môn học pháp luật về hợp đồng và bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồngbuổi thảo luận thứ hai vấn đề chung của hợp đồng

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.55 MB, 21 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

<b>Mơn học: Pháp luật về hợp đồng và bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng</b>

BUỔI THẢO LUẬN THỨ HAI:

1 2153801015225 Nguyễn Quốc Tồn Nhóm trưởng 2 2153801015180 Nguyễn Thiện Nhân

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>MỤC LỤC</b>

<b><small>VẤN ĐỀ 1: CHẤP NHẬN ĐỀ NGHỊ GIAO KẾT HỢP ĐỒNG...3Câu 1.1. Suy nghĩ của anh/chị về hướng giải quyết của Tòa án đối với 3 vấn đề trên...3VẤN ĐỀ 2: SỰ ƯNG THUẬN TRONG GIAO KẾT HỢP ĐỒNG...6</small></b>

<small>Câu 2.1: Điểm mới của BLDS 2015 so với BLDS 2005 về vai trò của im lặng trong giao kết hợp đồng?... 6Câu 2.2. Quy định về vai trò của im lặng trong giao kết hợp đồng trong một hệ thống pháp luật nước ngồi... 7Câu 2.3. Việc Tóa án áp dụng Án lệ số 04/2016/AL để công nhận hợp đồng chuyển nhượng trong tình huống trên có thuyết phục khơng? Vì sao?...8</small>

<b><small>VẤN ĐỀ 3: ĐỐI TƯỢNG CỦA HỢP ĐỒNG KHÔNG THỂ THỰC HIỆN ĐƯỢC...10</small></b>

<small>Câu 3.1. Những thay đổi và suy nghĩ của anh/chị về những thay đổi của BLDS 2015 và BLDS 2005 về chủ đề đang nghiên cứu...10Câu 3.2. Thời hiệu u cầu Tịa án tun bố vơ hiệu hợp đồng do đối tượng không thể thực hiện được được xác định như thế nào? Vì sao?...11Câu 3.3. Trong vụ án trên, đoạn nào của Bán án cho thấy Tòa án theo hướng hợp đồng vô hiệu do đối tượng không thể thực hiện được?...12Câu 3.4. Trong vụ án trên, Toà án xác định hợp đồng vô hiệu do đối tượng khơng thể thực hiện được cóthuyết phục khơng? Vì sao?...12</small>

<small>Câu 4.1. Thế nào là giả tạo trong xác lập giao dịch?...13Câu 4.2. Đoạn nào của Quyết định cho thấy các bên có giả tạo trong giao kết hợp đồng? Các bên xác lập giao dịch có giả tạo với mục đích gì ?...14Câu 4.3. Hướng giải quyết của Tòa án đối với hợp đồng giả tạo và hợp đồng bị che giấu...14Câu 4.4. Suy nghĩ của anh/chị về hướng xử lý của Tòa án về hợp đồng giả tạo và hợp đồng bị che giấu....14Câu 4.5. Vì sao Tịa án xác định giao dịch giữa hai vợ chồng bà Anh với vợ chồng ông Vượng là giả tạo nhằm trốn tránh thực hiện nghĩa vụ với bà Thu?...16Câu 4.6. Suy nghĩ của anh/chị về hướng xác định trên của Tòa án (giả tạo để trốn tránh nghĩa vụ)?....16Câu 4.7. Cho biết hệ quả của việc Tòa án xác định hợp đồng trên là giao dịch nhằm trốn tránh nghĩa vụ....17</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>VẤN ĐỀ 1: CHẤP NHẬN ĐỀ NGHỊ GIAO KẾT HỢP ĐỒNGTình huống: Tháng 1 năm 2018, A (Pháp nhân), B (cá nhân), C (cá nhân) gửi cho</b>

D một lời đề nghị giao kết hợp đồng (là điều khoản về phương thức giải quyết tranh chấp, bằng văn bản có chữ ký của 3 chủ thể). Tháng 1 năm 2020 và tháng 2 năm 2020 D đã gửi cho A và B chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng của mình nhưng D khơng chứng minh được đã gửi chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng cho C (C không thừa nhận đã nhận được chấp nhận đề nghị giao kết của D).

Sau đó các bên có tranh chấp về sự tồn tại của Hợp đồng (thỏa thuận về tranh chấp) Toà án xét thấy: (1) Bên đề nghị chưa nhận được chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng theo quy định của Điều 400 BLDS 2015, (2) Chấp nhận chưa được gửi trong thời hạn hợp lý, (3) Chấp nhận trên của D là giao kết mới.

<b>Câu 1.1. Suy nghĩ của anh/chị về hướng giải quyết của Tòa án đối với 3 vấn đề trên.</b>

Trả lời:

<b> rường hợp 1: </b>

Việc Tòa án xác định bên đề nghị chưa nhận được chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng theo quy định của Điều 400 BLDS 2015 là chưa hợp lý. Trong tình huống trên, tháng 1 năm 2020 và tháng 2 năm 2020 D đã gửi cho A, B chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng, D khơng chứng minh được việc mình đã gửi chấp nhận giao kết hợp đồng cho C và C không thừa nhận đã nhận được chấp nhận giao kết hợp đồng từ D. Vì vậy chỉ có C là bên đề nghị chưa nhận được chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng còn A, B đã nhận được chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng.Ở vấn đề (1) này tòa chỉ xác định A,B,C đã nhận được lời chấp nhận hay chưa chứ chưa đi vào việc kiểm tra về thời hạn chấp nhận hay việc chấp nhận của D sau 2 năm có cịn hiệu lực hay khơng? Việc Tịa án đã xác định bên đề nghị là cả A, B, C đều chưa nhận được chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng là chưa thuyết phục vì thực chất xét về phương diện nhận được chấp nhận thì A và B đều đã nhận được chỉ có C là khơng nhận được đề nghị chấp nhận.

<b> rường hợp 2: </b>

Việc Tòa án xét thấy chấp nhận chưa được thực hiện trong thời hạn hợp lý theo quy định của Điều 394 BLDS 2015 là hoàn toàn hợp lý. Tại khoản 1 Điều 394 BLDS 2015 quy định về Thời hạn trả lời chấp nhận giao kết hợp đồng:

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

“1. Khi bên đề nghị có ấn định thời hạn trả lời thì việc trả lời chấp nhận chỉ có hiệu lực khi được thực hiện trong thời hạn đó; nếu bên đề nghị giao kết hợp đồng nhận được trả lời khi đã hết thời hạn trả lời thì chấp nhận này được coi là đề nghị mới của bên chậm trả lời. Khi bên đề nghị khơng nêu rõ thời hạn trả lời thì việc trả lời chấp nhận chỉ có hiệu lực nếu được thực hiện trong một thời hạn hợp lý.”

Điều 397 BLDS 2005 có quy định về thời hạn trả lời chấp nhận giao kết hợp đồng nhưng chỉ đề cập đến trường hợp “bên đề nghị có ấn định thời gian trả lời” mà chưa cho biết hướng xử lí trong trường hợp bên đề nghị không ấn định thời hạn trả lời. BLDS 2015( khoản 1 điều 394) đã bổ sung thêm quy định này, theo đó khi bên đề nghị khơng nêu rõ thời hạn trả lời thì việc trả lời chấp nhận chỉ có hiệu lực nếu được thực hiện trong một thời hạn hợp lí.

Trong tình huống trên, tháng 1 năm 2018, A (pháp nhân), B (cá nhân), C(cá nhân) gửi cho D một đề nghị giao kết hợp đồng dưới hình thức văn bản nhưng trong đề nghị giao kết hợp đồng khơng nói rõ thời hạn trả lời. Đến tháng 01 năm 2020 và tháng 02 năm 2020, D mới gửi cho A và B chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng của mình, tức là ơng D đã trả lời chấp nhận giao kết hợp đồng cho bên đề nghị sau 2 năm. Mặc dù trong BLDS năm 2015 cũng không quy định rõ “thời gian hợp lý” để trả lời đề nghị là bao lâu? Nhưng trong trường hợp này, rõ ràng ông D trả lời chấp nhận giao kết hợp đồng trong một thời gian khơng hợp lý vì 2 năm là khoảng thời gian khơng ngắn nhưng cũng có nhiều sự việc xảy ra và cũng không loại trừ trường hợp sau 2 năm thì A và B khơng có nhu cầu giao kết hợp đồng với B vì họ đã tìm được người khác đáp ứng đúng nhu cầu và họ đã giao kết hợp đồng với người kia. Vì vậy sau 2 năm D mới gửi lời chấp thuận thì lời chấp nhận này coi như khơng có hiệu lực.

Việc D khơng minh chứng được đã gửi chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng cho C và C không thừa nhận đã nhận được chấp nhận đề nghị giao kết của D vì vậy lời chấp nhận giao kết hợp đồng của D xem như khơng có hiệu lực pháp lý. Đồng thời, khi xẩy ra tranh chấp thì dù đề nghị giao kết của D được gửi cho C thì cũng khơng có hiệu lực vì khơng đáp ứng u cầu “thời gian hợp lí”.

<b>Trường hợp 3: </b>

Hướng giải quyết của Tòa án coi chấp nhận trên của D là đề nghị của giao kết mới là hợp lí và đúng theo quy định của pháp luật. Căn cứ vào Khoản 1 Điều 394 BLDS năm 2015:

<b>Too long to read onyour phone? Save to</b>

read later on your computer

Save to a Studylist

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

“Khi bên đề nghị có ấn định thời hạn trả lời thì việc trả lời chấp nhận chỉ có hiệu lực khi được thực hiện trong thời hạn đó; nếu bên đề nghị giao kết hợp đồng nhận được trả lời khi đã hết thời hạn trả lời thì chấp nhận này được coi là đề nghị mới của bên chậm trả lời.”

Trả lời chậm hơn thời hạn quy định thì về nguyên tắc việc trả lời đó được coi là một đề nghị mới và bên trả lời trở thành nên đề nghị mới. Điều này cũng có thể hiểu trong trường hợp lời đề nghị không nêu rõ thời hạn trả lời thì bên được đề nghị phải trả lời cho bên đề nghị trong thời gian hợp lý. Sau khoảng “thời gian hợp lý” đó lời chấp nhận đề nghị sẽ được xem là lời đề nghị mới và lúc này bên trả lời sẽ trở thành bên đề nghị mới. Trong tình huống trên ơng D sau 2 năm mới gửi lời chấp nhận đề nghị, khoảng thời gian này không thể coi là “thời gian hợp lý” nên lời chấp nhận của ông D gửi cho A và B trở thành lời đề nghị mới do ông D đề nghị và A và B trở thành bên được đề nghị. Đối với trường hợp của C, D không minh chứng được việc mình có gửi lời chấp nhận cho C và C cũng không thừa nhận nhận được lời chấp nhận của D nên lời đề nghị ban đầu giữa C và D khơng có hiệu lực. Nếu D vẫn muốn tiếp tục giao kết hợp đồng đó với C thì D có thể gửi chấp nhận lại cho C và lúc này lời chấp nhận của D được xem là lời đề nghị mới do D đề nghị và C là bên được đề nghị.

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>SỰ ƯNG THUẬN TRONG GIAO KẾT HỢP ĐỒNG</b>

Tình huống:

Năm 2001, bà Chu và ơng Bùi chuyển nhượng quyền sử dụng đất của hộ (gồm 7 nhân khẩu) cho ông Văn. Năm 2004, ông Văn đã xây dựng chuồng trại trên đất chuyển nhượng, các bên làm thủ tục chuyển nhượng để ông Văn được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và gia đình bà Chu, ơng Bùi khơng ai có ý kiến gì. Tuy nhiên, nay các con bà Chu và ơng Bùi u cầu Tịa án tun bố giao dịch chuyển nhượng vơ hiệu vì chưa có sự đồng ý của họ và Tòa án đã áp dụng Án lệ số 04/2016/AL.

Tóm tắt Án lệ số 04/2016/AL ngày 06/4/2016 của Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao về “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất”:

<b>Nguyên đơn: bà Kiều Thị Tý Bị đơn là ông Lê Văn Ngự.</b>

<b>Nội dung án lệ: </b>Năm 1996, sau khi mua nhà, đất, ông Tiến, bà Tý đã trả đủ tiền, nhận nhà đất, tôn nền đất, sửa lại nhà và cho các cháu đến ở. Trong khi đó gia đình ơng Ngự, bà Phấn vẫn ở trên diện tích đất cịn lại, liền kề với nhà ông Tiến, bà Tý. Theo lời khai của các người con ơng Ngự, bà Phấn thì sau khi bán nhà, đất cho vợ chồng bà Tý, ông Ngự, bà Phấn đã phân chia vàng cho các người con. Mặt khác, sau khi chuyển nhượng và giao nhà đất cho ơng Tiến, bà Tý thì ngày 26-4-1996, ơng Ngự cịn viết “giấy cam kết” có nội dung mượn lại phần nhà đất đã sang nhượng để ở khi xây dựng lại nhà trên phần đất còn lại và trong thực tế vợ chồng bà Phấn, ông Ngự đã sử dụng phần nhà đất của bà Tý, ơng Tiến khi xây dựng nhà. Như vậy, có cơ sở xác định bà Phấn biết có việc chuyển nhượng nhà, đất giữa ông Ngự với vợ chồng ông Tiến và bà Tý, bà Phấn đã đồng ý, cùng thực hiện nên việc bà Phấn khiếu nại cho rằng ông Ngự chuyển nhượng nhà đất cho vợ chồng bà Tý bà khơng biết là khơng có căn cứ.

Hướng giải quyết của Tòa án: Tại Tòa GĐT: giữ nguyên bản án phúc thẩm, quyết định không chấp nhận kháng cáo của ông Lê Văn Ngự, giữ nguyên quyết định chấp nhận yêu cầu đòi lại nhà của vợ chồng bà Tý và buộc gia đình ơng Ngự phải trả lại tồn bộ diện tích nhà đất.

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

<b>Câu 2.1: Điểm mới của BLDS 2015 so với BLDS 2005 về vai trò của im lặng trong giao kết hợp đồng?</b>

Trả lời:

Theo khoản 2 điều 404 BLDS 2005 quy định về thời điểm giao kết hợp đồng: “Hợp đồng dân sự cũng xem như được giao kết khi hết thời hạn trả lời mà bên nhận được đề nghị vẫn im lặng, nếu có thoả thuận im lặng là sự trả lời chấp nhận giao kết.”

Như vậy, có thể thấy BLDS 2005 cho phép xem im lặng trong giao kết là sự trả lời chấp nhận giao kết. Ở đây BLDS 2005 đã ghi nhận vai trò của im lặng nhưng không nêu trong phần chấp nhận giao kết.

BLDS 2015 đã khắc phục nhược điểm này. Cụ thể theo khoản 2 điều 393 BLDS 2015 quy định về chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng: “Sự im lặng của bên được đề nghị không được coi là chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng, trừ trường hợp có thỏa thuận hoặc theo thói quen đã được xác lập giữa các bên.” Theo BLDS 2015, sự im lặng của bên được đề nghị thông thường không được coi là chấp nhận đề nghị giao kết, trừ trường hợp sự im lặng đó có thỏa thuận hoặc do thói quen của các bên thì im lặng đó sẽ được chấp nhận trong giao kết hợp đồng. BLDS 2015 quy định cụ thể về vấn đề này nhằm hạn chế những trường hợp phát sinh tranh chấp từ việc im lặng. Hơn nữa, việc điều chỉnh này giúp mở rộng phạm vi, đối tượng điều chỉnh, phù hợp với thói quen giao kết hợp đồng.

<b>Câu 2.2. Quy định về vai trò của im lặng trong giao kết hợp đồng trong một hệ thống pháp luật nước ngoài.</b>

Trả lời:

Ở BLDS 2015 của Việt Nam đã quy định vấn đề này tại khoản 2 Điều 393: “2. Sự im lặng của bên được đề nghị không được coi là chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng, trừ trường hợp có thỏa thuận hoặc theo thói quen đã được xác lập giữa các bên”

Vấn đề giao kết hợp đồng bằng hình thức im lặng trong pháp luật các nước: Vấn đề giao kết hợp đồng bằng hình thức im lặng trong pháp luật các nước:

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

- Nghiên cứu so sánh cho thấy bản thân sự im lặng khơng đủ để xác định có chấp nhận hay khơng chấp nhận giao kết hợp đồng. Ví dụ, theo Điều 2.1.6 Bộ nguyên tắc Unidrot: “Bản thân sự im lặng bay bất tác vi khơng có giá trị như một chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng”. Quy định này cũng ghi nhận tại Điều 2:204 của Bộ nguyên tắc Châu Âu về hợp đồng. Tương tự, theo Điều 18 khoản 1 Công ước Viên về hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế năm 1980: “sự im lặng hoặc không phản ứng của bên được chào hàng không được coi là chấp nhận chào hàng.”<small>1</small> - Sự im lặng không đủ để khẳng định sự chấp nhận hợp đồng cũng như thừa nhận

trong pháp luật thực định của Đức, Anh, Áo, Bỉ, Hy Lạp, Italia, Đan Mạch, Tây Ban Nha ,… <small>23</small>

- Ở Anh, một nghiên cứu đã khẳng định rằng “quy định thực sự là: im lặng khơng thể được nhìn nhận như đương nhiên chấp nhận”. Pháp mới sửa đổi Bộ Luật dân<small>4</small> sự vào năm 2016 trong đó có bổ sung quy định về im lặng trong giao kết hợp đồng tại Điều 1120 với nội dung: “im lặng khơng có giá trị chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng, trừ trường hợp Luật, tập quán, quan hệ thương mại hay hoàn cảnh đặc biệt suy luận khác.”<small>5</small>

Như vậy, nhìn chung có thể thấy, hầu hết quy định về im lặng trong giao kết hợp đồng của các quốc gia trên thế giới đều theo hướng không công nhận sự im lặng là đương nhiên chấp nhận trong giao kết hợp đồng. Tuy nhiên, lại xuất hiện một số ngoại lệ:

- Thứ nhất, một số nước như ở Pháp, Anh, Đức, Bỉ, Tây Ban Nha, Italia, Đan Mạch, … sự im lặng có thể được suy luận là chấp nhận hợp đồng nếu tồn tại một thói quen hay tập quán ở một ngành nghề nào đó cho rằng sự im lặng của một bên được hiểu là sự chấp nhận hợp đồng.

- Thứ hai, sự im lặng cũng được coi như chấp nhận hợp đồng nếu như giữa các bên đã tồn tại quan hệ làm ăn trước đó thơng qua việc ký kết lặp đi, lặp lại hợp đồng có cùng bản chất.

<small>3 G. Rouhette (chủ biên), Principles européen du contract, Société de législation conparée 2003, tr.131</small>

<small>4 Roger Halson : Contract law, Nxb. Pearson, 2013, tr.155</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

- Thứ ba, nếu đề nghị giao kết hợp đồng được đưa ra hồn tồn vì lợi ích của bên được đề nghị thì sự im lặng cũng được suy luận là chấp nhận.<small>6</small>

<b>Câu 2.3. Việc Tóa án áp dụng Án lệ số 04/2016/AL để công nhận hợp đồng chuyển nhượng trong tình huống trên có thuyết phục khơng? Vì sao?</b>

Trả lời:

Việc Tịa án áp dụng Án lệ số 04/2016/AL để công nhận hợp đồng chuyển nhượng trong tình huống trên là thuyết phục. Mặc dù Án lệ số 04/2016/AL liên quan đến tài sản chung của vợ chồng cịn tình huống trên liên quan đến việc định đoạt tài sản là tài sản sở hữu chung nhưng Tịa vẫn áp dụng vì:

- Tài sản của cả hai vụ việc trên đều thuộc sở hữu chung hợp nhất được quy định tại điều 210, BLDS 2015.

- Các chủ sở hữu chung còn lại của hai vụ việc trên đều biết việc chuyển nhượng nhà đất nhưng không ai có ý kiến gì. Nhưng sau này vì một số lý do nào đó mà các chủ sở hữu chung này lại yêu cầu tuyên bố giao dịch hợp đồng vô hiệu.

Đối với Án lệ 04/2016/AL, sau khi mua nhà đất từ ông Ngự, vợ chồng bà Tý đã tiến hành sửa lại nhà. Bà Phấn không thể nào không biết ông Ngự đã chuyển nhượng nhà đất cho vợ chồng bà Tý vì theo như án lệ thì nhà ông Ngự liền kề với nhà vợ chồng bà Tý. Do đó hồn tồn có căn cứ tin rằng bà Phấn đã đồng ý việc chuyển nhượng này cho dù bà Phấn im lặng, không tham gia trực tiếp vào việc chuyển nhượng.

Cịn đối với tình huống trên, sau khi ông Văn nhận được đất từ bà Chu và ông Bùi, ông Văn đã xây dựng chuồng trại trên đó, đồng thời các bên làm thủ tục chuyển nhượng để ông Văn được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Trong q trình đó, gia đình bà Chu, ơng Bùi khơng ai có ý kiến gì, như vậy hồn tồn có căn cứ tin rằng họ đã đồng ý với việc chuyển nhượng.

Tòa án đã giải quyết theo hướng: Trường hợp nhà đất là tài sản chung mà người đứng tên ký hợp đồng chuyển nhượng nhà đất cho người khác, những người cịn lại khơng ký tên trong hợp đồng nhưng lại có đủ căn cứ xác định bên chuyển nhượng đã nhận đủ số tiền theo thỏa thuận, người ký tên trong hợp đồng biết và cùng sử dụng tiền chuyển nhượng nhà đất, bên chuyển nhượng nhà đất đã nhận và quản lý, sử dụng nhà đất đó cơng khai, người khơng ký tên trong hợp đồng biết mà khơng có ý kiến phản đối gì thì phải xác định là người đó đồng ý với việc chuyển nhượng nhà đất.

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

Án lệ là khn mẫu cho các vụ việc có tính chất tương tự và được sử dụng nhiều lần. Án lệ có tính bắt buộc đối với các vụ án tương tự. Do cả hai vụ việc trên có tính chất tương tự nhau nên việc áp dụng Án lệ số 04/2016/AL là hợp lý.

</div>