(Luận án tiến sĩ) Nghiên Cứu Ứng Dụng Bài Tập Thể Chất Cho Trẻ Mầm Non 4 - 5 Tuổi Thành Phố Hà Nội

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.89 MB, 228 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

Bà GIÁO DĀC VÀ ĐÀO T¾O Bà VN HĨA,THà THAO VÀ DU LàCH

<b>NGHIÊN CðU ðNG DìNG BÀI TÊP THÂ CHÂT CHO TRÀ MÄM NON 4-5 TUêI THÀNH PHæ HÀ NàI </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

Bà GIÁO DĀC<small> VÀ </small>ĐÀO T¾O Bà VN HĨA,THà THAO VÀ DU LàCH

<b>NGHIÊN CðU ðNG DìNG BÀI TÊP THÂ CHÂT CHO TRÀ MÄM NON 4-5 TUêI THÀNH PHæ HÀ NàI </b>

CÁN Bà H¯âNG DÀN KHOA HâC:

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

Tôi xin cam đoan, đây là cơng trình nghiên cąu căa riêng tôi. Các số liáu, kết quÁ trong luận án là trung thực và ch°a tác giÁ nào công bố trong bÃt kỳ cơng trình nào khác.

Tác giÁ luận án

<b>NguyÅn Thá Y¿n </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>CH¯¡NG 1: TêNG QUAN CÁC VÂN ĐÀ NGHIÊN CðU ... 5 </b>

1.3.1. Quy đánh vß tr°ßng mầm non, đá tuái mầm non ... 11

1.3.2. Những đặc tr°ng c¡ bÁn và đối t°ÿng căa giáo dāc mầm non ... 12

<b> 1.3.3. Nhiám vā căa giáo dāc mầm non... 13</b>

1.3.4. Đặc điám phát trián thá chÃt trẻ mầm non 4-5 tuái ... 14

1.3.5. Các nguyên tắc giáo dāc thá chÃt cho trẻ mầm non ... 21

<b> 1.3.</b>6. Ý ngh*a căa rèn luyán thá chÃt cho trẻ mầm non ... 23

1.3.7. Các nng lực ho¿t đáng vận đáng c¡ bÁn căa trẻ ... 26

<b>1.4. C¢ sỗ lý luận v thc tin cùa viầc ủng dớng các bài tËp vãi díng cí nhÏm phát triÃn thÃ cht cho tr mm non 4-5 tuởi Thnh phỗ H Nái . 33 </b> 1.4.1. C¡ sá lý luận ... 33

1.4.2. C<b>¡ sá thực tißn ... 36 </b>

1.4.3. Các lo¿i hình vận đáng vãi dāng cā đánh h°ãng phát trián thá chÃt cho trẻ mầm non 4-5 tuái ... 41

<b>1.5. Các cơng trình nghiên cđu liên quan ... 43 </b>

1.5.1. Xu h°ãng các n°ãc phát trián trên thế giãi ... 43

1.5.2. Các cơng trình nghiên cąu liên quan á n°ãc ta ... 46

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>CH¯¡NG 2: ĐỉI T¯êNG, PH¯¡NG PHÁP V Tờ CHC NGHIấN CU ... 52 </b>

<b>2.1. ỗi tởng nghiên cñu ... 52 </b>

2.1.1. Đối t°ÿng nghiên cąu ... 52

2.3.1. Đáa điám nghiên cąu ... 62

2.3.2. Thßi gian nghiên cąu ... 62

<b>CH¯¡NG 3: K¾T QUÀ NGHIÊN CðU VÀ BÀN LN ... 63 </b>

<b>3.1. Thāc tr¿ng cơng tác giáo díc thÃ chÃt, thāc tr¿ng phát triÃn thÃ chÃt trÁ mÅm non 4-5 tuởi thnh phỗ H Nỏi ... 63 </b>

3.1.1. Thực tr¿ng ch°¡ng trình Giáo dāc thá chÃt trong Giáo dāc mầm non ... 63

3.1.2. Thực tr¿ng giáo dāc thá chÃt mầm non thành phố Hà Nái ... 64

3.1.3. Xác đánh chß tiêu, test đánh giá phát trián thá chÃt trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái ... 67

3.1.4. Thực tr¿ng sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái ... 74

3.1.5. Xây dựng tiêu chu¿n và bÁng điám đánh giá sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái ... 78

<b>3.2. ðng díng và đánh giá hiầu qu bi tập th cht vói dớng cớ ỗi vãi phát triÃn thÃ chÃt trÁ mÅm non 4-5 tuëi thnh phỗ H Nỏi ... 96 </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

3.2.1. CÃu trúc há thống bài tập thá chÃt vãi dāng cā cho trẻ mầm non 4-5

tuái thành phố Hà Nái ... 97

3.2.2. Kiám đánh đá tin cậy căa há thống bài tập thá chÃt vãi dāng cā cho trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái ... 102

3.2.3. Tá chąc thực nghiám s° ph¿m há thống bài tập thá chÃt vãi dāng cā cho trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái ... 4104

3.2.4. Đánh giá kết quÁ thực nghiám ąng dāng há thống bài tập thá chÃt vãi dāng cā cho trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái ... 110

<b>DANH MìC CÁC CƠNG TRÌNH NGHIÊN CðU ĐÃ CƠNG Bỉ CĨ LIÊN QUAN ắN LUấN N TI LIặU THAM KHO PHỡ LỡC <small> </small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

3.1. Thc trng công tác giáo dāc thá chÃt mầm non thành

3.2. Táng hÿp các chß tiêu, test đánh giá sự phát trián thá chÃt

trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái <sup>Sau trang </sup>71 3.3. Kết quÁ phỏng vÃn lựa chãn chß tiêu, test đánh giá sự

phát trián thá chÃt trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái (n= 30)

Sau trang 71 3.4. Mối t°¡ng quan hai lần phỏng vÃn lựa chãn các chß tiêu,

test đánh giá sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái (n=30)

Sau trang 71 3.5. Kiám đánh đá tin cậy các test s° ph¿m đánh giá sự phát

trián thá chÃt trẻ mầm non 4 tuái thành phố Hà Nái <sup>Sau trang </sup>73 3.6. Kiám đánh đá tin cậy các test s° ph¿m đánh giá sự phát

trián thá chÃt trẻ mầm non 5 tuái thành phố Hà Nái <sup>Sau trang </sup>73 3.7. Kết q kiám đánh tính thơng báo căa các test s° ph¿m

đánh giá sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái

Sau trang 73 3.8. Thực tr¿ng sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 4 tuái

3.9. Thực tr¿ng sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 5 tuái

3.10. Kiám đánh phân phối chu¿n Shapyro - Winky các chß tiêu, test đánh giá sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 4 tuái thành phố Hà Nái

Sau trang 80 3.11. Kiám đánh phân phối chu¿n Shapyro - Winky các chß

tiêu, test đánh giá sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 5 tuái thành phố Hà Nái

Sau trang 80 3.12. Tiêu chu¿n phân lo¿i đánh giá sự phát trián thá chÃt trẻ

3.13. Tiêu chu¿n phân lo¿i đánh giá sự phát trián thá chÃt trẻ

3.14. BÁng điám đánh giá sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 4

3.15. BÁng điám đánh giá sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 5

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

3.16. Kết quÁ cÃu trúc há thống bài thá dāc vãi dāng cā cho trẻ mầm non 4 tuái thành phố Hà Nái thông qua ý kiến chuyên gia (n=30)

Sau trang 101 3.17. Kết quÁ cÃu trúc há thống bài thá dāc vãi dāng cā cho trẻ

mầm non 5 tuái thành phố Hà Nái thông qua ý kiến chuyên gia (n=30)

Sau trang 101 3.18. Kết quÁ kiám đánh đá tin cậy cÃu trúc các bài tập thá chÃt

vãi dāng cā cho trẻ mầm non 4 tuái thành phố Hà Nái thông qua ý kiến chuyên gia (n=30)

Sau trang 103 3.19. Kết quÁ kiám đánh đá tin cậy cÃu trúc các bài tập thá chÃt

vãi dāng cā cho trẻ mầm non 5 tuái thành phố Hà Nái thông qua ý kiến chuyên gia (n=30)

Sau trang 103 3.20. CÃu trúc nái dung tập huÃn h°ãng dÁn viên các bài tập

thá chÃt vãi dāng cā cho trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái

Sau trang 106 2.21. Kiám đánh cÃu trúc nái dung tập huÃn h°ãng dÁn viên

các bài tập thá chÃt vãi dāng cā cho trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái (n=30)

Sau trang 106

3.23. Kết quÁ kiám tra đánh giá sự phát trián thá chÃt trẻ mầm

non 4 tuái thành phố Hà Nái – TTN <sup>Sau trang </sup>110 3.24. Kết quÁ đánh giá sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 5

3.25. Kết quÁ kiám tra đánh giá sự phát trián thá chÃt trẻ mầm

non 4 tuái thành phố Hà Nái – STN <sup>Sau trang </sup>112 3.26. Kết quÁ đánh giá sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 5

3.27. Kết quÁ tng tr°áng thá chÃt trẻ mầm non 4 tuái thành

3.28. Kết quÁ tng tr°áng thá chÃt trẻ mầm non 4 tuái thành

3.29. Kết quÁ tng tr°áng thá chÃt trẻ mầm non 5 tuái thành

3.30. Kết quÁ tng tr°áng thá chÃt trẻ mầm non 5 tuái thành

3.31. Kết quÁ sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 4 tuái thành

phố Hà Nái theo phân lo¿i - TTN (SL/%) <sup>Sau trang </sup>116 3.32. Kết quÁ sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 4 tuái thành

phố Hà Nái theo phân lo¿i - STN (SL/%) <sup>Sau trang </sup>116 3.33. Kết quÁ sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 5 tuái thành

phố Hà Nái theo phân lo¿i - TTN (SL/%) <sup>Sau trang </sup>116 3.34. Kết quÁ sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 5 tuái thành Sau trang

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

phố Hà Nái theo phân lo¿i - STN (SL/%) 116 3.35. Kết quÁ so sánh theo bÁng điám xếp lo¿i phát trián thá

chÃt trẻ mầm non 4 tuái thành phố Hà Nái (SL/%) <sup>Sau 118 </sup> 3.36. Kết quÁ so sánh theo bÁng điám xếp lo¿i phát trián thá

chÃt trẻ mầm non 5 tuái thành phố Hà Nái (SL/%) <sup>Sau trang </sup>118 3.37. Kết quÁ khÁo sát ý kiến cán bá quÁn lý, giáo viên mầm

non vß tác đáng căa bài tập thá chÃt vãi dāng cā cho trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái (n=30)

Sau trang 120 3.38. Kết quÁ kiám đánh đá tin cậy ý kiến cán bá quÁn lý, giáo

viên mầm non vß tác đáng căa bài tập thá chÃt vãi dāng cā cho trẻ mầm non thành phố Hà Nái 4-5 tuái (n=30)

Sau trang 120

3.1. Kết quÁ tng tr°áng thá chÃt trẻ mầm non 4 tuái thành phố

3.2. Kết quÁ tng tr°áng thá chÃt trẻ mầm non 4 tuái thành phố

3.3: Kết quÁ tng tr°áng thá chÃt trẻ mầm non 5 tuái thành phố

3.4. Kết quÁ tng tr°áng thá chÃt trẻ mầm non 5 tuái thành phố

3.5. Kết quÁ sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 4 tuái thành

3.6. Kết quÁ sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 4 tuái thành

3.7. Kết quÁ sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 5 tuái thành

3.8. Kết quÁ sự phát trián thá chÃt trẻ mầm non 5 tuái thành

3.9. Kết quÁ so sánh theo bÁng điám xếp lo¿i phát trián thá

chÃt trẻ mầm non 4 tuái thành phố Hà Nái <sup>Sau trang </sup>118 3.10. Kết quÁ so sánh theo bÁng điám xếp lo¿i phát trián thá

chÃt trẻ mầm non 5 tuái thành phố Hà Nái <sup>Sau trang </sup>118

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b><small>DANH MìC Kí HIặU VIắT TèT TRONG LUấN N </small>Vi¿t tÍt Vi¿t đÅy đï </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

Luật Giáo dāc đã khẳng đánh, Giáo dāc mầm non là cÃp hãc đầu tiên căa há thống giáo dāc quốc dân, đặt nßn móng ban đầu cho sự phát trián vß thá chÃt, trí t, tình cÁm, ngôn ngữ và th¿m mỹ căa trẻ em Viát Nam. Trong há thống giáo dāc, mầm non là bậc hãc đầu tiên đặt nßn móng cho sự phát trián vß thá chÃt, trí t, tình cÁm, th¿m mỹ, đánh h°ãng viác hình thành nhân cách căa trẻ em; đßng thßi thúc đ¿y q trình hãc tập và phát trián á các giai đo¿n tiếp theo. Nhận thąc đ°ÿc tầm quan trãng này, ĐÁng và Nhà n°ãc đã không ngừng quan tâm đầu t° c¡ sá vật chÃt và chÃt l°ÿng cho bậc hãc này [3], [5]. Vì vậy, trong những nm gần đây thá chÃt căa thanh thiếu nhi Viát Nam đã có những sự thay đái tích cực. Tuy nhiên, tốc đá tng tr°áng chißu cao căa ng°ßi Viát Nam cịn chậm h¡n so vãi các n°ãc trên thế giãi và trong khu vực. VÃn đß này Ánh h°áng khơng nhỏ đến chÃt l°ÿng ngußn nhân lực cho đÃt n°ãc, hiáu quÁ, nng xuÃt lao đáng cũng nh° các mặt phát trián kinh tế - xã hái căa đÃt n°ãc.

Giáo dāc mầm non là cÃp hãc đầu tiên trong há thống giáo dāc, đặt nßn móng cho sự phát trián tồn dián con ng°ßi Viát Nam. Giáo dāc mầm non nhằm phát trián toàn dián trẻ em vß thá chÃt, tình cÁm, trí t, th¿m mỹ, hình thành yếu tố đầu tiên căa nhân cách. Chính vì vậy, giáo dāc mầm non cho trẻ em giai đo¿n 0 - 6 tuái giữ vai trị đặc biát quan trãng, có tính chÃt quyết đánh t¿o nên thá lực, nhân cách, nng lực phát trián trí tuá trong t°¡ng lai.

Giáo dāc thá chÃt là mát là mát ho¿t đáng không thá thiếu đối vãi giáo dāc mầm non, đặc biát là trẻ 4 - 5 tuái, là hình thąc giáo dāc tác đáng nhißu mặt đến c¡ thá căa trẻ thông qua các ho¿t đáng vận đáng và sinh ho¿t khoa hãc. Māc đích nhằm giúp c¡ thá trẻ ln đ°ÿc khỏe m¿nh, tng c°ßng sąc đß kháng và phát trián cân đối, hài hịa cÁ vß thá chÃt và trí tuá. Viác t¿o c¡ hái cho trẻ tham gia vào các ho¿t đáng giáo dāc phát trián thá chÃt rÃt quan trãng giúp cho há thần kinh và các giác quan căa trẻ nhanh nh¿y h¡n và có tác dāng tốt đá nâng cao nng lực nhận thąc căa trẻ.

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

Tuy nhiên thực tế hián nay, mặc dù cơng tác giáo dāc mầm non đã có nhißu đái mãi, c¡ sá vật chÃt đ°ÿc quan tâm đầu t°, đái ngũ giáo viên ngày càng đ°ÿc nâng cao trình đá. Xong c¡ sá vật chÃt, trang thiết bá giáo dāc thá chÃt, đái ngũ giáo viên chuyên trách thá chÃt mầm non, các bài tập cho trẻ& ch°a đ°ÿc đßng bá, thống nhÃt, mßi đáa ph°¡ng, mßi tr°ßng trián khai theo hình thąc khác nhau.

Đá giúp trẻ phát trián hài hòa các mặt thá chÃt qua đó phát trián nhân cách, bßi d°ỡng tình cÁm th¿m mỹ và kỹ nng xã hái cho trẻ cần thiết có những ph°¡ng pháp, giáo án phù hÿp vãi từng ląa tuái. Theo các chuyên gia vß sąc khỏe thá chÃt, trẻ em cần ít nhÃt 60 phút vận đáng thá lực mßi ngày (bao gßm ch¡i, ch¿y, nhÁy, ho¿t đáng thá lực theo ý thích căa trẻ). Các bài tập hay ho¿t đáng thá chÃt đ°a ra phÁi th°ßng xuyên thay đái, phong phú; nhÃt là khi có sự kết hÿp vãi trang thiết bá dāng cā phù hÿp sẽ nâng cao hiáu quÁ bài tập, hÃp dÁn và kích thích trẻ tham gia. Đây là phần quan trãng, khơng thá khơng có á mßi đ¡n vá nhà tr°ßng [4], [9], [11]. Có nh° vậy, viác đặt māc tiêu phát trián thá chÃt cho trẻ mầm non mãi đ¿t hiáu quÁ và đem l¿i giá trá thiết thực.

Cho đến nay đã có các cơng trình nghiên cąu vß phát trián thá chÃt cho trẻ mầm non á n°ãc ta đ°ÿc quan tâm, trián khai vãi nhißu mąc đá khác nhau: Nghiên cąu sử dāng mát số trò ch¡i vận đáng dân gian trong giáo dāc thá chÃt cho trẻ mÁu giáo 4 tuái căa Lê Anh Th¡ (1995) [68]; Các hình thąc tá chąc d¿y hãc c¡ bÁn cho trẻ mÁu giáo lãn trong tiết hãc thá dāc và thực tr¿ng á mát số tr°ßng mầm non t¿i Hà Nái căa Đặng Hßng Ph°¡ng (2000) [59]; Nghiên cąu ph°¡ng pháp d¿y hãc bài tập vận đáng c¡ bÁn cho trẻ mÁu giáo lãn (5-6 tuái) căa Đặng Hßng Ph°¡ng (2003) [61]; Phát trián thá lực căa trẻ em mÁu giáo á mát số tßnh mißn Trung căa Lâm Thá Tuyết Thuý (2008) [72]; Nghiên cąu tác dāng căa bài tập thá dāc nháp điáu đến sự phát trián hình thái và thá lực cho trẻ 5 tuái trong tr°ßng mầm non Thành phố Hß Chí Minh căa Trần Minh Thuận (2008); Tình tr¿ng dinh d°ỡng căa trẻ em mÁu giáo

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

(3-4) tuái thành phố Hß Chí Minh qua các chß số cân nặng/ti và chißu cao/tuái căa Đß V*nh, Lâm Thá Tuyết Thuý (2007) [91]; Thực tr¿ng thá lực trẻ mÁu giáo (3-6 tuái) căa thành phố HÁi Phòng căa Vũ Đąc Vn, Đào Thá Tú Anh (2011) [90]; Tác dāng căa các bài tập vận đáng đến sự phát trián hình thái thá lực cho trẻ trai 5 ti tr°ßng Mầm non Bơng Sen thành phố Mỹ Tho tßnh Tißn Giang căa Trần Thanh Ph°¡ng, Tránh Hữu Lác (2016) [62]; Nghiên cąu phát trián thá chÃt cho trẻ mÁu giáo 5-6 tuái, tßnh Đßng Tháp căa Ngun Hùng Dũng (2021) [24]; Lựa chãn trị ch¡i vận đáng nhằm nâng cao tố chÃt thá lực và kỹ nng vận đáng c¡ bÁn cho trẻ Tr°ßng Mầm non TH School căa Nguyßn Thá ThÁo (2018) [67].

Các cơng trình ká trên đã nghiên cąu nhißu ph°¡ng dián khác nhau đối vãi phát trián thá chÃt cho trẻ mầm non và đóng góp cho sự nghiáp TDTT

<b>Míc đích nghiên cđu: </b>

Trên c¡ sá đánh giá thực tr¿ng công tác giáo dāc thá chÃt và sự phát trián thá chÃt căa trẻ mầm non 4-5 tuái á Hà Nái, đß tài lựa chãn và ąng dāng các bài tập thá chÃt vãi dāng cā nhằm phát trián thá chÃt cho trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái.

<b>Míc tiêu nghiên cđu: </b>

Đá giÁi quyết māc đích nghiên cąu trên, xác đánh hai māc tiêu sau:

<i><b>Mục tiêu 1: Thực trạng giáo dục thể chất, thực trạng phát triển thể chất trẻ mầm non 4-5 tuổi thành phố Hà Nội </b></i>

KhÁo sát thực tr¿ng giáo dāc thá chÃt; Lựa chãn các chß tiêu, test đánh giá sự phát trián thá chÃt; KhÁo sát thực tr¿ng phát trián thá chÃt và xây dựng tiêu chu¿n, thang điám đánh giá phát trián thá chÃt trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái.

<i><b>Mục tiêu 2: Lựa chọn và đánh giá hiệu quả bài tập thể chất với dụng cụ đối với sự phát triển thể chất trẻ mầm non 4-5 tuổi thành phố Hà Nội. </b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

Lựa chãn bài tập thá chÃt vãi dāng cā cho trẻ mầm non 4-5 tuái; CÃu trúc nái dung ch°¡ng trình bßi d°ỡng h°ãng dÁn viên, h°ãng dÁn tá chąc tập luyán thá chÃt cho trẻ mầm non; Lựa chãn và đánh giá hiáu quÁ bài tập thá chÃt vãi dāng cā đối vãi sự phát trián thá chÃt căa trẻ mầm non 4-5 tuái thành phố Hà Nái.

Đá tuái mầm non là giai đo¿n vàng đá phát trián các chß số c¡ thá, nhÃt là chißu cao. à đá tuái này, trẻ bắt đầu đ°ÿc tập những bài tập thá chÃt t¿o ra nhißu hąng thú. Vì vậy, nếu lựa chãn và ąng dāng bài tập thá chÃt vãi dāng cā phù hÿp vãi trẻ mầm non 4-5 ti, sẽ đa d¿ng hố đ°ÿc hình thąc, nái dung trong các ho¿t đáng d¿y hãc vận đáng, t¿o cho trẻ sự yêu thích và hąng thú trong q trình hãc tập, góp phần nâng cao thá chÃt cho trẻ mầm non.

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<b>TêNG QUAN CÁC VÂN ĐÀ NGHIÊN CðU 1.1. Quan điÃm cïa ĐÁng, Nhà n°ãc vÁ giáo díc mÅm non </b>

- Nghá quyết số 29 - NQ/TW ngày 04/11/2013 căa Ban ChÃp hành Trung °¡ng ĐÁng Cáng sÁn Viát Nam vß đái mãi cn bÁn, tồn dián giáo dāc và đào t¿o đáp ąng yêu cầu công nghiáp hố, hián đ¿i hố trong đißu kián kinh tế thá tr°ßng đánh h°ãng xã hái chă ngh*a và hái nhập quốc tế. Vß māc tiêu cā thá đối vãi giáo dāc mầm non, ĐÁng xác đánh: <Giúp trẻ phát trián thá chÃt, tình cÁm, hiáu biết, th¿m mỹ, hình thành các yếu tố đầu tiên căa nhân cách, chu¿n bá tốt cho trẻ b°ãc vào lãp 1. Hoàn thành phá cập giáo dāc mầm non cho trẻ 5 tuái vào nm 2015, nâng cao chÃt l°ÿng phá cập trong những nm tiếp theo và mißn hãc phí tr°ãc nm 2020. Từng b°ãc chu¿n hóa há thống các tr°ßng mầm non. Phát trián giáo dāc mầm non d°ãi 5 tuái có chÃt l°ÿng phù hÿp vãi đißu kián căa từng đáa ph°¡ng và c¡ sá giáo dāc= [3].

Đißu 23 Luật Giáo dāc nm 2019 quy đánh: Giáo dāc mầm non thực hián viác ni d°ỡng, chm sóc, giáo dāc trẻ em từ ba tháng tuái đến sáu tuái. Giáo dāc mầm non là mát bậc hãc nằm trong há thống giáo dāc căa nhà n°ãc. Bậc hãc này rÃt đặc biát vì nó mang tính tự ngun rÃt cao và chß dành riêng cho trẻ từ ba đến 72 tháng tuái t¿o thành mát quá trình giáo dāc liên tāc thống nhÃt cho trẻ mầm non. T¿i Đißu 22 Luật Giáo dāc nm 2019 cũng quy đánh: Māc tiêu căa giáo dāc mầm non là giúp trẻ em phát trián vß thá chÃt tình cÁm trí t, th¿m mỹ hình thành những yếu tố đầu tiên nhân cách, chu¿n bá cho trẻ em vào hãc lãp mát. Các nghá quyết và chính sách gần đây nhÃt căa ĐÁng và Nhà n°ãc vß nâng cao chÃt l°ÿng hiáu quÁ giáo dāc đào t¿o đßu coi giáo dāc mầm non là tißn đß cho mát nßn giáo dāc, là điám khái đầu đá hình thành nhân cách con ng°ßi; là mốc thang đầu tiên má đầu cho cÁ mát nßn giáo dāc [53].

Trong ph°¡ng h°ãng phát trián giáo dāc mầm non đến nm 2020 căa Bá Giáo dāc và Đào t¿o có nhÃn m¿nh phÁi đái mãi ch°¡ng trình giáo dāc

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

mầm non đßng bá nh° đối vãi ch°¡ng trình giáo dāc phá thơng. Đá tháo gỡ những tßn t¿i căa giáo dāc mầm non hián nay Nhà n°ãc ta nên thực hián đßng bá mát số giÁi pháp sau [6], [9]:

Đái mãi vß nái dung ph°¡ng thąc giáo dāc, nghiên cąu khoa hãc vß giáo dāc mầm non, lßng ghép các ch°¡ng trình ch¡i và hãc cho trẻ t¿o mơi tr°ßng lành m¿nh giúp trẻ hình thành nhân cách và trí t ban đầu.

Đái mãi cơng tác qn lý đối vãi giáo dāc mầm non. Đây là mát yêu cầu cần thiết đòi hỏi Nhà n°ãc phÁi làm ngay và làm có hiáu quÁ. Thống nhÃt đá tßnh quÁn lý và chß đ¿o chung đối vãi mầm non nh° các bậc hãc khác. Nhà n°ãc xây dựng kế ho¿ch dùng ngân sách đầu t° xây dựng c¡ sá vật chÃt và chi trÁ l°¡ng cho giáo viên mầm non.

Giao rõ quyßn h¿n và trách nhiám quÁn lý giáo dāc mầm non cho các cÃp chính qun c¡ sá, tng c°ßng cơng tác thanh tra, kiám tra đối vãi giáo dāc mầm non, phối kết hÿp quÁn lý mầm non giữa các cÃp các ngành.

Đ¿y m¿nh viác đầu t° cho giáo dāc mầm non, xây dựng c¡ sá vật chÃt h¿ tầng, xây dựng các tr°ßng lãp đ¿t các yêu cầu tối thiáu căa 1 lãp mầm non, đái mãi trang thiết bá vui ch¡i hãc tập căa trẻ, chú trãng đầu t° cho vùng sâu vùng xa.

Đào t¿o đái ngũ giáo viên mầm non đ¿t trình đá chu¿n đáp ąng đ°ÿc yêu cầu đă vß số l°ÿng và đÁm bÁo vß chÃt l°ÿng. Đßng thßi Nhà nc cũng phÁi có những chính sách quan tâm đến đßi sống giáo viên mầm non nh° chế đá tißn l°¡ng, bÁo hiám. Đó chính là bián pháp hiáu quÁ b°ãc đầu nâng cao chÃt l°ÿng giáo dāc mầm non, căng cố lòng u nghß u trẻ căa giáo viên.

Xã hái hóa giáo dāc mầm non, thì chính qun và nhân dân phÁi cùng vào cuác vì sự nghiáp giáo dāc mầm non. Nhà n°ãc có những chính sách khuyến khích khu vực t° nhân tham gia vào viác phát trián giáo dāc mầm non, đa d¿ng hóa các lo¿i hình giáo dāc mầm non. Nh°ng tÃt cÁ các ho¿t đáng này phÁi có sự kiám tra giám sát chặt chẽ căa Nhà n°ãc

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

Hÿp tác quốc tế vß giáo dāc mầm non Nhà n°ãc phÁi tranh thă vốn đầu t° căa n°ãc ngoài, liên kết vãi mát số n°ãc, các tá chąc quốc tế đầu t° nghiên cąu phát trián giáo dāc mầm non.

Trong những nm gần đây, cùng vãi sự phát trián m¿nh mẽ vß kinh tế, cuác sống căa ng°ßi dân cũng ngày càng đ°ÿc cÁi thián và nâng cao; Sự quan tâm căa ĐÁng và nhà n°ãc đối vãi trẻ em vùng sâu vùng xa cũng đã góp phần giÁm thiáu đáng ká tỷ lá trẻ em suy dinh d°ỡng và đ°ÿc chm sóc tốt h¡n. Tuy nhiên trên thực tế có nhißu yếu tố Ánh h°áng khơng tốt đến sự phát trián thá chÃt căa trẻ nh°: gen di trun, chÃt l°ÿng mơi tr°ßng sống, chế đá dinh d°ỡng khơng phù hÿp dÁn đến tình tr¿ng béo phì á trẻ ngày càng gia tng. Vì vậy, bên c¿nh dinh d°ỡng phù hÿp, các tr°ßng mầm non trên cÁ n°ãc cần xây dựng nhißu ph°¡ng pháp, tác đáng sâu sắc đến nhận thąc đá nâng cao thá chÃt cho trẻ [76]; [77].

Trong há thống giáo dāc, mầm non là cÃp hãc đầu tiên đặt nßn móng cho sự phát trián vß thá chÃt, trí t, tình cÁm, th¿m mỹ, đánh h°ãng viác hình thành nhân cách căa trẻ em; đßng thßi thúc đ¿y quá trình hãc tập và phát trián á các giai đo¿n tiếp theo. Nhận thąc đ°ÿc tầm quan trãng này, ĐÁng và Nhà n°ãc đã không ngừng quan tâm đầu t° c¡ sá vật chÃt và chÃt l°ÿng cho bậc hãc này. Tuy nhiên, công tác giáo dāc thá chÃt cho trẻ mầm non cịn gặp nhißu khó khn và h¿n chế; đặc biát là các cơng trình phā trÿ, các trang thiết bá phāc vā cho ho¿t đáng thá dāc thá thao căa trẻ còn thiếu thốn và ch°a đáp ąng đ°ÿc yêu cầu đß ra.

Giỏo dāc hãc là mát khoa hãc vß viác giáo dāc con ng°ßi - có nhiám vā chß ra bÁn chÃt và nêu ra các quy luật căa quá trình giáo dāc con ng°ßi; xác đánh māc tiêu giáo dāc; quy đánh nái dung, ph°¡ng pháp và các hình thąc tá chąc giáo dāc cho trẻ em á các đối t°ÿng khác nhau nhằm đ¿t đ°ÿc hiáu quÁ ho¿t đáng tối °u trong những đißu kián, xã hái nhÃt đánh.

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

Theo ngh*a ráng: Giáo dāc là mát q trình tồn vẹn hình thành nhân cách đ°ÿc tá chąc mát cách có māc đích và có kế ho¿ch, thơng qua các ho¿t đáng và các quan há giữa ng°ßi giáo dāc và ng°ßi đ°ÿc giáo dāc nhằm truyßn đ¿t và chiếm l*nh những kinh nghiám xã hái căa lồi ng°ßi=. Q trình giáo dāc là mát bá phận căa q trình xã hái hóa hình thành nhân cách con ng°ßi. Q trình này chß bao hàm những nhân tố tác đáng tự giác, có māc đích, có kế ho¿ch căa nhà giáo dāc và tá chąc giáo dāc trong viác hình thành nhân cách trẻ em.

Theo ngh*a hẹp: Giáo dāc là bá phận căa quá trình s° ph¿m (quá trình giáo dāc) là q trình hình thành nißm tin, lí t°áng, đáng c¡, tình cÁm, thái đá, những nét tính cách, những hành vi và thói quen c° xử đúng đắn trong xã hái thuác các l*nh vực t° t°áng chính trá, đ¿o đąc, lao đáng và hãc tập, th¿m m*, vá sinh.

<b>1.2.2. ThÃ chÃt và phát triÃn thÃ chÃt </b>

Thá chÃt chß chÃt l°ÿng thân thá con ng°ßi. Đó là những đặc tr°ng t°¡ng đối án đánh vß hình thái và chąc nng căa c¡ thá đ°ÿc hình thành và phát trián do b¿m sinh di truyßn và đißu kián sống (bao gßm cÁ giáo dāc, rèn luyán). TDTT gắn bó chặt chẽ vãi q trình phát trián thá chÃt. Đó là mát quá trình hình thành, biến đái tuần tự theo quy luật trong cuác đßi từng ng°ßi (t°¡ng đối lâu dài) vß hình thái, chąc nng và cÁ những tố chÃt thá lực và nng lực thá chÃt. Chúng đ°ÿc hình thành "trên" và "trong" cái nßn thân thá Ãy. Thá chÃt bao gßm thá hình, khÁ nng chąc nng và khÁ nng thích ąng [71].

Thá hình gßm hình thái, cÃu trúc căa c¡ thá, bao gßm trình đá phát trián, những chß số tuyát đối vß hình thái và tỷ lá giữa chúng cùng t° thế. Còn nng lực thá chÃt l¿i chă yếu liên quan vãi những khÁ nng chąc nng căa các há thống, c¡ quan trong c¡ thá thá hián chính qua ho¿t đáng c¡ bắp. Nó bao gßm các tố chÃt thá lực (sąc m¿nh, sąc nhanh, sąc bßn, đá dẻo, sự khéo léo vận đáng) và những nng lực vận đáng c¡ bÁn căa con ng°ßi (đi, ch¿y,

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

nhÁy, ném, leo trèo, bò, mang vác...) [18], [62], [68].

KhÁ nng thích ąng chß trình đá (nng lực) thích ąng chă yếu vß chąc nng căa c¡ thá con ng°ßi vãi hồn cÁnh bên ngồi, bao gßm cÁ sąc đß kháng vãi các bánh tật. Cịn tr¿ng thái thá chÃt chă yếu nói vß tình tr¿ng c¡ thá qua mát số dÃu hiáu vß thá tr¿ng, đ°ÿc xác đánh bằng các cách đo t°¡ng đối đ¡n giÁn vß chißu cao, cân nặng, vòng ngực, dung tích sống, lực tay, chân, l°ng... trong mát thßi điám nào đÃy.

Đặc tr°ng căa sự phát trián thá chÃt phā thuác nhißu vào các nguyên nhân t¿o thành (đißu kián bên trong và bên ngồi) và sự biến đái căa nó theo mát số quy luật vß tính di trun và khÁ biến, sự phát trián theo ląa tuái và giãi tính, sự thống nhÃt hữu c¡ giữa c¡ thá và mơi tr°ßng, giữa hình thąc - cÃu t¿o và chąc nng căa c¡ thá [48].

TDTT là mát nhân tố xã hái chun mơn nhằm tác đáng có chă đích và hÿp lý đến q trình phát trián thá chÃt căa con ng°ßi, chă yếu là vß các tố chÃt vận đáng và những kỹ nng vận đáng quan trãng trong đßi sống [70]. B°ãc đầu tiên, phá cập, c¡ bÁn vß hồn thián thá chÃt cho mãi ng°ßi trong mát số n°ãc là tập luyán đá đ¿t đ°ÿc các tiêu chu¿n rèn luyán thân thá chung trong từng thßi kỳ [100].

Giáo dāc thá chÃt là mát lo¿i hình giáo dāc có tá chąc, có māc đích, có kế ho¿ch đá truyßn thā những tri thąc, kỹ nng, kỹ xÁo... từ thế há này cho thế há khác. Đißu đó có ngh*a GDTC cũng nh° các lo¿i hình giáo dāc khác là quá trình s° ph¿m vãi đầy đă đặc điám căa nó (vai trị chă đ¿o căa nhà s° ph¿m, tá chąc ho¿t đáng căa nhà s° ph¿m phù hÿp vãi hãc sinh, sinh viên, vãi nguyên tắc s° ph¿m...) [14], [20].

GDTC là mát lo¿i giáo dāc có nái dung đặc tr°ng là d¿y hãc đáng tác và giáo dāc các tố chÃt vận đáng căa con ng°ßi. Viác d¿y hãc đáng tác và phát trián các tố chÃt thá lực có liên quan chặt chẽ, làm tißn đß cho nhau thậm chí có thá <chun= lÁn nhau. Nh°ng chúng khơng bao giß đßng nhÃt, giữa chúng có

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

quan há khác biát trong các giai đo¿n phát trián thá chÃt và GDTC khác nhau [34]; [67]. Trong há thống giáo dāc, nái dung đặc tr°ng căa GDTC đ°ÿc gắn lißn vãi trí dāc, đąc dāc, mỹ dāc và giáo dāc lao đáng. Cũng nh° các hình thąc giáo dāc khác, thì giáo dāc thá chÃt cũng là mát q trình giáo dāc (vai trị chă đ¿o căa nhà giáo dāc trong quá trình d¿y hãc, tá chąc ho¿t đáng theo những nguyên tắc s° ph¿m... [14]; [41]. GDTC trong nhà tr°ßng là quá trình ho¿t đáng thống nhÃt và đßng thßi giữa hai mặt: GiÁng d¿y, hãc tập và rèn luyán [77], [81].

Bài tập thá chÃt là ph°¡ng tián chuyên môn c¡ bÁn căa GDTC. Bài tập thá chÃt là những hành vi vận đáng căa con ng°ßi, đ°ÿc lựa chãn đá giÁi quyết các nhiám vā căa giáo dāc thá chÃt. Trong cuác sống con ng°ßi thực hián những hành đáng vận đáng nh° lao đáng, vui ch¡i, sinh ho¿t, giao tiếp. Thông qua ho¿t đáng con ng°ßi biáu thá nhu cầu cÁm xúc và thái đá tích cực đối vãi thế giãi bên ngồi. Song khơng phÁi tÃt cÁ những hành đáng đó đßu gãi là bài tập thá chÃt [34].

Đặc điám quan trãng nhÃt căa bài tập thá chÃt là sự phù hÿp giữa hình thąc và nái dung căa bài tập thá chÃt. BÃt kỳ đáng tác nào căa lao đáng và đßi sống cũng có thá đ°ÿc cÁi biến đá trá thành ph°¡ng tián giáo dāc thá chÃt. Bài tập thá chÃt không nhÃt thiết phÁi là những môn thá thao. DÃu hiáu đặc tr°ng căa bài tập thá chÃt là sự lặp đi lặp l¿i đáng tác, hình thành kỹ nng kỹ xÁo, hoặc làm phát trián tố chÃt thá lực [53].

Thá lực (sport conditioning) khác hoàn toàn vãi sąc bßn (endurance). Nếu nh° sąc bßn là khÁ nng duy trì nß lực vận đáng trong đißu kián mát mỏi tối thiáu, ví dā nh° mát số mơn thá thao nh° ch¿y marathon, 10 mơn phối hÿp& thì thá lực là khÁ nng lặp l¿i những nß lực vận đáng.

Thá lực là mát khái niám đ°ÿc hình thành dựa trên nhißu yếu tố thá chÃt, trong đÃy phÁi ká đến mát số yếu tố c¡ bÁn nh°: Đá tuái; Sự nhanh nhẹn; Sąc

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

m¿nh; Tốc đá; Sąc khỏe; KhÁ nng phối hÿp; KhÁ nng khéo léo; Sự dẻo dai [70]. Vai trò căa thá lực th°ßng đ°ÿc nhìn thÃy rõ ràng nhÃt trong q trình luyán tập và thi đÃu thá thao, đặc biát là á những mơn thá thao thành tích cao.

<b>1.3. CÂ sỗ lý luận v tr mÅm non, sā phát triÃn thÃ chÃt cïa trÁ mÅm non </b>

- Theo Đißu 26 Luật Giáo dāc nm 2019, c¡ sá giáo dāc mầm non bao

<b>gßm: Nhà trẻ, nhóm trẻ đác lập (nhận trẻ em từ 03 tháng tuái đến 03 tuái); tr°ßng mÁu giáo, lãp mÁu giáo đác lập (nhận trẻ em từ 03 tuái đến 06 tuái); </b>

tr°ßng mầm non, lãp mầm non đác lập (là c¡ sá kết hÿp nhận trẻ em từ 03 tháng tuái đến 06 tuái).

- C¡ sá giáo dāc mầm non đáp ąng các đißu kián đÁm bÁo theo quy đánh theo Luật Giáo dāc, Luật Giáo dāc nghß nghiáp (nm 2014), Nghá đánh số 46/2017/NĐ-CP, Nghá đánh 135/2018/NĐ-CP quy đánh vß đißu kián đầu t° ho¿t đáng trong l*nh vực giáo dāc và mát số vn bÁn có liên quan khác: Có giáo viên đ¿t trình đá chu¿n theo quy đánh; Có phịng ni d°ỡng, chm sóc, giáo dāc trẻ em an tồn; dián tích phịng ni d°ỡng, chm sóc, giáo dāc trẻ em bÁo đÁm ít nhÃt 1,5 m2 cho mát trẻ em; có chß ch¡i, có hàng rào và cáng bÁo vá an toàn cho trẻ em; Những n¡i có tá chąc n cho trẻ em phÁi có bếp riêng, an tồn; bÁo đÁm phịng chống cháy ná và vá sinh an tồn thực ph¿m. Có đă n°ãc s¿ch dùng cho sinh ho¿t và đă n°ãc uống hàng ngày cho trẻ em& - Vß phân chia đá tuái theo quy đánh hián hành: Trẻ mầm non là trẻ em từ 03 tháng tuái đến 06 tuái đ°ÿc nhận vào tr°ßng mầm non (trẻ em khuyết tật đ°ÿc nhập hãc á đá tuái cao h¡n so vãi quy đánh chung là 03 tuái). Ląa tuái nhà trẻ là những bé từ 3 - 36 tháng tuái; từ 3 tuái đến 6 tuái đ°ÿc gãi là trẻ em trong đá tuái mÁu giáo (lãp 3 tuái đ°ÿc gãi là lãp mầm, lãp 4 tuái là lãp chßi, lãp 5 tuái lãn nhÃt đ°ÿc gãi là lãp lá).

- C¡ sá giáo dāc mầm non thực hián theo Ch°¡ng trình giáo dāc mầm non (kèm theo Thông t° số 01/VBHN-BGDĐT ngày 24/01/2017 căa Bá Giáo

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

dāc và Đào t¿o). Theo đó, ch°¡ng trình đã quy đánh cā thá, chi tiết các ho¿t đáng căa trẻ mầm non từng đá tuái, từ 03 tháng tuái đến 6 tuái.

Giáo dāc hãc mầm non là mát chuyên ngành căa giáo dāc hãc, có nhiám vā xây dựng lí luận và tá chąc khoa hãc quá trình giáo dāc trẻ em á đá ti tr°ãc ti đến tr°ßng phá thơng [29], [38].

Giáo dāc hãc mầm non nghiên cąu bÁn chÃt căa quá trình giáo dāc, quá trình hình thành con ng°ßi có māc đích, có kế ho¿ch, mát ho¿t đáng tự giác tác đáng đến viác hình thành nhân cách trẻ em căa nhà giáo dāc hoặc tá chąc giáo dāc. Trên c¡ sá đó, giáo dāc hãc mầm non xác đánh māc đích, māc tiêu giáo dāc, quy đánh nái dung, chß ra ph°¡ng pháp, hình thąc tá chąc giáo dāc thích hÿp nhằm tá chąc tối °u q trình hình thành con ng°ßi trong đißu kián và hồn cÁnh lách sử cā thá.

Dựa trên c¡ sá khoa hãc mang tính quy luật chung căa giáo dāc hãc và tính đến những đặc điám riêng căa sự phát trián tâm sinh lí căa trẻ đá hình thành và phát trián nhân cách căa trẻ em á ląa tuái này, cho tr mm non t 3-5 tuỏi [35].

Giáo dāc hãc mầm non nghiên cąu bÁn chÃt căa quá trình giáo dāc, q trình hình thành con ng°ßi có māc đích, có kế ho¿ch, mát ho¿t đáng tự giác tác đáng đến viác hình thành nhân cách trẻ em căa nhà giáo dāc hoặc tá chąc giáo dāc.

Đối t°ÿng căa giáo dāc hãc mầm non có nhiám vā nghiên cąu làm sáng tỏ những vÃn đß c¡ bÁn sau đây: Māc tiêu, nhiám vā, nái dung, ph°¡ng pháp, hình thąc tá chąc giáo dāc trẻ; Xây dựng há thống các nguyên tắc giáo dāc mầm non; Tá chąc các ho¿t đáng giáo dāc trong các c¡ sá giáo dāc mầm non; Tìm ra ph°¡ng h°ãng nâng cao chÃt l°ÿng, hiáu quÁ căa quá trình giáo dāc trẻ em. Giáo dāc mầm non gắn lißn và cháu Ánh h°áng trực tiếp căa sự phát trián chung căa xã hái, khơng chß vì trẻ em là ngn nhân lực t°¡ng lai căa

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

đÃt n°ãc mà cịn vì cha mẹ căa các em là ngußn nhân lực trực tiếp sÁn xuÃt ra căa cÁi vật chÃt cho xã hái. Bái vậy, nghiên cąu giáo dāc mầm non chính là góp phần đái mãi những vÃn đß liên quan tãi phát trián ngußn nhân lực – mát yếu tố cực kì quan trãng đối vãi sự nghiáp cơng nghiáp hóa, hián đ¿i hóa đÃt n°ãc [35], [44].

Đá thực hián tốt các nhiám vā nói trên, giáo dāc hãc mầm non phÁi dựa trên các thành tựu căa khoa hãc hián đ¿i nghiên cąu trẻ em và liên kết phối hÿp chặt chẽ vãi nhißu ngành khoa hãc khác, trong đó có giáo dāc thá chÃt. Trên c¡ sá đó, giáo dāc hãc mầm non xác đánh māc đích, māc tiêu giáo dāc, quy đánh nái dung, chß ra ph°¡ng pháp, hình thąc tá chąc giáo dāc thích hÿp nhằm tá chąc tối °u q trình hình thành con ng°ßi trong đißu kián và hồn cÁnh lách sử cā thá. Vậy đối t°ÿng căa giáo dāc hãc mầm non chính là q trình giáo dāc trẻ em từ 0 - 6 ti [63].

<b>1.3.3. NhiÇm ví cïa giáo díc mÅm non </b>

Giáo dāc hãc mầm non có nhiám vā nghiên cąu làm sáng tỏ những vÃn đß c¡ bÁn sau [79]:

Māc tiêu, nhiám vā, nái dung, ph°¡ng pháp, hình thąc tá chąc giáo dāc trẻ từ 0 – 5 tuái; Xây dựng há thống các nguyên tắc giáo dāc mầm non: Tá chąc các ho¿t đáng giáo dāc trong các c¡ sá giáo dāc mầm non; Tìm ra ph°¡ng h°ãng nâng cao chÃt l°ÿng, hiáu quÁ căa q trình giáo dāc trẻ em.

Ngày nay, đ°ßng lối đái mãi giáo dāc trong thßi kì cơng nghiáp hóa hián đ¿i hóa đÃt n°ãc đã v¿ch ra cho khoa hãc giáo dāc nói chung và giáo dāc hãc nói riêng những nhiám vā và nái dung nghiên cąu phù hÿp, đáp ąng các yêu cầu xây dựng và phát trián giáo dāc trong giai đo¿n mãi.

Theo xu thế phát trián chung, giáo dāc hãc mầm non cần nghiên cąu bá sung, hoàn chßnh các vÃn đß lí luận cũng nh° thực tißn giáo dāc mầm non, đÁm bÁo vừa có giá trá đánh h°ãng, vừa đáp ąng nhu cầu phát trián căa ho¿t đáng giáo dāc mầm non theo h°ãng đa d¿ng hóa, xã hái hóa, t¿o đißu kián đá ho¿t đáng giáo dāc mầm non đáp ąng các yêu cầu phát trián căa xã hái và có

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

c¡ sá, có đißu kián hái nhập, tham gia vào ho¿t đáng giáo dāc mầm non trên thế giãi và khu vực.

Đá thực hián tốt các nhiám vā nói trên, giáo dāc hãc mầm non phÁi dựa trên các thành tựu căa khoa hãc hián đ¿i nghiên cąu trẻ em d°ãi 6 tuái và liên kết phối hÿp chặt chẽ vãi thực tißn [37]; [99].

<b>1.3.4. Đặc điÃm phát triÃn thÃ chÃt trÁ mÅm non 4-5 tuëi </b>

Đây là thßi kì thuận lÿi đá trẻ tiếp thu và căng cố các k* nng cần thiết. Trẻ em ląa tuái này lãn nhanh, cÁm thÃy nh° gầy h¡n, mÃt vẻ trịn tr*nh, mập m¿p đã có á tuái nhà trẻ. Đặc tr°ng căa trẻ em ląa tuái này là c¡ thá phát trián ch°a án đánh và khÁ nng vận đáng còn h¿n chế [43], [46], [84]:

Há thần kinh: Từ lúc trẻ mãi sinh, há thần kinh căa trẻ ch°a đ°ÿc chu¿n bá đầy đă đá thực hián các chąc nng căa mình. Há thần kinh thực vật căa trẻ phát trián h¡n. Sự phát trián căa há thần kinh á trẻ mÁu giáo đã á mąc đá cao h¡n so vãi trẻ em ląa tuái nhà trẻ. Sự tr°áng thành căa các tế bào thần kinh căa đ¿i não kết thúc. Tuy nhiên quá trình h°ng phÃn và ąc chế ch°a cân bằng, sự h°ng phÃn m¿nh h¡n sự ąc chế. Do đó, phÁi đối xử thận trãng vãi trẻ, tránh đá trẻ phÁi thực hián mát khối l°ÿng vận đáng quá sąc hoặc kéo dài thßi gian vận đáng sẽ làm trẻ mát mỏi. Trẻ em từ 4 đến 5 tuái, quá trình ąc chế tích cực dần dần phát trián. Trẻ đã có khÁ nng phân tích, đánh giá, hình thành k* nng, k* xÁo vận đáng và phân biát đ°ÿc các hián t°ÿng xung quanh.

Há thần kinh có tác dāng chi phối và đißu tiết đối vãi vận đáng c¡ thá, vì vậy ho¿t đáng vận đáng căa trẻ có hai tác dāng: Thúc đ¿y sự phát trián công nng căa tá chąc c¡ bắp và thúc đ¿y sự phát trián công nng căa há thần kinh. Vận đáng c¡ thá căa trẻ có thá cÁi thián tính khơng cân bằng căa q trình thần kinh á chúng. Song cần chú ý tãi sự luân phiên giữa đáng và t*nh trong quá trình vận đáng căa trẻ.

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

Há vận đáng: Bao gßm há x°¡ng, há c¡ và khãp. BÃt cą ho¿t đáng nào căa c¡ thá đ°ÿc hồn thành đßu thơng qua há vận đáng. Há x°¡ng căa trẻ ch°a hồn thành cốt hố, thành phần hố hãc x°¡ng căa trẻ có chąa nhißu n°ãc và chÃt hữu c¡ h¡n chÃt vô c¡ so vãi ng°ßi lãn, nên có nhißu sān x°¡ng, x°¡ng mßm, dß bá cong, gãy. Vận đáng c¡ thá hÿp lí có thá làm cho hình thái cÃu trúc x°¡ng căa trẻ em có chuyán biến tốt nh°: Thành x°¡ng dày lên, đ°ßng kính to ra, tng đ°ÿc cơng nng chống đỡ áp lực, chống cong vẹo, chống gãy x°¡ng. Há c¡ căa trẻ em phát trián yếu, tá chąc c¡ bắp cịn ít, các sÿi c¡ nhỏ, mÁnh, thành phần n°ãc trong c¡ t°¡ng đối nhißu, nên sąc m¿nh c¡ bắp cịn yếu, c¡ nhanh mát mỏi. Do đó, trẻ á ląa ti này khơng thích hÿp vãi sự cng thẳng lâu căa c¡ bắp, cần xen kẽ giữa vận đáng và nghß ng¡i thích hÿp trong thßi gian luyán tập [98].

Khi trẻ đ°ÿc th°ßng xuyên tham gia vận đáng thá lực hÿp lí sẽ tng c°ßng hiáu q cơng nng các tá chąc c¡ bắp, làm cho sąc m¿nh và sąc bßn căa c¡ bắp phát trián. Trong sinh ho¿t hàng ngày căa trẻ á tr°ßng cũng nh° á gia đình, ng°ßi lãn cần chú ý tãi t° thế thân ng°ßi căa trẻ, khơng nên cho trẻ ngßi và đąng qua sãm sẽ Ánh h°áng không tốt đến đá cong sinh lí căa cát sống, dß bá gù hoặc vẹo cát sống.

Khãp căa trẻ có đặc điám là á khãp cịn nơng, c¡ bắp xung quanh khãp cịn mßm yếu, dây chằng lỏng lẻo, tính vững chắc căa khãp t°¡ng đối kém. Ho¿t đáng vận đáng phù hÿp vãi ląa tuái căa trẻ sẽ giúp khãp đ°ÿc rèn lun, từ đó tng dần tính vững chắc căa khãp. Đá há vận đáng căa trẻ thực hián tốt chąc nng vận đáng, cần phÁi th°ßng xuyên cho trẻ luyán tập hÿp lí, vừa sąc và chú ý đến t° thế thân ng°ßi đúng căa trẻ trong đßi sống hàng ngày [43], [62].

Há tuần hồn: Há tuần hồn là mát há thống đ°ßng ống khép kín do tim và m¿ch cÃu t¿o thành còn gãi là há tim m¿ch. Vận đáng căa tim chă yếu dựa vào sự co bóp căa c¡ tim. Sąc co bóp c¡ tim căa trẻ cịn yếu, mßi lần co bóp chß chun đi đ°ÿc mát l°ÿng máu rÃt ít, nh°ng m¿ch đập nhanh h¡n á ng°ßi

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

lãn. Trẻ càng nhỏ ti thì tần số m¿ch đập càng nhanh. Đißu hồ thần kinh tim á trẻ cịn ch°a hồn thián, nên nháp co bóp dß mÃt án đánh, c¡ tim dß h°ng phÃn và chóng mát mỏi khi tham gia vận đáng kéo dài. Nh°ng khi thay đái ho¿t đáng, tim căa trẻ em nhanh hßi phāc.

Các m¿ch máu căa trẻ ráng h¡n so vãi ng°ßi lãn, do đó áp lực căa máu yếu cần căng cố các c¡ tim cũng nh° các thành m¿ch, làm cho nháp điáu co bóp căa tim tốt h¡n và phát trián khÁ nng thích ąng vãi sự thay đái l°ÿng vận đáng đát ngát. Đá tng c°ßng cơng nng căa tim, khi cho trẻ lun tập, nên đa d¿ng hoá các d¿ng bài tập, nâng dần l°ÿng vận đáng cũng nh° c°ßng đá vận đáng, phối hÿp đáng và t*nh mát cách nháp nhàng [71], [47], [82].

Há hô hÃp: Há hô hÃp đ°ÿc cÃu thành bái đ°ßng hơ hÃp gßm mũi, mßm, hãng, khí qn, nhánh phế quÁn và phái. Đ°ßng hơ hÃp căa trẻ em t°¡ng đối hẹp, niêm m¿c đ°ßng hơ hÃp mßm m¿i, mao m¿ch phong phú, dß phát sinh nhißm cÁm. Khí qn căa trẻ em nhỏ, khơng khí đ°a vào ít, trẻ thá nơng nên khÁ nng trao đái khơng khí căa phái kém. Thá nơng làm cho thơng khí phái ch°a án đánh, t¿o nên sự ą đãng khơng khí á phái, do đó nên tiến hành thá dāc á ngồi trßi, n¡i khơng khí thống mát [43], [58], [95].

Khi vận đáng, c¡ thá trẻ địi hỏi l°ÿng trao đái khí tng lên rõ rát, đißu này thúc đ¿y các tế bào phái tham gia vào vận đáng hô hÃp tng lên, nâng cao tính đàn hßi căa thành phái, c¡ hô hÃp m¿nh dần lên, tng l°ÿng thông khí phái và dung tích sống. Bá máy hơ hÃp căa trẻ cịn nhỏ, khơng cháu đựng đ°ÿc những vận đáng quá sąc kéo dài liên tāc, sẽ làm cho các c¡ đang vận đáng bá thiếu ôxi cần thiết. Vì vậy, viác thá đúng và sâu căa trẻ khi tập luyán là rÃt quan trãng.

Há trao đái chÃt: C¡ thá trẻ đang phát trián đòi hỏi bá sung liên tāc nng l°ÿng tiêu hao và cung cÃp các chÃt t¿o hình đá kiến t¿o các c¡ quan và mơ. Q trình hÃp thā các chÃt á trẻ v°ÿt cao h¡n quá trình phân huỷ và đốt cháy. Tuái càng nhỏ thì quá trình lãn lên và sự hình thành các tế bào và mơ căa trẻ dißn ra càng m¿nh.

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

Khác vãi ng°ßi lãn, á trẻ em nng l°ÿng tiêu hao cho sự lãn lên và dự trữ chÃt nhißu h¡n là cho ho¿t đáng c¡ bắp. Do vậy, khi trẻ ho¿t đáng vận đáng quá mąc, ngay cÁ khi dinh d°ỡng đầy đă, th°ßng dÁn đến tiêu hao nng l°ÿng dự trữ trong các c¡ bắp và đãng l¿i những sÁn ph¿m đác h¿i á các c¡ quan trong quá trình trao đái chÃt. Đißu này gây cÁm giác mát mỏi cho trẻ và Ánh h°áng không tốt đến công nng ho¿t đáng căa c¡ bắp và há thần kinh, làm giÁm đá nh¿y cÁm giữa há thần kinh trung °¡ng và những dây thần kinh đißu khián sự ho¿t đáng c¡ bắp. Sự mát mỏi căa các nhóm c¡ riêng lẻ xuÃt hián nếu kéo dài ho¿t đáng liên tāc căa từng nhóm c¡. Do đó, cần th°ßng xun thay đái vận đáng căa các nhóm c¡, chãn hình thąc vận đáng phù hÿp vãi trẻ [21], [83], [103].

- <i>Đặc điểm cơ bản tâm lý vận động của trẻ </i>

Có nhißu quan điám khác nhau vß tâm lý - vận đáng hay còn gãi là tâm vận đáng căa trẻ em. Ta khơng đi sâu tìm hiáu khái niám tâm vận đáng, do đó ta thống nhÃt vãi quan điám mà đa số các nhà tâm lí hãc cho rằng: Tâm vận đáng là mát chąc nng có đ°ÿc bái sự tác đáng t°¡ng hß, phā thuác lÁn nhau giữa tâm lý và vận đáng. Thơng qua đó thực hián sự tác đáng qua l¿i giữa trẻ em vãi thế giãi xung quanh, làm phát trián những khÁ nng mang tính ng°ßi.

Đối vãi trẻ từ 4 - 5 tuái, ląa tuái này sôi đáng nhÃt; đôi tay trá lên khéo léo; khÁ nng thng bằng tng nên; ngôn ngữ, vốn từ phát trián nhanh. Trong thßi kì này sự phát trián thá chÃt xÁy ra mát cách tích cực và tÃt cÁ các q trình tâm lý đßu có những thay đái đáng ká. Trong q trình ho¿t đáng tích cực căa trẻ, đặc biát là ho¿t đáng trò ch¡i, các tính chÃt riêng lẻ căa vật thá đ°ÿc phÁn ánh nhanh chóng và dß dàng h¡n. Các trá giác căa trẻ trá nên hoàn thián h¡n, đißu này giúp cho viác tri giác vận đáng "hình dáng" căa bài tập vận đáng mát cách chính xác h¡n. Đến 5 tuái tuái đã biết đánh h°ãng khá chính xác giữa các vật thá trong khơng gian, tuy nhiên trá giác vß thßi gian căa trẻ cịn ch°a hồn thián.

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

à ląa tuái này, quá trình t°áng t°ÿng bắt đầu gắn chặt vãi trí nhã hình Ánh ká cÁ các bài tập vận đáng. Sự phát trián vận đáng căa trẻ mÁu giáo có liên quan đến sự tng tính chú ý và sự hình thành chú ý có ý thąc. Sự chú ý có ý thąc thá hián tiêu biáu á viác trẻ biết h°ãng mát cách có ý thąc sự chú ý căa mình vào mát ho¿t đáng nào đó theo u cầu căa ng°ßi lãn. Ví dā, trẻ tập trung chú ý nghe giáo viên h°ãng dÁn cách thąc thực hián bài tập vận đáng, hiáu đ°ÿc phÁi làm gì đá thực hián bài tập đ¿t kết quÁ cao.

Sự phát trián cÁm xúc căa trẻ mÁu giáo mang tính chÃt phąc t¿p, chúng dß r¡i vào tình tr¿ng xúc đáng, mặt khác trong suốt đá tuái này á trẻ hình thành các cÁm giác cÃp cao - cÁm giác trí tuá, th¿m m* và đ¿o đąc. Trẻ ham hiáu biết, nó sẽ cÁm thÃy thoÁ mãn khi đ°ÿc trÁ lßi vơ số các câu hỏi căa mình. Hąng thú căa trẻ cũng bắt đầu hình thành, đặc biát là trong vận đáng. Trẻ rÃt thích tham gia vào quá trình thi đua thực hián bài tập vận đáng.

Mát số thành phần cÃu t¿o nên tâm vận đáng á trẻ ląa tuái mÁu giáo đó là: S¡ đß c¡ thá bao gßm tên gãi căa các bá phận c¡ thá, ý thąc vß c¡ thá căa bÁn thân; h°ãng căa đáng tác bao gßm lên cao, h¿ xuống, tr°ãc, sau, phÁi, trái,... khÁ nng đánh h°ãng trong không gian giúp cho trẻ thực hián những vận đáng cần thiết trong cuác sống; khÁ nng đánh h°ãng khơng gian gắn lißn vãi sự cÁm nhận nháp điáu căa đáng tác. Vß nái dung căa tâm vận đáng tßn t¿i nhißu quan niám khác nhau, tuy nhiên các nhà khoa hãc đßu cho rằng, nó phÁi bao gßm các mặt nh°: Vận đáng thô và tinh; Ngôn ngữ; Quan há vãi xã hái; Ąng xử vãi thiên nhiên.

Đá phát trián những khÁ nng trên á trẻ, ta cần phÁi giáo dāc trẻ thông qua viác rèn lun thân thá. Hián nay, trong ch°¡ng trình chm sóc và giáo dāc trẻ mầm non á n°ãc ta nói chung, Hà Nái nói riêng, các nhà giáo dāc đã chú ý đến viác phát trián vận đáng thơ và tinh cho trẻ. Đó là mát trong nái dung căa tâm vận đáng.

<i><b>* Đặc điểm cơ bản phát triển vận động </b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

Đặc điám phát trián vận đáng á trẻ em: Dựa trên c¡ sá sinh lí hãc, vận đáng là sự chun đáng căa c¡ thá con ng°ßi, trong đó có sự tham gia căa há c¡, há x°¡ng và sự đißu khián căa há thần kinh. Đặc điám căa thßi kì từ lúc trẻ sinh ra đến 4-5 tuái là sự ho¿t đáng vận đáng tích cực căa chúng. Nếu trẻ không vận đáng, vung v¿y tay chân thì c¡, gân, khãp sẽ kém phát trián và khó phối hÿp đáng tác. H¡n nữa, trẻ em ít ho¿t đáng thì quá trình trao đái chÃt chậm, d¿ dày và ruát làm viác yếu h¡n, tim và phái kém phát trián.

Vận đáng là mát trong những yếu tố c¡ bÁn đá trẻ nhỏ nhận thąc thế giãi xung quanh. Trẻ càng nắm đ°ÿc nhißu đáng tác và hành vi phong phú thì sự tiếp xúc vãi thế giãi càng ráng h¡n [15], [88].

<i>- Phát triển vận động của trẻ 4 tuổi </i>

Tốc đá phát trián thá lực căa trẻ á ląa tuái này chậm h¡n so vãi ląa tuái tr°ãc, nh°ng q trình cốt hố căa x°¡ng l¿i dißn ra nhanh. KhÁ nng làm viác căa há thần kinh cịn yếu, nên nếu vận đáng nhißu, nặng thì trẻ nhanh mát mỏi. Các phÁn x¿ có đißu kián đ°ÿc hình thành nhanh, song căng cố cịn chậm. Vì vậy, những thói quen vận đáng mãi đ°ÿc hình thành khơng bßn vững, dß sai lách [43], [55], [89]

Vận đáng đi, ch¿y và cÁm giác thng bằng: Đi bá căa trẻ 4 tuái có đặc điám là nháp đá ch°a án đánh, phối hÿp tay chân ch°a nháp nhàng, thiếu tin t°áng khi xác đánh h°ãng đi, khÁ nng thay đái h°ãng trong khơng gian cịn chậm, b°ãc đi vÁn cịn dao đáng, có t° thế h¡i gập bāng. Mặc dù viác phát trián k* nng ch¿y cho trẻ bắt đầu từ nm 3 tuái, nh°ng trẻ thực hián k* nng này rÃt nhanh chóng. So vãi vận đáng đi, trẻ ch¿y tốt h¡n, nhÃt là sự phối hÿp chân tay, trãng tâm căa c¡ thá á gần phần tr°ãc bāng h¡n á ng°ßi lãn. Khi ch¿y, trẻ giữ đ°ÿc thân thng bằng, nh°ng h°ãng ch°a chính xác. Nháp đá các b°ãc chân ch°a án đánh, ch°a đă sąc nâng cao đùi đúng h°ãng. Khi đi thng bằng trßn ghế, trẻ tự tin và bình t*nh h¡n. Trẻ giữ đ°ÿc thng bằng thân ng°ßi, nh°ng đầu còn cúi và tay ch°a thng bằng.

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

Vận đáng nhÁy: Viác thực hián vận đáng nhÁy đối vãi trẻ cịn khó khn. KhÁ nng phối hÿp vận đáng ch°a tốt, tay ch°a là yếu tố tích cực thúc đ¿y sự tng vận tốc khi nhÁy. Khi h¿ xuống mặt đÃt vÁn cịn nặng nß, chân ch°a co l¿i, song đã biết nhún chân lÃy đà bật ng°ßi lên cao. Đa số trẻ rßi đ°ÿc hai chân khỏi mặt đÃt cùng mát lúc. Đây là vận đáng khó, vì nó địi hỏi sąc m¿nh c¡ chân, sự phối hÿp chân tay vãi tồn thân. Trẻ có thá bật nhÁy t¿i chß, bật nhÁy liên tāc vß phía tr°ãc, bật nhÁy qua dây, bật xa.

Vận đáng ném, chuyßn, bắt: Các bài tập này yêu cầu sự phối hÿp vận đáng giữa sąc m¿nh và sự khéo léo, đòi hỏi khÁ nng giữ thng bằng, °ãc l°ÿng bằng mắt. Trẻ 4 tuái đã biết ném xa bằng mát tay, ném trúng đích nằm ngang, ném trúng đích thẳng đąng. Khi ném xa, trẻ đã biết lÃy đà bằng cách vung tay ra sau rßi ném, nh°ng vÁn ch°a biết sử dāng lực đ¿y căa nửa thân trên. Trẻ đã ném đúng h°ãng, song ch°a xác đánh khoÁng cách cần ném, nên vật ném th°ßng r¡i cách đích 25 - 45cm.

Trẻ 4 ti biết chun và bắt bóng theo vịng tròn, hàng ngang, hàng dãc, tung, bắt và đập bắt bóng. Hai lo¿i bài tập này nhằm rèn luyán cho trẻ sự khéo léo, phÁn x¿ nhanh và khÁ nng đánh h°ãng trong khơng gian.

Vận đáng bị, tr°ßn, trèo: Khi bị, trẻ đã biết phối hÿp chính xác giữa tay và chân, cách đặt b°ãc chân. Trẻ có khÁ nng bị, tr°ßn nhanh vãi các kiáu bò bằng bàn tay và cẳng chân, bò bằng bàn tay và bàn chân, tr°ßn sÃp, bị chui qua cáng. Ngồi ra, trẻ cịn biết trèo lên xuống thang, trèo lên xuống ghế, xác đánh đ°ÿc h°ãng vận đáng [11], [22].

<i>- Phát triển vận động của trẻ 5 tuổi </i>

Trong nửa nm đầu căa trẻ 5 tuái so vãi trẻ 4 tuái thì khoÁng cách chÃt l°ÿng thực hián các bài tập vận đáng căa trẻ có sự chênh lách nh°ng khơng đáng ká. Nh°ng đến nửa nm cuối, á trẻ 5 tuái có nhißu dÃu hiáu gần giống nh° trẻ 6 tuái, há c¡ và há thần kinh có những thay đái lãn. Trẻ trá nên cąng cáp h¡n, biết tự lực, rÃt hiếu đáng và không biết mát mỏi, các vận đáng căa

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

trẻ dần dần đi đến hồn thián. Vì vậy, sự vận đáng căa trẻ phÁi đ°ÿc ng°ßi lãn theo dõi, kiám tra [13], [33], [43].

Các q trình tâm lí căa trẻ á ląa tuái này hoàn thián h¡n. KhÁ nng chú ý căa trẻ tng, trẻ hiáu đ°ÿc nhiám vā căa mình, có thá khái qt hố mát số hián t°ÿng và nhanh nhẹn nhận thÃy những yêu cầu chính trong khi thực hián vận đáng. Trẻ có thá thực hián những đáng tác, vận đáng quen thuác bằng nhißu cách, trong mát thßi gian dài h¡n, vãi l°ÿng vận đáng lãn h¡n.

Các vận đáng căa trẻ b°ãc đầu đã đ¿t mąc đá chính xác, nháp nhàng, nháp điáu án đánh, biết phối hÿp vận đáng căa mình vãi các b¿n. Trẻ có khÁ nng quan sát hình Ánh đáng tác mÁu căa giáo viên, ghi nhã đá thực hián l¿i. Do đó, phÁi tng dần yêu cầu đối vãi trẻ đá giúp trẻ hồn thián vận đáng, sử dāng nhißu ph°¡ng pháp d¿y hãc khác nhau đá giúp trẻ thực hián đáng tác mát cách có ý thąc và đ¿t kết quÁ tốt h¡n. Th°ßng xuyên theo dõi, kiám tra sự vận đáng căa trẻ. Nếu đá trẻ vận đáng lâu, trẻ sẽ mát; nếu đá trẻ thực hián vận đáng sai nhißu lần sẽ khó sửa [14], [34], [40].

Trong lí luận và thực tißn giáo dāc thá chÃt bao gßm nhißu nhóm nguyên tắc khác nhau: nguyên tắc c¡ bÁn căa giáo dāc thá chÃt, nguyên tắc vß ph°¡ng pháp, nguyên tắc biáu hián đặc điám căa các mặt giáo dāc thá chÃt riêng biát. Những nguyên tắc đó liên quan vãi nhau và kết hÿp thành mát há thống.

Các nguyên tắc c¡ bÁn căa giáo dāc thá chÃt là những luận điám c¡ bÁn nhằm phÁn ánh các quy luật chă yếu căa giáo dāc thá chÃt. Các nguyên tắc còn l¿i phÁn ánh các quy luật có tính riêng lẻ, đặc tr°ng riêng căa ph°¡ng pháp giÁng d¿y, huÃn luyán, tá chąc và các ho¿t đáng thá dāc thá thao. Giáo dāc hãc mầm non cung cÃp những kiến thąc vß māc tiêu, nhiám vā giáo dāc trẻ em, những quan điám c¡ bÁn, các nguyên tắc xây dựng ch°¡ng trình chm sóc và giáo dāc, các ph°¡ng pháp, hình thąc tá chąc chm sóc giáo dāc trẻ,

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

trong đó giáo dāc thá chÃt là mát bá phận căa giáo dāc phát trián tồn dián, bao gßm các ngun tắc c¡ bÁn sau [40], [43]:

<i><b>1.3.5.1. Nguyên tắc phát triển toàn diện nhân cách </b></i>

Khơng thá tự nhiên mà có đ°ÿc những con ng°ßi phát trián tồn dián vß tinh thần và thá chÃt. Đó chß có thá là kết q do Ánh h°áng căa đißu kián xã hái nhÃt đánh, trong đó giáo dāc nói chung và giáo dāc thá chÃt nói riêng có vai trị đặc biát quan trãng. D°ãi ánh sáng căa nguyên lí triết hãc duy vật bián chąng và dựa vào những cn cą khoa hãc tự nhiên vß sự thống nhÃt giữa tinh thần và thá chÃt, những biáu hián và sự phát trián vß tinh thần căa con ng°ßi khơng tßn t¿i ngồi c¡ cÃu vật chÃt và chąc nng c¡ thá, khơng tßn t¿i tách rßi khỏi sự phát trián vß thá chÃt căa con ng°ßi.

Trong q trình giáo dāc thá chÃt, do có sự thống nhÃt vß thá chÃt và tinh thần trong sự phát trián căa con ng°ßi nên con ng°ßi có nhißu khÁ nng đá thực hián những nhiám vā giáo dāc vß trí t, đ¿o đąc, th¿m m*. Viác giÁi quyết những nhiám vā đó khơng chß má ráng vai trò căa giáo dāc thá chÃt nh° mát nhân tố đá giáo dāc con ng°ßi tồn dián, mà còn trực tiếp quyết đánh kết quÁ căa bÁn thân quá trình giáo dāc thá chÃt.

Nguyên tắc phát trián toàn dián nhân cách phÁi đáp ąng những yêu cầu c¡ bÁn sau đây [40], [43]:

Khi giÁi quyết các nhiám vā đặc tr°ng căa giáo dāc thá chÃt, cần th°ßng xuyên bÁo đÁm mối liên há chặt chẽ giữa các mặt giáo dāc, nhằm góp phần đào t¿o con ng°ßi mãi <phát trián cao vß trí t, c°ßng tráng vß thá chÃt, phong phú vß tinh thần, trong sáng vß đ¿o đąc=.

BÁo đÁm tính tồn dián căa ho¿t đáng thá dāc thá thao và sự thống nhÃt giữa chu¿n bá thá lực chung vãi chu¿n bá thá lực chuyên môn.

<i><b>1.3.5.2. Nguyên tắc kết hợp giáo dục thể chất với kỹ năng sống </b></i>

Nguyên tắc này phÁn ánh tính quy luật xã hái c¡ bÁn và chąc nng phāc vā chă yếu căa giáo dāc thá chÃt là chu¿n bá cho trẻ kỹ nng sống. Nguyên tắc này cần đáp ąng các yêu cầu sau [23], [31]:

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

BÁo đÁm hiáu quÁ ąng dāng tối đa căa thá dāc thá thao nh°: ¯u tiên hình thành các k* nng, k* xÁo vận đáng có ý ngh*a thực tißn, chẳng h¿n: đi, ch¿y, nhÁy, ném, leo trèo, mang vác, v°ÿt ch°ãng ng¿i&rèn luyán các tố chÃt thá lực phāc vā cho cuác sống.

Xây dựng các đißu kián thuận lÿi đá đÁm bÁo viác tiếp thu các hình thąc ho¿t đáng khác nhau nhằm nâng cao nng lực ho¿t đáng thá lực chung, phát trián các tố chÃt thá lực toàn dián.

<i><b>1.3.5.3. Nguyên tắc nâng cao sức khoẻ </b></i>

Các tá chąc thá dāc thá thao, giáo viên thá dāc, những huÃn luyán viên cháu trách nhiám tr°ãc Nhà n°ãc vß viác nâng cao sąc khoẻ cho ng°ßi tập thá dāc thá thao. Nguyên tắc này đòi hỏi các yêu cầu sau [13], [101]:

Khi lựa chãn các ph°¡ng tián và ph°¡ng pháp thá dāc thá thao, phÁi xuÃt phát từ các giá trá nâng cao sąc khoẻ căa chúng nh° những tiêu chu¿n bắt buác.

Viác lập kế ho¿ch tập luyán và đißu chßnh l°ÿng vận đáng sao cho phù hÿp vãi các quy luật nâng cao sąc khoẻ.

Cn cą vào đặc điám sinh hãc căa các ląa tuái, giãi tính và tr¿ng thái sąc khoẻ căa ng°ßi tập đá tiến hành kiám tra y hãc các tá chąc ho¿t đáng thá dāc thá thao.

BÁo đÁm tính liên tāc và sự thống nhÃt căa viác kiám tra y hãc trong các tr°ßng hãc. Những tài liáu thu đ°ÿc qua kiám tra là những tiêu chu¿n khách quan đá xét đoán Ánh h°áng tốt hoặc xÃu căa các buái tập luyán thá dāc thá thao, nhằm thay đái và hoàn thián ph°¡ng pháp giáo dāc thá chÃt.

<b>1.3.6. Ý ngh*a cïa rèn luyÇn thÃ chÃt cho trÁ mÅm non </b>

Coi trãng bßi d°ỡng tố chÃt thá lực cho trẻ th¡ có tác dāng thúc đ¿y quan trãng và có ý ngh*a sâu sắc đối vãi viác tng c°ßng thá chÃt, nâng cao sąc khoẻ và dß thích ąng vãi cuác sống xã hái trong t°¡ng lai, làm cho tố chÃt căa lãp ng°ßi mãi đ°ÿc nâng cao toàn dián. Dựa vào đặc điám phát

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

trián c¡ thá và tâm lý căa trẻ th¡ (từ 3 - 5 tuái) cần nâng cao mát cách toàn dián, táng hÿp các tố chÃt thá lực. TÃt cÁ ho¿t đáng vận đáng c¡ thá căa con ng°ßi đßu là ho¿t đáng c¡ bắp đ°ÿc thực hián vãi các hình thąc khác nhau d°ãi sự chi phối căa vỏ đ¿i não.

Các tố chÃt thá lực nh° sąc m¿nh, sąc bßn, tốc đá, tính mßm dẻo, tính nhanh nh¿y...thì l¿i là nng lực c¡ nng đ°ÿc biáu hián khi c¡ bắp căa c¡ thá ho¿t đáng. Nếu phân tích từ góc đá sinh lý thá thao, thì mąc đá phát trián tố chÃt thá lực căa mát ng°ßi khơng chß quyết đánh bái đặc điám cÃu trúc và c¡ nng căa bÁn thân c¡ bắp mà cịn có quan há tãi sự cung cÃp nng l°ÿng khi c¡ bắp làm viác, cung cÃp oxy và q trình đißu tiết căa thần kinh v.v... [42].

Những vÃn đß này l¿i có quan há chặt chẽ vãi cơng nng căa há hơ hÃp, há tuần hồn, há thần kinh...Ví dā: Sąc m¿nh phÁn ánh mąc đá co dußi c¡ lãn hay nhỏ khi c¡ bắp ho¿t đáng, chă yếu quyết đánh bái tr¿ng thái c¡ nng căa bÁn thân tá chąc c¡ bắp. Sąc bßn, phÁn ánh thßi gian duy trì ho¿t đáng c¡ bắp dài hay ngắn, chă yếu dựa vào cơng nng bßn vững căa há thống tim phái.

Tốc đá phÁn ánh mąc đá co c¡ và thÁ lỏng c¡ thay đái nhanh hay chậm căa c¡ bắp, chă yếu dựa vào tính linh ho¿t căa há thống thần kinh. Tính mßm dẻo phÁn ánh mąc đá v°¡n dußi căa c¡, dây chằng, gân bắc ngang qua khãp. Tính mßm dẻo trong mát chừng mực nhÃt đánh cháu sự chi phối căa há thống thần kinh. Tính linh ho¿t thì thá hián khá đầy đă tính nhanh nh¿y và cơng nng đißu tiết căa há thống thần kinh. Có thá thÃy tố chÃt thá lực là sự phÁn ánh táng hÿp công nng căa các há thống c¡ quan chă yếu căa con ng°ßi trong khi c¡ bắp làm viác. Song quá trình nâng cao tố chÃt thá lực thực chÃt là quá trình tng c°ßng cơng nng các c¡ quan há thống hữu quan căa c¡ thá [44].

à thßi kỳ trẻ th¡, các há thống c¡ quan c¡ thá đang á vào q trình phát dāc nhanh chóng. Từng b°ãc phát trián và nâng cao mát cách có ý thąc tố chÃt thá lực căa trẻ th¡ sẽ có lÿi cho viác tng c°ßng và hồn thián cơng nng

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

căa các há thống c¡ quan chă yếu căa c¡ thá, thúc đ¿y sự phát dāc lãn lên bình th°ßng và sự phát trián nháp nhàng căa các c¡ nng. Đißu này có tác dāng và ý ngh*a đặc biát đối vãi viác tng c°ßng thá chÃt cho trẻ th¡.

<i><b>1.3.6.2. Thể lực có mối quan hệ tương hỗ với năng lực hoạt động cơ bản của trẻ </b></i>

Nng lực ho¿t đáng c¡ bÁn căa con ng°ßi là chß các kỹ nng ho¿t đáng căa c¡ thá có mối quan há chặt chẽ vãi sinh ho¿t hàng ngày nh° đi, ch¿y, nhÁy, ném, trèo leo và các đáng tác c¡ bÁn khác.

Mąc đá phát trián thá chÃt, thông qua các tố chÃt thá lực căa trẻ th¡ thơng th°ßng đ°ÿc biáu hián ra trong các lo¿i ho¿t đáng c¡ bÁn căa c¡ thá. Nng lực ho¿t đáng c¡ bÁn căa trẻ th¡ là biáu hián bên ngồi căa trình đá phát trián tố chÃt thá lực. Ví dā khi sąc m¿nh c¡ bắp phần đùi căa trẻ th¡ phát trián đến mát mąc đá nhÃt đánh, trẻ th¡ sẽ có thá đąng, đi, nhÁy hoặc khi trẻ đi l¿i xuÃt hián đáng tác không nháp nhàng căa tay và chân (ví dā: đi cùng tay cùng chân) chąng tỏ sự phối hÿp nháp điáu ho¿t đáng căa đąa trẻ đó t°¡ng đối kém [15]; [21].

Mặt khác nâng cao tố chÃt thá lực cho trẻ nhỏ là c¡ sá đá phát trián nng lực ho¿t đáng c¡ bÁn căa trẻ. BÃt kỳ sự vận đáng hoặc đáng tác c¡ thá lo¿i nào đßu địi hỏi phÁi có vài lo¿i tố chÃt thá lực làm nßn tÁng mãi có thá hồn thành đ°ÿc. Ví dā: Khi đi tránh, địi hỏi trẻ nhỏ cần có tốc đá phÁn ąng nhanh và tốc đá đáng tác nhanh, có tính linh ho¿t tốt và nng lực khống chế c¡ thá tốt v.v... phối hÿp nháp nhàng vãi nhau mãi có thá hồn thành tốt đ°ÿc.

Nếu chúng ta chß yêu cầu phiến dián trẻ th¡ tiến hành các ho¿t đáng ch¿y đuái hoặc ch¿y đuái tránh mà không chú ý phát trián mát cách có ý thąc các tố chÃt thá lực mà trẻ nhỏ cần (nh° tốc đá, tính linh ho¿t v.v) sẽ khó có thá làm cho nng lực ho¿t đáng này đ°ÿc phát trián mát cách thực sự. Vì vậy muốn làm cho nng lực ho¿t đáng c¡ bÁn căa trẻ đ°ÿc phát trián, cần phÁi coi trãng bßi d°ỡng nâng cao tố chÃt thá lực căa trẻ nhỏ từ gốc rß. Coi trãng viác

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

bßi d°ỡng tố chÃt thá lực cho trẻ th¡ là nßn móng vật chÃt cho trẻ thích ąng tốt h¡n vãi sinh ho¿t xã hái. Ví dā: Chú ý nâng cao tố chÃt sąc bßn cho trẻ th¡ làm cho chąc nng tim phái và chąc nng c¡ bắp căa trẻ tốt h¡n, trong t°¡ng lai trẻ nhỏ có thá thích ąng vãi các ho¿t đáng thá lực trong thßi gian t°¡ng đối dài (nh° lên tầng nhà cao tầng hoặc đi bá thßi gian dài...) mà không cÁm thÃy nghẹn thá, tim đập m¿nh hoặc c¡ bắp đau nhąc, vô lực [38].

Mát ví dā khác: Từ nhỏ chú ý rèn luyán thích đáng sąc m¿nh c¡ bắp căa tay vai... Có thá trÿ giúp cho chúng khi vào hãc tiáu hãc có thá mang đ°ÿc các đß dùng hãc tập nh° đeo đ°ÿc túi sách, khiêng chuyán đ°ÿc đß vật nặng khi cần. Cịn tính linh ho¿t, nng lực thng bằng, nng lực phối hÿp và các tố chÃt thá lực khác là những yếu tố không thá thiếu đ°ÿc đối vãi trẻ nhỏ đá thích ąng vãi cuác sống và đÁm nhiám mãi công viác trong t°¡ng lai.

<b>Các </b>đáng tác c¡ bÁn là nng lực ho¿t đáng c¡ bÁn căa c¡ thá nh° đi bá, ch¿y, nhÁy, ném, leo, bị, ln&Nhi đßng tr°ãc tuái đi hãc tập các bài tập đáng tác c¡ bÁn vừa phát trián đ°ÿc nng lực ho¿t đáng c¡ bÁn vừa là bián pháp quan trãng đá thực hián nhiám vā ho¿t đáng TDTT. Bài tập đáng tác c¡ bÁn cũng là māc tiêu và nái dung quan trãng căa ho¿t đáng TDTT nhi đßng

<i><b>tr°ãc tuái đi hãc. Nhi đßng tr°ãc ti đi hãc thơng qua các bài tập đáng tác </b></i>

c¡ bÁn có thá rèn lun tồn bá c¡ thá mát cách có hiáu quÁ, nâng cao và phát trián các tố chÃt thá lực, tng c°ßng thá chÃt; phát trián các nng lực ho¿t đáng c¡ bÁn và t¿o đißu kián đá các em thích ąng tốt h¡n vãi cuác sống xã

Dựa vào cÃu trúc và đặc điám cÃu t¿o thành đáng tác, đáng tác c¡ bÁn chia ra thành hai lo¿i: lo¿i hình đáng tác có chu kỳ và lo¿i hình đáng tác khơng có chu kỳ.

Đặc điám căa lo¿i hình đáng tác có chu kỳ là vận đáng lÃy viác tuần hoàn lặp đi lắp l¿i mát đáng tác kỹ thuật nào đó làm nßn tÁng. Ví dā đáng tác đi bá, ch¿y leo&CÃu trúc căa đáng tác á lo¿i này t°¡ng đối đ¡n giÁn, trẻ th¡

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

dß hãc và nắm bắt đ°ÿc t°¡ng đối dß dàng đá hình thành tự đáng hố. Lo¿i hình đáng tác khơng có chu kỳ do mát số khâu đáng tác liên kết vãi nhau mà hình thành mát đáng tác hồn chßnh đác lập. CÃu trúc căa lo¿i đáng tác này t°¡ng đối phąc t¿p, trẻ th¡ t°¡ng đối khó nắm đ°ÿc. Ví dā nh° đáng tác nhÁy, ném, bò nghiêng v.v... Hãc và nắm vững lo¿i đáng tác này đòi hỏi phÁi dần dần, cần có sąc chú ý tập trung cao h¡n, nháp điáu đáng tác phąc t¿p h¡n và sự nß lực ý chí cao h¡n [55].

<i><b>Đi bộ: Đi bá còn gãi là đi. Đây là ph°¡ng thąc di chuyán vá trí c¡ thá </b></i>

c¡ bÁn nhÃt, tự nhiên nhÃt, dß nhÃt và tiết kiám sąc nhÃt. Đi bá thuác lo¿i

trong cuác sống hàng ngày căa con ng°ßi, là đáng tác c¡ bÁn đòi hỏi trẻ phÁi hãc đ°ÿc. Đßng thßi nó cũng là mát trong những bián pháp tốt đá rèn luyán

<i><b>c¡ thá cho trẻ th¡. Đi bá có thá rèn luyán c¡ bắp, x°¡ng, khãp và dây chằng </b></i>

á phần chi d°ãi mát cách có hiáu quÁ, tng c°ßng đ°ÿc sąc m¿nh cá chân, đùi; nâng cao nng lực thng bằng và nng lực nháp điáu cho c¡ thá, phát trián sąc bßn c¡ bắp và sąc bßn tim phái. Mặt khác đi bá còn là mát lo¿i vận đáng c¡ thá lÃy trao đái chÃt °a khí làm chính nên rÃt thích hÿp vãi nhi đßng

Thßi kỳ tr°ãc ti đi hãc chính là thßi kỳ quan trãng phát trián nng lực

<i>đi bá và hình thành t° thế thân ng°ßi. Đi bá có thá làm cho hai tay đ°ÿc "giÁi </i>

phóng, có thá má ráng ph¿m ho¿t đáng căa trẻ, và cịn có thá tng c°ßng lịng tự tin, đặt nßn móng cho trẻ tìm hiáu và nhận thąc thế giãi xung quanh, thích ąng tốt h¡n vãi sinh ho¿t xã hái, tng c°ßng sąc khoẻ và tâm lý cho trẻ [6].

<i><b>Chạy: Ch¿y là mát ph°¡ng thąc vận đáng chuyán dách vá trí c¡ thá nhanh nhÃt, ch¿y thuác vß lo¿i hình đáng tác có chu kỳ. Ch¿y vừa là kỹ nng </b></i>

ho¿t đáng c¡ bÁn trong sinh ho¿t hàng ngày, vừa là mát bián pháp rèn luyán thá lực quan trãng căa trẻ. Khi ch¿y hầu nh° c¡ bắp căa các bá phận tồn thân đßu phÁi tham gia vào vận đáng. Lo¿i hình ch¿y cũng rÃt nhißu; c°ßng đá thay đái cũng t°¡ng đối lãn. Ví dā nh° ch¿y nhanh hoặc ch¿y tÁn ra bốn phía

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

đi bắt nhau có c°ßng đá t°¡ng đối lãn, tần số m¿ch đập khi ch¿y có thá đ¿t tãi trên 170 lần/phút, có thá ch¿y chậm vãi c°ßng đá vừa hoặc t°¡ng đối nhỏ. Tần số m¿ch đập khi ch¿y thơng th°ßng chß á mąc trên d°ãi 130 lần/phút.

Thơng qua tập ch¿y mát cách hÿp lý có thá tng c°ßng sąc m¿nh c¡ bắp phần chân, đùi, phát trián các tố chÃt thá lực nh° tốc đá tính linh ho¿t và sąc bßn v.v... Đßng thßi trong quá trình trẻ ch¿y, cịn có thá tích lũy đ°ÿc các kinh nghiám có quan há tãi khơng gian và thßi gian, từ đó thúc đ¿y sự phát

<i><b>trián các tri giác vß khơng gian và thßi gian. </b></i>

Ch¿y có rÃt nhißu mặt giống vãi đi bá. Ví dā nh° đßu có sự thay đái ln phiên điám tựa trên mặt bằng, đßu có sự lặp l¿i đáng tác vãi lo¿i hình chu kỳ t°¡ng tự (mát b°ãc lặp l¿i là mát chu kỳ tąc cÁ chân trái và chân phÁi đßu b°ãc đ°ÿc mát b°ãc); đßu đòi hỏi sự phối hÿp nháp nhàng giữa tay và chân. Nh°ng hình thąc vận đáng ch¿y khác vãi đi bá. Sự khác biát mang tính bÁn chÃt giữa chúng là á chß: Khi ch¿y, hai chân có giai đo¿n cùng lúc rßi khỏi mặt đÃt gãi là giai đo¿n trên khơng. Cịn đi bá thì ln có mát chân chống vào mặt đÃt mà khơng có giai đo¿n tồn thân trên khơng nh° ch¿y. Do ch¿y có giai đo¿n trên khơng nên đã tng tốc đá chun dách vá trí thân ng°ßi và tng lãn thêm đá dài b°ãc. Do vậy đáng tác ch¿y thơng th°ßng chun dách nhanh h¡n đáng tác đi bá [6].

Mßi mát b°ãc ch¿y gßm giai đo¿n chân ch¿m đÃt đ¿p sau và giai đo¿n

<i>hai chân rßi khỏi mặt đÃt á trên khơng. </i>

Trong giai đo¿n chống đÃt l¿i bao gßm hai thßi kỳ: Chân ch¿m đÃt phía tr°ãc và đ¿p sau. Tốc đá ch¿y nhanh hay chậm chă yếu quyết đánh bái đáng tác đ¿p sau. Nói chung sąc m¿nh đ¿p đÃt căa chân càng lãn thì tốc đá lao ra tr°ãc càng nhanh. Vì vậy muốn ch¿y đ°ÿc nhanh phÁi chú ý dùng sąc đ¿p đÃt và đáng tác đ¿p đÃt nhanh. Yêu cầu c¡ bÁn đối vãi đáng tác ch¿y căa nhi đßng tr°ãc tuái đi hãc là thân ng°ßi giữ ngay ngắn và h¡i ngÁ ra tr°ãc, cần có giai đo¿n đ¿p đÃt và giai đo¿n trên không. Khi chân ch¿m đÃt cần nhẹ, hai bàn

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

tay h¡i nắm l¿i, tay co á khuỷu c¿nh thân đßng thßi vung tay tr°ãc sau mát

<i>cách tự nhiên [6]. </i>

cao đòi hỏi trẻ phÁi hãc đ°ÿc; đßng thßi cũng là mát bián pháp có hiáu quÁ đá rèn luyán thá chÃt cho trẻ. NhÁy có rÃt nhißu kiáu và đ°ÿc trẻ rÃt u thích. Trẻ qua tham gia tập luyán nhÁy, có thá tng c°ßng đ°ÿc sąc m¿nh c¡ bắp phần đùi, chân, phát trián nng lực bật nhÁy, sąc m¿nh bác phát và các tố chÃt khác nh° tính linh ho¿t, nng lực nháp điáu, nâng cao tố chÃt sąc bßn... đßng thßi cịn có tác dāng thúc đ¿y tích cực đối vãi sự phát trián nng lực vận đáng thá giác căa chúng. Đáng tác nhÁy thuác vß lo¿i hình đáng tác khơng có chu kỳ. Hình thąc đáng tác nhÁy dành cho trẻ th¡ rÃt phong phú đa d¿ng. Có nhÁy hai chân (chām chân), nhÁy mát chân, nhÁy bật lên, nhÁy ra tr°ãc có đà, nhÁy nghiêng sang bên c¿nh, nhÁy xa t¿i chß, nhÁy v°ÿt có đà v.v... Hình thąc nhÁy nào cũng đßu có cÃu trúc đáng tác chung nh° giai đo¿n dậm nhÁy, trên không và ch¿m đÃt...[28].

Đáng tác dậm nhÁy cần yêu cầu có sąc m¿nh lãn, tốc đá nhanh; chß có nh° vậy mãi đ°a c¡ thá đi đ°ÿc xa, đ°ÿc cao. Do vậy cần yêu cầu trẻ cố hết mąc dùng sąc dậm nhÁy. Giai đo¿n trên không mặc dù rÃt ngắn nh°ng nó l¿i có Ánh h°áng quan trãng tãi giai đo¿n ch¿m đÃt. Giáo viên cần chú ý quan sát đáng tác thân ng°ßi căa trẻ, nhÃt là tình hình chuyán dách trãng tâm căa c¡ thá; káp thßi uốn nắn t° thế và đáng tác khơng chu¿n xác. Ví dā nh° thân ng°ßi đá ra tr°ãc, hoặc ngÁ ra sau quá mąc.

Giai đo¿n ch¿m đÃt phÁi bÁo đÁm thng bằng cho c¡ thá, đßng thßi chú ý hỗn xung lực chÃn đáng căa mặt đÃt tác dāng đối vãi c¡ thá nên cần d¿y cho trẻ biết ch¿m đÃt nhẹ nhàng, đßng thßi chú ý giữ thng bằng, khơng bá ngã tr°ÿt. Đối vãi từng đáng tác cā thá sẽ phÁi yêu cầu trẻ khi ch¿m đÃt cần phÁi co gập các khãp căa chi d°ãi (nh° khãp hông, khãp gối, khãp cá chân). Đá giữ thng bằng cho c¡ thá còn cần phÁi b°ãc ra tr°ãc hoặc đi vài b°ãc ra tr°ãc theo đà. Yêu cầu c¡ bÁn nhÃt đối vãi đáng tác nhÁy căa trẻ là

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

đáng tác cần nháp nhàng, dậm nhÁy cần có sąc m¿nh và đáng tác ch¿m đÃt nhẹ nhàng [28].

<i><b>Ném:</b></i> Ném là đáng tác rÃt thực dāng trong sinh lo¿t hàng ngày và có giá trá rèn luyán t°¡ng đối cao. Nhi đßng tr°ãc ti đi hãc thơng qua các ho¿t đáng ném đ¿y vãi các hình thąc khác nhau có thá tng c°ßng sąc m¿nh c¡ bắp căa chi trên, l°ng l°ßn&nâng cao tính mßm dẻo căa các khãp chi trên, thúc đ¿y phát trián tính chính xác, tính nháp nhàng và nng lực vận đáng thá giác. Đáng tác ném thuác vß đáng tác lo¿i hình khơng có chu kỳ. Đáng tác ném thơng th°ßng có thá chia thành hai lo¿i là ném xa và ném trúng [28].

<i><b>Ném xa: </b></i>Ném xa là cố hết sąc đ°a đ°ÿc vật cần ném đ¿y chuyán dách ra càng xa càng tốt. Đáng tác ném đ¿y thuác lo¿i hình đáng tác sąc m¿nh tốc đá, đòi hỏi dùng sąc.

Trong quá trình này đáng tác vung tay, v¿y cá tay có tác dāng then chốt, phÁi tận dāng mát cách hÿp lý sąc m¿nh c¡ bắp á chi trên, l°ng l°ßn&Mặt khác khi vung cánh tay, v¿y cá tay đáng tác cần nhanh mãi có thá thu đ°ÿc sąc m¿nh bác phát lãn và ném vật thá đi xa h¡n. Góc đá và thßi c¡ ra tay hÿp lý khi ném đ¿y cũng rÃt quan trãng. Góc đá ra tay quá lãn hoặc quá nhỏ đßu làm cho cự ly bay đi căa vật thá gần (ngắn) l¿i. Vì vậy, đißu chßnh tốt

Đáng tác ném xa dành cho nhi đßng tr°ãc ti đi hãc có rÃt nhißu lo¿i nh° ném chính dián, ném từ sau l°ng qua vai, ném nghiêng thân... Đáng tác

Trãng điám và khó trong giÁng d¿y đáng tác ném đ¿y cho nhi đßng tr°ãc tuái đi hãc là đáng tác vung tay và đáng tác xoay ng°ßi [28].

</div>

(Luận án tiến sĩ) Nghiên Cứu Ứng Dụng Bài Tập Thể Chất Cho Trẻ Mầm Non 4 - 5 Tuổi Thành Phố Hà Nội

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về