BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
LUẬN VĂN
Thực trạng và một số giải pháp phát triển
hoạt động tín dụng bán lẻ tại BIDV
1
Chương1:
TỔNGQUANVỀ TÍNDỤNGBÁNLẺ
1.1.Tổngquanvềtíndụngngânhàng
1.1.1. Kháiniệm
Tíndụnglàsựchuyểnnhượngtạmthờiquyềnsửdụngmộtlượnggiátrịđược
biểuhiệndướihìnhthứctiềntệhayhiệnvật,từngườisởhữusangngườisửdụng
trongmộtkhoảngthờigiannhấtđịnhvàkhiđếnthờihạncủakhoảngthờigiantrên,
ngườisửdụngphảihoàntrảlạichongườisởhữumộtlượnggiátrịlớnhơn.Phần
tăngthêmvềgiátrịđượcgọilàphầnlờihayphần lợitức.Đâychínhlàcáigiámà
ngườisửdụngp hảitrảchongườisởhữuđểđượcquyềnsửdụngmộtlượngtiềntệ
hayhiệnvậtnhất định .
Thuậtngữ “tín dụng” xuất phát từ gốc Latinh, có nghĩa là lòng tin, sự tín
nhiệm;tíndụnglàmộtphạmtrùkinhtếkháchquantồntạiquanhiềuhìnhtháikinh
tếxãhộikhácnhau.Quanhệtíndụngthờisơkhaichủyếubằn ghiệnvậtvàdưới
hìnhthứcchovaynặnglãitrêncơsởcủanềnsảnxuấthànghóanhỏ,kémpháttriển
ởcácthờikỳChiếmhữu nôlệ,Phongkiếnvàpháttriểnmạnhmẽvàothờikỳđại
công nghiệp của phương thức sản xuấ t Tư bản chủ nghĩa. Và quan h ệ tín dụng
khôngchỉ bằnghiệnvật màcònpháttriểnbằnghiệnkim,vớicáchìnhthứctíndụng
tiếnbộhơn:tíndụngngânhàng,tíndụngchínhphủ…
Tíndụngngânhàng làquanh ệgiữacácngânhàngthươngmại, cáctổchứctín
dụngvớicáccôngty, doanhnghiệpvàcánhân,…đượcthựchiệndướihìnhthức
ngânhàngđứngrahuy độngvốn bằn gtiềnvà cho vay(cấptíndụng) đốivớicácđối
tượngnóitrên.
Nhưvậytro ngmốiquanhệtrên,ngânhàngvừalàngườiđivayvừalàng ười
chovay.Vớitưcáchlàngườiđivay,ngânhàngnhậntiềngửihoặcpháthànhcác
chứngchỉtiềngửiđểtậptrungcácnguồnvốntạmthờinhànrỗitrongxãhộilàm
nguồnvốnhoạtđộngcủamình.Ngượclại,vớitưcáchlàngườichovay,ngânhàng
2
cungcấp vốntíndụngchocácthànhphầnkinhtếdướinhiều hìnhthứckhácnhau
nhưchovay,chiế tkhấuchứngtừcógiá,bảolãnh,chothuêtàichính,…Thôngqua
hoạtđộngnày,ngânhàngcóthểcungứngvốnkịpthờichonềnkinhtếđồngthời
tối đah óahiệuquảsửdụng đồngvốncủamình.
1.1.2. Bảnchất
Tíndụnglàhình th ứcvận độngcủav ốnchovay,nóphảnánhmốiquanhệ
kinhtếgiữachủthểsởhữuvàcácchủthểsửdụngnguồnvốnnhànrỗitrongnền
kinhtế trênnguyêntắchoàntr ảcókỳ hạncảgốclẫnlợitức.
Quanhệtíndụngrađờibắtnguồntừsự xuấthiệnmốiquanhệcungcầu về
vốngiữangườiđivayvàngườichovay.Quanhệtíndụngtồntạitrongnhiềunền
kinh tế hàn g hóa,nhưng do tính chất của các phương thức sản xuất xãhội khác
nhaunêntíndụngcũngmangnhữngbảnchấtkhácnhau,vàchungquylạitíndụng
mangcác đặc điểmcơ bảnsau:
Nềntảngcủaquanhệtíndụnglàsựtínnhiệm,tintưởnglẫn nhaugiữangười
đivayvàchovay;
Tín dụng không làm thay đổi quyền sở hữu về vốn mà chỉ làm thay đổi
quyềnsửdụngvốntừchủthểnàysangchủthểkhác;
Tíndụngbaogiờcũng cóthờihạnvàđượchoàntrả;
G iátrịt índụngkhôngnhữngđượcbảotoànmàcònđượcnângcaonhờlợi
tứctíndụng.
Tómlại:bảnchấttíndụngđượcthểh iệnlàsựvậnđộngcủavốntiềntệtrong
xã hội dưới nguyên tắc c ó hoàn trả góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh
doanh,tăngtrưởngkinh tếvànângcaođờisốngxãhội.
1.1.3. Vaitrò
1.1.3.1.Tíndụnggópphầnthúcđ ẩykinhtếphát triển
Trongquátrìnhsả nxuấtkinhdoanh,đểduytrìhoạtđộngliêntụcđòihỏivốn
củacácdoanhnghiệpphảiđồngthờ itồntạiởcảbagiaiđoạn :dựtrữ–sảnxuất–
lưu thôngnênhiệntượng thừa vốn, thiếu vốn tạm thờiluôn xảyratạ i cácdoanh
3
nghiệp.Từđó,tíndụngđãgópphầnđiềutiếtcácnguồnvốntạođiềukiệnchoquá
trìnhsảnxuấtkinhdoanhkhôngbịgiánđoạn.
Mặtkhác ,vớimụctiêumởrộngsả nxu ấtđ ốivớitừngdoanhnghiệpthìyêu
cầuvềvốnlàmộttrongnhữngmốiquantâmhàngđầuđượcđặtra.Bở ilẽđểđẩy
nhanhtiếnđộ pháttriểnsảnxuấ tkhôn gchỉchờvốntựcómàdoanhnghiệpphải
biếttậndụngnhữngdòngchảykháccủavốnxãhội.Từđó,tíndụngvớitưcáchlà
nơitậptrung đạibộphậnvốn nhànrỗisẽlàt rungtâmđápứngnhucầuvốnbổsung
chođầutưpháttriển.Quađóchothấyvốntíndụngluônchiếmvịtríđángkểtrong
kết cấuvốnlưuđộng và vốn cốđịnhcủadoanhnghiệp. Nói cách khác,tín dụng
luônluônlàngườitrợthủđắclựcchocácđơnvịsảnxuấtkinhdo anh, làngườibạn
đườngtrongtiếntrìnhpháttriểnkinhtế.
1.1.3.2.Tíndụnggópphầnổnđịnhtiềntệ,ổnđịnhgiácả
Trongkhithự chiệnchứcnăngtậptrungvàphânphốilạitiềntệ,tíndụngđã
gópphầnlàmgiảmkhốilượngtiềnlưuthôngtrongnềnkinhtế,đặcbiệtlàtiềnmặt
trongtaycáctầnglớpdâncư,làmgiảmáplựclạmphát,nhờvậygópphầnổnđịnh
tiềntệ.Mặtkhác,docungứngvốntíndụngchonềnkinhtế,tạođiềukiệnchocác
doanhnghiệphoànthànhkếhoạchsảnxuấtkinhdoanh,làmchosảnxuấtn gàycàng
pháttriển,sảnp hẩmhànghóadịchvụlàmrangàycàngnhiều,đápứngđượcnhu
cầungàycànggiatăngcủaxãhội,chínhnhờđómàtíndụnggópphầnlàmổnđịnh
thịtrườnggiácảtrongnước.
1.1.3.3.Gópphầ nổnđịnhđờisống,tạocôngănviệclàmvàổnđịn htrậttựxã
hội
Mộtmặt,do tíndụng có tácdụng thúcđẩy nền kinh tếphát triển,sản xuất
hànghóavàdịchvụ ngàycànggiatăngcóthể thỏamãnnhu cầuđờisốngcủangười
laođ ộng.Mặtkhác,dovốntíndụngcungứngđãtạorakhảnăngt rongviệckhai
thác cáctiềmnăngsẵncótrongxãhộivềtàinguyênthiênnhiên,vềlaođộ ng,…,do
đócóthểthuhútnhiềulựclượnglaođộngcủaxãhộiđểtạora lựclượngsảnxuất
mớinhằmthúcđẩytăngtrưởngkinh tế.
4
Mộtxãhộipháttriểnlànhmạnh,đờisốngđượcổnđịnh,aicũngcóviệclàm,
đólàtiền đề quantrọng đểổnđịnhtrậttựxãhội.
1.1.3.4.Tạođiềukiệnđểph átt riểnmốiquanhệkinht ếvớinước ngoài
Tíndụngcònc óvaitròquan trọngđ ểmởrộngvàpháttriểncácmốiquanhệ
kinhtếđốingoạivàmởrộnggiaolưuquốctế.Sựpháttriểncủatíndụngkhôngchỉ
ởtrongphạmviquốcgiatron gnướcmàcònmởrộngracảphạmviquốctế,nhờđó
nóthúcđẩy mởrộngvàpháttriểncácmốiquanhệkinhtếđốingoại,nhằmgiúpđỡ
vàgi ảiquyếtcácnhucầulẫnnhautrongquátrìnhpháttriểnđilêncủamỗinước,
làmchocácnướccóđiềukiệnxíchlại gầnnhauhơnvàcùngpháttriển.
1.1.4. Phânloại
Tíndụngng ânhàng(gọitắtlàtíndụng)cóthểphânchiaranhiềuloạikhác
nhautuỳ theonhữngtiêuthứcphânloạikhácnhau:
1.1.4.1.Căncứ vàomục đíc hcấptíndụng:Theotiêuthứcnàytíndụngcóthể
phânchiathành cácloạis au:
Chovayphụcvụsảnxuấtkinhdoanhcôngth ươngnghiệp;
Chovay tiêudùngcánhân;
Chovaymuabấtđộngsản;
Chovaysản xuấtnông nghiệp;
Chovaykinhdoanhxuấtkhẩu…
1.1.4.2. Căn cứ vào thời hạn cấp tíndụng:Theo tiêu thứcnàytínd ụng có thể
phânchiathành cácloạis au:
Tíndụngngắnhạn:làhoạtđộngcấptín dụngcóthờihạntốiđalà12tháng;
mụcđíchthôngthườnglà tàitrợchoviệcđầutưvàotàisảnlưuđộng;
Tín dụngtrunghạn:làhoạtđộ ngcấptíndụngcó thờ ihạntừtrên12tháng
đến60tháng;m ụcđíchthôngthườnglàtàitrợchov iệcđầutưvàotàisảncốđịnh;
Tíndụngdàihạn:làhoạtđộngcấptíndụngcóthờihạntrên60tháng;mục
đíchthôngthườn glà nhằmtà itrợcácdựánđầutư.
1.1.4.3.Căncứ vào mứcđộ tínnhiệmcủa kháchhàng:Theotiêuthứcnàytín
dụngcó thểđượcphân thànhcácloạisau:
5
Chovaykhôngcótàisản bảođ ảm:làloại cho vaykhôngcótàisảnthếchấp,
cầm cốhoặcbảo lãnhcủ a bên thứbamà chỉdựavàouytín củabản thân khách
hàngvayvốn đểquyếtđịnh chovay.
Chovaycóbảođảm:làloạichovaydựatrêncơ sởcácbảođảmchotiềnvay
nhưthếchấp, cầmcốhoặcbảolãnhcủamộtbênthứbanàokhác.
1.1.4.4. Căn cứ vào phươngthức chovay:T heo tiêu thứcnày,tíndụng cóthể
phânchiathànhcácloạis au:
Chovaytheomónvay;
Chovaytheohạnmứctíndụng;
Chovaytheohạnmứcthấuchi.
1.1.4.5.Căncứvàophươngthứchoàntrảnợva y:Theotiêuthứcnày,tíndụn g
cóthể phânchiathànhcácloạisau:
Chovaychỉcómộtkỳhạntrả nợhaycòngọilàchovaytrảnợmộtlầnkhi
đáohạn;
Chovaycónhiềukỳhạntrảnợhaycòngọilà chovaytrảgóp;
Chovaytrảnợnhiềulầnnhưngkhôngcókỳhạnnợcụ thểmàtuỳvàokhả
năngtàichínhcủamìnhngườiđivaycóthểtrảnợbất cứlúcnào.
1.2.Tíndụngbánlẻ
1.2.1. Kháiniệm
Hiện nay, ở nước ta vẫnchưa cókhái niệm thốn g nhất về tín dụng bán lẻ.
TrongLuậtcáctổchứctíndụng,cácloạihìnhcấp tíndụngđượ cquyđịnhchung,
chưacóđịnhn ghĩavàgiảithíchrõràng.Tạikhoản2Điều50Luậtcáctổchứctín
dụngcó ghi“Tổchứctíndụngchocá ctổchức,cán hânvayng ắnhạn,trung dàihạn
nhằmđápứngnhucầuvốnchosảnxuất,kinhdoanh,dịchvụ ,đờisống”đượcbao
hàmcả hai nộidung:tín dụngbánbu ônvàtíndụngbánlẻ.
Xuấtpháttừcáchhiểutruyềnthốngtron glĩnhvựcthươngmạihànghoá,bán
buônlàhìnhth ứcmuabánhànghoáthôngquacác trunggian,đạilý ,đểbánvới
khốilượnglớn;ngượclại,bánlẻlàhìnhthứcbánhàngmàngườibántrựctiếpbán
chongườimua làngườisửdụng,tiêudùngvớikhối lượngnhỏ,lẻ. Khi ápdụn g
6
tronghoạtđộngtíndụng,hiệnnaytrênth ếgiớicóhaicáchhiểukhácnhauvềbán
buôn,bánlẻtíndụng.
Thứnhất,tíndụngbánbuônđượchiểulàtấtcảcáckhoảnchovaythôngqua
thị trường tài chín h (thị trường tiền tệ liên ngânhàng) hoặccho vay đối với các
trunggiantàichínhkhác(cácngânhàngthươngmại,quỹ,cáctổchứclàmđạilýủy
thác),không tínhđếnquymôgiátrịkhoảnvay.Trongkhiđó,tíndụngbán lẻbao
gồmnhữngkhoảnchovay trựctiếpđ ếnngườivay cuốicùngvớicáckhoản cho vay
cóquymôgiátrịkhácnhau.Ngườivaycuốicùngởđâykhôngphânbiệttheoquy
môlớnhaynhỏ,màchủyếuđượcxácđịnhlàngườitrựctiếpsử dụngvốnvayđưa
vàođầutư,khôngthựchiện việcchova ytiếptới cácđốitượngkhác.
Thứhai,tíndụngbánbuônđượchiểutươngtựhìnhthứcthứnhất,cộn gthêm
nhữngkhoảnchovay côngtyvàdoanhnghiệplớnkháccógiátrịlớnhơnmộtquy
mônàođótùytheoquyđịnhcụthểcủ atừngnước,ví dụ,ởnướcAnh,nhữngkhoản
vaycógiátrịtừ50.000BảngAnhtrởlênđượccoilàkhoảnchovaybánbuôn.Tín
dụngbán lẻbaogồmtấtcảcáckhoảnchovaytrựctiếpđếncácngườivaycuốicùng
làcáccánhân,hộgiađìnhvàdoanhnghiệpnhỏvàvừa,cộngthêmcáckho ảncho
vayđốivớinhữngcôngtyvàdoan hnghiệplớnnhưngcóquy mônhỏhơnmộtmức
giátrịnàođấy,vídụởnướcAnhlàcáckhoảnvaycógiátrịdư ới5 0.000BảngAnh.
Trongthựctế,nhữngtiêuchíphânđịnhgiữabánbuôn,bánlẻnêutrênchỉlà
tươngđốivàkhôngmangtínhphổbiếnđốivớimọiquốcgia, vàcácngânhàng,
thayđổitheothờigian,tùythuộcvàođiềukiệnthựctiễncũngnhưmụcđíchqu ản
lýở từngnơi.
TheoTS.LêKhắcTrí,tín dụngbánlẻlànhữnghìnhthứcchovaytrựctiếp
đếncácngườivaycuốicùng,chủyếulàcáccánhân,hộgiađình,cácdoanhnghiệp
nhỏvàvừa.
TheocácchuyêngiakinhtếcủaHọcviệnCôngnghệChâuÁ–AIT,dịchvụ
ngânhàngbán lẻlàcungứngsảnphẩm,dịchvụngânhàngtớitừngcánhânriêng
lẻ,các doanhn ghiệpnhỏvàvừathô ngquamạn glướichinhánh,kháchhàngcóthể
tiếp cậntrựctiếp vớisảnphẩmvàdịch vụngânhàngthôngquacácphương tiện
7
điệntửviễnthôngvàcôngnghệthôngtin.Theođịnhnghĩatrên,tíndụngbánlẻ
đượchiểulànhữnghìnhthứcchovay,nhữngkhoảnvaytrựctiếptừngkháchhàng
cánhânriênglẻ,cá cdoa nhnghiệp nhỏvàvừathôn gquamạnglướichinhánh,được
côngn ghệthôn gtinhỗtrợtriểnkhaicác sảnphẩm,giaodịchtrựctuyến,lưugiữvà
xửlýcơsởdữliệutậptrung…
TheoNgânhàngĐầutưvàPháttriển ViệtNam–BIDV,cấptíndụngbánlẻ
làviệ ccấptín dụngchokháchhàng bánlẻbằngcácnghiệpvụchovay,chiếtkh ấu,
bảolãnhvàcácnghiệpvụkh ác. Trongđó,kháchhàngbánlẻlàcánhân(cánhân
ViệtNamvàcán hânnướcngoài),hộgiađìnhcónhucầusửdụn gsảnphẩm,dịch
vụcủ aBIDV.
Tómlại,kếthợpcácquanđiểmtrên,vàtheoquanđiểmh ọcviêncóthểrútra
kháiniệmvềtíndụngbánlẻnhưsau:tíndụngbánlẻlàhìnhthứccungcấptrựctiếp
cácsảnphẩmtíndụn g,bảolãnhcóquymônhỏchocáckháchhànglàcánhân,hộ
giađìnhvàcácdoanh nghiệpnhỏ vàvừa.Đâylàkháiniệmđượcđasốcácngân
hàngthư ơngm ại cổphầnsửdụngh iệnnay.
1.2.2.Đặcđiểm
Đối tượngđược cung cấp sảnphẩm tín dụng bán lẻrất rộng v à số lượng
kháchhàngv ôcùnglớ n,baogồmcáccánhân,hộgiađìnhvàcácdoanhnghiệpnhỏ
vàvừatrongnềnkinhtế, nhưnggiátrịcủacáckhoảnvaythôngthườngnhỏ.
Chất lượngcác thông tin tài chínhcủa các khách hàng vaythông thường
khôngcao, đốivớicáckhác hhàngcánhân vàhộgiađìnhkhóxácđịnh,đốivớicác
doanhnghiệpnhỏvàvừacácbáocáotài chínhthườngkhô ngđượckiểmto án.
Tỷtrọngchovaytru ngdàihạnđốivớitíndụngbánlẻcóxuhướ ngcaohơn
mứcbìnhquân ch ung,docácnhucầuvaytrungdàihạnmuanhàở,đấtở,muasắm
tàisảncốđịnhchiếmtỷtrọnglớn ;bêncạnhđó,kháchhàngvaythườngkhôngchủ
động kếhoạchhoá vềdòngtiền, cácnhucầuvaytiêudùngthôngthườngcó thời
hạntrên12tháng.
Nhucầu đượccấp tíndụngbánlẻcủakháchhàng chịutácđộngmạnhvàphụ
thuộclớnvàochukỳkinhtế;tăngmạnhtrongthờikỳnềnkinhtếtăngtr ưởngtốt,
8
thunhậpcao,chitiêutăng,đầutưchosảnxuấtkinhdoanh,dịchvụnhỏlẻsinhlời
cao;ngượclại,khinềnkinhtếsuythoái,thấtnghiệptăng,rấtnh iềucánhân,hộgia
đình,hạnchếchitiêu,vaymượn,tiêudùng,cácdoanhnghiệpnhỏ vàvừanh anh
chóngthuhẹpsảnxuất.
Chiphíchotíndụngbánlẻlớnhơnmức bìn hquânchung,docáckhoảnvay
nhỏ,lẻ,lượngkháchhàn glớnnênchiphíq uảnlý,chiphíhoạtđộnglớn;donhu
cầusửdụngnguồn trungdài hạncaonênchiphívốncao.
Tíndụngbánlẻcókhả n ăngphântánrủiro,dosốlượngkháchhànglớn,cá c
khoảnv aycógiátrịnhỏ.
1.2.3.Vaitrò
1.2.3.1.Đốivớinềnkinhtế
Hoạtđộngtíndụngnóich ungcó vaitròquantrọngtrongquátrìnhthúcđẩy
kinhtếpháttriển,bêncạnhđóh oạtđộngtíndụngbánlẻcómộtsốvaitròđặcthù
nhưsau:
G ópphầnđẩynhanhquátrìnhluânchuyểntiềntệ,sửdụnghiệuquảnguồn
vốn,đểcácdoanhnghiệpnhỏvàvừa ,hộgiađìnhmởrộngsảnxuấthànghóa,dịch
vụ,giảiquyếtkhốilượnglớncôngănviệclàm,nângcaovaitròcủacácthànhphần
kinhtế nàytrongnềnkinhtế, đóng góp ngàycàngtăngtrongGDP.
Góp phầnkích cầu tiêu dùng: vớ i các sảnph ẩm cho vaymua nhàở,ôtô,
trangthiếtbịphụcvụsinhhoạtgiađình…phùhợpvớikhảnăngchitrảcủakhách
hàng,cácsả nphẩmtíndụngtiêudùngthôngquacácloạithẻ nộiđịavàquốctế,
kíchthíchn gườidântăngcườngchitiêu ,từđóthúcđẩycác doanhnghiệpđầutư
giatăngnănglựcsảnxuất,tăngtrưởngkinhtế.
Gópphầnđẩylùitệnạntíndụngđen,chovaynặnglã iởnhiềunơi:kênhtín
dụngbánlẻđượckhaithông,giúpcáckh áchhàngcánhân,hộgiađình,cácdoanh
nghiệpnhỏ,…dễdàngtiếpcậnnguồnvốnngânhàn gcólãisuấthợplýsẽhạnchế
nạnchovayn ặnglãi ởnhiềunơi.
9
1.2.3.2.Đốivớingânhàng
Đâylàxuthếtấtyếu,ph ùhợpvớixuhướngchungcủacácngânhàngtrong
khuvựcv àtr ênthếgiới,đảmbảochocácngânhàngđadạnghoákinhdoanh ,mở
rộngcácphânkhúckháchhàngtiềmnăng,mởrộngthịtrường, phântánrủiro,cung
ứngdịchvụchấtlượngcaocho kháchhàng.
Trêngiácđộtàichính,tíndụngbánlẻđónggópquantrọngvàoviệctăng
trưởngtíndụngvàđemlạihiệuqu ảkin hdoanhcaochocácngânhàng.Tíndụng
bánlẻlà mộttronghaibộ phậntrongnghiệpvụchovaycủangânhàngthươngmại
bên cạnh cho vay bán buôn, tốc độ chov ay bán lẻtăn g nhanh sẽ góp phần đẩy
nhanhdưnợ,đồngthờichovaybánlẻthườngcólãisuấtcaohơn,đồngnghĩavới
tăngnguồnthu nhậpchongânhàng.
Pháttriểncácsảnphẩm,dịchvụngânhàng bánlẻnóichungvàtíndụngbán
lẻnó iriêngyêu cầucácngânhàn gđầutưmạnhvàohạtầngcôngnghệthôn gtin,
cảitiến chấtlượngsảnphẩm,xâydựngmạnglướikênhphânphốiđadạng, rộng
khắplàmnềntảngđểph áttriểnsácsảnphẩm,dịchvụngânhàngbánlẻ,phụ cvụ
mộtlượngkháchhàngbánlẻ đông đảo.
1.2.3.3.Đốivớikháchhàng
Pháthuytốiđanộilựckháchhàngcánhân,hộgiađình,doanhnghiệpnhỏ
và vừa, khai thác hết tiềm năng về lao động, đất đai, hàng hóa, máy móc, nhà
xưởng…mộtcáchhợplý vàcóhiệuquảnhất.
Gópphầnnângcao đờisốngvậtchấtvàtinhthầncủ angườidân,tạođiều
kiệnnângcaodântrí,hìnhthành nhữngthóiquensửdụngsảnphẩmdịchvụngân
hànghiệnđại, phùhợpvớiyêucầucôngnghiệphóa,hiệnđạihóađấtnước.
1.2.4. Phânloại
Bêncạnhcáchìnhthứcphânloạichung,tíndụ ngbánlẻcómộtsốhìnhthức
phânloại đặcthù:
1.2.4.1.Căncứvàomụcđíchsửdụngvốnvay
Tíndụngcho sảnxuất,lưuthônghànghóa;
Tíndụngtiêu dùng.
10
1.2.4.2.Căncứvàođốitượngcấptíndụng
Chovaycánhân;
Chovayhộgiađình;
Chovaydoanhnghiệp nhỏvà vừa.
1.2.5.Cácsảnphẩmtíndụngbánlẻchủyếuhiệnnay
Trêncơsởcáchìnhthứccấptíndụngcơbản,cùngvớisựpháttriểncủanền
kinhtế,cácngânhàngthươngmạihiệnnaykhôngngừngnghiêncứuvàđưararất
nhiềusảnphẩmmới, đểcóthểđápứngnhu cầuđadạngvàngàycàngnângcaocủa
kháchhàng.Cácsảnphẩmđượcthiếtkếtrêncơsởnghiêncứukỹnhucầukhách
hàng,căncứtheomụcđíchsửdụngvốnvay,mộ tsốsảnphẩmphổbiếnhiệnnay
gồm:
Chovayvốnsảnxuấtkinhdoanh:làsảnphẩmtíndụngngắnhạnnhằmđáp
ứngvốnchonhucầusảnxuấtkinhdo anhtrongnướcmuavậttư,hànghóa,chiphí
nhâncông,nhiênliệu,nộpthuế,…;xuấtnhậpkhẩunguyênvậtliệu,hànghoá,…;
thôngthườngthôngquahìnhthứcchovaytheohạnmứctíndụnghoặc theomón.
Chovaymuasắmđầutưtàisảncốđịnh:làsảnphẩmtíndụngtrung dàihạn
nhằmbổsungvốnđầutưmớihoặcsửachữa,nângcấpmáymócthiếtbị,phương
tiệnvậntải,vănphònglàmviệc,nhàxưởng,…
Cho vay kinh doanh chứng khoán: là sảnphẩm cho nhà đầu tư vay bằng
đồngViệtNamđểkinhdoanhchứngkhoánvàứngtrướctiềnbánchứ ngkhoánđã
đượckhớ plệnhcôngtychứngkhoán.
Chovaytiêudùngcánhân:làsảnphẩmnhằmtàitrợchonhucầuchitiêu
củangười tiêudùng,đâylà nguồntàichínhqu an trọn gđể tr ang trảicácnhucầu
sinhhoạtgiađình, muasắmđồdùng,chitiêuchoytế,giáodục,dulịch,…
Chovayduhọc:làsảnphẩmnhằmcungcấptàichínhđểhỗtrợcácduhọc
sinhthamdựcáckhoáđạihọc,sauđạihọccủanướcngoài.
Chovayhọcphí:thôngthườnglàsản phẩmchovaytínchấpdướihìnhthức
trả địnhkỳnhằm hỗ trợ người vay có đủ khả năng chi trả học phí khi bản thân
ngườivayhoặcthânnhâncủangườivaytheohọccáckhóahọctạiViệtNam.
11
Chovaymuanhà/đấtđểở:làsảnphẩmdànhchocáckh áchhàngcánhân
vayvốnđểthựchiệnviệcxây,mua,sửanhà,chuyểnquyềnthuêlạinhàcủaNhà
nước,chuyểnquyềnsửdụngđất…
Chovaymua ô tô: khách hàng vayvốn đểcóthểsởhữu vàsử dụngmột
chiếcôtômới,đẹp,hiệnđạiphụcvụnhuc ầutiêudùnghoặckinhdoanh.
1.3.Mộtsốkinhnghiệmvềhoạtđộngtín dụngbánlẻtrênthếgiớivàbàihọc
kinhnghiệmchoViệtNam
1.3.1. Mộtsốkinhnghiệmvềhoạtđộngtíndụngbán lẻtrênthếgiới
Tíndụngbánlẻlàmộtsảnphẩmnằmtronggó isảnphẩm dịchvụbánlẻcủa
cácngânhàng,đểpháttriển tíndụngbánlẻ,cầnphảic ósựpháttriểnvềtấtcảcác
sảnphẩmdịchvụngânhàngbánlẻ.Nhữ ngnghiêncứugầnđâyđã chothấyrằ ng
cácdịchvụtàichínhcủa118ngânhàngbánlẻhàngđầuởMỹ,ChâuÂu,ChâuÁ
rấtlạcquanvềtriểnvọngpháttriểndịchvụngânhàngbánlẻtrênthếgiới,dướitác
độngcủaquátrìnhtoàncầuhoá,đặcbiệtởcácthịtrườngmớinổi,nơicósựtăng
trưởngkinhtếcaovàsựcảithiệnkhôngngừngmôitrườngkinhtếvĩmô.Việcmở
rộngvàpháttr iểncácsảnphẩmdịchvụbánlẻnóichungphụthuộcvàocácyế utố
chínhlà:thịtrường,sảnphẩm,cáckênhphânphối,mứcđộthoảmãn,tiệníchđối
vớikháchhàng.Bêncạnhđó,việcpháttriểnm ạnhmẽ,nhanhchóngcácsảnphẩm
dịchvụngânhàngbánlẻcũngcónhữngrủirođặcthù,đặcbiệtlàtrongtíndụng
bánlẻ.Sauđâychúngtasẽnghiêncứukinhnghiệmvềhoạtđộngtíndụngbánlẻở
mộtsốnướctrênthếgiới:
1.3.1.1.Citibankvớikinh nghiệmhoạt độngtạiAustralia
CitibankN.A.làcôngtytrựcthuộcCiticorpđượcthành lậpvàonăm1812tại
UnitedStates,với3.400chinhánh,cótrụsởtrên100nước,vàhơn160. 000 nhân
viên trên toàn thế giới. Năm 1977, Citibank bắt đầu hoạt động tại Australia, trở
thànhmộttrongnhữngngânhàngquốctếdẫnđầutạiAustraliavớihơn10tỉtổng
sởhữuvà1.500 nh ân viên.Citibankthànhcôngdokhảnăngtậndụngmạnglưới
rộngkhắptoàncầuvànhữngkinhnghiệmchuyênmônquốctế.
12
Cácsảnphẩmđượcthiếtkếtrênnguyêntắchướngđếnkháchhàng,sángtạo,
vàkh ácbiệtsocácsảnphẩmcùngloại.Mộtvíd ụđiểnhìnhlàCitibank’sMortgage
Power, hình thức vay tín dụng tuần hoànđầu tiên của Australia giúp cho khách
hàngcóthểtănglợinhuận;hayBusiness Powercungcấpkhảnănglinhhoạtcho
phépkếtnốitàichínhcánhânvàtàichínhkinhdoanhchonhữngnhàquảnlýkinh
doanhnhỏvàtưnhân. Citibank’s GlobalConsumerBankcungcấpchokhá chhàng
mộthệthốngcácdịchvụngânhàngcánhânhoànthiện,gồmcóthếchấptàichính
cánhânvàdoanhnghiệp,khoảnva ycánhân,thẻtíndụng,tàikhoảngửivàđầutư.
Hệthốngkênhphânphốiđadạng,rộngkhắp,dễtiếpcậnvới7chinhánh,4.700
điểmATMvà2.700điểmthanhtoánbưu điện,dịchvụngânhàngquatelephone
đượcthựchiện24/24h,7ngàymộttuần,vàphầnlớnkháchhàngcủaCitibanksử
dụnghìnhthứcgiaodịchtừxa.
Bêncạnhđó,nhânviênđượctuyểndụngvàđàotạobàibản,amhiểuvềsản
phẩmvàkỹnăngbánhàng,đảmbảorằngcungcấ pchokháchhàngnhữngdịchvụ
tốtnhất.
Ngoàira,côngtácquảngcáovàhậumãiđặcbiệtđượcquantâm.Trangweb
Citibank cung cấp tỉ giá chung, các thôn g tinsản phẩm, tin tức và thể thao . C ác
kháchhàngcóthểthựchiệncáccuộcgiaodịchngânhàngtrựctuyến,làmộttrong
nhữngtrangwebphongphúv àthânthiệnvớingườisửdụng.Cácchươngtrìnhtiếp
thịtrựctiếpvớirấtnhiềusảnphẩmsángtạo,cungcấpchocáckháchhàngnhững
chuyếndulịch,trògi ảitríđặcbiệt, vàhàngloạ tcácsảnphẩmvàdịchvụ độcđáo
khác.
Nhìnchung,Citibankđược biếttớivớichấtlượngphụcvụkháchhàngcao,
nhữngsảnphẩmmớidựatrênsựhiểubiếtvàn ắmbắtrõnhucầucủakháchhàng,
manggiátrịtinhthầnbêncạnhnhữnggiátrịvề tàichính,tạoratínhkhácbiệtcủa
sảnphẩm,hệthống kênhphânphốithuậnlợi, đadạng, ứngdụn gcôngnghệ hiệnđại
vàápdụngchọnlọck inhnghiệmtrê nthếgiới vàocácthịtrườngnội địa.
13
1.3.1.2.NgânhàngBNPParibasvớikinhnghiệmtáicơcấutổchức
BNPParibas là ngânhàngcóhoạtđộ ngbánlẻrộnglớntạiPháp,với6triệu
kháchhàngvàgiữvịtrídẫnđầutrongnhữngdịchvụngânhàngquamạnginternet.
Thôngqua2.200chinhánhbánlẻkhắpquốcgia,BNPParibasduytrìmốiquanhệ
củahọ với các khách hàngc á nhân, vớicác tậpđoàn chuyênnghiệp vàđộc lập.
Trongnăm2000, sựthắtchặtcủ aviệckinhdoanhngânhàngdựatrênchiphíđã
khôngcảntrởBNPParibasđạtđượcmộtsựtăngtrưởngdoanhthukhoảng5%,số
sảnphẩmtrungbìnhđượcbán/kháchhàngtăngtrưởngđikèmvớimộtsựgiatăng
sốlượngcáckháchhàng,sốlượngtàikho ảncủacáccánhântạiBNPParibaslên
đến73.000tàikhoản.
Bêncạnhđó,BNPParibaslà ngânhàngPhápđầutiênthựchiệnmộthệthống
internet toàn quốc, tháng 12/2000, công ty nghiên cứu Forrester xếp hạng BNP
Paribas làngânhàngtrựctuyếntốtthứtưởChâuÂu.
Đểcóthểtốiđahóahiệuquảdịchvụngânhàngbánlẻvàđápứngnhucầu
kháchhàngtốthơn,PNBParibasđãtá icơcấutổchứcgồmcóbanhómcốtlõi.
Nhóm 1:Phânphốivàpháttriểnsảnphẩm(chútrọngliênkếtgiữabánhàng
vàtiếpthị).Nhómnàytậptrungvàodoanhsốvàchiến lượcpháttriển sảnphẩm
trêncơsởmốiquanhệkháchhàngbaogồmnghiêncứuhànhvivàmo ngđợ icủa
khách hàng, theodõithịtrườn g cũngnhưđối thủcạnh tranh và tạora sản phẩm
mới.Doanhsốbánsẽgiúpnhómxácđịnhlàmthếnàonhữngsản phẩmvàdịchvụ
đượcbán, từđónhóm cóthểđềra những mụctiêuvà biệnphápthựchiện.Một
trongnhữngưutiênhàngđầucủ anhómlà thườngxuyênđiều chỉnhc ác loại sản
phẩmvàdịchvụchonhiềukênhphânphối khác nhau củangânhàng,mởr ộngcung
cấpcácdịchvụngânhàngbánlẻtạiPhápvàthúcđẩycơhộibánchéosảnphẩm
chocáctậpđoànvàbộphậnđầutưkhá ccủangânhàng.
N hóm2:Thựchiệnnghiệpvụvàchămsóckháchhàng(đặcbiệtlưuýdịch
vụhậumãi).Nhómnàycóhainhiệm vụchínhlàtổchứcvàth ựchiệncác côngviệc
hàngngày.Mục tiêucủanhómlàxửlýcácgiaodịchmộtcá chchuyênmônhóađể
14
đạt chất lượng tốt nh ất. Nền tảngđặc biệtnày được thiết kế chotừng sảnphẩm
riêngbiệtchứkhôngphụthuôcvàovùngđịalý.
N hóm3:Phântíchvànghiêncứuchiếnlượcpháttriển .BNPParibasmuốn
cáckhách hàngcủahọtiếpcậnngânhàngkhôngchỉquacácchinhánhmàcònvới
cácđiểmgiaodịch khác,cũngnhưviệccungcấpsảnphẩmcủahọkhôngchỉbóhẹp
trongphạmviquốcgia.Côngviệcchínhcủanhóm3làđưaracáchthứcthựchiện
cácdựántheođú ngchiếnlược củangânhàng.Trongquátrìnhthựchiện,nhómcó
haicách:Trướcmắt,họsẽcungcấpdịch vụquamạnglướicácchinhánh,sauđó
họmớithiếtkếvàtriểnkhai hệthốngcáckênhph ânphốikhác.Ngượclại,họsẽtái
cơcấutoàn bộcáckênhph ânphốisả nphẩm.
Ngoàira,BNPParibasđãthựchiệnmộtchươngtrìn h đầutưrấtquymô để
hiệnđạihóamạng chinhánh. Sự lớnmạnhcủamạnglưới tiêu thụ phối hợp với
nhânviêntrẻhơntạorathếmạnhchohọ.
Vớicamkếtđảmbảochấtlượngdịchvụ,thươnghiệuPNBParibassẽngày
càngxứngđánglà“Ngânhàn gbánlẻhàngđ ầucủaPháp”.
1.3.1.3.Khủnghoảngtíndụng bấtđộngsảndướichuẩn ởMỹ
Cuộckhủnghoảngkinh tế,tà ichínhtoàncầuh iệnnayđượcbắtnguồntừcuộc
khủnghoảngtíndụngbấtđộngsảndướichuẩnc ủaMỹ.
Tíndụngbấtđộngsảndướichuẩnlàhìnhthứctíndụngmàcáccôngtycho
vaythế chấpởMỹđãc ungứng chokhách hàngmuanhà,vớicácđiềukiệnchovay
đượcnớilỏng,như:khôngcầntiềnđặtcọctheohìnhthứcchovaytruyềnthố ng ;
cũngkhôngđòihỏingườiđivayphảichứngtỏrõràngvềkhảnăngtr ảnợ,hạthấp
“điểmtíndụng”,chấpthuậnchovaycáckháchhàngchovayd ưới620đ iểmvàsản
phẩmOptio nAdjustableRateMortgage(lãisuấtthảnổi)đượccáccôngtyápdụng
phổbiếnnhất.
Với cáchchovayquá dễdàng,vôsốnhữngkháchhàngchưa hềcólýlịchvay
mượn,hoặccólýlịchyếuvìđãtừngchậmtrảnợ,hoặckhôngđủkhảnăngtrảgóp
hàngthángchođếnnhữngngườiđãbịphásản cũn gtrởthànhchủnhânnhững
ngôinhàtolớn,khangtran gvượtquákhảnăngtrảnợ củamình.
15
Trongvòng10nămqua, giánhàở Mỹđãtăngliêntụckhoảng20%mỗinăm
vàcónơithì đãtănggấpbalần.Trongbốicảnhđó,hầuhếtmọingườinhắmmắtđi
vaymuanhàmàkhôngngầnngại.Bêncạnhđó,cáccôngtyđịaốcr ađ ời hàngloạt
vàthamgiavàothịtrườngchovaydướichu ẩn,việccóthêmnhiềunguồntài trợđịa
ốcđãlàmnhàcửaởMỹgiatănggiátronggiaiđoạnhơnmườinămqua.
Trướcđây,nguồnvốnchovayđịaốchầunhưđ ềudo ngânhàngcungcấp,tuy
nhiênlượngtiềnchova ytừngânhàngcũngcógiớihạn.Nhữngmónnợvaycủa
cácngânhàngđượcdùnglàmth ếchấpđểpháthànhnhững“Tráiphiếubấtđộng
sản”bánchocácnhàđầutưkhác.Tươngtựnhưvậy,cáccôngtytàitrợđịaốccũng
báncácmónn ợnàychocácngânhàngđầutưđểhọpháthànhnhữngtr áiphiếubất
độngsản vàbán lạicho cácnhàđầutưkhác.
ChínhvìvậykhithịtrườngchovaythếchấpnhàởcủaMỹgặpkhủnghoảng
đãtạorahiệuứngd âychuyềnảnhhưởngđếnthịtrườn gtàichínhtiềntệ,thịtrường
chứngkhoáncủa Mỹvàlanrộngratoàncầu.Banđầu,bongbóngbấtđộngsảnnổ
bụcratừcuốinăm2006,đãdẫnđ ếnmộtlànsóngmấtkhảnăng chitrảvàgiảichấp
cáctàisảnthếchấp;đếnlượtnólạidẫnđếnsựsụtgiảmgiácảcủacácloạichứng
khoáncóbấtđộngsản;tổnthấttàichínhnàyđãlàmchonhiềutổ chứctàichínhlâm
vàotìnhtr ạngcóquáíttiềnvốn;cáctổchứctàichínhcóqu áítvốnsovớicácnghĩa
vụnợcủahọnênhọđãbánđicáctàisảncó,làmchogiácảcủacác loạitàisảnnày
giảmsútth êmvàlàmchotrạn gtháitàichínhcủacáctàichínhxấuthêmvàp hásản
hàngloạt.
1.3.1.4.Khủnghoảngthẻt índụngở Mỹ
Hiện nay,73%tổngsảnphẩmquốcnộiMỹlàđếntừtiêudùngngườidân,chỉ
sốtiếtkiệmthựccủahọđãxuốngdướ imức1%.Đâylàhiệntượngchưatừngthấy
kểtừcuộcđạikhủngho ảngnhữngnăm1930.
Saunhiềunămpháthànhthẻ tíndụng vớihạnmức tíndụngcao, điềukiện
thông thoángtràn ngậpthịtrường Mỹ, nhiềutổc hức tíndụngđãcắt giảm mạnh
hoạtđộng này, trongđiều kiện nền kinh tế suythoái, thất nghiệp tăng cao, ngày
càngcónhiềungười khôngtrảđượcnợ,nợxấutăngcao,cácngânhàngphảiđương
16
đầuvớilànsóngthualỗsauthờikỳhoàngkimhưởnglợitừviệccấptíndụngdễ
dàng.
Đầunăm2008,tổngsốnợtrên thẻtín dụngởMỹđãlênđến875tỉUSD.Các
khoản nợ xấu của thẻ tín dụng đã lên tới 21 tỷ USD trong nửa đầu năm 2008.
Nguyênnhândongàycàngnhiềungườimấtkhảnăngtrảnợ,cáccôngtyđangsa
thảihàngchụcnghìncôngnhân.Dựbáo,thualỗliênquanđếnthẻtíndụngsẽtăng
thêmkhoảng55tỷUSDtrong1nămrưỡitới.Hiệnnay,tổngthualỗđứngởmức
5,5%tổngsốnợchưatrảcủathẻtíndụng,vàsốthualỗnàycóthểlêntới7,9%,
mứcđỉnhcao saucuộckhủnghoảngdot comnhữngnăm2000.
Những tổ chức cho vay lớn như American Express, Bank of America,
Citigroup đãthắtchặttiêuchuẩnlàmthẻvàđưara hạnchếđốivớiđốitượngkhách
hàng cóđộrủi rocao. CapitalOne,mộttổ chứcphát hành thẻtíndụngkhác,đã
đóng cửatất cả các tài kh oản khônghoạtđộng và giảmhạn mức tín dụng thêm
4,5%t rongquý2.AmericanExpresschobiếtsẽchuẩnbịtănglãisuấtlênthêm 2%
đến3%đốivớimộtsốđ ốitượngkháchhàng,phạtcáckhách hàn gkhônggiữđược
đúngcamkếttrảnợ: bằngnhữngmứcphạtnặng, nhưtănglãisuất,từ9%đến2 4%,
cókhilên đến39%.
Cácbiệnpháptrênđượcđưaranhằmđảmbảochotổ chứcchovaytiềnnhưng
lạigâykhó khănchokhá chhàng.Kế tquảtấtyếusẽlàngườitiêudùngphảitrảlãi
suấtcaohơnvàgặpngàymộtnhiềukhókh ănh ơntrongviệcvaytiền.Hạnmứctín
dụngsụtgiảmcóthểkhiếnngườitiêudùng gặpkhótr ongviệcquảnlýchitiêu.
Khủng hoảngtà ichính vớimức độ sâurộngnhư hiệnnaykhiếnngườidân
nhữngnướcphụthuộcvàothẻtíndụngphảinghĩlạivềthóiquencủahọ.Nhiềugia
đìnhquenvớiviệctiêutrướctrảsauđãbắtđầugiảm sựphụthuộcvàothẻtíndụng.
Cáctổ chứcpháthànhthẻtíndụngtrênthếgiớicầnthiếtxemxétlạitiêuchuẩnlàm
thẻ,chọnlọckháchhàng,xemxétlạikếhoạch mởrộngthịtrường.
1.3.2. Bàihọckinhnghiệm
Pháttriểndịchvụngânhàngbánlẻnóichung,tíndụngbánlẻnóiriêngđược
xemlàmộtxuhướngtấtyếukhimànóđóngvaitròngàycàngquantrọngtron g
17
hoạtđộngcủacácngânhàngthươngmạiViệtNam,trướctìnhhìnhhộinhậpkinhtế
tàichínhthếgiới. Tronglộtrìnhhộinhậpcủangànhtàichínhngânhàng, cácngân
hàngnướcngoàicólợithếv ềkinhnghiệm,vốnvàcôngnghệthuậnlợitrongviệc
chiếmlĩnhthịphầntàichínhngânhàngtạiViệtNam.Bêncạnhđó,cácngânhàng
thươngmạiViệtNamvớilợithếvềmạnglưới,amhiểuthịtrườngđịaphươngcần
thiếttiếpcậnvàthamkhảocácbàihọckinh nghiệmcủacácngânhàngnướcngoài
nhằmnângcaonộilựcvàkhả năngc ạnhtranhtrongmột sânchơ ibìnhđẳng.
Đúc kếttừthựctếhoạtđộng củacáctổchứctàichínhtạimộtsốnướctrênthế
giới từ thànhcôn gđến thấtbại,rútranhữngbàihọc kinhnghiệmvềkinhdoanh
dịchvụngâ nhàngbánlẻnóichungvàtíndụngbánlẻnóiriêngchocácngânhàng
thương mạiViệtNam, đólà:
1.3.2.1.Bàihọcvềpháttriểnngânhàngbánlẻ
Đểpháttriểnmạnhcácsảnphẩmdịchvụngânhàngbánlẻnóichungvàtín
dụngbánlẻnóiriêng,cácngânhàngthươngmạiViệtNamcầnxácđịnhchiếnlược
vàlộ trìnhcụthểchongânh àngmình,trongđócầnlưuýmộtsốmặtcụthểnhư
sau:
Mởrộngvàđadạnghoákênhphânphốinhằmtăngtiệních,tăngkhảnăng
tiếpcậnkháchhàngvàngượclại,baogồmmởrộngmạnglướicácchinhánh,và
đặcbiệtlàcáckên hphânphốiđiệntử,côngnghệcao,quainternet,quađiệnthoại,
hệ thốngcácmáy ATM,điểm chấpnhận thẻrộng khắp.Mở rộngmạnglưới cần
thiếtdựatrênnềntảngcôngnghệthôngtin,khảnăngtiếpcậncô ngnghệthôngtin
củakháchhàng;điđôivớichiếnlượcpháttriểnkháchhàng,phânkhúckháchhàn g
tiềmnăng,khảnăngkhaitháchiệuquảthịtrường .Việcpháttriểnmạnglướicũng
songsong vớiquátrình rà so átmạnglưới, ràsoátvàđóng cửanhữn gđiểm giao
dịchhoạtđộngkhônghiệuquảđểbốtrílại.
Đ adạnghoásảnphẩmvàdịchvụ:Đadạnghoásảnphẩmlàđiểmmạnhvà
mũinhọnđểpháttriểndịchvụngânhàngcánhân.Hìnhthànhbộphậnnghiêncứu
chuyêntráchphá ttriểnsảnphẩm.Tron gđótậptru ngvàonhữngsảnphẩmcóhàm
lượngcôngnghệcao,cóđặcđiểmnổitrội,tiệníchkhác biệtsocácsảnphẩmtrên
18
thịtrườngnhằmtăngtínhcạnhtranh. Đặcbiệtthiết kếsảnphẩmphảid ựatrênquan
điểmhướngđếnkháchhàng,dựa trên các yêuc ầu kháchhàngvàthịtrường,các
quytrìnhthủtụcđơngiản,tiệních,tạođiềukiệnthuậnlợichokh áchhàngtiếpcận .
Tăngcườngcôngtácquảngbá thươnghiệu,tăngcườnghoạtđộngtiếpthị,
chămsóckh áchhàngvàhậumãinhằmtăngcườngchuyểntảithôngtintớicông
chúngnhằmgiúpkháchhàngcó thôngtincậpnhậtvềnăn glựcvàuytíncủangân
hàng,hiểubiếtcơbảnvềsảnphẩmdịchvụ,nắmđượccáchthứcsửdụngvàlợiích
củacácsảnphẩm,dịchvụngânh àng,tạomốigắnkếtđachiềugiữangânhàngvà
kháchhàng.
Thựchiệnchuyênmônhoávànângcaochấtlượngđộingũcánbộhoạtđộng
tronglĩnhvựcdịchvụngânhàng bánlẻ, cảvềtrìnhđộnghiệpvụ,tácphonggiao
dịchvành ậnthứcvềtầmquantrọn gcủadịchvụngânhàngbánlẻ.Sắpxếplạimô
hìnhtổchứcphùhợpvớimôhìnhngânh àngbánlẻ.
1.3.2.2.Bàihọcvề rủirotíndụngbánlẻ
Kinhdoanhbánlẻvớiđốitượngkháchhàngđadạng,sốlượnglớn,buộccác
ngânhàngphảituântheonhữngquyđịnhhoạtđộngch ặtchẽvàtỉlệantoàntrong
điềukiện bịràngbuộcbởinhữnghạnchếvềnguồnlực.Cácngânhàngphảicóđịnh
hướngrõràngvềhoạtđộngkinhdoanhngânhàngbánlẻ,cóđầyđủnguồnlựccần
thiếtđểpháttriểndịchvụngânhàngbánlẻ.
Từbàih ọckhủnghoảngthẻtíndụngvàkhủnghoảngchovaydướichuẩnở
Mỹrútrabàihọcvềrủirochoho ạtđộngtíndụngbánlẻnóichung,tíndụngtiêu
dùngvàmuanhàởnóiriêng, đâylàhaiphânkhúclớntrongtíndụngbánlẻ,đólà:
khônghạthấpcácđiềukiệncấptíndụngchokháchhàng;khicấptíndụngcầnđánh
giákháchhàngtoàndiện,khôngch ỉxemxétđếnkhảnăngtrảnợhiệntạivàcần
thiết xemxét đếnkhảnăng trảnợtrong tươnglaikhi cónhữngbiếnđộngvề lãi
suất, giá cảtàisản, nguồnthunhập, đồng thờiquan tâm đến lịchsử quanhệ tín
dụngyếu,hệsốnợtrênthunhập,điểmxếphạngtíndụngkháchhàng…;đasốcác
ngânhàngthươngmạiViệtNamchư axâydựngđượchệthốngchấmđiểmkhách
hàngcánhânđểđánhgiáuytíntíndụngkháchhàngtrướckhicấp tíndụng;cần
19
thiếtcócơch ếgiámsátvàhệthốngthôngtin kiểms oátmộ tkháchhàngvay,sử
dụngthẻnhiềungânhàng.
Kếtluậnchương1
Trongchương1tácgiảtrìnhbàynhữnglýluậnchungnhấtvềtíndụngvàtín
dụngbánlẻ.Hiệnn ay,nư ớctachưacókháiniệmtíndụngbánlẻth ốngnhất,dođó
tácgiảđưaramộtsốkháiniệmđangđượcthựctếchấpnhận, đồngthờitácgiảcũng
trìnhbàykháiniệmtíndụngdụngbánlẻtheoquanđiểmBIDV,từđór útrakhái
niệmtíndụngbánlẻphổbiếnhiệnnay,đượcđasốcácngâ nhàngthương mạiViệt
Namđangsửdụng,vàquanđiểm nàyđượcphântíchxuyênsuốtnộidu ngcủaluận
văn.
Saukhiđưarađượckháiniệmtíndụngbánlẻphổbiến,tácgiảđồngthờitrình
bàyđặcđiểm,vaitròcủatíndụngbánlẻtheologicchungvàtừquansátthựctiễn,
đồngthờitrìnhbàymộtsốsảnphẩmtíndụngbánlẻphổbiếntrongthựctếhiện
nay.
Trongchương1,ngoàiviệctrìnhbàynhữnglýluậnchungvề tíndụngvàtín
dụngbánlẻ ,tácgiảcòntìmhiểuthựctếhoạtđộngngânhàngbánlẻnóichungvà
tín dụng bán lẻ nói riêng của một số ngân hàng của một số nước trên thế giới,
nghiêncứucuộckhủnghoảngtíndụngbấtđ ộngsảnvàth ẻtíndụngởMỹnhằmrút
racácbà ihọckinhnghiệmcho quátr ìnhpháttriểndịch vụngânhàngbánlẻvàmột
sốbàihọcvềrủironhìntrêngiácđộtíndụngbánlẻápdụngchothựctếhoạtđộng
tạic ácngânhàngthươngmạiViệtNam.Chương1củaluậnvăncóthểxemlàmột
tiềnđềquantrọngđểcóthểđisâuphântíchthựctrạ ngtíndụngbánlẻvàđưa ra
mộtsốgiải pháppháttriểntíndụngbánlẻtại BIDV.
20
Chương2:
THỰCTRẠNGTÍNDỤNGBÁNLẺTẠ IBIDV
2.1.Giớithiệuchungvềsựhìnhthành vàpháttriểncủaBIDV
2.1.1. Giớithiệuchung
BIDV thành lập ngày 26/04/1957 theo Quyết định 177/TTg của Th ủ tướng
Chínhphủ;làmộttrongnhữngNgân hàngThươngmạiNhànướclớnvàlâuđời
nhấtViệtNam,làDoanhnghiệpNhànướchạngđặcbiệt,tổchứcvàhoạt độngtheo
môhìnhTổngcôngtyNhànước.
BIDVkinhdoanhđangành, đalĩnhvựcvềtàichính,tiềntệ,tín dụng,dịchvụ
ngânhàngvà phingânhàngphùhợpvớiquyđịnhcủaphápluật,khôngngừngnâng
caolợinhuậncủangânhàng,gópphầnthựchiệnchínhsáchtiềntệquốcgia,phục
vụpháttriểnkinhtếđấtnước.
BIDVlàmộttrongnhữngngânhàngcómạnglướiphân phốilớn nhấttronghệ
thốngcácngânhàngtạiViệtNamvớitrên12.000 cánbộnhânviên,chiathànhhai
khối:
Khối kinh doanh bao gồm: Hệ thống ng ân hàng thư ơng mại trên 108 chi
nhánh cấpI, trúđóngkhắp các tỉnhthành trong cảnước, trongđóbaogồm:Chi
nhánhchỉđịnhthanhtoánphụcvụthịt rườngchứngkhoánvàchinhánhbánbuôn
phụcvụlàmđạilýủythácgiảin gânnguồnvốnODA;Côngtychứngkho ánBIDV;
Công ty bảo hiểm BIDV, Công ty cho thuê tài chính I, II; Cô ng ty đầu tư tài
chính,…,cáccôngtyliêndoanh :CôngtyquảnlýđầutưBVIM,Ngânhàngliên
doanh VID Public, Ngân hàng liên doanh Lào Việt; Ngân hàn g liên doanh Việt
Nga,Côngtyliêndoanh ThápBIDV…
Khốisựnghiệp:Trungtâmđàotạo,Trungtâmcôngnghệthôngtin .
Hiệnnay,BIDVcóquanhệhợptáckinhdoanhvớihơn800ngânhàn gtrên
thế giới; là thành viên của Hiệp hội Ngân hàng Châu Á, Hiệp hội ngân hàng
ASEAN,Hiệphộicácđịnh chếtài chínhp hát triểnChâuÁ– TháiBình Dương,
HiệphộiNgânhàngViệtNam.
21
2.1.2.QuátrìnhhìnhthànhvàpháttriểncủaBIDV:trảiquacácgiaiđ oạn:
Thờikỳtừ1957 1980:
Ngày26/04/195 7,NgânhàngKiếnthiếtViệtN am(trựcthuộcBộTàichính) ,
tiềnthâncủaBIDV,được thànhlậptheoquyếtđịnh177/TTgngày26/04/1957của
ThủtướngChínhphủ,quymôbanđầugồm8 chinhánh,200cánbộ.
Nhiệm vụ chủ yếucủa NgânhàngKiến thiếtlàthựchiệncấpphát,quảnlý
vốnk iếnthiếtcơbảntừnguồnvốnngânsá chchotấtcáccáclĩnhvựckinhtế,xã
hội.
Thờikỳ1981 1989:
Ngày24/6/1981, Ngânhàng Kiến thiết Việt Namđượcđổi tên thànhNgân
hàngĐầutưvàXâydựngViệtN amtrựcthuộcNgânhàngNhànướcViệtNamtheo
Quyếtđịnhsố259CPcủaHộiđồngCh ínhphủ.
NhiệmvụchủyếucủaNgânhàngĐầutưvàX âydự nglàcấpphát,chovayvà
quảnlývốnđầutưxâydựngcơbảntấtcảcáclĩnhvựccủanềnkinhtếthuộckế
hoạchNhà nước.
Thờikỳ1990đếnnay:
Ngày 14/11/1990, Ngân hàng Đầu tư và Xây dựng Việt Nam được đổi tên
thành NgânhàngĐầutư vàPháttriển Việt Namtheo Quyếtđịnhsố401CTcủa
ChủtịchHộiđồngBộ trưởng.
Đâylàthờikỳthựchiện đườnglốiđổimớicủaĐảngvàNhànước,chuyểnđổi
từcơchếtậptrungbaocấpsangcơchếthịtrườngcósựquảnlýcủaNhànước.Do
vậy,nhiệmvụcủaBIDVđượcthayđổicơbản:tiếptụcnhậnvốnngânsáchđểcho
vaycácdựánthuộcchỉtiêukếhoạchNhànướ c;huyđộngc ácnguồnvốntrungdài
hạnđểchovayđầutưpháttriển;kinhdoanhtiềntệtíndụn gvàdịchvụngânhàng
chủyếutronglĩnhvựcxâylắpphụcvụđ ầutưpháttriển.
Từ1/1/1995,đâylà mốcđánhdấu sựch uyểnđổicơ bản, BIDVđượcphép
kinhdoanhđanăngtổnghợpvớichứcnăngđầyđủcủa mộtngânhàngthươngmại,
phụcvụ chủyếuchođầutưpháttriển củađấtnước.
22
GhinhậnnhữngđónggópcủaNgânhàngĐầutưvàPháttr iểnViệtNamqua
các thờ i kỳ, Đảng và Nhà nước Cộng hoà Xã hội Chủ n ghĩa Việt Nam đã tặng
BIDVnhiềudanhhiệuvàphầnthưởngcaoquý:HuânchươngĐộclậphạngNhấ t,
hạngBa;HuânchươngLaođộnghạng Nhất,hạngNhì,hạngBa;DanhhiệuAnh
hùngLaođộngthờikỳđổi mới,Huânchươ ngHồChíMinh,…
CácchỉtiêutàichínhcủaBIDVgiaiđoạn5nămgầnđây,chothấy hoạtđộng
củaBIDVhi ệuquả,antoàn,bềnvững,tăngtrưởngđềutr êncácmặthoạt động:
Bảng2.1:CácchỉtiêutàichínhcủaBIDV giaiđoạn2004 –6/2009
ĐVT:tỷđồng.
Chỉtiêu 2004 2005 2006 2007 2008 6/2009
Tổngtàisản 99.660 117.976 158.165 201.382 242.316 263.976
Vốnchủsởhữu 3.062 3.150 4.428 8.405 9.969
Chovayvàứngtrước
kháchhàng(ròng)
67.244 79.383 93.453 126.616 154.176 186.347
Tiềngửiv à cá c
khoảnph ảitrả
67.262 85.747 106.496 138.233 166.291 215.631
Lợinhuậntrướcthuế 222 296 650 2.103 2.142 2.225
Nguồn:các báocáothườngniêncủaB IDV,sốliệu6/2009dựước.
2.2.TổngquanhoạtđộngtíndụngBIDVg iaiđoạn 5 năm2004–2008
2.2.1.Tổngquanhoạtđộngtíndụngcủahệthốngngânhàngthươngmạ iViệt
Namgiaiđoạn5năm2004–2008
Hệthốngngân hàngViệtNamtronggiaiđoạnnàyđãcósựpháttriểnvượtbậc
vềsốlượng,quymôvàtrìnhđộcôngnghệ,đónggópkhôngnhỏvàosựpháttriển
kinhtếvàlàcôngcụthựchiệnchínhsáchtiềntệhiệu quả.
Trongđiều kiệnthịtrườngchứngkhoánchưathực sựpháttriểnổnđịnhvà
pháthuy vaitrò, kênh vốn tíndụngngânhàngvẫn là kênhvốnchủđạo củanền
kinhtế.Cùngvớisựpháttriểnvượtbậcvềmặtkinhtếgiaiđoạn2004–2008,với
tốcđộtăngtrưởngtổngsảnphẩm quốcnội–GDPbìnhquângần8%/năm,tốcđộ
tăngtrưởngtíndụngbìnhquâncủatoànngành ngânhàngViệtN amtronggiaiđo ạn
23
20042008duy trìởtốcđộcao,đạt28 ,7%/năm,trongđócóhai năm 2004và2007,
tốcđộtăngtrưởngtíndụngtăngcao độtbiến,tươngứnglà41,5%và54,2%.
Bảng2.2:TốcđộtăngtrưởngtíndụngcủangànhNgânhàngViệtNamgiaiđoạn
2004–6/2009.
ĐVT:tỷđồng.
Năm Dưnợ Tốcđộtăngtrưởng
2004 436.957 41,5%
2005 520.853 19,2%
2006 632.315 21,4%
2007 975.262 54,2%
2008 1.158.287 21%
6/2009 1.355.312 17,01%
Nguồn: cácbáo cáotổng kết củaNgân hàng Nhà nước ViệtNam,số liệu
6/2009dựước
Biểuđồ2.1.Tăng trưởngdưnợcủangànhNgânhàngViệt Namgiaiđoạn2004
đến6/2009
0
200,000
400,000
600,000
800,000
1,000,000
1,200,000
1,400,000
2004 2005 2006 2007 2008 T6/2009
Dưnợ
24
2.2.2.HoạtđộngtíndụngBIDVgiaiđoạn5năm2004–2008
2.2.2.1.Đánhgiáchung
Vớimụctiêupháttriểnantoànchấtlượnghiệuquảbềnvững,hướngdần
theothôn glệvàchuẩnmựcquốctế,hoạt độngtíndụngcủaBIDVgiaiđo ạn5năm
2004 2008tậptrungvàoviệctáicơcấuvàkiểmsoátchấtlượngtíndụng.
Vềkháchhàng, tậptrungmởrộngquanhệtoàndiệnvớicáctậpđoàn,tổng
côngtylớnlàcáckháchhàngtruyềnthốngcótiềmlựctàichínhth ựcsựmạnh,hoạt
động trong các lĩnh vực kinh tế đóng vai trò mũi nhọn, có hiệu quả như: năn g
lượng,sảnxuấtvậtliệu,côngnghiệptàuthuỷ,…Bêncạnhđó,tronggiaiđoạnnày
BIDVưutiênpháttr iểnchovaydoanhnghiệpnhỏvàvừathuộckhuvựckinh tế
ngoàiquốcdoanh,đặcbiệtlàcácdoanhnghiệpchếbiếnxuấtkhẩuthuỷ sản,gỗ,các
mặthàn gxuấtkhẩukhác,…
Cáccơcấuchuyểndịchtheohướnggiảmdầndưnợch ovaytrungdàihạn,
tăngtỷtrọngchovaycótàisảnđảmbảovàtăngtỷtrọngchovaykhuvự ckinhtế
ngoàiquốcdoanh.
BIDV luôn kiểm soát chặt chẽ và tuân thủ các giới hạnan toàn tronghoạt
động tín dụng theo quy định của Luật các Tổ chức Tín dụng, quyết định
457/2005/QĐNHNNcủaThốngđốcNgânhàngNhànước,kiểmsoáttốttỷlệc ho
vayđầutưchứngkhoán theoquyếtđịnh03/2007/QĐNHNNcủaThốngđốcNgân
hàngNhànước.
Hoạtđộngquảntrịngânhàngdần hướngtheochuẩn mựcvàthônglệquốctế.
Với 13nămliên tiếp kiểm toán theothônglệquốc tế,4năm liên tiếpđịnhhạng
doanhnghiệpbở itổchứcđịnhhạngquốctếMoody’svàlàngânhàngthươngmại
đầu tiên thựchiệnphânloạinợtheođiều7quyếtđịnh493/2005/QĐNHNNcủa
ThốngđốcNgânhàngN hànước.