Luận văn thạc sĩ khoa học lâm nghiệp: Nghiên cứu một số đặc điểm sinh học của Huỷnh (Terrietia javanica Blume) làm cơ sở cho xây dựng rừng giống và phát triển rừng trồng tại hai tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (6.78 MB, 131 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

NGUYÊN HÙNG TRÍ

NGHIÊN CÚU MỘT số D9 ý có CUA HUỲNH.

(Terrietia javanica Blume) LAM CO SỞ CHO XÂY DỰNG RUNG GIỐNGVA PHÁT TRIEN RUNG TRONG TẠI HAI TỈNH

QUANG BINH, QUANG TRIChuyên ngành: Lam học

LUẬN VĂN THẠC SY KHOA HỌC LAM NGHIỆP.

PGS.TS. Dương Mộng Hùng

HÀ TÂY, NĂM 200%

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

“Tác giả cũng xin cảm ơn Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Trị, nơi ác giảđang công tác, đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tất giả học tập và hoàn thành đểtài. Đặc biệt là Lâm trường Bến Hải tỉnh Quảng TH, Lâm trường Ba Rén, Xí nghiệp

giống lâm nghiệp Bắc Trung Bộ, Chi cục Phát triển Lâm nghiệp tỉnh Quảng Bình đã

tận tình giúp đỡ tác giả trong quá trình tác giả đi thực tế và thu thập số liệu

“Cuối cùng xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp, bạn bè và người thântrong gia đình đã động viên, giúp đỡ tất giả trong thời gian học tập và hoàn thành dé

Do năng lực, điều kiện thời gian và phương tiện nghiên cứu có han, để tài

khơng sao tránh khỏi những thigu sót. Tác giả rất mong nhận được những ý kiếnđồng góp q báu của các nhà khoa học quan tâm đến lĩnh vực này.

‘ Hà Tây, tháng 8 năm 2005Tae giả

"Nguyễn Hùng Tri

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

Danh mục tên bằng cây rùng...

Danh mục các bảng, biểu.

Danh mục các ảnh minh hoạ oo

‘Danh mục các chữ viết tất...

DAT VẤN ĐỀ...

'CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ..

1.1. Đặc điểm phân bố tự nhiên1.2. Đặc điểm sinh học.

1-3. Vấn để gây trồng và phát triển rừng Huỷnh.

26. Thành pwn lim nghiệp ợ khu we nghiên fu2.7. Đặc điểm dân sinh kinh tế

'CHƯƠNG 3: MỤC TIÊU, ĐỐI TƯỢNG, PHAM VI, NỘI DUNG GVA PHƯƠNG PHÁP.

NGHIÊN COU

3.1. Mục tiêu của để tài3.2. Đối tượng nghiên cứu...3.3. Phạm vi nghiên cứu.

2020

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

3.4. Nội dung nghiên cứu . : — —..

3.4.1, Một số đặc điểm sinh vật học của Huỷnh... 20

3.4.2. Đặc điểm phan bố của Huỳnh tại khu vực nghiên <sup>cứu sane 20</sup>

3.4.4, Dac điểm sinh trường ở rùng trồng J5 at

3.4.4. Định hướng một số biện pháp kỹ thuật lâm sinh.43.5. Phương pháp nghiên cứu.

3.5.1. Phương pháp luận .

3.5.2. Quan điểm về đối tượng nghiên cứu

3.5.3. Phương pháp thu thập số liệ...

'CHƯƠNG 4: KẾT QUA VÀ PHAN TÍCH KẾT QUA ....4.1. Một số đặc điểm sinh vật học của Huynh

4.1.1. Mo tả hình thái cây Huynh .4.1.2. Theo dõi và mo tả vật hậu...

4.1.3. Điều tra, dự tinh sản lượng quả hạt của Huynh4.2. Đặc điểm khu phân bố của Huỳnh.

4.2.1. Phân bố của Huynh ở rùng tự nhiên

4.2.2. Phân bố của Huỳnh ở rừng trồng - lối

4.2.3. Một số dae điểm cấu trúc rùng tự nhiên nơi Huỷnh phân bổ...48

4.2.4, Đặc điểm thổ nhưỡng vùng Huynh phân bố.

4.3. Đặc điểm sinh trưởng của rùng trồng.

4.3.1. Sinh trưởng củ ova ở rừng trồng

4.3.2. Phân bố số cấy (leo N/D, và Dị jHụ,...

.4.3.3. Tương quan giữa các nhân t6 điều tra trong lâm phần...

44. Định hướng một số biện pháp lam sinh cho Huỷnh...-4.4.1..Kỹ thuật thu hai hạt, chế biến và bảo quản hat giống .4.42. Thời vụ và kỹ thuật gieo ươm tạo cây con...

4.4.3. Chọn đất nơi trồng rừng.

4.4.4. Chọn kết cấu tổ thành rùng trồng,445. Mat độ trồng

4.4.6. Phương thức và phương pháp trồng rừng

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

5.2. Tổn tại53. Kiến nghị

‘ANH MỤC TÀI LIEU THAM KHẢO.PHU LUC...

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

BẰNG DANH SÁCH TÊN CÂY RỪNG CÓ TRONG TỔ THÀNH RỪNG TỰNHIÊN TẠI CÁC KHU VUC NGHIÊN CCU

‘Trim đó: Aquilaria crassnaLat hoa: Chuukrasia tabularisLim xanh: Erythrophlewm fori

Gy mat: Sindora tonkinensis

Com ting: Elaeocarpus dubins A.D.C

<small>‘Vang trứng: Endospermum chiense</small>

Mán dia: Albizia elypearia

Để gai ấn độ (Ca 61): Castanopsis. Indica A.D.CDé: Quercus glauca

Nang: Hydnocarpus kurzii

<small>Bop: L. robusta</small>

Xoan đào: Pygeum arboreum Endl

<small>“Trường: Mischocarpus fucesceus</small>

Trường chua: Nephelium chryseum BL

Quế: Cinnamomum cassia BL

Net: Gironniera subaequalis PlanchRe: Cinnamomum camphora (L.) Prest"ấu mat: Vatica tonkinensiy chevMan: Diospyros mun A.cisy

Sến: Madhuca pasquieri Lam

<small>“Trầm den: Canarium tramdenum Dai et Sakovl</small>

inh: Markhamia stipulata (Roxb). SeemMáu chó: Knema globularia

Tram: Syzigium

GiGi: Michelia balansae

Goi: Amoora gigantea piereBồi lời: Lisea sp

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

DANH MỤC CÁC BANG BIEU

<small>© Noi dung [Trang</small>

2T Cae yếu tØKhí tượng tại Khu vực có Huỳnh phân bổ ở tình Quảng Tn. | 1022. [Cíc yếu tố khí tượng tại Khu vac có Huộnh phân bổ ð tủnh Quảng Bình. | 1151 [Nãn phân bố NID theo ham Weibull 3032. | Điền wa i sinh theo các kiến rang thấi rùng tại Khu vực nghiên cứu có 31

Huỳnh phân bố

33 [ Ti tỉnh & các cấp độ tàn che Khác nhau tại khu vực có Huỳnh phân bo. [ 323⁄4. [Điền ta tái sink Huỷnb xung quanh gốc cây me 33.5” | Tổ thành cây răng tự nhiên ö khu vực Huỳnh phân bổ, i)| Sink trường hệ rễ Huỳnh của củy tá sinh và cây Tong vườn ươm Ey42 | Ke quả nghiên cứu vat hậu 5

3] Tinh hah sẵn lượng bại giống Huỳnh các Khu vụ: nghiên cứu DI

44 | Độ thudn hại giống của Huỳnh +-45- [Trọng lượng 1000 hat của Huỳnh *“46 [Mã độ của Huỳnh 6 các độ cao Khác nhan tại Quảng Trị 3547. | Mad của Huỳnh ở các độ cao khác nhan tại Quảng Bình 4| Tổng hợp điện ích rừng trồng Huỳnh tại Khu vực nghiên cứu a7

45 [Công thứcổ thành ting Cly cad rùng nhiên tỉnh Quảng Bình. 1304.10 | Cơng thức tổ thành ting cay cao Khu vực rùng tự nhiên tink Quang Ti | 50

4.11 | Cong thức tổ thần): [4s Gay) cao của hai Khu vực Quảng Bình va Quang | 51

Trị có Huynh phan bo

412 | Cong thức tổ thành ting cây ti sinh Kbu vực rừng tự nhiên Quảng Bù | 554.13 | Cong thức tổ thành loài tầng cây tái sinh Khu vực Quảng Trị kg4.14 | Cong thức tổ thành ting cay tí sinh của hai Khu vực cổ Huỳnh phân bố | 344.15 [Kết quả điều tra ti sinh Huỳnh ở các trạng thái rừng khác nhau tại các | 56

<small>khu vực nghiên cứu</small>

4.16 | Đánh gid dang phân bổ tá sinh Huỳnh & các trạng thái rừng khác nhau | 57

<small>417 | Tai sinh tự nhiên của Huỳnh đưới các cấp độ tan che khác nhau 38</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

“+18 | Tink hình tái sinh xung quanh gốc cây me ở các Khu vực nghiên cứu ø019 | Kết quả phân tích lý tính đất nơi Huộnh phân BOG Kha vực nghiên cứu [ "6T4.20 | Kết quả phân tích hố tính đất nơi Huỳnh phân bố ở khu vực nghiên cứu | 61

21 | Sinh trường về đường kính ngang ngực cha Huỳnh T8

422 | Sink trường về chiếu cao vút ngọn của Huỳnh a423 | Phương trình tương quan D, - My, cũa Huỳnh. 3

424 Phương tình tương quan D, và D,› cba Huỳnh Ts

ANH MỤC CÁC HÌNH VE VÀ HÌNH ẢNH MINH HOA

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

DANH MỤC CÁC CHỮVIẾT TAT

KVNC: Khu vực nghiên cứu

ƠTC: Ơ tiêu chuẩn

SởNN&PTNT: Sở Nơng nghiệp và phát triển nông thon

Sở KH&CN: Sở Khoa học và Công nghệKT-XH: Kinh tế- xã hội

ĐDSH: Đa dang sinh hoeNDTB: Nhiệt độ trung bìnhNĐTT: Nhiệt độ tối thấpDTC: Nhiệt độ tối caoLMTB: Lượng mưa trung bình

SNMTB: Số ngày mưa trùng bìnhLBHTB: Lượng bốc hơi trung bình

ĐAKKTB: Độ ẩm khơng khí trung bình

DAKKTNTB: Độ ẩm khong khí thấp nhất rung ĐìnhDAKKTNTD: Độ ẩm khơng khí thấp nhất tuyệt đối

TDG: Tốc độ gió

TĐGMN: Tốc độ gió mạnh nhất

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

ĐẶT VẤN DE

"Trong hơn 40 nam qua, Việt Nam đã phải đối mặt với nạn phá rừng và thoáihoá rừng do nhiều nguyên nhân khác nhau. Vấn dé này vẫn còn là điều đáng quan

tâm hiện nay. Tốc độ mất rừng bàng năm bình quân vào khoảng 100,000 - 140.000

ba[39). Nguyên nhân dẫn đến diện ích rừng bị phá, một phẩn do hậu quả chiếntranh nhươg chủ yếu vấn là do hoạt động kinh tế của cơn người gầy nén. Sự tangnhanh dân số và dân di cu vào các khu rừng, phá rừng lấy đất sản xuất nơng nghiệp

là những ngun nhân chính gây nên sự mất rừng mà hiện tượng này vẫn cịn diễn ra46 day. Nghèo đói là hiện tượng khá phổ biến ở các vùiđỹ nơng thơn và buộc ngườidân phải vào rừng khai thác các sản phẩm từ rừng để Phục vụ cho cuộc sống và mục

đích thương mai. Trước day phần nào do cơ chế nên Cắc lâm trường quốc doanhcũng góp phần khơng nhỏ trong việc gây thối hof rừng thơng qua việc khai thácrừng khơng bền vững nhằm dat chỉ tiêu khai thác được đặt ra

'Từ lâu, Chính phủ đã nhận thấy sư cán thiết phải phục hồi những điện tích

xơng lớn nơi rừng đã bi mất hoặc bị thoái hoá. và đã đơa ra chương trình đầy triển

‘Yong nhằm "Phủ xanh đất trống đổi núi thọc" đó là chương trình 327, Mơ tốc tương

lai là nạn phá rừng phải được chấm Wit, có khoảng 5 triệu ha rừng được trồng bổsung và được phục hồi đến năm 2010 (Kể cả 1 triệu ha rùng tự nhiên được khơi

phục). Từ đó các kinh nghiêm tng rừng đã được tổng hợp. Trong những năm đầucca công cuộc phục hồi rime, các lồi cay nhập nội có khả nang tăng trưởng nhanh

(điển hình là Bạch đàn, Kye) nhanh chóng đem lại lợi ích kinh tế ngắn hạn đãđược trồng khá phổ biến. aie do những nhược điểm nhất định, chính vì vay

các lồi cây nhập nội dn dần được thay thế bằng những loài cây bản địa

Vite phục hồi rừng bằng kỹ thuật trồng cây bản địa hiện nay đang được thuút sự chú ý của các nhà khoa học và là vấn để được sự quan tâm của ngành lâmnghiệp với những lợi ích mang tính chiến lược không chỉ ở phương điện bảo vệ đadang sinh học ma còn mang cả ý nghĩa vé kinh tế trong việc phục hồi rừng nhiệt đới

Hiện nay vấn để vẻ bảo vệ môi trường sinh théi , nâng cao độ che phủ rừngtrồng là nhiệm vụ lớn lao và cấp bách mà Đảng và nhà nước giao cho ngành lâmnghiệp. Vi vậy việc xác định cơ cấu loài cây trồng sao cho phù hợp với điều kiện đất

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

"Để làm cơ sở xây dựng rừng giống và đưa ra chiến lược trồng rừng hợp lý đốivới cây Huynh, xuất phát từ nhu cầu thực tiến và với lịng mong muốn được gópphần vào việc phát triển kinh tế« xã hội ở hai tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị đã thúc.đẩy tơi việc chọn để tài "Nghiền cứu một số đốc điểm sinh học của Huỳnh(Terrieta javanica Blume) làm cơ sở cho xây dung rừng giống và phát triển rừngtrồng tại 2 tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị". Thơng qua để tài nay, mot u cầu đặta là phải chuyển cơ cấu cây trồng bản địa thay đầu eMo các loài cây nhập nội nhằmtăng giá trị kinh tế, tăng tính chất phịng hộ và giải quyết được vấn để cân bằng sinh

<small>thái tự nhiên.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

CHƯƠNG 1

TONG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN COU

1.1... Đặc điểm phân bố tự nhiên:

(Cho đến nay đã có một số cơng trình nghiên cứu để cập đến những khía cạnh

Xhác nhau có liên quan về cây Huỳnh (Tarrietia javanica Blume).

Huynh là lồi cây bản địa có nhiều triển vọng trong cơng tác trồng rùng tai

khu vực Quảng Bình và Quảng Trị nói riêng và ving Bắc Trung Bộ nói chung. Là

Jodi cây mới được chú ý gây trồng trong thời gian gần day và cho đến hiện nay vẫn

chưa có qui trình, qui phạm gây trồng lồi cây này. Mol số tác giả đã có hướng dẫn.kỹ thuật gieo trồng loài Huynh [39], [40], và các tác giả đã đưa ra một số đạc điểmsơ lược về hình thái, sinh thái và phân bố của loài Huynh, Sau này đã có một số tác,giả nghiên cứu rất kỹ vé đặc điểm sinh lý, sinh thái Và nghiên cứu đặc tinh sinh lý ~

sinh hoá, khả năng nhân giống bằng hom của ujnb [18], [19]. Ngoài ra cũng đã có.

những để tài, dự án nghiên cứu trồng thử nghiêm nhằm bảo vệ nguồn gen cây bảnđịa quí hiếm và phục vụ công tác trồng và phục hồi rừng tai hai tỉnh Quing Bình và“Quảng Trị (31), trồng thử nghiệm rừng Nuỷnh cải tạo rừng nghèo (giai đoạn gieo‘wom trồng thử 1987 - 1994) [1] và fit số kết quả nghiền cứu thực nghiệm trồng

Huỷnh [35] vv.

"rên thế giới: Theo tà liệu của Paul Maurant (1965) thì Huỳnh phân bố ở

Lào, Campuchia và một số sước Dong Nam A.

6 Việt Nam, Huynh phan bế từ Đèo Ngang trở vào tới Đồng Nai, Sơng Bé cũ

và cịn gặp ở Phú Quốc (Kiè Giang). đặc biệt tập trung ở Quảng Bình (có thể coi

Huỳnh là cây đặc hữu của Quảng Bình) [40]. Từ Deo Ngang trở ra không thấy tàiliệu nào nối tới huỷnh phân bố tự nhiên ở các khu rừng thứ sinh.

Mac dù là cây đặc hữu ở Quảng Bình nhưng sau giải phóng miền Nam 1975

thì Huynh mới được đưa vào trồng rừng ở Dong Hà (Quảng Tri) va ở Quảng Nam

cùng với keo lá trầm. Cho đến nay mơ hình trồng rừng Huynh khong cịn nhiều da

phần đã bị phá huỷ với những nguyên nhân cơ bản như. chọn lập địa không đúng,

tiêu chuẩn cây con đem trồng quá thấp (Hạ từ 30 - 40cm) không đủ sức cạnh tranh

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

tập trung ở Quảng Binh với các lồi: Lim xanh, Trường, Táu, Kháo, Máu chó, v.v.

"rong rùng, Huỷnh thường cùng với các loài Lim xanh, Táu, Trường tạo thành ting

wu thế sinh thái

“Theo Nguyễn Xuân Quát (1999) [35] cho rằng Huỷnh là loài cây bản địa‘nim trong tập đoàn cây triển vọng dự tuyển cho vùng Bắc Trung Bộ. Huỳnh đượcxếp vào khả năng B tức là thuộc loài cây gỗ lớn, tuy nhiên mới có hướng dẫn ky

thuật và mới chỉ gây trồng ri rác.

‘Theo Hồng Xn Tý [19] thì Huỳnh mọc nhiều ong các rừng thứ sinh ẩm

thường xanh tại một số nơi ở phía Tây của tỉnh Quảng Nam như Trà My, PhướcHiệp. Phần lớn Huỳnh mọc tự nhiên tại các rừng thứ sinh ở độ cao 200 - 400m so

với mặt biển.

© Quang Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế (tức Bình Trị Thiên cũ) Huỳnh.phân bố từ huyện Bố Trạch đến huyện Phú Lộc, nhưng tập trung nhiều từ huyện Bến

Hải đến huyện Bố Trạch. Độ cao thích hợp từ 50 ~ 600m so với mat biển. Trong

ring tự nhiên chưa thấy Huỳnh mọc thuần loại mà thường mọc hồn giao với các loàicây rừng khác như Goi, Chủa, “Trường, Gu, Tau và nhiều loài cây gỗ tạp khác. Ở“Quảng Trị, Huỳnh phân bố tr nhiên nhiều ở huyện Vĩnh Linh, ri rác ở các huyện.

Hướng Hoá, Cam Lộ, v.v... “apna các kiểu rừng thường xanh [1]

Nhìn chung, từ các hi điều ra của nhiều tác giả cho thấy Huỳnh có phanbố tự nhiên tương đối hẹp, chủ yếu ở các kiểu rừng thứ sinh ẩm thường xanh và từ.

“Quảng Bình trở ra chưa thấy tài liệu nào để cập đến.

12. Đặcdiểm sinh học:

Huynh là cây gỗ lớn, nằm ở tầng cao của rùng, đường kính ngang ngực có thểđạt tới 1 - 1.5m, cao 30 - 35m. Doan thân dưới cành có thể đạt 20 - 25m, do đó có.

cây khai thác cho sản lượng gỗ lên tới 30 - 35m", Gốc thường có bạnh về nhỏ. Lá

‘Hojo là lá kép chân vịt, có 3 7 thu, mật trên nhấn, mat dưới có phủ một lớp lơng,trắng bac. Lá rộng 4 8em, dài 12- 17cm, cuống lá mảnh, dài 8 - 20em. Cây con

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

mới mọc có lá đơn. [34]

Hoa Huynh là hoa don tính, mau trắng moc ở nách lá, hoa khơng có cánh,cu hoa dạng chuỳ, chỉ có cánh đài hợp hình chng, phù lơng hình sao, khơng có.

cánh trang. Nhị 10 đính thành cột, bẩu có 3 5 lá nỗn rời, mỗi 6 có một nỗn. Quả

có cánh dài 7 - Sem, rộng 1 - 2em, mỗi quả có một hat [2]

1.3. Vấn để gây trồng và phát triển rừng Huynh ở hai tỉnh Quảng Bình và

Quang Trị:

“Trong chiến lược phát triển lâm nghiệp giai đoạn 2001 - 2010 đã chỉ rõ việcxây dung các chương trình chọn giống có định hướng cho Cốc lồi bản địa chủ yếu,có giá tri kinh tế cao nhằm cung cấp cho nhu cầu phát triển sin xuất, phục vụ công,tác trồng rừng và phát triển vốn rừng hiện nay là mfỘt nhiệm vụ bết sức quan trọng.“Thơng qua nhiều chương trình, dự án trồng rừng Của Quốc ga và Quốc tế, việc pháttriển vốn rùng của bai tinh Quảng Bình và Quảng Trị đã có những chuyển biến tíchcực đồ là diện tích rừng đã được mỡ rộng và độ che phủ rừng được nang lên rõ ret.

“Theo số liệu thống kê rừng năm 2004 của tình Quảng Bình, diện tích trồngring trên tồn tỉnh là gắn 68.000ha bao sổm các lồi cây: Thơng nhựa, Keo, Bachđàn, Phi lao và một số loài cay bản địa nhit Huynh, Vang, Quế, Gu, Táu v....Huỷnh là loài cây được đưa vào tng thử nghiệm ở Lam trường Ba Rén từ nhữngnảm 1980 trên dang lập địa núi thấp, dốc thoải đến trung bình, hm lượng chất đình.dưỡng cịn khá, tầng dat từ trung bình đến day, sau đó được nhân rộng ra một số lâm.trường như Trường Sơn, L2z¿ Đại, Khe Giữa v.v... Nhìn chung là lồi sinh trưởng.phát triển khá tốt, khả ming (lành rừng cao vì vậy nhân dân thường vào rừng nhổcây tái sinh (cây rai) đem về Ung xung quanh nhà. Đây là loài cây địa phương có.giá tri kinh tế cao, dễ tim giống, dễ trồng. Nếu có chính sách thích hợp đầu tư thoảđáng, tin tưởng rằng cây Huỳnh cùng với các loài khác sẽ là những cây trồng rùng,chủ đạo trong mơ hình kinh doanh rừng phịng hộ, kết hợp kinh doanh gỗ lớn

© Quảng Trị Huynh là một trong những loài cây nằm trong danh mục cơ cấu.

cây tng bản địa của tỉnh cùng với các cây khác như Trầm Hương, Goi, Lát, v.vHuệnh được đưa vào trồng bổ sung, xúc tiến tá sinh tự nhiên là 80ha. Tuy nhiên

vige phát triển rừng trồng trong nhân dân chưa được chú ý do chưa có qui trình kỹ

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

‘Dong. Vùng này thường xuyên hứng chịu nhiều trận mua bão, gay lũ lụt, thiệt hại vẻ

người và của cho nhân dan trong vùng. Vì vậy nhiệm vụ chính của lâm nghiệp vùngnày là xây dựng và bảo vệ rừng phòng hộ đầu nguồn các con song suối và hồ dap

lớn nhằm lưu giữ nguồn nước, han chế lũ lụt cho vùng hạ lưu. Các cơ cấu cây trồngchính nhằm phát triển rừng ở vùng này trong đó bao gồm Lát hoa, Lim, Huynh,Giổi, Trim, giẻ, Trim, Quế... 23]

Nhìn chung Huỷnh là lồi cây có giá trị lớn cả vẻ mặt kinh tế và môi trường.Vin để gây trồng và phát triển lồi cây này cần phải có Su quan tâm của nhà nước,

chính quyền địa phương và đặc bit là sự ủng hộ nhiệt tình của người dân tham gia

trồng rùng.

14, Giátrisử dụng:

Theo Trần Hop [9] thì Huỳnh là cây gổ lớn, phẩm chất rất tố, giác lõi phân.

biệt rõ. Giác màu nâu, lõi màu đỏ, cúng, bên, nàng, tỷ trong 0.65 - 0.72, thé min,

thẳng, mềm, dễ uốn, ít cong vénh, không bị m6i mọt, chịu lực, va chạm, chịu được.

nước mặn, ăn màu, sơn veeni tốt, tường ding để đóng tàu thuyền, làm nhà, đóng đồ

đạc trong gia đình, làm cơng cụ đỗ trong xây dưng trong các cong trình kiên cố,Huỷnh có vịng năm sinh trưởng rõ, thường rộng từ 4 ~ 6mm, có khi rộng tớiImm, Mạch đơn và mạc) kép phn tán, thường có 2 cỡ đường kính mạch lớn và

mạch nhỏ phân biệt, số luc,5isc) trên Imm? it. Tia gỗ có hai độ rộng khác biệt, cócấu tạo ting so le. Mơ mềm phản tần và tụ hợp, mầu mô mềm giống hệt mat gỗ. Soi

sỗ cùng những tia nhỏ có cấu tạo tắng. Gỗ cứng trung bình và nặng trừng bình, khối

lượng thể tích gỗ khơ 640kg/m’. Hệ số co rút thể tích 0.45. Điểm bão hồ thé gỗ

26%. Giới hạn bền khi nén dọc thé 612kg/em’, uốn tinh 1480kg/cm”, Hệ số co rútva đập 1.10. Gỗ Huynh có nhiều tu điểm đáp ứng cho yeu cầu của gỗ ding cho tàuthuyền, có thể đùng trong kết cấu chịu lực, chủ yếu là trong đổ mộc, giao thông vậntải và xây dựng, làm những cầu kiện cần chịu đưng va chạm và rung động (40]

“Tóm lại, Huỷnh là lồi cây có giá trị sử dụng tốt và được người đân của hai

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

tinh Quảng Bình và Quảng Tei chấp nhận do có giá thành phù hợp.

‘VE mặt ý luận, việc gây trồng một loài cây trong vùng phân bố tự nhiên của.nó thì dễ thành cơng. Mặc dầu vậy, mỗi một lồi cây đều có những đặc tính sinhhọc và những qui luật sinh trưởng và phát triển khác nhau nên kỹ thuật gây trồngcũng khác nhau. Đặc biệt thuần hoá những cây phân bổ tự nhiên ở rừng nguyen sinh

nhiệt đới. Do đó chúng phải tiến hành nghiên cứu dé tác động vào điều kiện lập dia,hoặc tác động vào loài cây để cho cây và điều kiện hoàn cảnh phù hợp nhau, tác

động qua Iai lẫn nhau cùng phát triển. Trồng rừng bằng nhiều loài cây bản địa thíchhop với đất dai của từng địa phương là phương hướng lâu đài của ngành lâm nghiệp

‘Qua phân tích, xem xét các tài liệu có liên quần đến nhiều khía cạnh khác,

nhau vẻ cây Huỷnh, bước đầu chúng tơi có thể đưá ra một số nhận xét sau

~ _ Những tài liệu trên là những công trinh khố học có giá trị cả về mat lýluận và thực tiễn. Đây được xem là những tài iW tham khảo chủ yếu trong quá trìnhthực hiện nội dung để tài.

~ _ Trong các cơng trình nghiên cứu, các tác giả đã nghiên cứu rất nhiều vấn.để vé cây Huỳnh, tuy nhiên việc nghiên cứu các đặc điểm sinh học của Huynh nhằm

xây dựng rừng giống cho hai tinh Quảng Bình và Quảng Trị thì chưa được để cập.'Nối cách khác là chưa có cơng trình nào nghiên cứu đến. Tuy nhiên, việc nghiêncứu về đạc điểm sinh học của đê ti này cũng mới chỉ là bước đâu và nhiều hạn chế,

vấn để chủ yếu vấn là dim bảo cho nhu cầu phục hồi và phat triển rừng nhằm nang

cao độ che phủ rừng theo, Asay chỉ đạo mà Đảng và nhà nước đã giao phó chongành Lâm nghiệp. Chính vì vậy chúng toi mong muốn sẽ cịn có nhiều cơng trìnhnghiên cứu hơn nữa vẻ cây Huỳnh để có thể khẳng định một cách chắc chắn Huỳnh12 lồi cây có nhiều giá tri cả về mặt kinh tế, lẫn về mat môi trường.

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

2.2. Đặc điểm địa hình địa thé:

“Quảng Binh và Quảng Trị là hai nh có chiểu ngang hẹp, song địa hình lạikhá đa dang, phản hoá rõ rằng theo hướng từ Bác xuống Nam và từ Tây sang Đơng.

“Tính phan hố từ Tây sang Dong được phin ánh khá rõ nết bởi sự chuyển tiếp giữamiền núi, đổi, đồng bằng ven biển. Sự phản hố từ Bắc xuống Nam được phản ánh

khơng những bởi các lưu vực sông và dải đồng bằng được phân cách khá rõ bởi cáchệ thống núi kéo dài ra sát bờ biển và tả sự khác biệt của hình thái và cấu trúc củamỗi đồng bằng. Địa hình chia eft mạnh bởi hệ thống sơng ngồi chảy ngang theo

hướng Đơng Tay, kiểu địa hình tiếng gấp và thấp dần về phía Dong. Hai tinh Quảng,

Binh và Quảng Trị có 4 kiểu địa hình chính như sau:

Vang núi phía Tay Quang Binh bao gồm những hệ thống núi đá voi - KẻBàng, từ Ba Rén đến U Bồ, và có một vài đỉnh núi cao như Co Ta Run (1624m), UBò (1009), và nhiều các day núi cao, trung bình đến thấp ở phía Tây chạy doc theobiên giới Việt Lào. Từ huyện Tuyên Hố đến Lệ Thuỷ (Quảng Bình) có nhiều đỉnheao, đốc, và những day núi đá vôi hiểm trở. BO cao trung bình từ 500 - 1000m. Đâylà vùng đẩu nguồn nên mức độ chia cất địa hình và xâm thực khá mạnh tạo ném

nhiều khe rãnh với độ đốc cao, nơi cao nhất lên đến 45°. Nơi đây thảm thực vật cịn

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

© Quảng Trị vùng núi cao gồm các huyện Hướng Hoá, huyện Dakrong, và

một phần phía Tây của huyện Vĩnh Linh, Gio Linh, Cam Lộ và Triệu Phong. Một

vài núi cao nhu Núi Châu - Vĩnh Linh (Quảng Tị) cao 924m, đỉnh Voi Mep

(1701m), đỉnh Ba Lê (1102m), đỉnh Sa Mùi (1613m) ở Hướng Hoá Quảng Trị. Xenkế giữa các dãy núi cao là các thung lũng hẹp ở phần thượng nguồn các sông Bến

Hải, Thạch Han, © Lâu có độ dốc lớn, thảm thực vật cịn sót lai tương đối day.

~ Ving gị đổi và trung du:

Day Ja vùng tiếp giáp giữa đồng bằng và vùng núi, bao gồm những diy đổi

thấp nối tiếp nhau, có độ cao dưới 300m, độ đốc bình quân từ 10° - 25°. Độ che phủ

của vùng thấp, rải rác chỉ cịn lai một số diện ích rừng gố lá rộng thường xanh. Diện

tích đất trống đối núi tree ở các vũng này thuộc hai tỉnh khá lớn.

= Ving đồng bằng:

Vang đồng bằng ở bai tinh có chiều ngang chỉ rộng chùng 10 - 20km kéo đàidang tuyến theo phương Tây Bic - Dong Nam, Vùng đồng bằng nhỏ hẹp xen kếgiữa vùng đối và ving cát. ở Quảng Bình vùng đồng bing được chia thành hai phần:

phẩn vùng đồng bằng phía Bắc từ chân đèo ngang đến đèo Lý Hoà, chủ yếu nằm.trong lưu vực song Gianh, đồng bằng dốc thoải ra biển. Sát biển là những cồn cát

thấp, một số nơi cát lấn vào tới Quốc Lô 1, vùng gd đổi ở đây đất bị bào min, đất cónhiều đá lin, Phần thứ hai là vùng đồng bằng duyên hải Nam Quảng Bình, kéo đàitir đèo Lý Hoà đến Vĩnh Linh (Quảng Trị). Đây là vùng đồng bằng quan trọng củatinh Quảng Bình, có diện ích lớn Và đất đai khá tốt, được hình thành do q trình

bối tụ của sơng Long Dai, sone Kiến Giang.

© Quảng Trị vùng (ap ĐỒ) ¿ không rộng, bầu như khơng bằng phẳng và kém

phì nhiêu. Đồng bằng chủ yết 14p trung ở hạ lưu các sông Bến Hải, Thạc Hin, O

Lâu với độ cao trung bình 0.5 - Sm, thấp tring và trải đài theo chiều dọc của tỉnh.

Là vàng giáp với biển Đông, chạy dọc theo bờ biển. Do đặc điểm của diahình bai tinh vng góc với hướng gió Dong Nam đã tạo nên ving cất bay ven biển

"Đây là mối de doa lớn cho sản xuất nông nghiệp, dưới chân những cồn cát là nhữngthung lũng và suối nhỏ chây ngược vào vùng đồng bing bên rong. Hiện tượng cất

Ip, cất nhảy, cất lấn đường giao thông, đất sản xuất nông nghiệp và thơn xóm điễn

ra rất nghiêm trọng,

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

2.3. Đặc điểm khí hậu thuỷ van:2.1.3.1. Đặc điển khí hậu:

Quảng Bình và Quảng Tri nằm tron ong khu vực nhiệt đới ẩm gió mùa và làơi chuyển tiếp khí hậu giữa hai miền Bắc và Nam, nhìn chung khí hậu ở day khắc.

nghiệt, do ảnh hưởng của gió Tay Nam (gió Lào) mita hề thời tiết khơ nóng, ma thuvà đông do ảnh hưởng của gié mùa Dong Bắc thường xảy ra mưa lụt

Cân cứ vào khu vực có Huỳnh phân bố, chúng tôi tiến hành thu thập số liệuvề lượng mưa, nhiệt độ trung bình qua các năm, nhiệt độ tối cao, nhiệt độ tối thấp,số ngày mưa trung bình, lượng bốc hơi trung bình, và độ ẩm khơng khí. Đây lànhững chỉ tiêu rất quan trọng nhằm đánh giá chế độ khí iậu của Huỳnh và biết đượcbien độ sinh thai của chúng. Kết quả được ghi ở bảng sau;

Bing 2-1: Các yếu tổ khí tượng tại khu vực có HuỲnh phân b6 ở tinh Quảng TrịTam —— |

mmịi|?z]'[*]'|[*[ZJ*J?]|mỊn |

women | 192 | 4 [219 | 22 | ans | ase | 289 | ans | 262 | 244 | ma |

F—1LILILILOIRER ies |sare CD Gee |

tae Toa [ras | wa | os | dal ea Fs |e | waa [ies a |

aril Tmiele ll ll |we [ele lajetete (mim | > |e | «fo [wm

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

‘Bang 2-2: Các yếu tố khí tương tại khu vực có Huỷnh phân bố ở tỉnh Quảng Binh

ee] Ti 7

wom | 8 | wa an [2s7| ani Pn [200] ane [oes [oes [as [is | an

Huỳnh. Biểu 46 Gaussen - Walter được cho ở 02 biểu sau:

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

"Lượng mưa (mm)

“Tháng = |T121: BB GAUSSEN - WALTER KHU VỤ QUANG |

BÌNH Hi

Tượng mưa (mm)

NH 22: BIỂU ĐỒ C2/255t) - WALTER KHU VC QUANG TRỊ |

Từ bảng 2-1, 2-2 và cée biểu đồ Gaussen - Walter về khí hậu của khu vực chothấy khí hậu của hai nh tương đối như nhau. Khu vực nghiên cứu nơi có Huynhphân bố cho thấy Huynh sinh trưởng tốt và có khả năng phân bố ở vùng khí hậu cố

<small>những nét đặc trưng sau:</small>

“Tổng lượng mưa trung bình năm dao động từ 2400 - 2600mm, nhiệt độ

khơng khí trung bình năm khoảng 24 - 25'C. Do cơ chế của hồn lưu gió mùa và độcao của địa hình, nhiệt độ các vùng phía Tây của hai tỉnh nơi có Huỳnh phân bố thấp,

hom so với vùng đồng bing ven biển. Ở vùng thung lũng và vùng núi thấp có độ cao.

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

từ 100 - 400m ứng với nhiệt độ trung bình là 24 - 26°C, đây là khu vục có Huỳnh

phân bố, tương đương với tổng lượng nhiệt trong năm là 8000 - 8500C. Vùng núi

cao có độ cao từ 500 - 1000m ứng với nhiệt độ trung bình năm là 19 - 21°C, nơi đây

Huynh phân bố rất nhiều, tương đương với tổng lượng nhiệt trong năm là 7000 800°C. Vào mùa đông khi có gió mùa Bong Bắc trần về thì nhiệt độ giảm xuốngthấp từ 7 - 10°C phổ biến vào các tháng 12 và thắng 1, trấ lại vào mùa hạ khi có.

-những đợt gió Tây Nam khơ nóng, nhiệt độ khơng khí lên đến 39 - 42.2°C, phổ biến.

nhất là vào các thắng 5, 6, 7.

‘Theo Thái Văn Trừng, "Thảm thực vật là tấm gương phản ánh ngoại cảnhtrung thành nhất" mà "Chế độ mưa ẩm là yếu tố quyết định các kiểu thim thựcvat'[2]. Nằm ở phía Tây của dãy núi Trường Sơn tỉnh Quảng Binh và Quảng trị cóchế độ mưa khá dae biệt so với chế độ mưa ở các tỉnh phía Bác và các tỉnh Taynguyên Nam Bộ. Vào thời kỳ cuối mùa hạ đầu mùa dong, sự kết hợp giữa gió mùa.Dong Bắc và các nhiễu động trong cơ chế giØ:rủùa mùa hạ (các cơn bão cuối mùa.~) và đo tác động chấn gió của diy Trường Sơn nea trong thời kỳ này ở khu vực có.Huỳnh phân bố thi có mưa lớn kéo dài, từ tháng 7 đến tháng 11 lượng mưa tại khuvực đạt từ 1800 - 2100mm chiếm 70 - 804% tổng lượng mưa năm.

“Trong tồn bộ các yếu tố của HHóm nhân tố khí hậu - Thuỷ văn thì chế độ

khơ ẩm là nhân tố quyết định việc hình (hành các kiểu thim thực vật ngun sinhkhí hậu, đó là phức hệ bao gồm lượng thưa hàng năm, chỉ số khô hạn và độ ẩm trung,bình thấp nhất. Đó là tác nhá khống chế quyết định sự hình thành những kiểu khí

hậu nguyên sinh của thins (HUE \2t thiên nhiên thuộc một vùng rong lớn ở miễn

nhiệt đới gió mùa. Nhằm xác đnh sinh thái khí hậu của Huynh, chúng tơi đã sit

‘dung công thức chi số khô han của Thái Văn Trừng.X=SAD

Trong đó: _ Slà số thing khơ, lượng mưa tháng khôP, < 2tA là số tháng hạn, lượng mưa tháng hạn là P, < ¢

D là số tháng kiệt, lượng mưa tháng kiệt là Pp # 0 (Hoặc Py < 5mm).

“Từ biểu đổ Gaussen ~ Walter và các bing 2-1, 2-2 chúng tôi thấy rằng khu

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

vực hai tinh nói chung và khu vực có Huỳnh phân bố nói riêng có lượng mưa rất lớn

và được chia làm 2 mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khơ. Tính bình qn thì Quảng trịcó một tháng khơ (Lượng mưa nhỏ hơn 2 lần nhiệt độ) đó là tháng 3, ở Quảng Bình

có 2 tháng khơ đó là tháng 2 và tháng 8 và khơng có tháng nào là tháng hạn và kiệt

Qua phân tích biểu đồ sinh thái khí hậu chúng tỏ Huỷnh là lồi cây ưa ẩm,

khả năng chịu khô, han là không cao. Huynh có biên độ nhiệt độ trong khoảng 22°Cđến 25°C, nhiệt độ tối thấp từ 7- S'C, nhiệt độ tối cao lên đến 42°C và lượng mưa

khoảng 2200mm đến 2.600mm, vì vậy khi dẫn giống Huynh ra khỏi vùng có biến.động lớn về chế độ khí hậu - thuỷ văn thì cần phải tiến hành trồng thir nghiệm.

‘VE mặt thực tiến, việc áp dung công thức chỉ số khô hạn của Thái Văn Trừng

nhằm giúp chúng ta đánh giá được sự biến động vé lượng mưa và nhiệt độ qua từngtháng từ đó chúng ta áp dụng những biện pháp kỹ thuật lâm sinh như trồng rừng vàođúng thời điểm, đúng mùa, giúp bà con khi dẫn giống Huỳnh về trồng rừng thì

tránh được những tháng khơ hạn.213.2. Chế độ thuỷ văn:

Hệ thống thuỷ văn của bai tinh mang những đặc trưng của khu vực như ngắn.

và đốc, tốc độ dòng chảy lớn. Hệ thống sơng ngịi chủ yếu bắt nguồn từ phía Dongcủa day Trường Sơn, chảy qua vùng trùng du, đồng bằng và đổ ra biển. Song ngồi

của hai tinh bao gồm các hệ thống sơng chính sau: Hệ thống song Gianh, sơng Nhật

l‡, sơng Ron, sơng Lý Hồ, soi Dinh (Quảng Binh), song Bến Hải, Song Vinh

Phước, Song Thạch Han, sting’ Hig và song Ô Lâu (Quảng Trị).

Nhin chung, mat 4¢ S68 +uối của cả hai tinh Quảng Bình và Quảng Trị dàyđặc, Hầu hết sơng ngồi để) đốc ngắn chảy từ Đơng sang Tây với lịng sơng hẹp,

nhiều thác ghénh và ngắm. nước chảy xiết vẻ mùa lũ, vì vậy mùa mưa ở thượng

"nguồn nước tập trùng về đồng bằng nhanh dễ gây ngập lụt.24, Đặc điểm đất và đá me:

“Theo kết quả điều tra của Trường Đại học khoa học tự nhiên - Đại học QuốcGia Hà Nội [22] thì hai tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị có các loại đất chính ở vùng

"núi như sau: đất nau đỏ trên bazan, đất đỗ vàng trên để phiến sét và đá biến chất, đất

đồ vàng trên đá macma chua, đất vàng nhạt trên để cát, đất nau vàng trên phù sa cổ,

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

.đất mùn vàng đỗ trên núi, đất den trên cacbonat.

~ Bat đỗ vàng: Dat này có diện tích lớn nhất trong vùng 706.176 ha, chiếm52.3% tổng điện tích của vàng. Phân bố tập trung ở vùng đổi núi phía Tây, ở độ cao

tuyệt đối từ 25m đến 900m, hình thành rên sin phẩm phong hố của nhiều loại đá

mẹ khác nhau. Nhìn chung nhóm đất này chua, độ no bazơ thấp, có q trinh tích

Jug sắt và nhơm trong đất tương đối cao.

+ Đất nâu đỗ trên đá macma bazơ và trung tính: Có diện tích 9850ha (chiếm0.7% tổng diện tích điều tra). Phân bố chủ yếu ở địa hình đổi bằng hoặc lượn sống,

đất có tầng dày lớn.

+ Đất nau đỏ trên đá vơi: Có điện tích 2700ha (chiếm 0.2% tổng điện tích),

phan bố tương đối tập trung ở chân và các sườn khu Yu núi Và các thung lũng đá vơicủa Quảng Bình và Quảng Trị. Nhìn chung đất rầy thuộc loại đất tố, gidu mùn và

đạm tổng số, nghèo lân, đất ít chua, độ no bazơ khá, đất có cấu tượng tốt, những nơi

bằng phẳng có độ ẩm cao.

+ Đất đỏ vàng trên đá sét và biế chất: Là loại đất chiếm điện tích lớn nhất

của nhóm đất đỏ vàng 322.800ha (chiếm 23.9% tổng diện tích). Phân bố rộng rãi ởvàng đối núi phía Tây của vùng, nằm ở địa hình lượn sóng, vùng núi cao chia cắtmạnh, dốc nhiều. Đất có ting từ trang bình đến day. Vàng đổi canh tác nhiễu đất bị

rửa tơi x6i mịn, tầng đất mỏng và có nhiều kết von đá ong hơn. Thảm thực bì chủ

u là rừng cây gỗ nghịo, cây bụi lau lách, một phần nhỏ được sử dụng trồng hoa

màu, khoai sắn. Nhìn chưu 3+ là loại đất tương đối về mặt lý tính cũng như hố.

tính tuy nhiên do sử dung ha hop lý nên một số nơi đất bị thối hố nghiêm trọng.dẫn đến xói mịn, kết von, út ong.

+ Đất đỏ vàng trên đá macma axit: Có diện tích là 136.650ha (chiếm 10.1%

tổng điện tích). Đất phân bố ở địa hình dốc, có thành phần cơ giới hầu hết là cát pha.đến thịt nhẹ. Đất chua, ting đất mỏng, min nghèo đến trung bình, đạm tổng sốnghèo đến trung bình, lân tổng số và dễ tiêu nghèo. Trên toàn dải phân bố của loạiđất này cần có các biện pháp khoanh ni hoặc trồng rừng để bảo vệ, chống x6i

+ Đất vàng nhạt trên đá cát: Có diện tích tương đối lớn trong phạm vĩ vùng

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

nghiên cứu và được phản bố ở các khu vực đổi núi phía Tây của vùng. Với địa hìnhphân cất lớn, đốc nhiều. Ting đất trung bình và mỏng, đất chứa nhiều hạt Thạchanh, vì vậy thành phần cơ giới đất thường là cát pha, thịt nh. Đất nghèo các chấtđịnh dưỡng, kể ci tổng số và để iêu. Đất có độ khống hố mạnh nên nghèo mùn,đất khổ hạn và thường bị xói mịn mạnh. Ngồi các loại đất trên, vùng cịn có đấtnâu vàng trên phù sa cổ, đất đỏ vàng biến đổi do trồng lúa nước.

= Đất min vàng đỗ trên núi:

‘Dat min đỏ vàng trên núi được phân bố ở độ cao từ 900 - 1900m. ở QuảngBình và Quảng Trị diện tích phân bố của loại đất này không nhiều. Đất thường cótắng mỏng đến trung bình, đất có phản ứng chua, độ no bazơ thấp, hàm lượng mintrong đất thường giàu, nhất là ở những nơi cịn rừnŠ trung bình (4 - 6%), manthường tho, do nằm ở trên cao nên mức độ phân giải bữu cơ chậm. Nhóm đất này tốt

nhưng có nhược điểm là nằm ở vị tí cao, dốc nhiều, xói mịn mạnh.

~ _ Đất xói mịn tro sỏi đá: Nhóm đất nl trong vùng cũng có diệo tích đángkế, Phần lớn đất này thuộc đất đỏ vàng, nhưng nằm ở địa hình đốc, cây cối trơ trại

xói mòn mạnh nên sỏi đá tro trên mặt, đá lộ đâu nhiều, có tầng đất mỏng dưới 10

đến 15cm. Day là loại đất thoái hoá mạnh, rất nghèo đỉnh dưỡng, do đó phươnghướng cải tạo đất này chủ yếu là phục hỗi lai chế độ lý hod tinh của đất, trồng rừngtrên đất này để cải thiện dần, giữ độ ẩm, giằm din sự xói mon của đất

25, Đặc điểm của khu hệ thực vit hai tỉnh Quảng Binh và Quảng Trị:

Can cứ vào những k2 quà oghiên cứu về tính đa dạng thực vật tại khu vựcQuing Bình, Quảng Tri vì bus tơng bố của GS.TS Đặng Huy Huỳnh và các cộng,sự - Viên Sinh thấi và Tài ngiyea sinh vat, GS.TSKH Trương Quang Học và PGS.TS

Pham Bình Quyền ~ Trung tâm nghiên cứu tài nguyên và Moi trường về nghiền cứu,

đánh giá hiện trạng và diễn biến sử dụng nguồn tài nguyên sinh vật và đa dạng sinhhọc tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị thì khu hệ thực vật của vùng này rất đa dạng,phong phú và phức tạp. Các tác giả đã sơ bo thống kê được hệ thực vật khu nầy có ítnhất là 2.500 lồi thực vật bậc cao nằm trong 944 chỉ, 209 họ. Chúng tập trung,nhiều ở các họ Ba mảnh vỏ (Euphorbiaceae), họ Trom (Sterculiaceae), Dâu tim

(Moraceae), Re (Lauraceae), Xoan (Meliaceae), Đậu (Fabaceae), Nang

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

vào. Từ phía Tây Bác là luồng Hymalaya qua Vai Nam xuống, sir phía Nam có

luồng nhân tố Malayxia - Indonéxia. Luéng cất nhân tố Ấn Độ - Miến Điện từ

phía Tây và phía Tay Nam.

Hệ thực vật Quảng Bình và Quảng Trị có nhiễu lồi cây thuốc q với trữ

lượng lớn. Đã thống kẻ được có khoảng trên 800 lồi thực vật có thể ding làm thuốc

trong đó có khoảng trên 200 lồi dang được sử dụng rông rãi trong nhân dân để chữa.bệnh thơng thường. Đặc biệt vùng này có một số cây thuốc q, có giá trị sử dungcao đã và đang được khai thác vất dem lại nguồn lợi đáng kể như Linh chỉ (G.

lucidum), Trim hương (A. crassa), Quế (Cinnamomum spp) ¥.v.

'Nguồn tài ngun thực vat Quảng Bình và Quảng Trị rất giàu có và da dang,Tính phức tap và đa dạng cia i ành thể hiện bởi sự phong phú về lồi cây trong.các ho nhiệt đới và ơn đới, ‘Thee số liệu điều tra thì đã thống <sup>kẽ được tất cả khoảng,</sup>trên 120 loài cây cho gỗ ở vùng này. Trong 46 có nhiều cây gỗ q, có giá trị sửdung cao và rất được ua chuộng trên thị trường trong nước và quốc tế như Pơmu (F..Sodginsi), Thông ning (P. imbricatus), Dinh (M. stipulata), Cho chỉ (P. stellata),

“Táu mat (V. odorata), Mun (D. mun), Huỳnh (Farrietia javanica Blume) v...

2.6. Tình hình phát triển lâm nghiệp tai khu vực nghiên cứu:

Nhìn chung giá trị sản xuất lâm nghiệp đã và đang có xu hướng khơng tăng do

thực hiện chủ trương han chế khai thác gỗ, củi. Tuy nhiên Khâu chăm sóc, bảo vệrừng và trồng rừng được chú trong, đã phát triển và đạt nhiều kết quả khả quan. Các.

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

Huỳnh, Vang, Gu, Tần, Giổi v.v... Va các lồi cây nhập nội như Thơng, Bạch dan,Keo vw... Hiện nay tỉnh Quảng Trị có 102.886ha rừng tự nhiên và hơn 70.000haring trồng nang độ che phủ từ 23% lên 35% năm 2005. Trong đó Huỳnh được đưavào trổng bổ sung, xúc tiến ti sinh rừng tự nhiên là 800ha. Tỉnh Quảng Bình có.447.802ha rừng tự nhiên và gân 80.000ha rừng trồng, ở Quảng Bình Huỳnh được đềxuất là lồi cây trồng chính ở vùng núi thấp cùng với các lồi cây như Vang, Gu,Giổi, Lát, Thơng nhựa, Thông Caribe, Bạch dan trắng, Keo Lái v....

Sản lượng khai thác gỗ có xu hướng giảm din, tỉnh Quảng Trị từ 23.925m"

/năm xuống cịn 8.910m”, tỉnh Quảng Bình từ 38.428m /nãm xuống còn 30.763m"/

năm. Trong đồ chủ yếu là giảm sản lượng gỗ khai thác rững tự nhiên, tăng khai thácsổ rừng trồng nguyên liệu.

“Tóm lại, ngành lâm nghiệp tuy có.nhịp độ táng trưởng chậm nhưng đã pháttriển đúng hướng. Khâu khoanh nuôi bảo vệ và trồng rừng được đẩy mạnh, điều tiếtkhai thác gỗ củi ở mức độ hợp lý

2.7. Đặc điểm dan sinh kinh tế:

“Tổng dân số của hai tinh là 1.448.871 người (25), [26). Chiếm 14.48% dân số

của cả vùng Bắc Trung Bộ. Mat đổ thưa dân nhất là ở Quảng Bình với mật độ là 99người/kmẺ, Quảng Bình về Quảng Trị có trên 15 dan tộc anh em sinh sống. Nhìnchung người kinh sinh sity 142 rung ở vùng đồng bằng, doc các trục đường giaothong, các thành phố, thị xi. why tấn , thi tứ. Các dân tộc thiểu số như Van Kiểu,Paco, Tà ôi... thi sinh sống ở các huyện miền núi ở phía Tay Quảng Bình và Quảng,Tri, đọc theo các khe suối, chân đổi. Đời sống của họ rất kh6 khăn và sống chủ yếu

dua vào nghề rùng.

Quảng Bình và Quảng Tri là khu vue có tiém năng lớn về kinh tế biển, ngư.

trường rộng lớn với nhiều loài hải sản q hiếm, ngư dân có truyền thống lau đời vềđánh bắt hải sản. Vì vay việc nâng cấp, mua sắm và đóng tàu thuyền là vấn để quantrọng của ngư dan, Huỳnh là lồi cây có thể đáp ứng được nhu cầu đó vì chất lượng,

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

tất tốt và giá thành thấp phù hợp với túi tiền của ngư dân.

Khu vực Quảng Binh và Quảng Trị còn là một trong những khu vực chứa đựng.nhiều tiém năng về tài nguyên sinh vật và đa dang sinh học, khu vực còn là một nơitiểm ẩn và hấp dẫn bởi tinh đa dạng sinh học cao, có nguồn tài nguyên rừng và đấtrùng đa dang và phong phú, có tiềm năng phát triển lâm nghiệp tập trung, nơi có lực.lượng lao động đối dào, nhân dân cần cù chịu khó và đủ nhân lực cho các chương.

trình phát triển kinh tế xã bội trong khu vực, nơi có thế mạnh về du lịch với nhiều

danh lam thắng cảnh nổi tiếng, nhiều khu bảo tốn thiên nhiên và đi tích lich sử. Đặcbiệt Huỷnh là loài cây được đánh giá là có triển vọng nằm trong tập đồn cây trồng.rừng phịng hộ thuộc hai tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị.

Tuy nhiên có thé nhận thấy ring Quảng Bình và Quảng Thị là ving có thựctrạng kinh tế - xã hội chậm phát triển nhất so với cả nước, đã nhiều năm bị ảnh.

hưởng nang né do chiến tranh, có điểm xuất phát vé kinh tế và sẵn xuất rất thấp.Tinh trạng sản xuất chủ yếu là tự cung, tự cấp; Ui mơ nhỏ, phân tán là phổ biến. Là

ving có dân số khoảng gần hai triệu người, có nhiều dan tộc anh em sinh sống, dancư phân bố lại không đều. Hệ thống cơ sở vat chất kỹ thuật còn nghèo, đặc biệt là ở“các vùng núi nằm phía Tây, bên cạnh đó khí hậu vùng này rất khác nghiệt, có nhiều.hiện tượng thời tiết mang tính thiên tai như: Bão, lũ lụt, hạn hán, khơ nóng vào bacnhất của nước ta, cảnh quan sinh thái của vùng đã một phẩn bi biến động theo chiềuhướng xấu, nhiều vùng đất bị khơ tần, hoang hố, x6i mịn, đất trống đổi trọc xuấtbiện ngày càng nhiều do sự tàu phá trước đây của chiến tranh và con người. Việc.phục hồi lại những diện 1/0119 đã mất, tìm ra những lồi cây bản địa có giá trị

kinh tế cao là một vấn để he) vúc quan trọng đã được dat ra cho hai tinh Quảng Bình

‘va Quảng Trị.

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

NGHIÊN CỨU

3⁄1. Mục tiêu của để tài:

~ _ Nghiên cứu một số đặc điểm sinh học cơ bản của Huynh (Tarrietia javanica

~ _ Xây đựng những cơ sở dữ liệu ban đầu nhằm xây dựng phát triển rừng giống

và rừng trồng ở hai tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị3.2. Đối tượng nghiên cứu:

"Đối tượng nghiên cứu là cây cây Huỳnh (Tarsj#ti2 javanica Blume) thuộc họ‘Trom (Sterculiaceae), Bộ Day (Tiliales), Lớp Ngọc Lan (Magnoliosida), Ngành'Ngọc Lan (Magnoliophyta).

3.3. Pham vi nghiên cứu:

DE tài nghiên cứu được giới han boi. Huỷnh tring ở mot số rùng trồng thuần

loài (13 năm tuổi) tại khu vực Lâm trường Bến Hải (Quảng Trị), Phú Định - Bố“Trạch (Quảng Bình) và một số khu vực phân bố rừng tự nhiên như Bãi Hà - Vĩnh Ha

dé Núi Châu - Vĩnh Ơ - Vĩnh Lính (Quảng Trị), Lâm Trường Ba Rén đến U Bò

(Quảng Binh) thuộc bai tỉnh Quang Bình và Quảng TH.

3.4. Nội dung nghiên cứu:

"ĐỂ tai tập trung neh cú một số nội dung chính sau:34.1. Một số đặc điƯn sinh: vật học của Huỷnh:

3.1.1. Mơ tả hình tái cây Hưỷnh.3.4.1.2. Theo dõi và mơ tả vật hậu.

34.1.3. Điều tra dự ính sản lượng quả, hạt của Huỷnh3.4.2. Đặc điểm phân bố của Huỷnh tại khu vực nghiên cứu:

3.4.2.1. Đặc điểm phân bố của Hujnh ở rừng tự nhiên.34.2.2. Đặc điểm phan bổ của Huỳnh ở rừng trồng

34.2.3. Đặc điểm cấu trúc rừng có Huỷnh phân bố ở rừng tự nhiên.34.2.4. Đặc điểm thổ nhường vàng có Huỷnh phân bố.

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

3.4.3. Đặc điển sinh trưởng của HuỆnh ở rừng trồng:

3.4.3.1. Sin trưởng của Huỷnh ở rằng trồng.

34.3.2. Tương quan giãn các nhân tố diều tra trong lâm phần.3.4.3.3. Nắn phân bố Weibull cho rừng trồng:

34.4, Định hướng một số biện pháp kỹ thuật lâm sinh:3.5. Phương pháp nghiên cứu:

3.5.1. Phương pháp luận:

Muốn nghiên cứu sâu về những quấn thể thực vật tì cẩn phải nghiên cứu

tường tận về sinh thái học, sinh học quấn thể và sinh,hộC tá thé, về quan hệ củachúng với hồn cảnh. Chỉ có làm như vậy thì những tính chất đặc thù của quần théthực vật mới có thể phát hiện được, vai trị của cá thể các lồi cây mới được làm nổi

"bật (Poniatovxkaia, 1964; “Hai chiều hướng trong thực vật quần thể học”) [16].

Một số tác giả khác lại có quan điểm cho rằng tính hồn chỉnh và độc lập của

quấn thể thực vat khong phải là ngẫu nhiên mà có qui luật, vì quần thể thực vật là

một tập hợp tương đối ổn định, tồn tại thực sự trong thiên nhiên, và đã dat tới một“thé cân bằng sinh thái” giữa các loài thực vật với nhau và giữa chúng với hồncảnh. Thế cân bằng đó dat được là nhờ có sự đấu tranh sinh tồn giữa các loài thực

vat với nhau và giữa chúng với hOằn cảnh. Thế cân bảng đó đạt được là nhờ có sự

đấu tranh sinh tổn giữa các lồi thực vật, biểu hiện bằng sự bình thành những loại

hình sinh lý, sinh thái khác nhan, một số phụ thuộc vé mặt sinh thái giữa loài này

với loài khác và trước hết ji qua) hệ đó đã tạo điều kiện cho khả năng tồn tại củachúng trong quấn thể thụ vi, cay cũng là sự xuất hiện mới bổ sung cho thành phanloài cây của quần thé do điều kiện thổ nhường đã biến đổi theo thời gian và không.

gian (Walter, 1962; “Thảm thực vật thế giới”, tap 1: Vùng Nhiệt đới và A nhiệt đới).

“Cây ring thích ứng với điều kiện hồn cảnh sinh thái nhất định, nên mỗi lồi

đều có khu phân bố tự nhiên của mình. Ở trung tâm khu phân bố, những nơi có hồn

cảnh thích hợp cao với đặc tính sinh th lồi thì số lượng cá thể loài tập trung cao.hom và sinh trưởng, phát triển tốt hon nơi có hồn cảnh kém thích hợp. Với các lồicây khác nhau thì có khu phân bổ tự nhiên rộng hẹp khác nhau. Qúa trình sinhtrưởng và phát triển của cây rừng là một quá trình vận động ở tại một vị tí cổ định.

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

(Qéa trình biến đổi này đều phụ thuộc vào hồn cảnh sống và điều kiện lặp dia nơi

cây sống, cho nên để nghiên cứu đặc điểm sinh học của một loài cây rừng cách tốtnhất là đến tại nơi khu phân bố tự nhiên của chúng, trong điều kiện sống cụ thể để

<small>sinh thái nhằm tạo ra hoàn cảnh sinh thái (ánh sáng, nhiệt độ, nước, phân bón ..)</small>

thích hợp với tùng loài cây. Việc sử dụng phương pháp nay cho cây nhỏ, ngắn ngày.trong nhà kính, vườn ươm, trạm thí nghiêm sẽ nhánh chóng đạt kết quả, song độ.chính xác của thí nghiệm cịn phụ thuộc nhiều và khả năng, phương tiền, trang thiết‘i khống chế hoàn cảnh sinh thái

+ Những cây sống lâu năm, có kích thước fn, đặc thù là có tuổi đời dai,

<small>Xích thước cao to. Việc nghiên cứu được thực hiện theo hai cách:</small>

+ Tiến hành nghiên cứu trên các cây tiêu chuẩn, 6 tiêu chuẩn cố định ở mộtđiều kiện hoàn cảnh xác định với thời gian theo dõi, liên tục trong nhiều năm.

+ Tiến hành nghiên cứu trên các cây tiêu chuẩn, cây tiêu chuẩn tạm thờitrong một thời gian ngắn ở các giai đoạn tuổi khác nhau, các trạng thái rừng khác.nhau trong điều kiện hoàn cảnh xác định. Phương pháp nghiên cứu này thường đượcding trong lâm nghiệp để øvbiég cứu rừng tự nhiên và rừng trồng, nó cho phép rútngắn được thời gian nghiệp cứ" do "mở rộng không gian nghiên cứu thay thế thời

<small>gian nghiên cứu”.</small>

Do thời gian làm để tài cịn hạn chế vi vậy chúng tơi chọn cách thứ hai để

<small>nghiên cứu.</small>

3.5.2. Quan điền về đối tượng nghiên cứu:

"Nghiên cứu về đặc điểm sinh học của một lồi cây có 3 quan điểm sau đây:

> Quan điểm thứ nhất cho rằng "Loài cây là thực thể duy nhất trong tựnhiên”. Vì vậy mọi nghiên cứu đều tập trung vào cá thể loài, những đặc điểm chungcủa quần thể, quần xã, hệ sinh thái được hình thành từ các đặc điểm của cá thể loài

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

không được để cập đứng mức. Tiêu biểu cho quan điểm này là các nhà khoa học như

Whittaker, Brow (Anh), Fournier, Lenoble (Pháp) .

= Quan điểm thứ hai cho rằng trong tự nhiên, các đặc điểm sinh học củamột loài do quần thể lồi tạo nên, vì vậy định hướng nghiên cứu đều tập trung vào,

cqun thể loài, những nghiên cứu vé các đặc trưng cá thể ít được quan tăm. Tiêu biểu

cho quan điểm này Braun, Blenguet (Pháp), Clement (Anh), Sukasop (Nga),Pavlovxki (Ba lan) v.v.

= Quan điểm thứ 3 là quan điểm trung hoà giữa hai quan điểm trên và chotầng nghiên cứu đặc điểm sinh học của một lồi thì phẩf Quan tam đến cá thể và

aun thể. Điển hình cho quan điểm này là Poniatovxkaia (Nga), Tensley (Anh), Thái

<small>‘Van Trùng (Việt Nam) vv.</small>

“Trong phương pháp luận chúng tơi cũng`đã để cập đến quan điểm của

Poniatovxkaia (Nga), đó là muốn nghiên cứa sâu Về quần thể thực vat thì phải

nghiên cứu đến cá thể của chúng, mối quan hệ giữa chúng với hồn cảnh. Vì vậy

quan điểm của chúng tôi là cần phải kết hợp nghiên cứu cả cá thể và quản thể. Cónhư vậy mới xác định được tính chất đặc thù của quản thể thực vật và làm nổi bật

được đặc điểm sinh học của chúng

<small>3.5.3. Phương pháp thu thấp số liêu:</small>

3.3.3.1. Phương pháp kế tha

Nguồn số liệu kế thừa phục Vụ nghiên cứu được thu thập chủ yếu từ Sở"KH&CN, Sở Tài nguyên và 40) rường, các đơn vị trực thuộc Sở NN&PTNT, Chicục Kiểm lâm thuộc bai vit uing Bình, Quảng trị và các lâm trường Ba Rén, Xínghiệp giống Bắc Trung Bộ tỉnh Quảng Bình, Lâm trường Bến Hải tỉnh Quảng tri.

Tài liệu thu thập bao gồm điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, định hướngphát triển lam nghiệp của hai tỉnh, hiện trang phân bố rùng, diện tích rừng và những

nghiên cứu về cây Huỷnh trước đây.

“Thủ thập tài liệu khí hậu thuỷ văn của khu vực nghiên cứu, tinh hình khí hậuthuỷ văn tại địa điểm lập 6 tiêu chuẩn và các chỉ tiêu về sinh trưởng về loài Huynh,

353.2 Phương pháp điều tra ngoại nghiệp:+ Phân bố tw nhí

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

Dua vào bản đồ dia hình, bản đồ thảm thực vat của khu vục lập các tuyến

điều tra (tổng số 2 tuyến điều tra chính). Các tuyến điều tra được bố trí đi qua cácđai cao khác nhau, các trang thái rùng khác nhan để đánh giá. Các tuyến được bố trí

như sau

+ Tuyến 2: từ Lâm trường Ba rén lên đến động U Bò. (30 km)

“Tổng số các tuyến điều ta dai SOkm, phân bổ ở các vùng có Huynh phân bố:Các tuyến điều tra đi qua tất cả các dang địa hình và đi từ thấp lên cao. Số liệu thu

thập được ở các tuyến điều tra là tần số gặp cay Huỳnh và Pần bố của chúng.<small>+ Rừng trồng:</small>

“Tại Lâm trường Bến Hải (Vĩnh linh - Quảng Ti) lập hai 6 tiêu chuẩn (có tuổilà 13 năm tuổi), diện tích của mỗi 6 được lập là 1000m* (2 6 = 2000m°).

“Tại Phú Định (Bố trach - Quảng Bình) bố trí hãi 6 tiêu chuẩn (có tuổi là 13năm tuổi), diện tích mỗi 6 là 1000mÊ (2.6 = 2000"),

Các 6 tiêu chuẩn có tinh chất điền hình, đại điện cao, được bố tí cách xađường đi, xa khu dân cư.

+ Điễu tra 6 tiêu chuẩn

~ _ Phương pháp lập 6 tiêu chuẩn:

6 tiêu chuẩn được chúng tôi lập bằng địa bàn cắm tay và thước dây có diện

tích là 1000m? (20m x 50m) đối với sừng trồng, 500m? (20m x 25m) đối với rừng tự

nhiên và 25m? (Sm x ấm) cho) dạng bản.

~ Phuong pháp điều tre

‘Doi tượng điều tra la: Tang cây cao, ting cây tái sinh, đặc điểm vat hậu của

Huỳnh, đất, các nhóm lồi cây sống chung với Huynh.

Oi với tắng cây cao: Chúng tơi tiến hành đo tồn bộ những cây có DI.3 >6em về các chỉ tiêu DI.3, Hvn, Hae, Dt. Trong đó

+ Chiếu cao vit ngọn Hvn, và chiều cao dưới cành Húc: được đo bằng thước

Blumesleiss ở những cây làm chuẩn rồi mục trắc các cây xung quanh. Xác định

chiều cao tối dm.

+ Đường kính ngang ngực D,; được đo bằng thước dây, bing cách do chuvital vị tí 1.3m, đơn vị tinh bằng cm. Sau đồ tính D, thơng qua cơng thức:

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

Trong đó: CV, ; là chủ vi của cây ở vi tí LâmDf đường kính ở vị trí 1.3mx=314.

+ Đường kính tấn được do bing thước day.

"Đổi với ð dạng bản: Mỗi 6 tiêu chuẩn được lập 5 6 dang bản theo đường chéo.

hình chữ nhật và diện tích là (Sm x Sm = 25m?) được phân bố đều. Trong ð dạng bản.

tiến hành điều tra cây ti sinh.

Điều tra xung quanh gốc cây mẹ được chúng tơi tiến hành theo giáo trình"phương pháp điều tra lam hoc” của Viện điều tra vã gui hoạch rừng. Chất lượng câytái sinh được đánh giá theo chiều cao của cây, chẳng tôi chia ra các cấp sau:

+ Cấp H < 20cm là cây con hay cây tái sinh < ï tuổi. Ở cấp này có số lượng.

cây tuy nhiều. nhưng có thể chết hàng loạt trong năm thứ hai hoặc ba do thiếu ánhsing, sức chống chịu của cây với điều kiện ngoại cảnh kém bất lợi.

+ Cấp H từ 20 - 50em: cây tái Sinh vẫn chịu ảnh hưởng nhiều của ting cây.Đại thảm tươi, thường bị chết do thiết ánh sáng.

+ Cấp H từ 50 - 100em: cây tái sinh có chiểu cao sắp vượt qua khỏi lớp cay

bui thảm tươi, 18 những cây có nhiều triển vọng.

+ Cấp H > 100m: là những cây ái sinh đã vượt qua lớp cây bụi thâm tươi, lànhững cây có triển vọng stung. yo chưa thốt khơi giai đoạn bị de chế tiếp sau nếnkhơng kịp thời được mở tín ể chóng vươn lên, tham gia vào tầng tin rùng.

"Tiến hành đào phẫu diện, phẫu điện được đào phải mang tính chất đại điên và

điển hình cho vùng có Huỳnh phân bố và được mơ tả theo giáo trình đất - Trường

<small>Đại học Lâm nghiệp, mẫu dat được phân tích tai phịng thử nghiệm hoá sinh - Chỉ</small>

cue Tiêu chuẩn do lường chất lượng Quảng Trị. Việc phân tích được thực hiện theocác phương pháp sau:

~ _ Xác định độ chua trao đổi (E) bằng phương pháp chuẩn độ Xocolop.~ _ Xác định dung lượng (D) bằng phương pháp ống dung trọng.

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

- _ Xác định tỷ lê min bằng phương pháp Churin.- _ Xác định P,O, bằng phương pháp Kiessa~ Xe định K,0 bằng phương pháp Coban,

~ Xe định thành phần cơ giới bằng phương pháp ống hút Robinxon và phâncấp 6 bậc của Nga.

+ Nghiên cứu đặc điểm vật hậu:

<small>= Chon cây dé nghiên cu</small>

Chon 25 cây ngẫu nhiên trong lâm phản, nhưng chọn ở các địa điểm khác

nhau của Lâm phần (5 cây ở ven rừng, 5 cây ở đỉnh đổi, 5 cây ở sườn đổi và 10 cây,

ở giữa khu rừng). Các cây được lựa chọn đều phải đánh dấu bằng sơn để tiến hành.

theo đõi. Chọn 10 cây tiêu biểu để theo dõi vật hậu, Số cịn lại để thu hái quả hạt"Việc mơ tả các cây bao gồm các chi tiêu sau:

+ Về hình thái cây: do Hvn, Ds rễ cây, chổi lá, hoa, quả, hạt...

+ Chụp ảnh một số cây được chọn theo đối trong thời gian ra hoa kết quả.

‘Cong việc này được tiến hành theo dõi nửa thắng một lần. Trong thời gian ra

hoa cực đỉnh, mùa quả và trong thời gian thu hái hạt cần theo dõi thường xuyên. Dé

cho đơn giản thì các theo dõi được Chia làm các mức cho mỗi một giai đoạn vật hau.Các mức đó như sau:

+Tạo lá: (1) Nhú chối lá (Các mắm lá đang phát triển).

(2) Lá phát tiến sy đồ (tán lá xanh, dầy).

<small>+ RRa hoa: (0) Khong có fia (hong có hoa nào trên cây).</small>

(1) __ Đấu vu loa (nụ hoa).

(2) __ Vụ hoa cực đỉnh (hoa nhiều, các hoa đang nở).(3) __ Chối vụ hoa (hình thành quả),

+ Đậu quả: (0) Khơng có quả (khơng có quả nào trên cây),(1) __ Đấu vụ quả (Các quả xanh trên cây)

(Ø) __ Vu quả cực đỉnh (Các quả chín trên cây)

(3) __ Cuối vụ quả (các quảmở tren cây hoặc các quả chín dưới

sốc cây).

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

C6 thé xây ra trường hop một vài giai đoạn vat hậu trong phạm vi cùng mộtnhóm lại xuất hiện trên cing một cây trong cùng một thời gian. Trong trường hợpnày sự hiện diện của tất cả các giai đoạn theo dõi cần được ghi lại và mỗi giai đoạn.cổ thể được ghỉ thêm ở cuối các dấu ({, 1, ++) tức là nhiều, ít hay trung bình. Các‘cong việc trên được tiến hành theo dõi liên tục trong toàn bộ thời gian trong năm từlúc cây nhú chổi lá đến lúc quả Huynh chín và thu hái.

+ Chổi lá: Màu sắc của chối, kích thước chồi, lá chết.+ Lá: Hình dang, màu sắc kích thước,

+ Hoa: mô tả cấu trúc

* Lá Bắc, lá đài, lá trang (Số lượng, mầu sắc, hình dạng).<small>+ Nhị, nhụy, chi thị khi chí.</small>

* Quan sắt tác nhân thụ phấn

+ Mô tả hoa ái, hoa đực riêng (nếu cổ).

<small>* Qéa, hat: Các giai đoạn phát triển, cất đôi hạt xem phôi, nội nhũ.</small>

= Điều tra sản lượng hại giống:

Phương pháp chủ yếu để đánh i sản lượng hạt giống ở đây chúng tơi dùngphương pháp cây tiêu chuẩn trung bình [20]. Can cứ vào sản lượng quả hat của câytiêu chuẩn bình quan, dua tren (Ÿ lệ cây có quả, mat độ và diện tích khu rừng mà dựtính, dự báo sản lượng tùng kh rùng, từng vùng nhất định. Phương pháp này được

+ Điều tra đo đếm diện tích khu rừng

+ Các chỉ tiêu bình quân về sinh trưởng.+ Số lượng chùm qua/ cây tiêu chuẩn.

++ Số lượng quả trên mỗi chùm quải cây tiêu chuẩn.

“Tiến hành lập ô tiêu chuẩn điển hình, tạm thời có diện tích 2000m?, phân bố‘déu và đại diện cho khu vực. Sau đó chọn 15 cây tiêu chuẩn, trong đó 5 cây cóđường kính và chiều cao lớn hơn đường kính và chiểu cao trưng bình của lâm phần,5 cây có đường kính và chiều cao xấp xi với đường kính và chiều cao trung bình của

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

Lâm phần và 5 cây cịn lại có đường kính và chiều cao nhỏ hơn đường kính và chiều.

cao trung bình của Lâm phần. Từ đó tính tốn được sin lượng quả trong các 6 tiêu

chuẩn va suy ra sản lượng của | ha. *

= _ Riểm nghiệm phẩm chất hat giống

Mẫu hat dùng để kiểm nghiệm các chỉ tiêu phẩm chất của hat giống phải daiđiện cho toàn bộ 16 hạt kiểm tra. Mẫu hạt phải đồng nhất <sup>vẻ mọi yếu tố và phải được.</sup>

bảo quản chu đáo khi đưa ra kiểm nghiệm.Mau kiểm nghiệm có các chỉ tiêu sau:

„ Hat tốt: phát dục bình thường, hồn chỉnh, khơng bị tồn thương.

+ Hat bỏ di: hạt vỡ nát, bị sâu bệnh, quả nhỏ, lép.+ Tap vật: Sôi, cát, mảnh vụn, hạt cay khác ‹..

Phuong pháp và chỉ tiêu kiểm nghiệm được Chúng tôi đánh giá theo tài liệu

‘86 tay gieo ươm giống cây rùng của công ty giống và phát triển rừng trồng được

xuất hản năm 1995 tại Hà Nội.= Tính độ thuần của hạt:

"Độ thuần là tỷ lệ phần tram giữa trọng lượng hạt thuần khiết so với trọng.

Tượng mẫu kiểm nghiệm.

c3 ấrc

“Trong đó: A là trong lượng hat tốtBia but bộ đi, hạt xấu.caine

K la độ thuần.

‘Dé tính độ thuần của hat giống Huynh, chúng tôi tiến hành theo các bước &

trong giáo trình trồng rừng - Trường Dai Học Lâm Nghiệp [20}~ _ Trọng lượng 1000 hạt:

1000 x 1000.

+ Số lượng hat trong lkg.

“Trọng lượng 1000 hạt`Nếu mẫu không phải là 1000 hat thì:

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

= Cơng thức 1: Lấy quả Huynh đem bóc vỏ rồi chọn 100 hạt chắc và to đều

nhau rồi đem qua xử lý

= Công thức 2: Chon 100 hat Huỷnh chắc và to đều nhau nhưng không xử lý.= Công hức 3: Chọn 100 quả Huynh, chắc và (Ð đều nhau, đem cất bỏ cánh.

quả rồi đem xử lý

= Công thức 4: Chọn 100 quả Huỳnh, chắc và to đều nhau, dem cất bỏ cánh

quả nhưng không xử lý

Phương pháp xử lý được chúng tôi áp dụng như sau: Dem ngâm hạt ở nhiệt

độ từ 35 - 40°C trong khoảng 12 tiếng. Sâu đó đen hat trộn với cát ẩm (cát vừa nắm,thành cục) theo tỷ lệ 5:1 (5 cát 1 hạt) và ghỉ ngày tháng vào sổ theo đõi để theo đối

3.53.3, Phương pháp nội nghiệp:

BE xử lý số liệu sau khi đã thuthập được, chúng tôi sử dụng các phần

mềm phục vụ cho xử lý số liệu trong thống kê lâm nghiệp như Excel, SPSS 10.5 để

tính tốn và chỉnh lý số liệu.

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

m= S*lgn

han * Ai snen

= Tinh các tr số trung bình D, 5, Hvn, Hde, Dt trên máy tính.

= Xác định các hệ số tương quan giữa D,; - Hvn, D,5 - Dt, xây dung cácphương trình tương quan và xác định các dạng phân bố thực nghiệm trên máy tính.

= Đặc điểm phân bố số cây theo đường kính: Đo D,,>= 6cm ở các 6 tiêu

chuẩn đã lập và số liêu được chỉnh lý trên máy tính.= Đặc điểm phân bố số cây theo chiều cao.= Đặc điểm phân bố của HyD,„

. _ Nén phân bố Weibull cho rừng trồng,

"Bảng 3-1: Nan phân bố N/D theo hàm Weibull

Du|X.| Xa | X"] a |f|f*XPTU]#[ P, | ñ [sŒ-04]

| |¿

Trang đó: SW hiệu sử pila vi trị của tổ trừ đị giá trị bể nhất

‘X-a: X là giới han trên của tổ, a là giá trị bé nhất.

XX”: tham số œ đặc trưng cho độ nhọn của phân bố, biểu thị độ lệchcủa phân bố. Nếu:

= 1 thì phân bố có dạng giảm.x = 3 thi phân bố có dang đối xứng.ex < 3 thì phân bố có dang lệch trái.x > 3 thi phân bố có dang lệch phải.tấn số thực nghiệm

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">