Quản lý Nhà nước về Phòng cháy và chữa cháy doc

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN QLNN VỀ PCCC
1. Nhận thức chung về quản lý nhà nước trong lĩnh vực PCCC
- Khái niệm quản lý hành chính nhà nước
Quản lý hành chính nhà nước là hoạt động thực thi quyền hành pháp của nhà nước,
đó là sự tác động có tổ chức và điều chỉnh bằng quyền lực nhà nước trên cơ sở pháp luật
đối với các quá trình xã hội và hành vi của con người, do các cơ quan trong hệ thống hành
chính từ trung ương đến cơ sở tiến hành để thực hiện những mục tiêu, chức năng và nhiệm
vụ của nhà nước.
Từ khái niệm trên có thể rút ra một số điểm chú ý sau:
Một là, quản lý hành chính nhà nước có tư cách là quyền lực nhà nước hay còn gọi
là quyền hành pháp trong hành động;
Hai là, quản lý hành chính nhà nước với tư cách là hoạt động thực hiện hàng ngày,
tổ chức và điều chỉnh các quan hệ xã hội và hành vi hoạt động của công dân bằng việc ra
các quyết định quản lý hành chính mang tính quy phạm và tính cá biệt;
Ba là, quản lý hành chính nhà nước được thực hiện bởi hệ thống pháp nhân công
quyền - thiết chế tổ chức hành chính nhà nước. Trong hệ thống này đứng đầu là Chính phủ
và Thủ tướng Chính phủ cho tới các Bộ, các cơ quan hành chính nhà nước Trung ương, các
cấp quản lý hành chính nhà nước ở địa phương có chức năng tổ chức và điều hành các quá
trình kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc phòng, an ninh và hoạt động của các tổ chức và công
dân.
- Tính chất và đặc điểm cơ bản của quản lý hành chính nhà nước
+ Các tính chất cơ bản của quản lý hành chính nhà nước
* Tính lệ huộc vào chính trị và hệ thống chính trị
* Tính pháp quyền
* Tính liên tục, tương đối ổn định và thích ứng
* Tính chất dân chủ
+ Đặc điểm của quản lý hành chính nhà nước
* Quản lý hành chính nhà nước là hoạt động mang quyền lực nhà nước
Quyền lực nhà nước trong quản lý hành chính nhà nước trước hết thể hiện ở việc
các chủ thể có thẩm quyền thể hiện ý chí nhà nước thông qua phương tiện nhất định, trong
đó phương tiện cơ bản và dặc biệt quan trọng là dạng văn bản quản lý hành chính nhà

nước. Bằng việc ban hành văn bản, chủ thể quản lý hành chính nhà nước thể hiện ý chí của
mình dưới dạng các chủ trương, chính sách pháp luật nhằm định hướng cho cho hoạt động
xây dựng và áp dụng pháp luật; dưới dạng quy phạm pháp luật nhằm cụ thể hóa các quy
phạm pháp luật của cơ quan quyền lực nhà nước và của cấp trên thành quy định chi tiết để
có thể triển khai thực hiện trong thực tiễn; dưới dạng các mệnh lệnh cá biệt nhằm áp dụng
pháp luật vào thực tiễn, trực tiếp thực hiện quyền và nghĩa vụ pháp lý của các bên tham gia
quan hệ quản lý; dưới dạng mệnh lệnh chỉ đạo cấp dưới trong tổ chức thực hiện. Bên cạnh
đó, quyền lực nhà nước còn được thể hiện trong việc các chủ thể có thẩm quyền tiến hành
những hoạt động cần thiết để bảo đảm thực hiện ý chí nhà nước, như các biện pháp về tổ
chức, về kinh tế, tuyên truyền giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế v.v Chính những biện
pháp này là sự thể hiện tập trung và rõ nét sức mạnh nhà nước, một bộ phận tạo nên quyền
lực nhà nước, nhờ đó, ý chí của chủ thể quản lý hành chính nhà nước được bảo đảm thực
hiện. Đây là đặc điểm quan trọng để phân biệt hoạt động quản lý hành chính với những
hoạt động quản lý không mang tính quyền lực nhà nước, như quản lý nội bộ trong các tổ
chức chính trị, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, tổ chức nghề nghiệp khác. Trong các hoạt
động quản lý phi nhà nước, quyền lực cũng được sử dụng nhưng không phải là quyền lực
1
nhà nước, phạm vi tác động chỉ trong nội bộ tổ chức nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức
trong khuôn khổ pháp luật; các chủ thể quản lý cũng thể hiện ý chí và sử dụng sức mạnh
của mình để bảo đảm thực hiện ý chí đó nhưng họ chỉ nhân danh cá nhân hay tổ chức mình
mà không nhân danh nhà nước.
* Quản lý hành chính nhà nước là hoạt động được tiến hành bởi những chủ thể có
quyền năng hành pháp.
Theo cách hiểu phổ biến hiện nay thì nhà nước có ba quyền năng: lập pháp, hành
pháp và tư pháp. Trong đó, quyền năng hành pháp trước hết và chủ yếu thuộc về các cơ
quan hành chính nhà nước, tuy nhiên trong rất nhiều hoạt động khác như việc ổn định tổ
chức nội bộ của các cơ quan nhà nước, xây dựng thể chế, phân công, bố trí cán bộ Trong
những trường hợp này, quyền năng hành pháp cũng thể hiện rõ nét và nếu xét về bản chất
thì tương đồng với hành động hành pháp của các cơ quan hành chính nhà nước. Do đó, chủ
thể quản lý hành chính nhà nước là các chủ thể mang quyền lực nhà nước trong lĩnh vực

hành pháp bao gồm: cơ quan hành chính nhà nước và công chức của các cơ quan này; thủ
trưởng của các cơ quan nhà nước, các công chức nhà nước, các cá nhân hoặc tổ chức xã
hội được nhà nước ủy quyền quản lý hành chính đối với một số loại công việc nhất định.
Như vậy, quản lý hành chính nhà nước có đối tượng tác động là các quan hệ xã hội, từ
quan trọng đến ít quan trọng, từ phổ biến tới cá biệt, phát sinh trong đời sống dân cư, đời
sống pháp luật và trong nội bộ của các cơ quan nhà nước. Trong khi đó, hoạt động lập
pháp, tư pháp chỉ phát sinh trong phạm vi tương đối hẹp, có đối tượng tác động là các quan
hệ xã hội quan trọng.
* Quản lý hành chính nhà nước là hoạt động có tính thống nhất và được tổ chức
chặt chẽ.
Để bảo đảm tính pháp chế trong hoạt động hành pháp, bộ máy hành chính nhà nước
được tổ chức thành một khối thống nhất từ trung ương đến địa phương, đứng đầu là Chính
phủ, nhờ đó các hoạt động của bộ máy được chỉ đạo, điều hành thống nhất, bảo đảm lợi ích
chung của cả nước, bảo đảm sự liên kết, phối hợp nhịp nhàng giữa các địa phương và tạo
nên sức mạnh tổng hợp. Tuy nhiên, do mỗi địa phương đều có những đặc thù riêng về điều
kiện kinh tế - xã hội, nên để có thể phát huy tối đa những yếu tố của từng địa phương, tạo
nên sự năng động sáng tạo trong quản lý điều hành, bộ máy quản lý còn được tổ chức theo
hướng phân cấp, trao quyền tự quyết, tạo sự chủ động sáng tạo cho từng địa phương.
Để cùng đạt được hai mục đích này, nguyên tắc “hai chiều lệ thuộc” được sử dụng
như là một giải pháp hữu hiệu trong việc tổ chức bộ máy hành chính nhà nước. Theo đó,
loại trừ Chính phủ là cơ quan đứng đầu bộ máy hành chính nhà nước thì mỗi cơ quan khác
trong bộ máy này đều lệ thuộc vào hai cơ quan: một cơ quan chiều dọc để bảo đảm sự
thống nhất của bộ máy; một cơ quan theo chiều ngang bảo đảm sự chủ động của mỗi cấp
quản lý. Vấn đề quan trọng là trong tổ chức bộ máy hành chính nhà nước phải xác định
hợp lý thẩm quyền của mỗi cấp quản lý, vừa tránh được sự chồng chéo chức năng, vừa
không bỏ lọt những lĩnh vực quản lý, vừa bảo đảm sự điều hành xuyên suốt, thống nhất
trong bộ máy, vừa tạo ra sự chủ động, sáng tạo của mỗi cấp quản lý.
* Hoạt động quản lý hành chính nhà nước có tính chấp hành và điều hành.
Tính chấp hành và điều hành của hoạt động quản lý nhà nước thể hiện trong việc
những hoạt động này được tiến hành trên cơ sở pháp luật và nhằm mục đích thực hiện pháp

luật, cho dù đó là hoạt động chủ động sáng tạo của chủ thể quản lý thì cũng không vượt
quá khuôn khổ pháp luật quy định. Tính điều hành của hoạt động quản lý hành chính nhà
nước thể hiện trong việc chủ thể có thẩm quyền tổ chức thực hiện pháp luật trong đời sống
xã hội. Trong quá trình đó, các chủ thể này không chỉ tự mình thực hiện pháp luật mà quan
2
trọng hơn cả là đảm nhận chức năng chỉ đạo nhằm vận hành hoạt động của các cơ quan
đơn vị trực thuộc theo một quy trình thống nhất, tổ chức để mọi đối tượng có liên quan
thực hiện pháp luật nhằm hiện thực hóa các quyền và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ
quản lý.
Như vậy, trong mỗi hoạt động quản lý hành chính nhà nước, tính chấp hành và điều
hành luôn đan xen, song song tồn tại, tạo nên sự đặc thù trong quản lý hành chính nhà
nước. Trong hoạt động lập pháp, chấp hành là để xây dựng hệ thống pháp luật ngày càng
hoàn thiện hơn; trong hoạt động tư pháp, chấp hành là để bảo vệ pháp luật tránh khỏi sự
xâm hại, còn trong quản lý hành chính, chấp hành là để tổ chức thực hiện pháp luật trong
đời sống xã hội.
* Tính chuyên môn hóa và nghề nghiệp cao
Tính chuyên môn hóa và nghề nghiệp cao là yêu cầu đòi hỏi của một nền hành
chính phát triển, khoa học, văn minh và hiện đại. Các hoạt động trong nền hành chính nhà
nước có nội dung phức tạp và đa dạng đòi hỏi các nhà hành chính phải có kiến thức xã hội
và kiến thức chuyên môn sâu rộng. Công chức và những người thực thi công vụ, trình độ
chuyên môn nghiệp vụ của họ có ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng công vụ. Vì lẽ đó trong
hoạt động hành chính nhà nước, tiêu chuẩn về năng lực chuyên môn và quản lý của đội
ngũ công chức phải là những tiêu chuẩn hàng đầu. Nâng cao năng lực chuyên môn, quản lý
của đội ngũ cán bộ, công chức là một trong những nội dung quan trọng trong việc xây
dựng nền hành chính hiện đại.
* Tính không vụ lợi
Quản lý hành chính nhà nước có nhiệm vụ phục vụ lợi ích xã hội và lợi ích công
dân. Phải xây dựng một nền hành chính công tâm, trong sạch, không theo đuổi mục tiêu
doanh lợi, không đòi hỏi người được phục vụ phải trả thù lao. Đây cũng là dặc điểm khác
biệt cơ bản giữa mục tiêu hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước và của một doanh

nghiệp hoạt động sản xuất, kinh doanh.
* Tính nhân đạo
Bản chất Nhà nước ta là Nhà nước dân chủ, của nhân dân, do nhân dân và vì nhân
dân. Dân chủ xã hội chủ nghĩa thấm nhuần trong luật pháp. Tôn trọng quyền và lợi ích hợp
pháp của công dân là xuất phát điểm của hệ thống luật, thể chế, quy tắc, thủ tục hành
chính. Cơ quan hành chính, đội ngũ công chức không được quan liêu, cửa quyền, hách
dịch gây phiền hà cho dân khi thi hành công vụ. Mặt khác, trong nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa, nền hành chính cần bảo đảm tính nhân đạo để hạn chế tối đa
mặt trái của nền kinh tế thị trường, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
- Khái niệm QLNN về PCCC
Quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy là sự tác động có tổ chức và điều
chỉnh bằng quyền lực pháp luật của nhà nước đối với hoạt động phòng cháy và chữa cháy
trong các cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân của các chủ thể có thẩm quyền, nhằm
hạn chế đến mức thấp nhất các vụ cháy xảy ra và thiệt hại do cháy gây ra góp phần bảo vệ
tính mạng, bảo vệ tài sản của nhà nước, của tổ chức và cá nhân, bảo vệ môi trường, bảo
đảm an ninh và trật tự an toàn xã hội.
Cũng giống như hoạt động quản lý hành chính nhà nước đối với các lĩnh vực hoạt
động của đời sống xã hội, quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy bao gồm các yếu
tố: Chủ thể quản lý, đối tượng quản lý, phương pháp và mục tiêu quản lý. Quản lý nhà
nước về phòng cháy và chữa cháy, theo đó cũng thể hiện đầy đủ tính chất của quản lý hành
chính nhà nước, như: là quá trình quản lý mang tính chất chính trị, tính khoa học, tính toàn
diện, tính chất dân chủ. Đồng thời thể hiện những đặc điểm cơ bản của quản lý là sự tác
3
động và điều chỉnh bằng quyền lực pháp luật, mang tính mệnh lệnh đơn phương của các
chủ thể quản lý, nó đòi hỏi đối tượng quản lý phải phục tùng một cách nghiêm túc. Sự tác
động đó được các chủ thể thực hiện thông qua các hình thức, phương pháp, biện pháp đã
được pháp luật quy định.
Giữa chủ thể và đối tượng quản lý tuy có sự phân biệt nhưng sự phân biệt đó chỉ
mang ý nghĩa hết sức tương đối, hiệu quả của sự tác động của chủ thể đến đối tượng cũng
phụ thuộc vào sự tác động của khách thể đến chủ thể quản lý.

Mục tiêu của quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy là nhằm hạn chế đến
mức thấp nhất các vụ cháy xảy ra (nhất là các vụ cháy lớn) và thiệt hại do cháy gây ra; góp
phần bảo vệ tính mạng, sức khỏe con người, bảo vệ tài sản của Nhà nước, tổ chức và cá
nhân, bảo vệ môi trường, bảo đảm an ninh và trật tự an toàn xã hội; đưa các mặt công tác
phòng cháy và chữa cháy từng bước đáp ứng với yêu cầu của sự phát triển kinh tế xã hội,
phục vụ đắc lực sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Câu 2. Vai trò của Chính phủ, UBND các cấp trong quản lý nhà nước về PCCC.
Những vấn đề đặt ra trong việc phát huy vai trò của UBND các cấp trong quản lý công
tác PCCC.
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 58 Luật PCCC thì Chính phủ và Uỷ ban nhân dân
các cấp là chủ thể quản lý nhà nước về PCCC.
Chính phủ (Quy định tại Khoản 1 Điều 58 Luật PCCC)
4
Theo quy định tại Điều 109 Hiến pháp năm 1992, Chính phủ là cơ quan chấp hành
của Quốc hội, cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa
Việt Nam.
Hoạt động quản lý nhà nước là hoạt động chủ yếu, bao trùm toàn bộ các lĩnh vực
thuộc chức năng của Chính phủ như kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối
ngoại Còn các Bộ, cơ qụan ngang Bộ quản lý nhà nước theo ngành, lĩnh vực được phân
công. Vai trò của Chính phủ trong quản lý nhà nước về PCCC được thể hiện như sau:
- Chính phủ tổ chức thực hiện, bảo đảm việc chấp hành các yêu cầu của Luật phòng
cháy và chữa cháy thông qua việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về phòng
cháy và chữa cháy nhằm cụ thể hóa các yêu cầu của Luật Phòng cháy và chữa cháy, như:
Nghị quyết liên tịch, Nghị định của Chính phủ và quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
- Bảo đảm sự thống nhất trong hoạt động quản lý nhà nước về PCCC, Chính phủ
thực hiện vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện và kiểm tra hoạt động của các bộ,
cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Uỷ ban nhân dân thực hiện các quy định
các quy định của pháp luật về phòng cháy và chữa cháy;
- Chính phủ có trách nhiệm phê duyệt quy hoạch, kế hoạch mang tính chiến lược về
PCCC trong phạm vi toàn quốc; quyết định những vấn đề chung thuộc nội dung, phạm vi

quản lý nhà nước; đề ra và tổ chức chỉ đạo thực hiện các chủ trương, biện pháp công tác
lớn về phòng cháy, chữa cháy; bảo đảm các điều kiện về tài chính, phương tiện, chế độ
chính sách v.v… và các vấn đề khác có liên quan đến phòng cháy và chữa cháy.
Ủy ban nhân dân các cấp
Vơi tư cách là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, Uỷ ban nhân dân là cơ
quan thực hiện chức năng quản lý hành chính nhà nước, chấp hành nghị quyết của Hội
đồng nhân dân cùng cấp cũng như các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên. Để thực
hiện việc quản lý, chỉ đạo, điều hành công việc hàng ngày của Nhà nước ở địa phương, Ủy
ban nhân dân phải nắm được nhân lực, vật lực cũng như tiềm năng khác của địa phương.
Do đó, hoạt động quản lý nhà nước của Ủy ban nhân dân khác với hoạt động quản lý của
các cơ quan nhà nước khác ở các điểm: quản lý hành chính nhà nước là hoạt động chủ yếu
và quan trọng nhất, được coi là chức năng của Ủy ban nhân dân; hoạt động quản lý của Ủy
ban nhân dân mang tính toàn diện trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội; hoạt động
quản lý của Ủy ban nhân dân mang tính thống nhất, hoạt động quản lý của các cơ quan nhà
nước ở địa phương phải phù hợp với sự quản lý chung của Ủy ban nhân dân.
Như vậy, Ủy ban nhân dân có vị trí, vai trò hết sức quan trọng ở dịa phương. Uỷ
ban nhân dân có trách nhiệm phải tổ chức thực hiện Hiến pháp, luật, các văn bản của cơ
quan nhà nước cấp trên, nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp, chỉ đạo hoạt động
của Ủy ban nhân dân cấp dưới trực tiếp. Khi thực hiện nhiệm vụ quyền hạn của mình, Ủy
ban nhân dân được quyền ban hành các quyết định, chỉ thị và tổ chức thực hiện các văn
bản đó.
Về chức năng, Ủy ban nhân dân chỉ có một chức năng duy nhất là quản lý nhà
nước, vì quản lý nhà nước là hoạt động chủ yếu bao trùm toàn bộ hoạt động của Ủy ban
nhân dân. Như vậy, chức năng của Ủy ban nhân dân giống chức năng của Chính phủ, tuy
nhiên, khác với Chính phủ ở phạm vi và hiệu lực.
Lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy thuộc quyền quản lý của Ủy ban nhân dân các
cấp, theo quy định của Luật PCCC và Nghị định số 35/2003/NĐ-CP của Chính phủ, Ủy
ban nhân dân có trách nhiệm sau:
- Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện:
5

+ Ban hành các quy định về phòng cháy và chữa cháy tại địa phương (ban hành các
văn bản quy phạm pháp luật về PCCC theo thẩm quyền, như: quyết định, chỉ thị; các quy
định cụ thể hóa các yêu cầu về PCCC được quy định trong Luật PCCC và các văn bản quy
phạm pháp luật khác về PCCC của các cơ quan nhà nước cấp trên, phù hợp với yêu cầu
công tác PCCC tại địa phương);
+ Chỉ đạo, kiểm tra và tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật về PCCC tại
địa phương; xử lý hành chính các vi phạm về PCCC theo thẩm quyền;
+ Hướng dẫn, chỉ đạo tuyên truyền, giáo dục pháp luật, kiến thức về PCCC, xây
dựng phong trào quần chúng tham gia PCCC;
+ Đầu tư ngân sách cho hoạt động PCCC; trang bị phương tiện PCCC;
+ Quy hoạch địa điểm, đề xuất cấp đất và xây dựng doanh trại cho lực lượng Cảnh
sát PCCC và cứu nạn, cứu hộ;
+ Chỉ đạo việc xây dựng và thực tập phương án chữa cháy cần huy động nhiều lực
lượng, phương tiện tham gia;
+ Chỉ đạo tổ chức chữa cháy và khắc phục hậu quả vụ cháy.
+ Thống kê báo cáo ủy ban nhân dân cấp trên, Chính phủ và Bộ Công an về PCCC
- Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp xã:
+ Chỉ đạo, kiểm tra và tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật về PCCC tại
địa phương; bảo đảm các điều kiện an toàn về PCCC đối với khu dân cư; xử lý hành chính
các vi phạm về PCCC theo thẩm quyền;
+ Tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn, giáo dục pháp luật, kiến thức về PCCC; xây
dựng phong trào quần chúng tham gia PCCC;
+ Tổ chức quản lý các đội dân phòng tại các thôn, ấp, bản, tổ dân phố;
+ Đầu tư kinh phí cho hoạt động PCCC; trang bị phương tiện PCCC cho các đội
dân phòng theo quy định;
+ Đảm bảo các điều kiện phục vụ chữa cháy: thông tin báo cháy, đường giao thông,
nguồn nước chữa cháy;
+ Chỉ đạo việc xây dựng và thực tập phương án chữa cháy;
+ Tổ chức chữa cháy và giải quyết hậu quả vụ cháy;
+ Thống kê, báo cáo về PCCC lên ủy ban nhân dân cấp huyện.

- Những vấn đề đặt ra trong việc phát huy vai trò của UBND các cấp trong quản
lý công tác PCCC (tự nghiên cứu)
Vừa qua để nâng cao vai trò của UBND các cấp và tăng cường công tác PCCC &
CNCH, Cục Cảnh sát PCCC& CNCH đã tham mưu cho BCA tham mưu cho Thủ tướng
Chính Phủ ra Chỉ thị 1634/CT-TTg ngày 31/8/2010 về Tăng cường chỉ đạo thực hiện một
số nhiệm vụ cấp bách, trọng tâm trong công tác PCCC&CNCH. Yêu cầu UBND các cấp
thực hiện một số nhiệm vụ sau:
- Thực hiện đứng các quy định của pháp luật về PCCC
- Phát huy vai trò của người đứng đầu UBND(bê vai trò của người đứng đầu cơ
quan, tổ chức).
- Trách nhiệm của lực lượng CSPCCC: tham mưu, đề xuất
- Trách nhiệm của BCA?
- UBND các cấp phải tăng cường phối hợp với Mặt trận tổ quốc Việt Nam, Đoàn
Thanh Niên cộng sản HCM và các đoàn thể quần chúng ở địa phương đẩy mạnh công tác
tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực thực hiện phong trào “ Toàn dân tham gia phòng
cháy, chữa cháy”, phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng, báo chỉ đưa tin, tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục kiến thức, pháp luật về PCCC&CNCH, yêu cầu các đài phát
6
thanh, đài truyền hình xây dựng kế hoạch thành chuyên mục riêng để thường xuyên truyên
truyền về PCCC&CNCH.
- UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TW và người đứng đầu các Bộ ngành, các
cấp ủy Đảng, các đoàn thể, đơn vị, cơ sở thành lập các đoàn Thanh tra, kiểm tra về việc
thực hiện các quy định về PCCC tại các Bộ, ngành, địa phương, đơn vị, cơ sở. Phát hiện và
khắc phục ngay các sơ hở thiếu sót.
- Tăng cường chỉ đạo điều tra, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về PCCC.Đối
với nhưng trường hợp vi phạm nghiêm trọng có dấu hiệu tội phạm và những vụ cháy gây
thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản thì phải khởi tố, điều tra và xử lý nghiêm minh
theo pháp luật.
- Tăng cường đầu tư trang bị phương tiện, cơ sở hạ tầng cho lực lượng CS PCCC.
Xây dựng và triển khai các đè an quy hoạch tổng thể hệ thông cơ sở về PCCC của Bộ,

ngành, địa phương mình Trong đó chú ý đến việc quy hoạch đô thị, khu công nghiệp, khu
chết xuất, khu công nghệ cao và khu kinh tế phải đảm bảo các điều kiện về PCCC.
- Có cơ chế chính sách thỏa đáng cho lực lượng CS PCCC.Khen thưởng những tổ
chức cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác PCCC.
Câu 1. Vai trò của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, chủ hộ gia đình và cá nhân
trong PCCC. Vấn đề nâng cao trách nhiệm PCCC của người đứng đầu cơ quan, tổ
chức trong điều kiện hiện nay. (hỏi về vai trò thì thay các từ trách nhiệm bằng vai trò )
Tại Điều 5“Trách nhiệm phòng cháy và chữa cháy” Luật PCCC đã xác định: Người
đứng đầu cơ quan, tổ chức, chủ hộ gia đình là người chịu trách nhiệm tổ chức hoạt động và
thường xuyên kiểm tra PCCC trong phạm vi quản lý của mình; Tại Điều 3 “ Trách nhiệm
phòng cháy và chữa cháy của người đứng đầu cơ quan tổ chức ” Nghị định số
35/2003/NĐ-CP đã cụ thể hóa trách nhiệm này như sau:
- Trách nhiệm PCCC của người đứng đầu cơ quan, tổ chức:
7
- Người đứng đầu cơ quan, tổ chức theo quy định của pháp luật là người chịu trách
nhiệm về toàn bộ hoạt động của cơ quan, tổ chức trong phạm vi quản lý của mình. Công
tác phòng cháy, chữa cháy luôn gắn liền với các hoạt động bình thường khác trong các cơ
quan, tổ chức, vì vậy xác định trách nhiệm của người đứng đầu, tức là những việc cần phải
làm để bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy là tất yếu.
Theo quy định tại Điều 3 Nghị định 35/2003/NĐ-CP, người đứng đầu cơ quan, tổ
chức có trách nhiệm sau:
+ Ban hành các quy định, nội quy và biện pháp về PCCC;
+ Tổ chức thực hiện các quy định, nội quy và biện pháp về PCCC và yêu cầu đảm
bảo an toàn PCCC theo quy định của pháp luật;
+ Tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật, kiến thức PCCC, huấn luyện nghiệp vụ
PCCC; xây dựng phong trào quần chúng tham gia hoạt động PCCC; quản lý và duy trì
hoạt động của đội dân phòng, đội PCCC cơ sở hoặc đội PCCC chuyên ngành;
+ Kiểm tra an toàn về PCCC; xử lý hoặc đề xuất xử lý các hành vi vi phạm quy
định, nội quy về PCCC; tổ chức khắc phục kịp thời các thiếu sót, vi phạm quy định an toàn
về PCCC;

+ Trang bị phương tiện PCCC; chuẩn bị các điều kiện phục vụ chữa cháy; xây dựng
và tổ chức thực tập phương án chữa cháy; tổ chức chữa cháy và giải quyết hậu quả vụ
cháy;
+ Bảo đảm kinh phí cho hoạt động PCCC;
+ Tổ chức thống kê, báo cáo theo định kỳ về tình hình PCCC; thông báo kịp thời
cho cơ quan Cảnh sát PCCC trực tiếp quản lý, những thay đổi lớn có liên quan đến bảo
đảm an toàn về PCCC của cơ quan, tổ chức mình;
+ Phối hợp với các cơ quan, tổ chức và hộ gia đình xung quanh trong việc đảm bảo
an toàn về PCCC; không gây nguy hiểm cháy, nổ đối với cơ quan, tổ chức và hộ gia đình
lân cận.
* Vấn đề nâng cao trách nhiệm PCCC của người đứng đầu cơ quan, tổ chức
trong điều kiện hiện nay (tự nghiên cứu)
- Người đứng đầu cơ quan tổ chức có vai trò quan trọng
- Người đứng đầu còn lơ là, chưa quan tâm đến PCCC
- Với người đứng đầu cần cái gì?Bản thân họ cần làm gì?- Nẵm vững và thực hiện
đầy đủ điều kiện về PCCC.
- Cảnh sát PCCC cần phải làm tốt điều gì? cái gì?- Tham mưu, đề xuất,kiểm tra,
hướng dẫn, tuyên truyền
Người đứng đầu cơ quan, tổ chức là người chịu trách nhiệm chính trong việc tổ
chức thực hiện công tác PCCC theo Luật PCCC qui định. Việc tổ chức thực hiện công tác
PCCC thể hiện qua các nội dung chính sau:
- Tổ chức thực hiện đầy đủ các văn bản pháp luật, quy định về PCCC và các yêu
cầu về đảm bảo an toàn PCCC của các cấp chính quyền, cơ quan quản lý nhà nước có
thẩm quyền.
- Ban hành quy định, nội quy an toàn PCCC tại cơ quan, tổ chức và tổ chức tuyên
truyền, giáo dục ý thức chấp hành các qui định về PCCC.
- Tổ chức công tác tự kiểm tra an toàn PCCC thường xuyên, định kỳ hàng ngày. Đi
đôi với việc kiểm tra cần có biện pháp kiên quyết xử lý những hành vi vi phạm quy định về
PCCC.
8

- Tổ chức thành lập và huấn luyện nghiệp vụ PCCC cho lực lượng PCCC cơ sở
trong việc sử dụng các trang thiết bị PCCC và sẵn sàng kịp thời xử lý dập tắt các đám
cháy mới phát sinh.
- Trang bị các phương tiện PCCC theo đúng qui định của pháp luật, chuẩn bị các
điều kiện phục vụ chữa cháy như nguồn nước, thông tin báo cháy, đường cho xe chữa cháy
hoạt động.
- Xây dựng và lập phương án PCCC, cứu người, cứu tài sản theo qui định và tổ
chức thực tập phương án.
- Trách nhiệm PCCC của chủ hộ gia đình
Chủ hộ là đại diện của hộ gia đình trong các giao dịch dân sự vì lợi ích chung của
hộ. Cha, mẹ hoặc một người thành niên khác có thể là chủ hộ. Trong hoạt động PCCC, chủ
hộ có trách nhiệm:
+ Thực hiện các quy định, nội quy, điều kiện an toàn, biện pháp, giải pháp về
PCCC và yêu cầu về PCCC theo quy định của pháp luật;
+ Kiểm tra an toàn về PCCC; đôn đốc nhắc nhở các thành viên trong gia đình thực
hiện quy định, nội quy, các điều kiện an toàn về PCCC; khắc phục kịp thời các thiếu sót, vi
phạm quy định an toàn về bảo đảm an toàn PCCC;
+ Mua sắm các phương tiện PCCC; chuẩn bị các điều kiện phục vụ chữa cháy; phát
hiện cháy, báo cháy, chữa cháy và tham gia khắc phục hậu quả vụ cháy;
+ Phối hợp với các hộ gia đình, cơ quan, tổ chức xung quanh trong việc đảm bảo an
toàn về PCCC; không gây nguy hiểm cháy, nổ đối với các hộ gia đình và cơ quan, tổ chức
lân cận;
+ Tham gia các hoạt động PCCC khi có yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền.
- Trách nhiệm PCCC của cá nhân
+ Chấp hành các quy định, nội quy về PCCC và yêu cầu về PCCC của người hoặc
cơ quan có thẩm quyền; thực hiện nhiệm vụ PCCC theo chức trách, nhiệm vụ được giao;
+ Tìm hiểu, học tập pháp luật và kiến thức về PCCC trong phạm vi trách nhiệm của
mình; bảo quản, sử dụng thành thạo các phương tiện PCCC thông dụng và các phương tiện
PCCC khác được trang bị;
+ Bảo đảm an toàn về PCCC trong quá trình sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, các

thiết bị dụng cụ sinh lửa, sinh nhiệt và bảo quản, sử dụng chất cháy; kịp thời khắc phục các
thiếu sót, vi phạm quy định an toàn về PCCC;
+ Tham gia các hoạt động PCCC nơi làm việc, nơi cư trú; tham gia đội dân phòng,
đội PCCC cơ sở hoặc đội PCCC chuyên ngành theo quy định; góp ý, kiến nghị với chính
quyền địa phương nơi cư trú, với người đứng đầu cơ quan, tổ chức nơi làm việc về các
biện pháp đảm bảo an toàn về PCCC;
+ Ngăn chặn nguy cơ trực tiếp phát sinh cháy và những hành vi vi phạm quy định
an toàn PCCC;
+ Báo cháy và chữa cháy kịp thời khi phát hiện thấy cháy; chấp hành nghiêm lệnh
huy động tham gia chữa cháy và hoạt động PCCC khác.
9
Câu 3. Nội dung quản lý nhà nước về PCCC
- Nêu khái niệm QLNN về PCCC : QLNN về PCCC là sự tác động có tổ chức và
điều chỉnh bằng quyền lực pháp luật của nhà nước đối với hoạt động phòng cháy và chữa
cháy trong các cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất
các vụ cháy xảy ra và thiệt hại do cháy gây ra góp phần bảo vệ tính mạng, bảo vệ tài sản
của nhà nước, của tổ chức và cá nhân, bảo vệ môi trường, bảo đảm an ninh và trật tự an
toàn xã hội.
Nội dung quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy là việc xác định các mặt
hoạt động phòng cháy và chữa cháy được đặt dưới sự quản lý của nhà nước
10
Theo Điều 57 “ Nội dung quản lý Nhà nước về phòng cháy và chữa cháy” Luật
Phòng cháy và chữa cháy thì nội dung quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy được
xác định trên những phương diện chủ yếu sau:
- Nhà nước quản lý phòng cháy và chữa cháy trước hết là sự quản lý trên tầm vĩ
mô, thể hiện ở việc xây dựng và chỉ đạo thực hiện chiến lược, quy hoạch, kế hoạch về
phòng cháy và chữa cháy. Việc xây dựng quy hoạch, kế hoạch về PCCC phải gắn liền và
phù hợp với quy hoạch, chiến lược phát triển kinh tế, xã hội phạm vi quốc gia cũng như
trong từng địa phương; Trong đó chú trọng các biện pháp, giải pháp an toàn PCCC trong
quy hoạch phát triển kinh tế, xã hội vùng, miền; phát triển, quy hoạch đô thị, khu kinh tế,

khu công nghiệp, khu kinh tế trọng điểm, khu dân cư v.v
+ Ban hành, hướng dẫn và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về
phòng cháy và chữa cháy, đảm bảo cho các hoạt động phòng cháy và chữa cháy thống nhất
từ trung ương đến địa phương. Hệ thống văn bản QPPL về PCCC hiện nay đã được hình
thành (Luật PCCC, các Nghị định của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng Chính phủ về
PCCC, các thông tư hướng dẫn thực hiện của các Bộ, cơ quan ngang bộ, các tiêu chuẩn,
quy chuẩn về PCCC và các văn bản do UBND các cấp ban hành) tạo cơ sở pháp lý cho
hoạt động PCCC và quản lý nhà nước về PCCC. Vấn đề hiện nay là rà soát, sửa đổi, bổ
sung các quy định về PCCC, loại bỏ các quy định không còn phù hợp; tăng cường công tác
tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về PCCC và hướng dẫn việc thực hiện
các quy định về PCCC v.v
+ Tuyên truyền giáo dục pháp luật và kiến thức về phòng cháy và chữa cháy là nội
dung quan trọng trong quản lý nhà nước về PCCC. Bản thân hoạt động PCCC tự thân nó
có tính xã hội rộng lớn vì vậy việc tuyên truyền, giáo dục pháp luật, kiến thức PCCC một
cách sâu rộng, thường xuyên, phù hợp với từng loại đối tượng là việc làm rất cần thiết. Vấn
đề quan trọng là các cơ quan quản lý nhà nước cần xác định rõ nội dung cần tuyên truyền
trong từng thời điểm, công tác phối hợp, lựa chọn hình thức, biện pháp tuyên truyền đáp
ứng yêu cầu công tác PCCC
- Tổ chức và chỉ đạo hoạt động phòng cháy và chữa cháy: Các biện pháp phòng
cháy và chữa cháy đã được quy định trong Luật PCCC cũng như trong các văn bản QPPL,
các tiêu chuẩn, quy chuẩn PCCC. Các cơ quan quản lý nhà nước mà đặc biệt là lực lượng
CS.PCCC&CNCH phải tổ chức, hướng dẫn các cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân
biết làm công tác phòng ngừa cháy, nổ cũng như trong tổ chức chữa cháy (quản lý, sử dụng
nguồn lửa, nguồn nhiệt, chất cháy chất nổ; thường xuyên bảo đảm các điều kiện an toàn
PCCC; tiến hành tự kiểm tra PCCC; thực hiện các biện pháp an toàn PC trong sản xuất,
kinh doanh, trong sinh hoạt; biết tự tổ chức công tác chữa cháy, bảo đảm các điều kiện sẵn
sàng chữa cháy, cứu người, cứu tài sản khi có cháy xảy ra v.v ).
- Nhà nước quản lý công tác đào tạo, xây dựng lực lượng, trang bị và quản lý
phương tiện phòng cháy và chữa cháy; Bảo đảm ngân sách cho hoạt động phòng cháy và
chữa cháy; tổ chức hoạt động bảo hiểm cháy, nổ gắn với hoạt động phòng cháy và chữa

cháy.
- Nhà nước đảm bảo và trao quyền cho một số cơ quan có trách nhiệm trong việc
đảm bảo các yêu cầu phòng cháy và chữa cháy trong một số hoạt động quan trọng, như:
thẩm duyệt các dự án quy hoạch, thiết kế công trình và nghiệm thu công trình xây dựng về
phòng cháy và chữa cháy; kiểm định và chứng nhận an toàn phương tiện; xác nhận điều
kiện an toàn về phòng cháy và chữa cháy; tiến hành thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm, giải
quyết khiếu nại, tố cáo về phòng cháy và chữa cháy; điều tra vụ cháy.
11
- Nhà nước khuyến khích và có chính sách hợp lý nhằm thúc đẩy việc nghiên cứu,
ứng dụng, phổ biến tiến bộ khoa học công nghệ về phòng cháy và chữa cháy; Thực hiện
hợp tác quốc tế về phòng cháy và chữa cháy.
Các nội dung trên là sự xác định trách nhiệm của nhà nước đối với lĩnh vực phòng
cháy và chữa cháy cũng như các vấn đề khác có liên quan đến phòng cháy và chữa cháy, là
cơ sở để các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cũng như các cơ quan, tổ chức, hộ
gia đình và cá nhân xác định những việc phải làm và trách nhiệm của mình trong hoạt động
phòng cháy và chữa cháy. Lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH là lực lượng nòng cốt trong
tổ chức thực hiện các nội dung quản lý nhà nước về PCCC.
* Để nâng cao hiệu lực QLNN về PCCC cần phải chú ý đến những vấn đề gì?
- Cần phải hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật về PCCC (bổ sung, sửa đổi hoặc
ban hành mới các quy định về PCCC , các tiêu chuẩn, quy phạm kỹ thuật về PCCC ) và
các văn bản hướng dẫn thi hành.
- Thực hiện tốt các mặt công tác QLNN về PCCC như tham mưu, đề xuất, kiểm
tra, hướng dẫn, huấn luyện, tuyên truyền các biện pháp về PCCC
- Xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác PCCC để lực lượng này thực sự trở thành
nòng cốt và hoạt động có hiệu quả trong thực tế bằng cách chú trọng trong công tác củng
cố chính trị tư tưởng, bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực cho đội ngũ này.
- Có chiến lược đầu tư trang bị các loại phương tiện PCCC cần thiết, đáp ứng được
với yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội của đất nước trong tình hình mới.
- Nâng cao trách nhiệm của các cấp, các ngành và người đứng đầu của các cơ quan,
tổ chức, hộ gia đình và cá nhân trong toàn xã hội.

- Tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, ban, ngành đoàn thể từ trung
ương tới địa phương trong công tác PCCC .
* Để lực lượng Cảnh sát PCCC trở thành nòng cốt trong việc thực hiện QLNN
về PCCC cần chú ý đến vấn đề gì?
- Thực hiện tốt các mặt công tác QLNN về PCCC như tham mưu, đề xuất, kiểm
tra, hướng dẫn, huấn luyện, tuyên truyền các biện pháp về PCCC
- Xây dựng đội ngũ cán bộ Cảnh sát PCCC ngày càng vững mạnh để lực lượng này thực
sự trở thành nòng cốt và hoạt động có hiệu quả trong thực tế bằng cách chú trọng trong công tác
củng cố chính trị tư tưởng, bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực cho đội ngũ này.
- Đẩy mạnh việc đầu tư trang bị các loại phương tiện cần thiết để lực lượng PCCC
ngày càng chính quy, tinh nhuệ và từng bước hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế,
xã hội của đất nước trong tình hình mới.
- Có chế độ chính sách, đãi ngộ và khen thưởng kịp thời đối với lực lượng Cảnh sát
PCCC để động viên, khuyến khích lực lượng này tận tâm hơn với nhiệm vụ của mình.
- Có sự chỉ đạo phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, ban, ngành đoàn thể từ trung
ương tới địa phương trong công tác PCCC .
Câu 4. Nguyên tắc: Huy động sức mạnh tổng hợp của toàn dân tham gia hoạt
động PCCC. Sự thể hiện nguyên tắc này trong các quy định của Luật PCCC và việc
quán triệt trong công tác quản lý nhà nước của lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH.
Tại Điều 4 Luật PCCC quy định 4 nguyên tắc trong hoạt động PCCC là sự tổng
kết, rút kinh nghiệm từ thực tiễn của công tác PCCC và được khái quát hóa thành các quan
điểm mang tính nguyên tắc, chỉ đạo toàn bộ nội dung Luật PCCC và hoạt động PCCC .
Nguyên tắc "Huy động sức mạnh tổng hợp của toàn dân tham gia hoạt động PCCC " là
nguyên tắc thể hiện hoạt động PCCC là hoạt động mang tính xã hội rộng lớn, là sự nghiệp
của toàn dân với phương châm "Nhà nước và nhân dân cùng làm, Trung ương và địa
12
phương cùng làm" đồng thời phát huy quyền làm chủ của quần chúng trong hoạt động
PCCC , có như vậy QLNN mới có hiệu lực và hiệu quả.
Vì sao phải quán triệt nguyên tắc này trong hoạt động PCCC ?
- Phòng cháy và chữa cháy là hoạt động mang tính xã hội rộng lớn, có liên quan

trực tiếp đến các lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội. vì vậy phải coi đây là sự nghiệp
của toàn dân, là trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cơ sở, gia đình và mỗi cá nhân.
- Giải quyết các yêu cầu về phòng ngừa cháy, nổ cũng như tổ chức dập tắt đám
cháy, cứu nạn, cứu hộ đòi hỏi phải tập trung nhiều lực lượng, phương tiện, liên quan đến
việc sủ dụng nguồn kinh phí lớn v.v… nên cần thiết phải phát huy sức mạnh tổng hợp của
các cấp, các ngành và phát huy mọi nguồn lực của xã hội.
- Lực lượng Cảnh sát PCCC là lực lượng nòng cốt trong quản lý nhà nước về
PCCC. Để nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước đói hỏi phải có sự phối hợp đồng bộ và phát
huy vai trò của các cấp chính quyền, các bộ, ngành từ trung ương đến địa phương; sự kết
hợp giữa lực lượng chuyên nghiệp với lực lượng PCCC quần chúng, PCCC cơ sở và
chuyên ngành.
Nội dung nguyên tắc thể hiện trong các quy định của Luật PCCC:
+ Luật PCCC xác định PCCC là trách nhiệm của mỗi cơ quan, tổ chức, hộ gia đình
và cá nhân trên lãnh thổ Việt Nam. Trong hoạt động PCCC từng cơ quan, tổ chức, hộ gia
đình phải biết tự tổ chức hoạt động và thường xuyên kiểm tra PCCC; lực lượng Cảnh sát
PCCC có trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra và thực hiện nhiệm vụ chữa cháy (Điều 5 Trách
nhiệm phòng cháy và chữa cháy Luật PCCC).
+ Luật PCCC xác định trách nhiệm thống nhất quản lý nhà nước về PCCC là Chính
phủ, các Bộ, cơ quan ngang bộ, UBND các cấp trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của
mình có trách nhiệm chỉ đạo, tổ chức hoạt động PCCC trong phạm vi quản lý của mình;
Bộ Công an chịu trách nhiệm trước Chính phủ về quản lý nhà nước trong lĩnh vực PCCC
(Điều 58 Cơ quan quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy)
+ Trách nhiệm tuyên truyền, phổ biến pháp luật về PCCC đến toàn dân thuộc về
các cơ quan thông tin, tuyên truyền đồng thời cũng là trách nhiệm của mỗi cơ quan, tổ
chức, hộ gia đình trong phạm vi quản lý của mình. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có trách
nhiệm phối hợp và giám sát việc thực hiện (Điều 6 Trách nhiệm tuyên truyền, phổ biến,
giáo dục về phòng cháy và chữa cháy, Điều 7 Trách nhiệm của Mặt trận tổ quốc Việt Nam
và các tổ chức thành viên).
+ Luật PCCC đề ra các yêu cầu PCCC trong các lĩnh vực, trong các khu dân cư, hộ
gia đình, rừng, phương tiện giao thông cơ giới, đối với cơ sở và các cơ sở đặc thù (quy

định từ Điều 14 đến Điều 28), theo đó, công tác PCCC tại các đối tượng nêu trên phải biết
tự tổ chức để bảo đảm yêu cầu an toàn PCCC.
+ Trong công tác chữa cháy:
* Trách nhiệm thông tin và tham gia chữa cháy là của tất cả mọi người. Khi được
yêu cầu thì các cơ quan y tế, điện lực, giao thông và các cơ quan khác phải điều động
người, phương tiện để tham gia chữa cháy (Điều 33 Trách nhiệm chữa cháy và tham gia
chữa cháy)
* Khi có cháy, người và phương tiện, tài sản của cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và
cá nhân đèu có thể được huy động để chữa cháy và phục vụ chữa cháy (Điều 34 Huy động
lực lượng, phương tiện để chữa cháy).
* Đối với chỉ huy chữa cháy, khi lực lượng Cảnh sát PCCC chưa đến kịp, Luật
PCCC đã quy định những những người có thể là chỉ huy chữa cháy (cháy tại thôn, ấp, bản,
13
tại cơ sở, cháy rừng v.v…) và quy rõ thẩm quyền của chỉ huy chữa cháy (Điều 37 Người
chỉ huy chữa cháy, Điều 38 Quyền và trách nhiệm của người chỉ huy chữa cháy)
* Luật PCCC quy định trách nhiệm của UBND các cấp, của người đứng đầu cơ
quan tổ chức trong xử lý khi có cháy lớn và cháy có nguy cơ gây thiệt hại nghiêm trọng
cũng như việc tổ chức khắc phục hậu quả vụ cháy (Điều 40 Khắc phục hậu quả vụ cháy,
Điều 41 Bảo vệ hiện trường, lập hồ sơ vụ cháy)
+ Trong xây dựng lực lượng :
Luật PCCC quy định ngoài lực lượng Cảnh sát PCCC còn phải xây dựng lực lượng
dân phòng, PCCC cơ sở, chuyên ngành ; các thôn, ấp, bản, tổ dân phố đều phải thành lập
các đội dân phòng ; các cơ sở phải thành lập đội PCCC cơ sở và quy định nhiệm vụ cho
lực lượng này (Điều 43 Lực lượng phòng cháy và chữa cháy , Điều 44 Thành lập, quản lý,
chỉ đạo đội dân phòng và đội phòng cháy và chữa cháy cơ sở)
+ Về trang bị phương tiện và đầu tư cho PCCC.
* Các cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân phải tự trang bị phương tiện PCCC
và phải tự bảo đảm kinh phí cho PCCC (Điều 50 Trang bị phương tiện PCCC đối với cơ
sở, thôn, ấp, bản, tổ dân phố, hộ gia đình, các loại rừng và phương tiện giao thông cơ giới,
Điều 55 Ngân sách Nhà nước đầu tư cho hoạt động PCCC)

* Trong nguồn tài chính đầu tư cho PCCC, ngoài nguồn ngân sách nhà nước, Luật
PCCC còn quy định nguồn thu từ bảo hiểm cháy, nổ, nguồn đóng góp tự nguyện, tài trợ
… ; nhà nước khuyến khích các hoạt động đầu tư cho hoạt động PCCC (Điều 54 Nguồn tài
chính đầu tư cho hoạt động PCCC, Điều 56 Khuyến khích đầu tư cho hoạt động PCCC).
Ý nghĩa trong công tác của lực lượng Cảnh sát PCCC:
- Trong công tác tham mưu đề xuất:
Luôn quán triệt quan điểm phát huy sức mạnh tổng hợp trong mỗi chủ trương, kế
hoạch, biện pháp về PCCC trong phạm vi cả nước cũng như từng địa phương;
Bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp chính quyền, các ngành, đoàn thể và sự
phối hợp đồng bộ các lực lượng trong việc giải quyết nhiệm vụ PCCC ở địa phương.
- Biết phát huy sức mạnh các cơ quan thông tin đại chúng trong công tác tuyên
truyền PCCC, chủ động đề ra các nội dung tuyên truyền thiết thực phù hợp với nhiệm vụ,
yêu cầu công tác PCCC của từng địa phương.
- Trong công tác tổ chức thực hiện:
* Chủ động xây dựng các kế hoạch, quy chế phối hợp thực hiện trong đó quy định
rõ trách nhiệm các các lực lượng, cơ quan trong việc giải quyết các nhiệm vụ PCCC trên
cơ sở phát huy thế mạnh của từng lực lượng
* Phải tăng cường công tác hướng dẫn nghiệp vụ PCCC cho các ngành, các cơ
quan, tổ chức và mọi người dân để nâng cao trách nhiệm trng PCCC, đồng thời nâng cao
chất lượng công tác kiểm tra, xây dựng và nhân các điển hình tiên tiến về PCCC.
14
Câu 5. Nguyên tắc: Mọi hoạt động PCCC trước hết phải được thực hiện và giải
quyết bằng lực lượng và phương tiện tại chỗ. Sự thể hiện nguyên tắc này trong các quy
định của Luật PCCC và việc quán triệt trong công tác quản lý nhà nước của lực lượng
Cảnh sát PCCC& CNCH.
Tại Điều 4 Luật PCCC quy định 4 nguyên tắc trong hoạt động PCCC là sự tổng
kết, rút kinh nghiệm từ thực tiễn của công tác PCCC và được khái quát hóa thành các quan
điểm mang tính nguyên tắc, chỉ đạo toàn bộ nội dung Luật PCCC và hoạt động PCCC .
Nguyên tắc "Mọi hoạt động PCCC trước hết phải được thực hiện và giải quyết bằng lực
lượng và phương tiện tại chỗ" là nguyên tắc khẳng định rằng hoạt động PCCC muốn có

hiệu quả cần phải được giải quyết ngay từ cơ sở, ngay từ ban đầu theo phương châm 4 tại
chỗ "Lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ, phương án tại chỗ và hậu cần tại chỗ", chỉ có
như vậy thì việc QLNN về PCCC mới có hiệu lực và hiệu quả.
Nguyên tắc này là nguyên tắc thể hiện tính tích cực, chủ động, phát huy sức mạnh
tổng hợp của toàn xã hội trong hoạt động PCCC, nó thể hiện tính hiệu quả trong hoạt động
15
PCCC, đó là kết quả phụ thuộc trước hết vào việc chuẩn bị về xây dựng lực lượng, trang bị
phương tiện, xây dựng và thực tập phương án chữa cháy, công tác hậu cần đảm bảo của
mỗi cơ sở, khu dân cư, hộ gia đình
Vì sao phải quán triệt nguyên tắc này trong hoạt động PCCC?
+ PCCC là hoạt động mang tính xã hội rộng lớn, vì cháy có thể xảy ra ở bất cứ đâu,
vào bất cứ thời điểm nào mà ở đó có sự kết hợp trong những điều kiện nhất định các yếu tố
chất cháy, nguồn nhiệt và chất ôxy hoá.
+ Các giải pháp về phòng ngừa cháy, nổ luôn phải là giải pháp thực tế gắn với yêu
cầu thực tế của từng cơ sở; việc phát hiện cháy, tổ chức dập cháy ngay từ khi mới phát hiện
bắt đầu từ các cơ sở, khu dân cư, hộ gia đình.
+ PCCC tại chỗ là vấn đề mang tính chiến lược trong công tác PCCC, muốn bảo
đảm hiệu quả PCCC thì từ mỗi cơ sở, khu dân cư, hộ gia đình phải biết tự tổ chức công tác
PCCC.
Nguyên tắc thể hiện trong Luật PCCC:
- Luật PCCC xác định trách nhiệm chung và trách nhiệm cụ thể trong tổ chức hoạt
động phòng cháy và chữa cháy của mỗi cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân (trong đó
nhấn mạnh vai trò trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, chủ hộ gia đình)
được quy định tại Điều 5, Luật PCCC
- Về công tác phòng cháy:
+ Cơ quan, tổ chức, hộ gia đình có trách nhiệm tuyên truyền, giáo dục, phổ biến
pháp luật và kiến thức PCCC trong phạm vi quản lý của mình (Điều 8 Ban hành và áp
dụng tiêu chuẩn về PCCC, Luật PCCC)
+ Luật PCCC xác định các yêu cầu bảo đảm an toàn phòng cháy tại khu dân cư, hộ
gia đình: phải có quy định, nội quy, có giửi pháp về PCCC, ngăn cháy … (Điều 17 PCCC

đối với nhà ở và khu dân cư)
+ Đối với phương tiện giao thông cơ giới: chủ sở hữu, người chỉ huy, điều khiển
phương tiện có trách nhiệm bảo đảm an toàn PCCC trong suốt quá trình hoạt động (Điều
18 PCCC đối với phương tiên giao thông cơ giới)
+ Bảo đảm yêu cầu PCCC đối với rừng của cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và cá
nhân (Đièu 19 PCCC đối với Rừng)
+ Phải bảo dảm các yêu cầu phòng cháy đối với cơ sở và trong các cơ sở đặc thù:
Khu công nghiệp, cơ sở khai thức, sản xuất, sử dụng sản phẩm dầu mỏ khí đốt; công trình
cao tầng, công trình ngầm; trong sản xuất, cung ứng điện; chợ, trung tâm thương mại, kho
tàng; cảng, nhà ga, bến xe, bệnh viện, trường học, trụ sở làm việc, thư viện, bảo tàng với
những yêu cầu cụ thể về phòng gừa cháy nổ (được quy định từ điều 21 đến Điều 28 Luật
PCCC)
- Để đảm bảo các yêu cầu về chữa cháy tại chỗ:
+ Luật PCCC quy định trách nhiệm xây dựng phương án, duyệt và tổ chức thực tập
phương án trong các cơ sở, thôn ấp, bản (Điều 31 Xây dựng và thực tập phương án chữa
cháy, Luật PCCC)
+ Trách nhiệm báo cháy, tham gia chữa cháy; các lực lượng khi được huy động
phải sẵn sàng tham gia chữa cháy khi (Điều 33 Trách nhiệm chữa cháy và tham gia chữa
cháy, Điều 34 Huy động lực lượng, phương tiện để chữa cháy Luật PCCC).
+ Quy định người chỉ huy, trách nhiệm chỉ huy chữa cháy khi xảy ra cháy tại cơ sở,
khu dân cư, cháy rừng … trên cơ sở phát huy vai trò của chỉ huy tại chỗ (Điều 37, 38 Luật
PCCC).
16
- Luật PCCC quy định những vấn đề có tính nguyên tắc trong việc xây dựng lực
lượng PCCC tại chỗ:
+ Mỗi thôn, ấp bản, tổ dân phố phải thành lập đội dân phòng, mỗi cơ sở phảI thành
lập Đội PCCC cơ sở và quy định việc tổ chức, quản lý đội dân phòng, Đội PCCC cơ sở
(Điều 44)
+ Luật PCCC quy định rõ nhiệm vụ của lực lượng PCCC tại chỗ và công tác huấn
luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ PCCC cho lực lượng này (Điều 45, 46 Luật PCCC);

- Luật PCCC quy định về trách nhiệm tự trang bị phương tiện PCCC đối với cơ sở,
thôn, ấp, bản, tổ dân phố, phương tiện giao thông cơ giới, hộ gia đình (Điều 50)
- Luật PCCC quy định về tự bảo đảm kinh phí cho hoạt động PCCC (Điều 55)
Lực lượng Cảnh sát PCCC quán triệt nguyên tắc trên:
+ Phải quán triệt nội dung nguyên tắc trong các mặt công tác của lực lượng; tham
mưu cho các cấp có thẩm quyền chỉ đạo, thực hiện phương châm 4 tại chỗ: chỉ huy tại
chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ và hậu cần tại chỗ trong hoạt động PCCC tại
các cơ sở.
+ Tăng cường công tác kiểm tra, hướng dẫn việc thành lập, quản lý, duy trì hoạt
động lực lượng PCCC tại chỗ bảo đảm đủ số lượng và nâng cao chất lượng hoạt động.
+ Nâng cao chất lượng công tác huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ PCCC cho lực
lượng dân phòng, lực lượng PCCC cơ sở và chuyên ngành theo quy định của pháp luật,
bảo đảm cho lực lượng này chủ động trong công tác phòng ngừa cháy và biết tổ chức chữa
cháy khi có cháy xảy ra
+ Hướng dẫn việc trang bị, quản lý, sử dụng, bảo dưỡng các phương tiện PCCC
được trang bị và bảo đảm các điều kiện phục vụ chữa cháy: giao thông, nguồn nước chữa
cháy, thông tin liên lạc tại cơ sở
+ Tăng cường các biện pháp tuyên truyền giáo dục mọi người nâng cao ý thức trách
nhiệm, hiểu biết về công tác PCCC, tích cực tham gia các hoạt động PCCC;
+ Đề xuất các giải pháp nâng cao trách nhiệm của các cấp, các ngành, người đứng
đầu cơ quan tổ chức trong công tác PCCC tại các cơ sở, khu dân cư, hộ gia đình
Câu 6. Các đặc điểm của quản lý nhà nước về PCCC và quán triệt các đặc điểm
này trong công tác của lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH.
- Nêu khái niệm quản lý nhà nước về PCCC: là sự tác động điều chỉnh bằng quyền
lực pháp luật của nhà nước đối với các hoạt động trong lĩnh vực PCCC của các chủ thể có
thẩm quyền theo quy định của pháp luật, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất các vụ cháy xảy
ra và thiệt hại do cháy gây ra, góp phần bảo vệ tính mạng, tài sản của nhà nước, của tập thể
và cá nhân; bảo vệ môi trường, bảo đảm an ninh và trật tự ATXH.
- Quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy là một nội dung trong quản lý
hành chính nhà nước đối với các lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội, vì vậy quản lý

nhà nước về phòng cháy và chữa cháy cũng mang những đặc điểm chung của quản lý hành
chính nhà nước, như:
Mang tính quyền lực nhà nước; được thực hiện bởi các chủ thể có quyền năng
hành pháp; là hoạt động có tính chấp hành và điều hành, tính tổ chức, thống nhất và thứ
bậc chặt chẽ v.v
Tuy nhiên, đối tượng thuộc phạm vi quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy
là hoạt động phòng cháy, chữa cháy trong các cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và các cá nhân,
17
một lĩnh vực có liên quan chặt chẽ đến các hoạt động kinh tế, xã hội. Trong sự phát triển
của nền kinh tế - xã hội ở nước ta hiện nay, đặc biệt là quá trình hội nhập, mở cửa, liên
doanh liên kết với nước ngoài để thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đã làm
cho các đối tượng quản lý phát triển rất đa dạng với tính chất và yêu cầu về phòng cháy và
chữa cháy ngày càng đa dạng, phức tạp, đòi hỏi ở trình độ kỹ thuật cao. Sự xuất hiện các
khu chế xuất, khu công nghiệp tập trung, khu công nghiệp kỹ thuật cao; sự hình thành
những ngành kinh tế mũi nhọn như: khai thác chế biến dầu mỏ khí đốt, khai khoáng, điện,
điện tử, hoá chất, vật liệu xây dựng v.v… mà đặc điểm của quá trình này là việc sử dụng
và sản xuất ra ngày càng tăng các nguyên liệu, các chất dễ cháy, đã đặt ra những yêu cầu
mới cho công tác phòng cháy và chữa cháy.
Trên phương diện xã hội: việc hình thành các trung tâm đô thị lớn, tập trung, các
khu chung cư cao tầng và quá trình đô thị hoá nông thôn đã đặt ra những yêu cầu mới cho
công tác phòng cháy, chữa cháy ngay từ khâu thiết kế quy hoạch đến việc bảo đảm an toàn
an toàn PCCC cho cộng đồng dân cư tại những khu đô thị tập trung; mặt khác, đời sống
của các tầng lớp dân cư ngày càng cao được chứng tỏ bằng việc sử dụng ngày càng nhiều
các thiết bị, đồ dùng có giá trị kinh tế lớn, nhưng cũng ẩn chứa trong đó đặc tính nguy
hiểm liên quan đến cháy, nổ.
Từ thực tiễn công tác phòng cháy và chữa cháy cho thấy sự tăng trưởng kinh tế - xã
hội không loại trừ mà còn bao hàm trong nó những nguy cơ tiềm ẩn dễ dẫn đến cháy, nổ.
Vì vậy, để đảm bảo an toàn cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và an toàn cho
mỗi gia đình, điều chủ yếu là phải luôn chú ý và tăng cường các mặt phòng cháy và chữa
cháy, có thể nói phòng cháy và chữa cháy như là một quá trình gắn liền một cách tất yếu

ngay trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, sinh hoạt của toàn xã hội. Từ tính
chất và đặc điểm của đối tượng quản lý có thể rút ra một số đặc điểm của hoạt động quản
lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy sau:
- Quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy thuộc lĩnh vực quản lý an toàn xã
hội; có liên quan chặt chẽ đến việc đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản và môi trường; có
tác động trực tiếp đến việc đảm bảo an toàn và hiệu quả sản xuất kinh doanh cũng như
hiệu quả các hoạt động khác trong xã hội. Vì vậy, trong quản lý nhà nước về phòng cháy
và chữa cháy phải luôn quán triệt quan điểm phòng cháy, chữa cháy phục vụ nhiệm vụ, yêu
cầu phát triển kinh tế - xã hội; coi phòng cháy, chữa cháy là yêu cầu tự thân trong hoạt
động của từng cơ quan, tổ chức và mỗi hộ gia đình. Cần chống khuynh hướng tách rời
phòng cháy, chữa cháy với sự phát triển kinh tế - xã hội cũng như cường điệu hoá công tác
phòng cháy, chữa cháy, không tính toán đến khả năng, điều kiện kinh tế - xã hội cho phép.
- Quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy là quá trình dựa trên cơ sở kiến
thức chuyên môn kỹ thuật và sử dụng các thành tựu của khoa học, công nghệ về phòng
cháy và chữa cháy. Các yêu cầu về phòng cháy và chữa cháy đối với các loại hình cơ sở,
các công trình xây dựng, các khu dân cư đều có những yêu cầu, nội dung cụ thể khác
nhau, vì vậy nó đòi hỏi việc đưa ra các quyết định quản lý của các chủ thể có thẩm quyền
phải chú ý đến đặc điểm về phòng cháy và chữa cháy của từng đối tượng quản lý cụ thể.
Đồng thời phải tính toán đến tính khả thi trong tổ chức thực hiện, hay nói cách khác, các
quyết định quản lý phải phù hợp với khả năng kinh tế và điều kiện kỹ thuật cho phép.
- Hoạt động quản lý nhà nước không chỉ là quá trình quản lý gắn liền với các yếu tố
kỹ thuật mà còn gắn liền với yếu tố xã hội. Có thể nói quản lý nhà nước về phòng cháy
chữa cháy luôn gắn liền với quá trình xã hội hoá công tác phòng cháy và chữa cháy. Mục
tiêu quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy và mục tiêu xã hội hoá công tác phòng
cháy và chữa cháy là đồng nhất nhưng có sự khác nhau về cách thức, hình thức thực hiện.
18
Hoạt động quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy nhằm từng bước xác lập quá
trình xã hội hoá và ngược lại xã hội hoá càng sâu rộng bao nhiêu càng bảo đảm hiệu lực và
hiệu quả quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy bấy nhiêu.
- Quán triệt trong công tác xây dựng lực lượng CS.PCCC&CNCH

+ Về công tổ chức: kiện toàn tổ chức bộ máy, xây dựng, hoàn thiện mô hình tổ
chức bộ máy Cảnh sát PCCC&CNCH (Cục PCCC&CNCH, Sở Cảnh sát PCCC và các
phòng Cảnh sát PCCC&CNCH) phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ công tác PCCC …
Nâng cao năng lực tổ chức, quản lý công tác PCCC: Biết quán triệt yêu cầu nhiệm
vụ phát triển kinh tế, xã hội trong các mặt công tác PCCC; quán triệt các nguyên tắc PCCC
vào các mặt công tác quản lý; Có năng lực tổ chức vận động quần chúng, biết phối hợp,
phát huy sức mạnh tổng hợp trong thực hiện nhiệm vụ; Biết tham mưu, đề xuất, giải quyết
những vấn đề mới đặt ra cho công tác PCCC; có phong cách làm việc khoa học, sử dụng
đúng quyền hạn được giao
+ Về công tác cán bộ: xây dựng đội ngũ cán bộ Cảnh sát PCCC có trình độ
KHKT.PCCC, kiến thức về quản lý nhà nước; kiến thức pháp luật về PCCC vững vàng, có
trình độ ngoại ngữ, tin học cần thiết đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ công tác chuyên môn
+ Công tác chính trị tư tưởng: Giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ chiến sỹ
Cảnh sát PCCC quan điểm PCCC phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, gắn PCCC
với yêu cầu CNH&HĐH; nâng cao ý thức trách nhiệm, đổi mới các mặt công tác chống
gây phiền hà, sách nhiễu cơ sở v.v
- Quán triệt nội dung quản lý NN về PCCC trong công tác của lực lượng CS
PCCC:
+ Hoạt động quản lý NN về PCCC phải luôn bám sát với các nhiệm vụ phát triển
KT-XH và phục vụ các nhiệm vụ phát triển KT-XH của đất nước.
+ Các biện pháp về PCCC phải đáp ứng các yêu cầu phát triển của cơ sở bảo đảm
phòng ngừa cháy nổ và sẵn sàng chữa cháy có hiệu quả.
+ Việc đưa ra các quyết định quản lý của các chủ thể quản lý phải chú ý đến đặc
điểm về PCCC của từng đối tượng quản lý cụ thể và phải tính toán đến tính khả thi trong
việc tổ chức thực hiện.
+ Các biện pháp quản lý NN về PCCC phải chú ý đến các đặc điểm, tính chất loại
hình cơ sở để có các giải pháp phù hợp.
+ Chú ý phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn XH trong công tác PCCC.Khuyến
khích các hoạt động chủ động sáng tạo của các cơ sở trong hoạt động PCCC.
+ Nâng cao trình độ khoa học kỹ thuật PCCC cho CBCS CSPCCC.

19
Câu 7. Các hình thức quản lý nhà nước về PCCC.
Hình thức quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy là hoạt động biểu hiện ra
bên ngoài của chủ thể quản lý, tác động đến đối tượng quản lý trong việc thực hiện chức
năng, nhiệm vụ quyền hạn nhằm thực hiện những nhiệm vụ quản lý đặt ra. Hay nói cách
khác, hình thức quản lý chính là cách thức thể hiện nội dung quản lý nhà nước về phòng
cháy và chữa cháy.
Các hình thức quản lý nhà nước về PCCC:
- Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về phòng cháy và chữa cháy
Văn bản quy phạm pháp luật là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban
hành theo thủ tục, trình tự luật định, trong đó có các quy tắc xử sự chung, được nhà nước
bảo đảm thực hiện nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về phòng cháy và chữa cháy là hình thức
pháp lý quan trọng nhất trong hoạt động của các chủ thể quản lý nhà nước về phòng cháy
và chữa cháy. Vì thông qua việc ban hành văn bản, nó đảm bảo cho việc cụ thể hoá yêu
cầu của Luật PCCC thành các quy định cụ thể, đồng thời thể hiện đầy đủ quyền lực quản lý
(quyền lực nhà nước) đối với đối tượng quản lý, bắt buộc phải thực hiện nghiêm chỉnh.
Đồng thời, thông qua các văn bản quy phạm pháp luật, các chủ thể quản lý có thẩm quyền
quy định những nguyên tắc xử sự chung trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy; xác định
nhiệm vụ, quyền và nghĩa vụ cụ thể của các bên tham gia quan hệ pháp luật về phòng cháy,
20
chữa cháy; xác định rõ thẩm quyền và thủ tục, trình tự tiến hành v.v Ví dụ: để việc bảo
đảm việc thi hành Luật Phòng cháy và chữa cháy, Chính phủ đã ban hành Nghị định số
35/2003/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật PCCC, Nghị định số
130/2006/NĐ-CP về thực hiện chế độ bảo hiểm bắt buộc, Nghị định số 123/2005/NĐ-CP
về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC v.v Bộ Công an ban hành Thông tư
số 04/2004/TT-BCA hướng dẫn thực hiện Nghị định số 35/2003/NĐ-CP; UBND cấp tỉnh
ban hành các quyết định, chỉ thị nhằm quán triệt, tổ chức thực hiện Luật PCCC, Nghị định
của Chính phủ và các văn bản hướng dẫn thực hiện của Bộ Công an về PCCC trong địa
phương mình.

Việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về phòng cháy và chữa cháy phải
được thực hiện theo đúng thẩm quyền và tuân theo những quy định về trình tự, thủ tục mà
pháp luật đã quy định. Theo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008, các cơ
quan hành chính nhà nước được ban hành các loại văn bản sau:
+ Chính phủ ban hành Nghị định;
+ Nghị quyết liên tịch giữa Chính phủ với cơ quan trung ương của các tổ chức
chính trị - xã hội;
+ Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định;
+ Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ ban hành Thông tư hoặc phối hợp giữa
các Bộ, cơ quan ngang Bộ ban hành Thông tư liên tịch;
+ UBND các cấp ban hành các quyết định, chỉ thị.
- Ban hành văn bản áp dụng quy phạm pháp luật về phòng cháy và chữa cháy
Ban hành văn bản áp dụng quy phạm pháp luật về phòng cháy và chữa cháy là
hình thức hoạt động chủ yếu của các chủ thể quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa
cháy. Nội dung của nó là áp dụng một hay nhiều quy phạm pháp luật vào một trường hợp
cụ thể, trong những điều kiện cụ thể, làm phát sinh, thay đổi hay chấm dứt những quan hệ
pháp luật về phòng cháy và chữa cháy cụ thể.
Các văn bản áp dung pháp luật rất khác nhau về nội dung, tính chất, mục đích
nhưng có thể chia thành hai nhóm lớn sau: những văn bản chấp hành pháp luật và những
văn bản bảo vệ pháp luật.
Ban hành văn bản chấp hành pháp luật là việc các chủ thể quản lý áp dụng hoặc
hiện thực hoá phần quy định của pháp luật tương ứng, đây là hoạt động mang tính tích cực
của chủ thể quản lý.
Ban hành các văn bản bảo vệ pháp luật, đây là các văn bản áp dụng hoặc hiện thực
hoá phần chế tài của quy phạm pháp luật tương ứng.
Ví dụ: Ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính, quyết định tạm đình chỉ, quyết
định đình chỉ trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy.
Những văn bản áp dụng quy phạm pháp luật do các chủ thể ban hành có tác động
trực tiếp đến quyền và lợi ích của các đối tượng thuộc diện quản lý nhà nước về phòng
cháy và chữa cháy, nên đòi hỏi các chủ thể có thẩm quyền phải có kiến thức pháp lý và

chuyên môn cần thiết, xem xét kỹ mọi mặt của vấn đề cần giải quyết để đưa ra quyết định
đúng đắn và hợp lý.
- Ban hành văn bản hành chính thông thường
Là những văn bản chỉ đạo, triển khai các mặt công tác hoặc phản ánh tình hình, trao
đổi, giao dịch v.v… của các cơ quan quản lý nhà nước về PCCC, bao gồm: Chỉ thị; công
văn đôn đốc, yêu cầu, kiến nghị, trao đổi; chương trình, kế hoạch công tác; thông báo, báo
cáo, tờ trình, công điện v.v…. Tuy nhiên, việc ban hành văn bản hành chính phải tuân thủ
21
những quy định về thẩm quyền, trình tự và phải đáp ứng yêu cầu chung về nội dung, thể
thức và kỹ thuật trình bày văn bản.
- Các hình thức mang tính chất pháp lý khác
Đây cũng là hình thức pháp lý quan trọng trong hoạt động quản lý nhà nước về
phòng cháy và chữa cháy. Hình thức hoạt động này được tiến hành khi phát sinh những
điều kiện tương ứng được định trước trong quy phạm pháp luật nhưng không cần ban hành
văn bản áp dụng quy phạm pháp luật.
Đó là những hoạt động như:
+ Tiến hành kiểm tra an toàn PCCC (định kỳ, đột xuất), tiến hành kiểm tra theo
chuyên đề, chuyên ngành.
+ Lập biên bản kiểm tra an toàn PCCC, biên bản vi phạm quy định an toàn phòng
cháy và chữa cháy, biên bản kiểm tra thi công và biên bản nghiệm thu hệ thống phòng cháy
và chữa cháy, biên bản vụ cháy v.v
+ Hoạt động cấp giấy chứng nhận: Chứng nhận thẩm duyệt về phòng cháy và chữa
cháy; chứng nhận kiểm định chất lượng phương tiện đảm bảo an toàn PCCC; chứng nhận
cơ sở đảm bảo các điều kiện an toàn về phòng cháy và chữa cháy v.v
+ Hoạt động cấp các loại giấy phép: Giấy phép vận chuyển chất, hàng nguy hiểm
về cháy, nổ; giấy phép vận chuyển vật liệu nổ công nghiệp
Nghiên cứu các hoạt động này cho thấy nó được tiến hành trên cơ sở các quy định
của pháp luật và gắn liền với nhiệm vụ, quyền hạn được giao. Để bảo đảm hiệu quả thực
hiện, các chủ thể quản lý phải thực hiện đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục do pháp luật
quy định.

Những hình thức không mang tính pháp lý
Đó là những hình thức hoạt động thuộc phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn
của chủ thể quản lý nhà nước về PCCC nhằm tổ chức thực hiện các nhiệm vụ quản lý, bảo
đảm hiệu lực và hiệu quả hoạt động.
+ Hình thức hội nghị
Hình thức hội nghị có nội dung chủ yếu là sự thống nhất ý kiến của tập thể lãnh đạo
và điều phối công việc. Nó còn sử dụng để thông cáo, thông báo, truyền đạt chủ trương,
chính sách, biện pháp công tác (đối với cơ quan thẩm quyền chung thì hình thức hội nghị
là hình thức mang tính pháp lý).
Hình thức hội nghị có thể được thực hiện để tiến hành sơ kết, tổng kết các mặt công
tác PCCC (hội nghị truyền thống) hoặc đi sâu vào một lĩnh vực quản lý (hội nghị chuyên
đề) để phân tích đánh giá, đề xuất các giải pháp tổ chức thực hiện có hiệu quả hoặc có thể
được tiến hành thông qua hình thức hội nghị trực tuyến.
Trong hình thức hội nghị, điều quan trọng là chương trình nghị sự, nội dung phải
được chuẩn bị chu đáo, thiết thực, có phân công trách nhiệm rõ ràng và chủ trì hội nghị
phải thực hiện một cách khoa học.
+ Áp dụng những biện pháp tổ chức trực tiếp
Kết quả những hoạt động này không tạo ra những quy tắc bắt buộc chung, không
làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt các quan hệ pháp luật, nhưng có ý nghĩa quan trọng
giúp cho cơ quan quản lý trong việc mở rộng một cách toàn diện việc nghiên cứu, tổng kết
và phổ biến những kinh nghiệm tiên tiến. Đồng thời áp dụng các biện pháp cụ thể nhằm
ứng dụng những thành tựu của khoa học, công nghệ vào quá trình quản lý, tổ chức, kiểm
tra, điều phối hoạt động nhằm giải quyết những nhiệm vụ đặt ra trong quản lý nhà nước về
phòng cháy và chữa cháy.
+ Thực hiện các hoạt động mang tính chất tác nghiệp về nghiệp vụ - kỹ thuật
22
Đây là những hoạt động sử dụng kiến thức nghiệp vụ, áp dụng các thành tựu của
khoa học công nghệ vào quá trình quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy.
Những hoạt động này hết sức đa dạng, đó là:
* Tổ chức nghiên cứu, xây dựng các cơ sở khoa học để phục vụ cho việc ban hành

các văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi, bổ sung, ban hành mới) và văn bản áp dụng quy
phạm pháp luật về phòng cháy và chữa cháy.
* Nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ về phòng cháy và chữa cháy vào việc
đề ra các giải pháp tổ chức và kỹ thuật trong phòng cháy, chữa cháy phù hợp với đặc điểm
từng cơ sở, từng lĩnh vực cụ thể.
* Ứng dụng các phương tiện hiện đại vào công tác chỉ huy, điều hành, công tác
nắm tình hình, quản lý cơ sở, quản lý hồ sơ tài liệu v.v
Câu 8. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của lực lượng Cảnh sát
PCCC&CNCH trong công tác PCCC. Sự phối hợp giữa lực lượng Cảnh sát
PCCC&CNCH với các lực lượng khác trong ngành Công an trong quản lý nhà nước về
PCCC.
Căn cứ Điều 47 “Tổ chức lực lượng Cảnh sát PCCC” Luật PCCC và căn cứ vào
Khoản 1 Điều 37 “ Tổ chức bộ máy lực lượng Cảnh sát PCCC” Nghị định 35 thì lực lượng
Cảnh sát PCCC và Thông tư số 04/2004/TT-BCA của Bộ Công an thì:
* Vị trí của lực lượng Cảnh sát PCCC: Là một bộ phận của lực lượng vũ trang,
được tổ chức thống nhất từ trung ương đến địa phương do Bộ trưởng Bộ Công an quản lý
chỉ đạo. Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy là lực lượng nòng cốt trong việc thực hiện
nhiệm vụ quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa cháy.
Chức năng : Căn cứ vào Điều 48 Luật PCCC thì Lực lượng Cảnh sát PCCC và
cứu nạn, cứu hộ có các chức năng:
+ Tham mưu, đề xuất cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành văn bản, tổ
chức, chỉ đạo hoạt động PCCC;
+ Thực hiện quản lý nhà nước về PCCC;
+ Thường trực sẵn sàng chữa cháy, thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn hàng ngày.
Nhiệm vụ : Căn cứ các quy định của Luật PCCC, Nghị định số 35/2003/NĐ-CP
của Chính phủ và Thông tư số 04/2004/TT-BCA của Bộ Công an thì Cảnh sát PCCC có
nhiệm vụ:
Tham mưu đề xuất với cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành, chỉ đạo và tổ
chức thực hiện các quy định của pháp luật về phòng cháy và chữa cháy.
23

Tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật; huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ, kiến
thức về phòng cháy và chữa cháy; hướng dẫn xây dựng phong trào quần chúng tham gia
hoạt động phòng cháy và chữa cháy.
Thực hiện các biện pháp phòng cháy; chữa cháy kịp thời khi có cháy xảy ra, thực
hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn hàng ngày (theo Quyết dịnh số 76/2009/QĐ-TTg ngày
11/5/2009 của Thủ tướng Chính phủ về việc kiện toàn Uỷ ban quốc gia tìm kiếm cứu nạn
và hệ thống tổ chức tìm kiếm cứu nạn của các bộ, ngành trung ương đã xác định lực lượng
Cảnh sát PCCC là cơ quan chuyên trách tìm kiếm cứu nạn của Bộ Công an);
Xây dựng lực lượng phòng cháy và chữa cháy; trang bị và quản lý phương tiện
phòng cháy và chữa cháy.
Tổ chức nghiên cứu và ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ trong lĩnh vực
phòng cháy và chữa cháy.
Kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về phòng cháy và chữa cháy.
Quyền hạn : Để thực hiện các nhiệm vụ trên, lực lượng Cảnh sát PCCC và cứu
nạn, cứu hộ có các quyền hạn sau:
Để thực hiện các nhiệm vụ trên, lực lượng Cảnh sát PCCC và cứu nạn, cứu hộ
có các quyền hạn sau:
- Thẩm duyệt về PCCC đối với các dự án, quy hoạch, các công trình xây dựng,
phương tiện giao thông cơ giới có yêu cầu đặc biệt về PCCC theo quy định của pháp luật;
Kiểm tra nghiệm thu công trình về PCCC;
- Cấp một số loại giấy phép như Giấy chứng nhận đủ điều kiện về PCCC; Giấy
phép vận chuyển vận chuyển vật liệu nổ công nghiệp; Giấy phép vận chuyển chất, hàng
nguy hiểm về cháy, nổ; Giấy chứng nhận huấn luyện nghiệp vụ PCCC; Giấy chứng nhận
kiểm định phương tiện PCCC;
- Ban hành một số loại quyết định như: Quyết định tạm đình chỉ hoạt động và quyết
định gia hạn tạm đình chỉ hoạt động đối với cơ sở, phương tiện giao thông cơ giới, hộ gia
đình và cá nhân không bảo đảm an toàn về PCCC; Quyết định phục hồi hoạt động trở lại;
Quyết định đình chỉ hoạt động đối với cơ sở, phương tiện giao thông cơ giới, hộ gia đình
và cá nhân không bảo đảm an toàn về PCCC ;
- Yêu cầu cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân khắc phục các sơ hở, thiếu sót

trong PCCC; Tiến hành kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm quy định về PCCC theo quy
định của pháp luật;
- Phê duyệt phương án chữa cháy; Trực tiếp chỉ huy chữa cháy, trong phạm vi
quyền hạn được giao có quyền huy động lực lượng, phương tiện và tài sản để chữa cháy,
quyết định phá rỡ nhà, công trình và di chuyển tài sản trong tình thế cấp thiết để cứu người,
ngăn chặn nguy cơ cháy lớn, gây thiệt hại nghiêm trọng; Điều động lực lượng, phương tiện
tham gia hoạt động PCCC theo quy định của pháp luật;
- Trong khi thực hiện nhiệm vụ quản lý của mình mà phát hiện có dấu hiệu tội
phạm, có thẩm quyền khởi tố vụ án và tiến hành một số hoạt động điều tra ban đầu theo
quy định của pháp luật tố tụng hình sự.
Sự phối hợp giữa lực lượng Cảnh sát PCCC &CNCH với các lực lượng khác
trong ngành Công an trong QLNN về PCCC.
- Theo quy định của Luật PCCC, Bộ Công an chịu trách nhiệm trước Chính phủ,
thống nhất quản lý nhà nướic về PCCC; Lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH là một bộ
phận trong CAND, được giao nhiệm vụ trực tiếp quản lý nhà nước về PCCC, bảo đảm an
24
toàn PCCC có liên quan chặt chẽ đến việc bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội nên sự
phối hợp giữa các lực lượng nghiệp vụ trong quản lý nhà nưíưc về PCCC là tất yếu.
Sự phối hợp thể hiện trong những mặt công tác cụ thể, như: quản lý an toàn cháy,
nổ VLNCN (phối hợp với lực lượng Cảnh sát QLHC, CSĐT….); quản lý các cơ sở đặc
biệt là các cơ sở có nguy hiểm cháy nổ cao, cơ sở trọng điểm, cơ sở có vị trí quan trọng về
an ninh, quốc phòng v.v…; phối hợp trong công tác điều tra, xác định nguyên nhân gây
cháy, trong công tác tuyên truyền xây dựng phong trào quàn chúng bảo vệ ANTQ v.v….
Vấn đề là cần xây dựng quy chế phối hợp trên cơ sở bảo đảm thực hiện tốt chức năng,
nhiệm vụ quyền hạn của từng lực lượng.
Để mỗi Cán bộ kiểm tra PCCC thực hiện đúng quyền hạn được giao cần phải
có những điều kiện gì?
+ Nắm chắc nội dung các quy định của pháp luật về PCCC và các quy định khác có
liên quan đến việc thực hiện nhiệm vụ được giao và trên cơ sở đó biết lựa chọn và áp dụng
các quy định của pháp luật vào giải quyết các tình huống cụ thể trong thực hiện công tác

PCCC.
+ Có kiến thức KH-KT về PCCC và các kiến thức KH-KT có liên quan nhằm giải
quyết những nhiệm vụ đặt ra trong công tác PCCC.
+ Nêu cao tinh thần trách nhiệm trung thực, chống bao thủ hữu khuynh cũng như
lạm quyền trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao.
Câu 9. Nội dung, yêu cầu công tác tham mưu, đề xuất về PCCC của lực lượng
Cảnh sát PCCC&CNCH. Những điều kiện bảo đảm chất lượng công tác tham mưu, đề
xuất.
Là chủ thể trực tiếp thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về phòng cháy và chữa
cháy, lực lượng Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ có nhiệm vụ rất
quan trọng trong việc tham mưu cho các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành và tổ
chức chỉ đạo thực hiện các quy định về PCCC.
- Tham mưu, đề xuất là chức năng của lực lượng Cảnh sát PCCC và cứu nạn, cứu
hộ, Cục Cảnh sát PCCC và cứu nạn, cứu hộ có trách nhiệm tham mưu cho lãnh đạo Tổng
cục, lãnh đạo Bộ Công an về các vấn đề có tầm chỉ đạo công tác PCCC trong phạm vi cả
nước; các Sở Cảnh sát PCCC có trách nhiệm tham mưu cho UBND tỉnh, thành phố và lãnh
đạo Bộ Công an về các vấn đề liên quan đến công tác PCCC của tỉnh, thành phố; các
phòng Cảnh sát PCCC và cứu nạn, cứu hộ có trách nhiệm tham mưu cho Giám đốc trình
UBND cấp tỉnh về các vấn đề liên quan đến PCCC tại địa phương.
- Nội dung tham mưu về PCCC bao gồm:
+ Chủ động đề xuất ban hành các văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi, bổ sung,
ban hành mới) thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ
Công an và UBND cấp tỉnh, thành phố về công tác phòng cháy và chữa cháy;
+ Chủ động đề xuất với các cấp có thẩm quyền quyết định các chủ trương, biện
pháp tổ chức công tác phòng cháy và chữa cháy trong phạm vi cả nước cũng như trong
từng địa phương:
* Tuyên truyền, giáo dục pháp luật, nâng cao trách nhiệm và kiến thức về công tác
PCCC trong các cấp, các ngành, trong các cơ sở, địa bàn dân cư và hộ gia đình;
* Công tác xây dựng lực lượng dân phòng, PCCC cơ sở theo quy định của pháp
luật, bảo đảm cho lực lượng này thực hiện tốt công tác PCCC tại chỗ;

25