(Luận án tiến sĩ) Giáo Dục Kĩ Năng Giao Tiếp Cho Học Sinh Lớp 5 Qua Trò Chơi

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.23 MB, 240 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>Chuyên ngành: Giáo dc hóc Mó sỗ: 9 14 01 01 </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

Tôi xin cam đoan đây lc cơng trình nghiên cứu của riêng tơi, ccc s÷ liệu vc k¿t quÁ nghiên cứu trong luận cn chưa từng đư£c ai cơng b÷ trong bÃt cứ cơng trình nco khcc.

<i>Hà Nội, ngày 20 tháng 3 năm 2023 </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

Lßi đầu tiên, tơi xin bcy tá lịng bi¿t ¢n sâu sắc tãi PGS.TS ĐÁng Thcnh Hưng, ngưßi thầy đ愃̀ tận tình, tỉ mỉ hưãng dẫn tơi thực hiện vc hocn thcnh lun cn.

Tụi xin trõn tròng cm Ân Ban gicm hiệu Nhc trưßng, Phịng Đco t¿o, Khoa Gico dÿc Tiểu hßc, ccc thầy gico, cơ gico lc ccn bá giÁng viên vc cáng tcc viên Trưßng Ð¿i hßc Sư ph¿m Hc Nái 2 đ愃̀ trực ti¿p giÁng d¿y, đong gop ý ki¿n vc hß tr£ tơi trong suữt quc trỡnh hòc tp, nghiờn cu.

Xin Êc gi lòi cm Ân chõn thcnh tói Ban gicm hiu, ccc thầy gico, cơ gico vc ccc em hßc sinh lãp 5 ccc trưßng tiểu hßc trên địa bcn huyện Mê Linh, thành ph÷ Hà Nái đ愃̀ t¿o đi liệu tin cậy phÿc vÿ nghiên cứu.

Cu÷i cùng, tơi xin gửi những tình cÁm sâu sắc tãi ccc anh chị nghiên cứu sinh chuyên ngcnh Gico dÿc hßc, Trưßng Ð¿i hßc Sư ph¿m Hc Nái 2, b¿n bè vc gia đình ln quan tâm, đáng viên vc nhiệt tình giúp đỡ tơi hocn thcnh luận cn.

<i>Xin chân thành cảm ơn! </i>

<i><b>Hà Nội, ngày 20 tháng 3 năm 2023 Tác giả luận án </b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

5. Nhiệm vÿ nghiên cứu ... 4

6. Cách ti¿p cận nghiên cứu vc phư¢ng phcp nghiên cứu ... 4

7. Ph¿m vi nghiên cứu ... 6

8. Các luận điểm cần bÁo vệ... 6

9. Đong gop mãi của đ 10. CÃu trúc của luận án ... 7

<b>1.1. Táng quan nghiên cÿu vÃn đÃ ... 8</b>

<i>1.1.1. Những nghiên cứu về giao tiếp, kĩ năng và kĩ năng giao tiếp ... 8</i>

<i>1.1.2. Nghiên cứu về giáo dục kĩ năng giao tiếp qua trò chơi ... 15</i>

<i>1.1.3. Đánh giá chung những kết quả đạt được và hướng triển khai nghiên cứu tiếp theo ... 18</i>

<i>1.3.2. Những yêu cầu của trò chơi ... 32</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<i>1.3.4. Cấu trúc chung của trò chơi ... 35</i>

<i>1.3.5. Ngun tắc thiết kế và tiêu chí lựa chọn trị chơi ... 36</i>

<i>1.3.6. Vai trò của trò chơi trong việc phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 5 .... 37</i>

<i>1.4.2. Nguyên tắc giáo dục kĩ năng giao tiếp qua trò chơi ... 41</i>

<i>1.4.5. Con đường giáo dục kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp qua trò chơi . 451.4.6. Đánh giá quá trình giáo dục kĩ năng giao tiếp qua trị chơi ... 46</i>

K¿t luận chư¢ng 1 ... 52

<i>2.2.6. Tiờu chớ v thang đánh giá kết quả khảo sát ... 59</i>

<i>2.3.2. Thực trạng giáo dục kĩ năng giao tiếp qua trò chơi ... 65</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

<i>2.3.3. Đánh giá thực trạng kĩ năng giao tiếp của học sinh lớp 5 ... 71</i>

<i>2.3.4. Một số khó khăn của giáo viên trong q trình giáo kĩ năng giao tiếp </i>

<b>3.1. Những nguyên tắc cơ bản của biện pháp giáo dục kĩ năng giao tiếp qua trò chơi ... 81</b>

<i>3.1.1. Nguyên tác đảm bảo phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh qua tá chức trò chơi ... 81</i>

<i>3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo vừa sức, phù hợp với học sinh lớp 5 ... 81</i>

<i>3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả trong việc giáo dục kĩ năng giao tiếp qua trò chơi ... 81</i>

<i>3.2.1. Xây dựng quy trình thiết kế và lựa chọn trị chơi giáo dục kĩ năng giao tiếp ... 82</i>

<i>3.2.2. Xây dựng kĩ thuật thiết kế kế hoạch bài dạy/ hoạt động giáo dục nhằm giáo dục kĩ năng giao tiếp qua trò chơi ... 87</i>

<i>3.2.4. Thiết kế và tổ chức môi trường khuyến khích rèn luyện kĩ năng giao tiếp .... 105</i>

K¿t luận chư¢ng 3 ... 113

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>Ch°¢ng 4. THC NGHIịM S PHắM ... 114</b>

<b>4.1. Khỏi quỏt v thćc nghißm ... 114</b>

<i>4.1.1. Mục đích thực nghiệm ... 114</i>

<i>4.1.2. Đối tượng, qui mô và địa bàn thực nghiệm ... 114</i>

<i>4.1.3. Nội dung thực nghiệm ... 114</i>

<i>4.1.4. Tiến trình, phương pháp thực nghiệm ... 114</i>

<i>4.1.5. Phương pháp đo đạc, đánh giá kết quả ... 116</i>

<b>4.2. Phân tích kÁt quÁ thćc nghißm ... 119</b>

<i>4.2.1. Phân tích mức độ tích cực giao tiếp ở nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng ... 119</i>

<i>4.2.3. Phân tích trường hợp cải thiện kĩ năng giao tiếp ... 142</i>

<b>4.3. Đánh giá chung kÁt quÁ thćc nghißm... 146</b>

<i>4.3.2. Về sự cải thiện kĩ năng giao tiếp ... 146</i>

K¿t luận chÂng 4 ... 147

<b>KT LUắN V KHUYN NGH ... 148</b>

<b>DANH MĀC CÁC CƠNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐÀN LU¾N ÁN ... 151</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

BÁng 2.1: S÷ liệu đi BÁng 2.2. L£i ích của việc sử dÿng trị ch¢i trong GDKNGT cho hßc sinh lãp 5

(khÁo sát giáo viên) ... 61 BÁng 2.3. L£i ích của việc sử dng trũ chÂi trong GDKNGT cho hòc sinh lóp 5

(KhÁo sát hßc sinh) ... 62 BÁng 2.4. Đcnh gic mức đá cần thi¿t của ccc KNGT đ÷i vãi hßc sinh tiểu hßc . 63 BÁng 2.5. Đcnh gic mức đá cần thi¿t giáo dÿc ccc kĩ nng giao ti¿p vãi hßc sinh

(KhÁo sát hßc sinh) ... 64 BÁng 2.6. Đcnh gic mức đá sử dÿng con òng tỏ chc GDKNGTqua trũ chÂi ... 66 BÁng 2.7. Đcnh gic mức đá yêu thích tá chức GDKNGT qua các hình thức giáo BÁng 2.10. Táng h£p k¿t quÁ khÁo sát giáo án ... 70 BÁng 2.11. Những biểu hiện của hßc sinh khi tham gia trị ch¢i GDKNGT ... 72 BÁng 2.12. Những biểu hiện trong q trình giao ti¿p qua trị ch¢i (khÁo sát

hßc sinh) ... 73 BÁng 2.13. Đcnh gic của GV v BÁng 2.14. Đcnh gic của hßc sinh v BÁng 2.15. Mát s÷ kho khn của GV khi tỏ chc GDKNGT cho hòc sinh qua trũ chÂi ... 76 BÁng 4.1: Phân bá đ÷i tư£ng thực nghiệm vc đ÷i chứng ... 114 BÁng 4.2: Tiêu chí đcnh gic mức đá Ánh hưáng ... 119 BÁng 4.3: K¿t quÁ đcnh gic mức đá tích cực giao ti¿p trưãc thực nghiệm của

nhom TN vc nhom ĐC ... 119 BÁng 4.4: K¿t quÁ th÷ng kê mơ tÁ cho mức đá tích cực giao ti¿p trưãc thực

nghiệm giữa nhom TN vc nhom ĐC ... 120 BÁng 4.5: K¿t quÁ Test of Homogeneity of Variances cho mức đá tích cực giao

ti¿p trưãc thực nghiệm giữa nhom TN vc nhom ĐC ... 121

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

BÁng 4.6: K¿t quÁ ANOVA cho mức đá tích cực giao ti¿p trưãc thực nghiệm giữa nhom TN vc nhom ĐC ... 122 BÁng 4.7: K¿t quÁ Robust Tests cho mức đá tích cực giao ti¿p trưãc thực nghiệm

giữa nhom TN vc nhom ĐC ... 123 BÁng 4.8: K¿t quÁ đcnh gic mức đá tích cực giao ti¿p sau thực nghiệm của

nhom TN vc nhom ĐC ... 124 BÁng 4.9: K¿t q th÷ng kê mơ tÁ cho mức đá tích cực giao ti¿p sau thực nghiệm giữa nhom TN vc nhom ĐC ... 125 BÁng 4.10: K¿t quÁ Test of Homogeneity of Variances cho mức đá tích cực giao

ti¿p sau thực nghiệm giữa nhom TN vc nhom ĐC ... 126 BÁng 4.11: K¿t quÁ ANOVA cho mức đá tích cực giao ti¿p sau thực nghiệm giữa

nhom TN vc nhom ĐC ... 127 BÁng 4.12: K¿t quÁ Robust Tests cho mức đá tích cực giao ti¿p sau thực nghiệm

giữa nhom TN vc nhom ĐC ... 128 BÁng 4.13: Mức đá Ánh hưáng của các biện pháp đ÷i vãi tích cực giao ti¿p .... 130 BÁng 4.14: K¿t quÁ đcnh gic ccc kĩ nng giao ti¿p trưãc thực nghiệm của nhóm

TN vc nhom ĐC ... 131 BÁng 4.15: K¿t quÁ th÷ng kê mơ tÁ cho kĩ nng giao ti¿p trưãc thực nghiệm giữa

nhom TN vc nhom ĐC ... 132 BÁng 4.16: K¿t quÁ Test of Homogeneity of Variances cho kĩ nng giao ti¿p giữa

thực nghiệm trưãc nhom TN vc nhom ĐC ... 133 BÁng 4.17: K¿t quÁ ANOVA cho kĩ nng giao ti¿p trưãc thực nghiệm giữa nhóm BÁng 4.21: K¿t quÁ Test of Homogeneity of Variances cho kĩ nng giao ti¿p giữa

thực nghiệm giữa nhom TN vc nhom ĐC ... 136

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

BÁng 4.22: K¿t quÁ ANOVA cho kĩ nng giao ti¿p giữa thực nghiệm giữa nhóm TN vc nhom ĐC ... 136 BÁng 4.23: K¿t quÁ Robust Tests cho kĩ nng giao ti¿p giữa thực nghiệm giữa

nhom TN vc nhom ĐC ... 137 BÁng 4.24: Mức đá Ánh hưáng của các biện pháp đ÷i vãi kĩ nng giao ti¿p ... 138 BÁng 4.25: K¿t quÁ đcnh gic ccc kĩ nng giao ti¿p sau thực nghiệm của nhóm

TN vc nhom ĐC ... 138 BÁng 4.26: K¿t q th÷ng kê mơ tÁ cho kĩ nng giao ti¿p sau thực nghiệm giữa

nhom TN vc nhom ĐC ... 139 BÁng 4.27: K¿t quÁ Test of Homogeneity of Variances cho kĩ nng giao ti¿p sau

thực nghiệm giữa nhom TN vc nhom ĐC ... 140 BÁng 4.28: K¿t quÁ ANOVA cho kĩ nng giao ti¿p sau thực nghiệm giữa nhóm

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<i>Hình 4.1: Quy trình phân tích One-Way ANOVA bằng phần mềm SPSS……...118 </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

Cuác cách m¿ng khoa hßc 4.0 vãi sự ti¿n bá vư£t bậc của khoa hßc, cơng nghệ, kỹ thuật,& nhi Trong bữi cnh o, vai trũ vc v trớ ca ngòi lao đáng càng cần đư£c <nâng cÃp= và khẳng định. Sự k¿t n÷i thơng tin, cÁm xúc giữa con ngưßi vãi con ngưßi ngày ccng đư£c quan tâm nhi nhi dÿc, ngo¿i giao, kinh doanh, du lịch,& Để tháa mãn nhu cầu giao ti¿p và ti¿n hành giao ti¿p có hiệu q, con ngưßi cần có kỹ nng giao ti¿p, như I.C.Vapilic đ愃̀ vi¿t: <Giao thiệp vãi mßi ngưßi là mát nghệ thuật mà khơng phÁi ai cũng nắm đư£c. BÃt kỳ ai cũng phÁi hßc đi

Giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p là mát nhiệm vÿ quan trßng của nhc trưßng tiểu hßc, cp hòc t n Trong chÂng trỡnh gico dc phá thông mãi (2018), Nng lực Giao ti¿p – h£p tác đư£c xcc định lc nng lực chung mà mßi mơn hßc đ triển cho hßc sinh. Để giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p, mát trong những hưãng đi phá bi¿n á nhc trưßng nói chung và á tiểu hßc nói riêng hiện nay là d¿y hßc tích h£p trong các mơn hßc cÿ thể, gắn li dÿ giÁi toán (Nguyễn Minh HÁi (2001)[26], Nguyễn Vn Lác (1995)[65], lcm vn (Xuân Thị Nguyệt Hà (2008)[25] (Đß Xuân ThÁo (1996) [98], (Nguyễn Thị Chim Lang (2009)[57]), v.v& Tuy vậy, giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh trong nhà trưßng chưa đư£c quan tâm đúng mức.

Giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p trong nhc trưßng có thể đư£c thực hiện bằng nhi con đưßng khác nhau, thơng qua việc d¿y hßc tích h£p các mơn hßc trên lãp, thơng qua các ho¿t đáng tập thể, sinh ho¿t, thơng qua q trình giao ti¿p trong nhc trưßng, gia đình vc x愃̀ hái,.. hßc sinh đ Trị ch¢i lc mát phư¢ng phcp gico dÿc hiệu quÁ để giúp hßc sinh lãp 5 nắm bắt và phát triển kỹ nng giao ti¿p của mình mát cách tự nhiên và thú vị. Bằng cách sử

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

dng trũ chÂi, hòc sinh cú thể trÁi nghiệm và thực hành các kỹ nng giao ti¿p như lắng nghe, thể hiện ý ki¿n, thci đá, cÁm xúc vc tư¢ng tcc x愃̀ hái mát ccch òng thòi. Trũ chÂi khụng ch mang li ni mơi trưßng giao ti¿p tự nhiên và khơng áp lực. Có thể nói, sử dÿng trị ch¢i để giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh tiểu hßc là cách làm phù h£p nhÃt.

Vãi hßc sinh tiểu hòc, chÂi lc mỏt nhu cu cn thit ữi vói các em, có thể nói nó quan trßng như n, ng, hòc tp trong òi sững cỏc em. Chớnh vì vậy hßc sinh ln tìm mßi cách và tranh thủ thßi gian trong mßi đi em biểu lá tình cÁm rÃt rõ ràng: ni vui mừng khi thÃy đßng đái hồn thành nhiệm vÿ, thÃy có lßi khi khơng làm t÷t đư£c nhiệm vÿ của mình. Đây chính lc đÁc tính thi đua rÃt cao của ccc trũ chÂi. Khi tham gia ccc trũ chÂi, hòc sinh thưßng tập trung h¿t khÁ nng sức lực, tập trung sự chú ý, trí thơng minh và sáng t¿o của mình để ch¢i. Chính vì th¿, trị ch¢i đư£c sử dÿng nhi MÁc dù trị ch¢i đư£c sử dÿng thưßng xuyên và phá bi¿n trong trưßng tiểu hßc, song lí luận v dẫn đ¿n chưa phct huy đư£c h¿t tác dÿng của trị ch¢i.

Việc giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p trong d¿y hßc các mơn hßc, theo hưãng d¿y hßc h£p tcc, dưãi các hình thức hßc nhóm, thÁo luận nhóm, hßc tập theo dự án, chủ đ ti¿p của hßc sinh, trên thực t¿ đ愃̀ đ¿t đư£c những k¿t quÁ đcng khích lệ. Tuy nhiên, những nghiên cứu đo chưa thực sự làm rõ khái niệm kĩ nng giao ti¿p như lc mát trong những kĩ nng hßc tập cÂ bn mc thòng ch bn chung chung v ch tập trung vào tri thức v nng giao ti¿p á lứa tuái tiểu hßc l¿i ccng chưa đư£c giÁi quy¿t thuy¿t phÿc. VÃn đ sử dÿng trò ch¢i để giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cịn ít đư£c nghiên cứu. Nhi nghiên cứu đ愃̀ chứng minh hiệu q của trị ch¢i trong giáo dÿc tiểu hßc, mầm non để phát triển trí tuệ và nhận thức, rèn luyện vận đáng thể chÃt, giáo dÿc hành vi

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

giao ti¿p, phát triển ngôn ngữ (Phan Thị Lan Anh (2010)[3], Lê Thị Minh Hà (2002)[21], Nguyễn Thị Hịa (2003)

[33], Trư¢ng Thị Xn Huệ (2004)[40], Bùi Thị Lâm (2011)[52] Vũ Ngßc Khánh, Ph¿m Minh ThÁo, Nguyễn Thị Thu Hà (2003), Từ điển văn hoá giáo dục Việt

<i>Nam</i>, NXB Vn hoc thông tin, Hc Nái.

[53], Vũ Thị Ngân (2007)[74], Lê Bích Ngßc (2004) [76], Trần Thị Minh Thcnh (2013), v.v&). Tuy nhiên, chưa co nghiên cứu nào v tip qua trũ chÂi ỏ tiu hòc.

T nhng lớ do trên, chúng tôi nghiên cứu đ

giáo dÿc kĩ nng giao tip qua trũ chÂi cho hòc sinh lóp 5; gúp thêm những giÁi pháp nhằm phát triển KNGT cho hßc sinh đßng thßi nâng cao chÃt lư£ng giáo dÿc KNGT trong nhc trưßng tiểu hßc.

<b>2. Māc đích nghiên cÿu </b>

Trên c¢ sá nghiên cứu lí luận vc đcnh gic thực tr¿ng giáo dÿc kĩ nng giao tip cho hòc sinh lóp 5 qua trũ chÂi, lun cn đ hiệu quÁ giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hòc sinh lóp 5.

<b>3. Khỏch th, ỗi tng nghiên cÿu </b>

<i><b>3.1. Khách thể nghiên cứu </b></i>

Quá trình giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh lãp 5 trong nhc trưßng tiểu hßc.

<i><b>3.2. Đối tượng nghiên cứu </b></i>

Các biện pháp giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hòc sinh lóp 5 qua trũ chÂi trong nhc trưßng tiểu hßc.

<b>4. GiÁ thuyÁt khoa hãc </b>

Giáo dÿc KNGT cho hßc sinh là nhiệm vÿ quan trßng trong nhc trưßng tiểu hßc nhằm góp phần nâng cao chÃt lư£ng giáo dÿc trong nhc trưßng nói chung đßng thßi giúp cho hßc sinh phát triển bÁn thân và tự tin trong mơi trưßng ho¿t đáng lứa tuái. Song trong thực t¿, Giáo dÿc KNGT cho HS còn h¿n ch¿ do nhi

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

luận cn đ đư£c mơi trưßng khuy¿n khích hßc sinh giao ti¿p và trÁi nghiệm, t¿o nhi rèn luyện kĩ nng thì chúng sẽ góp phần phát triển kĩ nng giao ti¿p và cÁi thiện k¿t quÁ hßc tập của các em.

<b>5. Nhiòm v nghiờn cu </b>

5.1. Xcc nh cÂ sỏ lớ luận và trực tr¿ng của việc giáo dÿc kĩ nng giao tip qua trũ chÂi ỏ tiu hòc.

Trong quá trình thực hiên luận cn, chúng tôi đ愃̀ qucn triệt ccc quan điểm, phư¢ng phcp luận và cách ti¿p cận sau đây:

<i>6.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc </i>

Giáo dÿc KNGT cho hòc sinh qua trũ chÂi l mỏt h thững ton vn bao gòm cỏc thnh tữ giỏo dÿc: Mÿc tiêu; nguyên tắc; nái dung; hình thức, đcnh gic k¿t quÁ GD và các thành t÷ này khơng tßn t¿i đác lập mc tcc đáng qua l¿i và phÿ thuác lẫn nhau.

Tích h£p giáo dÿc KNGT qua trị ch¢i trong các mơn hßc và các ho¿t đáng giáo dÿc giúp nái dung giáo dÿc trcnh đư£c sự trùng lÁp, đßng thßi phát triển đư£c tri thức mãi, hiểu bi¿t mãi, t¿o mơi trưßng thuận l£i cho giáo dÿc KNGT, phát huy sự sáng t¿o, hứng thú của hßc sinh trong nhi

Kĩ nng giao ti¿p của hßc sinh đư£c hình thành và phát triển thơng qua ho¿t đáng do đo quc trình giáo dÿc KNGT mu÷n đ¿t đư£c hiệu quÁ cần tá chức đa d¿ng các trị ch¢i khác nhau, á các ho¿t đáng và mơn hßc khcc nhau để t¿o đi hßc sinh đư£c trÁi nghiệm mát cách tích cực, chủ đáng, sáng t¿o theo khÁ nng của bÁn

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

thân và phát huy khÁ nng thích ứng vãi thực tiễn cuác s÷ng.

Theo chư¢ng trình gico dÿc phá thơng 2018, nng lực giao ti¿p là mát trong những nng lực chung mà mßi mơn hßc đ sinh; đßng thßi nng lực giao ti¿p cũng lc nng lực chuyên biệt cần phát triển cho hßc sinh qua Mơn Ti¿ng Việt. Chính vì th¿, việc giáo dÿc KNGT cho hßc sinh thơng qua trị ch¢i phÁi gắn li giáo dÿc phá thơng mãi.

Kĩ nng giao ti¿p là mát trong những kĩ nng c÷t lõi, quan tròng nht ca k nng sững cn hỡnh thành và giáo dÿc cho hßc sinh.<Giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh lãp 5 qua trị chÂi theo tip cn k nng sững l cỏch tip cận tập trung vào việc thay đái hành vi giao ti¿p cho hßc sinh theo hưãng tích cực, hiệu quÁ nhÃt. Cách ti¿p cận này cho phép hßc sinh chuyển dịch ki¿n thức, hiểu bi¿t v thcnh thci đá, giá trị thcnh hcnh đáng giao ti¿p trong thực tiễn.=

<i><b>6.2. Phương pháp nghiên cứu </b></i>

<i>6.2.1. Các phương pháp nghiên cu lớ thuyt </i>

Trờn cÂ sỏ su tm, òc ti liệu, scch bco& luận cn đ愃̀ phân tích, táng h£p, phân lo¿i, khái qt hóa cơng trình nghiên cứu á trong vc ngoci nưãc liên quan đ¿n GD

H thững húa cỏc vn qua trũ chÂi. Từ đo, rút ra ccc k¿t luận khoa hßc lcm c¢ sá để khÁo sát, phân tích và đcnh gic thực tr¿ng, đ hßc sinh lãp 5 qua trị ch¢i.

<i>6.2.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn </i>

- PhÂng phcp i quan sỏt, phõn tớch hò sÂ d¿y hßc của giáo viên để đcnh gic thực tr¿ng giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p và sử dÿng trị ch¢i nhằm giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p á tiu hòc.

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

- PhÂng phcp thực nghiệm sư ph¿m. Thực nghiệm đư£c ti¿n hành t¿i 03 trưßng tiểu hßc á huyện Mê Linh để đcnh gic mức đá khÁ thi và hiệu quÁ của biện pháp giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p da vo trũ chÂi.

- PhÂng phcp nghiờn cu tròng h£p nhằm lcm rõ h¢n vc cÿ thể h¢n sự ti¿n bá của 02 hßc sinh trưãc thực nghiệm, trong thực nghiệm và sau thực nghiệm.

- Phư¢ng phcp lÃy ý ki¿n chuyên gia. GÁp gỡ pháng vÃn chuyên gia, cán bá quÁn lí và giáo viên theo nái dung chuẩn bị s¿n để khÁo sát thực tr¿ng, xây dựng biện phcp vc đcnh gic mức đá cần thi¿t và khÁ thi của các biện phcp đ愃̀ đ trong luận án.

<i>6.2.3. Phương pháp thống kê toán học </i>

<b>- S</b>ử dÿng các cơng thức th÷ng kê tốn hßc vãi sự hß tr£ của phần m phiên bÁn 20.0 để xử lí s÷ liệu, đcnh gic thực tr¿ng và tá chức thực nghiệm nhằm kiểm tra tính khÁ thi của các biện pháp giáo dÿc luận cn đưa ra.

<b>7. Ph¿m vi nghiên cÿu </b>

- Nái dung nghiên cứu: Luận án sử dÿng trị ch¢i gico dÿc (trị ch¢i đư£c sử dÿng trong ho¿t đáng giáo dÿc/d¿y hßc và có mÿc đích gico dÿc) lcm phÂng tin giỏo dc KNGT cho hòc sinh lóp 5, v gòi tt trũ chÂi gico dc lc trị ch¢i; Các biện pháp giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p đư£c giãi h¿n á cÃp trưßng và tập trung vào mát s÷ kĩ nng thi¿t thực, thớch hÊp v cn thit ữi vói hòc sinh cuữi cÃp tiểu hßc.

- Địa bcn đi lãp 5 t¿i ccc trưßng TH trên địa bàn TP Hà Nái trong đo: Đ¿i diện cho mẫu trưßng thuác khu vực trung tõm thnh phữ (5 tròng khu vc qun Cu GiÃy); đ¿i diện cho mẫu trưßng thuác khu vực nơng thơn (5 trưßng khu vực huyện Mê Linh); đ¿i diện cho mẫu trưßng thuác khu vực mi

- Thßi gian nghiên cứu: Thßi gian khÁo sát thực t¿ (Hßc kì 2 nm hßc 2021 – 2022); thßi gian thực nghiệm sư ph¿m đư£c ti¿n hành t¿i mát s÷ trưßng tiểu hßc huyện Mê Linh (hßc kì 1, 2 nm hßc 2022 – 2023).

- Giáo án thực nghiệm: K¿ ho¿ch bài d¿y thực nghiệm thi¿t k¿ 2 ti¿t. Thực nghiệm á phân môn Luyện từ và câu, mơn Ti¿ng Việt lãp 5 và giß sinh ho¿t lãp

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

- Giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh trong nhc trưßng tiểu hßc có ý nghĩa, vai trị vơ cùng to lãn trong việc hình thcnh nng lực, phẩm chÃt của ngưßi lao đáng thßi đ¿i mãi.

- Giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh tiểu hòc qua trũ chÂi cú lÊi th lón vỡ trũ chÂi vữn cú bn cht xó hỏi sõu sc, lc mụi tròng d to cÂ hỏi giao tip v lm vic hÊp tỏc. Mòi trũ chÂi cú th giáo dÿc mát s÷ kĩ nng giao ti¿p phù h£p vói chớnh trũ chÂi o, mt khỏc mòi k nng giao ti¿p có thể đư£c giáo dÿc qua mát sữ trũ chÂi khỏc nhau.

- Hiu qu ca giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p qua trị ch¢i phÿ thuác vào việc đ xuÃt các biện pháp giáo dÿc KNGT phù h£p và có thể thực hiện để giáo dÿc KNGT cho hßc sinh.

- Luận án góp phần làm rõ quan niệm khoa hßc v tiểu hßc và giáo dÿc k nng o qua trũ chÂi; Xcc nh mỏt sữ kĩ nng giao ti¿p c¢ bÁn như lc kĩ nng hòc tp cn Êc giỏo dc ữi vói hòc sinh tiểu hßc.

- Luận cn đ愃̀ phct hiện những tßn t¿i và h¿n ch¿ trong quá trình giáo dÿc KNGT qua trị chÂi cho hòc sinh lóp 5 ti mỏt sữ tròng tiểu hßc (đ¿i diện cho mẫu trưßng thuác khu vực thành thị; khu vực nông thôn, khu vực mi thnh phữ H Nỏi òng thòi phõn tớch, cnh gic vc xcc định đư£c các y¿u t÷ Ánh hưáng tãi q trình GD này.

qua trị ch¢i trong đo xây dựng kĩ thuật thi¿t k¿ mát s÷ trị chÂi co nỏi dung tớch hÊp (khoa hòc, ngh thuật, kĩ thuật, sinh ho¿t, xã hái, vn hoa, kinh t¿, hßc tập, mơi trưßng v.v&) nhằm giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh lãp 5.

K¿t quÁ nghiên cứu của luận án sẽ là tài liệu tham khÁo cần thi¿t để giáo dÿc KNGT cho hßc sinh của giáo viên tiểu hßc, phÿ huynh hßc sinh, và những ngưßi quan tâm đ¿n hßc sinh tiểu hßc và sự phát triển của giáo dÿc tiểu hßc.

CÃu trúc luận án bao gßm: (1) Phần má đầu, (2) Nái dung, (3) K¿t luận và khuy¿n nghị, (4) Danh mÿc cơng trình liên quan tãi luận án, (5) Tài liệu tham khÁo;

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

(6) Phÿ lÿc.

Phần nái dung của luận án bao gòm 4 chÂng:

ChÂng 1: CÂ sỏ lớ lun ca giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh lãp 5 qua trị ch¢i.

Chư¢ng 2: Thực tr¿ng giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh lãp 5 qua trị ch¢i. Chư¢ng 3: Biện pháp giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh lãp 5 qua trị ch¢i. Chư¢ng 4: Thực nghiệm sư ph¿m.

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<b>ChÂng 1 </b>

<b>1.1. Táng quan nghiên cÿu vÃn đÃ </b>

<b>1.1.1. Nhąng nghiên cÿu vÃ giao tiÁp, k* nng và k* nng giao tiÁp </b>

<i>1.1.1.1. Những nghiên cứu về giao tiếp </i>

Giao ti¿p lc nhu cầu vc lc đi Thông qua giao ti¿p, cc nhân tham gia vco ccc quan hệ x愃̀ hái vãi tocn cáng đßng, nhß co giao ti¿p con ngưßi ti¿p thu n riêng mình. Cũng qua giao ti¿p con ngưßi bi¿t vc khẳng định gic trị của bÁn thân, trên c¢ sá đi đư£c nhắc đ¿n từ khc sãm

Từ thßi kì cá đ¿i Xoocrate (470- 399 Tr. Công nguyên) vc Platon (428 – 347 trưãc cơng ngun) đ愃̀ coi đ÷i tho¿i như lc sự giao ti¿p trí tuệ, phÁn cnh ccc mữi quan h gia con ngòi vói con ngưßi. Đ¿n thßi kì Phÿc Hưng (1452 – 1512) hßa sĩ Lê-ơ-na Đ¢-vanh-xi đ愃̀ mơ tÁ sự giao ti¿p giữa m¿ vc con trong những bức vẽ của mỡnh; Nhc trit hòc c PhÂ bcch (1804 1872) đ愃̀ khẳng định <BÁn chÃt ngưßi chỉ biểu hiện trong giao ti¿p, trong sự th÷ng nhÃt của con ngòi, trong s thững nht da trờn tớnh hin thực của sự khcc biệt giữa tôi vc b¿n= [5].

Giữa th¿ kỉ XIX, Ccc Mcc (1818 – 1883) [5] trong bÁn thÁo kinh t¿ tri¿t hßc 1884 đ愃̀ bcn v trong sÁn xuÃt vật chÃt vc tci sÁn xuÃt vật chÃt con ngưßi buác phÁi co giao ti¿p trực ti¿p vãi nhau. Con ngưßi chỉ trá thcnh con ngòi khi co mữi quan h hin thc vãi ngưßi khcc, co giao ti¿p trực ti¿p vãi ngưßi khcc.

Bắt đầu từ những nm 70 của th¿ kỉ XX, hcng lo¿t các nghiên cứu v đư£c nghiên cứu bái các nhà tâm lí hßc ngưßi Nga, sau đo lc những nghiên cứu v giao ti¿p á nhi

* Những nghiên cứu á goc đá tâm lí hßc

Các nghiên cứu coi giao ti¿p đÁc trưng cho bÁn chÃt tâm lí, ý thức và nhân cách của con ngưßi (L.X.Vưgotxki [27], P.D.Parưghin [84]). Những nghiên cứu ncy đ愃̀ chỉ ra vai trị quan trßng của giao ti¿p trong quá trình hình thành và phát triển nhận

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

thức. Ngoài ra, nghiên cứu cũng đ愃̀ khẳng định rằng ngơn ngữ và các hệ th÷ng kí hiệu khác khơng chỉ đ¢n thuần lc phư¢ng tiện giao ti¿p mà cịn là cơng cÿ tư duy.

Các nghiên cứu đ愃̀ xem giao ti¿p như lc mát nhu cu hu cÂ ca con ngòi (L.X.Vygotsky, L.I.Bojohovich, A.V.Vendinov, D.T.Campbell [27], [28], [29]). Những nghiên cứu ncy đ愃̀ thừa nhận bÁn chÃt xã hái của con ngưßi, trong đo giao ti¿p là mát đi quan hệ xã hái.

Các nghiên cứu đ愃̀ chỉ ra hậu quÁ của sự thi¿u hÿt giao ti¿p đ÷i vãi sự phát triển tâm lý của trÁ em, như M.Iu.Kischiacopski, J.Bowlby, R.A.Spitz [28]. Sự thi¿u hÿt giao ti¿p có thể dẫn đ¿n các vÃn đ khn trong việc thi¿t lập và duy trì m÷i quan hệ xã hái, phân liệt cÁm xúc và khó khn trong việc giÁi quy¿t xung đát. Các vÃn đ phát triển tâm lý và xã hái của trÁ, và có thể kéo dci đ¿n khi trÁ trưáng thành.

Quan điểm v tranh luận giữa các nhà khoa hßc, điển hình là cuác tranh luận giữa A.A.Leonchiev và B.F.Lomov [28], [64]. A.A.Leonchiev coi giao ti¿p là mát d¿ng đÁc biệt của ho¿t đáng, trong khi đo B.F.Lomov coi ho¿t đáng và giao ti¿p là hai ph¿m trù đßng đẳng vãi nhau. Trong cuác tranh luận này, hai nhà nghiên cứu đ chÃt xã hái của giao ti¿p vc đßng ý v nhau v

T¿i Việt Nam, dưãi goc đá tâm lí, giao ti¿p đư£c nghiên cứu trong các cơng trình của các tác giÁ Ngơ Cơng Hồn [35], Nguyễn Ánh Tuy¿t, Nguyễn Như Mai, Đinh Kim Thoa [106] những nghiên cứu ncy đ愃̀ gop phần mơ tÁ đÁc điểm phát triển tâm lí của trÁ em lứa tuái mầm non, tiểu hßc, trong đo đ tâm lí Ánh hưáng tãi giao ti¿p của trÁ.

* Những nghiên cứu giao ti¿p á goc đá vn hoc - xã hái

Các nghiên cứu của Gudykunst W.B, Ting Toomey, Y.Y. Kim [128],[129] đ愃̀ đcnh gic vai trị của ni y¿u t÷ Ánh hưáng lãn đ¿n giao ti¿p của con ngưßi. Nghiên cứu của Hồng Thị Phư¢ng [85] đ愃̀ xây dựng các biện pháp nhằm phát triển các hành vi giao ti¿p có vn hoa cho trÁ mẫu giáo lãn. Nghiên cứu của Dobkin B.A. và Pace R.C [120] v

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

vn hoa giao ti¿p trong các nhóm xã hái đ愃̀ chỉ ra cách thức giao ti¿p phù h£p và hiệu quÁ đ÷i vãi ccc nhom đ÷i tư£ng khcc nhau. Trong khi đo, nghiên cứu của Elise.T, Carrie R.F, Greenfield P.M, Quiroz.B [135] v trong giáo dÿc đ愃̀ cho thÃy việc giáo viên quan sát, nghiên cứu tình hng và tích cc giao tip vói ngòi hòc, kt nữi vói ph huynh trờn cÂ sỏ hiu mụi tròng sững vc vn hoa đ愃̀ co hiệu quÁ trong giáo dÿc. TÃt cÁ các nghiên cứu ncy đ vai trị quan trßng của vn hoa trong giao ti¿p và giáo dÿc. Việc hiểu và tơn trßng các giá trị, ni vc tÂng tcc mỏt cỏch hiu qu vói nhng ngòi khỏc. Các biện pháp và cách ti¿p cận giao ti¿p phù h£p vãi từng vn hoa vc nhom đ÷i tư£ng khác nhau sẽ giúp tng cưßng sự hiểu bi¿t và tơn trßng giữa các cá nhân và nhóm trong xã hái.

à Việt Nam, các nhà nghiên cứu như Nguyễn Quang [88], Nguyễn Vn Lê [59], Trần Trßng Thuỷ [102], đ愃̀ co đong gop quan trßng trong việc nghiên cứu v vn hoa trong giao ti¿p của các qu÷c gia trên th¿ giãi và của Việt Nam. Các nghiên cứu đ愃̀ phân tích những y¿u t÷ Ánh hưáng đ¿n giao ti¿p thưßng gÁp á các n hố, tri¿t lý v giao ti¿p trong d¿y hßc bÁn ngữ.

* Những nghiên cứu GT á goc đá ngôn ngữ hßc

A.M. Konsơva đ愃̀ nghiên cứu v goc đá sinh hßc, trong đo cho thÃy rằng con ngưßi có khÁ nng ti¿p nhận và sử dÿng ngơn ngữ nhß vào sự phát triển của não bá và các chức nng liên quan đ¿n ngôn ngữ. Hall E.T. [130], B.A. Dobkin vc R.C. Pacer [120] cũng đ愃̀ nghiên cứu các phư¢ng tiện giao ti¿p phi ngơn ngữ và cách sử dÿng chúng hiệu quÁ. Các nghiên cứu của hß cho thÃy rằng giao ti¿p không chỉ dựa trên ngôn ngữ mà cũn bao gòm cỏc phÂng tin khcc như cử chỉ, biểu cÁm mÁt, âm thanh và hình Ánh.

Lĩnh vực giáo dÿc giao ti¿p cho trÁ em là mát lĩnh vực nghiên cứu rÃt phong phú, bao gßm nhi Các nghiên cứu trong lĩnh vực này tập trung vào vai trò và chức nng của giao ti¿p trong sự phát triển của trÁ em, sự hình thành nhân cách và vai trị của giao ti¿p trong việc vư¢n tãi nhận thức vc đcnh gic bÁn thân thơng qua ngưßi khác. ĐÁc

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

điểm giao ti¿p của trÁ của trÁ [140]; thi¿t lập m÷i quan hệ trong giao ti¿p á các giai đo¿n phát triển của trÁ (Ia.L. Kolominxki); Giáo dÿc vn hoa, hcnh vi giao ti¿p cho trÁ (X.V. Pêcherina, E.I. Sibireva, L.M. Sipisưna, A.D. Vôrônôva... (dẫn từ [85]); Y¿u t÷ tình cÁm trong q trình giao ti¿p của trÁ (A.D. Vôrônôva, L.M. Sipisưna); Nghiên cứu việc hình thành KNGT cho trÁ (Tara Winterton [93], Rae Pica [140], Charles. A.S [121], Beisler. F [119], Tara Winterton [93], Rae Pica [140].)

T¿i Việt Nam, có mát s÷ nghiên cứu v tuái và các dân tác khcc nhau như vai trị của GT vãi q trình giáo dÿc hßc sinh (Ph¿m Thị Nguyệt L愃̀ng, Đco Thị Oanh, Vũ Thị Nho [28], Đinh Th¿ Định, Nguyễn Thị Nga [16], Nông Đình Đức [17], Nguyễn Bc Đức [18], Lê M¿nh Hùng [41], [42]); GT của trÁ thc dân tác ít ngưßi khi tãi trưßng (Ph¿m Song Hà [22][23], Phùng Thị Hằng [30], Ngô Giang Nam [70], [71]); Nghiờn cu mữi tÂng quan giữa giáo dÿc gia đình vãi tính tích cực GT của thi¿u niên (Vũ Thị Khánh Linh [63]); Các nghiên cứu v hoc cho ngưßi hßc (Lưu Thu Thuỷ, Bùi Thị Hái [101], Hoàng Thị Phư¢ng [85], Hồng Thị Bích Hưßng [49]; Nghiên cứu v (Nguyễn Vn Lũy, Trần Thị Tuy¿t Hoa [68]); Có thể thÃy rằng các nghiên cứu v giao ti¿p từ goc đá giáo dÿc rÃt đa d¿ng đ愃̀ hưãng tãi ccc đ÷i tư£ng vãi lứa tuái, dân tác, đÁc điểm khác nhau, tuy nhiên chưa co nhi hßc sinh tiểu hßc

* Nghiên cứu giao ti¿p vc kĩ nng giao ti¿p dưãi goc đá thông tin và truy Nghiên cứu v thông tập trung vào việc nghiên cứu các m÷i quan hệ giữa giao ti¿p, kỹ nng giao ti¿p vc ccc phư¢ng tiện thơng tin và truy phân biệt rõ những khác biệt giữa giao ti¿p và ngôn ngữ, nhÃn m¿nh rằng giao ti¿p không chỉ là mát hiện tư£ng tâm lý mà là sự tư¢ng tcc x愃̀ hái. Đi rằng giao ti¿p là mát ho¿t đáng tÂng tcc x hỏi, bao gòm nhi nhau nh ngụn ngữ, cử chỉ, biểu cÁm vc ccc phư¢ng tiện thơng tin và truy hiện đ¿i. Nghiên cứu trong lĩnh vực ncy cũng tập trung vào việc nghiên cứu cách sử dÿng ccc phư¢ng tiện thơng tin và truy giao ti¿p và hiệu quÁ giao ti¿p. Các nghiên cứu ncy đ愃̀ đưa ra ccc giÁi pháp và

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

phư¢ng phcp gico dÿc kỹ nng giao ti¿p thơng qua ccc phư¢ng tiện thơng tin và truy

Các nghiên cứu v tập trung vào nhi hoá trong giao ti¿p và ngôn ngữ trong giao ti¿p,... Trong lĩnh vực giáo dÿc, giao ti¿p và kỹ nng giao ti¿p của hßc sinh phá thông đư£c chú ý và nghiên cứu nhi hÂn so vói tr em ỏ ỏ tuỏi tiu hòc. Tuy nhiên, giáo dÿc giao ti¿p và kỹ nng giao ti¿p cho trÁ em á đá tuái ncy cũng lc mát lĩnh vực rÃt quan trßng, đÁc biệt trong việc phát triển các kỹ nng x愃̀ hái và giao ti¿p của trÁ. Do đo, cần có sự quan tâm và nghiên cứu chuyên sâu h¢n v á đá tuái tiểu hßc, đong gop vco việc phát triển toàn diện của trÁ.

<i>1.1.1.2. Những nghiên cứu về kĩ năng </i>

Những nghiên cứu v nghiên cứu, v

- <Coi kĩ nng lc nng lực cá nhân= (K.K. Platonov và G.G. Golubev [2], Ngơ Cơng Hồn [30], Nguyễn Quang Uẩn [113])

- <Coi kĩ nng như kĩ thuật của hcnh đáng= (V.A. Krutexki, Trần Trßng Thủy [104])

- A.G. Covaliov [20] nhìn nhận <kĩ nng khơng chỉ đ¢n giÁn lc kĩ thuật hành đáng mc cịn tính đ¿n tính mÿc đích vc ccc đi

- <Coi kĩ nng lc thuác tính tâm lí cá nhân cho phép thực hiện thành công mát hcnh đáng nhÃt định.= Đây lc quan điểm phá bi¿n trong tâm lí hßc.

- <Coi kĩ nng chính lc d¿ng hcnh đáng có n xã hái của cc nhân, đư£c thực hiện tự gicc, co tính kĩ thuật, dẫn đ¿n k¿t quÁ đ愃̀ định= (ĐÁng Thcnh Hưng [45]). Kĩ nng lc thc tính cc nhân, nhưng khơng chỉ là thc tính tâm lí, khơng phÁi là khÁ nng, mc lc hcnh đáng. N.D. Levitop [61], Vũ Ngßc Khcnh [52], ĐÁng Thcnh Hưng [45]

Các nghiên cứu trong lĩnh vực ncy cũng đ愃̀ đưa ra nhi v trung vào việc phát triển kỹ nng tocn diện và tích h£p các y¿u t÷ khcc nhau để đ¿t đư£c mÿc tiêu của việc giáo dÿc kỹ nng. Tuy nhiên, dù co sự đa d¿ng trong quan

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

Có hai cách phân lo¿i khcc nhau để xcc định các kỹ nng giao ti¿p cần thi¿t dựa trên ti¿n trình diễn bi¿n của giao ti¿p.

Cách phân lo¿i đầu tiên tập trung vco ccc giai đo¿n của quá trình giao ti¿p và xác định các kỹ nng cần thi¿t cho mßi giai đo¿n. Các kỹ nng đư£c phân lo¿i thành ba nhóm: kỹ nng định hưãng trưãc giao ti¿p, kỹ nng thực hiện quá trình giao ti¿p và kỹ nng k¿t thúc giao ti¿p. Tuy nhiên, cách phân lo¿i này có h¿n ch¿ là các kỹ nng co thể đư£c lÁp l¿i trong ccc giai đo¿n khác nhau của quá trình giao ti¿p. (V.P. Dakharop [dẫn từ 2], Hocng Anh [2], Đß Thị Châu và Nguyễn Th¿c [1] &)

Cách phân lo¿i thứ hai tập trung vào các y¿u t÷ cÃu thành của giao ti¿p và xác định các kỹ nng cần thi¿t dựa trên các y¿u t÷ này. Ba yu tữ cu thnh ca giao tip bao gòm: thơng điệp lßi noi, thơng điệp qua cách diễn đ¿t và ngơn ngữ hình thể. Các kỹ nng đư£c xcc định dựa trên hai nhiệm vÿ chính của giao ti¿p: gửi thông điệp rõ ràng và nhận và hiểu đúng thơng điệp. ĐÁng Thcnh Hưng [45], Trần Trßng Thủy [90], Nguyễn Vn Đßng [19]

Cách phân lo¿i thứ hai co ưu điểm là tập trung vào các y¿u tữ cu thnh ca giao tip, giỳp tng còng hiểu bi¿t v giao ti¿p vc đưa ra ccc kỹ nng cần thi¿t để thực hiện hai nhiệm vÿ chính của giao ti¿p. Tuy nhiên, cách phân lo¿i này vẫn có thể bá sót mát s÷ kỹ nng quan trßng và khơng đầy đủ.

- Nghiên cứu những KNGT đ¢n lÁ: Phát triển kĩ nng nghe (A. Dobkin, Roger. C [120], Pace và John Steward [136]) đưa ra những yêu cầu cần thực hiện trong khi nghe.

- Các nghiên cứu v thơng vc ngưßi trưáng thành rÃt đa d¿ng và có nhi thuác vco đÁc điểm của ữi tÊng hòc v mc tiờu giỏo dc. Cỏc nghiờn cứu đ愃̀ tập

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

trung vào giáo dÿc kỹ nng giao ti¿p cho ccc đ÷i tư£ng đÁc bit nh hòc sinh dõn tỏc thiu sữ, hòc sinh mi cÁnh và thực t¿ của đ÷i tư£ng này. (Ph¿m Song Hà [22], Ngô Giang Nam [70], [71]); Các nghiên cứu khác tập trung vào việc giáo dÿc kỹ nng giao ti¿p thơng qua các mơn hßc khcc nhau như tocn, gico dÿc công dân để giúp hßc sinh phát triển các kỹ nng giao ti¿p trong các tình hng thực t¿ và giúp nâng cao khÁ nng giÁi quy¿t vÃn đ nghiên cứu cũng tập trung vào việc phát triển phư¢ng phcp gico dÿc kỹ nng giao ti¿p trong ccc trưßng đco t¿o ngh đủ các kỹ nng giao ti¿p cần thi¿t để thành công trong công việc của mình. ( Nguyễn Thị Thu Hà [24]). Các nghiên cứu v tư£ng hßc sinh phá thơng vc ngưßi trưáng thcnh đ愃̀ đong gop rÃt nhi phát triển ccc phư¢ng phcp gico dÿc hiệu quÁ và phù h£p vói tng ữi tÊng hòc v mc tiờu khỏc nhau.

Các nghiên cứu v đ¿n vai trị quan trßng của các kỹ nng ncy trong sự phát triển chung của trÁ em. Các nghiên cứu đ愃̀ chỉ ra rằng trÁ em cần đư£c trang bị các kỹ nng để hiểu và bày tá suy nghĩ, cÁm xúc vc thơng tin. Ngoci ra, c¢ thể và các ho¿t đáng vận đáng cũng đư£c coi là mát lo¿i kỹ nng giao ti¿p và có vai trị quan trßng trong việc giúp trÁ em giÁi táa vc tng còng mữi quan hệ. Charles. A.S [121], Beisler. F [119], Caroline Gooden và Jacqui Kearns [122], Rae Pica [136] Caroline Gooden, Jacqui Kearns [122]) Tara Winterton [84]. Các nghiên cứu nưãc ngoài đ愃̀ cho thÃy KNGT đư£c đcnh gic cao đßng thßi chỉ ra m÷i quan hệ chÁt chẽ giữa sự phát triển các KNGT vãi ccc tcc đáng giáo dÿc vc mụi tròng sững ca tr.

Vit Nam hin nay, các nghiên cứu v và chưa tập trung. Hiện chưa co nghiên cứu nco xcc định đầy đủ và có hệ th÷ng ccc KNGT trong đá ti này. Tuy nhiên, đ愃̀ co mát s÷ nghiên cứu v KNGT cho trÁ em t¿i Việt Nam, chủ y¿u tập trung vào phát triển KNGT cho trÁ khuy¿t tật. Các nghiên cứu này bao gßm nghiên cứu của Nguyễn Thị Thanh [95], Nguyễn Thị Quỳnh Anh, Đinh Thị Hßng Vân, Phan Minh Ti¿n [4] v KNGT cho trÁ khuy¿t tật. Tuy nhiên, nghiên cứu v

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

tiểu hßc cịn ít, chủ y¿u tập trung vco KNGT đư£c xem xét dưãi goc đá của mát kỹ nng s÷ng cÿ thể. Các nghiên cứu v chuyên môn, ngh trong mơi trưßng sư ph¿m, cơng tác hành chính, kinh doanh, an ninh,.v.v. [103],[34],[38],[58],[69],[32],[17],[6],[66].

Tóm l¿i, có thể nhận thÃy những nghiên cứu v hßc t¿i Việt Nam cịn rÃt ít, đÁc biệt là vÃn đ dÿc. Tuy các cơng trình nghiên cứu v trên chưa nghiên cứu sâu v biệt là GDKNGT thơng qua trị ch¢i, song đ愃̀ cung cÃp cho chúng tơi mát hệ th÷ng lí luận dày dÁn và có giá trị cao, to cÂ sỏ khoa hòc vng chc chỳng tụi nghiên cứu đ

<i><b>1.1.2. Nghiên cứu về giáo dục kĩ năng giao tiếp qua trị chơi </b></i>

Trị ch¢i lc mát trong nhng phÂng tin, hỡnh thc dy hòc mang li nhi l£i ích và hiệu quÁ trong việc giáo dÿc hòc sinh c bit ữi vói hòc sinh nhỏ tuỏi như hßc sinh tiểu hßc. Chính vì vậy nghiên cứu v d¿y hßc cho hßc sinh đưãc nhi nghiên cứu của các tác giÁ: <Janet Moyles (2005) [134] , D.P. Elkonin (1984) [126] , Kelvin L. Seifert và Robert J. Hoffnung (1987) [137] , Johnson, James E (1976) [135], Mullineaux, Paula Y. và Lisabeth F.Dilalla, 2009) [138], Wolfgang Charles H, Stannard Laura L, Johnes, Ithel (2001) [143], Chalufour, Ingrid, Cindy, Hoisington, Robin, Moriarty (2004) [124], Christie, James F, Johnsen, E. Peter (1987) [125], Dorothy D. Sullivan, Beth Davey, Dolores P. Dickerson (1978) [130], A.A. Leonchiev (1980) [60] , D. Bergen (2002) [129], (2001) [128]=... Các nghiên cứu này đ愃̀ phân tích việc sử dÿng trị ch¢i trong d¿y hßc nhằm tích cực hố các ho¿t đáng hßc tập và làm cho việc hßc có hiệu q.

Theo Enconin, trị ch¢i phct triển song song vãi xã hái và thay đái vị trí của trÁ em trong xã hái. Trị ch¢i giúp trÁ em bắt chưãc hcnh đáng lao đáng của ngưßi lãn vc đcp ứng nhu cầu phát triển của trÁ em. Ccc trũ chÂi co ch thỏa món mong muữn trỏng thcnh vc Êc ữi x nh ngòi lón thc s. [20]

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

Theo N.K. Crupxkaia, trÁ em có nhu cầu ch¢i để hiểu bi¿t v quanh và thích ho¿t đáng tích cực vãi b¿n bè cùng tuái. Ch¢i giúp trÁ tháa mãn hai nhu cầu trên. Tuy nhiên, G.V. Plekhanop cho rằng lao đáng co trưãc trị ch¢i vc ch¢i lc mát hiện tư£ng xã hái, giúp trÁ em làm quen vãi lao đáng của ngưßi lãn. N.K.Krupxcaia khẳng định, <Hcng lo¿t những phẩm chÃt giá trị có thể giáo dÿc bằng trị ch¢i= (N.K.Krupxcaia) [80].

A.X. Macarenco đ愃̀ vi¿t, trị ch¢i co mát ý ngha rt quan tròng ữi vói s phỏt trin của trÁ, giúp trÁ hßc hái và phát triển các kỹ nng cần thi¿t cho cuác s÷ng và ho¿t đáng lao đáng. <Trị ch¢i co ý nghĩa lãn trong cuỏc sững ca a tr, tÂng t nh hot ỏng, cụng vic co ý ngha quan tròng ữi vói ngưßi lãn. Đứa trÁ ho¿t đáng như th¿ nào trong trị ch¢i thì khi lãn lên, đi lcm việc cũng co những biểu hiện tư¢ng tự như vậy. Cho nờn giỏo dc mỏt con ngòi hot ỏng tÂng lai trưãc h¿t phÁi đi từ trị ch¢i=. [80]

Các nghiên cứu nưãc ngoài hiện t¿i tập trung chủ y¿u vào những vÃn đ luận chung v ch¢i của trÁ, vc đ愃̀ đ¿t đư£c mát s÷ thcnh cơng đcng kể. Tuy nhiên, các nghiên cứu này chủ y¿u tập trung vào trÁ mầm non. Chưa co nghiên cứu chuyên sâu nào v nng giao ti¿p của trÁ em tiểu hßc, đÁc biệt là các nghiên cứu v thành và phát triển kĩ nng giao ti¿p của hßc sinh thơng qua trị ch¢i.

Tác giÁ Lê Thị Bừng trong tài liệu: <Trị ch¢i đong vai theo chủ đ hình thành nhân cách cho trÁ mầm non.= đ愃̀ phân tích rừ vai trũ ca trũ chÂi ữi vói vic hình thành và phát triển nhân cách cho trÁ á đá tuái mầm non.

Tác giÁ Nguyễn Vn Lũy vc Trần Thị Tuy¿t Hoa đ愃̀ chỉ ra rằng trị ch¢i co Ánh hưáng đ¿n sự phát triển nhân cách của trÁ. Thơng qua trị ch¢i, trÁ đư£c ti¿p xúc vãi các hành vi và m÷i quan hệ qua l¿i của ngưßi lãn, mà trÁ coi là mẫu mực hòc hỏi v bt chóc. Trũ chÂi cng giúp trÁ rèn luyện các kỹ nng giao ti¿p c¢ bÁn và phát triển những phẩm chÃt cần thi¿t để tư¢ng tcc vãi các b¿n cùng tuái. Để tham gia trị ch¢i, trÁ cần phÁi tn thủ các quy tắc vc vai trò đư£c giao cho mình, đi

Nghiên cứu v thơn mi

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

giáo dÿc KNGT cho hßc sinh vùng núi phía bắc trong đo co tá chức thi¿t k¿t so¿n giÁng theo hưãng tích h£p giáo dÿc KNGT vào bài hßc vc tng cưßng đái mãi phư¢ng phcp theo hưãng cùng tham gia để giáo dÿc KNGT cho hßc sinh. Chúng tơi cho rằng đây lc những biện pháp hay và có tác dÿng t÷t trong việc giáo dÿc KNGT cho hßc sinh, song chưa co nái dung nào trình bày v hòc sinh tiu hòc qua trũ chÂi.

T nm 2018, ChÂng trỡnh GDPT chỳ tròng vo ỏi mói phÂng phcp gico dÿc, chuyển m¿nh quá trình giáo dÿc từ chủ y¿u trang bị ki¿n thức sang phát triển tồn diện nng lực và phẩm chÃt ngưßi hßc. Song song vãi đái mãi chư¢ng trình, Tá chức H£p tác Phát triển và Hß tr£ kỹ thuật vùng Fla-mng (VVOB ) đ愃̀ h£p tác cùng Bá Giáo dc vc co to v mỏt sữ cÂ quan liờn quan tá thực hiện Dự án Iplay <Hßc thơng qua chÂi= ỏ mỏt sữ tnh thnh ca vit Nam. Hòc thụng qua chÂi to cÂ hỏi cho hòc sinh đư£c trÁi nghiệm đa d¿ng lo¿i hình ch¢i, đÁm bÁo ccc em đư£c hßc thơng qua ho¿t đáng và hßc qua trÁi nghiệm, từ đo co những kỹ nng cần thi¿t của th¿ kỷ 21 và t¿o n qua Ch¢i đư£c hiểu theo nghĩa ráng lc hưãng ti¿p cận giáo dÿc, á đo hßc sinh đư£c tư¢ng tcc, trÁi nghiệm, khám phá và giÁi quy¿t vÃn v. Giỏo viờn kt nữi mc tiờu hòc tp vãi ho¿t đáng ch¢i nhằm thúc đẩy sự tham gia và tự chủ của hßc sinh, từ đo gop phần phát triển phẩm chÃt vc nng lực của

<i>ngưßi hòc. ChÂi mang tớnh gico dc khi nú vui v, có ý nghĩa, có sự tham gia tích cực, có nhiều cơ hội thử nghiệm và có tương tác xã hội (Zosh, 2018). Ccc đÁc điểm </i>

của Hßc thơng qua Ch¢i co thể đư£c thể hiện á mức đá khác nhau trong mát ho¿t đáng và không nhÃt thi¿t ho¿t đáng hßc nco cũng phÁi hái tÿ đủ cÁ 5 đÁc điểm trên. Tuy nhiên, nm đÁc điểm này sẽ giúp giáo viên phát triển k¿ ho¿ch bài hßc hưãng đ¿n mát lãp hßc nên vui vÁ, khuy¿n khích hßc sinh giao ti¿p tích cực, giao nhiệm vÿ để hßc sinh chủ đáng tham gia vc co c¢ hái trÁi nghiệm thơng qua việc áp dÿng các kỹ thuật mang tính sáng t¿o.

Chư¢ng trình gico dÿc phá thơng mãi á cÃp tiểu hßc từ lãp 1- lãp 5 chú trßng phát triển các nng lực trong đo co nng lực giao ti¿p cho ngưßi hßc. Các mơn hßc đ愃̀ co nái dung tích h£p giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p, n¿u giáo viên khai thác t÷t và sử dÿng h£p lí ccc phÂng phcp dy hòc hin i trong o co trị ch¢i thì sẽ góp phần

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

phát triển KNGT cho hßc sinh. Luận án sẽ nghiên cứu, tìm ra các biện pháp giúp giáo viên thực hiện việc phát triển nng lực giao ti¿p hßc sinh.

Nhìn chung, giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh á các lứa tuái khác nhau đư£c tá chức qua nhi trình nghiên cứu v trình nghiên cứu hiện t¿i đ愃̀ giÁi quy¿t mát s÷ nhiệm vÿ giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh thơng qua việc tìm hiểu thực tr¿ng giao ti¿p, tâm lý trÁ em và liệt kê ccc trị ch¢i Ân l, hòc sinh. Tuy nhiờn, cha co quy trình thi¿t k¿ tá chức cho giáo viên giúp hßc sinh hình thcnh kĩ nng giao ti¿p trong trị ch¢i. Đi nghiên cứu vc đo lc khơng gian cho ccc nghiên cứu ti¿p theo v chức giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p qua trị ch¢i cho gico viên, giúp hßc sinh phát triển kĩ nng giao ti¿p tồn diện.

<i><b>1.1.3. Đánh giá chung những kết quả đạt được và hướng triển khai nghiên cứu tiếp theo </b></i>

<i>1.1.3.1. Đánh giá về táng quan vấn đề nghiên cứu </i>

Kĩ nng giao ti¿p lc kĩ nng bÁn l Chính bái tầm quan trßng của kĩ nng giao tip ữi vói cuỏc sững con ngòi m cỏc cơng trình nghiên cứu v nhi – xã hái, goc đá giáo dÿc, goc đá thông tin truy các lĩnh vực ncy cũng đ愃̀ đưa ra nhi giao ti¿p, phân lo¿i, hệ th÷ng và tích h£p các y¿u t÷ khcc nhau để đ¿t đư£c mÿc tiêu giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho ccc đ÷i tư£ng khác nhau. Tuy nhiên, dù có sự đa d¿ng trong quan điểm v đong gop rÃt nhi nng, giúp cho việc giáo dÿc và phát triển kĩ nng trá nên hiệu quÁ và phù h£p vãi từng đ÷i tư£ng và mÿc tiêu khác nhau.

Nhiệm vÿ giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho mát đ÷i tư£ng nhÃt định nhằm phát triển kĩ nng giao ti¿p cho đ÷i tư£ng đo ln lc đích đ¿n ci cùng của việc ứng dÿng lí luận vào thực tiễn giao ti¿p. Có thể thÃy những nghiên cứu v

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

cho hßc sinh tiểu hßc t¿i Việt Nam cịn rÃt ít, đÁc bit l vn trũ chÂi gico dc cho hòc sinh tiểu hßc noi chung thì chưa co mát cơng trình nào trực ti¿p nghiên cứu, giÁi quy¿t vÃn đ định hưãng phát triển nng lực giao ti¿p, phát triển kĩ nng giao ti¿p qua các mơn hßc tích h£p hay qua các ho¿t đáng giáo dÿc ngồi giß lên lãp trong đo gico viên đã thi¿t k¿ và sử dÿng trị ch¢i trong quc trình d¿y hßc, song chưa đÁt mÿc tiêu giáo dÿc kĩ nng thcnh mÿc tiêu của ho¿t đáng hay bài hßc (thực tr¿ng ncy đư£c bàn cÿ thể á Chư¢ng 2). Các nghiên cứu mà chúng tôi táng h£p đư£c v kĩ nng giao ti¿p qua trị ch¢i chủ y¿u tập trung cho lứa tuái mầm non, gắn nhiệm vÿ giao ti¿p vãi các ho¿t đáng sinh ho¿t, vui chÂi trong nhc tròng mm non. Tuy cỏc cụng trình nghiên cứu v nghiên cứu sâu v GDKNGT thơng qua trị ch¢i, song đ愃̀ cung cÃp cho chúng tơi mát hệ th÷ng lí luận dày dÁn và có giỏ tr cao, to cÂ sỏ khoa hòc vng chc để chúng tôi nghiên cứu đ

Như chúng tôi đ愃̀ trình bcy á mÿc 1.1.2. giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh á các lứa tuái khcc nhau đư£c tá chức qua nhi phú, tuy nhiên có rt ớt cụng trỡnh nghiờn cu v chÂi cho hòc sinh tiểu hßc. Các cơng trình nghiên cứu hiện t¿i đ愃̀ giÁi quy¿t mát s÷ nhiệm vÿ giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh thơng qua việc tìm hiểu thực tr¿ng giao ti¿p, tâm lý trÁ em và liệt kê ccc trị ch¢i đ¢n lÁ, đ giúp phát triển kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh. Tuy nhiên, chưa co quy trình thi¿t k¿ tá chức cho giáo viên giúp hßc sinh hình thcnh kĩ nng giao ti¿p trong trị ch¢i. Đi nghiên cứu ti¿p theo v ch¢i cho gico viên, giúp hßc sinh phát triển kĩ nng giao ti¿p tồn diện.

<i>1.1.3.2. Những vấn đề luận án cần giải quyết </i>

Để giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh lãp 5 thơng qua trị ch¢i đ¿t hiệu q cao, luận án cần ti¿p tÿc nghiên cứu, làm sáng tá những vÃn đ

- Phân tích, táng h£p lý luận v ch¢i vc v khai và giÁi quy¿t các nhiệm vÿ nghiên cứu ti¿p theo của đ

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

- i cho hòc sinh lóp 5 qua trũ chÂi; xcc định đư£c kho khn, h¿n ch¿ trong quá trình thực hiện nhiệm vÿ giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hòc sinh lóp 5 qua trũ chÂi ca gico viên trong ccc nhc trưßng tiểu hßc hiện nay để từ đo, tập trung đ pháp giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p hiệu quÁ, thi¿t thực và khÁ thi.

- Giáo dÿc kĩ nng giao ti¿p cho hßc sinh giáo viên phÁi thực hiện đßng bá các bin phỏp t khõu thit k la chòn trũ chÂi phù h£p, thi¿t k¿ giáo án tích h£p trị chÂi, tỏ chc giỏo dc KNGT, xõy dng mụi tròng khun khích hßc sinh tham gia giao ti¿p cũng như đÁm bÁo ccc đi cho hßc sinh.

Theo Từ điển Ti¿ng Việt (2000), Nhà XuÃt bÁn Thanh Niên, Viện Ngơn ngữ hßc Việt Nam thì <KN lc nng lực làm việc khéo léo=.

Trong tâm lý hßc nhi như: Trần Trßng Thủy quan niệm <KN là mÁt kỹ thuật của ho¿t đáng, con ngưßi nắm đư£c cách hcnh đáng tức là có kỹ thuật hcnh đáng, có KN.= Nguyễn Quang Uẩn, Nguyễn Ánh Tuy¿t, Ngơ Cơng Hồn, Trần Qc Thcnh&quan niệm <KN là nng lực của con ngưßi khi thực hiện mát cơng việc có k¿t q trong những đi kin nht nh, trong mỏt khon thòi gian tÂng ng.= [Dẫn theo 2]

<b>Theo quan điểm của ĐÁng Thcnh Hưng: </b><i><b>“Kĩ năng là dạng hành động được </b></i>

<i>thực hiện có tính kĩ thuật, một cách linh hoạt trong các điều kiện, môi trường khác nhau dựa trên kinh nghiệm sống và vốn hiểu biết về công việc, khả năng vận động và những điều kiện sinh học, tâm lí và xã hội khác của cá nhân để giải quyết vấn đề nhằm đạt được kết quả theo mục đích hay tiêu chí đã định, hoặc mức độ thành cơng theo chuẩn hay qui định.= [45] </i>

Như vậy có hai quan niệm khác nhau v xét KN nghiêng v thức v tính đ¿n k¿t quÁ hcnh đáng; Quan niệm thứ hai: Xem xét KN là mát biểu hiện nng

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

lc con ngòi ch khụng phi Ân thun là mÁt kỹ thuật của hcnh đáng. Coi KN là nng lực thực hiện mát công việc k¿t quÁ vãi chÃt lư£ng cần thi¿t trong mát thßi gian nhÃt định.= [Dẫn theo 2]

Luận cn sử dÿng khci niệm KN theo quan điểm của ĐÁng Thcnh Hưng: <Kĩ

<i>năng là dạng hành động được thực hiện có tính kĩ thuật, một cách linh hoạt trong các điều kiện, môi trường khác nhau dựa trên kinh nghiệm sống và vốn hiểu biết về công việc, khả năng vận động và những điều kiện sinh học, tâm lí và xã hội khác của cá nhân để giải quyết vấn đề nhằm đạt được kết quả theo mục đích hay tiêu chí đã định, hoặc mức độ thành cơng theo chuẩn hay qui định.=[45]. </i>

Ti¿p cận á khía c¿nh KN xã hái, các tác giÁ Michelson, Sugai, Wood và Kazdin (1983) chỉ ra sáu y¿u t÷ trung tâm của khái niệm v hßc hái; Bao gßm các ứng xử cÿ thể bằng lßi và khơng lßi; Địi hái sự bắt đầu và phn hòi thớch hÊp; Tữi a hoa s tỏng thưáng có giá trị từ những ngưßi khác; Địi hái phÁi thßi điểm thích h£p và kiểm sốt các hành vi cÿ thể; Bị Ánh hưáng bái các y¿u t÷ ngữ cÁnh.= Theo đo, <KNGT có thể hiểu đo lc KN đư£c hình thành qua giáo dÿc, rèn luyện bao gßm các hành vi ứng xử thích h£p bằng lßi và khụng lòi trong nhng tỡnh huững, hon cnh c thể nhằm đ¿t hiệu quÁ cao trong GT vãi ngưßi khác.=[142]

Theo Savignon, việc đ để t¿o ra mơi trưßng hßc ngơn ngữ đa d¿ng sẽ giúp cho ngưßi hßc có nhi hái tham gia vào q trình hßc, t o xõy dng ỏng cÂ hòc tớch cc, ch đáng, t¿o ni thông qua thực hành và kinh nghiệm trong những những ngữ cÁnh và sự kiện xã hái thực t¿ (social interaction activities), ngưßi hßc dần dần má ráng nng lực GT của hß. [142]

Theo tác giÁ Nguyễn Vn Đßng thì <KNGT lc nng lực vận dÿng có hiệu quÁ những tri thức v ncy cũng như sử dÿng có hiệu quÁ v phữi hÊp hci hũa ccc phÂng tin GT ngụn ngữ, phi ngơn ngữ vc phư¢ng tiện kỹ thuật để đ¿t mÿc đích đ愃̀ định trong GT=. [19, tr.60]. Nh vy, KNGT bao gòm cỏc yu tữ nh tri thức v

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

GT, mơi trưßng GT, mÿc đích GT,&, sử dÿng phư¢ng tiện ngơn ngữ, phi ngơn ngữ vc phư¢ng tiện kỹ thuật khác.

Nhóm tác giÁ Hocng Anh, Đß Thị Châu, Nguyễn Th¿c cho rằng: < KNGT là khÁ nng nhận thức nhanh chóng những biểu hiện bên ngồi và những biểu hiện tâm lý bên trong của đ÷i tư£ng và bÁn thân của chủ thể GT; là khÁ nng sử dÿng h£p lý ccc phư¢ng tiện ngơn ngữ và phi ngôn ngữ, bi¿t cách tá chức đi đi chÃt là sự ph÷i h£p phức t¿p giữa những chuẩn mực hành vi xã hái của cá nhân vãi sự vn ỏng ca cÂ mt, ỏnh mt, n còi (vn đáng môi miệng), tư th¿ đầu, cá, vai, tay, chân đßng thßi vãi ngơn ngữ nói, vi¿t của chủ thể GT. Sự ph÷i h£p hài hịa, h£p lý giữa các vận đáng mang nái dung tâm lý nhÃt định, phù h£p vãi mÿc đích, ngơn ngữ và nhiệm vÿ GT cần đ¿t đư£c của chủ thể GT.

ĐÁng Thcnh Hưng cũng đưa ra quan điểm riêng v<i><b>“Đó là một dạng </b></i>

<i>hành động có tính kĩ thuật giúp các bên tiến hành giao tiếp, được thực hiện tự giác dựa trên tri thức về công việc liên quan, khả năng vận động và những điều kiện sinh học-tâm lí và xã hội khác của cá nhân để đạt được mục đích hay lợi ích giao tiếp đã định=. [47]. </i>

Qua nghiên cứu các quan niệm khcc nhau như trên, chúng tơi th÷ng nhÃt và sử dÿng quan điểm của ĐÁng Thcnh Hưng để nghiên cứu luận án.

<i>1.2.2.1. Những kĩ năng giao tiếp cơ bản </i>

KNGT bao gßm nhi những tiêu chí khác nhau.

V.P.Dakharov dựa vào trật tự ccc bưãc ti¿n hành của mát pha GT thì cho rằng <để có KNGT thì cần có các KN là KN thi¿t lập m÷i quan hệ trong GT, KN bi¿t cân bằng nhu cầu của chủ thể vc đ÷i tư£ng GT, KN nghe và bi¿t lắng nghe, KN tự chủ cÁm xúc và hành vi, KN tự ki hiểu, ngắn gßn, m¿ch l¿c, KN linh ho¿t m tư£ng GT, KNĐK quc trình GT, KN nh¿y cÁm trong GT.= [36]

A.Cubanova và M.Rakhmatulia thì cho rằng <mát quc trình GT sư ph¿m gßm ba thành phần lãn lc nhom ccc KN định hưãng trưãc khi GT sư ph¿m, nhóm các

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

KN ti¿p xúc xÁy ra trong quc trình GT sư ph¿m vc nhom ccc KN đác đco hưãng quc trình GT sư ph¿m đ¿n ccc định hưãng giá trị khác nhau mà giáo viên cần hưãng đ¿n= [7, tr.201]. Do đo theo ccc tcc giÁ này thì các KNGT trong các thành phần trên bao gßm KN nhìn thÃy, nghe đư£c các tr¿ng thái của hßc sinh, KN ti¿p xúc, hiểu bi¿t lẫn nhau, KN tá chức, đi

Cũng theo tcc giÁ Nguyễn Vn Đßng thì <KNGT có thể phân lo¿i thành KNGT ngôn ngữ, KNGT phi ngôn ngữ vc KNGT liên nhân ccch, trong đo KNGT ngôn ngữ chia thành KNGT nói vãi KNLN, KNDĐ vc KNGT bằng vn bÁn vãi KN phân tích tình hng, KN tá chức thơng tin vc KN trình bcy vn bÁn; KNGT phi ngơn ngữ bao gßm KN mÁc, KN kiểm soct tư th¿, cử chỉ, KN kiểm soát biểu hiện nét mÁt và cái nhìn và KN kiểm soct lĩnh vực phi ngơn ngữ của lßi nói; KNGT liên nhân cách gßm hai nhom lc nhom KN đi GT, KN t¿o dựng quan hệ, KN cân bằng nhu cầu của bÁn thân và của đ÷i tư£ng GT, KN linh ho¿t, m vai trị tích cực chủ đáng trong GT gòm KN ch ỏng i thuyt phc ữi tÊng GT và KN ki

Trong luận án, chúng tôi dựa theo cách phân lo¿i của V.P.Dakharov. Ông đ愃̀ chia các k nng giao tip thnh bữn nhom cÂ bn: <(1) Nhom KN đong vai tích cực chủ đáng trong giao ti¿p; (2) Nhóm KN thể hiện sự thÿ đáng trong giao ti¿p; (3) Nhom KN đi cÿ thể, dễ hiểu.=[36]

Ccc nhom kĩ nng ncy đư£c thể hiện qua ccc kĩ nng cÿ thể qua 10 kĩ nng nhá sau: KN thi¿t lập m÷i quan hệ trong giao ti¿p; KN bi¿t cân bằng nhu cầu của chủ thể vc đ÷i tư£ng GT; KN nghe đ÷i tư£ng GT; KN tự chủ cÁm xúc hành vi; KN tự ki dÁo trong GT; KN thuy¿t phÿc đ÷i tư£ng trong GT; KN đi Sự nh¿y cÁm trong GT.

<i>1.2.2.2. Những kĩ năng giao tiếp cần giáo dục qua trị chơi </i>

Qua phân tích 10 KNGT nhá của V.P.Dakharov, đ÷i chi¿u vãi yêu cầu cần đ¿t của nng lực giao ti¿p và h£p tcc trong Chư¢ng trình Gico dÿc Phá thơng táng thể 2018

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

Xcc định mÿc đích, nái dung, phư¢ng tiện vc thci đá giao ti¿p

- Nhận ra đư£c ý nghĩa của giao ti¿p trong việc đcp ứng ccc nhu cầu của bÁn thân.

- Ti¿p nhận đư£c những vn bÁn v x愃̀ hái co sử dÿng ngôn ngữ k¿t h£p vãi hình Ánh như truyện tranh, bci vi¿t đ¢n giÁn.

- Bưãc đầu bi¿t sử dÿng ngơn ngữ k¿t h£p vãi hình Ánh, cử chỉ để trình bcy thơng tin vc ý tưáng.

- Tập trung chú ý khi giao ti¿p; nhận ra đư£c thci đá của đ÷i tư£ng giao ti¿p.

- Bi¿t ccch k¿t b¿n vc giữ gìn tình b¿n.

- Nhận ra đư£c những bÃt đßng, xích mích giữa bÁn thân vãi b¿n hoÁc giữa ccc b¿n vãi nhau; bi¿t nhưßng b¿n hoÁc thuy¿t phÿc b¿n.

Co thoi quen trao đái, giúp đỡ nhau trong hßc tập; bi¿t cùng nhau hocn thcnh nhiệm vÿ hßc tập theo sự hưãng dẫn của thầy cô.

Hiểu đư£c nhiệm vÿ của nhom vc trcch nhiệm, ho¿t đáng của bÁn thân trong nhom sau khi đư£c hưãng dẫn, phân cơng. Nhận bi¿t đư£c mát s÷ đÁc điểm nái bật của ccc thcnh viên trong nhom để đ việc phù h£p.

Bi¿t c÷ gắng hocn thcnh phần việc mình đư£c phân cơng vc chia sÁ giúp đỡ thcnh viên khcc cùng hocn thcnh việc đư£c phân công.

Bco cco đư£c k¿t quÁ thực hiện nhiệm vÿ của cÁ nhom; tự nhận xét đư£c ưu điểm, thi¿u sot của bÁn thân theo hưãng dẫn của thầy cô.

- Co hiểu bi¿t ban đầu v trên th¿ giãi.

- Bi¿t tham gia mát s÷ ho¿t đáng hái nhập qu÷c t¿ theo hưãng dẫn của nhc trưßng.

Chúng tơi xcc định những KNGT sau có thể giáo dÿc cho hßc sinh tiểu hßc qua trũ chÂi: KN nghe ữi tÊng GT; KN t chủ cÁm xúc hành vi; KN diễn đ¿t cÿ thể, dễ hiểu; KN linh ho¿t m khiển quá trình GT; KN thuy¿t phÿc đ÷i tư£ng trong GT.

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

<i><b>(1) Kĩ năng nghe đối tượng giao tiếp </b></i>

Theo V.P.Dakharov kĩ nng nghe đ÷i tư£ng giao ti¿p có những biểu hiện sau: <Trong lúc nghe đ÷i tư£ng giao ti¿p thì khơng suy nghĩ việc riêng; Nhc li Êc bng lòi nhng gỡ ữi tÊng giao ti¿p đ愃̀ noi; Diễn đ¿t chính xcc ý đß trong lòi núi ca ữi tÊng giao tip; Nhn bi¿t đư£c ý nghĩa gißng điệu của lßi nói; Nhận ra ng ý trong lòi núi ca ữi tÊng giao ti¿p; Tập trung lắng nghe; Nhận bi¿t đ÷i tư£ng giao ti¿p l¿c đ

Trong giao ti¿p, cùng vãi ccc kĩ nng truy tư£ng giao ti¿p có vai trị vơ cùng quan trßng. Việc lắng nghe hiệu quÁ giúp hßc sinh ti¿p nhận đư£c thơng tin chính xác, xử lí thơng tin hiệu q, để đi trình giao ti¿p. KN lắng nghe đ÷i tư£ng giao ti¿p rát phù h£p để rèn luyện qua các trị ch¢i. Trong trị chÂi hòc sinh phi lng nghe nhim v, lng nghe ý ki¿n của b¿n, lắng nghe những trao đái trong quc trình ch¢i,&

<i><b>Kĩ nng tự chủ cÁm xúc, hành vi có những biểu hiện như sau: <Ki</b></i>

trêu chßc, khích bác, nói xÃu; Giữ đư£c bình tĩnh khi ngưßi ti¿p xúc co định ki¿n, chÿp mũ mình; Tự chủ cÁm xúc, hành vi của mình khi tranh luận; Không bị mÃt cân bằng cÁm giác.=

Tự chủ cÁm xúc và hành vi là mát trong những kĩ nng quan trßng trong giao ti¿p á lứa tuỏi tiu hòc. hòc sinh ng tróc nhng tỡnh huững thc t cuỏc sững thòng tỏ ra cha kim sốt t÷t cÁm xúc và hành vi của mình. NhÃt l khi tỏ chc trũ chÂi, hòc sinh tiu hòc d tranh cói trong quc trỡnh chÂi. Nh vy, việc tá chức trị ch¢i t¿o đi có thể u÷n nắn, đi

Kĩ nng diễn đ¿t cÿ thể, dễ hiểu gßm những biểu hiện sau đây: Diễn đ¿t ngắn gßn ý ki¿n của mình; Bi¿t nhi khác nói chuyện rßi r¿c.

Diễn đ¿t cÿ thể, dễ hiểu là yêu cầu mà mßi hßc sinh phÁi rèn luyện vc đ¿t đư£c trong q trình hßc tập trên lãp thưßng xuyên đư£c hßc sinh rèn luyện trong

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

quỏ trỡnh hòc tp trờn lóp. Trũ chÂi Êc tá chức thưßng diễn ra trong mát thßi gian rÃt ngắn, hßc sinh cần khẩn trư¢ng, nhanh chong thực hiện các nhiệm vÿ. mßi thcnh viên trong quc trình ch¢i cần phÁi giao ti¿p ngắn gßn, dễ hiểu mãi có thể đ¿t đư£c hiệu q trong trị ch¢i.

<i><b> (4) Kĩ năng linh hoạt mềm dẻo trong giao tiếp </b></i>

Kĩ nng linh ho¿t m ý ki¿n, quan điểm của ngưßi khác; Chú ý tãi lý lẽ mãi của đ÷i tư£ng giao ti¿p; Không bÁo thủ giữ khư khư ý ki¿n trong tranh luậ n¿u bi¿t nó sai lầm; Bi¿t đư£c <gio chi tư£ng giao ti¿p là những thông tin rÃt quan trßng cần để ý tãi; Thay đái quan điểm trong tình th¿ câu chuyện đ愃̀ theo hưãng khác.=

ữi vói hòc sinh lóp 5, hòc sinh <nhn ra đư£c ý nghĩa của giao ti¿p trong việc đcp ứng yêu cầu của bÁn thân=. Để đ¿t đư£c các mÿc đích của bÁn thân, hßc sinh phÁi vi¿t linh ho¿t, m tiểu hßc, kĩ nng ncy trong giao ti¿p của các em chưa hocn thiện.

<i><b>(5) Kĩ năng thuyết phục đối tượng trong giao tiếp </b></i>

Thuy¿t phÿc là khÁ nng dùng ccc công cÿ gây Ánh hưáng lcm cho ngưßi khác làm mát đi giao ti¿p lc ngưßi có những nng lực sau: <Bi¿t dùng tình cÁm để tranh thủ sự đßng tình, ủng há của ngưßi khác; <Noi co scch, mcch co chứng= khi tranh luận; Bi¿t đầu tư thßi gian thuy¿t phÿc ngòi trỏi ý vói mỡnh.=

K nng thuyt phc ữi tÊng giao tip rt cn thit trong òi sững ca các em, các em sử dÿng kĩ nng thuy¿t phÿc đ÷i tư£ng giao ti¿p để tranh thủ sự ủng há của cha m¿, thầy cô, các b¿n và nhng ngòi xung quanh. Trong trũ chÂi, ccc em thuy¿t phÿc b¿n theo ý ki¿n của mình, thuy¿t phÿc thầy cơ trong đánh giá nhận xét đái ch¢i,&

<i><b>(6) Kĩ năng điều khiển quá trình giao tiếp </b></i>

V.P.Dakharop, mát ngưßi co KN đi những nng lực sau: <Duy trì n đi

</div>

(Luận án tiến sĩ) Giáo Dục Kĩ Năng Giao Tiếp Cho Học Sinh Lớp 5 Qua Trò Chơi

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về