Giáo trình Luật Hành chính Việt Nam - Trường Đại học Luật Hà Nội. Trần Minh Hương chủ biên, Nguyễn Mạnh Hùng (Phần 1)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (49 MB, 302 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

; GIAO TRINH

LUAT HANH CHINHVIET NAM

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

1254-2019/CXBIPH/07-12/CAND

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

TR¯ỜNG ẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

Chủ biên: TS. TRAN MINH H¯ NG Tập thể tác giả

PHAN CHUNG

1. TS. TRAN MINH HUONG Ch°¡ng I, IV, VII

2. TS.NGUYEN MANH HÙNG Chuong II3. PGS.TS. NGUYEN VAN QUANG Ch°¡ng III4. PGS.TS. BÙI THI ÀO Ch°¡ng V5. NGUYÊN PHÚC THÀNH Ch°¡ng VI6. TS. NGUYEN THỊ THUY Chuong VII7. TS. TRAN THI HIEN Chuong IX8. TS. HOANG QUOC HONG Chuong X

9. [THS. NGUYEN TRONG BINH|

& PGS.TS. NGUYEN VAN QUANG Ch°¡ng XI

10. THS. HOANG VAN SAO Chuong XII PHAN RIENG

1. TS. NGUYEN NGOC BÍCH Chuong I, V

2. PGS.TS. NGUYEN VAN QUANG Ch°¡ng II

3. NGUYÊN PHÚC THÀNH Ch°¡ng III

4. TS. TRAN THỊ HIEN Chuong IV5. TS. TRAN MINH HUONG Chuong VI, VII

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

LỜI NÓI ẦU

“Giáo trình luật hành chính Việt Nam" °ợc biên soạn

trên c¡ sở Hién pháp và các vn bản pháp luật hiện hành quy ịnh vé quản lí hành chính nhà n°ớc.

Giáo trình này là tổng kết kinh nghiệm nghiên cứu và

giảng dạy mơn học luật hành chính tại Tr°ờng ại học Luật

Hà Nội từ nhiễu nm nay.

Luật hành chính là ngành luật có hệ thơng quy phạm phức tạp và th°ờng xuyên °ợc sửa ổi, thay thé, bố sung dé áp ứng yêu cau nhiệm vu quản lí hành chính nhà n°ớc trên các l)nh vực khác nhau của ời sống xã hội. Diéu ó ịi hỏi phải khơng ngừng ổi mới và hồn thiện giáo trình. Trong việc

thực hiện nhiệm vụ khó khn này, chúng tơi mong nhận °ợc

ý kiến óng góp của ban doc gan xa.

Xin tran trọng giới thiệu cùng bạn ọc.

TR¯ỜNG ẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

PHAN CHUNG

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

CH¯ NG I

LUẬT HÀNH CHÍNH VÀ QUẢN LÍ NHÀ N¯ỚC L LUẬT HÀNH CHÍNH - MỘT NGÀNH LUẬT TRONG HE THONG PHÁP LUẬT VIỆT NAM

1. Luật hành chính - ngành luật về quản lí hành chính nhà

Luật hành chính là ngành luật iều chỉnh các quan hệ xã hội

phát sinh trong hoạt ộng quản lí hành chính nhà n°ớc. Cách ịnh

ngh)a này phù hợp với quan niệm cho rng việc phân biệt các ngành luật tr°ớc hết cần cn cứ vào những quan hệ xã hội °ợc pháp luật iều chỉnh.

Hoạt ộng quản lí hành chính nhà n°ớc khơng thê tách rời những quan hệ xã hội mà nó h°ớng tới nhằm 6n ịnh hay thay ổi cho nên ối t°ợng iều chỉnh của luật hành chính khơng phải là

bản thân quản lí hành chính nhà n°ớc mà là những quan hệ xã hộihình thành trong q trình hoạt ộng quản lí hành chính nhà n°ớc.

Việc phần lớn các quy phạm pháp luật hành chính liên quan ến các hình thức tổ chức, ến hoạt ộng quản lí hành chính nhà n°ớc khơng thay ổi một thực tế là chúng bắt nguồn từ những quan hệ

xã hội.

Luật hành chính giữ vai trị quan trọng trong việc hoàn thiện

hoạt ộng chấp hành - iều hành của Nhà n°ớc. Các quy phạm

luật hành chính quy ịnh ịa vị pháp lí của các c¡ quan hành chính

nhà n°ớc, xác ịnh những nguyên tắc c¡ bản của quản lí hành chính nhà n°ớc và các vấn ề khác có liên quan tới quản lí hành

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

chính nhà n°ớc. Thơng qua ó, luật hành chính bảo ảm việc củng

có, hồn thiện bộ máy hành chính nhà n°ớc và không ngừng nâng

cao hiệu quả của hoạt ộng quản lí hành chính nhà n°ớc.

Luật hành chính cing quy ịnh quyền và ngh)a vụ của các chủ thể khác của quản lí hành chính nhà n°ớc, những biện pháp bảo ảm thực hiện các quyền và ngh)a vụ ó, tạo iều kiện cho các chủ thê tham gia một cách tích cực vào hoạt ộng quản lí hành chính

nhà n°ớc.

Luật hành chính xác ịnh c¡ chế quản lí hành chính trong mọi l)nh vực, ặc biệt là trong l)nh vực kinh tế.

Luật hành chính quy ịnh những hành vi nào là vi phạm hành

chính, biện pháp xử lí, thủ tục xử lí những tổ chức và cá nhân thực

hiện vi phạm hành chính.

Từ những iều ã phân tích trên ây có thể i ến kết luận: Luật hành chính là ngành luật về quản lí hành chính nhà n°ớc.

Cing chính vì vậy, tr°ớc hết chúng ta cần tìm hiểu về quản lí

và quản lí nhà n°ớc.a. Quản lí

Quản lí là ối t°ợng nghiên cứu của nhiều ngành khoa học,

trong ó có cả khoa học tự nhiên và khoa học xã hội. Mỗi ngành

khoa học nghiên cứu về quản lí từ góc ộ riêng của mình và °a ra ịnh ngh)a riêng về quản lí. ịnh ngh)a chung nhất về quản lí là ịnh ngh)a của iều khiển hoc. Theo iều khiến học thi quan lí là iều khiển, chỉ ạo một hệ thống hay một quá trình, cn cứ vào những quy luật, ịnh luật hay nguyên tắc t°¡ng ứng ể cho hệ thống hay quá trình ấy vận ộng theo ý muốn của ng°ời quản lí nhằm ạt °ợc những mục ích ã ịnh tr°ớc.

ịnh ngh)a trên thích hợp với tất cả mọi tr°ờng hợp từ sự vận

ộng của một c¡ thê sông, một vật thé c¡ gidi, một thiết bị tự ộng

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

hóa ến hoạt ộng của một t6 chức xã hội, một ¡n vị kinh tế hay

c¡ quan nhà n°ớc.

Trong ch°¡ng trình luật hành chính, vấn ề cần nghiên cứu là

quản lí xã hội, quản lí nhà n°ớc.

Các Mác ã coi “quản lí là một chức nng ặc biệt nay sinh từ

bản chất xã hội của quá trình lao ộng”.1) Nhẫn mạnh nội dung trên, ông viết: “Tat cả mọi lao ộng xã hội trực tiếp hay lao ộng chung nào tiến hành trên quy mơ t°¡ng doi lớn, thì it nhiều cing ều cân ến một sự chỉ ạo dé diéu hoà những hoạt ộng cá nhân và thực hiện những chức nng chung... Một ng°ời ộc tấu v) cam tự mình diéu khiển lấy mình, cịn một dàn nhạc thì can phải có

nhạc tr°ởng”.C)

Luận iểm trên của Mác có thê áp dụng với mọi hoạt ộng

chung của con ng°ời trong xã hội.

ở âu có sự hợp tác của nhiều ng°ời, ở ó cần có quản lí, bởi vì hoạt ộng chung của nhiều ng°ời òi hỏi phải °ợc liên kết lại d°ới nhiều hình thức. Một trong những hình thức liên kết quan

trọng là tổ chức. Xét về nội dung, tổ chức tức là phối hợp, liên kết hoạt ộng của nhiều ng°ời ể thực hiện mục tiêu ã ề ra, là yeu t6

quyết ịnh dem lại hiệu qua cho quản lí. Khơng có tổ chức thi

khơng có quản lí.

Khang ịnh van ề này, Lénin ã viết: “Muon quản lí tốt mà chỉ biết thuyết phục khơng thơi thì ch°a ủ, mà can phải biết tô chức vé mặt thực tiễn nữa ”.6)

Dé iều khiến, phối hợp hoạt ộng của tập thé những con ng°ời, chúng ta cần có những ph°¡ng tiện buộc con ng°ời phải

().Xem: C. Mac, 7z bản, quyền I, tập 2, Nxb. Sự thật, Hà Nội, 1960, tr. 29 - 30.(.Xem: C. Mác - Ph. Anghen toàn rập, tập 23, tr. 480.

€).Xem: VI. Lénin tuyên tập, Nxb. Tiên bộ, Matxcova, tr. 473.

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

hành ộng theo những nguyên tắc nhất ịnh, phải phục tùng những khuôn mau, những mệnh lệnh nhất ịnh. C¡ sở của sự phục tùng hoặc là uy tín hoặc là quyền uy. Trong những hồn cảnh lịch sử nhất ịnh, uy tín óng vai trị là c¡ sở quan trọng của sự phục tùng nh°ng nhìn chung thì quyền uy vẫn là c¡ sở chủ yếu. Quyền uy là sự áp ặt ý chí của ng°ời này ối với ng°ời khác buộc ng°ời ó phải phục tùng. Nh° vậy, quyên uy lấy phục tùng làm tiền ề.

Quyền uy là ph°¡ng tiện rất quan trọng dé chủ thé quan lí buộc ối t°ợng quản lí phải phục tùng, là yếu tố khơng thể thiếu của quản lí. Khơng có quyền uy thì hoạt ộng quản lí sẽ khơng ạt

°ợc hiệu quả.

Quyền uy - ý chí thống trị của ng°ời iều khiến có thé ại iện cho lợi ích chung và nhằm phục vụ lợi ích chung của các thành viên trong tơ chức. Ng°ợc lại, nó có thê chỉ ại diện cho lợi ích của

một nhóm ng°ời hoặc một cá nhân.

Trong tr°ờng hợp thứ nhất, sự phục tùng quyền uy, tức là sự thống nhất ý chí, °ợc thực hiện chủ yếu thơng qua ph°¡ng pháp thuyết phục, bằng kỉ luật tự giác của các ối t°ợng bị quản lí.

Trong tr°ờng hợp thứ hai, sự thống nhất ý chí và sự phục tùng °ợc ảm bảo chủ yếu bằng bạo lực, c°ỡng chế và theo Lênin thì “sự iều khiển có thể mang những hình thức ộc tài, nghiêm khắc ”.

Chủ thé của quản lí là con ng°ời hay tơ chức của con ng°ời. Những cá nhân hay tổ chức của con ng°ời phải là những ại diện có quyền uy, có quyền hạn và trách nhiệm liên kết, phối hợp

những hoạt ộng riêng lẻ của từng cá nhân h°ớng tới mục tiêu

chung nhằm ạt °ợc kết quả nhất ịnh trong quản lí.

Khách thể của quản lí là trật tự quản lí. Trật tự này °ợc quy ịnh bởi nhiều loại quy phạm khác nhau: Quy phạm ạo ức, quy

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

phạm chính tri, quy phạm tơn giáo, quy phạm pháp luật v.v..Tóm lại:

- Quản lí là sự tác ộng có mục ích của các chủ thé quản lí ối với các ối t°ợng quản lí.

- Quản lí xuất hiện ở bất kì n¡i nào, lúc nào nếu ở n¡i ó và lúc

ó có hoạt ộng chung của con ng°ời.

- Mục ích và nhiệm vụ của quản lí là iều khiến, chỉ ạo hoạt ộng chung của con ng°ời, phối hợp các hoạt ộng riêng lẻ của từng cá nhân tạo thành một hoạt ộng chung thống nhất của cả tập thể và h°ớng hoạt ộng chung ó theo những ph°¡ng h°ớng thống nhất nhằm ạt °ợc mục tiêu ã ịnh tr°ớc.

- Quản lí °ợc thực hiện bằng tổ chức và quyền uy.

Có tơ chức thì mới phân ịnh rõ ràng chức nng, nhiệm vụ, quyền hạn và mối quan hệ của những ng°ời tham gia hoạt ộng chung. Có quyên uy thì mới bảo dam sự phục tùng của cá nhân ối với tô chức. Quyền uy là ph°¡ng tiện quan trọng ề chủ thể quản lí iều khiển, chỉ ạo cing nh° bắt buộc các ối t°ợng quản lí thực hiện các yêu cầu, mệnh lệnh của mình.

b. Quan li nhà n°ớc

Khi nhà n°ớc xuất hiện thì phần lớn (và là phần quan trọng)

các công việc của xã hội do nhà n°ớc quản lí.

Quản lí nhà n°ớc là hoạt ộng của nhà n°ớc trên các l)nh vực

lập pháp, hành pháp và t° pháp nhằm thực hiện các chức nng ối nội và ối ngoại của nhà n°ớc.

Nói cách khác, quản lí nhà n°ớc là sự tác ộng của các chủ thê mang quyền lực nhà n°ớc, chủ yếu bằng pháp luật, tới các ối t°ợng quản lí nhằm thực hiện các chức nng ối nội và ối ngoại

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

của nhà n°ớc. Nh° vậy, tat cả các c¡ quan nhà n°ớc ều làm chức

nng quản lí nhà n°ớc.

Pháp luật là ph°¡ng tiện chủ yếu dé quan lí nhà n°ớc. Bang pháp luật, nhà n°ớc có thé trao quyền cho các tô chức hoặc các cá nhân ể họ thay mặt nhà n°ớc tiến hành hoạt ộng quản lí nhà

Quản lí nhà n°ớc trong l)nh vực hành pháp là quản lí hànhchính nhà n°ớc.

Quản lí hành chính nhà n°ớc là một hình thức hoạt ộng của

Nhà n°ớc °ợc thực hiện tr°ớc hết và chủ yếu bởi các c¡ quan hành chính nhà n°ớc, có nội dung là bảo ảm sự chấp hành luật, pháp lệnh, nghị quyết của các c¡ quan quyền lực nhà n°ớc, nhằm tô chức và chỉ ạo một cách trực tiếp và th°ờng xuyên cơng cuộc xây dựng kinh tế, vn hố- xã hội và hành chính-chính trị. Nói cách khác, quản lí hành chính nhà n°ớc là hoạt ộng chấp hành -iều hành của nhà n°ớc.

Tính chất chấp hành thê hiện ở mục ích của quản lí hành chính nhà n°ớc là ảm bảo thực hiện trên thực tế các vn bản pháp luật của các c¡ quan quyên lực nhà n°ớc. Moi hoạt ộng quản lí hành chính nhà n°ớc ều °ợc tiến hành trên c¡ sở pháp luật và dé

thực hiện pháp luật.

Tính chất iều hành của quản lí hành chính nhà n°ớc thé hiện ở chỗ ể ảm bảo cho các vn bản pháp luật của các c¡ quan quyền lực nhà n°ớc °ợc thực hiện trên thực tế, các chủ thể của quản lí hành chính nhà n°ớc phải tiến hành hoạt ộng tô chức và chỉ ạo trực tiếp ối với các ối t°ợng quản lí thuộc quyền.

Trong q trình iều hành, c¡ quan hành chính nhà n°ớc có quyền nhân danh nhà n°ớc ban hành ra các vn bản pháp luật dé ặt ra các quy phạm pháp luật hay các mệnh lệnh cụ thê bắt buộc

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

các ơi t°ợng quan lí có liên quan phải thực hiện.

Nh° vậy, các chủ thê của quản lí hành chính nhà n°ớc sử dụng quyền lực nhà n°ớc ề tổ chức và iều khiển hoạt ộng của các ối t°ợng quản lí, qua ó thể hiện một cách rõ nét mối quan hệ “quyền lực - phục tùng” giữa chủ thé quan lí và các ối trong quản

Hoạt ộng iều hành là một nội dung c¡ bản của hoạt ộng chấp hành quyên lực nhà n°ớc, nó gắn với hoạt ộng chấp hành va cùng với hoạt ộng chấp hành tạo thành hai mặt thông nhất của

quản lí hành chính nhà n°ớc.

Hoạt ộng quản lí hành chính nhà n°ớc °ợc ặt d°ới sự giám

sát của c¡ quan quyền lực nhà n°ớc nh°ng vẫn mang tính chủ

ộng, sáng tạo. Tính chủ ộng, sáng tạo của hoạt ộng quản lí

hành chính nhà n°ớc thể hiện rõ nét trong q trình các chủ thể của quản lí hành chính nhà n°ớc ề ra chủ tr°¡ng, biện pháp quản lí thích hợp ối với các ối t°ợng khác nhau, tạo iều kiện cho họ lựa chọn cách thức tốt nhất ể hoàn thành nhiệm vụ trên c¡ sở nghiên cứu, xem xét tình hình cụ thê.

Tất cả các c¡ quan nhà n°ớc ều tiến hành hoạt ộng quan lí hành chính nhà n°ớc nh°ng hoạt ộng này chủ yếu do các c¡ quan

hành chính nhà n°ớc thực hiện. Hoạt ộng này phản ánh chứcnng c¡ bản của các c¡ quan hành chính nhà n°ớc. Mặt khác,

khơng nên tuyệt ối hố sự phân loại các hình thức hoạt ộng của các c¡ quan nhà n°ớc và không nên cho rang mỗi loại c¡ quan nhà n°ớc chỉ có thé thực hiện một loại hành vi nhất ịnh, t°¡ng ứng với hình thức hoạt ộng và chức nng c¡ bản của nó. Trên thực tế

mỗi loại c¡ quan nhà n°ớc, ngoài việc thực hiện những hành vi

phản ánh thực chất của chức nng c¡ ban của mình, cịn có thé thực hiện một số hành vi thuộc l)nh vực hoạt ộng c¡ bản của c¡

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

quan khác. Vi du: Các c¡ quan quyền lực nhà n°ớc, các c¡ quan kiểm sát, xét xử thực hiện những hành vi quản lí hành chính nhất ịnh cịn c¡ quan hành chính nhà n°ớc cing thực hiện một số hành vi mang tính chất tài phán v.v..

Chủ thê của quản lí nhà n°ớc là các tổ chức hay cá nhân mang quyền lực nhà n°ớc trong quá trình tác ộng tới ối t°ợng quản lí. Chủ thé quản lí nhà n°ớc bao gồm: Nhà n°ớc, c¡ quan nhà n°ớc, tổ chức và cá nhân °ợc nhà n°ớc trao quyền thực hiện hoạt ộng

quản lí nhà n°ớc.

Khách thê của quản lí nhà n°ớc là trật tự quản lí nhà n°ớc. Trật

tự quản lí nhà n°ớc do pháp luật quy ịnh.

Chủ thé của quản lí hành chính nhà n°ớc là các c¡ quan nha n°ớc (chủ yếu là các c¡ quan hành chính nhà n°ớc), các cán bộ nhà n°ớc có thâm quyên, các tổ chức và cá nhân °ợc nhà n°ớc trao quyền quản lí hành chính trong một số tr°ờng hợp cụ thê.

Những chủ thé ké trên khi tham gia vào các quan hệ quản li hành chính có quyền sử dụng quyền lực nhà n°ớc ể chỉ ạo các ối t°ợng quản lí thuộc quyền nhằm thực hiện nhiệm vụ quản lí ồng thời bảo ảm thực hiện các quyền và ngh)a vụ của các bên

tham gia quan hệ quản lí hành chính nhà n°ớc.

Khách thể của quản lí hành chính nhà n°ớc là trật tự quản lí hành chính tức là trật tự quản lí trong l)nh vực chấp hành - iều

hành. Trật tự quản lí hành chính do các quy phạm pháp luật hànhchính quy ịnh.

2. ối t°ợng iều chỉnh của luật hành chính

ối t°ợng iều chỉnh của một ngành luật là những nhóm quan hệ xã hội xác ịnh, có ặc tính c¡ bản giống nhau và do những quy phạm thuộc ngành luật ó iều chỉnh. ối t°ợng iều chỉnh là tiêu

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

chuẩn chủ yếu dé phân biệt ngành luật này với ngành luật khác. Luật hành chính Việt Nam iều chỉnh những quan hệ xã hội

hình thành trong l)nh vực quản lí hành chính nhà n°ớc. Những

quan hệ này có thé gọi là những quan hệ chấp hành - iều hành

hoặc những quan hệ quản lí hành chính nhà n°ớc. Nội dung của

những quan hệ này thé hiện:

- Việc thành lập, cải tiến c¡ cấu bộ máy, cải tiễn chế ộ làm

việc, hoàn chỉnh các quan hệ công tác của các c¡ quan nhà n°ớc;

- Hoạt ộng quản lí kinh tế, vn hố-xã hội, quốc phịng, an

ninh chính trị và trật tự xã hội trên cả n°ớc, ở từng ịa ph°¡ng haytừng ngành;

- Trực tiếp phục vụ các nhu cầu về vật chất và tinh thần của

nhân dân;

- Hoạt ộng kiểm tra, giám sát ối với việc thực hiện pháp luật của các c¡ quan, ¡n vi trực thuộc, các tổ chức và cá nhân.

- Xử lí các cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm trật tự quản lí

hành chính.

Các quan hệ xã hội thuộc phạm vi iều chỉnh của luật hành

chính °ợc chia thành 3 nhóm sau:

a. Các quan hệ quản lí phái sinh trong quả trình các c¡ quan

hành chính nhà n°ớc thực hiện hoạt ộng chấp hành - diéu hành trên các l)nh vực khác nhau của ời sống xã hội

Nhóm quan hệ xã hội này là ối t°ợng iều chỉnh c¡ bản của luật hành chính. Thơng qua việc thiết lập những quan hệ loại này

các c¡ quan hành chính nhà n°ớc thực hiện chức nng c¡ bản của

mình. Những quan hệ loại này rất phong phú, chủ yếu là những

quan hệ:

- GIữa c¡ quan hành chính nhà n°ớc câp trên với c¡ quan hành

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

chính nhà n°ớc cấp d°ới theo hệ thống dọc (nh° giữa Chính phủ với Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội) hoặc với c¡ quan chuyên môn thuộc uỷ ban nhân dân cấp tỉnh (nh° giữa Bộ giáo dục và ào tạo với Sở giáo dục và ào tạo Thành phó Hồ Chí Minh);

- Giữa c¡ quan hành chính nhà n°ớc có thâm quyền chung với c¡ quan hành chính nhà n°ớc có thâm quyền chun mơn cùng cấp (nh° giữa Chính phủ với Bộ cơng an) hoặc với c¡ quan

chun mơn trực thuộc nó (nh° giữa Uy ban nhân dân tỉnh ThanhHoa với Sở t° pháp tỉnh Thanh Hoa);

- Giữa c¡ quan hành chính nhà n°ớc có thâm quyền chuyên môn ở trung °¡ng với c¡ quan hành chính nhà n°ớc có thâm quyền chung ở cấp tỉnh nhằm thực hiện chức nng theo pháp luật

(nh° giữa Bộ tài nguyên và môi tr°ờng với Uỷ ban nhân dân tỉnhBình D°¡ng);

- Giữa những c¡ quan hành chính nhà n°ớc có thẩm quyền chun mơn ở trung °¡ng, c¡ quan này có một số quyền hạn ối với c¡ quan kia trong l)nh vực quản lí chức nng nhất ịnh song giữa các c¡ quan ó khơng có sự lệ thuộc về mặt tô chức. Trong các quan hệ loại nay, chủ thé quản lí là các co quan chun mơn có chức nng tổng hợp, phụ trách một l)nh vực chun mơn nh° c¡

quan tài chính, lao ộng-th°¡ng bình và xã hội v.v.. Các c¡ quan

này có quyền hạn nhất ịnh ối với các c¡ quan chuyên môn khác

trong các l)nh vực chuyên môn mà họ phụ trách (nh° giữa Bộ tàichính với Bộ giáo dục và ào tạo trong việc quản lí ngân sách nhàn°ớc);

- Giữa c¡ quan hành chính nhà n°ớc ở ịa ph°¡ng với các ¡nvị trực thuộc trung °¡ng óng tại ịa ph°¡ng ó (nh° giữa Uỷ ban

nhân dân quận ống a với Tr°ờng ại học ngoại th°¡ng).

- CGIữa c¡ quan hành chính nhà n°ớc với các don vi c¡ sở trực

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

thuộc (nh° giữa Bộ t° pháp với Tr°ờng ại học Luật Hà Nội);

- Giữa c¡ quan hành chính nhà n°ớc với các tô chức kinh tế thuộc các thành phan kinh tế ngồi quốc doanh. Các tơ chức kinh tế này °ợc ặt d°ới sự quản lí th°ờng xuyên của các c¡ quan hành chính nhà n°ớc có thâm quyền (nh° giữa uỷ ban nhân dân huyện với các hợp tác xã sản xuất nông nghiệp, thủ công nghiệp

trên ịa bàn huyện);

- Giữa c¡ quan hành chính nhà n°ớc với các tổ chức xã hội (nh° giữa Chính phủ với Mặt trận tô quốc Việt Nam và các tô

chức thành viên của Mặt trận);

- GIữa c¡ quan hành chính nhà n°ớc với cơng dân, ng°ời n°ớc

ngồi, ng°ời khơng quốc tịch (nh° giữa c¡ quan có thầm quyền giải quyết khiếu nại với ng°ời khiếu nại).

b. Các quan hệ quan li hình thành trong quá trình các c¡ quan

nhà n°ớc xây dung và củng cô chế ộ công tác nội bộ của c¡ quan nhằm ồn ịnh về tổ chức dé hoàn thành chức nng, nhiệm vụ của

Mỗi loại c¡ quan nhà n°ớc có chức nng c¡ bản riêng và dé

hồn thành chức nng c¡ bản của mình các c¡ quan nhà n°ớc phải

tiến hành những hoạt ộng quản lí hành chính nhất ịnh.

Những ng°ời lãnh ạo và một bộ phận công chức của các c¡

quan trong bộ máy nhà n°ớc °ợc trao quyên tiến hành hoạt ộng tổ chức trong giới hạn c¡ quan. Hoạt ộng nay còn °ợc gọi là hoạt ộng tổ chức nội bộ, khác với hoạt ộng h°ớng ra bên ngoài. Ề c¡ quan nhà n°ớc có thể hồn thành chức nng, nhiệm vụ của mình, hoạt ộng quản lí nội bộ cần °ợc tổ chức tốt, ặc biệt là những hoạt ộng nh° kiểm tra nội bộ, nâng cao trình ộ chun mơn, nghiệp vụ của cán bộ công chức, phối hợp hoạt ộng giữa

các bộ phận của c¡ quan, cơng việc vn phịng, ảm bảo những

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

iều kiện vật chất cần thiết v.v..

Hoạt ộng tổ chức nội bộ giữ vai trò ặc biệt quan trọng, tạo iều kiện cần thiết cho các c¡ quan nhà n°ớc thực hiện tốt chức nng c¡ bản của mình. Tuy nhiên, cần l°u ý nếu công tác tổ chức nội bộ v°ợt quá giới hạn bình th°ờng, nếu bộ máy nhà n°ớc dành quá nhiều thời gian và sức lực cho công tác tô chức nội bộ, nếu có quá nhiều c¡ quan trung gian thì hiệu quả của quản lí sẽ giảm sút.

c. Các quan hệ quan lí hình thành trong q trình các cá nhân

và t6 chức °ợc Nhà n°ớc trao quyên thực hiện hoạt ộng quản lí hành chính nhà n°ớc trong một số tr°ờng hợp cụ thể do pháp luật quy ịnh

Trong thực tiễn quản lí hành chính nhà n°ớc, trong nhiều tr°ờng hợp, pháp luật có thê trao quyền thực hiện hoạt ộng chấp hành - iều hành cho các c¡ quan nhà n°ớc khác (không phải là c¡ quan hành chính nhà n°ớc), các tổ chức hoặc cá nhân. Hoạt ộng trao quyền °ợc tiến hành trên c¡ sở những lí do khác nhau: chính trị, tơ chức, ảm bảo hiệu quả v.v.. Vì vậy, hoạt ộng quản lí hành

chính nhà n°ớc khơng chỉ do các c¡ quan hành chính nhà n°ớc

tiến hành.

Hoạt ộng của c¡ quan nhà n°ớc, tơ chức hoặc cá nhân °ợc trao quyền có tất cả những hậu quả pháp lí nh° hoạt ộng của c¡

quan hành chính nhà n°ớc nh°ng chỉ trong khi thực hiện hoạt

ộng chấp hành - iều hành cụ thé °ợc pháp luật quy ịnh. Hoạt ộng này cần °ợc phân biệt rõ với hoạt ộng c¡ bản của c¡ quan nhà n°ớc °ợc trao qun (chính cái ó quy ịnh tính chất của c¡ quan và của các mối quan hệ). Xem xét van dé từ h°ớng khác cho thấy c¡ quan hành chính nhà n°ớc khơng chỉ thực hiện hoạt ộng chấp hành - iều hành mà còn °ợc uỷ quyền lập pháp và tiến hành hoạt ộng tài phán trong những tr°ờng hợp nhất ịnh.

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

Nh° vậy, cn cứ vào ối t°ợng iều chỉnh là các quan hệ xã hội ã ề cập trên ây, có thể ịnh ngh)a luật hành chính nh° sau:

Luật hành chính là một ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam bao gồm tong thé các quy phạm pháp luật iều chỉnh

những quan hệ xã hội phát sinh trong q trình hoạt ộng quản líhành chính của các c¡ quan hành chính nhà n°ớc, các quan hệ xã

hội phát sinh trong quá trình các c¡ quan nha n°ớc xây dựng và 6n ịnh chế ộ công tác nội bộ của mình, các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình các c¡ quan nha n°ớc, tổ chức xã hội và cá nhân thực hiện hoạt ộng quan lí hành chính ối với các van dé cụ thé

do pháp luật quy ịnh.

Luật hành chính iều chỉnh tồn bộ những quan hệ quản lí

hành chính nhà n°ớc °ợc thực hiện bởi nhà n°ớc hoặc nhân danh

nhà n°ớc và ối t°ợng iều chỉnh c¡ bản của Luật hành chính là những quan hệ quản lí hình thành trong q trình hoạt ộng chấp hành - iều hành của các c¡ quan hành chính nhà n°ớc.

Từ ịnh ngh)a về luật hành chính có thê rút ra kết luận rằng

hoạt ộng quản lí hành chính nhà n°ớc °ợc thực hiện thơng qua

các quan hệ xã hội °ợc các quy phạm của luật hành chính iều

Có tiêu chuẩn khách quan nào dé xác ịnh những quan hệ xã hội này hay những quan hệ xã hội khác cần °ợc iều chỉnh bang chính luật hành chính hay bằng những quy ịnh của các ngành luật khác hay không? Sự cần thiết iều chỉnh bởi luật hành chính xuất hiện khi nhà n°ớc mong muốn bằng những ph°¡ng tiện của luật hành chính tác ộng ến sự hình thành các quan hệ xã hội thông

qua việc quy ịnh sự can thiệp của các c¡ quan hành chính nhà

n°ớc vào các quan hệ xã hội ó hoặc ít nhất là cho phép c¡ quan

hành chính nhà n°ớc can thiệp vào các quan hệ xã hội ó.

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

Trên thực tế chúng ta thấy có những tr°ờng hợp có những mặt nhất ịnh của các quan hệ xã hội tr°ớc hết °ợc iều chỉnh bằng

quy phạm pháp luật hành chính, cịn sau ó °ợc quy phạm của

ngành luật khác iều chỉnh. Có ngh)a là sự iều chỉnh pháp lí hành chính tr°ớc hết tác ộng ến những l)nh vực ch°a bị sự iều chỉnh pháp lí dung chạm ến. Có thé lay ví dụ về iều chỉnh việc cải tạo các thành phần kinh tế phi xã hội chủ ngh)a tr°ớc ây cing nh° quy ịnh chế ộ quản lí nền kinh tế thị tr°ờng hiện nay.

Trên thực tế cing tồn tại những quan hệ xã hội òi hỏi sự phối hợp iều chỉnh của các quy phạm pháp luật hành chính và quy phạm của ngành luật khác. iển hình là các quan hệ pháp luật tài chính, ất ai, lao ộng. Việc iều chỉnh nội dung những quan hệ loại này thuộc về luật tài chính, luật ất ai, luật lao ộng còn việc iều chỉnh thủ tục thuộc về luật hành chính.

Nhiều iều khoản của luật hiến pháp là nguồn của luật hành chính, °ợc phát triển trong luật hành chính, có °ợc khả nng iều chỉnh trực tiếp là nhờ luật hành chính. Những iều khoản ó vừa thuộc luật hiến pháp, vừa thuộc luật hành chính (vi du: Những quy ịnh của hién pháp về quyền và ngh)a vụ của cơng dân).

Chỉ có thể nói ến iều chỉnh pháp lí hành chính khi trong quan hệ quản lí một bên có qun (th°ờng thì quyền ồng thời là ngh)a vụ) với t° cách là chủ thê thực hiện chức nng chấp hành -iều hành của Nhà n°ớc. Nếu c¡ quan hành chính nhà n°ớc hoạt ộng khơng phải trong l)nh vực thâm quyền của mình, khơng sử dụng quyên lực nhà n°ớc ngh)a là trong quan hệ bình dang với chủ thể khác (hợp ồng mua bán) thì hoạt ộng ó °ợc thực hiện khơng phải trên c¡ sở iều chỉnh pháp lí hành chính.

3. Ph°¡ng pháp iều chỉnh của luật hành chính

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

ối t°ợng iều chỉnh là tiêu chuẩn chủ yếu dé phân biệt các ngành luật. Nh°ng cing có những tr°ờng hợp cùng với ối t°ợng iều chỉnh còn phải sử dụng ph°¡ng pháp iều chỉnh thì mới có giữa một bên có quyền nhân danh nhà n°ớc ra những mệnh lệnh bắt buộc ối với bên kia là c¡ quan, tô chức hoặc cá nhân có ngh)a

vụ phục tùng các mệnh lệnh ó. Chính mối quan hệ “quyền lực

-phục tùng” thé hiện sự khơng bình ng giữa các bên tham gia quan hệ quản lí hành chính nhà n°ớc. Sự khơng bình ng ó là sự khơng bình ng về ý chí và thé hiện rõ nét ở những iểm sau:

- Tr°ớc hết, sự khơng bình ắng trong quan hệ quản lí hành chính nhà n°ớc thê hiện ở chỗ chủ thê quản lí có quyền nhân danh nhà n°ớc dé áp ặt ý chí của mình lên ối t°ợng quản lí. Các quan hệ này rất a dạng nên việc áp ặt ý chí của chủ thê quản lí lên ối

t°ợng quản lí trong những tr°ờng hợp khác nhau °ợc thực hiệnd°ới những hình thức khác nhau:

+ Hoặc một bên có quyền ra các mệnh lệnh cụ thé hay ặt ra

các quy ịnh bắt buộc ối với bên kia và kiểm tra việc thực hiện

chúng. Phía bên kia có ngh)a vụ thực hiện các quy ịnh, mệnh lệnh

của c¡ quan có thầm qun.

Vi dụ iển hình cho tr°ờng hợp này là quan hệ giữa cấp trên với cấp d°ới, giữa thủ tr°ởng với nhân viên.

+ Hoặc một bên có quyền °a ra u cầu, kiến nghị cịn bên kia có quyền xem xét, giải quyết và có thé áp ứng hay bác bỏ yêu

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

cầu, kiến nghị ó.

Ví dụ: Cơng dân có quyền u cầu (cùng với những giấy tờ nhất ịnh) công an quận, huyện giải quyết cho di chuyên hộ khẩu. Công an quận, huyện xem xét và có thê chấp nhận yêu cầu (nếu hồ s¡ của cơng dân ó là hợp lệ) hoặc không chấp nhận (nếu hồ s¡ không day ủ, không hợp lệ).

+ Hoặc cả hai bên ều có quyền hạn nhất ịnh nh°ng bên này

quyết ịnh iều gì phải °ợc bên kia cho phép hay phê chuân hoặc cùng phối hợp quyết ịnh.

Vi du: Quan hệ giữa Bộ giáo dục và ào tạo và các bộ khác về việc quyết ịnh hình thức, quy mơ ảo tạo. Việc các bộ khác quyết

ịnh hình thức, quy mơ ào tạo phải °ợc Bộ giáo dục và ào tạo

cho phép hay phê chuẩn.

- Biểu hiện thứ hai của sự khơng bình ng thê hiện ở chỗ một bên có thé áp dụng các biện pháp c°ỡng chế nhằm buộc ối t°ợng

quản lí phải thực hiện mệnh lệnh của mình. Các tr°ờng hợp này

°ợc pháp luật quy ịnh cụ thể nội dung và giới hạn.

Sự khơng bình ng giữa các bên tham gia quan hệ quản lí hành chính nhà n°ớc ln thé hiện rõ nét, xuất phát từ quy ịnh

pháp luật, hoàn toàn khơng phụ thuộc vào ý chí chủ quan của cácbên tham gia vào quan hệ ó.

Sự khơng bình ẳng giữa các bên là các c¡ quan trong bộ máy nhà n°ớc bắt nguồn từ quan hệ giữa cấp trên và cấp d°ới trong tô chức của bộ máy nhà n°ớc. Sự khơng bình ng giữa các c¡ quan hành chính nhà n°ớc với các tô chức xã hội, ¡n vị kinh tế, các tô chức và cá nhân khác không bắt nguồn từ quan hệ tổ chức mà từ quan hệ "quyền lực - phục tùng". Trong các quan hệ ó, c¡ quan hành chính nhà n°ớc nhân danh nhà n°ớc ề thực hiện chức nng chấp hành - iều hành trong l)nh vực °ợc phân công phụ trách.

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

Do vậy, các ối t°ợng ké trên phải phục tùng ý chí của Nhà n°ớc

mà ng°ời ại diện là c¡ quan hành chính nhà n°ớc.

- Sự khơng bình ng giữa các bên tham gia quan hệ quản lí hành chính nhà n°ớc cịn thé hiện rõ nét trong tính chất don ph°¡ng và bắt buộc của các quyết ịnh hành chính.

Các c¡ quan hành chính nhà n°ớc và các chủ thể quản lí hành chính khác, dựa vào thâm quyền của mình, trên c¡ sở phân tích, ánh giá tình hình có quyền ra những mệnh lệnh hoặc ề ra các biện pháp quản lí thích hợp ối với từng ối t°ợng cụ thé. Những quyết ịnh ấy có tính chất ¡n ph°¡ng vì chúng thê hiện ý chí của chủ thê quản lí hành chính nhà n°ớc trên c¡ sở quyền lực ã °ợc

pháp luật quy ịnh.

Trong thực tiễn quản lí có những tr°ờng hợp c¡ quan hành

chính nhà n°ớc ra quyết ịnh do yêu cầu của c¡ quan cấp d°ới,

¡n vị trực thuộc hay của cá nhân. Cing có nhiều tr°ờng hợp

tr°ớc khi ra quyết ịnh các chủ thé quan lí hành chính nhà n°ớc tơ

chức trao ối, thảo luận về nội dung quyết ịnh với sự tham gia

của ại diện cho c¡ quan cấp d°ới, ¡n vị trực thuộc hoặc những ối t°ợng có liên quan. Ngay cả trong những tr°ờng hợp này quyết ịnh của c¡ quan có thầm quyền vẫn có tính chất ¡n ph°¡ng bởi vì yêu cầu của các ối t°ợng có liên quan, của cấp d°ới hoặc ý kiến óng góp trong các cuộc thảo luận khơng có tính chất quyết ịnh mà chỉ là những ý kiến ể chủ thể quản lí hành chính nhà n°ớc nghiên cứu, xem xét, tham khảo tr°ớc khi ra quyết ịnh.

Những quyết ịnh hành chính ¡n ph°¡ng ều mang tính chất bắt buộc ối với các ối t°ợng quản lí. Tính chất bắt buộc thi hành của các quyết ịnh hành chính °ợc bảo ảm bng các biện pháp c°ỡng chế nhà n°ớc. Tuy nhiên, các quyết ịnh hành chính ¡n

ph°¡ng khơng phải bao giờ cing °ợc thực hiện trên c¡ sở c°ỡng

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

chế mà °ợc thực hiện chủ yếu thơng qua ph°¡ng pháp thuyết

Tóm lại, ph°¡ng pháp iều chỉnh của luật hành chính là

ph°¡ng pháp mệnh lệnh ¡n ph°¡ng. Ph°¡ng pháp này °ợc xây

dựng trên nguyên tắc:

- Xác nhận sự khơng bình ng giữa các bên tham gia quan hệ

quản lí hành chính nhà n°ớc: một bên °ợc nhân danh nhà n°ớc,

sử dụng quyên lực nhà n°ớc dé °a ra các quyết ịnh hành chính, cịn bên kia phải phục tùng những quyết ịnh ấy.

- Bên nhân danh Nhà n°ớc, sử dụng quyền lực nhà n°ớc có quyền ¡n ph°¡ng ra quyết ịnh trong phạm vi thấm quyền của

mình vì lợi ích của nhà n°ớc, của xã hội.

- Quyết ịnh ¡n ph°¡ng của bên có quyền sử dụng quyền lực nhà n°ớc có hiệu lực bắt buộc thi hành ối với các bên hữu quan và °ợc bảo ảm thi hành bằng c°ỡng chế nhà n°ớc.

4. Phân biệt luật hành chính với một số ngành luật khác a. Luật hành chính với luật hiến pháp

Luật hién pháp iều chỉnh những quan hệ xã hội quan trọng sắn liền với việc xác ịnh chế ộ chính trị, kinh tế, vn hố-xã hội, chính sách ối ngoại và an ninh quốc phịng, ịa vị pháp lí của cơng dân, tổ chức và hoạt ộng của bộ máy nhà n°ớc v.v.. Nh° vậy, phạm vi iều chỉnh của luật hiễn pháp rộng h¡n phạm vi iều

chỉnh của luật hành chính.

Các quy phạm luật hiến pháp là c¡ sở cho việc ban hành các quy phạm luật hành chính. Do vậy, có nhiều quan hệ xã hội ồng thời °ợc iều chỉnh bởi các quy phạm luật hiến pháp và các quy phạm luật hành chính. Các quy phạm luật hiến pháp quy ịnh những vấn ề chung và c¡ bản, còn quy phạm luật hành chính cụ

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

thé hố quy phạm luật hiến pháp dé iều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình hoạt ộng chấp hành - iều hành của nhà n°ớc. Nói cách khác, các quy phạm luật hiến pháp quy ịnh về tô

chức và hoạt ộng của bộ máy nhà n°ớc trong trạng thái tinh, cịn

các quy phạm luật hành chính quy ịnh về tổ chức và hoạt ộng

của bộ máy nhà n°ớc trong trạng thái ộng.b. Luật hành chính với luật dân sự

Việc phân biệt hai ngành luật này chủ yếu dựa vào ph°¡ng pháp iều chỉnh. Ph°¡ng pháp iều chỉnh chủ yếu của luật dân sự là bình ng, thoả thuận; ph°¡ng pháp iều chỉnh của luật hành

chính là mệnh lệnh ¡n ph°¡ng. Trong quan hệ pháp luật dân sự

các chủ thé bình ng về quyền và ngh)a vụ. Trong quan hệ pháp luật hành chính các chủ thể khơng bình ẳng về quyền và ngh)a vụ: Một bên có quyền ra mệnh lệnh cịn bên kia có ngh)a vụ phải

phục tùng.

Ngoài ra, dé phân biệt hai ngành luật này cịn có thé cn cứ vào ối t°ợng iều chỉnh của chúng. ối t°ợng iều chỉnh của luật dân sự là những quan hệ tài sản mang tính chất hàng hoá - tiền tệ và các quan hệ nhân thân. ối t°ợng iều chỉnh của luật hành chính là các quan hệ xã hội phát sinh trong l)nh vực chấp hành - iều hành. Trong một số tr°ờng hợp, hai ngành luật này cùng iều chỉnh những quan hệ vẻ tài sản nh°ng ở các góc ộ khác nhau. Luật dân sự quy ịnh nội dung quyền sở hữu, những hình thức chuyên nh°ợng, sử dụng, ịnh oạt tài sản... Luật hành chính quy ịnh những van ề nh° thâm quyên giải quyết và thủ tục cấp phát, thu hồi vốn, quy ịnh thâm quyền của các c¡ quan hành chính nhà n°ớc ối với việc quản lí nhà vắng chủ, tr°ng dụng, tr°ng mua tài sản, quản lí việc cho thuê nhà của Nhà n°ớc, tổ chức hoặc cá

nhân...

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

c. Luật hành chính với luật hình sự

Hai ngành luật này ều có các chế ịnh pháp lí quy ịnh hành vi vi phạm pháp luật và các hình thức xử lí ối với ng°ời vi phạm.

Luật hình sự quy ịnh về tội phạm và hình phạt. Luật hành chính quy ịnh về các vi phạm hành chính, các hình thức xử phạt vi phạm hành chính và các van dé khác có liên quan tới việc xử lí ối với cá nhân, tơ chức vi phạm hành chính.

Trên thực tế việc phân biệt tội phạm với vi phạm hành chính

khơng phải lúc nào cing ¡n giản, dễ dàng bởi vì có những tr°ờng

hợp vi phạm hành chính có khả nng "chuyển hố" thành tội phạm. ó là những hành vi nh° buôn lậu hoặc vận chuyền trái phép hàng hoá, tiền tệ qua biên giới Việt Nam, hành vi trốn thuế v.v.. Những hành vi trên nêu °ợc thực hiện lần ầu với số l°ợng không lớn thì là vi phạm hành chính, cịn nếu với số l°ợng lớn

hoặc ã bị xử lí hành chính mà cịn tái phạm thì ó là tội phạm.

Trong những tr°ờng hợp t°¡ng tự, muốn xác ịnh những hành vi ó là tội phạm hay vi phạm hành chính thì cần phân tích ồng thời

các quy phạm t°¡ng ứng của cả hai ngành luật.d. Luật hành chính với luật tài chính

Cả hai ngành luật ều iều chỉnh hoạt ộng tài chính của Nhà n°ớc và ều sử dụng ph°¡ng pháp mệnh lệnh.

Luật tài chính là tổng thể những quy phạm iều chỉnh hoạt ộng tài chính của Nhà n°ớc. ó là những quan hệ về thu chi ngân sách, quản lí và phân phối nguồn vốn của nhà n°ớc, công tác tín dụng, quản lí l°u thơng tiền tệ v.v..

Các quy phạm của luật hành chính chủ yếu quy ịnh thâm quyền của bộ máy quản lí tài chính, c¡ câu tơ chức cing nh° trình tự, thủ tục hoạt ộng của bộ máy ó và thủ tục tiền hành các quan

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

hệ tài chính. Cịn các quy phạm của luật tài chính chủ yếu iều chỉnh bản thân các quan hệ tài chính, xác ịnh nội dung các quyết

ịnh của các c¡ quan tài chính.

e. Luật hành chính với luật lao ộng

Hai ngành luật này cùng iều chỉnh các van ề về tuyên dụng, sử dụng, cho thôi việc ối với cán bộ, công chức, viên chức nh°ng

từ những góc ộ khác nhau.

Luật lao ộng iều chỉnh các van dé có liên quan trực tiếp tới quyền và lợi ích của ng°ời lao ộng nh° quyền °ợc nghỉ ng¡i, quyền °ợc trả l°¡ng, °ợc h°ởng các chế ộ bảo hiểm xã hội và

bảo hộ lao ộng v.v..

Luật hành chính xác ịnh thâm quyền của các c¡ quan hành chính nhà n°ớc trong l)nh vực lao ộng ồng thời iều chỉnh những quan hệ liên quan ến việc tổ chức q trình lao ộng và quy chế cơng vu, quy ịnh thủ tục tuyển dụng, cho thôi việc, khen th°ởng, kỉ luật v.v. ối với cán bộ, công chức, viên chức.

g. Luật hành chính với luật to tung hanh chinh

Luật hành chính quy ịnh thâm quyén và thủ tục giải quyết các khiếu nại hành chính. Thủ tục giải quyết các khiếu nại hành chính

do luật hành chính quy ịnh là thủ tục hành chính.

Luật tơ tụng hành chính quy ịnh thâm quyền và thủ tục giải quyết khiếu kiện hành chính. Thủ tục giải quyết khiếu kiện hành chính do luật t6 tụng hành chính quy ịnh là thủ tục tố tụng.

Khái niệm quyết ịnh hành chính trong luật tơ tụng hành chính hẹp h¡n khái niệm quyết ịnh hành chính trong luật hành chính. Theo luật hành chính thì quyết ịnh hành chính bao gồm quyết

ịnh chủ ạo, quyết ịnh quy phạm và quyết ịnh cá biệt; cịn theo

luật tổ tụng hành chính thì quyết ịnh hành chính chỉ gồm các

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

quyết ịnh cá biệt.

5. Nguồn của luật hành chính

Nguồn của luật hành chính là những vn bản quy phạm pháp luật do c¡ quan nhà n°ớc có thâm quyền ban hành theo thủ tục và d°ới những hình thức nhất ịnh, có nội dung là các quy phạm pháp luật hành chính, có hiệu lực bắt buộc thi hành ối với các ối t°ợng có liên quan và °ợc bảo ảm thực hiện bằng c°ỡng chế

nhà n°ớc.

iều | Luật ban hành vn bản quy phạm pháp luật nm 2008

quy ịnh: "Van bản quy phạm pháp luật là vn bản do c¡ quan

nhà n°ớc ban hành hoặc phối hợp ban hành theo thẩm quyển,

hình thức, trình tự, thủ tục °ợc quy ịnh trong Luật này hoặc

trong Luật ban hành vn bản quy phạm pháp luật của hội ồng nhân dân, uy ban nhân dân, trong ó có các quy tắc xử sự chung, có hiệu lực bắt buộc chung, °ợc Nhà n°ớc bảo ảm thực hiện ể iều chỉnh các quan hệ xã hội".

Chỉ có những vn bản quy phạm pháp luật mới tạo ra tiền ề cần thiết cho việc thực hiện pháp chế xã hội chủ ngh)a - một trong những nguyên tắc c¡ bản của quản lí hành chính nhà n°ớc. Tính chặt chẽ và ơn ịnh t°¡ng ối của trật tự pháp luật xã hội chủ ngh)a òi hỏi phải có những vn bản quy phạm pháp luật dé xác ịnh rõ c¡ cau, thâm quyên, trách nhiệm của các c¡ quan nhà n°ớc các cấp, những mối liên hệ công tác chủ yếu giữa chúng nhằm bảo ảm cho hoạt ộng của cả bộ máy nhà n°ớc °ợc tiễn hành ồng

bộ, cùng h°ớng tới việc thực hiện những nhiệm vụ ặt ra tr°ớc bộmáy nhà n°ớc nói chung và tr°ớc từng c¡ quan nhà n°ớc nóiriêng.

Nguồn của luật hành chính khơng phải là tất cả các vn bản quy phạm pháp luật mà chỉ bao gồm những vn bản quy phạm

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

pháp luật có các quy phạm pháp luật hành chính, tức là những quy

phạm pháp luật °ợc ban hành dé iều chỉnh các quan hệ xã hội

phát sinh trong hoạt ộng quản lí hành chính nhà n°ớc.

Phần lớn và là phần quan trọng trong nguồn của luật hành chính là những vn bản quy phạm pháp luật do các c¡ quan quyền

lực nhà n°ớc và các c¡ quan hành chính nhà n°ớc ban hành trong

phạm vi thâm quyền của từng c¡ quan.

Thông th°ờng, các vn bản quy phạm pháp luật hành chính

°ợc ban hành bởi một c¡ quan nhà n°ớc có thẩm quyền. Tuy nhiên, cing có những vn bản do nhiều c¡ quan nhà n°ớc có thâm quyền hoặc một c¡ quan nhà n°ớc có thẩm quyền và c¡ quan trung °¡ng của tơ chức chính trị-xã hội phối hợp ban hành.

Từ những iều ã phân tích ở trên cho thấy luật hành chính có hệ thống nguồn khá phức tạp. Nếu xem xét k) h¡n thì iều ó có

ngh)a là khơng có c¡ quan chuyên ban hành chỉ riêng các vn bản

quy phạm pháp luật hành chính. Chúng °ợc ban hành bởi nhiều

c¡ quan khác nhau, có chức nng và nhiệm vụ khác nhau, ở những

cấp khác nhau. Tuy nhiên, những vn bản quy phạm pháp luật hành chính ều xuất phat từ một nguồn - ó là luật hiến pháp.

Cn cứ vào c¡ quan ban hành, nguồn của luật hành chính gồm

sau loại:

- Vn bản quy phạm pháp luật của các c¡ quan quyền lực nhà

- Vn bản quy phạm pháp luật của Chủ tịch n°ớc.

- Vn bản quy phạm pháp luật của các c¡ quan hành chính nhà

- Vn bản quy phạm pháp luật của Toà án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

- Vn bản quy phạm pháp luật của Tổng kiểm toán nhà n°ớc.

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

- Vn bản quy phạm pháp luật liên tịch.

a. Vn bản quy phạm pháp luật của các c¡ quan quyên lực nhà

n°ớc- Luật:

Luật là hình thức cao nhất của việc thực hiện quyền lực nhà n°ớc khơng chỉ vì hiệu lực pháp lí của nó mà cịn vì sự uỷ quyền pháp lí - luật do chính những ại biểu dân cử làm ra.

Loại vn bản pháp luật này có hai ặc iểm là do c¡ quan quyền lực nhà n°ớc cao nhất ban hành và có hiệu lực pháp lí cao h¡n tat cả các vn bản quy phạm pháp luật khác. Vi trí cao nhất của luật thê hiện ở chỗ chỉ Quốc hội mới có quyền ban hành, sửa ổi, bổ sung, thay thé hay bãi bỏ luật. Mặt khác, moi vn bản quy phạm pháp luật do các c¡ quan nhà n°ớc ban hành ều bắt buộc phải có nội dung phù hợp với luật và nhằm thi hành luật.

Cn cứ vào nội dung, tính chất và ý ngh)a của những iều quy ịnh trong luật, có thể phân biệt hiến pháp và luật.

Hiến pháp (gồm hiến pháp và các luật bổ sung hay sửa ổi hiến pháp) là luật c¡ bản của Nhà n°ớc, quy ịnh chế ộ chính trị, kinh tế, vn hóa xã hội, chính sách ối ngoại, an ninh, quốc phịng, ịa vị pháp lí của cơng dân, tổ chức và hoạt ộng của bộ máy nhà n°ớc v.v.. Nh° vậy, hiến pháp quy ịnh những iều c¡ bản có tính ngun tắc, làm c¡ sở cho tồn bộ hệ thống pháp luật, trong ó có luật hành chính. Hiến pháp là nguồn quan trọng nhất của luật hành

Các luật quy ịnh các van dé c¡ bản thuộc l)nh vực kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, tài chính, tiền tệ, ngân sách, thuế, dân tộc, tơn giáo, vn hố, giáo dục, y tế, khoa học, cơng nghệ, môi tr°ờng, ối ngoai, tổ chức và hoạt ộng của bộ máy nhà n°ớc, chế ộ công vụ, cán bộ, công chức, quyền và ngh)a vụ của công dân.

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

Các luật ều có nội dung là những quy ịnh cụ thé, chi tiết những vấn ề c¡ bản °ợc ghi nhận trong hiến pháp. Thực tiễn lập pháp cho thấy luật quy ịnh những vấn ề quan trọng trong quản lí nhà n°ớc và xã hội khi những vẫn ề ó ã chín mi và có ủ iều kiện dé Quốc hội quy ịnh 6n ịnh trong thời gian dai.

Trong các luật do Quốc hội ban hành, những luật có chứa ựng quy phạm pháp luật hành chính là nguồn quan trọng của luật hành chính (nh° Luật tổ chức Chính phủ, Luật Cán bộ, Cơng chức v.v.).

- Nghị quyết của Quốc hội:

Nghị quyết của Quốc hội °ợc ban hành dé quyết ịnh nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội; dự toán ngân sách nhà n°ớc và phân bổ ngân sách trung °¡ng; iều chỉnh ngân sách nhà n°ớc; phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà n°ớc; quy ịnh chế ộ làm việc của Quốc hội, Uỷ ban th°ờng vụ Quốc hội, Hội ồng dân tộc, các uy ban của Quốc hội, oàn ại biéu Quốc hội, ại biểu Quốc hội; phê chuẩn iều °ớc quốc tế và quyết ịnh các vấn ề khác thuộc thâm quyền của Quốc hội.

Những nghị quyết hoặc phần của nghị quyết có chứa ựng các quy phạm pháp luật hành chính °ợc coi là nguồn của luật hành chính. Vi du: Nghị quyết của Quốc hội số 64/2013/QH13 ngày 28/11/2013 quy ịnh một số iểm thi hành Hiến pháp n°ớc Cộng

hoà xã hội chủ ngh)a Việt Nam.

- Pháp lệnh của uỷ ban th°ờng vụ Quốc hội:

Pháp lệnh do uỷ ban th°ờng vụ Quốc hội ban hành ề quy ịnh về các van ề °ợc Quốc hội giao, sau một thời gian thực hiện trình Quốc hội xem xét, quyết ịnh ban hành luật. Pháp lệnh có hiệu lực pháp lí thấp h¡n luật.

Trong thực tiễn ở n°ớc ta, pháp lệnh dùng ể iều chỉnh các quan hệ xã hội quan trọng mà ch°a có luật iều chỉnh, nói cách

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

khác, ch°a có ủ iều kiện ể ban hành luật.

Có nhiều pháp lệnh có chứa ựng các quy phạm pháp luật hành chính và °ợc coi là nguồn của luật hành chính. Vi du, Pháp lệnh hợp nhất vn bản quy phạm pháp luật số

01/2012/UBTVQHI3 ngày 22/3/2012.

- Nghị quyết của Uỷ ban th°ờng vụ Quốc hội:

Nghị quyết của Uy ban th°ờng vụ Quốc hội °ợc ban hành dé giải thích hién pháp, luật, pháp lệnh; h°ớng dẫn hoạt ộng của hội ồng nhân dân; quyết ịnh tuyên bố tinh trạng chiến tranh, tong

ộng viên hoặc ộng viên cục bộ; ban bồ tình trạng khan cấp trong

cả n°ớc hoặc từng ịa ph°¡ng và quyết ịnh những vấn ề khác thuộc thâm quyền của Uỷ ban th°ờng vụ Quốc hội.

Nghị quyết hoặc phần của nghị quyết có chứa ựng quy phạm pháp luật hành chính °ợc coi là nguồn của luật hành chính. Vi du: Nghị quyết của Uỷ ban th°ờng vụ Quốc hội số 1053/2006/NQ-UBTVQHII ngày 10/11/2006 giải thích khoản 6 iều 19 Luật kiểm tốn nhà n°ớc.

- Nghị quyết của hội ồng nhân dan:

Theo quy ịnh của Luật ban hành vn bản quy phạm pháp luật

của hội ồng nhân dân, uỷ ban nhân dân nm 2004 thì nghị quyết là hình thức vn bản quy phạm pháp luật duy nhất mà hội ồng nhân dân các cấp ban hành và °ợc ban hành trong các tr°ờng hợp

sau ây:

+ Quyết ịnh những chủ tr°¡ng, chính sách, biện pháp nhằm

bảo ảm thi hành hiến pháp, luật, vn bản của c¡ quan nhà n°ớc cấp trên;

+ Quyết ịnh kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, ngân sách, quốc phòng, an ninh ở ịa ph°¡ng:

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

+ Quyết ịnh biện pháp ồn ịnh và nâng cao ời sống của nhân dân, hoàn thành mọi nhiệm vụ cấp trên giao cho;

+ Quyết ịnh trong phạm vi thầm quyền °ợc giao những chủ tr°¡ng, biện pháp có tính chất ặc thù phù hợp với iều kiện phát triển kinh tế-xã hội của ịa ph°¡ng nhằm phát huy tiềm nng của

ịa ph°¡ng nh°ng không °ợc trái với các vn bản quy phạm

pháp luật của c¡ quan nhà n°ớc cấp trên;

+ Vn bản của c¡ quan nhà n°ớc cấp trên giao cho hội ồng nhân dân quy ịnh một vấn ề cụ thê.

Khi trong nghị quyết có các quy phạm pháp luật hành chính thì nghị quyết (hoặc một phần của nghị quyết) °ợc coi là nguồn

của luật hành chính.

Vi du: Nghị quyết của Hội ồng nhân dân thành phố Hà Nội số 08/2013/NQ-HND ngày 17/7/2013 về số l°ợng, chức danh, mức phụ cấp ối với ng°ời hoạt ộng không chuyên trách ở xã, ph°ờng, thị tran và ở thơn, tổ dân phó trên dia bàn thành phố Hà

b. Vn bản quy phạm pháp luật của Chủ tịch n°ớc

Chủ tịch n°ớc có quyền ban hành lệnh và quyết ịnh ể thực hiện những nhiệm vụ của Chủ tịch n°ớc do hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Uỷ ban th°ờng vụ Quốc hội quy ịnh. Phần lớn các vn bản do Chủ tịch n°ớc ban hành là vn bản áp dụng pháp luật. Những vn bản (hoặc phần vn

bản) có chứa ựng quy phạm pháp luật hành chính °ợc coi là

nguồn của luật hành chính. Vi dy: Quyết ịnh của Chủ tịch n°ớc số 207/Q/CTN ngày 06/7/1994 về chức nng, nhiệm vụ, quyền hạn, tô chức của Vn phòng Chủ tịch n°ớc.

c. Vn bản quy phạm pháp luật cua c¡ quan hành chính nha

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

- Nghị ịnh của Chính phủ:

Nghị ịnh của Chính phủ °ợc ban hành ể quy ịnh các vấn ề sau ây:

+ Quy ịnh chỉ tiết thi hành luật, nghị quyết của Quốc hội,

pháp lệnh, nghị quyết của Uy ban th°ờng vụ Quốc hội, lệnh, quyết

ịnh của Chủ tịch n°ớc;

+ Quy ịnh các biện pháp cụ thê ể thực hiện chính sách kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, tài chính, tiền tệ, ngân sách, thuế, dân tộc, tơn giáo, vn hố, giáo dục, y tế, khoa học, cơng nghệ,

mơi tr°ờng, ối ngoại, chế ộ công vụ, cán bộ, công chức, quyền,

ngh)a vụ của công dân và các van ề khác thuộc thầm quyền quản lí, iều hành của Chính phủ;

+ Quy ịnh nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của các bộ,

c¡ quan ngang bộ, c¡ quan thuộc Chính phủ và các c¡ quan khác

thuộc thâm quyền của Chính phủ;

+ Quy ịnh những vấn ề cần thiết nh°ng ch°a ủ iều kiện xây dựng thành luật hoặc pháp lệnh dé áp ứng yêu cau quan lí nhà n°ớc, quản lí kinh tế, quản lí xã hội. Việc ban hành nghị ịnh này phải °ợc sự ồng ý của Uỷ ban th°ờng vụ Quốc hội.

Nh° vậy, nghị ịnh của Chính phủ có thé chia thành hai loại. Loại thứ nhất là nghị ịnh quy ịnh chi tiết thi hành luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của uy ban th°ờng vụ Quốc hội, lệnh, quyết ịnh của Chủ tịch n°ớc; quy ịnh nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của các bộ, co quan ngang bộ, c¡ quan thuộc Chính phủ và các c¡ quan khác thuộc thâm quyền của Chính phủ; các biện pháp cụ thê ề thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ. Loại thứ hai là nghị ịnh quy ịnh những vấn ề hết sức cần thiết nh°ng ch°a ủ iều kiện xây dựng thành luật hoặc

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

pháp lệnh dé áp ứng yêu cầu quản lí nhà n°ớc, quản lí kinh tế, quản lí xã hội. ối với loại thứ hai thì việc ban hành những nghị ịnh này phải °ợc sự ồng ý của uỷ ban th°ờng vụ Quốc hội.

Ví dụ: Nghị ịnh của Chính phủ số 15/2014/N-CP ngày 27/02/2014 quy ịnh chỉ tiết một số iều và biện pháp thi hành

Luật hòa giải ở c¡ Sở.

việc với các thành viên Chính phủ, chủ tịch uỷ ban nhân dân tỉnh,

thành phố trực thuộc trung °¡ng và các van ề khác thuộc thâm quyền của Thủ t°ớng Chính phủ;

+ Biện pháp chỉ ạo, phối hợp hoạt ộng của các thành viên Chính phủ; kiểm tra hoạt ộng của các bộ, c¡ quan ngang bộ, c¡ quan thuộc Chính phủ, uy ban nhân dân các cấp trong việc thực

hiện chủ tr°¡ng, chính sách, pháp luật của Nhà n°ớc.

Vi du: Quyết ịnh của Thủ t°ớng Chính phủ số 06/2014/QD-TTg ngày 20/01/2014 về việc ban hành Quy chế phối hợp tìm kiếm, cứu nạn trên bién và trong vùng n°ớc cảng biển.

- Thông t° của Bộ tr°ởng, thủ tr°ởng c¡ quan ngang bộ °ợc

ban hành dé quy ịnh các van dé sau ây:

+ Quy ịnh chỉ tiết thi hành luật, nghị quyết của Quốc hội,

pháp lệnh, nghị quyết của Uỷ ban th°ờng vụ Quốc hội, lệnh, quyết ịnh của Chủ tịch n°ớc, nghị ịnh của Chính phủ, quyết ịnh của

Thủ t°ớng Chính phủ;

+ Quy ịnh về quy trình, quy chuẩn k) thuật, ịnh mức kinh

tế-ki thuật của ngành, l)nh vực do mình phụ trách;

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

+ Quy ịnh biện pháp dé thực hiện chức nng quản lí ngành, l)nh vực do mình phụ trách và những vấn ề khác do Chính phủ

Vi du: Thơng t° của Bộ tr°ởng Bộ xây dựng số 19/2013/TT-BXD ngày 31/10/2013 ban hành Quy chuẩn k) thuật quốc gia về

ph°¡ng tiện quảng cáo ngoài trời.

- Quyết ịnh của uy ban nhân dan:

Quyết ịnh của uỷ ban nhân dân cấp tỉnh °ợc ban hành ể

thực hiện chủ tr°¡ng, biện pháp, chính sách trong các l)nh vực

quản lí nhà n°ớc trên ịa bàn tỉnh; quyết ịnh của uỷ ban nhân dân cấp huyện °ợc ban hành ề thực hiện chủ tr°¡ng, biện pháp trong các l)nh vực quản lí nhà n°ớc trên ịa bàn huyện; quyết ịnh của uy ban nhân dân cấp xã °ợc ban hành dé thực hiện chủ tr°¡ng,

biện pháp trong các l)nh vực quản lí nhà n°ớc trên ịa bàn xã phù

hợp với các quy ịnh của Luật tổ chức hội ồng nhân dân và uỷ

ban nhân dân và các vn bản quy phạm pháp luật khác có liên

quan của c¡ quan nhà n°ớc cấp trên.

Những quyết ịnh, trong ó quy ịnh các biện pháp cụ thể bảo

ảm việc thi hành các vn bản quy phạm pháp luật của các c¡

quan nhà n°ớc cấp trên và nghị quyết của hội ồng nhân dân cùng cấp; quy ịnh về tô chức và hoạt ộng của các c¡ quan, don vi trực thuộc và các biện pháp về quản lí nhà n°ớc trong phạm vi ịa ph°¡ng °ợc coi là nguồn của luật hành chính.

Ví dụ: Quyết ịnh của Uỷ ban nhân dân tỉnh Cà Mau số 18/2013/Q-UBND ngày 18/11/2013 ban hành quy ịnh về phân cấp quan lí tổ chức bộ máy, cơng chức thuộc thâm quyền quản lí

của Uỷ ban nhân dân tỉnh Cà Mau.- Chỉ thị của uỷ ban nhân dân:

Chỉ thị của uỷ ban nhân dân cấp tỉnh và cấp huyện °ợc ban

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

hành dé quy ịnh các biện pháp chỉ ạo, phối hợp hoạt ộng, ôn ốc và kiểm tra hoạt ộng của các c¡ quan, ¡n vị trực thuộc và của hội ồng nhân dân, uy ban nhân dân cấp d°ới trong việc thực hiện vn bản của c¡ quan nhà n°ớc cấp trên, của hội ồng nhân dân cùng cấp và quyết ịnh của mình. Chi thị của uỷ ban nhân dan cấp xã °ợc ban hành dé quy ịnh các biện pháp dé chỉ ạo, kiêm tra hoạt ộng của các c¡ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lí trong việc thực hiện vn bản của c¡ quan nhà n°ớc cấp trên, của hội ồng nhân dân cùng cấp và quyết ịnh của mình.

Nếu trong chỉ thị có chứa ựng quy phạm pháp luật hành chính thì °ợc coi là nguồn của luật hành chính.

Vi dụ: Chi thị của Uy ban nhân dân Thành phó Hồ Chi Minh số 17/2008/CT-UBND ngày 08/9/2008 về quản lí nhà n°ớc về vật liệu xây dựng trên ịa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.

d. Vn bản quy phạm pháp luật của Toà án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao

- Nghị quyết của Hội ồng thâm phán Toà án nhân dân tối cao: Nghị quyết của Hội ồng thâm phán Toà án nhân dân tối cao °ợc ban hành dé h°ớng dẫn các toà án áp dụng thống nhất pháp

Những nghị quyết có chứa ựng quy phạm pháp luật hành chính °ợc coi là nguồn của luật hành chính.

Vi du: Nghị quyết của Hội ồng thâm phán Toà án nhân dân tối cao số 02/201 1/NQ-HTP ngày 29/7/2011 h°ớng dẫn thi hành một số iều của Luật tố tụng hành chính.

- Thơng t° của Chánh án Toà án nhân dan tối cao, Viện tr°ởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao:

Thơng t° của Chánh án Tồ án nhân dân tôi cao °ợc ban

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

hành ể thực hiện việc quản lí các tồ án nhân dân ịa ph°¡ng và toà án quân sự về tô chức; quy ịnh những vấn ề khác thuộc thâm quyền của Chánh án Tồ án nhân dân tối cao.Thơng t° của Viện tr°ởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao °ợc ban hành ề quy ịnh các biện pháp bảo ảm việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân ịa ph°¡ng, Viện kiểm sát quân sự; quy ịnh những van dé khác thuộc thâm quyền của Viện tr°ởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

Vi dụ: Thơng t° của Chánh án Tồ án nhân dan tối cao số

03/2009/TT-TANDTC ngày 05/3/2009 h°ớng dẫn việc giới thiệu

bau và ề nghị miễn nhiệm, bãi nhiệm hội thẩm tồ án nhân dân huyện, quận noi khơng tổ chức hội ồng nhân dan.

e. Vn bản quy phạm pháp luật của Tổng kiểm toán nhà n°ớc Tổng kiểm toán nhà n°ớc ban hành vn bản quy phạm pháp luật d°ới hình thức quyết ịnh. Quyết ịnh của Tổng kiểm tốn nhà n°ớc °ợc ban hành ể quy ịnh, h°ớng dẫn các chuẩn mực kiểm toán nhà n°ớc; quy ịnh cụ thé quy trình kiểm tốn, hồ s¡ kiểm tốn.

Ví dụ: Quyết ịnh của Tổng kiểm toán nhà n°ớc số 02/2013/QD-KTNN ngày 29/3/2013 ban hành Quy trình kiểm

tốn ngân sách nhà n°ớc.

Vn bản quy phạm pháp luật liên tịch

- Vn bản quy phạm pháp luật liên tịch giữa các bộ tr°ởng, thủtr°ởng c¡ quan ngang bộ.

Vn bản quy phạm pháp luật liên tịch giữa các bộ tr°ởng, thủtr°ởng c¡ quan ngang bộ °ợc ban hành d°ới hình thức thơng t°liên tịch.

Thông t° liên tịch giữa các bộ, c¡ quan ngang bộ °ợc ban

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

hành dé h°ớng dan thi hành luật, nghị quyết của Quốc hội; pháp lệnh, nghị quyết của uy ban th°ờng vụ Quốc hội; lệnh, quyết ịnh của Chủ tịch n°ớc; nghị ịnh của Chính phủ; quyết ịnh của Thủ t°ớng chính phủ có liên quan ến chức nng, nhiệm vụ, quyền hạn

của các c¡ quan ó.

Phần lớn thơng t° liên tịch loại này là nguồn của luật hành

Vi du: Thông t° liên tịch cua Bộ cơng an, Bộ quốc phịng, Bộ ngoại giao, Bộ lao ộng-th°¡ng binh và xã hội số

03/2008/TTLT-BCA-BQP-BNG-BLTBXH ngày 08/5/2008 h°ớng dẫn trình tự,

thủ tục xác minh, tiếp nhận phụ nữ, trẻ em bị bn bán từ n°ớc ngồi trở về.

- Vn bản quy phạm pháp luật liên tịch giữa Chánh án Toà án

nhân dân tối cao với Viện tr°ởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao;

giữa bộ tr°ởng, thủ tr°ởng c¡ quan ngang bộ với Chánh án Toà án

nhân dân tối cao, Viện tr°ởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Vn bản chung của những c¡ quan ké trên °ợc ban hành d°ới hình thức thơng t° liên tịch. Chúng °ợc ban hành dé h°ớng dẫn việc áp dụng thống nhất pháp luật trong hoạt ộng tố tung và những vấn ề khác liên quan ến nhiệm vụ, quyền hạn của các c¡

quan ó.

Phần của thơng t° liên tịch có chứa ựng quy phạm pháp luật hành chính °ợc coi là nguồn của luật hành chính.

V) „: Thơng t° liên tịch của Toà án nhân dân tối cao, Bộ quốc phòng, Bộ nội vụ số 01/2011/TTLT-TANDTC-BQP-BNV ngày 20/10/2011 về việc h°ớng dẫn thi hành một số quy ịnh của Pháp lệnh thâm phán và hội thâm toà án nhân dân, Pháp lệnh sửa ôi, bô sung một số iều của Pháp lệnh thâm phán và hội thâm toà án

nhân dân.

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

- Vn bản quy phạm pháp luật liên tịch giữa Uỷ ban th°ờng vụ

Quốc hội hoặc Chính phủ với c¡ quan trung °¡ng của tổ chức

chính trỊ-xã hội:

Vn bản quy phạm pháp luật giữa Uỷ ban th°ờng vụ Quốc hội hoặc Chính phủ với c¡ quan trung °¡ng của tổ chức chính trị-xã hội °ợc ban hành d°ới hình thức nghị quyết liên tịch.

Nghị quyết liên tịch °ợc ban hành dé h°ớng dan thi hành những quy ịnh của pháp luật về việc tổ chức chính trị-xã hội ó tham gia quản lí nhà n°ớc khi °ợc pháp luật quy ịnh quyền tham gia quản lí nhà n°ớc. Những nghị quyết này là nguồn của

luật hành chính.

Ví dụ: Nghị quyết liên tịch của Chính phủ và Uỷ ban trung °¡ng Mặt trận tổ quốc Việt Nam số 05/2006/NQLT-CP-UBTUMTTQVN ngày 21/4/2006 về việc ban hành Quy chế “Mặt trận tổ quốc Việt Nam giám sát cán bộ, công chức, ảng viên ở

khu dân c°”.

Bên cạnh những vn bản quy phạm pháp luật ã °ợc giới

thiệu trên ây cịn có một số loại vn bản quy phạm pháp luật khác

°ợc ban hành tr°ớc khi Luật ban hành vn bản quy phạm pháp

luật nm 2008 có hiệu lực. ó là: Nghị quyết của Chính phủ; chỉ