxrsree 20

4.Kiểm định nhân quả Granger, hàm phản ứng, phân rã phương sai ... 21 V. Kết luận và hàm ý chính sách... ¿2 2 2+ £+S£+EE+EE+EE£EEEEEEEEeEErErrkerrerrerree 25

1.Chính sách kinh tế vĩ mơ cần hướng đến tạo sự ồn định, bền vững cho thị

trường chứng khoán ... - - ---- <6 x1 91 1 HH HH nhi, 252. Nâng cao tính hiệu quả của thơng tin vĩ M6. ... - --- -- +5 ++< + +sex+exss 26

3. Chính sách tiền tệ trong tương quan với TTCK...--2- 2: ©z+s+sz+zxz+se+¿ 26 4. Gia tăng nội lực cho nền kinh tẾ ... ¿2 2 22 s+E£+EE+EE£EE£EEeEEerErrrrerrecrx 27 5.Hướng đến một thị trường chứng khốn hiệu quả về thơng tin... 27

II ii 8‹ on... ... 28

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

Danh mục bảng biểu

Hình 1: Kết quả thống kê mơ tả các biến...--- 2 +¿©£+E£+EE+EE£+EEerxezrxerseer 17 Hinh 2 Két qua lựa chọn độ trễ tối ưu cho mơ hình bằng lag length exclussion test 18 Hình 3 Kết quả kiêm định Johansen ...c.cccccscssssesssesssesssessssessvssssecssecssecssecsseessecssecs 19 Hình 4 Kết quả ước lượng mơ hình VECM...---2¿- 2 ©+2++++tzxzzx+zrscee 21

Hình 5 Kết quả kiêm định Granger...- 2-2 2 5++++Ex+2E++EE+2Exerxrzrxerxezrxersrees 21

Hình 6 Kết quả hàm phản ứng ...-- 2-2 2£ ©£+EE£2EE+EE2EE£EEEEEEEEEEEerkerrkrrrrere 22

Hình 7 Phan ứng của LVNI trước cú sốc của IR...---¿-ss¿+z++cxz+zx+csze 22 Hình 8 Phản ứng của LVNI trước cú sốc của LYSA...---¿--2-©z+c++cxz+zxvrsze 23 Hình 9 Phan ứng của LVNI trước cú sốc của LLCPI...--- 2 5¿©s+sz+z++2szz 23 Hình 10 Kết quả phân rã phương sai...---2¿ 22 +22S£2EE£+EE++EEEtEEEvtrxrrrxrsrxeee 24 Bảng 1: Mô tả các biến số kinh tế vĩ mơ...---¿- 2¿©5222S+22+++EEEtEExtrrxrsrxrsrxree l6 Bảng 2 Kết quả kiểm định nghiệm đơn vị ADE...---2-22©5Z©5++2zxc2zxeszxcee 17

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

Trên thế giới, để đánh giá sự tăng trưởng của một nền kinh tế người ta thường căn cứ vào sự phát triển của thị trường chứng khoán ở quốc gia đó, vì thị trường chứng

khốn đóng một vai trò hết sức quan trọng trong việc cung vốn trung và dài hạn cho

nền kinh tế, nguồn vốn quyết định cho sự tăng trưởng kinh tế ở các quốc gia. Dường

như khơng có một nền kinh tế phát triển nào trên thế giới mà không gắn liền với một

thị trường chứng khốn phát triển xứng tầm với nó, chăng hạn như Mỹ, Anh. Đức,

Thị trường chứng khoán Việt Nam ra đời từ việc thành lập Ủy ban Chứng khoán

Nhà nước vào ngày 28/11/1996, theo Nghị định số 75/1996/NĐ-CP của Chính phủ. Đến ngày 28/7/2000, Trung tâm Giao dịch chứng khoán TP. Hồ Chí Minh đã chính

thức di vào hoạt động và thực hiện phiên giao dịch đầu tiên, đánh dấu một bước ngoặt lịch sử của thị trường chứng khoán Việt Nam. Đến nay, thị trường chứng

khoán Việt Nam đã thực sự trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn cho nền

kinh tê.

Trải qua hơn 20 năm hình thành và phát triển, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt

Nam đã ghi nhận nhiều cột mốc đáng nhớ cũng như sự phát trién mạnh mẽ cùng với

sự phát triển chung của đất nước. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt

được, TTCK đã và đang tiềm ân nhiều rủi ro xảy ra các hành vi vi phạm pháp luật,

ảnh hưởng đến hoạt động của TTCK và đi ngược lại với lợi ích chung của quốc gia.

Trong những năm gần đây, TTCK Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc, thể hiện rõ qua số lượng cơng ty Việt nam có vốn hố thị trường trên 1 tỷ USD với tổng vốn hoá TTCK tăng mạnh từ 30% đến 90% GDP của Việt Nam. Tính từ cuối tháng 1 năm 2020, giá trị vốn hoá thị trường cô phiếu đạt 4.770.000 tỷ đồng, tương

đương 7% GDP, giá trị giao dịch bình quân trong năm 2020 đạt 6.671 tỷ

đồng/phiên; thị trường hiện có 759 mã cơ phiếu, chứng chỉ quỹ niêm yết, đăng ký giao dịch đạt 1.479.000 tỷ đồng. Số lượng tài khoản của nhà đầu tư đạt khoảng 2.7 triệu tài khoản trong đó nha đầu tư nước ngồi là gần 31 nghìn tài khoản.

Bên cạnh những mặt tích cực, TTCK cũng tiềm ấn nhiều rủi ro xảy ra các hành vi vi phạm pháp luật, ảnh hưởng đến hoạt động của TTCK, đi ngược lại với lợi ích

chung của thị trường, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của các tơ chức, cá nhân. Lý do đến từ nhiều mặt, khách quan và chủ quan. Về mặt khách quan, TTCK tại

Việt nam được xây dựng và phát triển trong bối cảnh các yếu té thị trường cịn sơ

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

khai, tính chất hoạt động chứng khoán phức tạp, nhạy cảm trong khi hiểu biết của thành viên thị trường và nhà đầu tư nhỏ lẻ còn nhiều hạn chế, ý thức tuân thủ pháp

luật chung hay pháp luật chứng khoán là chưa cao. Di cùng với mô thị trường giatăng, các hoạt động chứng khoán ngày cảng đa dạng, các vi phạm pháp luật trên thi

trường cũng diễn ra ngày càng tinh vi và phức tap.

Thị trường chứng khoán là một trong những nơi đầu tư, tích lũy và tạo ra tài sản từ

moi lứa tuổi. TTCK phát triển cũng khiến cho nền kinh tế ngay càng đi lên ( Hafer

& Hein, 2007). Mặc dù trải qua hơn 20 năm ké từ khi bắt đầu hoạt động, nhưng

TTCK Việt Nam nhìn chung van còn non trẻ và ân chứa bên trong nhiều biến động. Do đó, việc phân tích những yếu tố kinh tế vĩ mô ảnh hưởng đến thị trường chứng khốn là điều cần thiết.

Mục tiêu nghiên cứu: Tìm ra mỗi liên hệ trong ngắn hạn và dài hạn giữa các biến số

kinh tế vĩ mô: Lạm phát, cung tiền, lãi suất, ti giá hối doai, giá vàng đến chỉ số giá

chứng khoán VN-Index trong giai đoạn 2000 — 2021

Câu hỏi nghiên cứu : Các yêu tô kinh tê vĩ mơ trên có tác động tích cực hay tiêu cựcđên chỉ sô VN —Index

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: chỉ số VNIndex của Việt Nam giai đoạn 2008

IL. Cơ sở lý thuyết và tong quan nghiên cứu 1.Cơ sở lý thuyết

Một thị trường vốn hiệu quả là thị trường mà giá của chứng khoán điều chỉnh tức

thời khi xuất hiện các nguồn thông tin mới ; hay nói cách khác giá hiện tại của cơ

phiếu đã thê hiện tat cả các thơng tin về cơ phiếu đó Được Fama (1970) đưa ra với nền tảng vững chắc, lý thuyết thị trường hiệu quả ( Efficent Market Hypothsis —

EMH) đã đặt ra cơ sở lý thuyết cực kỳ quan trọng cho các nhà làm chính sách cũng như cho các nhà đầu tư chứng khốn. Theo đó, các nhà làm chính sách có thể tự do thi hành các chính sách vĩ mơ quốc gia mà khơng cần phải lo sợ răng các chính sách này sẽ làm thay đổi ban chất của thị trường chứng khốn vì chúng chỉ ảnh hưởng

đên chỉ sơ giá chứng khốn mà thôi.

Dưới ảnh hưởng của các yêu tổ kinh tế vĩ mơ lên thị trường chứng khốn, EMH nói rằng: sự cạnh tranh giữa các nha dau tư — những người ln muốn tối đa hóa lợi ích

của mình — bảo đảm tat cả các thông tin hiện tại được cho là có liên quan đên việc

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

thay đổi của các yếu tố vĩ mô sẽ phản ánh day đủ vào trong giá chứng khoán, nên nhà đầu tư không thê kiếm được các tỷ suất sinh lợi bất thường thơng qua dự đốn

xu hướng thị trường chứng khốn trong tương lai. Hay có thê coi rằng nhà đầu tư

không thé đánh bại được thi trường.( Samuelson, 2007).

Do đó các nhà tư vấn đầu tư sẽ khơng thê đưa ra những nhận định giúp khách hàng

của mình kiếm được thu nhập trên mức trung bình hay nói cách khác: một tỷ suất

sinh lợi vượt trội ( ngoại trừ việc thực hiện các giao dịch dựa trên thông tin nội gián

— một van dé bị nghiêm cắm và nếu vi phạm sẽ bi trừng phạt bởi pháp luật); và như vậy sẽ khơng thé có ngành cơng nghiệp mơi giới chứng khoán, nếu họ tin vào kết

luận của EMH.

Trái ngược hoàn toàn với kết luận của EMH, các bằng chứng cho thay các yếu tố vĩ mô quan trọng có thé giúp dự bao được chuỗi tỷ suất sinh lợi tích lũy. Phản bác lại kết luận của EMH, ta có thé ké đến những nghiên cứu của Gan, Lê và Zhang (2006),

MukheJee và Naka (1995),Narayan, K.P. và Narayan,S. (2010) tất cả đều khẳng

định các yếu tố vĩ mô cơ có ảnh hưởng đến thu nhập và biến động chỉ số giá chứng

Ngoài ra các giả thuyết trong kinh tế học cịn cho rằng, giá chứng khốn khơng chỉ phản ánh các thơng tin hiện có mà cịn cho nhà đầu tư biết thêm về tương lai hoạt

động của các doanh nghiệp. Nếu giá chứng khốn phản ánh chính xác các yếu tố vĩ mơ co ban, thì nó có thé được sử dụng như là một chỉ báo hàng đầu về tình trạng của nền kinh tế trong tương lai.

Lý thuyết thị trường hiệu qua do Fama phát triển năm 1970 cho rằng: Giá cả của

các chứng khoán trên thị trường tài chính phản ánh đầy đủ mọi thông tin mà nhà đầu tư đã biết ( Malkiel & Fama, 1970). Tuy nhiên, kết quả của nhiều nghiên cứu thực tế

trong thời gian gần đây có thê kê đến như nghiên cứu của Akbar, Iqbal, và Noor

(2019); Wei, Qin, Li, Zhu, va Wei (2019); Gonzalez, Nave, va Rubio (2018) ; Tran

(2017),... đã chứng minh phan lớn thị trường là không hiệu qua, tức là giá cả của các loại chứng khoán chưa thực sự phản anh đúng thực tế của thị trường do ảnh

hưởng của nhiều yếu tố khác.

Cho đến nay đã tồn tại một số các nghiên cứu về tác động của các nhân tố vĩ mô đến

TTCK hoặc giá chứng khoán như nghiên cứu cua Akbar và cộng sự (2019); Singhal,Choudhary, và Biswal (2019) ; Gonzalez và cộng sự (2018); tại Việt Nam đã có một

vài nghiên cứu phân tích chủ đề này như Nguyen và Nguyen (2013); Truong (2014);

Dinh và Nguyen (2008). Mặc dù vậy, các nghiên cứu này chủ yêu tập trung vào việc

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

đo lường ảnh hưởng của các yếu tố vĩ mô đến giá của cô phiếu hoặc nếu nghiên cứu

về chỉ số giá chứng khoản VN-Index thì chỉ dừng lại một số chỉ tiêu cơ bản như lạm

phát, tỷ giá,cung tiền, giá vàng mà chưa có nghiên cứu tông thé về các nhân tố vĩ mô tác động đến chỉ số giá chứng khoán VN-Index tại nước ta.

a. Chỉ số giá chứng khoán

Chỉ số giá chứng khoán là chỉ số báo giá cổ phiếu phản ánh xu hướng phát triển

của thị trường cổ phiếu, thé hiện xu hướng thay đổi của giá cơ phiếu và tình hình

giao dịch trên thị trường. Don giản, chỉ số giá chứng khoán là giá bình quân cố

phiếu tại một ngày nhất định so với ngày sốc ( Bui, 2013). Tại Việt Nam, chỉ số Vn-Index là chỉ số giá chứng khoán của sàn gia dịch chứng khốn thành phố Hồ Chí

Minh (HOSE), thé hiện xu hướng biến động giá của toàn bộ cô phiếu niêm yết trên

Chỉ số VN-Index thé hiện mức biến động giá, được tính theo phương pháp bình

qn gia quyền của tồn bộ các cơ phiếu trong rơ tính tốn so với phiên giao dịch gần nhất hoặc so với ngày gốc và được tính theo điểm. Về ngun tắc, VN-Index

được tính bằng phương pháp Passher theo cơng thức:

VN- Index= Èữ# Z2 x 100

Li(Pit X dio)

Trong do:

VN-Index : La chỉ số giá VN-Index được tính theo phương pháp Paasche Pit : Giá cô phiếu i thời kỳ t

dit: Khối lượng ( quyền số) thời điểm tính tốn (t) hoặc cơ cau của khối lượng thời điểm tính tốn

i: Cơ phiếu I tham gia tính tốn chỉ số giá

Trong đó, cách chọn rơ đại điện ( chọn cổ phiếu ¡ để tham gia tính tốn ) của thị

trường bao gồm các cô phiếu tiêu biéu và đại diện được cho tổng thé thị trường. Do đó, các cơ phiếu trong ré đại diện thường xuyên được thay đôi do phải thay đổi

những cổ phiếu khơng cịn tiêu biểu bằng các cô phiếu tiêu biểu hơn. Ba tiêu thức

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

quan trọng đê xác định sự tiêu biêu của cô phiêu là (i) sô lượng cô phiêu niêm yết,

giá tri niêm yết và (iii) tỷ lệ giao dịch chứng khốn đó trên thị trường

Chỉ số giá chứng khốn được theo dõi chặt chẽ bởi các nhà đầu từ và cả các nhà

phân tích kinh tế vì nó có mối liên quan chặt chẽ đến tình hình kinh tế, chính trị, xã

hội của quốc gia đó cũng như trên thế giới

b. Quan hệ giữa các yếu tố kinh tế vĩ mơ và thị trường chứng khốn

Lạm phát

Trong kinh tế vĩ mô, lạm phát là sự tăng mức giá chung một cách liên tục của hàng hóa và dịch vụ theo thời gian và sự mất giá trị của một loại tiền tệ nào đó vì thế làm thay đổi hành vi tiêu dùng và đầu tư của dân cư. Lam phát thường được do qua chỉ

so giá tiêu dùng

Nhiều nghiên cứu tại các nước phát triển cho thay lạm phát và thị trường chứng

khốn có mối liên hệ ngược chiều nhau, bởi lẽ xu hướng của lạm phát quyết định

khả năng tăng trưởng của một quốc gia. Lạm phát tăng cao luôn là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang nóng, báo hiệu sự tăng trưởng nhanh nhưng lại kém bền vững, vì

thế thị trường chứng khốn được coi như chiếc nhiệt kế đo sức khỏe của nền kinh tế. Khi lạm phát tăng cao, giá trị của đồng tiền bị giảm đi, khiến cho người dân không muốn giữ tiền mặt hoặc gửi tiền trong ngân hàng mà chuyên sang nắm giữ các tài sản có giá khác như vàng, bất động sản hay ngoại tệ mạnh ... khiến một nguồn vốn lớn của xã hội tách ra ngồi vịng tuần hồn của nền kinh tế nằm im dưới dạng tài sản chết. Thiếu vốn đầu tư, khơng tích lũy để mở rộng sản xuất, sự tăng trưởng của

doanh nghiệp nói riêng và cả nền kinh tế nói chung sẽ chậm lại. Lạm phát tăng cao

khơng chỉ gây ảnh hướng lớn đến nền kinh tế mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới các

doanh nghiệp ; dù hoạt động kinh doanh vẫn có lãi, chia cổ tức ở mức cao nhưng tỷ lệ cô tức bị giảm giá trị khi lạm phát cao. Điều này khiến đầu tư chứng khốn khơng

cịn là kênh sinh lợi

Cung tiền

Quan hệ giữa lượng cung tiền và thị trường chứng khoán là cùng chiều được thể hiện thơng qua chính sách tiền tệ mở rộng và thắt chặt:

Chính sách tiền tệ mở rong :

Nếu lượng cung tiền tăng lên sẽ làm tăng động luc tiêu dùng của người dân cũng

như gia tăng việc đầu tư vào các tài sản tài chính như chứng khoán. Khi lượng cung tiền tăng, thanh khoản vượt trội sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường chứng khoán

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

bởi tác động của chính sách tiền tệ tương đối nhanh và trực tiếp. Chính sách mở

rộng tiền tệ làm giảm lãi suất của nền kinh tế từ đó làm giảm lãi suất chiết khấu của

chứng khốn và làm tăng giá kỳ vọng cũng như thu nhập.

Chính sách tiên tệ thắt chặt:

Chính sách tiền tệ thắt chặt khiến lãi suất cao hơn gây tác động xấu đến TTCK

Lý do: thứ nhất, khi lãi suất chiết khấu tăng khiến giá của chứng khoán giảm; thứ hai, khi lãi suất cao chứng khoán cho thu nhập cố định trở nên hap dẫn hơn thanh khoản của cô phiếu; thứ ba, lãi suất cao cũng khiến xu hướng vay dé dau tư vào chứng khốn giảm; và cuối cùng, vì lãi suất cao dẫn đến chi phí vận hành doanh

nghiệp tăng từ đó làm giảm lợi nhuận của cơng ty.

Tỷ giá hồi đối

Về mặt lý thuyết có 3 cách tiếp cận mối quan hệ giữa tỷ giá hối đoái và giá chứng

Đầu tiên theo cách tiếp cận của Dornbusch và Fisher (1980) cho giá chứng khốn và tỷ giá có mối quan hệ cùng chiều. Hai ông lý luận: một khi đồng tiền trong nước được định giá thấp sẽ làm cho những doanh nghiệp trong nước tăng tính cạnh tranh hơn, kết quả làm gia tăng trong hoạt động xuất khẩu của họ. Điều này làm cho giá cô phiếu của những doanh nghiệp trong nước tăng tính cạnh tranh hơn, kết quả làm gia tăng trong hoạt động xuất khẩu của họ. Điều này làm cho giá cổ phiếu của những doanh nghiệp này sử dụng nhiều chi phí nhập khẩu cho đầu vào trong sản phẩm của họ. Sự gia tăng chi phí trong sản phâm do đồng tiền trong nước được định giá thấp có thê làm cho doanh thu và lợi nhuận của họ giảm, điều này sẽ làm cho giá cô

phiếu của những doanh nghiệp này giảm. !

Một cách tiếp cận khác bang mô hình cân bằng danh mục dau tư về ty giá, Branson (1983) đã chứng minh rằng: tỷ giá và chỉ số giá chứng khốn có mối quan hệ ngược chiều nhay, ngun nhân có thé được giải thích từ chiều tác động của giá cổ phiếu lên tỷ giá. Trong mơ hình này, những nhà đầu tư cá nhân nắm giữ những tài sản

trong nước và tài sản nước ngoài ( bao gồm cả tiền tệ trong danh mục đầu tư của họ). Ở đây, tỷ giá hối đoái giữ một vai trò là điều chỉnh cân bằng cung va cau tài

sản. Một khi những nhà đầu tư cá nhân này muốn mua nhiều tài sản trong nước hơn thì họ sẽ bán bớt những tài sản nước ngoài mà hiện tại ít hấp dẫn họ, điều này sẽ dẫn đến đồng tiền trong nước được định giá cao hay tỷ giá giảm ( vì tỷ giá được xác định

là giá của một đơn vi ngoại tệ được tính theo giá của một đồng tiền khác — trong

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

nước), vì vậy mơi quan hệ giữa giá chứng khốn và tỷ giá là ngược chiêu là khi cósu gia tăng đâu tu trong khơi dau tư nước ngồi vào tài sản trong nước cũng làm giatăng giá chứng khoán. Điêu này cũng là nguyên nhân của sự đánh giá cao đông tiên

trong nước.

Khi tiếp cận tỷ giá như một tài sản (giá của một đơn vị ngoại tệ) trong thị trường tài

san, Gavin (1989) trong mơ hình tiền tệ đã khang định tỷ giá và giá cổ phiếu có mối

quan hệ u hoặc hồn tồn khơng có quan hệ. Giống như giá của những tài sản

khác, tỷ giá cũng được xác định bởi tỷ giá tương lai kỳ vọng. Bat kỳ yếu tố nào ảnh hưởng đến giá trị tương lai của tỷ giá thì sẽ ảnh hưởng đến tỷ giá ở hiện tại. Những yêu tố gây nên sự thay đổi trong giá cổ phiếu, trong những trường hợp này sẽ không tồn tại quan hệ giữa những tài sản trên. Khi có một vài yếu tơ ảnh hưởng đến cả giá

cô phiếu và tỷ giá, chúng ta hy vọng rằng có sự liên hệ giữa hai biến này. Sự không

liên hệ xảy ra khi: đồng tiền trong nước được định giá thấp dé nâng cao giá trị của những doanh nghiệp này nhập khẩu nhiều chỉ phí cho đầu vào ở nước ngồi thì giá cơ phiếu có thé sẽ khơng tăng khi đó chi phí cho sản phẩm của doanh nghiệp sẽ tăng

làm cho doanh nghiệp giảm tính cạnh trang. Mặt khác, những doanh nghiệp không

xuất khẩu những sản phẩm của họ đến quốc giá khác nhưng lại nhập khẩu ngun liệu thơ có thé giá cô phiếu của chúng sẽ giảm khi đồng tiền trong nước được định

giá thấp.”

Tóm lại : mối quan hệ giữa tỷ giá với chỉ số giá chứng khốn có thé là cùng chiều

hoặc ngược chiều , tùy vào môi trường nghiên cứu thực nghiệm và các nền kinh tế

khách nhau sẽ cho ra các kết quả khác nhau ( có mối quan hệ cùng chiều, ngược

chiều hoặc nhiều khi khơng có mối liên hệ nào giữa thị trường chứng khốn và tỷ giá)

Lãi suất

Lãi suất là chi phí mà người đi vay phải tra để có cơ hội sử dụng vốn (Devereux & Yetnam, 2002), được xác định bởi nguồn cung và nhu cầu sử dụng vốn. Khi nhu cầu về vốn tăng, lãi suất sẽ tăng và ngược lại. Với quan điểm của doanh nghiệp, tín dụng dé tài trọ vốn lưu động hoặc chi tiêu, sẽ gia tăng chi phí nợ. Điều này tác động làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp và cô tức của cơ đơng. Do đó, giá cổ phiếu có thé giảm. Mặt khác, lãi suất cao hơn làm giảm giá tri của thu nhập cô tức trong tương

lai, điêu này sẽ khiên nha dau tư ngại dau tư vào cô phiêu.

2. Tổng quan nghiên cứu

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

a. Nguyễn Minh Kiều, Nguyễn Văn Điệp (2013) “ Quan hệ giữa các yếu tố

kinh tế vĩ mô và biến động thị trường chứng khoán : bằng chứng nghiên cứu từ

thị trường Việt Nam”

Nghiên cứu đo lường mối quan hệ giữa 4 yếu tô vĩ mô : Chỉ số giá tiêu dùng ( do

lường mức độ lạm phat), tỉ giá hồi đoái VND/USD, cung tiền M2, giá vàng đến mức độ biến động của thị trường chứng khốn Việt Nam ( thơng qua chỉ số giá chứng

khoàn VN- Index)

Dữ liệu chuỗi thời gian theo tháng từ tháng 1/2004 đến tháng 12/2011

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kiểm định ADF xác định tính dừng, kiểm định đồng tích hợp Cointegrated Test bằng phương pháp của Johansen dé xem xét có tồn tại mối quan hệ trong dài hạn giữa các biến đang nghiên cứu.

Khi các chuỗi dữ liệu không dừng và tồn tại mối quan hệ đồng tích hợp thì phương pháp hồi quy đồng tích hợp Cointegrated Test bang kỹ thuật bình phương bé nhất đã

được hiệu chỉnh hoàn toàn ( Fully Modified Least Squares — FMOLS) sẽ được áp

dụng dé xác định mối quan hệ trong dai hạn; kiểm định nhân qua Granger dé xác

định mức độ ảnh hưởng của các biên trong ngăn hạn.

Trong khi đó mơ hình hiệu chỉnh sai số ECM giúp theo dõi quá trình điều chỉnh của thị trường chứng khoán Việt Nam từ trạng thái ngăn hạn hướng tới cân bằng trong

đài hạn

Kêt quả: Trong dài hạn, chỉ sơ giá chứng khốn có quan hệ cùng chiêu với cung tiênvà giá vàng, còn với lam phát có mơi quan hệ ngược chiêu , trong khi đó tỷ giá hơiđối và chỉ sơ giá chứng khốn khơng có mơi liên hệ với nhau

Trong ngăn hạn, chỉ sơ giá chứng khốn hiện tại có quan hệ cùng chiêu với chỉ sơ

giá chứng khốn tháng trước và quan hệ ngược chiều với tỷ giá hối đoái.

Tốc độ điều chỉnh dự kiến chỉ ra rằng: thị trường chứng khoán Việt Nam hội tụ đến

trạng thái cân bằng trong dài hạn là chậm: Mắt khoảng 8 tháng ( điều chỉnh khoảng 13.04% mỗi tháng) đề đạt đến trạng thái cân bằng trong dài hạn.

b. Nguyễn Thị Như Quỳnh, Võ Thị Hương Linh (2019) “ Tác động của một số

yêu tô kinh tê vĩ mơ đên chỉ sơ giá chứng khốn tại Việt Nam “

Nghiên cứu nhằm đo lường tác động 6 yếu tố vĩ mô: giá dầu, chi số giá tiêu dùng,

cung tiền M2, lãi suất, tỉ giá hối đoái, giá vàng đến TTCK qua chỉ số giá chứng

khoán

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

Dữ liệu là chuỗi thời gian theo tháng ( từ tháng 12 năm 2000 đến tháng 12 năm 2008). Nghiên cứu sử dụng mơ hình hiệu chỉnh sai số VECM theo phương pháp

Johansen dé ước lượng. Mơ hình có dạng:

LVNI = F ( LOP, LCPI, LM2, LIR, LEX, LGP )

Các biến được lay logarit dé tăng tinh ồn định, trong đó

VNI: chỉ số giá chứng khốn VN - Index ; OP : giá dầu ; CPI : lam phát ; M2: cung tiền ; IR: lãi suất ; EX : tỉ giá hối đoái ; GP : giá vàng

Kết quả nghiên cứu cho thấy

Giá dầu có tác động khơng đáng kể đến chỉ số VN — Index ; Lam phát có tác động

cùng chiều đến chỉ số VN — Index trong dài hạn ; lãi suất có tác động ngược chiều đến chỉ số VN — Index ; cung tiền khơng ảnh hưởng đến chỉ số giá chứng khốn

trong dài hạn ; bên cạnh đó cung tiền có tác động tích cực đến chỉ số giá chứng

khốn trong ngắn hạn. Tỷ giá hối đối khơng tác động dến chỉ số VN — Index trong

dài hạn ; giá vàng tac động không đáng kê đến chỉ số VN - Index cả trong ngắn và

` 2

dai hạn

c. Phan Thị Bích Nguyệt & Phạm Dương Phương Thảo ( 2013 ) “ Phân tích tác

động của các nhân tố kinh tế vĩ mơ đến thị trường chứng khoán Việt Nam”

Nghiên cứu nhằm kiêm định tại Việt Nam có tồn tại mối tương quan giữa những

nhân tố kinh tế vĩ mô (cung tiền, lạm phát, hoạt động kinh tế thực, lãi suất , tỉ giá hối

đoái, giá dầu) với thị trường chứng khoán Việt Nam hay không. Dữ liệu được lay

theo tháng từ thang 7/2000 đến tháng 9/2011.

Nghiên cứu áp dung kiểm định đồng tích hợp theo phương pháp kiểm định nghiệm đơn vị phan dư Engle Granger sau đó dùng phương trình ước lượng hồi quy bội dé phản ánh mối tương quan giữa các biến cuối cùng thực hiện hậu kiểm định Wald, kiêm định Durbin — Watson dé nâng cao mức xác thực của phương trình hồi quy

Mơ hình nghiên cứu có dạng :

VNI, =0+ 0œaM;t + 03 CPI, + Oy IP, + 5 R, + U6 EX, + O7 OP, + Uu

Trong đó : VNI: chi số giá chứng khốn ; M2: cung tiền ; CPI : chi số giá tiêu dùng ;IP: sản lượng công nghiệp ; R : lãi suất cho vay ngắn hạn ; EX: tỉ giá VND/USD; OP : trung bình giá dầu thơ FOB giao ngay mỗi ngày

Kết quả mơ hình hồi quy cho thấy :

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

Cung tiền tương quan dương với thị trường chứng khoán ; Lãi suất tương quan âm

với TTCK ; Lam phát tương quan dương với TTCK; Sản lượng công nghiệp tương

quan dương với TTCK ; Tỉ giá hối đối có tương quan âm với TTCK ; Giá dầu thế giới có tương quan dương với TTCK *

d.Hoang Tuan DAO, Le Hang VU, Thanh Lam PHAM, Kim Trang NGUYEN(2022 ) Macro-Economic Factors Affecting the Vietnam Stock Price Index : AnApplication of the ARDL Model

Sử dụng phương pháp ARDL, nghiên cứu xem xét tác động của các yếu tố vĩ mơ đến thị trường chứng khốn Việt Nam trong ngắn hạn và dài hạn từ năm 2010 đến năm 2021. Kết quả nghiên cứu cho thấy về lâu dài, cung tiền và tỷ giá tương ứng

ảnh hưởng đến thị trường chứng khốn. Cung tiền có ảnh hưởng tích cực đến chỉ số VN-Index, trong khi ty giá lại cho thấy hiệu ứng ngược lại. Tuy nhiên, nghiên cứu

không tìm thấy mỗi quan hệ giữa giá dầu thế giới và lãi suất đến chỉ số VN-Index

trong dài hạn. Mặt khác, trong ngắn hạn, lãi suất và tỷ giá có tác động tiêu cực đến

chỉ số VN-Index, trong khi giá dầu thế giới và biến động cung tiền M2 của một và

hai tháng trước đó cho thấy tác động cùng chiều đến chỉ số này. Sự khác biệt trong kết quả hồi quy về tác động của tỷ giá và giá dầu đối với chỉ số VN-Index so với các nghiên cứu trước đến từ đặc điểm của thị trường chứng khốn Việt Nam, với vốn

hóa lớn của các cơng ty trong lĩnh vực dau khí, và cơ cau nền kinh tế của Việt Nam với xuất khẩu phụ thuộc nhiều vào khu vực FDI.

e. Matadeen, S.J. (2017). The Macroeconomic Determinants of Stock MarketDevelopment from an African Perspective.

Nghiên cứu nhằm tìm hiểu các yếu tố kinh tế vĩ mơ nao đóng góp vào sự phát triển của thị trường chứng khoán trong tập hợp 14 quốc gia châu Phi được xem xét. Dữ

liệu chuỗi thời gian từ năm 1989 đến năm 2016. Nghiên cứu sử dụng mơ hình

VECM đã chỉ ra răng động lực chính của sự phát triển thị trường chứng khoán trong khu vực là tăng trưởng kinh tế, phát triển đầu tư và tính thanh khoản của thị trường. Nghiên cứu cũng cho thấy sự phát triển ngân hàng sẽ hỗ trợ cho sự phát triển của thị trường chứng khoán trong dài hạn. Thứ ba, nghiên cứu chỉ ra tiết kiệm có tác động đáng ké va bat lợi đến sự phát triển của thị trường chứng khốn. Thứ tư, trong ngắn hạn, chỉ có tăng trưởng kinh tế và phát triển ngân hàng được coi là yếu tố quyết định

quan trọng của sự phát triển thị trường chứng khoán. Hơn nữa nghiên cứu cũng tiết

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

lộ mối quan hệ hai chiều giữa phát triển thi trường chứng khoán và phát triển ngân hàng trong ngắn hạn”

III. Số liệu và phương pháp nghiên cứu

Bao gốm các nội dung: Lựa chọn thiết kế nghiên cứu phù hợp, lý do lựa chọn thiết

kế đó. Phương pháp thu thập và phân tích số liệu.

1. Phương pháp nghiên cứu

Do dữ liệu của các biến số kinh tế vĩ mơ là sự kết hợp tuyến tính của các chuỗi thời

gian không dừng dẫn đến khả năng cao sự kết hợp này lại cho ta một chuỗi dừng ( gọi là đồng tích hợp) vì thé tác giả sử dụng mơ hình VECM dé xem xét các mối

quan hệ đồng tích hợp thường được gọi là các mơ hình hiệu chỉnh sai số.

Trên cơ sở dữ liệu chuỗi thời gian, nghiên cứu sử dụng phương pháp kiểm định

ADF ( Augemented Dickey — Fuller test) dé xác định tính dừng ,kiểm định đồng tích

hợp Johansen dé xác định số mối quan hệ đồng tích hợp và xây dựng mơ hình vecto

hiệu chỉnh sai số VECM từ đó xác định mối quan hệ trong dài hạn và chỉ ra các biến

số kinh tế vĩ mô sẽ phản ứng như thế nào để duy trì mối quan hệ trong dài hạn."

1.1 Cơ sở lý thuyết mơ hình hiệu chỉnh sai số dạng vector (VECM)

Xét một mơ hình VAR(p) có dạng như sau:

Y= AIY¿i + Ao Ypot...tApYep + ur (1)

Ta biến đổi, viết lai mơ hình thành:

AY,=Y,— Y.¡= HY,¡ + CIAY,.¡ + C2AY,¿+...CÐC,.AY,p + uy (2)

Trong đó: II = - (I-A; - Ag -...-Ap); CG, =— )A¡ G = itl — p), i-1,2,..., p-l; HY,¡ là

phần hiệu chỉnh sai số của mơ hình; p là bậc tự tương quan (hoặc số trễ).

Mặt khác, =o x Bp’

Trong đó: Ma trận ơ là ma trận tham số điều chỉnh; B là ma trận hệ số dài hạn thể hiện tối đa (n-1) quan hệ đồng liên kết trong một mơ hình n biến nội sinh. B’ đảm bảo răng Yt sẽ hội tụ về cân bằng bền vững trong dài hạn.

Mơ hình số (2) được gọi là mơ hình hiệu chỉnh sai số Vector (VECM). Theo đó, mơ

hình được phát triển từ mơ hình VAR số (1) nhưng lại có dang của một mơ hình

4 Matadeen, S.J. (2017). The Macroeconomic Determinants of Stock Market Development from an African

Perspective.

</div>