NGHIÊN CỨU SỰ ĐA DẠNG NGUỒN THU NHẬP HỘ GIA ĐÌNH VÙNG DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (959.86 KB, 10 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

Số 217 tháng 7/2015

1. Đặt vấn đề

Trong một nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam, khu vực nông thôn đang phải đối mặt với tình trạng tham gia thấp hơn một cách đáng kể vào các khu vực tạo ra việc làm mới và sự gia tăng khoảng cách về thu nhập giữa các khu vực, giữa các nhóm

dân cư trong quá trình thúc đẩy đa dạng hóa và chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ cũng như sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân.

Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ bao gồm 6 tỉnh/thành phố (Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi,

NGHIÊN CỨU SỰ ĐA DẠNG NGUỒN THU NHẬP HỘ GIA ĐÌNHVÙNG DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ

Ơng Ngun Chương*, Trần Như Quỳnh**

Tóm tắt:

Trong những năm qua, Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ đã đạt được tăng trưởng kinh tế tươngđối cao, cải thiện đáng kể thu nhập bình quân đầu người cũng giảm tỷ lệ hộ nghèo. Tuy nhiên,Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ vẫn chỉ đứng dưới mức thu nhập trung bình của cả nước; đasố người dân vẫn sống ở khu vực nông thôn và tham gia trong lĩnh vực nông nghiệp. Bài viếtđánh giá các đặc điểm về sự đa dạng nguồn thu nhập hộ gia đình của Vùng Duyên hải NamTrung Bộ trong những năm qua; và ứng dụng mô hình hồi qui bị chặn Tobit và phương phápbình phương nhỏ nhất 2 giai đoạn (2SLS) nhằm đánh giá tác động của các nhân tố ảnh hưởngđến sự đa dạng hóa và thu nhập hộ gia đình Vùng dun hải Nam Trung Bộ; từ đó đề xuấtcác khuyến nghị chính sách đối với Chính phủ và chính quyền các tỉnh Vùng Dun hải NamTrung Bộ.

Từ khóa: Hộ gia đình, thu nhập, đa dạng hóa thu nhập, các nhân tố ảnh hưởng, mơ hình Tobit,

Vùng Dun hải Nam Trung Bộ

Household income diversification in the South Central Coast

Abstract:

Over past decade, the South Central Coast of Vietnam achieved relatively high economicgrowth, improving significantly regional per capita income, reducing poverty rate. However,the region ranks just below the national average; most people still live in rural areas and par-ticipate in the primary sector. The study analyzes characteristics of household income diver-sification in the South Central Coast. In addition, this study investigates determinants ofincome diversification as well as household income in the South Central Coast by using theTobit model and two stage least squares (2SLS) estimations. Finally, some policy recommen-dations are provided to enhance household income in the region.

Keywords: Household, income, income diversification, determinants, the Tobit model, theSouth Central Coast

Ngày nhận: 27/01/2015Ngày nhận bản sửa: 11/3/2015Ngày duyệt đăng: 20/5/2015

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

Bình Định, Phú Yên, Khánh Hịa) với diện tích 33.192,3 km2(chiếm 10,0% tổng diện tích cả nước), dân số 7.095,6 nghìn người (chiếm 8,16% tổng dân số cả nước) và mật độ dân số 213 người/km2) (Tổng cục Thống kê, 2011), với đa số người dân vẫn sống ở nông thôn (chiếm khoảng 66% dân số) và tham gia trong lĩnh vực nông nghiệp. Trong những năm qua, Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ đã đạt được tăng trưởng kinh tế tương đối cao, cải thiện đáng kể thu nhập bình quân đầu người cũng như giảm tỷ lệ hộ nghèo; Tuy nhiên, thu nhập bình quân đầu người của Vùng vẫn còn thấp hơn so với các vùng khác, chẳng hạn, trong năm 2010 thu nhập bình quân đầu người của Vùng đạt 1.162,1 nghìn đồng/người/tháng (tương đương với đồng 14,0 triệu đồng/người/năm theo giá hiện hành) bằng 0,74 so với vùng Đồng bằng sơng Hồng, và chỉ có 0,54 so với Đông Nam Bộ) và tỷ lệ đói nghèo giảm từ 25,2% năm 2002 xuống 12,7% năm 2010 nhưng vẫn còn cao hơn đáng kể so với Vùng Đồng bằng sông Hồng và Đông Nam Bộ (Tổng cục Thống kê, 2011). Mặc dù một số tỉnh như Đà Nẵng, Khánh Hòa mức thu nhập tương đối cao hơn song tình trạng đói nghèo và thu nhập thấp vẫn còn cao ở các địa phương khác.

Nghiên cứu này nhằm phân tích đặc điểm đa dạng hóa nguồn thu nhập của hộ gia đình và đánh giá những ảnh hưởng của yếu tố địa lý, nhân khẩu học, kinh tế và xã hội đến sự đa dạng hóa nguồn thu nhập của hộ gia đình của Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ. Trên cơ sở các phát hiện của nghiên cứu đề xuất một số khuyến nghị chính sách nhằm cải thiện thu nhập của hộ gia đình Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ.

2. Tổng quan nghiên cứu, cơ sở lý thuyết vàphương pháp nghiên cứu

2.1. Tổng quan nghiên cứu và cơ sở lý thuyết

Theo tiếp cận của kinh tế học vĩ mô, các phương pháp hạch toán thu nhập quốc dân được xác định thông qua sử dụng Hệ thống Tài khoản quốc gia (SNA). Theo đó, thu nhập quốc dân là tổng của tất cả các loại hình thu nhập bao gồm tổng các khoản lương, tiền thuê, tiền lãi, lợi nhuận và thu nhập của những người chủ sở hữu. Theo tiếp cận của kinh tế học vi mô, thu nhập là phần chênh lệch giữa khoản thu về và khoản chi phí đã bỏ ra. Thu nhập bao gồm thu nhập từ lao động (tiền công, tiền lương bao gồm cả lương hưu, các khoản trợ cấp bao gồm cả học bổng…), thu nhập hoạt động tài chính (lãi tiết kiệm,

lãi mua bán chứng khoán, thu từ cho thuê bất động sản…), thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh và các thu nhập khác (tiền thưởng, tiền/quà biếu…). Ba yếu tố tài sản (nguồn lực), hoạt động sản xuất kinh doanh và thu nhập là những khía cạnh bổ sung cho nhau trong nghiên cứu các hành vi của sự đa dạng hóa nguồn thu nhập. Các nghiên cứu trước đây cho thấy việc phân loại các nguồn của thu nhập là rất đa dạng liên quan trực tiếp với nguồn tích lũy tài sản của hộ gia đình và tính khả thi của các hoạt động kinh tế được lựa chọn (chẳng hạn, Barrett và các cộng sự, 2001; Barrett và Reardon (2001); Block và Webb (2001); Lanjouw và Feder, 2001). Q trình tạo nguồn thu nhập của hộ thơng qua việc huy động các nguồn lực và khả năng tiếp cận các nguồn lực của hộ, bao gồm vốn tự nhiên, vốn nhân lực, vốn vật chất, vốn tài chính và vốn xã hội (DFID, 2000). Trong đó nguồn vốn nhân lực là cơ bản và cần thiết để có thể tận dụng được cả các nguồn vốn khác. Hộ gia đình phân bổ và sử dụng nguồn vốn nhân lực vào các hoạt động tạo thu nhập, đồng thời sự phân cơng lao động, cơ cấu lao động và tính đa dạng của các hoạt động cũng liên quan đến thu nhập của hộ. Các loại hình hoạt động thường được phân chia thành hoạt động nông nghiệp, làm thuê/làm công, hoạt động phi nông nghiệp (xem thêm Barrett và các cộng sự, 2001).

Sự đa dạng hóa nguồn thu nhập được thể hiện thông qua năm khía cạnh: tăng số lượng nguồn thu nhập, tăng số lượng và tỷ trọng của các nguồn thu nhập, gia tăng việc làm và thu nhập từ khu vực phi nông nghiệp, tăng thương mại hóa, tăng các hoạt động có giá trị cao hơn. Cụ thể, (i) những hộ gia đình có nhiều nguồn thu nhập được xem là hộ có mức độ đa dạng hố thu nhập cao hơn và mức độ đa dạng hoá thu nhập của hộ sẽ tăng theo thời gian khi số lượng nguồn thu nhập tăng lên (Lê Tấn Nghiêm, 2010); (ii) đa dạng hố nguồn thu nhập là q trình mà hộ gia đình khơng chỉ gia tăng về số lượng các nguồn thu nhập mà còn đạt được sự cân đối về tỷ trọng đóng góp của các nguồn thu nhập này (Ellis, 2000; Joshi và các cộng sự, 2003; Ersado, 2003; Minot và các cộng sự, 2006); (iii) sự đa dạng hóa các nguồn thu nhập là quá trình mà các hộ nông thôn gia tăng việc làm và thu nhập từ phi nơng nghiệp, với cách tiếp cận này thì tỷ lệ thời gian và cả tỷ lệ thu nhập kiếm được từ các hoạt động phi nông nghiệp đều đã được sử dụng nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng thu nhập phi nông nghiệp trong sinh

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

Số 217 tháng 7/2015

kế của hộ gia đình (Ellis, 2000; Barrett và Reardon, 2001; Barrett và các cộng sự, 2001; Abdulai và CroleRees, 2001; Van de Walle và Cratty, 2004; Minot và các cộng sự, 2006); (iv) đa dạng hóa các nguồn thu nhập liên quan đến mức độ và sự thay đổi theo thời gian của danh mục các sản phẩm do hộ gia đình sản xuất và được bán đi, và qua đó đo lường mức độ hội nhập thị thường cũng như những quyết định trong sản xuất kinh doanh của hộ gia đình (Joshi và các cộng sự, 2003; Minot và các cộng sự, 2006); (v) đa dạng hóa nguồn thu nhập là quá trình chuyển đổi từ hoạt động sản xuất đem lại giá trị thấp sang hoạt động sản xuất đem lại giá trị cao hơn (Minot và các cộng sự, 2006), cách tiếp cận này xem xét đến việc mở rộng sử dụng các yếu tố năng suất lao động và năng suất vốn.

Các khía cạnh này có thể được đo lường bằng các chỉ số khác nhau chẳng hạn như: chỉ số Herfindahl, chỉ số Herfindahl nghịch đảo, chỉ số Simpson (SID), Chỉ số Shannon – Weaver (xem thêm Minot và các

cộng sự, 2006). Trong nghiên cứu này sử dụng chỉ sốSimpson (SID), được xác định: SID= 1- ∑n

i=1P2i,

trong đó Pi là tỷ trọng của nguồn thu nhập thứ i trong tổng thu nhập của hộ và n là tổng số nguồn thu nhập. Giá trị của SID từ 0 - hoàn tồn khơng có tính đa dạng (hay hồn tồn chun mơn hóa) đến 1- đa dạng hóa hồn toàn; và với k nguồn thu nhập thì SID biến thiên từ 0 đến (1-1/k).

2.2. Phương pháp nghiên cứu

Đa dạng hóa thu nhập là một q trình mà theo đó hộ gia đình xây dựng một danh mục các hoạt động đầu tư đa dạng và khả năng hỗ trợ của xã hội để nâng cao mức sống và quản lý rủi ro. Vì vậy, đa dạng hóa thu nhập gắn bó chặt chẽ với đa dạng hóa sinh kế. Các nghiên cứu tập trung đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến đa dạng hóa thu nhập (như Ellis, 2000; Corral và Reardon, 2001; Janvry và Sadoulet, 2001; Barrett và các cộng sự, 2001; Minot và cộng sự, 2006; Lanjouw và Shariff, 2004; Lê Tấn Nghiêm, 2010). Chẳng hạn, Ellis (2000) hay Barrett và các cộng sự (2001) đề cập đến các nhân tố ảnh hưởng đến động cơ đa dạng hóa là “đa dạng hóa do cầu kéo” (“demand-pull diversification”) để tăng tích lũy tài sản với “đa dạng hóa bị thúc đẩy bởi rủi ro” (“push-distress diversification”) để ứng phó với rủi ro và các cú sốc. Nhìn chung, những nghiên cứu này đã chỉ ra các nhân tố ảnh hưởng đến đa dạng hóa thu nhập được phân chia thành 5 nhóm riêng biệt bao gồm: (i) đặc điểm của hộ và các cá nhân

(tuổi, giới tính, trình độ học vấn, tình trạng hơn nhân và qui mô hộ); (ii) đặc điểm của nông trại (diện tích đất canh tác, số lượng giống cây trồng, giá trị thực hiện của các trang trại, là thành viên của một tổ chức nông nghiệp, khả năng tiếp cận các dịch vụ khuyến nơng); (iii) vị trí (chất lượng đường xá, nguồn cung ứng điện, khoảng cách từ thị trấn đến nông trại); (iv) các rào cản của thị trường (không thể tiếp cận tín dụng và các thông tin thị trường); (v) rủi ro (sự biến thiên trong các khoản thu nhập từ các hoạt động kinh tế khác nhau). Các nghiên cứu thực nghiệm đã sử dụng các mơ hình hồi qui khá đa dạng, chẳng hạn Block và Webb (2001) sử dụng hồi qui trung vị (median regression) và hồi qui xác suất thứ bậc (ordered probit) với dữ liệu chéo (cross-section data) để nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến đa dạng hóa thu nhập (được đo lường bằng chỉ số Herfindahl và sự thay đổi của chỉ số này, phúc lợi (được đo lường bằng biến đại diện là lượng calo tiêu thụ bình quân đầu người) của hộ gia đình ở Ethiopia; Lanjouw và Shariff (2004) sử dụng mơ hình hồi qui logistic đa bậc (multinomial logistic regression) để khảo sát sự ảnh hưởng của các nhân tố cá nhân, hộ gia đình và cộng đồng đến xác suất tham gia vào hoạt động và thu nhập phi nơng nghiệp của hộ gia đình ở nơng thôn Ấn Độ); Lemi (2006) sử dụng hồi qui probit tứ phân vị với dữ liệu hỗn hợp (panel data) để xem xét sự tác động của các nhân tố đa dạng hóa nguồn thu nhập của hộ (được đo lường bằng tỷ trọng, mức độ và sự thay đổi của việc tham gia vào hoạt động phi nông nghiệp của hộ) ở Ethiopia; Lê Tấn Nghiêm (2010) vận dụng mơ hình Tobit với dữ liệu chéo và dữ liệu hỗn hợp để đánh giá sự tác động của các nhân tố đến sự thay đổi của tỷ trọng thời gian lao động của hộ phân bổ cho các việc làm nông nghiệp và phi nông nghiệp ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Các nghiên cứu đã cho thấy ở nhiều nước đang phát triển, các hộ gia đình sản xuất nơng nghiệp thốt khỏi đói nghèo nhờ vào đa dạng hố thu nhập như: đa dạng hóa sản xuất bằng cách xen canh, luân canh, chuyển đổi cây trồng, vật nuôi theo hướng đáp ứng nhu cầu nội địa và xuất khẩu; chuyển đổi sang hoạt động phi nông nghiệp như kinh doanh, làm dịch vụ hoặc đi làm thuê; một số hộ thì di cư đến các vùng khác có mức lương và thu nhập cao hơn. Các nghiên cứu đều cho thấy tỷ lệ đói nghèo giảm có tương quan chặt chẽ với việc đa dạng hóa sản xuất hàng hóa và tham gia tích cực vào thị trường của nông hộ (Viện Khoa học Xã hội Việt Nam, 2011; Viện nghiên cứu Quản lý

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

Số 217 tháng 7/2015

Kinh tế Trung ương, 2007; Viện nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, 2013). Từ đó đa dạng hóa là phương thức hữu hiệu để ứng phó với rủi ro trong sản xuất và hướng tới tương lai tốt đẹp hơn, trong đó thu nhập phi nơng nghiệp vừa là lực kéo vừa là lực đẩy cho phát triển kinh tế hộ.

Nghiên cứu này sử dụng chủ yếu số liệu Khảo sát mức sống hộ gia đình Việt Nam (VHLSS) ở cấp độ hộ gia đình và cộng đồng để xây dựng các mơ hình kinh tế lượng nhằm đánh giá tác động của các nhân tố ảnh hưởng đến sự đa dạng hóa và thu nhập hộ gia đình Vùng duyên hải Nam Trung Bộ. Các nhân tố ảnh hưởng bao gồm: nhân khẩu học, địa lý, kinh tế-xã hội.

Nghiên cứu sử dụng các phương trình hồi qui:

Chỉ số đa dạng hóa thu nhập SID = f (các yếu tốnhân khẩu học, nguồn vốn con người, nguồn vốn tàichính, tài sản, địa lý, cộng đồng) (1)

Thu nhập hộ gia đình = f (SID, các yếu tố nhânkhẩu học, nguồn vốn con người, nguồn vốn tàichính, tài sản, địa lý, cộng đồng) (2)

Trong đó, các yếu tố nhân khẩu học là một vectơ của các biến: tuổi của chủ hộ, giới tính chủ hộ, dân tộc, số người phụ thuộc; nguồn vốn con người là một vectơ của các biến: trình độ học vấn của chủ hộ, tổng số lao động của hộ, số năm đi học bình quân của lao động, bằng cấp cao nhất của lao động; nguồn vốn tài chính, tài sản là một vectơ của các biến: đất nhà ở, tài sản cố định; các yếu tố địa lý, kinh tế-xã hội là một vectơ của các biến: khu vực (thành thị, nông thôn), đường giao thông, điện, thủy lợi, chợ. Do có sự khác nhau trong q trình chọn mẫu của các cuộc khảo sát, nhóm nghiên cứu xây dựng được bộ dữ liệu hỗn hợp cân xứng (balanced panel data) từ ba bộ số liệu Khảo sát mức sống hộ gia đình Việt Nam 2004, 2006, 2008.

Phương trình (1), biến được giải thích là Chỉ sốđa dạng hóa thu nhập SID biến thiên từ 0 đến 1

được ước lượng bằng mơ hình hồi qui bị chặn Tobit (Greene, 2003). Mơ hình này giả định rằng có

một biến ẩn y* (tức là khơng quan sát được) đượcgiải thích bởi vectơ của các biến độc lập X.

Kỳ vọng không điều kiện của y với vectơ của các

biến độc lập X:

Với hàm logarit xác suất:

Trong đó: Ф là hàm phân phối chuẩn hóa tích lũy và ϕ là hàm mật độ xác suất chuẩn hóa tích lũy.

Phương trình (2) được ước lượng bằng phương pháp bình phương bé nhất 2 giai đoạn (2SLS), với

biến giá trị ước lượng của Chỉ̉ số đa dạng hóa thunhập SID từ phương trình (1). Để giảm ảnh hưởng

của giá trị nằm ngồi, nhóm nghiên cứu biến đổi logarit tự nhiên của các biến liên tục. Theo Yaffee (2003), có ba cách tiếp cận phổ biến được sử dụng để ước lượng cho dữ liệu hỗn hợp là các mơ hình các hệ số không đổi, các ảnh hưởng ngẫu nhiên (Random-effects) và các ảnh hưởng cố định (Fixed-effects). Nhóm nghiên cứu cũng sử dụng các dạng hàm khác nhau và kết hợp với phân tích độ nhạy.

3. Kết quả và thảo luận

Sự tham gia của các hộ gia đình trong hoạt động kinh tế khác nhau và nguồn thu nhập của các hộ gia đình ở vùng Duyên hải Nam Trung Bộ khá đa dạng.

Có sự gia tăng liên tục trong phần thu nhập từ tiềnlương và tiền công từ 36,9% năm 2004 lên khoảng45,8% trong năm 2010, trong khi đó phần thu nhập

từ sản xuất nông nghiệp giảm dần, tuy nhiên xem xét trong mối tương quan với các nguồn thu nhập khác nơng nghiệp vẫn cịn là một nguồn sinh kế quan trọng tạo thu nhập cho các hộ gia đình (xem thêm Bảng 1). Bên cạnh đó cơ cấu thu nhập của hộ thuộc các tỉnh Duyên hải Nam Trung Bộ cũng có sự khác biệt khá rõ nét tuỳ theo đặc trưng và lợi thế của từng địa phương.

4

cӫa các biӃn: khu vӵc (thành thӏ, nông thôn), ÿѭӡng giao thơng, ÿiӋn, thӫy lӧi, chӧ. Do có sӵ khác nhau trong quá trình chӑn mүu cӫa các cuӝc khҧo sát, nhóm nghiên cӭu xây dӵng ÿѭӧc bӝ dӳ liӋu hӛn hӧp cân xӭng (balanced panel data) tӯ ba bӝ sӕ liӋu Khҧo sát mӭc sӕng hӝ gia ÿình ViӋt Nam 2004, 2006, 2008.

Phѭѫng trình (1), biӃn ÿѭӧc giҧi thích là Ch͑ s͙ ÿa d̩ng hóa thu nh̵p SID biӃn thiên tӯ 0 ÿӃn 1 ÿѭӧc ѭӟc lѭӧng bҵng mơ hình hӗi qui bӏ chһn Tobit (Greene, 2003). Mơ hình này giҧ ÿӏnh rҵng có mӝt biӃn ҭn y* (tӭc là không quan sát ÿѭӧc) ÿѭӧc giҧi thích bӣi vectѫ cӫa các biӃn ÿӝc lұp X.

Trong ÿó: ĭ là hàm phân phӕi chuҭn hóa tích lǊy và ࢥ là hàm mұt ÿӝ xác suҩt chuҭn hóa tích lǊy.

Phѭѫng trình (2) ÿѭӧc ѭӟc lѭӧng bҵng phѭѫng pháp bình phѭѫng bé nhҩt 2 giai ÿoҥn (2SLS), vӟi biӃn giá

trӏ ѭӟc lѭӧng cӫa Ch͑ s͙ ÿa d̩ng hóa thu nh̵p SID tӯ phѭѫng trình (1). ĈӇ giҧm ҧnh hѭӣng cӫa giá trӏ nҵm

ngồi, nhóm nghiên cӭu biӃn ÿәi logarit tӵ nhiên cӫa các biӃn liên tөc. Theo Yaffee (2003), có ba cách tiӃp cұn phә biӃn ÿѭӧc sӱ dөng ÿӇ ѭӟc lѭӧng cho dӳ liӋu hӛn hӧp là các mơ hình các hӋ sӕ không ÿәi, các ҧnh hѭӣng ngүu nhiên (Random-effects) và các ҧnh hѭӣng cӕ ÿӏnh (Fixed-effects). Nhóm nghiên cӭu cǊng sӱ dөng các dҥng hàm khác nhau và kӃt hӧp vӟi phân tích ÿӝ nhҥy.

3. KӃt quҧ và thҧo luұn

Sӵ tham gia cӫa các hӝ gia ÿình trong hoҥt ÿӝng kinh tӃ khác nhau và nguӗn thu nhұp cӫa các hӝ gia ÿình ӣ

vùng Duyên hҧi Nam Trung Bӝ khá ÿa dҥng. Có sӵ gia tăng liên tөc trong phҫn thu nhұp tӯ ti͉n l˱˯ng và ti͉n công tͳ 36,9% năm 2004 lên kho̫ng 45,8% trong năm 2010, trong khi ÿó phҫn thu nhұp tӯ sҧn xuҩt

nông nghiӋp giҧm dҫn tuy nhiên xem xét trong mӕi tѭѫng quan vӟi các nguӗn thu nhұp khác nông nghiӋp

cӫa các biӃn: khu vӵc (thành thӏ, nông thơn), ÿѭӡng giao thơng, ÿiӋn, thӫy lӧi, chӧ. Do có sӵ khác nhau trong quá trình chӑn mүu cӫa các cuӝc khҧo sát, nhóm nghiên cӭu xây dӵng ÿѭӧc bӝ dӳ liӋu hӛn hӧp cân xӭng (balanced panel data) tӯ ba bӝ sӕ liӋu Khҧo sát mӭc sӕng hӝ gia ÿình ViӋt Nam 2004, 2006, 2008.

Trong ÿó: ĭ là hàm phân phӕi chuҭn hóa tích lǊy và ࢥ là hàm mұt ÿӝ xác suҩt chuҭn hóa tích lǊy.

Phѭѫng trình (2) ÿѭӧc ѭӟc lѭӧng bҵng phѭѫng pháp bình phѭѫng bé nhҩt 2 giai ÿoҥn (2SLS), vӟi biӃn giá

trӏ ѭӟc lѭӧng cӫa Ch͑ s͙ ÿa d̩ng hóa thu nh̵p SID tӯ phѭѫng trình (1). ĈӇ giҧm ҧnh hѭӣng cӫa giá trӏ nҵm

3. KӃt quҧ và thҧo luұn

Sӵ tham gia cӫa các hӝ gia ÿình trong hoҥt ÿӝng kinh tӃ khác nhau và nguӗn thu nhұp cӫa các hӝ gia ÿình ӣ

nông nghiӋp giҧm dҫn tuy nhiên xem xét trong mӕi tѭѫng quan vӟi các nguӗn thu nhұp khác nông nghiӋp

cӫa các biӃn: khu vӵc (thành thӏ, nông thôn), ÿѭӡng giao thông, ÿiӋn, thӫy lӧi, chӧ. Do có sӵ khác nhau trong q trình chӑn mүu cӫa các cuӝc khҧo sát, nhóm nghiên cӭu xây dӵng ÿѭӧc bӝ dӳ liӋu hӛn hӧp cân xӭng (balanced panel data) tӯ ba bӝ sӕ liӋu Khҧo sát mӭc sӕng hӝ gia ÿình ViӋt Nam 2004, 2006, 2008.

Phѭѫng trình (1), biӃn ÿѭӧc giҧi thích là Ch͑ s͙ ÿa d̩ng hóa thu nh̵p SID biӃn thiên tӯ 0 ÿӃn 1 ÿѭӧc ѭӟc lѭӧng bҵng mơ hình hӗi qui bӏ chһn Tobit (Greene, 2003). Mơ hình này giҧ ÿӏnh rҵng có mӝt biӃn ҭn y* (tӭc là khơng quan sát ÿѭӧc) ÿѭӧc giҧi thích bӣi vectѫ cӫa các biӃn ÿӝc lұp X.

Trong ÿó: ĭ là hàm phân phӕi chuҭn hóa tích lǊy và ࢥ là hàm mұt ÿӝ xác suҩt chuҭn hóa tích lǊy.

Phѭѫng trình (2) ÿѭӧc ѭӟc lѭӧng bҵng phѭѫng pháp bình phѭѫng bé nhҩt 2 giai ÿoҥn (2SLS), vӟi biӃn giá

trӏ ѭӟc lѭӧng cӫa Ch͑ s͙ ÿa d̩ng hóa thu nh̵p SID tӯ phѭѫng trình (1). ĈӇ giҧm ҧnh hѭӣng cӫa giá trӏ nҵm

ngoài, nhóm nghiên cӭu biӃn ÿәi logarit tӵ nhiên cӫa các biӃn liên tөc. Theo Yaffee (2003), có ba cách tiӃp cұn phә biӃn ÿѭӧc sӱ dөng ÿӇ ѭӟc lѭӧng cho dӳ liӋu hӛn hӧp là các mơ hình các hӋ sӕ không ÿәi, các ҧnh hѭӣng ngүu nhiên (Random-effects) và các ҧnh hѭӣng cӕ ÿӏnh (Fixed-effects). Nhóm nghiên cӭu cǊng sӱ dөng các dҥng hàm khác nhau và kӃt hӧp vӟi phân tích ÿӝ nhҥy.